PENSIOEN ACTIE- EN AANDACHTSPUNTEN Hans Kennis. 22 september 2016

Transcriptie

1 PENSIOEN ACTIE- EN AANDACHTSPUNTEN Hans Kennis 22 september 2016

2 Wat ik met u wil bespreken Wetgeving pensioencommunicatie Wetgeving verbeterde premieregeling Instemmingsrecht ondernemingsraden Korten van pensioenen Waardeoverdracht en afkoop Algemeen Pensioenfonds 2

3 3

4 Vraag 1: Franchise is? A. De dochter van Frans Bauer. B. Het deel van het pensioengevend salaris waarover geen pensioen wordt opgebouwd en geen premie over wordt geheven. 4

5 Antwoord vraag 1: B De franchise is het gedeelte over het pensioengevend salaris waarover geen pensioen wordt opgebouwd en waarover geen premie wordt betaald. 5

6 Pensioen ALGEMEEN 1 e pijler OVERHEID AOW ANW 2 e pijler WERKGEVER Pensioen 3 e pijler ZELF Lijfrente Banksparen 6

7 Pensioen communicatie 7

8 Wet gewijzigd 1 juli 2016: waarom!? Meeste Nederlanders zijn onvoldoende op de hoogte van inkomenspositie na pensionering Pensioenbewustzijn is laag Huidige wettelijk verplichte informatie heeft niet altijd effect Uniform pensioenoverzicht (UPO) en Startbrief zijn voor velen onvoldoende begrijpelijk Wettelijk verplichte informatie geeft te rooskleurig beeld van hoogte pensioen en geeft geen inzicht in risico s 8

9 Algemene eisen aan pensioencommunicatie Huidige criteria zijn: tijdig, duidelijk en begrijpelijk Soms te gedetailleerde voorschriften Nieuwe criteria: tijdig, duidelijk, correct en evenwichtig Correct = inhoudelijk juist en geen tegenstijdigheden Evenwichtig = relevante voor- en nadelen goed weergeven Deelnemersperspectief moet centraal staan in communicatie Informatie moet qua vorm en inhoud aansluiten op behoeften deelnemers Aanbieden in verschillende lagen Deelnemers inzicht geven in gevolgen voor pensioen bij: - Eerder stoppen met werken - Langer doorwerken - Deeltijdpensioen - Hoog/laagconstructie - Uitruil partnerpensioen/ouderdomspensioen - Waardeoverdracht 9

10 Meer digitale informatie Meer mensen regelen hun zaken via internet Vraagt andere interactie tussen pensioenuitvoerders en deelnemers Meer ruimte voor verstrekking digitale informatie: uitvoerder kan kiezen of hij informatie schriftelijk of digitaal beschikbaar wil stellen Wie bezwaar maakt moet informatie op papier kunnen krijgen Breng plicht : alleen informatie op website zetten is niet genoeg Onderscheid tussen algemene informatie op website en persoonlijke informatie die op verzoek opvraagbaar moet zijn 10

11 Van startbrief naar basisinformatie Huidige startbrief is te lang en te weinig aansprekend Vervangen door Pensioen Drie lagen: 1. Document met iconen en beknopte beschrijving hoofdpunten regeling 2. Doorklikken naar meer uitgebreide informatie 3. Fondsdocumenten zoals reglement Zelfde opzet maakt regelingen onderling beter vergelijkbaar Laag 1 permanent beschikbaar op website 11

12 Karakter nieuwe pensioencommunicatie De overheid stelt: De werkgever moet een grotere rol krijgen in de pensioencommunicatie De werkgever is het eerste aanspreekpunt voor de werknemer Op 1 juli 2016 is het Pensioen 123 ingevoerd 12

13 Wie moet er aan de slag? Werkgever Pensioenregeling Pensioencommunicatie Deelnemer Uitvoerder 13

14 Wat bent u verplicht? De werkgever informeert de werknemer binnen één maand na aanvang van de werkzaamheden: Of de werknemer een pensioenregeling krijgt Wie de pensioenuitvoerder is De werknemer met een pensioenregeling moet binnen drie maanden na de start door de pensioenuitvoerder wordt geïnformeerd over: De kenmerken van de pensioenregeling De uitvoering van de pensioenregeling Omstandigheden die een actie van de werknemer kunnen vergen De werknemer wordt daarbij tevens gewezen op de website van de pensioenuitvoerder en op de mogelijkheid het pensioenregister te raadplegen. 14

