Avans Hogeschool. Opleiding: Grafisch Ontwerpen, hbo-master; Variant: voltijd. Visitatiedatum: 10 mei 2006

Transcriptie

1 Avans Hogeschool Opleiding: Grafisch Ontwerpen, hbo-master; Variant: voltijd Visitatiedatum: 10 mei 2006 NQA (Netherlands Quality Agency) Utrecht, december 2006

2 NQA - visitatie Avans Hogeschool, hbo-masteropleiding Grafisch Ontwerpen (vt) 2

3 Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen Voorwoord Inleiding Werkwijze Oordeelsvorming Oordelen per onderwerp Schematisch overzicht oordelen Totaaloordeel 12 Deel B: Facetten 13 Onderwerp 1 Doelstellingen van de opleiding 15 Onderwerp 2 Programma 18 Onderwerp 3 Inzet van personeel 26 Onderwerp 4 Voorzieningen 30 Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 31 Onderwerp 6 Resultaten 34 Deel C: Bijlagen 37 Bijlage 1 Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 38 Bijlage 2 Deskundigheden panelleden 46 Bijlage 3 Bezoekprogramma 50 Bijlage 4 Overzichtslijst van door de opleiding ter inzage gelegd materiaal 52 NQA - visitatie Avans Hogeschool, hbo-masteropleiding Grafisch Ontwerpen (vt) 3

4 NQA - visitatie Avans Hogeschool, hbo-masteropleiding Grafisch Ontwerpen (vt) 4

5 Deel A: Onderwerpen NQA - visitatie Avans Hogeschool, hbo-masteropleiding Grafisch Ontwerpen (vt) 5

6 NQA - visitatie Avans Hogeschool, hbo-masteropleiding Grafisch Ontwerpen (vt) 6

7 1.1 Voorwoord Dit rapport is het verslag van het panel dat in opdracht van NQA de hbo-masteropleiding Grafisch Ontwerpen van de Avans Hogeschool heeft onderzocht. Het beschrijft de werkwijze, de bevindingen en de conclusies. Het onderzoek heeft plaatsgevonden in het kader van de accreditatie van hogere beroepsopleidingen. Het onderzoek is feitelijk gestart in april 2006, het moment waarop de opleiding haar zelfevaluatierapport (startdocument en positiedocument) bij NQA heeft aangeleverd. Als onderdeel van het onderzoek was er een panelbezoek aan de opleiding. Dit bezoek vond plaats op 10 mei In het panel hebben de volgende personen zitting genomen: De heer F. Lubbers (domeinpanellid, voorzitter); De heer prof. Dr. W.H. Crouwel (domeinpanellid); Mevrouw D.C. Krabbendam (domeinpanellid); De heer J. Sliggers (domeinpanellid); De heer P.W.G. Kerkhoff (studentpanellid); De heer drs. L.S. van der Veen (NQA-auditor). Mevrouw M. Snel (NQA-auditor) Dit panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties van de NVAO (22 augustus 2005). Het panel beschikt over domeinspecifieke deskundigheid, onderwijs- en auditdeskundigheid en deskundigheid over de internationale ontwikkelingen van de discipline (zie bijlage 2). Het rapport bestaat uit drie delen: Deel A: een hoofdrapport, het Onderwerprapport, waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken met daarbij de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie positief/negatief. Tevens wordt hier het eindoordeel geformuleerd. Deel B: een Facetrapport waarin op facetniveau door het panel oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel worden gegeven. De oordelen gaan uit van de vierpuntsschaal (onvoldoende, voldoende, goed en excellent) zoals die door de NVAO is voorgeschreven. Dit facetrapport vormt de basis van het Onderwerprapport. Deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. 1.2 Inleiding De Hogeschool Brabant en de Hogeschool s-hertogenbosch zijn op 1 januari 2001 bestuurlijk gefuseerd in Stichting Brabantse Hogescholen, met vestigingen in Breda, Tilburg en s-hertogenbosch. Per 1 januari 2004 vond een instellingsfusie plaats en is de naam gewijzigd in Avans Hogeschool. NQA - visitatie Avans Hogeschool, hbo-masteropleiding Grafisch Ontwerpen (vt) 7

8 Binnen de Hogeschool is sprake van een tweelagenstructuur, met een hogeschoolbreed opererende Raad van Bestuur en achttien academies die elk door een eigen directie worden aangestuurd. In iedere academie zijn één en meer bacheloropleidingen ondergebracht. Per september 2004 omvat Avans Hogeschool met ruim 50 opleidingen nagenoeg alle segmenten van het hoger beroepsonderwijs. De Hogeschool telt ruim studenten en medewerkers. Behalve de bacheloropleiding verzorgt de Hogeschool ook hbomasteropleidingen, post-hbo-opleidingen, contractactiviteiten en bedrijfsspecifieke cursussen. Daarnaast heeft Avans Hogeschool verschillende lectoraten. Het onderwijs wordt verzorgd in de plaatsen Breda, Tilburg en s-hertogenbosch. Per september 2004 is een nieuwe organisatiestructuur geïmplementeerd waarbij de ondersteunende diensten zijn gecentraliseerd. De Akademie voor Kunst en Vormgeving/St. Joost (AKV/St. Joost) biedt opleidingen aan binnen verschillende domeinen op het gebied van kunst en vormgeving. De AKV/St. Joost biedt naast reguliere hbo-bacheloropleidingen drie hbo-masteropleidingen aan op de locaties Breda en s-hertogenbosch, te weten Autonome Beeldende Kunst, Fotografie en Grafisch Ontwerpen welke voorheen als voortgezette hbo-opleidingen bestonden. De masteropleiding Grafisch Ontwerpen (GO) wordt als tweejarige masteropleiding voltijd aangeboden in Breda, waar zij sinds 1996 als voortgezette opleiding bestond. De opleiding GO van de AKV/St. Joost profileert zich, aldus het Opleidingskader GO 2006, met de door haar ontwikkelde flexibele, ontwerpmethodiek: een scanning- en interventietechniek, vormgegeven via het visueel essay, vergelijk 2.7. Het programma is gericht op alle stadia van het grafisch ontwerpen. Nadrukkelijk wordt ook ingegaan op de (dienst)relatie van de ontwerper met de klant. Dit in tegenstelling tot andere masteropleidingen grafisch ontwerpen die vooral het verdiepen van het individuele talent van een student centraal stellen. De onderwijsmethode van de opleiding is uniek en door de opleiding zelf ontwikkeld op basis van signalen vanuit het beroepenveld. In het opleidingskader geeft de opleiding aan dat hieruit blijkt dat grafisch ontwerpen deel uitmaakt van complexe en dynamische communicatieprocessen in de maatschappij en niet los gezien kan worden van de maatschappelijk context waarin die communicatie plaatsvindt. Hierdoor is het noodzakelijk dat grafisch ontwerpers oog hebben voor vragen aangaande de sociale orde en de bijdrage die ze middels hun expertise eraan kunnen leveren. Dit vergt van de ontwerper het vermogen om communicatiekwesties helder en genuanceerd te kunnen analyseren en middels zijn ontwerpconcept te beantwoorden. Het traditionele ontwerpen, het instrumentele staat dus duidelijk in het kader van de (visuele) communicatie waardoor het niet meer als een louter esthetische bezigheid beschouwd kan worden. Het is deel van het strategische communicatieproces geworden waarbij de ontwerper probeert antwoord op de vraag te geven: hoe kun je de beoogde doelgroep het beste bereiken en informeren? De signalen uit het beroepenveld zijn vertaald naar de ontwerpmethode zoals de opleiding heeft ontwikkeld. Deze is vastgelegd in het boek Copyproof! a new method for design education (2000). NQA - visitatie Avans Hogeschool, hbo-masteropleiding Grafisch Ontwerpen (vt) 8

