Loopbaanoriëntatie en begeleiding. Visie en beleidsplan

Transcriptie

1 Loopbaanoriëntatie en begeleiding Visie en beleidsplan

2 Inhoud: 1. Visie 2. Beleidsplan LOB 3. Curriculum

3 1. Visie van het Ignatiusgymnasium op Loopbaanoriëntatie en begeleiding (LOB) Kwaliteit in de basis. Ruimte voor talent. De visie op LOB is verbonden met de missie en de visie van de school in het algemeen. LOB raakt aan de kern van waar het in ons onderwijs om draait: zorgen dat onze leerlingen als zelfbewuste individuen een plek vinden in de wereld van leren en werken die bij hun talenten en ambities past. LOB wil daarom bijdragen aan het proces van persoonsontwikkeling en dat vraagt om leren reflecteren op wie je bent en wat je wil zijn in de context van je omgeving en vanuit zelfvertrouwen. (zie ook visiestuk NVS-NVL en Vvsl 5 jan 2018) Ons ideaalbeeld voor het realiseren daarvan is een goede begeleiding die leerlingen uitdaagt en stimuleert tot het maken van weloverwogen bewuste eigen keuzes en om het beste uit zichzelf te halen (zie ook schoolondersteuningsplan , blz.7) Daarbij ligt de nadruk op interesse en capaciteit. Een van de speerpunten binnen de schoolvisie om dat te bereiken is het stimuleren van eigen initiatief. De focus van LOB ligt dan ook op het bevorderen van zelfsturing, zelfredzaamheid en zelfverantwoordelijkheid. Het ontwikkelen van de vijf loopbaancompetenties vormt daarbij het uitgangspunt met als kernvragen: Wat kan ik? Hoe kan ik dat doen? Wat wil ik? Wie kan mij daarbij helpen? Waar kan ik dat doen? Deze vragen helpen leerlingen te reflecteren op ervaringen die hij binnen en buiten de school opdoet in het kader van zijn loopbaanoriëntatie. De mentor is voor leerlingen en ouders de spil in de keuzebegeleiding. De decanen ondersteunen en coachen de mentor in deze rol. Zij zijn verantwoordelijk voor een samenhangend LOB curriculum dat draagvlak heeft binnen de school en herkenbaar is voor leerlingen en ouders. Dat curriculum wordt ontwikkeld in samenwerking en in samenspraak met mentoren, vakdocenten en leerlingen. De uitvoering van het curriculum wordt geëvalueerd met leerlingen, ouders, mentoren, vakdocenten en het MT. 2. Beleidsplan LOB Op basis van de hiervoor beschreven visie op loopbaanoriëntatie op het St. Ignatiusgymnasium komen wij tot onderstaand beleidsplan. De decanen op het Ignatiusgymnasium werken (grotendeels) als 2 e -lijnsdecanen en sturen, coachen en ondersteunen mentoren en vakdocenten bij hun uitvoerende taken op het gebied van LOB. Dit gebeurt zowel individueel als groepsgewijs. Uitgangspunt hierbij is steeds dat leerlingen zelfverantwoordelijk leren zijn voor hun keuzeproces en de uitkomst daarvan. De leerling werkt binnen het LOB-programma aan de vijf loopbaancompetenties: kwaliteitenreflectie (wat kan ik?), loopbaansturing (hoe kan ik dat doen?), motievenreflectie (wat wil ik?), netwerken (wie kan mij daarbij helpen?), werkexploratie (waar kan ik dat doen?). Het LOB-programma dat wordt aangeboden in klas 3, 4, 5 en 6 kenmerkt zich door een diversiteit aan individuele en groepswerkvormen en de begeleiding wordt steeds afgestemd op gebleken behoefte van de leerling (=maatwerk). Uitkomsten van opdrachten verwerken leerlingen zelfstandig in het

