Hoe gaat Nederland met pensioen? - Spiegelmeting werkgevers -

Transcriptie

1 Hoe gaat Nederland met pensioen? - Spiegelmeting werkgevers - Een onderzoek onder werkgevers naar de verwachtingen ten aanzien van langer doorwerken door hun werknemers en hun eigen rol daarin. In opdracht van November

2 Inhoud 1. Inleiding 2. Management summary 3. Resultaten 3.1 Pensioenleeftijd-verwachting door werkgevers 3.2 Langer doorwerken; rol werknemer 3.3 Langer doorwerken; rol werkgever 3.4 Mening werkgevers over langer doorwerken Bijlagen: Onderzoek verantwoording Certificering 2

3 1. Inleiding 3

4 Inleiding Langer doorwerken Delta Lloyd wil als belangrijke speler in de pensioenmarkt op een inhoudelijke manier een bijdrage leveren aan de pensioendiscussie. Daarvoor heeft Delta Lloyd het onderwerp langer doorwerken geadopteerd. Hier wordt in Nederland nog geen structureel onderzoek naar gedaan en lijkt er bij zowel werkgevers als beleidsbepalers behoefte aan goede inhoudelijke input te bestaan. Doelstelling In dit spiegelonderzoek maken we een vergelijking tussen de mening van werkgevers en die van werknemers uit het onderzoek Hoe gaat Nederland met pensioen?. Deze monitor over langer doorwerken werd in oktober 2013 uitgevoerd onder 1000 Nederlandse werknemers. Spiegelmeting Dit onderzoek weerspiegelt de meningen van werkgevers. Zij hebben de mening van hun eigen werknemers ingeschat ten aanzien van onderwerpen die te maken hebben met pensioen en langer doorwerken. Daarnaast is de mening van de werkgevers zélf gepeild. In oktober 2013 is voor Delta Lloyd een onderzoek uitgevoerd naar hetzelfde onderwerp onder ca. n=1000 werknemers. De vraagstelling van dit onderzoek is gebruikt voor een groot aantal spiegelvragen in dit werkgeversonderzoek. Daarmee kunnen we de meningen van werknemers en werkgevers goed met elkaar vergelijken ( spiegelen ) Met dit onderzoek wordt duidelijk in hoeverre werkgevers de verwachtingen en de wensen van hun werknemers goed aanvoelen en op welke punten de werkgevers hun werknemers over- dan wel onderschatten ( gaps ). Dat is belangrijke informatie om werkgevers in staat te stellen hun beleid op het gebied van langer doorwerken beter te kunnen afstemmen op de verwachtingen en wensen van hun werknemers. Doelgroep Voor deze monitor is een onderzoek uitgevoerd onder ruim 300 Nederlandse werkgevers met minimaal 10 werknemers in dienst. Deze werkgevers zijn geselecteerd uit het GfK Business Panel dat ruim zakelijke doelgroeppersonen telt. Voor dit onderzoek zijn de meningen gepeild van personen in bedrijven die verantwoordelijk zijn voor het personeelsbeleid. 4

5 2. Management Summary 5

6 Management summary (1) De spiegelmeting Hoe gaat Nederland met pensioen, een vergelijking tussen werkgevers en werknemers over langer doorwerken, is in opdracht van Delta Lloyd uitgevoerd onder n=303 Nederlandse werkgevers. Het onderzoek maakt duidelijk in hoeverre werkgevers de verwachtingen en behoeften van hun werknemers op dit punt goed inschatten. Daarnaast is de mening van de werkgevers zélf gepeild. In dit rapport worden de uitspraken van werkgevers vergeleken met die van ruim 1000 werknemers die eind 2013 aan een onderzoek deelnamen over hetzelfde onderwerp. Overzicht geschatte pensioenleeftijd Verwachte pensioenleeftijd Gewenste pensioenleeftijd Gevreesde pensioenleeftijd Werknemers 65,9 64,2 67,0 65,5 Werkgevers 65,9 63,9 67,7 63,9 Haalbare pensioenleeftijd Pensioenleeftijd-verwachting (door werkgevers) Werkgevers schatten hun werknemers opvallend goed in, als het gaat om hun verwachte (65,9 65,9), gewenste (64,2-63,9) en zelfs gevreesde pensioenleeftijd (67,0-67,7). De haalbare pensioenleeftijd schatten werkgevers evenwel duidelijk lager in dan hun werknemers (65,5 jaar door werknemers versus 63,9 door werkgevers). Werkgevers vrezen dat werknemers tot bijna hun 68e jaar zullen moeten doorwerken. Tegelijkertijd denken ze dat werknemers dat maar tot hun 64 e goed kunnen én willen. Daar zit dus een enorm verschil in en dat zal werkgevers zorgen baren. Ook de actuele pensioenleeftijd binnen het bedrijf is twee jaar hoger dan wat volgens werkgevers gewenst en haalbaar is. Werkgevers signaleren dus nog grotere gaps tussen gevreesde/verwachte en haalbare/gewenste pensioenleeftijden. Werkgevers zijn op dat punt dus duidelijk pessimistischer dan werknemers. Er is opvallend weinig verschil tussen werkgevers van grote en kleine bedrijven in hun inschatting van pensioenleeftijden. Werkgevers in de zakelijke dienstverlening beoordelen de ideale pensioenleeftijd voor hun werkgevers het hoogst (64,7 jaar). In de bouwnijverheid en handel is de gewenste pensioenleeftijd het laagst (resp. 62,7 en 63,1 jaar). 6

