Loopbaanoriëntatie (LOB) als rode draad in ons onderwijs

Transcriptie

1 1 Loopbaanoriëntatie (LOB) als rode draad in ons onderwijs Dare to discover, de wereld om je heen! Dare to be you, blijf bij jezelf! Dare to be a winner, zet je talenten in! februari 2014

2 2 Inhoudsopgave 1. Uitgangspunten Aanleiding Doel van de notitie Achtergronden Toekomstvisie Doelen NVS Loopbaancompetenties Doelen SG Newton Accenten & activiteiten in schema Leerjaar 1 en 2 algemeen deel Leerjaar 1 specifiek deel Leerjaar 2 specifiek deel Leerjaar 3 en 4 algemeen deel Leerjaar 3 specifiek deel Leerjaar 4 specifiek deel Ontwikkeling Doorontwikkelen Acties Voorwaarden Evaluatie Bijlage 1: LOB scans onderbouw en bovenbouw Mijn resultaten: bovenbouw Bijlage 2: Jaarplannen Bijlage 3: Invulling rollen Bijlage 4: Observatieformulier coaching gesprekken... 29

3 3 1. Uitgangspunten 1.1 Aanleiding Op SG Newton wordt vanaf 2011 gewerkt in een intersectorale (beroeps)praktijk. De school beschikt vanuit het verleden over een goed opleidings- en beroepsvoorlichtingsprogramma. In de huidige intersectorale onderwijsprojecten zijn veel activiteiten ingebouwd die een verrijking kunnen betekenen voor dit bestaande voorlichtingsprogramma. De tijd is aangebroken om oud en nieuw LOB-beleid met elkaar te verbinden. De tijd is aangebroken om al de activiteiten op hun waarde in te schatten, in samenhang te bekijken en waar nodig aan te vullen of te verbeteren. De afname van de LOB scan van het project stimulering LOB (zie bijlage 1)heeft het beeld bevestigd dat we in de praktijk al veel doen aan LOB, maar dat het vastleggen en het in lijn zetten van de activiteiten nog achter is gebleven. 1.2 Doel van de notitie In tegenstelling tot een sectoraal vmbo dat een vakmanschaproute aanbiedt die beroepsvoorbereidend en/of beroepsopleidend is, biedt een intersectoraal vmbo een loopbaanroute die beroepsoriënterend is. In tegenstelling tot sectorale programma s die handelen vanuit een vakmatig/beroepsvoorbereidend perspectief, legt het intersectorale programma meer nadruk op het loopbaanperspectief van de leerling. Loopbaanoriëntatie (LOB) is de ruggengraat van intersectoraal onderwijs. In dit beleidsdocument LOB leggen we uiteindelijk de door SG Newton geselecteerde activiteiten vast op een rode (loopbaan)lijn van leerjaar 1 tot en met leerjaar 4. Door samen met de leerlingen deze lijn te volgen, komen zij uiteindelijk tot bij hen passende keuzes ten aanzien van hun (school)loopbaan. 1.3 Achtergronden Uit visienotitie, januari 2013 : Eén intersectoraal examenprogramma voor het vmbo. Steeds minder mensen lijkt de zekerheid van een vaste baan voor het leven, gegeven. Zij krijgen te maken met een loopbaan waarin zij tijdens het werkzame leven enkele keren veranderen van bedrijf, branche, functie of beroep. Kortom: zij moeten loopbaankeuzes maken. Terwijl aan de andere kant steeds meer werknemers te maken krijgen met bedrijven die zich verder willen ontwikkelen en zich willen of moeten aanpassen aan de eisen die de economie stelt. Hierdoor komen werknemers in aanraking met functies die inhoudelijk veranderen, waaraan andere eisen worden gesteld en waarvoor dikwijls aanvullende opleidingen noodzakelijk zijn. Dit vraagt van werknemers een zekere flexibiliteit en brede(re) inzetbaarheid. Veel bedrijven zijn naast specialistische kennis op zoek naar generalisten. Het lijkt erop dat de wereld van arbeid en beroep er niet overzichtelijker op wordt. Het aantal eenduidige beroepen neemt af terwijl het aantal functies groeit. Wijziging van functies impliceert dat er andere, soms hogere, eisen gesteld worden aan kennis en vaardigheden van de werknemer. De onvoorspelbaarheid van de arbeidsloopbaan maakt dat het voor een toekomstig werknemer van belang is flexibel met kennis en vaardigheden om te kunnen gaan, te exploreren, re reflecteren en te netwerken om tot goede keuzes te komen.

