MEDEDELING. Werken aan gelijke onderwijskansen. 1 Inleiding. 2 Pedagogisch perspectief

Transcriptie

1 Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel MEDEDELING referentienr. : M-VVKSO datum : gewijzigd : contact : Dienst Leerlingen en schoolorganisatie, dls.vvkso@vsko.be Chris Wyns, chris.wyns@vsko.be, Werken aan gelijke onderwijskansen 1 Inleiding Scholen die in het kader van Gelijke onderwijskansen extra-uren leraar krijgen voor het realiseren van een geïntegreerd ondersteuningsaanbod dienen deze te gebruiken om een schooleigen gelijke kansenbeleid uit te bouwen 1. Het is logisch dat het directieteam reflecteert over de zinvolle aanwending van deze extra-uren leraar. Een kwaliteitsvol GOK-beleid gestalte geven, veronderstelt van scholen dat zij doelstellingen bepalen nadat zij hun beginsituatie i.v.m. gelijke onderwijskansen hebben vastgesteld. Bovendien wordt verwacht dat ze de extralestijden aanwenden om die doelstellingen te bereiken. Hoe deze middelen zo efficiënt mogelijk ingezet kunnen worden, is zowel bij de start van een nieuwe GOKcyclus als op ogenblikken van bijsturing en borging niet zonder belang. Hierna formuleren we pedagogische aandachtspunten voor het toewijzen en de inhoudelijke invulling van de extra-uren. We noteren informatie over de administratieve verwerking van de uren, rekening houdend met de omzendbrief zoals hij vandaag voorligt. Tot slot vermelden we welke ondersteuning de pedagogische begeleiding kan bieden. 2 Pedagogisch perspectief GOK-scholen hebben een perspectief van drie jaar om te werken aan de uitbouw van een geïntegreerd ondersteuningsbeleid'. Uitgangspunt is een procesmatige aanpak, die een grote betrokkenheid van alle participanten verwacht en mogelijk een cultuuromslag in de klassenpraktijk en de schoolwerking kan inzetten. De nadruk ligt hierbij ook eerder op preventie, proactief handelen en vernieuwend werken. De GOK-uren kunnen gebruikt worden als contacturen, maar ook voor niet-leerlingengebonden taken. De invulling wordt mede bepaald door de gekozen prioriteiten, de doelstellingen en de uit te werken actiepunten. 2.1 Contacturen kunnen o.a. gebruikt worden om co-teaching te organiseren in kwetsbare klassengroepen, de groepen voor (taal)vakken te splitsen om zo meer interactie mogelijk te maken, 1 Besluit van de Vlaamse Regering van 17 december 2010 houdende de codificatie betreffende het secundair onderwijs (afgekort: Codex S.O.), art > rubrieken > officieuze codificatie van de wetgeving > secundair onderwijs > codex

2 2 externe differentiatie voor een vak mogelijk maken (bijvoorbeeld parallelle klassengroepen, extra-ondersteuning garanderen door een extra leraar), leerlingen te coachen, enz. 2.2 Niet-leerlingengebonden uren kunnen toegekend worden aan de GOK-verantwoordelijke voor de coördinatie, enkele leraren van het kernteam voor het stuwen en sturen van de implementatie, de leraren en/of de vakverantwoordelijken voor het voorbereiden van inhoudelijke vernieuwing, enz. 3 Processtimulerende factoren Het verdient aanbeveling de toe te kennen GOK-uren niet al te zeer te versnipperen. De zorg voor continuïteit is belangrijk om het GOK-team dynamiek te geven. De keuze voor niet-leerlingengebonden uren biedt de mogelijkheid om: planmatig te werken, de werking te evalueren en het proces bij te sturen, inbedding in de schoolcultuur te verzorgen, enz. 4 Schoolbeleid en zorgbreed werken Het vernieuwingsproces kan maar slagen als het directieteam de realisatie ervan ook werkelijk steunt en het hele schoolteam mobiliseert. De samenstelling van een sterk GOK-team met zeggingskracht in de school is zeker een troef. De schoolleiding kan de implementatie van het ondersteuningsbeleid ook bevorderen o.a. door het verlenen van organisatorische faciliteiten aan werkgroepen of individuele leraren belast met de voorbereiding of de realisatie van één of meerdere actiepunten (invoering coöperatief leren, onderzoek naar instructietaal, verzorgen van communicatie met externen o.a. de ouders ). Zeker wat nieuwe taken betreft is het belangrijk de opdracht goed te omschrijven, om afspraken te maken samen met de persoon of het team in kwestie. Deze afspraken dienen gecommuniceerd te worden naar alle personeelsleden, dit omwille van betrokkenheid en duidelijkheid. Zorgbreed werken is niet het alleenrecht van het GOK-team of van enkele geëngageerde leraren, het behoort als het ware tot de lespraktijk van elke leraar en kan als zodanig opgenomen worden in de functiebeschrijving van elke leraar. Elke GOK-school vindt zeker inspiratie in de door de pedagogische begeleiding ontwikkelde leidraden Dossier geïntegreerd ondersteuningsaanbod 2 en Dossier zelfevaluatie 3. 2 Bijlage bij deze Mededeling 3 Mededeling van 2 februari 2004 over Geïntegreerde ondersteuning: zelfevaluatie (M-VVKSO B01), bijlage 1