4 zogenaamde LOB portfolio in de ELO, en mentoren en decanen leggen uitkomsten van gesprekken vast in het leerlingvolgsysteem. Ouders worden door de decanen aan het begin van leerjaar 3, 4, 5 of 6 geïnformeerd over het LOBprogramma van het betreffende schooljaar op de ouderavond in september. Ook de rest van het schooljaar worden ouders door de decanen geïnformeerd over de voortgang van het programma en krijgen relevante informatie over loopbaanoriëntatie per mail. Ouders worden actief betrokken bij de ondersteuning en uitvoering van het LOB-curriculum. Er is al een werkgroep van ouders die ondersteuning bieden bij de beroepsstage in klas 4 en het motivatieproject in klas 5. De decanen op het Ignatiusgymnasium zijn zich bewust van het belang van samenwerken en netwerken met partners buiten de school. Er zijn intensieve contacten met collega-decanen van andere scholen, universiteiten en hogescholen. De decanen zijn lid van verschillende beroepsorganisaties en onderhouden contacten met het bedrijfsleven en overheidsinstanties. Ook willen zij zoveel mogelijk aansluiten bij voor LOB relevante maatschappelijke ontwikkelingen in de samenleving, zoals bijvoorbeeld ontwikkelingen op het gebied van wetgeving rondom (vervolg)onderwijs of ontwikkelingen op het gebied van beroepen en werkgelegenheid. Belangrijk is daarbij dat op een open, kritische en creatieve manier de vertaling wordt gemaakt van de maatschappelijke veranderingen naar schoolniveau, en vervolgens wordt geïmplementeerd in het loopbaanoriëntatieprogramma. Om de professionele kwaliteit te bewaken en te borgen nemen decanen regelmatig deel aan na- en bijscholing. Twee keer per jaar is er een intervisiebijeenkomst met decanen van de andere Amsterdamse gymnasia. Binnen de school wordt het LOB-programma regelmatig geëvalueerd. Dit gebeurt bijvoorbeeld door het afnemen van korte enquêtes bij leerlingen naar aanleiding van onderdelen van het LOB-programma, gesprekken met mentoren, ontwikkelbijeenkomsten met mentoren, overleg met vakdocenten of gesprekken met ouders. De ambitie is om leerlingen nog meer te betrekken bij de ontwikkeling van het LOB-programma binnen onze school. Het idee is om twee keer per jaar een bijeenkomst te organiseren met een aantal leerlingen uit klas 3, 4, 5 en 6 waarbij aan de hand van voorbeelden en vragen feedback en input van leerlingen wordt gevraagd ten behoeve van het LOB-programma. Het voornemen is om mogelijkheden te verkennen om LOB ook aan te laten sluiten op eventuele programma s van basisscholen, zodat er een doorlopende leerlijn is. Te denken valt aan een of enkele mentorlessen in klas 1 aan 2 waar oriëntatie op de toekomst centraal staat. Nadrukkelijk proberen wij te reflecteren op ons eigen aandeel binnen het LOB-programma waarbij wij steeds open staan voor verandering, verbetering en samenwerking. 3. Curriculum Loopbaan oriëntatie en begeleiding klas 3 t/m 6 Inleiding Vanaf klas 3 is er in het LOB programma een doorlopende leerlijn ontwikkeld om de leerlingen te begeleiden bij hun oriëntatie op hun toekomstige loopbaan. Het uitgangspunt daarbij is dat leerlingen zelfverantwoordelijk leren zijn voor hun keuzeproces (zie beleidsplan). Vanaf klas 3 werken de leerlingen dan ook aan de ontwikkeling van de vijf loopbaancompetenties. Dat is een voortgaand proces, dat doorloopt naar het vervolgonderwijs en verder.

5 De vijf loopbaancompetenties zijn: Kwaliteitenreflectie (wat kan ik?), loopbaansturing (hoe kan ik dat doen?), motievenreflectie (wat wil ik?), netwerken (wie kan mij daarbij helpen?), werkexploratie (waar kan ik dat doen?). LOB / profielkeuzetraject in klas 3 Het profielkeuzetraject in klas 3 gaat dus om meer dan de knoop doorhakken over te kiezen vakken. In het aanbod van keuzeactiviteiten is er ruim aandacht voor persoonsontwikkeling en reflectie De ervaringen die leerlingen daarmee opdoen in klas 3, zijn een basis voor de verdere ontwikkeling van de loopbaancompetenties in de bovenbouw. Tijdens wekelijkse profielkeuzelessen en daarbuiten is er een diversiteit aan activiteiten en individuele en groepswerkvormen: Starter: Uitwisseling met studenten van VU (Hoe kozen zij destijds hun profiel? Vanuit welke motieven? Hoe verhoudt zich dat tot hun studiekeuze?). Voorlichting door de mentor over profielen en vakken en de inrichting van de bovenbouw op het Ignatius. Beroepen interview opdracht (in samenwerking met het vak Nederlands) Kwaliteiten kringopdracht (speeddate / elkaars kwaliteiten benoemen). Voorlichting door vakdocenten over (nieuwe) vakken in de bovenbouw. Speeddate met leerlingen uit klas 6 over ervaringen met kiezen; met profielen en vakken Verschillende individuele testjes (persoonlijke eigenschappen, kwaliteiten, sectoren) en reflectie daarop. Reflectie op de keuzeadviezen van de docenten en eventueel schrijven van een motivatiebrief. Individueel keuzegesprek met de mentor of decaan; voorbereiding en evaluatie daarvan (zelfreflectieopdracht). Start opbouw ELO portfolio (met uitslag van de testjes en gemaakte opdrachten) De bovenbouw: oriënteren verdiepen beslissen Het LOB programma in de bovenbouw omvat (volgens de landelijke norm) minimaal 80 studielasturen. Leerlingen nemen deel aan een aantal LOB activiteiten die de school aanbiedt, maar ondernemen gaandeweg in toenemende mate zelf activiteiten ter oriëntatie en verdieping op studie en beroep om tenslotte in klas 6 een weloverwogen beslissing te kunnen nemen over een belangrijke stap in hun loopbaanontwikkeling Oriënteren verdiepen beslissen In klas 4 krijgen de leerlingen de mogelijkheid om tijdens een driedaagse beroepsstage op de werkvloer ervaring op te doen met een beroep of sector dat hen interesseert en zich daarvan een reëel / reëler) beeld te vormen. Motievenreflectie (is dit wat ik wil?) speelt daarbij een belangrijke rol. Maar het traject daaromheen vraagt van de leerling om actief aan de slag te gaan met het verder ontwikkelen van élk van de vijf loopbaancompetenties: In de aanloop naar het zoeken van een stageplaats en het schrijven van een sollicitatiebrief spelen de leerlingen het kwaliteitenspel met elkaar om op ideeën te komen over het soort beroep dat bij hen zou passen en te leren van elkaars feedback hierover. Ze leren reflecteren op hun kwaliteiten en vragen zich af wat kan ik?. Tijdens een workshop how (not) to behave worden ze geconfronteerd met gedrag en situaties tijdens de stagedagen. Hoe