4 4 1.4 Toekomstvisie SG Newton deelt bovenstaande toekomstvisie. Zij richt daarom haar onderwijs breed in. Zij wil haar leerlingen veel verschillende ervaringen laten beleven. Zo leren de leerlingen zichzelf en de wereld om hen heen beter kennen. De kernwoorden voor de inrichting van de onderwijsprogramma s zijn ondernemend, veelzijdig en verrassend. De onderwijsactiviteiten moeten daarnaast elke leerling het gevoel geven: ik ben iemand (autonomie), ik kan wat (competentie) en ik hoor erbij (relatie). 1.5 Doelen NVS SG Newton beschikt, zoals eerder gezegd, over een goed opleidings- en beroepsvoorlichtingsprogramma. Dit programma is opgezet vanuit de visie van de NVS-NVL (=Nederlandse Vereniging van Schooldecanen en Leerlingbegeleiders) op LOB. Een sterk LOB-programma voorziet de leerlingen van vaardigheden die hen in staat stellen een optimale keuze te maken uit de vele opleidings- en beroepsmogelijkheden waarmee zij geconfronteerd worden. Tevens heeft een sterk LOB-programma invloed op het rendement van het onderwijs. Door goede voorlichting en ondersteuning kan frustrerend tijdsverlies door onnodige omwegen in de schoolloopbaan worden voorkomen. De doelen die het NVS-NVL zich heeft gesteld, zijn nog altijd de actuele doelen van een sterk LOB-beleid. Deze doelen zijn: het ontwikkelen van inzicht in eigen kunnen en mogelijkheden, interesse en ambities; het aanleren van vaardigheden waardoor leerlingen op het gebied van LOB zelfstandig kunnen handelen; het vermijden van te vroege keuze soms gevolgd door vroegtijdig schoolverlaten en omwegen en het leiden naar een geschikte vervolgopleiding en positie op de arbeidsmarkt. 1.6 Loopbaancompetenties Het toekomstperspectief voor onze leerlingen is niet eenduidig. Elke leerling zal in zijn loopbaan telkens opnieuw keuzes (moeten) maken die hem een volgende stap doen zetten. Niet de (eenmalige) geïnformeerde keuze, maar het keuzeproces, het leren kiezen staat centraal. De competenties die hij/zij nodig heeft om deze keuzes verantwoord te kunnen maken zijn de zgn. loopbaancompetenties (M. Kuijpers 2005). Dit zijn competenties die de leerling gedurende zijn hele loopbaan, dus ook na school, in zijn arbeidzame leven kan gebruiken en nodig heeft om tot gefundeerde keuzes te komen. De volgende vijf loopbaancompetenties worden onderscheiden: Motievenreflectie: het nadenken over wensen en waarden die van belang zijn voor je eigen loopbaan. Het gaat om bewustwording van wat je eigenlijk belangrijk vindt in je leven, wat je voldoening geeft en wat je nodig hebt om prettig te kunnen werken. Kwaliteitenreflectie: het nadenken over wat je (niet) kunt en hoe je dit kunt gebruiken in je loopbaan. Je reflecteert op je eigen eigenschappen, competenties, vaardigheden, etc. en je kunt feedback vragen aan anderen over je kwaliteiten. Werkexploratie: het onderzoeken van eisen en waarden in werk en de mogelijkheden om te veranderen van werk. Je gaat op zoek naar werk(zaamheden) waarin jouw persoonlijke waarden overeenkomen met de normen en waarden die in dat werk gelden en waarin jouw kwaliteiten aansluiten bij de ontwikkelingen die in dat werk voorkomen.

5 5 Loopbaansturing: het plannen, beïnvloeden en bespreken van je leren en werken gericht op loopbaanontwikkeling. Netwerken: contacten opbouwen en onderhouden op de arbeidsmarkt gericht op je loopbaanontwikkeling. Je kunt netwerkcontacten gebruiken om op de hoogte te blijven van ontwikkelingen, van werkmogelijkheden en om feedback te krijgen op je eigen functioneren. Bovenstaande competenties geven richting aan het ontwikkelen van talent. 1.7 Doelen SG Newton SG Newton zet de individuele leerling centraal. De leerling bepaalt vanaf leerjaar 1 zelf de keuzes die hij maakt binnen de Talentfactory. De keuzes en de verwerking van de opgedane ervaringen zijn onderwerp van gesprek tussen leerling en mentor/coach. De conclusies legt de leerling vast in zijn portfolio. Zij vormen het vertrekpunt bij de volgende etappe van de LOB-reis, de volgende activiteit waar de leerling besluit aan deel te nemen. Zo neemt de leerling in 4 jaar deel aan veel en veel verschillende activiteiten, projecten binnen en buiten school, stages, workshops, gastlessen, portfoliogesprekken, toetsen en testen, en excursies. Elke leerling doorloopt zijn eigen individuele leerroute. Hij kiest telkens zijn volgende stap op basis van inzicht in eigen kunnen en mogelijkheden, interesse en ambities. SG Newton wil aansprekend onderwijs bieden dat betekenisvol en contextrijk is. Onderwijs dat de leerling motiveert en stimuleert het beste uit zichzelf te halen. Iedereen op SG Newton werkt hier actief en stimulerend aan mee: leerlingen, mentoren, coaches, docenten en de schoolleiding. Iedereen op S Newton is en blijft op de hoogte van verschillende LOB gerichte activiteiten. Iedereen speelt een actieve rol in dit proces. De vijf eerdergenoemde loopbaancompetenties vormen het uitgangspunt van het LOB-beleid en hebben een uitbreidend en verdiepend karakter naarmate de leerjaren vorderen. 1.8 Accenten & activiteiten in schema Leerjaar 1 en 2 algemeen deel Leerjaar 1 specifiek deel Leerjaar 1 en 2 algemeen deel Loopbaancompetenties: motieven reflectie, kwaliteiten reflectie, werkexploratie Hoe? Iedere docent (AVO en Talentfactory) weet welke loopbaancompetenties in leerjaar 1 centraal staan. Hij weet wat deze competenties inhouden. Hij besteedt er gepland en als de gelegenheid zich voordoet aandacht aan binnen zijn les. De coach bespreekt in de portfoliogesprekken de capaciteiten en motieven met de leerling. Naast ingeplande portfoliogesprekken is er een keer/ maand ruimte voor leerlingen, naar wens van leerling of coach, om een tussentijds gesprek aan te gaan. Leerjaar 1 specifiek deel Het accent ligt op kwaliteitenreflectie en motievenreflectie. Hoe? De mentor stelt de competenties samenwerken, plannen en organiseren met