15 Praktijk situaties 1. Uniform communiceren Uw uitvoerder wordt verplicht om te communiceren over de pensioenregeling volgens de opzet van Pensioen123. Doet u dat ook? Heeft u een strategische visie ten aanzien van de communicatie naar deelnemers? Heeft uw uitvoerder een communicatie visie? Komt dit overeen? 2. Werkgever eerste aanspreekpunt met complexere vragen U krijgt een prominentere rol als eerste aanspreekpunt. Hoe stelt u zich op? (proactief/ reactief?) Bent u voldoende op de hoogte? 3. Organisaties verschillen Hoever staat uw uitvoerder van u verwijderd? Wat is een realistische ambitie voor u op dit gebied? 15

16 Rol werkgevers Tijdens arbeidsvoorwaardengesprek iets vertellen over de pensioenregeling: Wat krijgt u wel / wat krijgt u niet Waar kunt u zien hoeveel pensioen u krijgt Wat betaalt u voor de pensioenregeling Waardeoverdracht onder de aandacht brengen Eventuele keuzes binnen de pensioenregeling Wanneer eventuele partner moet worden aangemeld Doorgeven van het adres Waar de medewerkers online terecht kunnen 16

17 Uitbreiding pensioenregister Pensioenregister wordt uitgebreid Stapsgewijs in 3 jaar Meer overzicht Totaal overzicht pensioeninkomen Risico s zichtbaar maken via pessimistisch, verwacht en optimistisch scenario Op termijn pensioeninkomen op huishoudniveau Meer inzicht Huidig netto-inkomen per maand invullen: is toekomstig pensioen toereikend? Instrument dat helpt toereikendheid van pensioen in relatie tot uitgaven aan te geven Gevolgen belangrijke gebeurtenissen op pensioen Handelingsperspectief vergroten Inzicht geven in gevolgen eerder stoppen, langer doorwerken, bestedingspatroon, woonlasten, bijsparen Vaker actualiseren gegevens Langzame ingroei van gegevens pensioengerechtigden 17

18 18

19 Vraag 2 In Nederland hebben. werknemers een beschikbare premieregeling, ondergebracht bij een verzekeraar. A B

20 Antwoord vraag 2 : B Aantal DCdeelnemers neemt toe 20

21 Wet verbeterde premieregeling 21

22 Kenmerken wet verbeterde premieregeling Knelpunten huidige situatie: Hoogte van pensioen afhankelijk van rentestand op pensioendatum Beleggingshorizon onnodig kort Wet verbeterde premieregeling: 1 september 2016 Keuze: naast een vaste ook een risicodragende/variabele uitkering Waardoor: - Op korte termijn een hogere pensioenuitkering, in combinatie met hoger risico - Op langere termijn hogere of lagere uitkering afhankelijk van de situatie zoals: Lang leven Rendementen behaald vanaf pensioendatum 22

23 Beschikbare premieregeling jaren 67 jaar 23

24 Beschikbare premieregeling Beleggingspot Groot Afhankelijk van beleggingsresultaten is de pot op pensioenleeftijd 67 jaar 24

25 Beschikbare premieregeling Beleggingspot Minder groot Afhankelijk van beleggingsresultaten is de pot op pensioenleeftijd. 67 jaar 25

26 Oude situatie: één optie Wat te doen met beleggingspot op 67 jaar? Beleggingspot 67 jaar Gegarandeerd een vast pensioen aankopen 26

27 Nieuwe situatie: extra mogelijkheid Wat te doen met beleggingspot op 67 jaar?? Beleggingspot Beleggingspot 67 jaar Variabele pensioenuitkering 27