9 Aan de opleiding staan 16 studenten ingeschreven. Per studiejaar worden 8 à 12 studenten geselecteerd. De opleiding wordt verzorgd door vijf vaste docenten, met een fte van 1,4. De fte-student ratio is 1:11,4 (oktober 2005). Daarnaast wordt een groot aantal tijdelijke/gastdocenten ingezet. 1.3 Werkwijze De beoordeling van de opleiding door het panel heeft plaatsgevonden conform de werkwijze zoals die is neergelegd in het Beoordelingsprotocol van NQA. Deze werkwijze wordt hieronder beschreven. De visitatie vond plaats op basis van het domeinspecifieke referentiekader dat voor de opleiding geldt (zie facet 1.1). NQA onderscheidt drie fasen in het visiteren: de voorbereidingsfase, het eigenlijke bezoek door het panel en de rapportagefase. Hieronder volgt een korte toelichting per fase. De voorbereidingsfase Voorafgaand aan de visitatie van de opleiding is door twee auditoren van NQA een generieke agenderende audit uitgevoerd op instellingsniveau (21 maart 2006). Hierbij zijn de generieke, opleidingsoverstijgende aspecten geaudit. De resultaten zijn voorgelegd aan de de Akademie en ter beschikking gesteld aan het visitatiepanel, dat de resultaten heeft betrokken bij de beoordeling van de opleidingen. Vervolgens heeft een NQA-auditor het zelfevaluatierapport gecheckt op kwaliteit en compleetheid (de informatieanalyse) en daarmee op bruikbaarheid voor de visitatie. In april/mei 2006 bereidden de panelleden zich inhoudelijk voor op het bezoek. Zij bestudeerden het zelfevaluatierapport (en bijlagen), formuleerden in een beoordelingsformat hun voorlopige oordelen op basis van argumenten en zij formuleerden vraagpunten. Zij gaven hun bevindingen door aan de NQA-auditor. Op basis van een overzicht van voorlopige oordelen inventariseerde de NQA-auditor tenslotte kernpunten en prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken. Tijdens een voorbereidende vergadering is het bezoek door het panel concreet voorbereid. De opleiding heeft in haar zelfevaluatierapport kenbaar gemaakt voor welk domeinspecifiek referentiekader zij kiest. De NQA-auditor heeft met de domeindeskundigen in het panel bekeken of sprake is van adequate domeinspecifieke doelstellingen, of dat nadere aanvulling dan wel nadere specificatie nodig is. In het facetrapport is aangegeven op welke landelijke beroeps- en opleidingsprofielen het domeinspecifieke kader (en het opleidingsprogramma) is gebaseerd. Het bezoek door het panel NQA heeft een bezoekprogramma ontwikkeld voor de (dag-)indeling van het bezoek door het panel dat is aangepast aan de specifieke situatie van de opleiding (bijlage 3). Er vonden gesprekken plaats met het management, docenten, studenten, afgestudeerden en met werkveldvertegenwoordigers. Aan het begin en tijdens het bezoek is ter inzage gevraagd materiaal bestudeerd. Tussen de gesprekken door heeft het panel zogenaamde schakelmomenten ingelast om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen-)oordelen. De bevindingen zijn door de panelleden NQA - visitatie Avans Hogeschool, hbo-masteropleiding Grafisch Ontwerpen (vt) 9

10 beargumenteerd. Aan het einde van het bezoek heeft de voorzitter een mondelinge terugkoppeling gegeven van enkele indrukken en ervaringen van het panel, zonder expliciete oordelen uit te spreken. De fase van rapporteren Door NQA is, op basis van de bevindingen van het panel, een tweeledige rapportage opgesteld, bestaande uit een facetrapport en een onderwerprapport, waarin de kwaliteit van de opleiding is beoordeeld. Met dit rapport wordt door de opleiding accreditatie aangevraagd bij de NVAO. In het facetrapport wordt door NQA gerapporteerd op facetniveau. De opleiding heeft in september een concept van dit rapport voor een check op feitelijke onjuistheden ontvangen. Naar aanleiding daarvan zijn enkele wijzigingen aangebracht. In het onderwerprapport wordt door NQA een oordeel op de onderwerpen en op de opleiding als geheel gegeven. Dit rapport is in november voor een check op feitelijke onjuistheden aan de opleiding voorgelegd. Het definitieve rapport is door het panel vastgesteld in december Het visitatierapport is uiteindelijk in december 2006 ter beschikking gesteld aan de opleiding, die het samen met de accreditatieaanvraag kan indienen bij de NVAO. 1.4 Oordeelsvorming In dit hoofdstuk wordt per onderwerp een oordeel uitgesproken op basis van weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging spelen de beslisregels zoals die door de NQA in het Beoordelingsprotocol zijn geformuleerd en nader uitgewerkt in de notitie Handreiking voor oordeelsvorming een belangrijke rol. Tevens is bij de beoordeling rekening gehouden met accenten die de opleiding eventueel legt, het domeinspecifieke kader en een vergelijking met andere relevante opleidingen op een aantal aspecten. Het eindoordeel is voorzien van een aanvullende tekst als sprake is van: weging van de oordelen op facetniveau; benchmarking; generieke bevindingen die het facetniveau overschrijden; bepaalde accenten respectievelijk best practices. In de oordelen per onderwerp wordt steeds een herhaling gegeven van de oordelen op de facetten gevolgd door een weging die leidt tot het eindoordeel. De (uitgebreide) argumentatie is te vinden in het facetrapport. NQA - visitatie Avans Hogeschool, hbo-masteropleiding Grafisch Ontwerpen (vt) 10