7 Management summary (2) Langer doorwerken, rol werknemer Werkgevers overschatten werknemers voor wat betreft hun voorbereidingen op langer doorwerken. Een meerderheid van de werkgevers (54%) denkt dat hun werknemers al maatregelen neemt of daar plannen voor heeft, terwijl een minderheid van de werknemers dat al doet of van plan is (36%). Werkgevers hebben een redelijk beeld van de acceptatiebereidheid van werknemers ten aanzien van maatregelen om langer door te kunnen werken. Werkgevers wensen dat hun werknemers nog méér maatregelen accepteren om langer door te werken dan werknemers nu bereid zijn te doen. Daarbij denken werkgevers aan minder uren werken, een minder verantwoordelijke functie accepteren en minder salaris accepteren. Net zoals de inschatting van de maatregelen die werknemers bereid zijn te nemen, vinden werkgevers van grote bedrijven zelf ook vaker dat werknemers zich zouden moeten omscholen naar een ander vak om zich voor te bereiden op langer doorwerken dan werkgevers van kleinere bedrijven. Ook het accepteren van een andere functie wordt van werknemers in grotere bedrijven vaker verwacht. 7

8 Management summary (3) Doorwerken na de AOW leeftijd Slechts een kleine minderheid (ca. 20%) van de werkgevers wil dat hun werknemers doorwerken tot na hun AOW leeftijd. Dat komt overeen met het percentage werknemers dat zelf aangeeft langer door te willen werken. Twee derde van de werkgevers wil liever dat zijn werknemers uiterlijk op de AOW leeftijd stopt. Ze zijn daar nog iets duidelijker in dan werknemers zelf. Met name werkgevers van grote bedrijven schatten in dat hun werknemers eerder willen stoppen dan de AOW leeftijd. In de bouwnijverheid en handel, schatten de werkgevers het vaakst in dat werknemers willen stoppen op een vaste pensioenleeftijd. Dit verschil komt niet overeen met wat werknemers zelf aangaven: met name werknemers uit de overheidssector willen stoppen met werken op een vaste datum. 8

9 Management summary (4) Langer doorwerken, rol werkgever Een minderheid van de werkgevers (29%) neemt nu maatregelen om hun werknemers voor te bereiden op langer doorwerken. 32% zegt dat nog van plan te zijn, maar 40% blijft op dat punt inactief. Met name werkgevers van grote bedrijven (100 werknemers en meer) zeggen maatregelen te nemen om hun werknemers langer te laten doorwerken of hebben hier tenminste plannen voor. Opvallend is dat de voorbereidingen van werkgevers op langer doorwerken zich op dit moment vooral concentreren op de pensioenregeling en wet- en regelgeving. Werkgevers schatten de behoefte van werknemers aan ondersteuning om langer door te werken niet altijd goed in. Werknemers hebben meer behoefte aan vitaliteitsbeleid, levensfasebewust personeelsbeleid en seniorenbeleid dan werkgevers denken. Vooral werkgevers van grotere bedrijven denken dat werknemers behoefte hebben aan een vitaliteitsbeleid, levensfase bewust personeelsbeleid en een seniorenbeleid. Bij kleinere bedrijven wordt veel minder in die termen gedacht. 9