28 28

29 Vraag 3 De Nederlandse mannen en vrouwen die nu 65 jaar zijn leven gemiddeld nog? A. 15,4 jaar B. 19,7 jaar 29

30 Antwoord vraag 3 : B Levensverwachting 65-jarige 5 jaar hoger sinds AOW-wet Nederlandse mannen en vrouwen van 65 jaar oud leven gemiddeld nog 19,7 jaar. Deze levensverwachting is in 2015 ruim vijf jaar hoger dan in 1956, het jaar waarin de Algemene Ouderdomswet (AOW) inging. Vrouwen worden nog altijd ouder dan mannen, maar het verschil is kleiner geworden. De kans van 65-jarigen om honderd te worden is in zestig jaar tijd ongeveer verzesvoudigd. Dat meldt CBS. De resterende levensverwachting van een 65-jarige in 2015 is 18,2 jaar voor mannen en 20,9 jaar voor vrouwen. Zestig jaar geleden konden mannen nog 13,9 jaar en vrouwen 14,9 jaar verwachten te leven. 30

31 Instemmingsrecht ondernemingsraden 31

32 Pensioentoezegging en uitvoering Uitvoerder Kennis Uitvoeringsovereenkomst Pensioenreglement Uitvoering regeling Werkgever Inhoud regeling Werknemers/ Ondernemingsraad Pensioenovereenkomst 32

33 Wijzigingen in het instemmingsrecht Artikel 27 Instemmingsrecht WOR vanaf 1 oktober 2016: Uitgangspunt; wanneer geen zeggenschap van werkgever op regeling, dan ook geen instemming Wel zeggenschap op regeling dan: - Pensioenovereenkomst (inhoud van regeling) is instemmingsplichtig - Alle zaken in de uitvoeringsovereenkomst die betrekking hebben op de arbeidsvoorwaarde pensioen is instemmingsplichtig - Keuze van pensioenuitvoerder (welke verzekeraar e.d.) ook instemmingsplichtig 33

34 In de pensioenovereenkomst Zaken die het pensioenresultaat beinvloeden zijn instemmingsplichtig, bijvoorbeeld: Opbouwpercentage Franchise Nabestaandenpensioen (opbouw/risicobasis) Toeslagverlening Reeds opgebouwde rechten en aanspraken 34

35 In de uitvoeringsovereenkomst Zaken die van invloed zijn op arbeidsvoorwaarde pensioen zijn instemmingsplichtig, bijvoorbeeld: Beleggingsbeleid Nabestaandenpensioen en vooroverlijden Kostenstructuur / netto pensioeninleg Betalingsvoorbehoud werkgever Bijstortverplichting werkgever Voorwaarden en vaststelling van premiekorting of terugstorting Voorwaarden en vaststelling van een bijstortingsverplichting van de werkgever Mogelijkheid tot vrijwillige voortzetting van de pensioenregeling na beëindiging van het dienstverband 35

36 Pensioenuitvoerder instemmingsplichting Als er een keuze is voor een pensioenuitvoerder is dit instemmingsplichtig, bijvoorbeeld: Van verzekeraar naar APF Van pensioenfonds naar APF Van verzekeraar naar een vrijwillige aansluiting bij BPF Van pensioenfonds naar een pensioenfonds in België Van een verzekeraar naar een PPI Enz. 36

37 OR versus vakbonden Arbeidsvoorwaarden en pensioen worden onderhandeld met OR Instemming OR op keuze uitvoerder? Ja Instemming OR op uitvoeringscontract? Ja, op de onderdelen die van invloed zijn op de inhoud van de pensioenovereenkomst Arbeidsvoorwaarden en pensioen worden onderhandeld met vakbond binnen de onderneming (ondernemings cao) Instemming OR op keuze uitvoerder? Nee, tenzij OR in fonds, dan uitvoering Instemming OR op uitvoeringscontract? Nee, tenzij OR in fonds Arbeidsvoorwaarden en pensioen worden onderhandeld met vakbond binnen de sector (sector cao, geen verplicht BPF, alleen de regeling ligt in de cao vast) Instemming OR op keuze uitvoerder? Nee Instemming OR op uitvoeringscontract? Nee 37

38 38

39 Vraag 4 Het aantal werknemers (als % van de werkende bevolking) dat pensioen opbouwt bij een pensioenfonds is: A. 41% B. 61% 39

40 Vraag 4: B 61% In Nederland werken ca 8,3 miljoen mensen 5,1 miljoen mensen bouwen pensioen op bij een pensioenfonds, waarvan ABP en PFZW ruim 2 miljoen 3,2 miljoen mensen ontvangen een pensioen van een pensioenfonds 40

