PENSIOEN ALS MODERNE ARBEIDSVOORWAARDE

Transcriptie

1 PENSIOEN ALS MODERNE ARBEIDSVOORWAARDE Leon Mooijman & Inge Bakker 20 juni 2016

2 Inhoud Pensioenquiz Hoe ziet uw pensioenregeling eruit? Pensioen als arbeidsvoorwaarde Het APF als uitvoeringsinstrument 2

3 Pensioenquiz 3

4 De prijs 4

5 Vraag 1 Franchise is? A. De dochter van Frans Bauer. B. Het deel van het pensioengevend salaris waarover geen salaris wordt opgebouwd en geen premie over wordt geheven. 5

6 Antwoord vraag 1 : B De franchise is het gedeelte over het pensioengevend salaris waarover geen pensioen wordt opgebouwd en waarover geen premie wordt betaald. 6

7 Vraag 2 De Nederlandse mannen en vrouwen die nu 65 jaar zijn leven gemiddeld nog? A. 15,4 jaar B. 19,7 jaar 7

8 Antwoord vraag 2 : B Levensverwachting 65-jarige 5 jaar hoger sinds AOW-wet / 02:00 Nederlandse mannen en vrouwen van 65 jaar oud leven gemiddeld nog 19,7 jaar. Deze levensverwachting is in 2015 ruim vijf jaar hoger dan in 1956, het jaar waarin de Algemene Ouderdomswet (AOW) inging. Vrouwen worden nog altijd ouder dan mannen, maar het verschil is kleiner geworden. De kans van 65- jarigen om honderd te worden is in zestig jaar tijd ongeveer verzesvoudigd. Dat meldt CBS. De resterende levensverwachting van een 65-jarige in 2015 is 18,2 jaar voor mannen en 20,9 jaar voor vrouwen. Zestig jaar geleden konden mannen nog 13,9 jaar en vrouwen 14,9 jaar verwachten te leven. 8

9 Vraag 3 In Nederland hebben. werknemers een beschikbare premieregeling, ondergebracht bij een verzekeraar. A B

10 Antwoord vraag 3 : B Aantal DCdeelnemers neemt toe 10

11 Vraag 4 De uitvoeringskosten (zonder vermogensbeheerkosten) van de vijf grootste pensioenfondsen (ABP, PFZW, PME, PMT en BPF Bouw) zijn in 2015 gemiddeld.. per deelnemer (actieven en pensioengerechtigden). A. 120 per deelnemer per jaar. B. 85 per deelnemer per jaar. 11

12 Antwoord vraag 4 B: 85 per deelnemer per jaar Let goed op (toekomstige) uitvoeringskosten! Als uitvoeringskosten over alleen de actieve (premiebetalende) deelnemers worden uitgesmeerd ontstaat vaak een heel ander beeld, in sommige gevallen zijn deze flink hoger! 12

13 Schattingsvraag Het totaal aantal pensioenfondsen (ondernemingspensioenfondsen, bedrijfstakpensioenfondsen en beroepspensioenfondsen samen) in Nederland is.. 13

14 Aantal pensioenfondsen 252 fondsen (Maart 2016, Bron DNB-statistieken) +/- 58% Ondernemingspensioenfonden +/- 36% Bedrijfstakpensioenfondsen +/- 6% Beroepspensioenfondsen 14

15 Stelling Pensioen wordt als arbeidsvoorwaarde onderschat 15

16 Stelling Oorzaken: Onduidelijke waarde. Onduidelijke kosten. Ver van mijn bed/ zorgen voor later, andere zorgen op dit moment. Toch geen invloed op. 16

17 Hoe ziet uw pensioenregeling er uit? Wat vindt u belangrijk in de pensioenregeling? Wat wilt u zeker behouden in de regeling? Vindt u dit ook in de regeling terug? Wat mag uit de regeling? Kan het anders? Wat houdt u tegen? 17

18 Stelling Wanneer duidelijk is wat pensioen kost wordt het door medewerkers ook hoger gewaardeerd 18

19 Stelling Geef zowel werknemers- als werkgeverspremie aan op loonstrook. Geef toelichting op het Uniform Pensioenoverzicht. Benadruk het belang van het nabestaandenpensioen. 19