10 Management summary (5) Langer doorwerken, rol werkgever Er is een mismatch tussen het aanbod van de werkgever en de behoefte van de werknemer aan maatregelen om langer doorwerken mogelijk te maken. Met name aan seniorenbeleid (43%), vitaliteitsbeleid (41%) en levensfasebewust personeelsbeleid (39%) is veel behoefte bij werknemers, terwijl het maar weinig wordt aangeboden. Het werkgeversaanbod concentreert zich nu erg op (bij)scholing. Grotere bedrijven bieden vaker vitaliteitsbeleid, actief loopbaanbeleid en een seniorenbeleid aan. Ook hebben grotere bedrijven vaker plannen voor het aanbieden van levensfasebewust personeelsbeleid. Werkgevers noemen financiële redenen en de jonge werknemerspopulatie binnen hun eigen bedrijf als redenen voor het niet aanbieden van beleid voor om werknemers te motiveren langer door te werken. Maar ook geven veel werkgevers aan dat de maatregelen op het bord van de werknemer thuis horen. Met name bij vitaliteitsbeleid vindt de werkgever dat de werknemer hier zélf zijn verantwoordelijkheid moet nemen. Soms geven werkgevers ook onomwonden toe dat men geen maatregelen neemt omdat het de organisatie gewoon te weinig oplevert. 10

11 Management summary (6) Mening werkgevers over langer doorwerken Een derde van de werkgevers staat uitgesproken negatief tegenover het langer doorwerken van de eigen werknemers. Werknemers waren vrij onzeker over de mening van hun werkgevers op dit punt. Belangrijke redenen vóór langer door werken zijn het behouden van kennis en ervaring. Motivatie voor negatieve houding t.a.v. langer doorwerken is zowel gebaseerd op eigen belang werkgever als sociaalmaatschappelijk van aard (vooral compassie met oudere werknemers die moeite zullen hebben met langer doorwerken en de in- en doorstroming van jongeren op de arbeidsmarkt). De meeste werkgevers onderkennen het belang van voorbereiding op langer doorwerken. Maar werkgevers zijn overwegend negatief t.a.v. het verhogen van de pensioenleeftijd. Werknemers verlangen meer voorbereiding door bedrijven om langer doorwerken te faciliteren en staan (nog) negatiever tegenover het verhogen van de pensioenleeftijd dan werkgevers. 11

12 Leeswijzer Opvallende verschillen tussen doelgroepen In het rapport zijn opvallende verschillen tussen verschillende groepen weergegeven aan de hand van onderstaande symbolen. Verschillen tussen branches/sectoren Verschillen tussen grotere en kleinere bedrijven Vergelijk tussen inschatting van werkgevers en de antwoorden van werknemers 12

13 Resultaten 13

14 3.1. Pensioenleeftijd-verwachting 14

15 De haalbare pensioenleeftijd schatten werkgevers duidelijk lager in dan hun werknemers (65,5 jaar door werknemers versus 63,9 door werkgevers) Verwachte pensioenleeftijd Gewenste pensioenleeftijd Werknemers (gem. 65,9) Werkgevers (gem. 65,9) Verschil inschatting werkgever versus zijn werknemers: 0 jaar Werknemers (64,2) Wens werkgever (63,9) Verschil inschatting werkgever versus zijn werknemers: -0,4 jaar Gevreesde pensioenleeftijd Haalbare pensioenleeftijd Werknemers (gem.67,0) Werkgevers (gem. 67,7) Verschil inschatting werkgever versus zijn werknemers: + 0,7 jaar Werknemers (gem. 65,5) Werkgevers (gem. 63,9) Verschil inschatting werkgever versus zijn werknemers: -1,6 jaar C1a. Wat is op dit moment de leeftijd waarop uw werknemers, volgens de huidige pensioenregeling met pensioen gaat? (Verwachte pensioenleeftijd) C1bb. Welke pensioenleeftijd vindt u zelf ideaal voor uw werknemers? (Gewenste pensioenleeftijd, wens werkgever) C1c. Tot welke leeftijd denkt u dat werknemers in werkelijkheid zullen moeten doorwerken? (Gevreesde pensioenleeftijd) C1d. Tot welke leeftijd denkt u dat werknemers in uw bedrijf goed kunnen doorwerken? (Haalbare pensioenleeftijd) Basis werknemers: n = 1000 Basis werkgevers: n =

16 Werkgevers vrezen dat werknemers tot bijna hun 68e jaar zullen moeten doorwerken. Tegelijkertijd denken ze dat werknemers dat maar tot hun 64e goed kunnen én willen. Verschillen tussen diverse verwachte, gewenste, gewenste, gevreesde en haalbare pensioenleeftijden Werkgevers Spreiding tussen pensioenleeftijden ( Gaps ) ,8 3,8 gevreesd - haalbaar gevreesd - gewenst 2 2 verwacht - haalbaar verwacht - gewenst Het verschil tussen de door de werknemer verwachte én door de werkgevers als haalbare pensioenleeftijd schatten werkgevers veel groter in dan werknemers zelf. Werkgevers zijn op dat punt dus duidelijk pessimistischer. Werknemers Spreiding tussen pensioenleeftijden ( Gaps ) ,4 gevreesd - haalbaar 2,7 gevreesd - gewenst 0,4 verwacht - haalbaar 1,7 verwacht - gewenst 16