3 3 5 Administratieve verwerking van de uren gelijke onderwijskansen Om aan GOK-doelstellingen te werken krijgen de betrokken scholen een aantal uren-leraar dat constant blijft gedurende drie schooljaren. Dit geeft meer mogelijkheden tot continuïteit in de eigen werking, op voorwaarde dat directies bewust te werk gaan bij het toekennen van deze uren aan personeelsleden. Er valt natuurlijk veel voor te zeggen om het uitwerken van een schooleigen GOK-beleid toe te vertrouwen aan personeelsleden met enige ervaring en "autoriteit" bij de collega's. Sinds mogen alle GOK-uren over de drie graden van de school worden aangewend (zie punt 5.1); het blijft mogelijk ze over te dragen naar een andere school (punt 5.2). 5.1 Aanwending van de GOK-uren in de eigen school Sinds mogen de GOK-uren die zijn toegekend voor de eerste graad en het structuuronderdeel anderstalige nieuwkomers ook worden aangewend in de tweede en de derde graad van de school, en mogen de GOK-uren die zijn toegekend voor de tweede en derde graad ook worden aangewend in de eerste graad en het structuuronderdeel anderstalige nieuwkomers van de school. Deze uren kunnen worden ingenomen door leraars of door godsdienstleraars die op niveau van de eerste graad en/of het structuuronderdeel anderstalige nieuwkomers en/of de tweede en derde graad effectief belast zijn met de doelstellingen van het GOK-decreet. Al deze uren zijn organiek; sinds 1 januari 2009 is dat ook zo voor de uren die zijn toegekend voor de tweede en de derde graad (waar dit voorheen enkel het geval was voor de uren toegekend voor de eerste graad en OKAN). Dit betekent dat leraars en godsdienstleraars een opdracht in deze uren kunnen krijgen als vastbenoemde, en dat deze uren ook in aanmerking komen voor vacantverklaring en nieuwe vaste benoemingen. Afhankelijk van het vak waarmee deze uren worden gelijkgesteld, moeten de uren die niet zijn ingenomen door vastbenoemden, worden aangeboden aan personeelsleden ter beschikking gesteld zijn wegens ontstentenis van betrekking (binnen het schoolbestuur of binnen de scholengemeenschap), en vervolgens aan personeelsleden die recht hebben op tijdelijke aanstelling van doorlopende duur. Het schoolbestuur is evenwel niet verplicht om voor de GOK-uren een gelijkstelling te kiezen in functie van het vak van de personeelsleden die ter beschikking zijn gesteld wegens ontstentenis van betrekking of bedreigd worden door TBS/OB of recht hebben op TADD. De omzetting van GOK-uren naar betrekkingen van opvoeder (11 GOK-uren voor een halftijdse betrekking, 22 GOK-uren voor een voltijdse betrekking van opvoeder, ongeacht het bekwaamheidsbewijs) blijft enkel mogelijk voor de GOK-uren toegekend voor de tweede en de derde graad. Ook deze betrekkingen van opvoeder zijn organiek, wat betekent dat ze moeten worden aangeboden voor reaffectatie of wedertewerkstelling en aan personeelsleden met recht op tijdelijke aanstelling voor doorlopende duur, en dat ze in aanmerking komen voor vacantverklaring en vaste benoeming. Eenmaal een opvoeder hierin vastbenoemd is, behoort hij tot het zgn. historisch passief van de school, en moet zijn betrekking in stand gehouden worden: ofwel verder met GOKuren, ofwel met punten van de globale enveloppe Overheveling naar andere scholen De GOK-uren van scholen voor gewoon 5 secundair onderwijs kunnen worden overgedragen naar een andere school voor gewoon secundair onderwijs. Overheveling is zelfs mogelijk naar een school voor gewoon so die zelf geen GOK-uren genereert 6 ; ook daar kunnen ze dan enkel worden aangewend voor de uitvoering van een 4 Zie punt 7.2 van de Mededeling "De globale puntenenveloppe", M-VVKSO Vanaf kunnen ook buso-scholen GOK-uren krijgen, ter vervanging van het vroegere onderwijsvoorrangsbeleid. De GOK-uren van het gewoon so kunnen echter enkel worden overgedragen naar een andere instelling gewoon so. 6 Antwoord via mail d.d. 13 november 2006 geboden aan het VVKSO door dhr. F. Roekens, adjunct van de directeur, afd. Instellingen en leerlingen Secundair onderwijs en Volwassenenonderwijs bij het departement Onderwijs.