6 6 regelmaat aan de orde in het mentoruur. De Talentfactory draagt zorg voor een grote verscheidenheid aan contextrijke leeromgevingen voor het versterken van bovenstaande loopbaancompetenties Leerjaar 2 specifiek deel Leerjaar 2 specifiek deel Het accent ligt nog steeds op kwaliteitenreflectie en motievenreflectie. Er wordt een begin gemaakt met werkexploratie. Hoe? De Talentfactory draagt zorg voor een grote verscheidenheid aan contextrijke leeromgevingen voor het versterken van bovenstaande eerste twee loopbaancompetenties. De mentor besteedt gericht aandacht aan de eerste twee loopbaancompetenties d.m.v. een lessencyclus van zes lessen in lesperiode 1. Daarnaast bespreekt de mentor de behandelde competenties samenwerken, plannen en organiseren, presenteren, zelfstandig werken, en reflecteren. Test: AMN- Insight, Entree: leren kiezen: beroepsinteresses, beroepsactiviteiten, algemene interesses. Eind leerjaar 2 volgt een speeddate met ouders over arbeidsoriëntatie Leerjaar 3 en 4 algemeen deel Leerjaar 3 en 4 algemeen deel Loopbaancompetenties: motieven reflectie, kwaliteiten reflectie, werkexploratie, loopbaansturing, netwerken Hoe? Iedere docent (AVO en IP) besteedt zichtbaar aandacht aan de eerste twee bovenstaande loopbaancompetenties binnen zijn/ haar les. Binnen de IP carrousel wordt gericht aandacht gegeven aan de loopbaancompetentie werkexploratie op gebied van dienstverlening, commercie en techniek. De docenten laten zien, laten ervaren en benoemen de kennis, houding en vaardigheden die nodig zijn binnen dienstverlenende beroepen, commerciële beroepen en technische beroepen. Binnen het curriculum wordt aandacht besteed aan de competentie netwerken. Daarnaast staat de competentie loopbaansturing centraal in de portfoliogesprekken Leerjaar 3 specifiek deel Leerjaar 3 specifiek deel Het accent verschuift van capaciteitenreflectie en motievenreflectie naar werkexploratie en loopbaansturing. Hoe? Het coach-uur in lesperiode 1 wordt gebruikt voor het versterken van de verslaglegging in het portfolio. Daarnaast wordt er gewerkt aan brancheverkenning bijv. met filmmateriaal over beroepen. Binnen de eerste drie lesweken wordt de BIT-test afgenomen (evt. gekoppeld aan arbeidsmogelijkheden binnen deze regio) en besproken met de leerling (taak coach).