17 Er is opvallend weinig verschil tussen werkgevers van grote en kleine bedrijven in hun inschatting van pensioenleeftijden Verwachte pensioenleeftijd Pensioenleeftijden naar bedrijfsgrootte Overzicht geschatte pensioenleeftijd Gewenste pensioenleeftijd wens werkgever Gevreesde pensioenleeftijd Haalbare pensioenleeftijd Bedrijfsgrootte werknemers 65,9 63,9 67,5 64, werknemers 66,3 64,3 68,2 64, werknemers 65,7 63,7 67,4 63, werknemers 65,3 63,7 68,2 64,1 500+werknemers 65,5 63,3 67,3 63,3 Totaal gemiddelde 65,9 63,9 67,7 63,9 C1a. Wat is op dit moment de leeftijd waarop uw werknemers, volgens de huidige pensioenregeling met pensioen gaat? (Verwachte pensioenleeftijd) C1bb. Welke pensioenleeftijd vindt u zelf ideaal voor uw werknemers? (Gewenste pensioenleeftijd, wens werkgever) C1c. Tot welke leeftijd denkt u dat werknemers in werkelijkheid zullen moeten doorwerken? (Gevreesde pensioenleeftijd) C1d. Tot welke leeftijd denkt u dat werknemers in uw bedrijf goed kunnen doorwerken? (Haalbare pensioenleeftijd) Basis: n =

18 3.2 Langer doorwerken; rol werknemer 18

19 Werkgevers overschatten werknemers voor wat betreft hun voorbereidingen op langer doorwerken. Een meerderheid van de werkgevers (54%) denkt dat hun werknemers al maatregelen neemt of daar plannen voor heeft, terwijl een minderheid van de werknemers dat al doet of van plan is (36%). Voorbereiden op langer doorwerken Werkgevers Werknemers 100% 80% 19% ja, ik denk dat deze daar nu al maatregelen voor neemt 100% 80% 12% 24% ja, ik neem daar nu al maatregelen voor 60% 40% 20% 0% 35% 46% Totaal (n=303) ik denk dat deze daar nog geen concrete maatregelen voor heeft genomen, maar dat wél van plan is nee, die is daar nog helemaal niet mee bezig en is dat voorlopig ook niet van plan 60% 40% 20% 0% 64% Totaal (n=1000) ik heb daar nog niet concreet maatregelen voor genomen, maar ben dat wel van plan nee ik ben daar nog helemaal niet mee bezig en ben dat voorlopig ook niet van plan C4a. Bereidt uw gemiddelde werknemer zich volgens u nu voor op het feit dat ze straks waarschijnlijk langer door moeten werken na hun 65ste jaar? Basis: allen 19

20 Werkgevers hebben een redelijk beeld van de acceptatiebereidheid van werknemers t.a.v. maatregelen om langer door te kunnen werken. Werkgevers wensen dat hun werknemers nog méér maatregelen accepteren om langer door te werken, zoals minder uren werken, een minder verantwoordelijke functie accepteren en minder salaris accepteren. Acceptatie maatregelen om langer door te werken Maatregelen die werknemers accepteren in de ogen van werkgevers Maatregelen die werknemers bereid zijn te nemen Maatregelen die werknemers zouden moeten nemen in de ogen van werkgevers n= minder uren werken 60% 45% 54% een minder verantwoordelijke functie accepteren 23% 19% 35% een andere functie accepteren 22% 28% 33% bijscholen in het vakgebied 21% 30% 31% een lager salaris (uurloon) accepteren 11% 6% 21% veranderen van werkgever 8% 20% 12% omscholen naar een ander vak 8% 15% 11% geen van deze maatregelen 16% 20% 11% weet niet/ kan niet zeggen 9% 18% 8% minder ingrijpende maatregelen meer ingrijpende maatregelen Net zoals de inschatting van de maatregelen die werknemers bereid zijn te nemen, vinden werkgevers van grote bedrijven zelf ook vaker dat werknemers zich zouden moeten omscholen naar een ander vak om zich voor te bereiden op langer doorwerken dan werkgevers van kleinere bedrijven. Ook het accepteren van een andere functie wordt van werknemers in grotere bedrijven vaker verwacht. C5a. Welke maatregelen zijn werknemers volgens u bereid te nemen of te accepteren om langer door te kunnen werken? Vraag werknemers: Welke maatregelen bent u (als werknemer) bereid te nemen of te accepteren om langer door te kunnen werken? C5b. Kunt u aangeven wat u zelf (als werkgever) vindt dat werknemers zouden moeten doen om voorbereid te zijn op langer doorwerken? Basis: allen 20