4 4 gelijkeonderwijskansenbeleid in de eerste, tweede en/of derde graad en/of het structuuronderdeel anderstalige nieuwkomers, ongeacht voor welke graad ze oorspronkelijk waren toegekend aan de overdragende school. Overeenkomstig de algemene regels komen overgedragen uren nooit in aanmerking voor vacantverklaring of vaste benoeming, en kunnen ze enkel worden toegekend aan tijdelijke personeelsleden. Vastbenoemde personeelsleden kunnen enkel via een "verlof om tijdelijk een andere opdracht uit te oefenen (TAO) worden aangesteld in overgedragen uren. De regelgeving voorziet niet in de mogelijkheid om GOK-uren over te dragen naar het volgende schooljaar. 6 De pedagogische begeleiding: partner van de school voor het realiseren van het ondersteuningsbeleid Elke school kan via de pedagogische begeleidingsdiensten een beroep doen op GOK-ankers: pedagogische begeleiders met expertise op gebied van gelijke onderwijskansen. Zij kunnen het realiseren van een gedragen GOK-beleid op verschillende manieren ondersteunen. De begeleiders kunnen de GOK-verantwoordelijke/het GOK-team in de individuele school coachen bij de inhoudelijke werking en de cyclische aanpak van het gelijke onderwijskansenbeleid. De pedagogische begeleider kan de schoolwerking ondersteunen door interventies als: feedback geven op de gegevens van de beginsituatie; visietekst en het actieplan helpen finaliseren; gelijkekansenthema s inhoudelijk toelichten op personeelsvergaderingen, klassenraden, de pedagogische studiedag; leidraad, stappenplan, procedures aanreiken; materiaal mee helpen ontwikkelen; zelfevaluatie ondersteunen; geschikte ondersteuning en deskundigen adviseren; schooloverstijgende uitwisseling en samenwerking organiseren. Een ander mogelijk begeleidingsspoor is het uitbouwen van netwerken per regio, per scholengemeenschap, rond een GOK-thema, vanuit een specifiek probleem. Ook de vakbegeleider kan vanuit zijn deskundigheid leraren, vakgroepen en schoolbeleid ondersteuning bieden voor het werken aan gelijke onderwijskansen.

5 5 7 GOK-ankers De heer Chris Wyns Mevr. Frie Kimpe Mevr. Lutgard Neels Mevr. An Vermeyen De heer Jan Bonne Mevr. Martine Van Overmeiren De heer Jean Jacobs De heer Alain Noëz VVKSO Guimardstraat Brussel tel.: fax: chris.wyns@vkso.be DPB Antwerpen Noorderlaan Antwerpen tel.: fax: dpb.antwerpen@vsko.be DPB Brugge Baron Ruzettelaan Assebroek tel.: fax: dpb@dpbbrugge.be DPB Gent Marialand Gent tel.: fax: dpb.gent@vsko.be DPB Hasselt Bonnefantenstraat Hasselt tel.: fax: dpb@diohasselt.be DPB Mechelen-Brussel Fr. De Merodestraat 18 Mechelen tel.: fax: dpb.mb@kerknet.be Gestelsestraat 43 A 2321 Hoogstraten (Meer) frie.kimpe@vsko.be gsm: Marie-Josélaan Berchem tel.: lutgard.neels@vsko.be Kruispadstraat Schoten tel.: an.vermeyen@vsko.be Oude Gentweg 81A 8820 Torhout tel.: jan.bonne@vsko.be Klapperbeekstraat Sint-Niklaas martine.vanovermeiren@vsko.be gsm: Malta Bree tel: jean.jacobs@vsko.be Bornstraatje Mechelen tel.: alain.noez@vsko.be gsm: Mevr. Rita Ramaekers Don Bosco Onderwijscentrum Don Boscolaan Oud-Heverlee tel.: fax.: secretariaat@donboscoonderwijscentrum.be Guido Gezellelaan Heusden-Zolder tel.: rita.ramaekers@vsko.be gsm:

6 6 8 Andere ondersteuner Andere partners zijn: het Centrum voor Taal en Onderwijs 7, het Steunpunt Diversiteit en Leren 8 en het Centrum voor Ervaringsgericht Onderwijs 9. Zij verzorgen publicaties en nascholingsinitiatieven ter bevordering van de professionaliteit van leraar en school. Bijlage M-VVKSO B01: Dossier geïntegreerd ondersteuningsaanbod