Het in de toekomst overblijvende zorgcentrum; centraal punt in de wijk!

Transcriptie

1 Opbouw presentatie Het in de toekomst overblijvende zorgcentrum; centraal punt in de wijk! 1. Inleiding op vergrijzing, veroudering, de gezondheid van ouderen etc.; 2. Ouderenzorg, tot waar zijn we gekomen? 3. Eerst Rutte 1..; Rutte 2 pakt door! Prof. dr. JMGA Schols 21 januari Community care en intensive care.; welke transitie is gaande? 2. Epiloog. 1. Inleiding algemeen Het probleem is bekend > inwoners 14.9% > 65 jaar 10.5% jaar 3.5% > 80 jaar NU CBS 1

2 Maar de uitdagingen nemen toe! Veroudering Leeftijd Orgaan(functie) Ziekte Levensstijl Levensstijl Levenstijl Japanse (115) erkend als 's werelds oudste vrouw 27/02/13, 13:34 bron: AP De 115-jarige Japanse Misao Okawais erkend als de oudste vrouw ter wereld. Okawawoont in een verzorgingshuis in Osaka. Ze zag op 5 maart 1898 het levenslicht. Gevraagd naar het geheim van haar zeer hoge leeftijd zei ze: 'Je moet goed op je gezondheid passen.' 2

3 Ouderdomsziekten Ziekten: Diabetes Mellitus Er bestaan geen specifieke ouderdomsziekten Voor veel ziekten geldt dat de incidentie toeneemt met de leeftijd Het aandeel van chronische ziekten neemt toe met de leeftijd Hoe gezond zijn de ouderen? Belangrijkste somatische ziekten: coronaire hartziekten, beroerte, COPD, kanker, diabetes mellitus, kanker, rheumatische klachten en visusstoornissen Door toegenomen levensverwachting wel gewonnen jaren, maar niet allemaal gezonde jaren! Langdurig lichamelijke beperkingen: jaar: > 30% jaar: ~ 75% 85 plus: ~ 95% Depressie: jarigen: 15% Dementie: jarigen: 11% RIVM en SCP 3

4 Frail elderly fragiele, breekbare ouderen 2. Ouderenzorg tot waar zijn we gekomen? Naar verwachting komen er steeds meer kwetsbare ouderen Geschat wordt dat procent van de 65-jarigen kwetsbaar is en dat dit percentage oploopt tot 45% rond de 85 jaar Focus op intramurale ouderenzorg! Fragiliteit kan autonomie aantasten en tot (totale) hulpbehoevendheid leiden Dat leidt tot een toename van de vraag naar zorg en toegenomen kans op institutionalisering! het gesticht..voorheen een logisch maatschappelijk fenomeen!!!! toen ruischten de habijten ; en was de dokter nog een keizer; inmiddels verdwenen maatschappelijke fenomenen!! 4

5 na de oorlog zijn er (mede door de woningnood) vele bejaardenhuizen gebouwd (WBO) en mede onder leiding van de congregaties ook vele verpleeghuizen (zeker na start AWBZ) Relatief hoge institutionalisatiegraad in Nederland: verzorgingshuisplaatsen (inmiddels al weer lange tijd in awbz) ,- euro p.j. per gebruiker NU ZZP verpleeghuisplaatsen ,- euro p.j. per gebruiker ZZP 5-10 In de toekomst alle fragiele ouderen in een instelling stoppen zou vanuit kostenoogpunt onhaalbaar zijn en De chronische zorg, zeker in verpleeghuizen vaak slecht in beeld!! Idem in buitenland de moderne (fragiele)oudere zorgvrager wil dat in principe ook niet! 5

6 3. Eerst Rutte 1..; Rutte 2 pakt door! Rutte 1 en 2 zetten de oudere op scherp Fragiele ouderen zijn (te?) duur! De overheid wil af van de Nanny State De overheid die zorgt van de wieg tot het graf is niet meer De overheid wil van een adipeuze (zwaarlijvige) AWBZ naar een fors afgeslankte AWBZ + WMO 6