11 1.5 Oordelen per onderwerp Doelstellingen opleiding De drie facetten van het onderwerp doelstellingen zijn beoordeeld als goed. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief Programma De facetten 2.1 t/m 2.6 zijn beoordeeld als goed, het facet 2.8 als onvoldoende. Het facet 2.7 is beoordeeld als excellent. Het panel heeft daarbij gehandeld conform het Protocol VBI s, Gezien de visitatiedatum kon het panel nog niet handelen conform de notitie over de beoordeling van bijzondere kenmerken en bijzondere kwaliteit, NVAO 12 juli De onvoldoende op facet 2.8 Beoordeling en toetsing is gebaseerd op het feit dat niet duidelijk is hoe de beoordeling plaatsvindt aan de hand van de geformuleerde leerdoelen, in het bijzonder de beoordeling van het afstudeerproject. De beoordelingen zijn teveel persoonlijke beschrijvingen en geven geen echte beoordeling weer op basis van de criteria. Dat is voor het panel een belangrijk kritiekpunt. In de afweging met betrekking tot het oordeel op het onderwerp speelt voor het panel mee, dat de criteria er wel zijn en dat de procedure op zich in orde is. Dat biedt mogelijkheden voor verbetering in de toekomst. Daarbij komt dat tegenover deze onvoldoende een oordeel excellent op het facet Afstemming tussen vormgeving en inhoud staat en oordelen goed op de overige facetten. Op grond van deze afweging komt het panel op het onderwerp tot een positief oordeel Inzet van personeel De drie facetten van het onderwerp personeel zijn beoordeeld als goed. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief Voorzieningen Het facet Materiële voorzieningen is beoordeeld als goed, het facet Studiebegeleiding als voldoende. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief Interne kwaliteitszorg De facetten Evaluatie resultaten en Maatregelen tot verbetering zijn beoordeeld als voldoende, het facet Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld als goed. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief Resultaten Het facet Gerealiseerd niveau is beoordeeld als goed, het facet Onderwijsrendement als voldoende. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. NQA - visitatie Avans Hogeschool, hbo-masteropleiding Grafisch Ontwerpen (vt) 11

12 1.6 Schematisch overzicht oordelen Totaaloverzicht van oordelen op facet- en onderwerpniveau Onderwerp/Facet Opleiding Grafisch Ontwerpen Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 1.1 Domeinspecifieke eisen Goed 1.2 Niveau master Goed 1.3 Oriëntatie HBO master Goed Totaaloordeel onderwerp Positief Onderwerp 2 Programma 2.1 Eisen HBO Goed 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Goed 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma Goed 2.4 Studielast Goed 2.5 Instroom Goed 2.6 Duur Goed 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Excellent 2.8 Beoordeling en toetsing Onvoldoende Totaaloordeel onderwerp Positief Onderwerp 3 Inzet van Personeel 3.1 Eisen HBO Goed 3.2 Kwantiteit personeel Goed 3.3 Kwaliteit personeel Goed Totaaloordeel onderwerp Positief Onderwerp 4 Voorzieningen 4.1 Materiële voorzieningen Goed 4.2 Studiebegeleiding Voldoende Totaaloordeel onderwerp Positief Onderwerp 5 Interne kwaliteitzorg 5.1 Evaluatie resultaten Voldoende 5.2 Maatregelen tot verbetering Voldoende 5.3 Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld Goed Totaaloordeel onderwerp Positief Onderwerp 6 Resultaten 6.1 Gerealiseerd niveau Goed 6.2 Onderwijsrendement Voldoende Totaaloordeel onderwerp Positief Totaaloordeel opleiding Positief 1.7 Totaaloordeel Op grond van voorgaand schema en de inhoudelijke onderbouwing daarvan in paragraaf 1.5, waaruit blijkt dat de opleiding op de zes de onderwerpen positief scoort, is de conclusie dat het totaaloordeel over de opleidingen POSITIEF is. NQA - visitatie Avans Hogeschool, hbo-masteropleiding Grafisch Ontwerpen (vt) 12

13 Deel B: Facetten NQA - visitatie Avans Hogeschool, hbo-masteropleiding Grafisch Ontwerpen (vt) 13

14 NQA - visitatie Avans Hogeschool, hbo-masteropleiding Grafisch Ontwerpen (vt) 14

15 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding Facet 1.1 Domeinspecifieke eisen Goed Criteria - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding geeft in haar startdossier aan dat haar grondslagen zijn gebaseerd op informatie vanuit het werkveld. Als kanalen worden de docentenstaf, de gastdocenten en de samenwerking met het lectoraat Visuele Retorica genoemd. In gesprekken binnen het (inter)nationale netwerk, waaronder contacten met alumni, houdt de opleiding haar eigen grondslagen en principes voortdurend tegen het licht. Uit door de opleiding verstrekte gegevens van de docenten en gastdocenten blijkt dat deze intensieve contacten onderhouden met het nationale en internationale werkveld van het grafisch ontwerpdomein. In haar Opleidingskader GO 2006 geeft de opleiding de rol van de ontwerper weer. Daarin stelt de opleiding dat de grafisch ontwerper strategisch en conceptueel moet kunnen denken om in te kunnen spelen op de steeds ontwikkelende beroepspraktijk. Hierom profileert de opleiding zich nadrukkelijk door de relatie tussen ontwerpmethode en communicatieve doelstelling centraal te stellen, zodat de ontwerper in de steeds veranderende markt zich zelfstandig kan positioneren. In het grafisch ontwerpdomein vertalen de internationale ontwikkelingen zich in aanhoudende economische en technologische ontwikkelingen; innovatie van economisch instrumentele aspecten binnen de markt; in hoog tempo ontwikkelende media. De opleiding heeft haar eindkwalificaties beschreven in de vorm van competenties. Daarbij is aangesloten op de landelijke kerncompetenties van de bacheloropleiding grafisch ontwerpen en de vertaling daarvan voor de bacheloropleiding GO van de AKV/St. Joost. De competenties zijn: creërend vermogen, omgevingsgerichtheid, vermogen tot kritische reflectie, communicatief vermogen, vermogen tot samenwerken, organiserend vermogen (van eigen werk en leerproces) en vermogen tot groei en vernieuwing. Deze competenties zijn in het Opleidingskader GO 2006 nader geoperationaliseerd in deelcompetenties. In een bijlage daarbij zijn de competenties voor de masteropleiding afgezet tegen die voor de bacheloropleiding. Daaruit komt naar de mening van het panel duidelijk naar voren dat de mastercompetenties onderscheidend, verdiepend en op een hoger niveau professionaliserend zijn dan de bachelorcompetenties, zoals de opleiding in haar opleidingskader aangeeft. Vertegenwoordigers van het werkveld geven aan dat zij vinden dat de opleiding een goede aansluiting met de ontwikkelingen in de beroepspraktijk realiseert. Daarnaast oordelen zij positief over de gehanteerde competenties van de opleiding (notulen Klankbordbespreking, juni 2005). Dit wordt tevens in het gesprek, dat het panel met werkveldvertegenwoordigers heeft gehad, bevestigd. NQA - visitatie Avans Hogeschool, hbo-masteropleiding Grafisch Ontwerpen (vt) 15