21 De helft van de werknemers heeft al eens nagedacht over niet stoppen op een vaste pensioendatum en bijna 20% heeft al een duidelijk beeld van wat men op dat punt wil doen. Werkgevers voelen hun werknemers op dat punt opvallend goed in. Werkgevers Afweging niet stoppen op vaste pensioendatum Werknemers 100% 80% 60% 40% 20% 0% 13% 38% 50% Totaal (n=303) ja, ik denk dat mijn gemiddelde werknemer daar over heeft nagedacht en een duidelijk beeld heeft ik denk dat mijn gemiddelde werknemer daar wel eens over heeft nagedacht, maar nog geen duidelijk idee heeft ik denk dat mijn gemiddelde werknemer daar nog niet eerder over heeft nagedacht 100% 80% 60% 40% 20% 0% 19% 30% 51% Totaal (n=1000) ja, ik heb daar nagedacht en heb een duidelijk beeld van wat ik op dat punt wil gaan doen ik heb daar wel eens over gedacht, maar ik heb nog geen duidelijk idee wat ik op dat punt wil gaan doen ik heb daar nog niet eerder over nagedacht. C6a. Heeft uw gemiddelde werknemer in uw bedrijf volgens u wel eens nagedacht over deze afweging (niet op een vaste pensioendatum stoppen met werken)? Basis: allen 21

22 Slechts een kleine minderheid (ca. 20%) van de werkgevers wil dat hun werknemers doorwerken tot na hun AOW datum. Dat komt overeen met het percentage werknemers dat langer door wil werken. Twee derde van de werkgevers wil liever dat zijn werknemers uiterlijk op de AOW leeftijd stoppen. Ze zijn daar nog iets duidelijker in dan werknemers zelf. Werkgevers Beslissing t.a.v. pensioendatum Werknemers 100% 80% 60% 40% 20% 0% 15% 5% 37% 30% 14% Wens werkgever (n=303) Langer doorwerken, minder uren Langer doorwerken, zelfde uren Stoppen met werken op vaste datum Eerder stoppen met werken Weet niet 100% 80% 60% 40% 20% 0% 5% 15% 42% 37% Totaal (n=1000) Ik denk dat ik blijft doorwerken tot ver na mijn AOW leeftijd en op globaal hetzelfde aantal uren als ik nu werk Ik denk dat ik blijf doorwerken tot ver na mijn AOW leeftijd, maar dan in minder uren dan ik nu werk Ik denk dat ik echt stop met werken op een vaste pensioendatum ik weet nog helemaal niet wat ik op dit punt ga doen. Werkgevers willen vooral dat werknemers langer doorwerken, maar dan wel in minder uren dan nu. Werknemers willen even vaak langer doorwerken, maar dan wel in globaal het zelfde uren als hij/zij nu werkt. C6b. Wat denkt u dat uw gemiddelde werknemer nu inschat te gaan doen? Basis: allen 22

23 3.3 Langer doorwerken; rol werkgever 23

24 Een minderheid van de werkgevers (29%) neemt nu maatregelen om hun werknemers voor te bereiden op langer doorwerken. 32% zegt dat in elk geval van plan te zijn, maar 40% blijft op dat punt inactief. Maatregelen voorbereiden op langer doorwerken Mensen minder zwaar werk laten doen anders redden ze het niet om tot hun 67e door te werken. 100% 80% 60% 40% 20% 0% 29% 32% 40% Totaal (n=303) ja, ik neem daar nu al maatregelen voor ik heb daar nog niet concreet maatregelen voor genomen, maar ben dat wel van plan nee, ik ben daar nog helemaal niet mee bezig en ben dat voorlopig ook niet van plan Minder werkdruk door aangepaste tijden. Bijeenkomsten 63- jarigen. Inzetten verlofdagen. Deeltijd- pensioen. Vitaliteit, inzetbaarheid & pensioen Informatiebijeenkomsten organiseren samen met pensioenfonds voor de werknemers. Mogelijkheden bespreken voor parttime werk en eventueel vanuit huis Hen attenderen op dit gegeven en hen adviseren om (binnen de pensioenregeling) bij te sparen. Dat ze kunnen kiezen om meer geld weg te zetten zodat ze toch met 65 kunnen stoppen. Presentatie door verzekeraar. Contract aanpassing. C4b. Bereidt u uw werknemers nu op een of andere manier voor op het feit dat ze straks waarschijnlijk langer door moeten werken na hun 65ste jaar? C4c. Wat voor maatregelen heeft u genomen of bent u van plan te gaan nemen om uw werknemers voor te bereiden op langer doorwerken na hun 65e? Basis: allen 24