7 Institutionele zorg toekomst = VH + VZH - VZH + extra VH Rutte 2 in 1 zin! Veel kwetsbare burgers verliezen hun ZZP en moeten zelf ZZP-er worden om hun zorgproblemen op te lossen! Dus ca bedden over (alleen verpleeghuiszorg) Een ZZP-er doet aan ZZP als ZZP Hij of zij Zoekt Zorg Privé als Zelfstandige Zonder Poen Zet dat niet iedere oudere op scherp?! Uitgedaagde burgers zullen ook meer power tonen.. En dat gaan we allemaal merken!! Bejaarden(1).wmv 7

8 4. Community care en intensive care.; welke transitie is gaande? Het uitgangspunt! - Fragiele ouderen moeten als het ook maar enigszins kan zo lang mogelijk in hun eigen leefomgeving kunnen blijven; vooral ook om er hun eigen leven te kunnen blijven leiden.! - Dat sluit in principe ook aan bij het perspectief van de cliënt, mits alle actoren er zich goed op kunnen voorbereiden! Dus Kwetsbare en hulpbehoevende ouderen zullen hoe dan ook veel langer in hun eigen woonomgeving blijven dan vroeger; Een deel van de (ziekenhuis)zorg zal, ook door de technologische mogelijkheden, naar de eerstelijn (kunnen) verschuiven... De zorgzwaarte thuis neemt daarmee wel toe Dit zal nadrukkelijk om support van de eerstelijn vragen... Welke vragen komen dan boven? Is de samenleving daar klaar voor? Is de Nederlander daar klaar voor? Is de zorg daar klaar voor? 8

9 wonen anno welzijn anno vereenzaming en isolatie Huidige woningbestand is nog onvoldoende levensloopbestendig. gevoelens van onveiligheid verlies sociale contacten outcast-gevoelens ouderen en chronisch zieken welzijnsvoorzieningen vaak versnipperd vrijwilligerswerk vaak onder druk en Past het overheidsbeleid t.a.v. de mantelzorg wel bij het beeld van de sociaal-culturele ontwikkelingen? Hoe welkom zijn kwetsbare burgers in onze samenleving? EN Zijn er straks wel voldoende formele en informele zorgers? Splinter 9

10 De voorgestane trend vereist dus: Voldoende thuiszorgwerkers! - Zeer veel inspanningen van woningcorporaties om adequate, aangepaste (levensloopbestendige) woningen te realiseren - Veel investering in adequate sociale voorzieningen die fragiele ouderen zolang mogelijk in staat stellen tot optimale sociale participatie... (TrekkersROL gemeenten / WMO ) - Veel extra inzet van informele zorgers (familie, vrienden, vrijwilligers), dus van ons als burgers zelf! - want % NU Thuiszorgwerkers / 1000 Ziekenhuis ligdagen / 1000 Longitudinal Aging Study Amsterdam (Portrait et al 2010) Een professionele zorg die vooral ambulant ondersteunt en empowert.. Community care! 10

11 De huisartsenvoorziening.. De ouderenzorg wordt vooral community care. Ten 1 e : De moderne wijkverpleegkundige komt terug!! Deze community care zal informeel vooral gestalte krijgen vanuit het sociale netwerk in de woonomgeving van de zorgvrager zelf. De formele community care zal met name geschieden rondom de huisartsvoorziening die als spil gaat functioneren van een aan deze voorziening gebonden lokaal zorgnetwerk waarin alle relevante professionals, zonder grenzen, met elkaar samenwerken. Florence Nightingales niet alleen maar ook professionals met een zorghart en de juiste competenties! Doorontwikkeling huisartsenvoorziening Veel medisch specialisten zijn bereid om ook in de praktijk consultaties te verrichten of gezamenlijk spreekuur te draaien. Een haalbare droom is ook dat straks aan elke huisartsvoorziening een vaste specialist ouderengeneeskunde als consulent verbonden is, die 1 of 2 x per maand de praktijk bezoekt om de huisarts te ondersteunen bij complexe (zorg) problemen van fragiele ouderen en chronisch zieken. Praktijkondersteuners van de huisarts e/o wijkverpleegkundigen moeten nauwe afstemming onderhouden met collega professionals in de diverse inmiddels aanwezige zorgketens, zoals de CVA- en de dementieketenzorg. Het huisartsgebonden netwerk moet goed geïntegreerd te raken met de sociale wijk- en/of buurtteams die overal opbloeien. Op weg naar een pro-actief beleid m.b.t. ouderen in huisartspraktijk Tweetrapsbeleid Opsporen kwetsbare ouderen via screening of casefinding En indien nodig! Breed functioneel assessment Zorgplandefinitie en coördinatie Begeleiding patiënt en mantelzorgers (casemanagement) Voortdurend niet betuttelend de Vinger aan de pols EN. TraZAG: Transmuraal Zorg Assessment Geriatrie Maastricht of Tilburg Frailty Indicator (TFI) of Groningen Frailty Indicator (GFI) of Easycare Instrument (Nijmegen) 11