41 Korten 41

42 Daling van rente Pensioenverplichtingen worden berekend aan de hand van de marktrente De 30-jaars rente was: 10 jaar gelden: 3,8% 5 jaar gelden: 3,5% Nu: 1,0% In 10 jaar is de rente met 2,8% gedaald Een daling van de rekenrente met 1%-punt: Zorgt voor een stijging van de verplichtingen met 15-20% Als een fonds het renterisico niet heeft afgedekt, daalt de dekkingsgraad met 15-20%. 42

43 Onderdekking in het 2e kwartaal 2016 Bij 6,5 miljoen pensioenfondsdeelnemers is sprake van onderdekking (let op dubbeltelling): 4,1 miljoen werknemers 2,4 miljoen gepensioneerden De gemiddelde beleidsdekkingsgraad 99,6% De dekkingsgraad geeft aan in hoeverre een pensioenfonds in staat is de pensioenen nu en in de toekomst uit te keren Bij een dekkingsgraad < 100% heeft een pensioenfonds niet voldoende geld meer in kas om aan zijn verplichtingen te voldoen De wettelijke minimumnorm ligt rond de 104%. Op het moment dat fondsen daaronder komen, is er sprake van onderdekking 43

44 Dekkingsgraden 5 grootste fondsen juli 2016 ABP (ambtenarenpensioenfonds) 89,9 Zorg & Welzijn 88,4 PMT (Metaal & Techniek) 92,0 (juni) PME (Metalelektro) 90,7 Bpf Bouw 103,7 De 5 grootste pensioenfondsen vertegenwoordigen circa 1/3 deel van de werkende bevolking 44

45 Waardeoverdracht 45

46 The story continues Afgelopen jaren veelvuldig gesproken over problemen (uitvoering en kosten) van waardeoverdracht Ook zijn afgelopen jaren (kleine) aanpassingen gedaan Een meer structurele herziening van die regeling is binnen de huidige wettelijke kaders niet mogelijk volgens de Staatssecretaris SZW Nieuwe wetsvoorstel medio 2017, hieronder onder andere in opgenomen: Het recht op de afkoop van kleine pensioenen zal worden omgezet in een verplichting tot waardeoverdracht Plus een meer structurele herziening? 46

47 Algemeen Pensioenfonds 47

48 Het Algemeen Pensioenfonds Een APF is een pensioenfonds dat een of meerdere pensioenregelingen uitvoert en daarvoor een afgescheiden vermogen aanhoudt per collectiviteitkring Eerste vergunning is in juni 2016 door DNB verleend Op dit moment zijn er twee vergunningen verleend Vier APF-en die open staan voor de markt wachten nog op een vergunning 48

49 RINGFENCING RINGFENCING Het algemeen pensioenfonds Administratie Toezicht APF Vermogensbeheer Medezeggenschap BO/ VO Fiduciair management multi-cliënt Beschikbare premieregeling single-cliënt Werkgever A t/m F Werkgever G,H & I Werkgever J

50 Waarom een APF Interessant bij overgang van ondernemingspensioenfonds naar algemeen pensioenfonds Kan goedkoper zijn dan een middelloonregeling bij een verzekeraar Kans op indexatie (maar ook kans op korten) Bij doorbeleggen (beschikbare premieregeling) kan het voordelen hebben (wordt de komende maanden duidelijker) Toekomst APF wordt: sterk bepaald door wijze waarop ze het doorbeleggen binnen de beschikbare premieregeling aan kunnen bieden. Hier liggen kansen voor het APF! Sterk bepaald door stelselherziening 50

51 Tot slot

52 Enkelen aandachtspunten Rente blijft laag: Dekkingsgraden pensioenfondsen laag Kosten middelloonregelingen hoog Als we langer leven: AOW naar 68 jaar? Nieuwe kabinet: Verder vormgeven nieuwe pensioenstelsel: - Uitgangspunt is een transparanter, eenvoudiger en persoonlijker stelsel met een juiste balans tussen keuzevrijheid en risicodeling Grens waarboven geen pensioen mag worden opgebouwd verder laten dalen (nu )? 52

53 Bedankt voor uw aandacht 53

54 Contact Hans Kennis Partner

55