Healthy Ageing: van wenselijkheid naar werkelijkheid

Transcriptie

1 Healthy Ageing: van wenselijkheid naar werkelijkheid Symposium Centre of Expertise Healthy Ageing 13 november 2014, Hanzehogeschool Groningen - Henk Nies, Raad van Bestuur Vilans Vrije Universiteit, Zonnehuis Leerstoel, Organisatie en beleid van zorg

2 Inhoud presentatie Vragen Slecht nieuws Goed nieuws Anders denken over gezondheid Anders denken over ouderen in de samenleving De agenda naar een nieuwe werkelijkheid

3 Vraag Wordt de ouderenzorg het probleem van de toekomst? Staan: ja Zitten: nee

4 Vraag Gaat het goed met onze gezondheid? Zitten: nee Staan: ja

5 Hoe oud wilt u worden? > 60 jaar > 70 jaar > 80 jaar > 90 jaar > 100 jaar > 110 jaar onsterfelijk

6 Het slechte nieuws Het wordt heel duur als we zo doorgaan! Percentage langdurige zorg van BBP (OECD, 2011) Nederland Zweden Noorwegen België Duitsland

7 Het slechte nieuws Het wordt heel duur als we zo doorgaan! Kwaliteit is een probleem, met of zonder bezuinigingen

8 Het slechte nieuws Het wordt heel duur als we zo doorgaan! Kwaliteit is al lang een probleem, met of zonder bezuinigingen Tekort aan personeel, te veel beroepen Technologie? Mantelzorg? Vrijwilligers?

9 We leven langer Het goede nieuws Levensverwachting Verschil in jaren Verschil in dagen p.j. Bij geboorte Mannen 76,9 79,6 +2,7 +99 Vrouwen 81,4 83,1 +1,7 +62 Op 65 jaar Mannen 16,6 18,6 +2,0 +73 Vrouwen 20,3 21,5 +2,1 +44

10 Het goede nieuws We leven langer En met meer gezonde jaren Levensverwachting Verschil jr. Zonder beperkingen Mannen 71,0 75,6 +4,6 Vrouwen 69,6 73,9 +4,3 Ervaren goed Mannen 64,4 63,0 +2,4 Vrouwen 67,7 65,1 +2,1 Met beperkingen Mannen 7,9 6,9-1,0 Vrouwen 13,2 11,3-1,9 Ervaren minder goed Mannen 14,5 14,8 +0,3 Vrouwen 19,8 20,1 +0,3

11 Het goede nieuws We leven langer We met meer gezonde jaren Met veel participatie en vrijwilligers

12 Vrijwilligers vrijwilligers in de zorg bij vrijwilligersorganisaties in verzorgings- en verpleeghuizen in gehandicaptenzorg in geestelijke gezondheidszorg in ziekenhuizen bij MEE organisaties in andere projecten Economische waarde voor de zorg: ca. kwart miljard Euro per jaar

13 Het goede nieuws We leven langer We met meer gezonde jaren Met veel participatie en vrijwilligers Met veel mantelzorg

14 Mantelzorg: aan wie? Hulp aan (schoon)ouders (ruim 1 miljoen in 2008). Bijna één op de drie mantelzorgers partner of kind ( ). Van mantelzorgers van 55+ is 10% vriend(in) en 9% buurman/vrouw. Eén op de acht mantelzorgers geeft hulp aan een persoon die in een verzorgings- of verpleeghuis verblijft. Inzet mantelzorg vertegenwoordigt een waarde van 7 miljard p.j.

15 Het denken over ziek, gezond en zorg verandert en moet veranderen De gezondheidszorg is zo goed, dat straks iedereen ziek is Gezondheidszorg is ziektezorg Het vraagstuk is zo groot dat we het kleinschalig moeten oplossen

16 WHO definitie van gezondheid (1948) Gezondheid is een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en maatschappelijk welzijn en niet slechts de afwezigheid van ziekte of andere lichamelijk gebreken.

17 Nieuw concept van gezondheid (Huber et al., 2011) Gezondheid is het vermogen zich aan te passen en een eigen regie te voeren, in het licht van de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven - Veerkracht - Zelfmanagement - Levensbreed - In levensloop en omgeving

18 Paradigma shift: Dimensies van gezondheid (Huber et al., 2013) Lichaamsfuncties Mentale functies en beleving Spirituele dimensie Kwaliteit van leven Sociaal maatschappelijke participatie Dagelijks functioneren

19 Welke inzet rendeert het meest? Plaatje van gfesprek

20 Zetten we de middelen goed in?

21

22 The Aging Enterprice (Estes, 1979) Het dominantie beeld is dat: Ouder worden een probleem is! Een bijzonder probleem is segregatie Een medisch probleem is dat we medisch moeten oplossen Een probleem dat veel kost: kostenpost voor de samenleving Beeld is maatschappelijk en cultureel bepaald, niet objectief Het komt van: Mythen en boodschappen van media, opinieleiders en wetenschappers Manier waarop de samenleving met ouderen omgaat via inkomensbeleid, werkgelegenheid, pensioen, gezondheidszorg Het is hardnekkig: iedereen lijkt er belang bij te hebben! Vormt de systeemwereld de leefwereld?

23 de echte problemen in de zorg buiten de zorg oplossen

24 De veranderopgave is niet alleen van de overheid!

25 Tussenconclusie We lossen zorgproblemen op vanaf de achterkant: de zwaarste problemen het eerst en professioneel We kijken naar een deel van de vragen De zorg is reactief, niet pro-actief We hakken vragen van mensen in mootjes en specialiseren De zorg is naar binnen gekeerd Waar je voor betaalt, daar krijg je veel van (van Montfort, 2011)

26 Eigen kracht? De agenda Van cliënt naar professional 4. Formele netwerken 3. Samenleving/wijk 2. Informele netwerken CLIËNT 1. Cliënt en -systeem

27 De agenda Van licht naar zwaar, van cliënt naar professional Brede kijk op gezondheid

28 Bron: Machteld Huber

29 De agenda Van licht naar zwaar, van cliënt naar professional Brede kijk op gezondheid Van reactief naar proactief

30 Van reactief naar proactief

31

32 De agenda Van licht naar zwaar, van cliënt naar professional Brede kijk op gezondheid Van reactief naar proactief Integreren, decentraliseren, standaardiseren

33 Integratie en decentralisatie (Valentijn et al., 2013)

34 Integreren en standaardiseren Eenheid van taal over disciplines Effectiviteit van interventies Eenheid in kennis: zorgstandaarden, richtlijnen, protocollen Samen interprofessioneel werken ontwikkelen Innoveren en implementeren

35 De agenda Van licht naar zwaar, van cliënt naar professional Brede kijk op gezondheid Van reactief naar proactief Integreren, combineren en decentraliseren Andere financieringsmodellen

36

37

38 Dank voor uw aandacht Henk Nies