20 Stelling Pensioen als arbeidsvoorwaarde is niet meer van deze tijd 20

21 Geschiedenis 1845 Oprichting van het allereerste pensioenfonds: het fonds van de Hollandse IJzeren Spoorwegmaatschappij. Een jaar later wordt het burgerlijk pensioen voor ambtenaren per wet geregeld De Noodwet Ouderdomsvoorziening (de Noodwet van Drees) voor de allerarmste ouderen Invoering van de Algemene Ouderdomswet. Iedere 65- plusser krijgt een basisuitkering. De overheid betaalt (via de AOW-premie die de burgers betalen). 21

22 Geschiedenis 1974 De AOW werd gekoppeld aan het minimumloon en daarmee welvaartsvast De eerste werknemers gaan met VUT: vrijwillig vervroegd uittreden. De VUT moet de grote jeugdwerkloosheid tegengaan De VUT wordt door de vergrijzende bevolking te duur. In veel CAO s komen nu flexibeler (pre)pensioenregelingen, waarvoor mensen zelf sparen. De last die drukt op de nog werkende collega s neemt hierdoor af Het kabinet besluit de belastingvoordelen van VUT en prepensioen vanaf 2006 af te schaffen. 22

23 Geschiedenis Vanaf jaren 00: permanente pensioencrisis: dotcom-crisis, afschaffing Vut/Prepensioen, verslepen, 67 jaar en fiscale beperking, financiele crisis. back to reality, back to basics, maar hoe? voortmodderen met veel studies, gekibbel en geknutsel, waarin aan iedereen tegemoet moet worden gekomen aanpassingen institutioneel kader: fiscaliteit (Witteveen), AOW, WAO, WW, transitievergoeding. 23

24 Pensioen in Nederland nu Fiscaal maximaal. Pensioenpremie op basis van verwacht (gehoopt?) rendement. Dekkingsgraad rond 100%, dus in herstel. Op middellange en zeker op lange termijn gezond door verwacht (gehoopt?) rendement. Ongewijzigd collectief, uniform, verplicht, solidair. 24

25 Speelveld en kenmerken 25

26 Typisch Nederlands pensioen 26

27 Nationale pensioendialoog De focus van de dialoog is vooral de maatschappelijke houdbaarheid van ons stelsel. Demografische, economische, arbeidsmarkt gerelateerde en sociaal-culturele ontwikkelingen leiden tot fundamentele vragen die de kern van ons pensioenstelsel raken. 27

28 Nationale pensioendialoog Transparanter, eenvoudiger en minder uniform. Geen intergenerationele solidariteit in de financiering. Heldere eigendomsrechten. Voorbeeld regeling Leeftijdsonafhankelijk budget, naar keuze te besteden aan pensioen (IDC), opleiding / employability / loon. Beperkte verplichting mogelijk. 28

29 Toekomst pensioen in arbeidsmarkt Wat is een moderne arbeidsmarkt? Gelijke verdeling verantwoordelijkheden. Flexibiliteit. Keuzevrijheid & Zeggenschap. 29

30 Toekomst pensioen in arbeidsmarkt Past huidig pensioensysteem in veranderende arbeidsmarkt? Meer flexibiliteit in arbeidsverhoudingen t.o.v. van star pensioensysteem? Is het nodig dit te veranderen? Wat zou wenselijk zijn te veranderen en wat moet zeker niet worden veranderd? 30

31 Toekomst pensioen in arbeidsmarkt Uit onderzoek blijkt: Zekerheid is belangrijk voor deelnemers. Bijt de flexibilisering van de arbeidsmarkt aan deze zekerheid? Is toename van flexibiliteit van arbeidsmarkt gelijk aan onzekerheid? Is een verbetering communicatie/afgeven eerlijke boodschap voldoende zekerheid? 31

32 Toekomst pensioen in arbeidsmarkt Eerlijker verdeling van verantwoordelijkheden: Maak pensioenkosten helder! Werknemers hebben vaak geen idee wat pensioen kost. Maak gebruik van deeltijdpensioen: Verantwoord en met plezier langer doorwerken. Vrije tijd nu benutten. Mogelijk sturingsinstrument in werkorganisatie. 32

