De gezondheidstoestand van de 0-4 jarigen

Transcriptie

1 De gezondheidstoestand van de 0-4 jarigen Platform Gezonde Voeding 0-4 jarigen Koen Joosten Kinderarts-intensivist Erasmus MC-Sophia Kinderziekenhuis Rotterdam

2 Groente-inname 25 jaar geleden Kom eet je bie ba boe ba bord nu leeg

3 Tijdens de eerste 4 levensjaren Wordt er 3000 uur aan eten en drinken doorgebracht Wordt er > kg, waarvan liter vloeistof ingenomen Wordt er > Kcal geconsumeerd Iedere ouder wordt een expert Kinderen worden wat we ze te eten geven Voedsel is daarom emotie Het gaat over de ontwikkeling van het kind

4 Bevolking Nederland Jaar Bevolking Allochtoon Geboortes % % % % %

5 0-4 jarigen:

6 gram per day Groeisnelheid 0-4 jarigen Speed of growth yrs 10 Age (years) Teenagers Adult WHO Growth Standards, 2006

7 Gewicht van het brein

8 Groei, ontwikkeling en gezondheid in het vroege leven bepalen de latere gezondheid -9 m tot 48m effectiviteit ziekte gezondheid geboorte Groei en metabolisme Rijping maagdarmkanaal Hersen- en neuroontwikkeling Rijping immuunsysteem Smaakontwikkeling Leeftijd Stunting Allergie Overgewicht Coronaire hartziekten Diabetes Cognitieve achteruitgang Gezond leven

9 Meer voedingsstoffen nodig 4-7x meer nodig

10 Interactieve samenleving Overheid Media Kind en ouder Wetenschap Voorlichters Voedselproducent Gezondheidszorg Supermarkten

11 Hypes en media

12 K3

13 Kidsmarketing

14 De media Frequente consumentenpromotie van een niet onderbouwd gezondheidseffect werkt veel sterker dan een goede publicatie in een vakblad die het tegendeel beweert maar het publiek niet bereikt

15 De overheid

16 De overheid Programma s 0-4 jarigen??

17 Wetenschappelijke Raad Regeringsbeleid Maar wat gebeurt er werkelijk?

18 Bundeling van organisaties

19 De voorlichters Aanbevelingen moderne voeding

20 Meer voedingsstoffen nodig 4-7x meer nodig

21 Te veel eiwit en energie: toename overgewicht

22 Overgewicht en etniciteit Conclusie: Ethnische verschillen in de verschillen kunnen gedeeltelijk verklaard worden door het opleidingsnivo van moeder, overgewicht van ouders en vroege gewichtsverandering van de zuigeling Rossem van L et al BMC Public Health 2014

23 Vroeg overgewicht: later obese

24 Te veel suiker! Bij meisjes was een hogere inname van suikerhoudende dranken op de leeftijd van 13 maanden geassocieerd met een hogere BMI op de leeftijd van 2, 3, 4 en 6 jaar

25 Kinderopvang en vocht Water wordt veel minder gedronken dan zoete drankjes door kinderen tussen de 0 en 4 jaar Gemiddeld drinken peuters 2,3 glazen zoete dranken (=10 suikerklontjes) tegenover 1,1 glas water per dag Siroop en diksap worden het meest gedronken

26 Cariës Nationaal Kompas Volksgezondheid % van 5-jarige kinderen heeft geen gaaf gebit 43% lagere SES 30% hogere SES Oorzaak: Achterblijven voedselresten Consumptie suikerhoudend voedsel

27 Meer voedingsstoffen nodig 4-7x meer nodig

28 Vit D tekort 30% van de 6 jarigen 55% van de niet-westerse kinderen 46% Vit D suppletie op lft 13 mnd!! Gevolgen: Rachitis/bontontkalking Vermoeidheid/lusteloosheid Spier- en/of gewrichtspijn Krampen en spiertrillingen Voortman T et al J Nutr 2015

29 IJzertekort 6 mnd- 3 jaar Lage prevalentie Flesvoeding Kinderdagopvang/crèche Hoge prevalentie Hoge inname koemelk 1 op de 5 peuters heeft een ijzertekort Gevolgen Moeheidsklachten Negatieve effecten op ontwikkeling gedrag, cognitie en motoriek Uijterschout L et al JPGN 2014