25 De voorbereidingen van werkgevers op langer doorwerken zijn op dit moment vooral gericht op de pensioenregeling en wet- en regelgeving. Extra begeleiding en voorlichting en uit laten rekenen wat ze per maand overhouden. Informeren, verzekeraars uitnodigen voor toelichting. Verbetering pensioenregeling, verandering (voor zover mogelijk) van werkzaamheden. Aangepaste arbeidsplaatsen, omschoolcursussen zoeken. Informatie zoeken over het onderwerp en de regelgeving en toekomstige plannen goed volgen. Voorbereiding werkgever op langer doorwerken D2. Wat doet u op dit moment al of bent u van plan om te doen om u zelf erop voor te bereiden dat werknemers straks langer moeten doorwerken dan de huidige pensioenleeftijd? Basis: allen n =

26 Werkgevers schatten de behoefte van werknemers aan ondersteuning om langer door te werken niet altijd goed in. Werknemers hebben meer behoefte aan vitaliteitsbeleid, levensfasebewust personeelsbeleid en seniorenbeleid dan werkgevers denken. Behoefte aan ondersteuning werkgever bij langer doorwerken vitaliteitsbeleid 31% 41% levensfasebewust personeelsbeleid 30% 39% actief aanbieden van nascholing & bijscholing 28% 29% seniorenbeleid 26% 43% actief loopbaanbeleid anders namelijk... 2% 8% 24% 23% Werkgevers (n=303) Werknemers (n=1000) 0% 10% 20% 30% 40% 50% Werkgevers D4. Aan welke vormen van ondersteuning hebben uw werknemers volgens u behoefte als het gaat om langer doorwerken? Werknemers D4.Aan welke vormen van ondersteuning door uw werkgever heeft u behoefte als het gaat om langer doorwerken? Basis: allen 26

27 Er is een mismatch tussen het aanbod van de werkgever en de behoefte van de werknemer aan maatregelen om langer doorwerken mogelijk te maken. Met name aan seniorenbeleid (43%), vitaliteitsbeleid (41%) en levensfasebewust personeelsbeleid (39%) is veel behoefte, terwijl het maar weinig wordt aangeboden. Het werkgeversaanbod concentreert zich nu erg op (bij)scholing. actief aanbieden van nascholing & bijscholing 44% Aanbod beleid werkgever bij langer doorwerken 23% 26% 7% Behoefte van werknemers 29% actief loopbaanbeleid 26% 19% 45% 9% 23% seniorenbeleid 17% 19% 54% 10% 43% vitaliteitsbeleid 14% 21% 53% 11% 41% levensfasebewust personeelsbeleid 14% 20% 55% 11% 39% 0% 20% 40% 60% 80% 100% ja, dat wordt concreet aangeboden/georganiseerd dit wordt nog niet aangeboden/ georganiseerd, maar hier zijn wel plannen voor nee, dit wordt niet aangeboden/georganiseerd en daar zijn ook geen plannen voor weet niet D3a. In hoeverre biedt u de volgende zaken aan voor uw werknemers Werkgevers D4. Aan welke vormen van ondersteuning hebben uw werknemers volgens u behoefte als het gaat om langer doorwerken? Werknemers D4.Aan welke vormen van ondersteuning door uw werkgever heeft u behoefte als het gaat om langer doorwerken? Basis: allen 27

28 Werknemers hebben vooral behoefte aan vitaliteitsbeleid, senioren- en levensfasebewust personeelsbeleid. Werkgevers bieden dit nog nauwelijks aan en concentreren zich nu vooral op het aanbieden van opleidingen. 60% Weinig behoefte aan in redelijke mate door werkgevers aangeboden Confrontatie tussen aanbod werkgevers en behoeften werknemers Veel behoefte aan in redelijke mate door werkgevers aangeboden 50% Aanbod werkgever (% aangeboden) 40% opleidingsbeleid 30% actief loopbaanbeleid 20% seniorenbeleid Weinig behoefte aan vitaliteitsbeleid Veel behoefte aan levensfasebewust nauwelijks door werkgevers personeelsbeleid nauwelijks door werkgevers aangeboden aangeboden 10% 20% 25% 30% 35% 40% 45% 50% Behoefte werknemer (% behoefte aan ondersteuning ) D3. In hoeverre biedt u de volgende zaken aan voor uw werknemers? D4. Aan welke vormen van ondersteuning door uw werkgever heeft u behoefte als het gaat om langer doorwerken? (Uit werknemersonderzoek) Basis werknemers: n = 1000 Basis werkgevers: n =