6 gedraag je je tijdens een stage / binnen een bepaalde bedrijfscultuur? Hoe presenteer je jezelf en hoe reageer je? (Leerlingen van het schooltoneel spelen (onverwacht) een casus). Leerlingen gaan zelf op zoek naar een stage. De vragen hoe kan ik dat doen en wie kan mij daarbij helpen? staan daarbij op de voorgrond. Ze denken na over de mogelijkheden die er zijn, wat ze willen, de weg er naar toe en wie hen daarbij kan helpen. Ze schrijven (ook als opdracht voor het vak Nederlands) een sollicitatiebrief waarin ze zichzelf (en hun kwaliteiten en persoonlijke eigenschappen) leren presenteren. Ze leggen contact met een stagebieder. Ze leren kortom om te netwerken. Tijdens de stage zelf ontdekken ze wat een beroep in de praktijk betekent en in hoeverre een bepaalde werkomgeving en cultuur past bij wie ze zijn. Ze nemen een interview af met een beroepsbeoefenaar en onderzoeken welke vooropleiding en ervaring vereist of van belang is ( waar kan ik dat doen? ). In het stageverslag reflecteren ze op de opgedane ervaringen met het oog op de verdere oriëntatie én verdieping. Een belangrijk onderdeel van het verslag is nadenken over wat ze te weten zijn gekomen over zichzelf en wat bij het past ( Wat wil ik? ). Hoe willen ze hier mee verder in klas 5? Van welke opleidingen willen ze meer weten en een open dag bezoeken? De fase van verdieping kan beginnen. oriënteren verdiepen beslissen Leerlingen in klas 5 verdiepen zich verder in hun plannen voor de toekomst en een daarbij passende studiekeuze. Vanaf het schooljaar werken wij in de bovenbouw met een persoonlijk mentoraat, waarbij in de gesprekken die de mentor met zijn leerlingen voert persoonlijke ontwikkeling een belangrijk thema is, en waar dan als vanzelf onderwerpen als talentontwikkeling en toekomstplannen aan de orde komen. Omdat leerlingen, als ze zich verder verdiepen in hun studiekeuze, te maken kunnen krijgen met dilemma s, is het belangrijk dat hun mentor door het stellen van de juiste vragen hier zicht op krijgt, en zo in kaart kan brengen welke ontwikkeling de leerling doormaakt, welke dilemma's er zijn en wat de leerling nodig heeft om verdere stappen te zetten. Mentor en decaan hebben regelmatig overleg. Het LOB-programma voor klas 5 is gericht op verdere verdieping van studiekeuze en persoonlijke ontwikkeling. Het programma bevat een aantal verplichte onderdelen. We verwachten dat iedere leerling uit klas 5: Deelneemt aan 1 of 2 voorlichtingsavonden van 4strax (=voorlichting gegeven door diverse hogescholen en universiteiten op 1 locatie. De leerling kiest minimaal drie voorlichtingsrondes) Minimaal 1 studiekeuzeactiviteit onderneemt buiten de school, zoals bijvoorbeeld het bezoeken van een open dag, meelopen met een student, een masterclass volgen of proefstuderen. Actief meedoet aan het motivatieproject, dat wil zeggen drie mentorlessen bijwoont die gericht zijn op het schrijven van een goede motivatiebrief, feedback hierop krijgen en verwerken en daarna deelneemt aan de motivatiegesprekken. De leerling legt verslag van alle gevolgde activiteiten in het ELO LOB-dossier. Het motivatieproject in klas 5 is een kernproject van het LOB-programma. Er zijn drie mentorlessen die besteed worden aan de voorbereiding van het motivatieproject waarbij de motivatiebrief

