Betaalbaarheid van toekomstige ouderenzorg. Symposium Ietje de Rooij

Transcriptie

1 Betaalbaarheid van toekomstige ouderenzorg Symposium Ietje de Rooij 28 september 2012

2 Inhoudsopgave Wat komt er op ons af? Wat doet de huidige situatie voor zorgvrager en zorgaanbieder? Hoe kunnen de we ouderenzorg in de toekomst betaalbaar houden?

3 Het stelsel staat onder druk Toename aantal ouderen Techn. kan steeds meer en men wil steeds meer + Zorgvraag stijgt + + Zorgkosten stijgen Toenemend tekort arbeid + + Toenemende druk collectieve lasten Toenemende druk solidariteitsvraagstuk + + Beschikbaarheid zorg komt in het geding Mantelzorg en vrijwilligerszorg kunnen een deel van de druk op het systeem wegnemen. Daarvoor is het noodzakelijk mantelzorg en vrijwilligerszorg te gaan stimuleren en vooral beter te ondersteunen vanuit de samenleving 3

4 De uitgaven aan langdurige zorg zijn de afgelopen 10 jaar met 38% gestegen en zullen verder stijgen De uitgaven in de AWBZ zijn gestegen van 18 miljard in 2002 tot 25 miljard in 2012 Aantal (zeer) ouderen stijgt sterk en daarmee vraag naar verpleging/verzorging en begeleiding 26$ $ 22$ 20$ aantal personen % $ $ 14$ 2002$ 2003$ 2004$ 2005$ 2006$ 2007$ 2008$ 2009$ 2010$ 2011$ Bron: CPB 4

5 Er dreigt een personeelsprobleem Toename van de vraag en de ontwikkeling in het arbeidsaanbod leidt tot krapte Aantal FTE (*1000) V&V, thuiszorg, gehandicaptenzorg en GGZ 2007 De vraag naar arbeid in zorg groeit harder dan totale Nederlandse groei van arbeidsaanbod V&V Thuiszorg GZ GGZ Bron: Boer en Croon, Prismant, MinVWS 5

6 Inhoudsopgave Wat komt er op ons af? Wat doet de huidige situatie voor zorgvrager en zorgaanbieder? Hoe kunnen de we ouderenzorg in de toekomst betaalbaar houden?

7 Gebrek aan samenhang en overlap leidt tot ongemak voor zorgvrager WMO Compenseren beperkingen zelfredzaamheid, maatschappelijke participatie Mens AWBZ o.a. verpleging, Verzorging, begeleiding Zorgverzekering Huisarts, specialist, Tandarts, Fysio AV Ouderen maken veelal gebruik van meerdere regelingen waar andere instanties en procedures gelden. Vaak onvoldoende afgestemd op de specifieke situatie van de zorgvrager. Daar komt bij dat er tussen deze regelingen overlap, hiaten zijn. Gebrekkige samenwerking tussen de uitvoerende partijen maakt dat dit veld vaak lastig te overzien is voor de zorgvrager. Burger Client Patiënt Bron: SER, Langdurige zorg verzekerd: over de toekomst van de AWBZ

8 Zorgaanbieders worden geconfronteerd met een veelheid aan wijzigingen Opheffing zorgkantoren Scheiden wonen/zorg Toename eisen transparantie Inkoop door meerdere zorgverzekeraars Deel van de zorg naar de Zvw Onderzekerheid over de toekomst maakt dat de interne organisatie veel aandacht vraagt en zorgaanbieders een blik naar binnen hebben Bezuinigingen Resultaatsbekostiging Imago van de zorg en groeiend personeelstekort Decentralisatie begeleiding (naar de Wmo) 8

9 De reguliere zorg rust steeds zwaarder op informele zorg ```````````` `````````````` `````````` ```````` Organisatie met alleen vrijwilligers Organisatie met ondersteuning van beroepskrachten Zorg Organisatie met ondersteuning van vrijwilligers Organisatie met uitsluitend beroepskrachten Mantelzorg en vrijwilligerszorg vormt een steeds belangrijkere aanvulling op de reguliere zorg. Voorbeeld VVT organisatie!"!" ±1800 medewerkers ±650 vrijwilligers >650 mantelzorgers De veranderingen in zorginstellingen lijken in een richting te gaan waar vrijwilligers onmisbaar zijn voor de levering van het minimum aan welzijn dat bijvoorbeeld bewoners van intramurale instellingen nodig hebben Bron: Verweij Jonkers, vrijwilligers en beroepskrachten Jaarverslagen van instellingen 9

10 Inhoudsopgave Wat komt er op ons af? Wat doet de huidige situatie voor zorgvrager en zorgaanbieder? Hoe kunnen de we ouderenzorg in de toekomst betaalbaar houden?

11 Beleidsintentie is er wel... maar moet nu echt worden doorvertaald naar de praktijk Zware individuele voorzieningen Lichte individuele voorzieningen Informele zorg Eigen kracht Beleidsintentie Professional is teveel bezig met in zorg nemen Informele zorg wordt amper ondersteund Gebruiker van zorg beseft onvoldoende dat zorg een schaars goed is Door gebrek aan bedrijfsmatigheid verliest de systeemdiscussie haar legitimiteit 11

12 Professional is nog teveel bezig met in zorg nemen Patient Impliciete schaarste afweging Patient Patient wordt in zorg genomen Zorgprofessional neemt vanuit zijn professionele optiek de patient in zorg en geeft standaard proces Hierbij wordt niet de schaarste afweging gemaakt 12

13 Ondersteun Het aantal ouderen stijgt informele sterk zorg Het aantal oudere mantelzorgers neemt toe Er is nog veel restcapaciteit ongebruikt Meer 65+ met goed ervaren gezondheid ondanks toename chronische aandoeningen *%"# &'"# &%"#!!"#!%"# Stimuleer en ondersteun informele zorg, '%"# $("# help een effectief netwerk op te zetten!! $%"# $%"# )%"# %"# &&+# *&+# $%%*# $%$%# 13

14 Leer de gebruiker dat zorg een schaars goed is Alles moet vergoed worden normale ouderenvoorzieningen zelf betalen Realiseer je dat zorg een schaars goed is Nederlanders hebben een sterke vergoedings-cultuur. Er moeten afwegingen gemaakt worden voor nut van popultatie, niet alleen van het individu 14

15 Efficiency verbetering niet alleen nodig voor korte termijn, biedt ook legitimiteit voor systeemdiscussie We laten miljarden liggen door gebrek aan bedrijfsmatige opzet Maar is ook noodzakelijk voor draagvlak systeemdiscussie Voorbeelden Gezamenlijke inkoop Concentratie functies (bv laboratoria) Systeemdiscussie verliest legitimiteit zolang er zulke grote potentiele efficiency verbeteringen zijn Groot deel hulpmiddelen en medicijnen worden niet gebruikt 15