29 Werkgevers noemen financiële redenen en de jonge werknemerspopulatie als redenen voor het niet aanbieden van beleid voor om werknemers te motiveren langer door te werken. Maar ook geven veel werkgevers aan dat de maatregelen op het bord van de werknemer thuis horen en soms ook dat het de organisatie gewoon te weinig oplevert. Redenen om beleid voor langer doorwerken niet aan te bieden Redenen voor niet aanbieden beleid Actief Levensfasebewust loopbaanbeleid Vitaliteitsbeleid Opleidingsbeleid personeelsbeleid Seniorenbeleid n= daar is geen geld voor 32% 30% 42% 31% 29% verantwoordelijkheid van de werknemer zelf 39% 42% 25% 27% 24% onze werknemerspopulatie is erg jong 24% 30% 22% 24% 38% niet voldoende voordelen voor de organisatie 30% 20% 26% 24% 21% nooit bij stilgestaan 11% 13% 8% 18% 18% wij vinden dat de overheid dit hoort te regelen 8% 4% 2% 4% 7% anders, namelijk... 7% 6% 11% 4% 1% weet niet/ wil ik niet zeggen 3% 2% 2% 4% 2% Anders, namelijk Met name bij vitaliteitsbeleid vindt de werkgever dat de werknemer hier zélf zijn verantwoordelijkheid moet nemen. Bedrijf is te klein Vrij licht werk, voornamelijk denk werk Bijna gehele personeelsbestand heeft dezelfde functie Werd niet opgepakt door werknemers Wordt geregeld van buitenaf D3b. Kunt u aangeven wat de reden is dat u dit niet aanbiedt/organiseert? Basis: geen aanbod 29

30 3.4. Mening werkgevers over langer doorwerken 30

31 Een derde van de werkgevers staat uitgesproken negatief tegenover het langer doorwerken van de eigen werknemers. Werknemers waren vrij onzeker over de mening van hun werkgevers op dit punt. Houding van werkgever t.a.v. langer doorwerken dan huidige pensioenleeftijd Werkgevers over langer doorwerken werknemers Inschatting mening werkgevers door werknemers 100% 4% 27% 100% 3% 24% 80% 60% 40% 20% 0% 23% 36% 23% 11% 34% 4% Totaal (n=303) zeer positief positief neutraal negatief zeer negatief weet niet 80% 60% 40% 20% 0% 21% 30% 13% 4% 30% Totaal (n=1000) zeer positief positief neutraal negatief zeer negatief weet niet 17% D5. Hoe staat u tegenover het langer doorwerken van uw werknemers dan de huidige pensioenleeftijd? Vraag aan werknemers: Hoe denkt u dat uw huidige werkgever staat tegenover het langer doorwerken van werknemers dan de huidige pensioenleeftijd? Basis: allen 31

32 Belangrijke redenen vóór langer door werken zijn het behouden van kennis en ervaring. Motivatie voor negatieve houding t.a.v. langer doorwerken is zowel gebaseerd op eigen belang werkgever als sociaal-maatschappelijk van aard. Werkgevers: motivatie voor houding t.a.v. langer doorwerken van werknemers Positief Werken houdt de mens scherp en dat lijkt mij fijner dan achter de geraniums gaan zitten. Kennis blijft in huis. Zal nodig zijn, pensioenstelsel anders onbetaalbaar. Kennis blijft behouden en er behoeft geen pensioen te worden afgedragen. kennisoverdracht. Mits ze dat zelf willen. Werkgever heeft ervaring en rust in huis. Werknemer heeft plezier in de functie en een prettige dagbesteding. Leeftijd is arbitrair v.w.b. de invulling van de functie. Negatief Veel uitvoerende functies waarbij de vitaliteit van de mensen bij 65 jaar veelal op is. Productiviteit neemt af. Vanaf 65 jaar zouden ze nog moeten kunnen genieten van het leven. Niet goed voor de werkgelegenheid. Instroom van jonge werknemers is belangrijk en wordt hierdoor belemmerd. Veel mensen overlijden kort na de pensioenleeftijd zonder te hebben kunnen genieten van hun vrije tijd. D5a/b. Kunt u aangeven waarom u positief/negatief staat tegenover het langer doorwerken van uw werknemers dan de huidige pensioenleeftijd?? Basis: allen 32