16 Als antwoord op de door de opleiding geconstateerde ontwikkelingen in de beroepspraktijk profileert de opleiding zich middels de eigen ontwikkelde ontwerptechniek: een scannings- en interventietechniek, vormgegeven via het visueel essay. De opleiding geeft aan zich met deze flexibele techniek te richten op de beheersing van een ontwerpmethode met een lange houdbaarheid, inzetbaar in een breed scala aan media. De ontwerpmethode is gedocumenteerd in het boek Copyproof, a new method for design education Dat de opleiding zich nationaal en internationaal profileert, blijkt uit het feit dat boek Copyproof in verschillende landen is uitgegeven en de daarin verwoorde ontwerpmethode inmiddels in verschillende (inter)nationale onderwijsinstellingen wordt nagevolgd. Enkele voorbeelden van instellingen zijn: Design Academie (Eindhoven), Sandberg Instituut, Dasarts (Amsterdam), London School of Communication (UK), designonderwijs in Osaka en Tokyo (Japan) en een Amerikaanse Universiteit in Dubai. De goede internationale relatie die de opleiding heeft, is aldus het panel terug te vinden in de uitvoering van het programma (vergelijk facet 2.1). Het panel constateert dat de opleiding met de ontwerpmethode (Copyproof) inspeelt op de ontwikkelingen in het beroepsdomein en de student een bagage voor langere termijn biedt. Facet 1.2 Niveau master Goed Criteria - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een master. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleidingscompetenties bouwen voort op de landelijke kerncompetenties van de bacheloropleiding grafisch ontwerpen en de vertaling daarvan voor de bacheloropleiding GO van AKV/St. Joost (vergelijk 1.1). In het Opleidingskader GO 2006 zijn de competenties voor de masteropleiding in een overzicht afgezet tegen de competenties voor de bacheloropleiding. In het overzicht wordt bovendien het verband gelegd met de Dublin descriptoren en met de generieke kernkwalificaties voor een hbo-master. Op die wijze wordt het masterniveau duidelijk naar voren gebracht en naar de mening van het panel goed verantwoord. Het verschil tussen de bachelor- en de masteropleiding is, zo schrijft de opleiding in haar startdossier, dat de nadruk ligt op het functioneren als zelfstandig ontwerper, er meer aandacht is voor inhoudelijke en theoretische aspecten, de student de verantwoordelijkheid heeft voor het totale ontwerpproces en zich richt op verschillende type media. Uit de bestudering van het overzicht in het opleidingskader blijken relevante verschillen tussen de master en de bachelor. Zo heeft de student van de masteropleiding inzicht in de inhoudelijke en theoretische aspecten van een communicatievraag, is hij innoverend op het vlak van visuele en grafische middelen en in staat tot een media onafhankelijke beroepshouding. Hij kan zelfstandig onderzoek verrichten en komt daarbij tot een mediakeuze. Hij kan een kritische beschouwing integreren als een noodzakelijk aspect NQA - visitatie Avans Hogeschool, hbo-masteropleiding Grafisch Ontwerpen (vt) 16

17 en de oplossing van de communicatievraag presenteren. Hij onderhoudt contacten met collega-ontwerpers en kan samenwerken met andere beroepsbeoefenaars. Facet 1.3 Oriëntatie HBO master Goed Criteria - De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. - Een hbo-master heeft de kwalificaties voor het niveau van zelfstandig en/of leidinggevend beroepsbeoefenaar in een beroep of spectrum van beroepen, dan wel het niveau van het functioneren in een multidisciplinaire omgeving waarin een hbo-opleiding vereist is of dienstig is. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleidingscompetenties bouwen voort op de landelijke kerncompetenties van de bacheloropleiding grafisch ontwerpen en de vertaling daarvan voor de bacheloropleiding GO van AKV/St. Joost (vergelijk 1.1). De afgestudeerde van de masteropleiding vestigt zich vaker als zelfstandig ontwerper of adviseur. Als hij werkzaam is bij een ontwerpbureau, communicatie- of architectenbureau is hij verantwoordelijk voor het 'totale verhaal'; zowel de strategie, als het denken over de complexe ontwerpprocessen en het bezig zijn met de 'taligheid'/communicatie. Het feitelijk uitvoeren staat dan minder centraal in de functie uitoefening. Naar mening van het panel is de rol van de grafisch ontwerper in het opleidingsmateriaal en de gevoerde gesprekken duidelijk verantwoord. Om in te spelen op de ontwikkelingen in het grafische ontwerpdomein als zelfstandig ontwerper, dient de grafisch ontwerper zich, aldus de opleiding, in eerste instantie media onafhankelijk te ontwikkelen. Daarbij acht de opleiding een goede algemene basis (methodiek) van belang en profileert zij zich nadrukkelijk door de relatie tussen de ontwerpmethode en de communicatieve doelstelling centraal te stellen. De opleiding maakt gebruik van een omvangrijk netwerk in het werkveld, deels via alumni, om zich aan de buitenwereld te legitimeren. De opleiding wordt gekenmerkt door een open karakter dat resulteert in een continue input van buiten de opleiding naar binnen. De netwerkstrategie die de opleiding hanteert, is recent middels panelgesprekken met vertegenwoordigers van het werkveld, alumni en studenten geïnstitutionaliseerd. Op academieniveau opereert een Raad van Advies die de verschillende opleidingen van adviezen bedient over de gehanteerde eindkwalificaties en de ontwikkeling en uitvoering van het onderwijs. NQA - visitatie Avans Hogeschool, hbo-masteropleiding Grafisch Ontwerpen (vt) 17