33 Toekomst pensioen in arbeidsmarkt Voorwaarden gebruik van deeltijdpensioen: Voor medewerker: Belangrijk dat individuele werknemer begrijpt hoe deeltijdpensioen uitwerkt. Kan pas bij duidelijkheid (financiële gevolgen) keuzes maken. Voor organisatie: Kostenneutraal, geen vergelijk met seniorenregelingen e.d. Meer mogelijkheden instroom van jongeren. Organisatie zal flexibel moeten zijn, zich moeten instellen op deeltijders. 33

34 Stelling Meer keuzemogelijkheden in pensioenregelingen leiden tot nog meer onduidelijkheid 34

35 Toekomst pensioen in arbeidsmarkt Meer keuzevrijheid & zeggenschap: Wetsvoorstel variabele pensioenuitkeringen (langer doorbeleggen). Verbetering communicatie huidige keuzemogelijkheden in regelingen. Keuzevrijheid in wel/niet deelname in pensioenregelingen. Is dat wenselijk? 35

36 Toekomst pensioen in arbeidsmarkt Vervroegen of uitstellen van de pensioenleeftijd. Deeltijdpensioen. Uitruil Nabestaandenpensioen voor hoger ouderdomspensioen of andersom. Gebruik maken van hoog/laag constructies (variabele pensioenhoogte). Wel/niet bijsparen voor pensioengevend salaris vanaf

37 APF als uitvoeringsinstrument APF is mogelijk adequaat alternatief voor verzekerde regeling. APF ontlast werkgever en medezeggenschap m.b.t. bemensing bestuur, pensioenfondsbesturen doe je er niet even bij. Tijd moet leren of APF voldoende flexibel is en kan worden afgestemd op wensen/behoeften werkgever en werknemer. APF-adviseur zal zowel werkgever als medezeggenschap moeten overtuigen van voordelen t.o.v. van andere alternatieven. 37

38 Pensioendriehoek De pensioendriehoek in balans De pensioenregeling Is het pensioen wel gegarandeerd? Welke prijs willen we voor pensioen betalen? 38

39 Pensioen Salaris 39

40 Denk van uit alle disciplines voor uit! HR Finance Uitvoering Communicatie Regeling Duurzaam Inzetbaar Betaalbaar Effectief en efficiënt Transparant Eenvoud 40

41 HR Financieel Operationeel Communicatie Regeling Duurzame inzetbaarheid Levensfase beleid Participatie, gezond en fit langer (door)werken Betaalbaar Totale kosten: afgelopen 3 jaar; komende jaren; risico verdere stijging? Uitsplitsen kosten: jaarlijks (cash&ifrs); overgang (VPL); uitvoeringskosten; herstelkosten. Effectief & efficiënt Beste uitvoerder Laagste kosten per deelnemer Transparant Pensioenplezier Bewust zelf verantwoordelijk voor financiële toekomst Kan ik gezond ouder worden financieren? Eenvoud Kwaliteit in 6 punten VPL/15-jaars Verschillende groepen 41

42 Samen in de basis Beperking aansprakenniveau Beperkte keuzevrijheid Nadrukkelijk verband tussen pensioen en overige arbeidsvoorwaarden Betrokkenheid werkgever Collectieve risicodeling (solidariteit) Hybride Collecti ef DB Hoog aansprakenniveau Beperkte keuzevrijheid Veel solidariteit en risicodeling Hoge mate van paternalisme Hoog kostenniveau Niet geïntegreerd in arbeidsvoorwaardenpakket Samen, hoe dan ook Participati e Verzorgin g Meer eigen keuze Pensioen is deel van salaris Werknemer verantwoordelijk Individuele keuzevrijheid Nauwelijks solidariteit Weinig betrokkenheid werkgever DC Individue el Hybride Beperking aansprakenniveau Nadruk op essentie Veel individuele keuzevrijheid (maatwerk) Beperkte solidariteit Faciliterende werkgever Verleiden om mee te doen Als het me uitkomt doe ik zeker mee 42

43 Contact Inge Bakker Adviseur

44 Contact Leon Mooijman Adviseur

45