7 7 De screening voor de VMBO Carrousel Breed (zorg, welzijn, techniek, mode, toerisme, horeca, beveiliging, theater, sport enz. ) vindt plaats in lesperiode 1. In lesperiode twee bezoeken alle leerlingen gericht de BOD (beroepen opleidingen dag op een van de ROC s in de regio). De docenten IP besteden duidelijk aandacht aan de eerste vier loopbaancompetenties door leerlingen in contact te brengen met dienstverlenende, commerciële en technische sectoren. Dit kan door gastlessen te verzorgen, bezoek/ stage te regelen in de breedste zin van het woord of het inhuren van beroepsvoorlichting. In lesperiode twee/drie nemen de geselecteerde leerlingen deel aan de VMBO Carrousel Breed. In lesperiode drie wordt voorlichting gegeven over het eindexamenprogramma in leerjaar 4. Indien van toepassing volgt in april/ mei het eerste keuze moment voor de definitieve uitstroomprofielen in leerjaar 4. Alle leerlingen lopen een beroepsveldgerichte stage van twee weken. Deze wordt afgesloten met een portfoliogesprek. Eind leerjaar 2 volgt een beroepen speeddate met ouders. Leerlingen geven vooraf aan in welke branche ze gesprekken willen voeren. Eind leerjaar 3volgt een beroepenspeeddate met ouders. Leerlingen geven vooraf aan in welke branche ze gesprekken willen voeren. Indien van toepassing volgt in juni het tweede definitieve keuze moment voor de uitstroomprofielen in leerjaar Leerjaar 4 specifiek deel Leerjaar 4 specifiek deel Het accent schuift verder van kwaliteitenreflectie en motievenreflectie naar werkexploratie, loopbaansturing en netwerken. De drie laatstgenoemde competenties vormen de hoofddoelen. Hoe? Het curriculum intersectoraal is ingericht a.d.h.v. de richtlijnen van OCW wat betreft het kerndeel, de profielen en de keuzedelen voor het intersectorale examenprogramma. Er zijn minimaal drie portfoliogesprekken in leerjaar 4. Aansluitend aan een project of ter voorbereiding of afronding van een MBO bezoekdag of open dagen. De leerlingen schrijven zich in voor een MBO bezoekdag. Alle leerlingen wordt de mogelijkheid geboden een beroepeninteressetest af te nemen. Het vmbo-portfolio wordt afgerond. Het geeft een beeld van wat de leerling heeft onderzocht en laten zien in het vmbo. Het is een doorstroomdocument naar het mbo. 2. Ontwikkeling De kern van de huidige intersectorale programma s is een brede oriëntatie op verschillende soorten werk, gekoppeld aan een goede loopbaanbegeleiding, en uitstel, in ons geval, van de beroeps en/of opleidingskeuze. Onze leerlingen maken loopbaankeuzes op hun eigen moment, de een vroeger dan de ander. Vaste onderdelen van de programma s zijn de algemene beroepscompetenties: kennis, vaardigheden en houdingen die je in allerlei soorten werk goed kunt gebruiken. De sectoren zijn geen doel op zich, maar vormen contexten (werkvelden) voor verschillende soorten (werk)ervaringen.

8 8 In onderstaand schema geven we de verschillen op hoofdlijnen aan tussen toen en nu: Verleden Heden De decaan bood 1 e lijns ondersteuning. Hij had een centrale rol en regelde de keuzelessen (Optie Light), de lessen Praktische Sector Oriëntatie (PSO), de toetsen en testen (o.a. BIT), de voorlichtingen aan leerlingen/ouders, de verschillende soorten stages, de communicatie via Dedecaan.net, de mbo-activiteiten. De LOB-activiteiten staan apart en zijn gericht op sectorvoorlichting, vanuit een vakmatig, beroepsvoorbereidend perspectief. De mentoren behandelden in de mentorlessen klassikaal het materiaal dat de decaan had geselecteerd. Alle leerlingen doorlopen hetzelfde programma. De decaan biedt 1 e en 2 e lijns ondersteuning. Hij regelt de toetsen en testen, de MBOvoorlichtingsactiviteiten, de warme overdracht naar het MBO en de communicatie via Dedecaan.net. Hij adviseert leerlingen, ouders en collega s met betrekking tot opleidingskeuzes en inschrijving op het mbo. Hij vervult hierin een expertrol. De LOB-activiteiten worden stap voor stap geïntegreerd en zijn gericht op het verkennen van beroepspraktijken en het ontwikkelen van algemene beroepscompetenties vanuit het loopbaanperspectief van de leerling. De stages staan, als LOB-activiteit, apart en worden vaak niet ingevuld vanuit het loopbaanperspectief van de leerling. De mentor spreekt tijdens portfoliogesprekken elke leerling apart over keuzes die binnen en buiten de school gemaakt (gaan) worden. De mentor/ coach monitort het loopbaankeuzeproces. De leerling heeft een portfolio. De leerlingen maken gebruik van eenzelfde breed aanbod maar bepalen hun (school)loopbaan aan de hand van de door hen gemaakte keuzes. Toekomst: Het loopbaanleren op SG Newton is de ontwikkeling van loopbaancompetenties in relatie tot de persoonlijkheidsontwikkeling van de leerling. Het loopbaanleren is samenhangend ingebed in het primaire proces en in de dienstverlening aan leerlingen. Voor de ontwikkeling van de loopbaancompetenties biedt SG Newton binnen en buiten de school een aansprekende en betekenisvolle onderwijspraktijk. Voor het vastleggen van de persoonlijke ontwikkeling heeft elke leerling een (digitaal)portfolio waarin valide bewijzen zijn vastgelegd na overleg met de LOB-coaches. De effectiviteit van het loopbaanleren op SG Newton wordt gemonitord door het houden van een enquête onder ex-leerlingen. De LOB-aanpak leidt door betere voorbereiding op vervolgopleiding en beroepskeuze tot minder uitval en verandering van studiekeuze in het mbo. 3. Doorontwikkelen 3.1 Acties Voor een duurzame implementatie van loopbaanoriëntatie op SG Newton is aandacht voor de volgende punten noodzakelijk:

9 9 Positionering: De schoolleiding erkent het belang van LOB en neemt de activiteiten rondom de kwaliteitsverbetering van LOB op in het locatiejaarplan. Het LOB centrum vervult een centrale rol in alle LOB-activiteiten en ontwikkelingen. Het centrum bevindt zich op een centrale plaats binnen de school en is voor leerlingen aantrekkelijk en altijd toegankelijk. Organisatie: De LOB-coördinator is de spil van alle LOB-activiteiten. Hij heeft een duidelijke taakomschrijving. Hij weet wat hij moet doen en wie hij bij zijn werkzaamheden kan en moet betrekken. Alle LOB-activiteiten zijn beschreven en vastgelegd in een jaarplan. (zie bijlage 2). Dit jaarplan wordt elk jaar geëvalueerd en waar nodig bijgesteld. Implementatie De leerlingen weten wat loopbaanoriëntatie inhoudt. Voor deelname aan elke activiteit wordt aandacht besteed aan het waarom van deze activiteit in loopbaanperspectief. Na deelname reflecteren de leerlingen en stellen zij vast wat de deelname aan de activiteit hen gebracht heeft. De leerlingen werken met een (digitaal) portfolio. In het portfolio zijn valide documenten opgeslagen die de overstap naar de vervolgopleiding verantwoorden. Het portfolio is gekoppeld aan het bestaande leerlingvolgsysteem Magister of wordt opgeslagen binnen het programma Dedecaan.net (keuzeweb). Afstemming De lesbrieven en werkplannen van de talenturen (leerjaren 1, 2 en3) zijn geëvalueerd en afgestemd op de LOB-doelen. De projecten en de werkplannen van de intersectorale programma s (leerjaren 3 en 4) zijn geëvalueerd en afgestemd op de LOB-doelen. De vakwerkplannen van elke (avo)-sectie (2014/2015) bevatten LOB-activiteiten. Het LOB is een geïntegreerd deel van het totale onderwijsprogramma. Het is een onderwijsvisie die richting geeft in het gedrag en handelen van alle docenten. Rollen De rollen van alle actoren, leerling, ouder, vakdocent, mentor/coach, LOB-coördinator, zijn helder. De leerling heeft een actieve rol, de ouder een ondersteunende, motiverende en informerende rol, de docent/mentor/coach speelt zijn rol in de eerste begeleidingslijn en de LOB-coördinator/ decaan in de tweede begeleidingslijn (zie bijlage 3A). School, leerling en ouders zijn partners in het loopbaanoriëntatieproces.

10 10 De leerling voert, ondersteund door SG Newton, de regie over zijn eigen schoolloopbaan. Hij neemt actief deel aan de loopbaanactiviteiten die de school voor hem organiseert De leerling is in staat zich te oriënteren op branches en beroepen passend bij zijn talenten en kan een keuze maken voor een passende vervolgopleiding. De ouders participeren in het loopbaanproces, zoals dat wordt vormgegeven op de school. Zij stellen hun expertise, beroepservaring en netwerken ter beschikking van de leerlingen. Zij zijn aanwezig bij de portfoliogesprekken van hun kinderen en zijn beschikbaar voor LOB-activiteiten, zoals het zgn. speeddaten. De school biedt een breed en gevarieerd LOB-programma en coacht het leerproces van de leerling. Zij zorgt ervoor dat de driehoek tussen leerling, ouders en school actief wordt onderhouden. Professionalisering Het LOB-beleidsplan wordt in februari 2014 gepresenteerd aan het team. Verschillende activiteiten, zoals opgenomen in het plan zijn inmiddels in de praktijk uitgevoerd en geëvalueerd. Aandacht/scholing voor de opzet en uitvoering van goede praktische opdrachten (zie aanbevelingen Kwint, Vmbo Platform Intersectoraal) in lijn met de gestelde eindtermen moet worden opgenomen in de programma s ten behoeve van de deskundigheidsbevordering van het docententeam. Het voeren van een goed coaching gesprek wordt door collega s als uitdagend ervaren. Het principe van het werken in duo s (gespreksleider/ observator) is effectief gebleken. Ook het ontwikkelde observatieformulier (zie bijlage 4) gaf de docenten houvast. Scholing op het gebied van gesprekstechnieken, zeker met het oog op de komende groei van de school (en dus nieuwe collega s), blijft noodzakelijk. Buitenschools leren & netwerken Een goed LOB-programma is, zoals eerder aangegeven, contextrijk en betekenisvol. Het combineert binnen- en buitenschools leren en is afgestemd op het loopbaanperspectief dat de leerling stap voor stap ontwikkelt. Om dit mogelijk te maken participeert SG Newton in netwerken rondom de school en is zij op zoek naar samenwerking met bedrijven en gemeentelijke instellingen in de regio. Voorbeelden zijn deelname aan de Vmbo-stage carrousel, het decanen-netwerk en de maatschappelijke beursvloer. Het Newton Service Center is het bureau waar bemiddeld wordt tussen vraag van buiten en aanbod van binnen.