18 Onderwerp 2 Programma Facet 2.1 Eisen HBO Goed Criteria - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. - Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline. - Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding sluit nauw aan op de beroepspraktijk van de studenten. De studie is georganiseerd rondom de ontwikkeling van de student als ontwerper. Dit is in het onderwijs vormgegeven in thema s waarin de ontwikkeling van de student als individu naar een ontwerper en als ontwerper naar individu in relatie met zijn omgeving centraal staat. De opleiding wordt gekenmerkt door een sterk internationaal karaker. De deelnemers komen zowel uit Nederland als uit het buitenland. Het onderwijs wordt daarom in het Nederlands en het Engels uitgevoerd. Elementen van de praktijk worden op verschillende wijze ingebracht in het programma. De opleiding maakt veelvuldig gebruik van gastdocenten (Overzicht gastdocenten ), vergelijk 3.1. Deze docenten verzorgen (vooral) vaktheoretische bijeenkomsten in de trimesters en oefeningen/workshops. Zij brengen de actualiteit in binnen het programma. Het panel herkent de actualiteit van het grafisch beroepsdomein in het opleidingsmateriaal en in de gesprekken, zoals de analytische manier van kijken, het hanteren van complexiteit, het ontwikkeling van theoretische kaders als fundament voor praktische beroepsuitoefening en het zelfstandig interpreteren van aangeboden en gezochte gegevens. De opleiding onderhoudt verschillende contacten met diverse organisaties voor de ontwikkeling en uitvoering van het onderwijs. Opdrachten en presentaties vinden deels plaats in de praktijk. Enkele voorbeelden van organisaties die betrokken zijn bij het onderwijs of waar het onderwijs aanhaakt bij bestaande projecten, zijn de Gemeente Breda afdeling Cultuur, WIMBY! (Welcome Into My Backyard) IBT Hoogvliet en het LogoParc in Amsterdam (in het kader van een onderzoeksproject rondom de stedelijke ontwikkeling van de Amsterdamse zuid-as). Het programma kent twee internationale excursies waar ter plaatse (mini)opdrachten worden uitgevoerd. In 2005 hebben de excursies naar Parijs en Delhi plaatsgevonden. In het laatste trimester van de opleiding voeren de studenten een afstudeerproject uit. Hierin staat centraal: de ontwikkeling van het definitief ontwerp van de zelfgestelde communicatievraag (Opleidingskader GO 2006). De uitkomsten worden gepresenteerd aan en geëvalueerd met het docententeam, een externe projectgebonden expert en een onafhankelijke externe expert uit het werkveld. NQA - visitatie Avans Hogeschool, hbo-masteropleiding Grafisch Ontwerpen (vt) 18

19 Binnen de academie zijn drie lectoraten gevestigd die de opleidingen (bachelor en master) adviseren en daarnaast relevante input leveren ten behoeve van de ontwikkeling van de verschillende programma s. Uit het leerplanschema, een overzicht van het tweejarige programma van de master, blijkt een relevante koppeling met het lectoraat Visuele Retorica op het gebied van typografie en ornament en retoriek, onderwerpen waarover het lectoraat zich buigt, zoals blijkt uit Informatie Lectoraat. Het panel oordeelt hierover positief. De ontwerptechniek (Copyproof) die de opleiding omvat, is vormgegeven via het visueel essay. Dit is een product dat de tweejarige ontwikkeling van de ontwerper laat zien. Het visueel essay is sterk onderzoeksgericht van karakter, omdat de student in verschillende opdrachten, gerelateerd aan de thema s, onderzoek verricht die bijdragen aan de ontwikkeling van de student als ontwerper. Dit onderzoek en de resultaten daarvan vormen het visueel essay. De opleiding bevat vaktheoretische introducties en oefeningen. De vaktheoretische introducties leveren met name een bijdrage aan de eis aan een grafisch ontwerper om zich permanent te kunnen herscholen op de maatschappelijke, economische en culturele oriëntatie en op technologische aspecten van de uitvoeringspraktijk. Via de oefeningen wordt gedurende de twee jaren gewerkt aan de vaardigheden die nodig zijn om in een vroeg stadium deel te nemen aan het inhoudelijk ontwikkelen van de communicatievraag. Hetgeen in het afstudeerproject aan de orde komt. Bij de studenten vindt kennisontwikkeling plaats door (vak)literatuur (boeken, vakbladen, tijdschriften en het internet). De opleiding heeft de literatuur waar studenten gebruik van kunnen maken opgenomen in Overzicht literatuur Hierin zijn veel titels opgenomen waaronder internationale (Engelstalige) vakliteratuur en vaktijdschriften. De invulling die de student geeft aan een thema/trimester is bepalend voor de literatuur die hij gebruikt. Afhankelijk van het project binnen een trimester stelt de student een eigen literatuurlijst samen. Het panel vindt de literatuurlijst van redelijk goed niveau, evenals de gebruikte tijdschriften/vakbladen. Uit de uitwerkingen van opdrachten is het gebruik van literatuur gebleken. Uit de verslaglegging van de afgenomen interviews onder alumni en gevoerde gesprekken met studenten blijkt dat alumni en studenten tevreden zijn over de mate waarin het programma gerelateerd is aan de beroepspraktijk. Alumni geven aan vooral de input vanuit de gastdocenten te waarderen (Interviews alumni , notulen Klankbordbespreking, juni 2005 en Panelgesprek studenten, juni 2005). De opleiding geeft aan dat de ontwikkelde gehanteerde methodiek een antwoord is op de actuele (inter)nationale ontwikkelingen in het vakgebied (vergelijk 1.1). Het panel onderschrijft dit. NQA - visitatie Avans Hogeschool, hbo-masteropleiding Grafisch Ontwerpen (vt) 19