7 uitgangspunt vormt voor het verder verdiepen van de loopbaancomptenties. Ging het in klas 4 nog om een verkenning van het beantwoorden van de vragen wat kan ik?, wat wil ik? en hoe kan ik komen tot een bij mij passend plan voor de toekomst?, in klas 5 gaan leerlingen deze vragen verdiepen door de motivatiebrief toe te spitsen op een concrete studie óf - als ze echt nog geen idee hebben welke studie ze interesseert of bij ze past - een brief te schrijven over wat ze tot nu toe hebben gedaan om dat te onderzoeken en wat ze daarin belemmert. Nadat de leerlingen de brieven hebben ingeleverd worden deze gelezen door de decaan en de begeleiders van het motivatiegesprek. Wat daarna volgt is een gesprek met de leerling en twee begeleiders. Dat gesprek, dat leerlingen na afloop bijna allemaal beoordelen als zeer waardevol, is aanleiding voor verder onderzoek naar de motieven die de leerling beïnvloeden bij het maken van de uiteindelijke studiekeuze en vormt het uitgangspunt voor de meer individuele begeleiding in klas 6. Oriënteren verdiepen beslissen Het LOB-programma voor de leerlingen uit klas 6 is vooral gericht op maatwerk. Aan het begin van het schooljaar vullen de leerlingen de vragenlijst 9 vragen over je studiekeuze in. Hierdoor wordt duidelijk waar de leerling staat voor wat betreft zijn of haar studiekeuze, maar ook wat de leerling nog nodig heeft om te komen tot een definitieve keuze. Van wie heb je nog hulp nodig? Wat kun je zelf doen om de knoop door te hakken en je in te schrijven voor de studie die bij je past? In klas 6 merken we dat veel leerlingen aan het begin van het schooljaar nog onzeker zijn over hun studiekeuze en behoefte hebben aan extra begeleiding van de mentor en de decaan. Dit betekent dat de mentor spil blijft in de begeleiding van zijn leerlingen maar ook dat de decaan een belangrijke taak heeft bij het voeren van individuele toekomstgerichte gesprekken. Leerlingen hebben in klas 6 behoefte aan veel informatie, maar ook aan bevestiging en aan de vrijheid om te onderzoeken wat echt bij ze past. Het belangrijkste uitgangspunt hierbij is dat ze in actie komen! Dit kan betekenen dat leerlingen uit klas 6 meerdere malen een dag meelopen bij een bepaalde opleiding of gaan proefstuderen. Aparte aandacht vragen leerlingen die vastlopen in hun studiekeuze en die zelf geen hulp vragen en passief blijven. Dit zijn soms ook de leerlingen die te kampen hebben met motivatieproblemen, die daardoor minder goed presteren en zich hierdoor ongelukkig voelen. Het is de kunst om juist met deze leerlingen in gesprek te gaan en ze op weg te helpen. Voordat de eindexamens beginnen is van iedere leerling bekend welke toekomstplannen zijn gemaakt. Leerlingen die dat willen kunnen aan het begin van het schooljaar een studiekeuzetraining volgen die wordt gegeven door een extern bureau of een uitgebreide interessetest maken en op basis van de uitkomst hiervan een gesprek voeren met de decaan en een extern begeleider. Beide mogelijkheden vallen overigens buiten het schoolbudget en worden betaald door de ouders. Mentoren en de decaan delen een Excel bestand waarin de voorlopige en definitieve studiekeuze van de leerlingen uit klas 6 worden bijgehouden. In dit bestand wordt ook het persoonlijk mailadres van de leerling genoteerd, zodat wij nadat de leerling de school heeft verlaten, contact kunnen houden over zaken als tevredenheid, studiekeuze en de beroepenavond. Leerlingen die plannen hebben voor een studie in het buitenland krijgen aparte begeleiding die, afhankelijk van het gekozen land, intensief kan zijn. Aan het eind van klas 6 is het de bedoeling dat leerlingen meer inzicht hebben gekregen in wie ze zijn, welke talenten ze hebben en weten hoe ze die talenten kunnen inzetten bij een opleiding die op dat moment in hun leven het beste bij ze past.