11 Voorwaarden Voor een succesvolle, doorlopende implementatie (rode draad) van LOB op de locatie is belangrijk dat: alle docenten het belang van LOB onderschrijven en LOB-acties opnemen in hun vakwerkplan. de LOB-coördinator zijn positie als spil inneemt, hij adviseert, ondersteunt, spreekt aan, en controleert. Alle docenten portfoliogesprekken zien als een integraal onderdeel van de schoolloopbaan die elk jaar volgens de jaarplanning uitgevoerd worden. 3.3 Evaluatie De eindevaluatie wordt gebaseerd op: het naar behoren uitvoeren van de geplande activiteiten, de leerlingwaardering (leerlingen uit alle leerjaren) voor het LOB-programma de leerlingwaardering (uitgestroomde leerlingen/mbo) voor het LOB-programma De eindevaluatie wordt in april opgesteld door de LOB-coördinator. Hij stemt af met de coördinatoren van de TalentFactory en de Intersectorale programma s. Met dit document legt hij verantwoording af over zijn taken aan de schoolleiding. In de eindevaluatie staan aandachts- en verbeterpunten genoemd die verwerkt worden in de LOBprogramma s voor het jaar daarop.

12 12 Bijlage 1: LOB scans onderbouw en bovenbouw Mijn resultaten: bovenbouw Je vindt hier de resultaten van de ingevulde LOB-scan in een plaatje en in een tabel. Hiermee krijg je een beeld van de situatie van LOB bij jouw op school vanuit jouw perspectief. Op de volgende onderdelen scoor je het hoogst 1. Visie en doelen 4. Werkplan 5. Inhoud Klopt het volgens jou dat dit de sterke punten zijn binnen de school? Zo ja, bedenk hoe er vanuit deze punten verder gewerkt kan worden aan een kwaliteitsverbetering op het gebied van LOB. Je resultaten op de volgende onderdelen vallen het laagst uit 2. Draagvlak en leiderschap 3. Beleid 1. Professionalisering

13 13 Mijn resultaten: onderbouw Je vindt hier de resultaten van de ingevulde LOB-scan in een plaatje en in een tabel. Hiermee krijg je een beeld van de situatie van LOB bij jou op school vanuit jouw perspectief. Op de volgende onderdelen scoor je het hoogst 7. Krachtige leeromgeving 8. Advisering en loopbaanbesluitvorming Klopt het volgens jou dat dit de sterke punten zijn binnen de school? Zo ja, bedenk hoe er vanuit deze punten verder gewerkt kan worden aan een kwaliteitsverbetering op het gebied van LOB. Je resultaten op de volgende onderdelen vallen het laagst uit: 2. Draagvlak en leiderschap.

14 14 Bijlage 2: Jaarplannen Portfolio LOB Klas, 1 e halfjaar onderdeel augustus/september oktober november december januari Start portfolio (digitaal/map) Lesbrief introductie portfolio Lesbrief bewijsmateriaal / STARR Lesbrief introductie competenties Lesbrief samenwerken Lesbrief plannen en organiseren Docententraining PF-gesprekken Lesbrief presenteren Portfolio 1 Voorbereiding presentatie portfolio Presentatie portfolio Vastleggen presentatie Introductie LOB (lesbrief) competenties binnen de lessen LOB binnen de lessen (motieven en kwaliteiten reflectie) Talentfactory Carrousel (doelenblad) Lesbrief 1e halfjaar Lesbrief 1e halfjaar Lesbrief 1e halfjaar Lesbrief 1e halfjaar Afsluiting Talentfactory 1e half jaar STARR verslag Lesbrief 2e halfjaar Coach Docenten Docent Talentfactory LOB-centrum Docententeam

15 15 Klas 1 2 e halfjaar onderdeel februari maart april mei juni Portfolio LOB-lesbrief Activatie portfolio Lesbrief presenteren Portfolio 2 Docententraining PF gesprekken Voorbereiding presentatie portfolio Presentatie portfolio Vastleggen presentatie Activatie portfolio LOB evaluatie evaluatie competenties binnen de lessen LOB binnen de lessen (motieven en kwaliteiten reflectie) Talentfactory Lesbrief 2e halfjaar Lesbrief 2e halfjaar Lesbrief 2e halfjaar Lesbrief 2 e halfjaar Afsluiting Talentfactory 2e half jaar Coach Docenten Docent Talentfactory LOB centrum Docententeam

16 16

17 17 Portfolio LOB Klas 2, 1 e halfjaar onderdeel augustus/september oktober november december januari Introductie lesbrief geheugen opfrissen en introductie pf nieuwe lln Lesbrief zomervakantie en STARR Lesbrief presenteren Lesbrief zelfstandig werken Lesbrief reflecteren Docententraining PF gesprekken Lesbrief presenteren Portfolio 1 Voorbereiding presentatie portfolio Presentatie portfolio Vastleggen presentatie Lesbrief LOB klas 2 competenties binnen de lessen LOB binnen de lessen (motieven en kwaliteiten reflectie) Talentfactory Carrousel (doelenblad) lesbrief 1e halfjaar Lesbrief 1e halfjaar Lesbrief 1e halfjaar Lesbrief 1e halfjaar Afsluiting Talentfactory 1e half jaar STARR verslag Lesbrief 2e halfjaar Coach Docenten Docent Talentfactory LOB centrum Docententeam