20 Facet 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Goed Criteria - Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. - De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. - De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheden om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken op master niveau. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De masteropleiding bevat twee studiejaren waarin het realiseren van de methodiek centraal staat. Het programma kent een indeling van drie trimesters per jaar waar voor ieder trimester leerdoelen geformuleerd zijn. De leerdoelen zijn opgesplitst naar 'bewustwording' en 'leren' (Opleidingskader GO 2006 en leerplanschema). In het eerste studiejaar ligt de nadruk op zowel de bewustwording als het leren en in het tweede jaar wordt het leren geaccentueerd. De studenten werken per trimester van elk 20 credits aan hun ontwikkeling als ontwerper. De trimesters zijn gekoppeld aan thema s waarin door een bepaalde volgorde de ontwikkeling van de student als ontwerper verder wordt vormgeven. In het eerste jaar staat de ontwikkeling van de student als individu naar een ontwerper in relatie met zijn omgeving centraal. In de opeenvolgende thema s ik (trimester 1), wij (trimester 2) en zij (trimester 3) wordt hieraan vorm gegeven. In het tweede jaar vindt het omgekeerde proces plaats en staat de ontwikkeling van de ontwerper naar individu in relatie met zijn omgeving centraal binnen de thema s zij, wij en ik (trimesters 4, 5 en 6). In het opleidingskader van de opleiding is per trimester weergegeven wat de kern is, welke leerdoelen centraal staan, op welke wijze de uitvoering (methodisch) moet plaatsvinden, welke theorie daarbij van belang is en welke oefeningen aan bod komen. Het programma is algemeen geldend. De thema s en leerdoelen staan per trimester vast en worden op een voorschrijvende wijze aangeboden. De opdrachten binnen de thema s bieden de student ruimte voor individuele leerwensen. De invulling daarvan is gekoppeld aan de individuele begeleiding vanuit de opleiding. De opleiding heeft in een schema de cumulatieve opbouw van de eindkwalificaties weergegeven. Daaruit blijkt welke geformuleerde deelcompetenties per trimester centraal staan. In ieder trimester staan andere deelcompetenties centraal en de reeds behandelde competenties komen daarnaast aan bod. Kijkend naar het leerplanschema waarin per trimester de leerdoelen zijn geformuleerd, stelt het panel vast dat deze gerelateerd zijn aan de geformuleerde deelcompetenties. Het panel constateert dat de geformuleerde leerdoelen de beoogde eindkwalificaties afdekken. Uit bestudering van het materiaal en de gevoerde gesprekken blijkt dat de eindkwalificaties, leerdoelen en het programma op elkaar zijn afgestemd. De inhoud van het programma is gestructureerd vormgegeven en uitgewerkt in het leerplanschema waarvoor de eindkwalificaties aan de verschillende trimesters zijn gekoppeld en vertaald naar leerdoelen. Het panel constateert dat de eindkwalificaties herkenbaar zijn in de NQA - visitatie Avans Hogeschool, hbo-masteropleiding Grafisch Ontwerpen (vt) 20

21 opdrachtbeschrijvingen en in de uitwerkingen daarvan. De uitwerking van de eerder genoemde ontwikkelingen in de praktijk (facet 1.3) is, aldus het panel, duidelijk herkenbaar in de thematische benadering van ik naar zij naar wij in het eerste jaar en van wij via zij terug naar ik in het tweede jaar. Facet 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma Goed Criteria - Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Zoals gesteld in 2.2 kent de opleiding een thematische opbouw die een gesloten cyclus vormt. Deze cyclus kenmerkt de deconstructie vanuit het ik, via de constructie binnen wij naar de communicatie met zij in het eerste jaar, waar in het tweede jaar vanuit zij, via wij weer wordt teruggewerkt naar het ik. Het visueel essay vormt daarbij de rode draad in de uitvoering van het curriculum. Hierin krijgen de verworvenheden van de studenten vorm. Middels vaktheoretische instructies en bijbehorende oefeningen wordt aan de realisatie van de leerdoelen van een trimester gewerkt. De inhouden van de trimesters volgen elkaar inhoudelijk op. De studieleider is verantwoordelijk voor de samenhang in het programma. De vijf kerndocenten sturen de gastdocenten aan en borgen daarmee de continuïteit en samenhang in het programma. Bovendien wordt de samenhang in het programma geborgd door de signalen die studenten afgeven. Dit gebeurt in de algemene evaluaties van de student en via de panelgesprekken die de opleiding voert. De huidige studenten melden dat het curriculum goed in elkaar zit, met name het eerste jaar vinden zij gestructureerd. De studenten herkennen het verschil in de functie van jaar één en twee: het eerste jaar ligt voor hen vast en is helder en het tweede jaar is veel losser. Verder ligt bij trimesters 3 en 4 het accent op een bepaalde locatie (Panelgesprek studenten, juni 2005). Op basis van het materiaal en de gevoerde gesprekken met studenten constateert het panel dat de totale opleiding één samenhangend geheel vormt. Dit blijkt vooral duidelijk uit de transparante weergave van het programma in het leerplanschema. Er is zowel samenhang over de jaren heen als per trimester. De samenhang over de jaren heen is zichtbaar via het in elkaar grijpen van de thema's, het gebruik van één metafoor binnen de hele opleiding en de toepassing van het visueel essay. Via de thema's en de indeling in theoretische introducties en oefeningen is er samenhang per trimester. NQA - visitatie Avans Hogeschool, hbo-masteropleiding Grafisch Ontwerpen (vt) 21

22 Facet 2.4 Studielast Goed Criteria - Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding is verdeeld in zes trimesters met een gelijke tijdsduur. Het werken binnen de groep staat centraal in de opleiding. De groepsgewijze activiteiten zijn door de opleiding gespreid in de tijd ingepland. Ook de evaluatiemomenten zijn gespreid over de opleiding. Dit zijn de panelgesprekken die volgens systematische wijze worden gevoerd na ieder eerste, vierde en zesde trimester. De opleiding streeft naar een redelijk continue studiebelasting voor de groep. Gezien de diversiteit van de achtergronden en kenmerken van de studenten in de groep, kan de door de individuele student ervaren studielast verschillend zijn. In de verslaglegging van de panelgesprekken komt naar voren dat de studiebelasting die studenten ervaren een heel persoonlijk iets is. Studenten werken bijna volledige weken aan hun studie vooral omdat de meeste studenten naast hun studie ook werkzaam zijn in de beroepspraktijk. Studenten beschouwen dit als een belangrijk onderdeel van hun ontwikkeling als ontwerper. Verder geven studenten aan dat wanneer zij eventuele belemmeringen ervaren, dit vanzelfsprekend aan bod komt in de wekelijkse gesprekken tussen docent en student. Het panel constateert dat het programma studeerbaar is voor de studenten en dat eventuele studiebelemmeringen worden gesignaleerd in de wekelijkse gesprekken tussen student en docent. Dit werkt goed, omdat het een kleine opleiding betreft die een intensieve begeleiding kent en, aldus het panel, wordt gekenmerkt door een open cultuur en mate van toegankelijkheid. Facet 2.5 Instroom Goed Criteria - Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: bacheloropleiding en eventueel (inhoudelijke) selectie. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De instroom van studenten geschiedt aan de hand van een selectieprocedure en een toelatingsonderzoek, zoals beschreven in het Opleidingskader GO In de selectieprocedure staat centraal dat de instromende student een goede grafische ontwerper is en een bijdrage kan leveren aan de nieuwe groep en de groep een bijdrage aan de student. NQA - visitatie Avans Hogeschool, hbo-masteropleiding Grafisch Ontwerpen (vt) 22