12 Wat wil de huisarts bij geriatrische patiënten thuis? Vanuit het eigen netwerk: Ondersteuning door zelf gekozen externe professionals (netwerkpartners) t.b.v.: -Hulp bij ziekte- en zorgdiagnostiek? -Hulp bij crisis? -Hulp bij beslissingen? -Adviezen? -. Nodig in de zorg is dus. - Echt versterken van de informele zorg en de thuiszorg(!) en - Combineren van de complementaire power van de institutionele zorg en de thuiszorg om Om uiteindelijk een optimale, goed ondersteunende medische en verpleegkundige wijkzorg te realiseren, die aansluit op een goede sociale zorg.. En dat alles voor zorgvragers die zelf de regie blijven voeren!! Is het instituut dan helemaal uit.? 12

13 Nee, maar: De institutionele ouderenzorg verandert... en is in de toekomst alleen nog maar bedoeld voor fragiele ouderen die echt niet meer in hun eigen woonomgeving kunnen blijven! Institutionele zorg toekomst = VH + VZH - VZH + extra VH Dus ca bedden over (alleen verpleeghuiszorg!) Toekomstige zorgcentrum is de intensive care van de toekomstige chronische ouderenzorg en niet het afvalputje van de AWBZ! En dan ook de enige intensive care waarin het ook voor hen die niet meer thuis kunnen blijven goed toeven is! Zij die op institutionele zorg aangewezen blijven, willen bevrijd worden van het juk van het dwingende zorgregiem; en ze willen meer privacy alsmede het recht op een eigen daginvulling;. meer ruimte dus voor eigen leven! Goede en veilige kwaliteit van zorg, welzijn en wonen. Daartoe is de omgeving van de institutionele zorg al geruime tijd flink aan het veranderen... 13

14 Mensen moeten hun eigenheid kunnen behouden. Vermaatschappelijking van de long-stay institutionele zorg Reductie van grote instituten tot kleinschaligere en gedifferentieerde woonzorgcomplexene/o kleinschalige woonvormen, die mooi verspreid zijn over de wijken en dorpen in de regio. Een eigen appartement / ruime wooneenheid voor elke cliënt om hem/haar ruimte voor eigen leven te bieden en om de cliënt de mogelijkheid te bieden vast te houden aan vroegere leefgewoonten. Aandacht voor hospitality-aspecten Het devies voor het personeel: met behoud van professionele kwaliteit weer normaal leren doen in een genormaliseerde omgeving...! Nadrukkelijke wijkfunctie! Welzijn en participatie: - Het zorgcentrum staat open voor de wijk en haar bewoners, oud en jong! - De wijk staat open voor de bewoners van het zorgcentrum - Participatie en ondersteuning geschieden samen en wederzijds! 14

15 ZORG: Nadrukkelijke wijkfunctie! 5. EPILOOG Gedifferentieerde zorg: van community care nieuwe stijl, d.i. een vanuit het zorgcentrum ondersteunde integrale thuiszorg in woonzorgappartementen (vlg. het principe van scheiden van wonen en zorg) én de nabije wijk. tot en met hoog complexe verpleeghuiszorg (warme en vakkundige IC!) in het toekomstige zorgcentrum zelf Passend voorzieningen niveau (+ evt. eerstelijnsvoorzieningen!) De verzorgingsstaat is in transitie! We zijn bezig onze ouderenzorg te verbouwen en een brug te slaan naar de toekomst 15

16 Die proactief is voor deze oudere Maar ook voor deze ouderen En als de breekbaarheid toeneemt... Om de participatie goed te houden, ook als het dreigt fout te lopen 16

17 En als het al bijna niet meer over houdt... Of het einde nadert.. 17