18 18

19 19 Klas 2, 2 e halfjaar onderdeel februari maart april mei juni Portfolio LOB lesbrief klas 2 Activatie portfolio Lesbrief presenteren Portfolio 2 Docententraining PF gesprekken Voorbereiding presentatie portfolio Presentatie portfolio Vastleggen presentatie Activatie portfolio LOB Evaluatie Evaluatie Speeddaten ouders (arbeidsoriëntatie) competenties binnen de lessen LOB binnen de lessen (motieven en kwaliteiten reflectie) Talentfactory Lesbrief 2e halfjaar Lesbrief 2e halfjaar Lesbrief 2e halfjaar Lesbrief 2 e halfjaar Afsluiting Talentfactory 2e half jaar Coach Docenten Docent Talentfactory LOB centrum Docententeam

20 20

21 21 Portfolio Klas 3, 1 e halfjaar onderdeel augustus/september oktober november december januari Portfolio (digitaal/map) 6 lesbrieven portfolio Lesbrief bewijsmateriaal / STARR LOB Afname BIT test (eerste 3 weken schooljaar) competenties binnen de lessen LOB binnen de lessen (motieven en kwaliteiten reflectie, met accent verschuiving naar werkexploratie en loopbaansturing) Portfolio (digitaal/map) 6 lesbrieven portfolio Lesbrief bewijsmateriaal / STARR Afname BIT test (eerste 3 weken schooljaar Bewaken voortgang PF 1 e Portfolio gesprek Presentatie portfolio Vastleggen presentatie Screening Carrousel Bewaken voortgang PF 2 e Portfolio gesprek Presentatie portfolio Vastleggen presentatie Deelname BOD (beroepen opleidingen dag MBO) Voorbereiding en uitvoering Carrousel Intersectoraal programma vakwerkplan IP, extra aandacht voor werkexploratie en loopbaansturing vakwerkplan IP, extra aandacht voor werkexploratie en loopbaansturing Voorbereiding BOD vakwerkplan IP, extra aandacht voor werkexploratie en loopbaansturing Voorbereiding BOD vakwerkplan IP, extra aandacht voor werkexploratie en loopbaansturing vakwerkplan IP, extra aandacht voor werkexploratie en loopbaansturing Coach Docenten PF- Gesprekken Docent IP LOB centrum

22 22 Klas 3, 2 e halfjaar onderdeel februari maart april mei juni Portfolio Voortgang portfolio Voortgang portfolio Voortgang portfolio 3 e portfolio gesprek 4 e portfolio gesprek 5 e portfolio gesprek met Ouders (stage + project) Presentatie portfolio Vastleggen presentatie Presentatie portfolio Vastleggen presentatie Presentatie portfolio Vastleggen presentatie LOB competenties binnen de lessen Voorbereiding en uitvoering Carrousel Eventueel beroepstest i.v.m. stage Voorbereiding en uitvoering Carrousel Facultatieve mogelijkheid beroepstest i.v.m. stage Speeddate ouders (branches) Evaluatie Carrousel en verdieping. Voorlichting examenprogramma leerjaar 4 Stage (2 weken) evaluatie Definitieve keuze examenprogramma leerjaar 4 evaluatie LOB binnen de lessen (motieven en kwaliteiten reflectie, met accent verschuiving naar werkexploratie en loopbaansturing) Intersectoraal programma vakwerkplan IP, extra aandacht voor werkexploratie en loopbaansturing vakwerkplan IP, extra aandacht voor werkexploratie en loopbaansturing vakwerkplan IP, extra aandacht voor werkexploratie en loopbaansturing vakwerkplan IP, extra aandacht voor werkexploratie en loopbaansturing vakwerkplan IP, extra aandacht voor werkexploratie en loopbaansturing Coach Docenten PF- Gesprekken Docent IP LOB-centrum

23 23 Klas 4, 1 e halfjaar onderdeel augustus/september oktober november december januari Portfolio Portfolio (digitaal/map) Voortgang portfolio Voortgang portfolio 1 e portfoliogesprek 2 e portfoliogesprek Presentatie portfolio Vastleggen portfolio Presentatie portfolio Vastleggen portfolio LOB Voorlichtingsavond (combinatie met reguliere voorlichtingsavond) Voorbereiden MBO bezoekdag Inschrijving en uitvoering MBO bezoekdag Op aanvraag BIT-test afname competenties binnen de lessen Individueel keuzegesprek met decaan Individueel keuzegesprek met decaan Individueel keuzegesprek met decaan Decaan monitort warme overdracht aan de hand van informatie verkregen via de leerlingbespreking LOB binnen de lessen (motieven,kwaliteiten reflectie met accent verschuiving naar werkexploratie,loopbaansturing en netwerken) Intersectoraal programma vakwerkplan IP, extra aandacht voor werkexploratie, loopbaansturing en netwerken vakwerkplan IP, extra aandacht voor werkexploratie, loopbaansturing en netwerken vakwerkplan IP, extra aandacht voor werkexploratie, loopbaansturing en netwerken vakwerkplan IP, extra aandacht voor werkexploratie, loopbaansturing en netwerken vakwerkplan IP, extra aandacht voor werkexploratie, loopbaansturing en netwerken Coach Docenten

