Langer doorwerken valt nog niet mee. Of toch wel? Meningen en scenario s over werk en pensioen

Transcriptie

1 Langer doorwerken valt nog niet mee. Of toch wel? Meningen en scenario s over werk en pensioen Leo van Wissen, NIDI AG jaarcongres 2 juni 2016, Amersfoort

2 Wat ga ik vertellen? Hoe denken werknemers over de verhoging van de pensioenleeftijd? Resultaten van het NIDI pensioenpanel Hoe eerlijk en effectief is langer doorwerken eigenlijk? De relatie tussen gezondheid en pensioenleeftijd

3 Eerste bevindingen: volop in het nieuws

4 Timing van pensionering 67 66, , , , , ,5 AOW-leeftijd Verwachte Pensioenleeftijd Gewenste Pensioenleeftijd

5 Als een overval - 44% (heel) erg boos door verhogingen pensioenleeftijd - Dit hangt o.a. samen met: - Aantal dienstjaren bij pensionering - Belemmering werk door gezondheidsklachten

6 Ervaring zwaarte /stress werk naar opleidingsniveau % laag midden hoog 0 lichamelijk zwaar stressvol

7 Hoe kijkt u tegen uw pensioentijd aan? % LBO Universiteit 0 genieten van het feit dat je niet meer werkt eindelijk tijd om te ontplooien rustig doorgaan met dingen van je werk één groot onbekend terrein iets waar ik liever niet aan denk

8 Maar... We leven steeds langer Worden die extra jaren in goede of slechte gezondheid geleefd? Indien in goede gezondheid: meer participatie Indien in slechte gezondheid: meer vraag naar gezondheidszorg

9 4 scenario s voor de toekomst van gezondheid Scenario Genezen Zorg Preventie Ongezond leven Wat houdt het in? Voortgang van ziekten wordt sterk vertraagd Voortgang van ziekten wordt enigszins vertraagd Gezonde leefstijlen en succesvolle medische preventie Ongezonde leefstijlen doen het effect van medische vooruitgang teniet

10 Hoe verhouden deze gezondheidsscenario s zich tot de verhoging van de pensioenleeftijd? hoe eerlijk is de verdeling van (gezonde) levensverwachting over de generaties? Hebben de jonge generaties die op hun 70 e met pensioen moeten evenveel (gezonde) levensjaren na hun pensioen als de huidige generaties gepensioneerden? Hoe effectief is de verhoging? Gaat de participatie echt omhoog of is het resultaat vooral meer arbeidsongeschikten?

11 (Gezonde) levensverwachting voor een 55-jarige in een typisch Europees lage sterfte land in 2009 Males Females years lifeyears in good health fair health bad health lifetable population aged 70 % in good health fair health bad health 14 16

12 Resterende levensduur na pensionering: 2009 (65 jr) vergeleken met de 4 scenario s in mannen cure care prevention risky lifestyles 0 total good health fair health bad health

13 Pre-pensioen potentieel: jarigen (2009) vergeleken met jarigen (2059) mannen total good health fair health bad health cure care prevention risky lifestyles (55-64) 2059 (60-69)

14 Conclusies-2 Toename van pensioenleeftijd is eerlijk en effectief in 3 van de 4 scenario s in 2034, behalve in het ongezond leven scenario In 2034 is het aantal nog te leven jaren in goede gezondheid hoger na pensioen op leeftijd 70 dan in 2009 na pensioen op 65 jaar De 10 pre-pensioenjaren in 2035 worden in betere gezondheid doorgebracht dan in 2009.

15 Discussie Hoe verklaar je deze tegenstelling? Micro onderzoek: weerstand Macro onderzoek: geen probleem

16 Discussie Misschien moeten we de manier waarop we ons leven inrichten gaan veranderen Een actief leven tot jaar... betekent jaar op de arbeidsmarkt De rol van opleiding in de carrière wordt belangrijker

17 Indicatoren van demografische structuur en verandering in NL Niet-werkers per werker Werkuren pw per hoofd vd bevolking verandering 1,01 1,20 19% 15,31 13,88-9% Bron: Vaupel & Loichinger, 2006

18 Discussie Langere werkcarriere biedt allerlei kansen om de spitsperiode van het leven af te vlakken en de zaken betaalbaar te houden. Een andere manier om de tijd van ons leven in te richten. Het gaat dus niet alleen om langer werken, maar om een integrale visie op hoe we ons leven inrichten met opleiding, familie, carrière, zorg en vrije tijd.

19 Dank voor uw aandacht Deze presentatie kwam tot stand mede door bijdragen van: Joop de Beer Kene Henkens Michael Boissonault