30 Voeding op leeftijd 13 maanden Generation R studie Prospectieve cohortstudie, vanaf de zwangerschap Rotterdam, multi-ethnisch 3629 kinderen met voedingsdata op 13 maanden

31 Diet score voor 10 componenten 0-1 per component ratio inname/ aanbeveling Voorbeeld: Groenteaanbeveling = 100 g/d Groente-inname = 60 g/d Score voor groente = 60/100 = 0,6 Groente-inname = 200 g/d Score voor groente = 1 (niet 1,33) Voor snoep/snacks en frisdrank omgekeerde ratio Voorbeeld: suikerrijke dranken max 100 ml/d Inname 100 ml/d Score = 0 Inname = 75 ml/d Score = 0,25 Voortman J et al J Nutr 2014

32 Diet score in Generation R % kinderen met score 1 Groente 16,8 Fruit 38,4 Brood en ontbijtgranen 33,0 Rijst, pasta, aardappelen, en peulvruchten 12,2 Zuivel 14,2 Vlees, eieren, vleesvervangers 14,8 Vis 9,4 Oliën en vetten 3,1 Snoep en snacks 1,7 Suikerrijke dranken 15,0 Voortman J et al J Nutr 2014

33 Eet Compleet Test peuters, van 199 KDV s -leeftijd 10 mnd - 4 jaar, gem 25 mnd -50% jongen -peuters verblijven gem 2,4 dagen/week op het KDV -inname 2 hele dagen op KDV gemeten 40% van de Nederlandse peuters gaat naar een officiële opvang

34 Groente-inname Eet-compleettest 1-4 jr 2014 Gem 59 gram 62% haalt aanbevolen hoeveelheid ( gr) De groenteconsumptie is hoger bij peuters die een warme maaltijd krijgen op het KDV VCP 2006 Gem 38 gram 19% haalt aanbevolen hoeveelheid ( gr)

35 Diet score : conclusies Relatie met sociodemografische en leefstijl factoren Kinderen met een hogere diet score:» Kregen vaker exclusief borstvoeding in de eerste 4 maanden» Kijken minder TV» Krijgen vaker vitamine D supplementen» Hebben vaker een moeder die gezond eet en niet rookt Alle variabelen zijn voor elkaar en voor andere sociodemografische factoren gecorrigeerd Voortman J et al J Nutr 2014

36 Groenteconsumptie jarigen

37 Hoe verder: leefstijl SO die BBOFTT Slaapduur, voldoende slaap Opvoeding Borstvoeding Buitenspelen: vaker doen! Ontbijten: dagelijks! Frisdrank-Fruit: geef water en thee! Groenten en fruit maken vast onderdeel uit van maaltijden TV: geen TV op de slaapkamer en beperk beeldschermgebruik Tussendoortjes

38 Moestuin hype?

39 Conclusie De gezondheidstoestand van de 0-4 jarigen is op een aantal fronten zorgelijk door de toename van overgewicht enerzijds en anderzijds tekorten van o.a. Vitamine D en ijzer die ontstaan De adviezen van de Gezondheidsraad voor Vitamine D suppletie tot de leeftijd van 4 jaar dienen te worden opgevolgd Voor allochtone kinderen dient een heroverweging te komen aangaande het Vitamine D advies De inname van suikerhoudende dranken dienen sterk beperkt te worden want dit leidt tot overgewicht en cariës Er dient meer water gedronken te worden

40 Conclusie De groenteconsumptie bij de peuters is te laag en zou door eenvoudige maatregelen zoals het aanbieden van tussendoortjes van groente en van warme maaltijden op kinderdagverblijven verbetert kunnen worden Er dient per direct een vignet te komen voor gezonde kinderdagverblijven Als slogan in bushokjes zou geplakt moeten worden: Groenteconsumptie is de kapstok van een gezonde leefstijl De samenwerking tussen de zorgverleners en de groentesector dient verder geïntensiveerd te worden om te komen tot innovaties en een toename van de groenteconsumptie

41 Groente-inname Donderdag Pasta Pesto 175 gr Maandag Extra sla bij lunch Vrijdag Wortelen 150 gr Dinsdag Bimi 200 gr + tomaat Zaterdag Engeland Mached patotoes! Zondag Sperciebonen 150 gr

42 Niet jong geleerd!