23 De criteria waarop de selectie van instromende ontwerpers is gebaseerd, zijn vastgelegd: een student heeft: minimaal hbo-bachelor diploma van een Nederlandse kunstopleiding of een daarmee vergelijkbaar buitenlands diploma; voldoende aanwezige kwaliteiten van de formele elementen van het vakgebied; voldoende visuele inventiviteit, en een goed onderbouwde motivatie voor de keuze voor AKV/St. Joost. Per jaar selecteert de opleiding ongeveer acht studenten. De huidige vijftien studenten weerspiegelen een diversiteit aan achtergronden. Daarvan hebben drie studenten een bacheloropleiding GO van Avans Hogeschool en komen de overige studenten uit het buitenland. Passend bij de verschillende achtergronden van de studenten is het eerste deel van het programma (deconstructie vanuit ik ) gericht op het verhogen van het algemene theoretische niveau en op het transparant maken van het creatieve proces. Uit de verslaglegging van de panelgesprekken blijkt dat de studenten de aansluiting van een relevante bacheloropleiding op de masteropleiding GO verschillend ervaren. Studenten wijten dat aan de verschillende invalshoeken van de verschillende academies waar zij vandaan komen. Door de introductiebijeenkomsten bij de start van de opleiding leren studenten elkaars achtergronden en niveaus kennen. Dit vinden studenten goed werken (Panelgesprekken studenten, juni 2005). Het panel constateert dat studenten (internationaal) bewust kiezen voor de opleiding in Breda naar aanleiding van het boek Copyproof waarin de onderwijsmethodiek van de opleiding is vormgegeven. Studenten hebben verder aangegeven geen deficiënties in het programma te ervaren. Facet 2.6 Duur Goed Criteria - De opleiding voldoet aan formele eisen m.b.t. de omvang van het curriculum: hbomaster: minimaal 60 studiepunten/european credit points. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De opleiding GO is een tweejarige hbo-masteropleiding met een totale omvang 120 European credits (EC). De uitwerking daarvan blijkt uit de Onderwijs- en Examenregeling Facet 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Excellent Criteria - Het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. - De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De in Copyproof beschreven onderwijsmethodiek van het 'onderzoekend ontwerpen' en de vormgeving daarvan via het visueel essay vormt de kern van het bijzondere karakter van de opleiding. Als methode om te leren, gebruikt de opleiding de wisselwerking tussen NQA - visitatie Avans Hogeschool, hbo-masteropleiding Grafisch Ontwerpen (vt) 23

24 'deconstructie' en 'constructie' in samenhang met het visueel essay. De context daarbij is de stad, de openbare ruimte. Hieraan gekoppeld zijn de geformuleerde leerdoelen van de opleiding die zijn afgeleid van de eindkwalificaties (Opleidingskader GO, 2006 en leerplanschema). Via de deconstructie ontrafelt de student zijn eigen persoonlijke 'ziens'- en 'zegswijze'. Ook is de deconstructie gericht op het gescheiden van elkaar interpreteren van de grafische onderwerpen beeld, tekst en kleur. Aangeleerde verworvenheden, gewoontes en reflexen worden ter discussie gesteld. Geleerd wordt om ook te kijken door de ogen van een ander. Als een student via deconstructie de wereld kan ontrafelen en analyseren, kan daarna gestart worden met het (opnieuw) synthetiseren van objectief geregistreerde elementen. Via de deconstructie en daarna de constructie wordt geleerd om voorbij de eigen persoonlijke voorkeur te kijken en te komen tot een bewustwording van de eigen rol en toegepaste methodiek binnen het totale ontwerpproces. Het visueel essay is het communicatiemiddel waarmee de student deze ontwikkeling verbeeldt. In het startdocument geeft de opleiding aan dat bij de opbouw van de opleiding het leren in de groep centraal staat. De studenten leren van en met elkaar en hebben elkaar nodig voor de communicatie over hun waarnemingen en interpretaties. Middels verschillende werkvormen, passend bij een specifiek leerdoel, kennen de vaktheoretische introducties de vorm van gastlessen, lezingen en workshops. Bij de oefeningen wordt ook gewerkt met groepsgewijze workshops, naast een groot aantal gerichte opdrachten. De leerdoelen, opdrachten en werkvormen zijn zichtbaar gemaakt in het opleidingskader en het leerplanschema van de opleiding. Vertegenwoordigers van het werkveld geven aan dat zij zich kunnen vinden in de denkwijze van het 'ik', 'wij' en 'zij' en de nadruk die de opleiding legt op de stad of de openbare ruimte als context (notulen Klankbordbespreking, juni 2005). Daarnaast geven alumni aan de procesgerichte benadering, in tegenstelling tot een productgerichte, als één van de sterke punten van de opleiding te hebben ervaren (Interviews met alumni, ). Dat de opleiding is gebaseerd op het proces, wordt door de studenten in het gesprek met het panel onderschreven. Het panel oordeelt dat de onderwijsmethode zoals beschreven in Copyproof en de uitwerking daarvan in het programma duidelijk en adequaat is. De gehanteerde werkvormen sluiten daar goed op aan. De methode is, aldus het panel uniek en vernieuwend. Uit de gevoerde gesprekken en het bestudeerde materiaal is gebleken dat de methodiek een vernieuwende werking heeft in Nederland en in het buitenland, omdat het daar wordt verkocht en overgenomen. Hieruit blijkt de voorbeeldfunctie van de onderwijsmethode van de opleiding van Avans ten opzichte van haar (internationale) omgeving. Het panel vindt dit van een excellente benadering en uitvoering van het onderwijs getuigen. Daarbij hoort, aldus het panel, een continue reflectie. Deze blijkt uit het feit dat de opleiding feedback van haar afnemers ter hand heeft genomen wat in het najaar van 2006 in Copypoof 2 resulteert. De netwerkstrategie die de opleiding hanteert bij de ontwikkeling en uitvoering van haar onderwijs is voor het panel een signaal dat de opleiding ook in de toekomst op deze wijze met de uitvoering van haar onderwijsmethode (Copyproof 2) om zal gaan. NQA - visitatie Avans Hogeschool, hbo-masteropleiding Grafisch Ontwerpen (vt) 24

