Kwetsbare groepen in cure en care: preventie vraagt stevige aandacht

Transcriptie

1 Prof.dr. Hein Raat, i.s.m. onderzoeksteam MGZ en Generation R h.raat@erasmusmc.nl Kwetsbare groepen in cure en care: preventie vraagt stevige aandacht

2 Overzicht Inleiding en probleemstelling Wat zegt Generation R over de kwetsbaarheid van zwangeren en jonge kinderen met lage SES of een migratiegeschiedenis Hoe vinden we aangrijpingspunten voor preventie in beleid & praktijk, publieke gezondheid, cure & care Discussie

3 KAMG Congres Over - koepelen Overbruggen en Verbinden: a. Jeugd Volwassenen - Ouderen b. Preventie Cure Care c. Beleid Onderzoek Praktijk

4 Kwetsbare groepen: wie en wat Zwangeren, Kinderen, Ouderen Chronisch zieken, Gehandicapten Groepen met lage SES en migranten

5

6 Volwassenen, ouderen Verschillen in (gezonde) levensjaren (naar opleiding) Mannen Vrouwen Gezond Δ 9.9 jaar Gezond Δ 8.6 jaar Years without disabilities Years with disabilities Herten et al, 2002

7 Mate van sociale gelijkheid in een land Why Equality is Better for Everyone Richard Wilkinson + Kate Pickett (2009)

8 Sterftecijfers en levensverwachting verraden de kwetsbaarheid van degenen met de laagste sociale positie en in een minderheidspositie De vragen: 1. a. Begint de kwetsbaarheid van lage SES groepen en minderheden al in de jeugd, voor de geboorte? b. Wat zeggen de Generation R data hierover? 2. a. Hoe vinden we aangrijpingspunten voor preventie in beleid, praktijk, publieke gezondheid, cure en care b. Kan de Generation R studie hierbij helpen?

9 Levensloop perspectief Prenatale periode Jeugd Volwassenheid? Cross-sectionele clustering Longitudinale clustering Sociaaleconomische en etnische gezondheidsverschillen jong zwangere pasgeborene adolescent oudere volwassene foetus kind jong volwassene

10

11 Nieuwe visie op programmering Prenatale periode Jeugd Volwassenheid Sociaaleconomische en etnische gezondheidsverschillen

12 Relevantie Ethisch Maatschappelijk, economsch Effectief: vergroten volksgezondheid Geeft inzicht Beter voor iedereen ( The Spirit Level )

13 A. Is er een effect van sociale en etnische indicatoren op gezondheid? B. Zo ja, dan is het nooit een direct effect! Er zijn tussenliggende factoren: mediatoren Welke, hoe? Programmering? Clustering van indirecte effecten?

14 Gezondheidsmodel van Lalonde Sociale situatie Socio-econ. Status Ethniciteit Buurt status.. Mediërende factoren Individu Biologisch Leefstijl, opvoeding, coping Omgeving Fysiek Sociaal Gezondheid Sterfte Ziekte Groei Ontwikkeling Beleid Ontworpen om te overbruggen! Cure & Care

15 Generation R Geboorte Cohort Studie Inclusie in de vroege zwangerschap Bijna deelnemers Metingen en bepalingen in het centrum Vragenlijsten Genome Wide Screen ( markers) Koppeling aan omgevingsdata en zorgdata

16

17 Mean systolic blood pressure (SBP) in early, mid- and late pregnancy, stratified by educational level * * 121 * SBP (mm Hg) * * * high education mid-high education mid-low education low education early midpregnancy late pregnancy pregnancy * Mean blood pressure significantly different from that in subgroup of women with high (n=2946) (n=3462) (n=3489) education at level p<0.001.

18 Mean diastolic blood pressure (DBP) in early, mid- and late pregnancy, stratified by educational level DBP (mm Hg) 71 70, , , , ,5 66 * * * * early pregnancy (n=2946) midpregnancy (n=3462) late pregnancy (n=3489) high education mid-high education mid-low education low education * Mean DBP significantly different from that in subgroup of women with high education at level p< Mean DBP significantly different from that in subgroup of women with high education at level p<0.05.