24 24 Docenten IP LOB Centrum

25 25 Klas 4, 2 e halfjaar onderdeel februari maart april mei juni Portfolio Voortgang portfolio Portfoliogesprek met ouders Presentatie eindportfolio Overdracht naar ROC LOB Bezoek open dagen ROC Inschrijvingen ROC Inschrijvingen ROC Inschrijvingen ROC Studie keuze restgroep (mogelijkheid inhuren beroepskeuze adviseur) competenties binnen de lessen LOB afgesloten EXAMEN evaluatie evaluatie LOB binnen de lessen (motieven en kwaliteiten reflectie) EXAMEN Intersectoraal programma vakwerkplan IP, extra aandacht voor werkexploratie, loopbaansturing en netwerken vakwerkplan IP, extra aandacht voor werkexploratie, loopbaansturing en netwerken EXAMEN VOORBEREIDING EXAMEN Coach Docenten Docenten IP

26 26 LOB-centrum

27 Wat doet de LOB coördinator of decaan? Wat doet de leerling? 27 Bijlage 3: Invulling rollen Activiteiten gericht op: Rollen LOB De leerling: uitvoering reflectie ontwikkeling de leerling is verantwoordelijk voor het behalen van de gestelde leerdoelen per leerjaar de leerling legt bewijs hiervoor vast in het portfolio de leerling stelt doelen bij en legt dit vast in vervolg afspraken Activiteiten gericht op: De LOB-coördinator of decaan: leerplanontwikkeling coördinatie professionalisering ondersteuning advisering monitort zorgt voor draagvlak in de school kent de doorgaande leerlijn basisschool vmbo en vmbo-mbo evalueert en actualiseert het LOB beleidsplan met betrokkenen (bijstellen) ondersteunt en instrueert docenten/mentoren bij de uitvoering van het LOB-beleidsplan adviseert de directie over scholingsprogramma s voor collega s ondersteunt leerlingen met opleidingsvragen en verwijst, zo nodig, leerlingen door naar externe loopbaanadviseurs monitort alle LOB-activiteiten monitort de warme overdracht tussen mentoren en vervolgopleidingen analyseert, evalueert en rapporteert de doorstroom van (oud) leerlingen naar het vervolgonderwijs (RUBS) analyseert en evalueert alle activiteiten van het LOB-centrum en rapporteert aan de directie. onderhoudt externe contacten (decanen, Mbo s) geeft voorlichting aan leerlingen en ouders (keuzeproces en vervolgstudie)

28 Wat doen de ouders? Wat doet de vakdocent? Wat doet de LOB mentor/coach? 28 Activiteiten gericht op: De docent in de rol van mentor of coach: uitvoering begeleiding evaluatie onderschrijft het LOB beleid voert het LOB-programma uit laat leerlingen talenten en mogelijkheden ontdekken stimuleert leerlingen de beroepspraktijk te ontdekken stimuleert leerlingen de opleidingspraktijk te ontdekken begeleidt leerlingen bij loopbaanvragen reflecteert met leerlingen op hun ervaringen en hanteert daarbij verschillende werkvormen voert met leerlingen (individueel) portfoliogesprekken ondersteunt leerlingen bij het gebruik van een portfolio assisteert bij buitenschoolse activiteiten zoals excursies, stages en projecten evalueert en actualiseert het LOB programma met collega s heeft zicht op verschillende competenties nodig binnen de branches Activiteiten gericht op: De vakdocent: uitvoering begeleiding evaluatie onderschrijft het LOB-beleid legt vanuit zijn vak een relatie met beroepen en opleidingen: de echte beroepspraktijk ontwikkelt voor zijn vak opdrachten waarin leerlingen kennis nemen van de beroepsen opleidingspraktijk stimuleert leerlingen om bewijsmateriaal op te nemen in het portfolio reflecteert met leerlingen op hun ervaringen en hanteert daarbij verschillende werkvormen evalueert en actualiseert de LOB-activiteiten in het vakwerkplan (ontwikkelen en bijstellen) deelt zijn ervaringen met collega s Activiteiten gericht op: De ouders: participatie stimuleren hun zoon/dochter informatiebijeenkomsten en open dagen te bezoeken bezoeken ouderavonden over het keuzeproces en portfoliogesprekken praten met hun zoon/dochter over zijn/haar interesse, mogelijkheden, capaciteiten en ambities stimuleren hun zoon/dochter zich te oriënteren en hun keuze te maken voor een passende vervolgopleiding

29 29 Bijlage 4: Observatieformulier coaching gesprekken Onderwerp Fasen in het gesprek Voorbereiding Feedback doel van het gesprek helder docent leerling plaats Uitvoering contact maken rollen helder sfeer ll voldoende aan bod? positieve stimulans (waar is ll trots op?) bespreken competenties Afronding afspraken helder evaluatie v h gesprek Algemene observaties Worden er open vragen gesteld? Bv. 5 maal W (Wie? Wat? Waar? Wanneer? Waarom?) Wordt er gereflecteerd? Bv. Starr-methode (Situatie-Taak-Actie-Resultaat-Reflectie) Wordt er samengevat en doorgevraagd? Bv. LSD-methode (Luisteren, Samenvatten, Doorvragen) Compliment Tip