25 Facet 2.8 Beoordeling en toetsing Onvoldoende Criteria - Door de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Na ieder trimester vinden beoordelingen plaats via deelbeoordelingen, presentaties en evaluaties. De deelbeoordelingen zijn direct gekoppeld aan opdrachten en/of workshops, de presentaties worden ieder trimester gehouden over het uitgevoerde onderzoek en de evaluaties vinden plaats over de algemene prestaties van de student (Opleidingskader GO, 2006). De beoordelingen van het werk van de student gebeuren aan de hand van vier criteria: de mate waarin analytisch vermogen, theoretisch inzicht, conceptuele vaardigheden en visuele inventie aan bod komen. De uitkomsten van de deelbeoordelingen verwerkt de student in zijn visueel essay dat hij ter bekritisering voorlegt aan de groep studenten en aan de betrokken docenten voorlegt. Deze wijze van presenteren vindt plaats in het eerste jaar. In het tweede jaar presenteert de student zijn resultaten eveneens aan deze groep, maar daar zijn bovendien externe stakeholders bij betrokken. Het panel heeft de achtergronden en kwaliteiten van de externe stakeholders in een overzicht waargenomen en vindt deze relevant voor de opleiding. Bij de presentaties, al dan niet met externe stakeholders, wordt zowel de inhoud van het geleverde resultaat, als het vermogen tot communiceren getoetst. Beide aspecten zijn gerelateerd aan leerdoelen zoals in het opleidingskader van de opleiding en het leerplanschema zijn opgenomen. De opleiding kent drie beslissingsmomenten die plaats vinden aan het einde van het eerste, derde en zesde trimester. Hierbij is een positief resultaat van belang voor de student om zijn opleiding verder te volgen of te behalen. Deze momenten zijn gekoppeld aan beoordelingen waarbij de individuele evaluatie een belangrijke rol speelt. De beoordeling bij het zesde trimester betreft het afstudeerproject waar vanaf het vierde trimester aan gewerkt wordt. Deze is bepalend voor het behalen van het diploma voor de opleiding. De beoordeling van het afstudeerproject gebeurt aan de hand van de vier criteria. In het afstudeerproject staat de ontwikkeling van het definitief ontwerp van de zelfgestelde communicatievraag centraal. De uitkomsten hiervan worden gepresenteerd aan en geëvalueerd met het docententeam, een externe projectgebonden expert en een externe expert uit het werkveld. Daarnaast zijn medestudenten aanwezig (Opleidingskader GO, 2006). In de verslaglegging van het panelgesprek met studenten geven de studenten aan de toetsvormen passend te vinden bij het onderwijs. Alleen de eerstejaars studenten wensen meer momenten waarop feedback mogelijk is. Studenten geven in het gesprek met het panel aan dat er wekelijks mondelinge terugkoppelbesprekingen plaatsvinden en dat studenten daarnaast op eigen initiatief meer feedback van docenten kunnen vragen. De opleiding geeft in het gesprek met het panel aan de toetsmomenten van feedback meer inzichtelijk te willen maken. De aanscherping hierbij betreft het ontwikkelen van criteria voor de momenten van feedback en de vastlegging van deze momenten. NQA - visitatie Avans Hogeschool, hbo-masteropleiding Grafisch Ontwerpen (vt) 25

26 De door het panel bekeken beoordelingsverslagen van het afstudeerproject (visueel essay), die de student meekrijgt na afronding van de opleiding, geven geen beoordeling weer. De verslagen zijn persoonlijke beschrijvingen en geen beoordeling en gaan niet in op het product en de vier geformuleerde criteria. Daarnaast heeft het panel cijferlijsten ingezien. Deze geven het cijfer dat de student heeft verworven weer voor een programmaonderdeel en niet een wijze waarop de beoordeling daarvan heeft plaatsgevonden. Op basis van het bestudeerde materiaal en de gevoerde gesprekken constateert het panel dat niet duidelijk is op welke wijze de beoordeling van de resultaten aan de hand van de geformuleerde leerdoelen plaatsvindt. Dit is in het bijzonder niet duidelijk bij het afstudeerproject. Onderwerp 3 Inzet van Personeel Facet 3.1 Eisen HBO Goed Criteria - Het onderwijs wordt voor een belangrijk deel verzorgd door personeel dat een verbinding legt tussen de opleiding en de beroepspraktijk. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: De uitgangspunten voor het personeelsbeleid van de opleidingen binnen de academie zijn opgenomen in de Aantekeningen over het Personeels-en formatiebeleid 2004/2005 dat onderdeel is van het Jaarplan 2004/2005 van de AKV/St. Joost. In de Aantekeningen wordt gesteld dat het inherent is aan het soort opleidingen en de academie dat AKV/St. Joost zich opstelt als een in en met netwerken functionerende kennisorganisatie. Het is van belang dat de academie voeling kan houden met ontwikkelingen en de netwerken waarin zich de opleiding afspeelt. Specifiek aandachtspunt voor de hbo-masteropleidingen is ondermeer het verkrijgen van optimale expertise uit de beroepspraktijk. Daarmee wordt duidelijk dat de relatie met de beroepspraktijk cruciaal is voor de opleidingen binnen de akademie. De AKV/St. Joost bestaat uit een aantal kennisdomeinen (waaronder grafisch ontwerpen, autonome beeldende kunst en fotografie) die in grote lijnen samenvallen met specifieke beroepsspecialisaties in de beeldende kunst en vormgeving. Elk van deze kennisdomeinen wordt bemand door een groep vaste medewerkers, die in contact staan met en deel uit maken van het professionele netwerk op dat terrein, waar tijdelijke-, gasten projectmedewerkers uit worden betrokken. Binnen de opleiding GO zijn vijf vaste docenten werkzaam, waaronder de studieleider. Daarnaast maakt de opleiding veelvuldig gebruik van gastdocenten, reguliere gastdocenten en individueel begeleidende gastdocenten. De reguliere gastdocenten verzorgen een reeks van lessen rond een bepaald thema of een enkele lezing, passend bij het programma. NQA - visitatie Avans Hogeschool, hbo-masteropleiding Grafisch Ontwerpen (vt) 26