19 Results: 122 Systolic blood pressure (mmhg) * Gestational age (weeks) Surinamese-hindustani Surinamese-creoles Dutch (ref) Turkish Antillean Moroccan Capeverdean * Mean DBP significantly different from that in subgroup of women with high education at level p< Mean DBP significantly different from that in subgroup of women with high education at level p<0.05.

20 Results: Diastolic blood pressure (mmhg) * Gestational age (weeks) Surinamese-hindustani Surinamese-creoles Dutch (ref) Turkish Antillean Moroccan Capeverdean * Mean DBP significantly different from that in subgroup of women with high education at level p< Mean DBP significantly different from that in subgroup of women with high education at level p<0.05.

21 Proefschrift SES en zwangerschapscomplicaties: zwangerschapsvergiftiging Lindsay Silva ,9 2,5 2,1 2 Lage opleiding % 1,5 1 0,8 0,8 Middellage opleiding Middelhoge opleiding Hoge opleiding 0,5 0

22 SES en zwangerschapscomplicaties: zwangerschapsdiabetes Proefschrift Lindsay Silva ,2 1 1,1 1 0,8 0,8 0,6 Lage opleiding % 0,6 Middellage opleiding Middelhoge opleiding 0,4 Hoge opleiding 0,2 0

23

24 Birth weight by educational level of Dutch mothers ,5 3558,2 birth weight (grams) ,9 3460,5 Level 1 Level 2 Level 3 Level educational level P.W. Jansen

25 Gestational age at birth educational level of Dutch mothers gesational age at birth (weeks) 40, ,9 39,8 39,7 39,6 39,5 39,4 39,3 39,5 39,9 39,97 40,02 Level 1 Level 2 Level 3 Level 4 39,2 educational level P.W. Jansen

26 Perinataal: ethnische achtergrond (Troe, 2008) 1. Birth weight Compared to Dutch 88 to 424 grams Moroccans +30 grams Mediators: gestational age, height parents 2. Gestational length compared to Dutch Longer in Moroccan Shorter in Antillean, Surinamese-Creole, Surinamese- Hindustani Mediators: height parents; partly not explained

27 Postnataal: Lengtegroei -Opleiding

28 Results: Postnataal: gezinsinkomen wheezing (Hafkamp e.a., 2010) * Mean blood pressure significantly different from that in subgroup of women with high education at level p<0.001.

29 Achterstand Leefstijlfactoren Overgewicht van Rossem, Wijtzes e.a. 1. Leefstijlen Grote sociaal-economische en etnische verschillen 2. Overgewicht peuter 2-4 jaar Wel etnische verschillen (Nog?) geen sociaal-economische verschillen

30 Aangrijpingspunten voor preventie en beleid? 1. Leefstijlen en gezondheid van de ouders Preconceptie advisering (Slimmer zwanger) Betere zorg (Klaar voor een kind) 2. Barker hypothese in klassieke en nieuwe vorm? Stress gerelateerde factoren bij infecties, astma Opvoedingsvaardigheden (Triple P) 3. Cure en care blijven nodig; preventie niet genoeg Verloskundige, JGZ- en pediatrische zorg Pedagogische en psychologische zorg 4. Europees, landelijk en lokaal beleid

31 Van onderzoek naar actie: Academische werkplaatsen Background Socio-econ. Status Ethnic background Neighborhood Age (sub)group Intermediate factors Biological Physical Social Health behavior / life style Outcomes Mortality Morbidity Quality of life 1. Analyse 2. Wat? 3. Hoe? Policy 1. EU and nation level 2. City and neighborhood level Health care 3. Health promotion (GGD) 4. Well child centers (YHC) 4. Pediatricians

32 Discussie 1. Kwetsbaarheid vanaf begin zwangerschap en geboorte Leefstijlen & omgeving van ouders & kind Gezondheid moeder & kind vanaf zwangerschap 2. Aanwijzingen voor programmering en clustering 3. Soms wel, soms nog geen verklaringen veel raadsels 4. Gezamenlijke actie nodig voor oplossingen Preventie, Care & Cure, Beleid & Praktijk in academische werkplaatsen

33