33 De meeste werkgevers onderkennen het belang van voorbereiding op langer doorwerken. Maar werkgevers zijn overwegend negatief t.a.v. het verhogen van de pensioenleeftijd. Werknemers verlangen meer voorbereiding door bedrijven en staan (nog) negatiever tegenover het verhogen van de pensioenleeftijd dan werkgevers. Meningen over langer doorwerken % (helemaal) mee eens % (helemaal) mee oneens werkgevers werknemers werkgevers werknemers het is belangrijk dat werknemers zich er nu al op voorbereiden dat ze straks waarschijnlijk langer moeten doorwerken 14% 54% 22% 6% 1% 3% 68% 69% 7% 5% het is belangrijk dat bedrijven zich er nu al op voorbereiden dat werknemers straks waarschijnlijk langer moeten doorwerken 13% 50% 26% 7% 1% 3% 63% 76% 7% 3% ik verwacht dat de harde datum waarop werknemers met pensioen gaat de komende jaren wordt vervangen door een flexibel pensioenstelsel 8% 46% 29% 7% 2% 8% 53% 42% 10% 11% ook langer doorwerken na 67 jaar is voor mij goed bespreekbaar 8% 23% 27% 22% 17% 3% 31% 22% 38% 47% ik vind het een goede zaak dat we in Nederland de pensioendatum verhogen 8% 23% 22% 24% 19% 5% 31% 18% 42% 50% 0% 20% 40% 60% 80% 100% % (helemaal) mee eens helemaal mee eens mee eens neutraal mee oneens helemaal mee oneens weet niet/ geen mening % (helemaal) mee oneens E1. In hoeverre bent u het eens met de volgende stellingen? Basis: allen 33

34 Bijlagen: onderzoekverantwoording & certificering 34

35 Onderzoeksverantwoording Methode Spiegelmeting Het onderzoek is online uitgevoerd op het Business Panel van GfK. Respondenten uit het Business Panel ontvingen via een een uitnodiging met daarin een link naar de online vragenlijst. Dit onderzoek weerspiegelt de mening van werkgevers. Zij hebben ingeschat hoe hun werknemers staan ten aanzien van onderwerpen die te maken hebben met pensioen en langer doorwerken. En op een aantal punten is de mening van de werkgevers zélf gepeild. In oktober 2013 is voor Delta Lloyd een onderzoek uitgevoerd naar hetzelfde onderwerp onder ca. n=1000 werknemers. De vraagstelling van dit onderzoek is gebruikt voor een groot aantal spiegelvragen in dit werkgeversonderzoek. Daarmee kunnen we de meningen van werknemers en werkgevers goed met elkaar vergelijken ( spiegelen ) Veldwerkperiode Het veldwerk voor dit werkgeversonderzoek werd uitgevoerd in de periode 11 juli t/m 21 juli De gemiddelde invulduur van de vragenlijst bedroeg circa 12 minuten. Doelgroep & steekproef De doelgroep voor dit onderzoek bestaat uit werkgevers. Personen in bedrijven met minimaal 10 werknemers die verantwoordelijk zijn voor het personeelsbeleid. De steekproef is getrokken uit het Business Panel van GfK. In totaal zijn n=303 werkgevers ondervraagd. De steekproef is gewogen naar de verhouding van sectoren en werknemersgrootte in de Nederlandse bedrijvenpopulatie om deze zo representatief mogelijk te maken. Rapportage In deze PowerPoint-rapportage zijn de meningen van werkgevers steeds gespiegeld met die van werknemers. Naast dit PowerPointrapport is er eveneens een uitgebreide tabellenboeken beschikbaar met uitsplitsingen van de resultaten naar relevante achtergrondkenmerken en typeringen, zoals: bedrijfsgrootte, sectoren, et cetera. 35

36 Certificering Het onderzoek is uitgevoerd in overeenstemming met het quality systeem van GfK dat is gecertificeerd volgens de normen van NEN-EN-ISO 9001, ISO en ISO GfK onderschrijft de gedragsregels van E.S.O.M.A.R. (European Society for Opinion and Market Research) en is lid van de brancheorganisatie MOA (zie Het is toegestaan de uitkomsten van onderzoek extern te publiceren. Wel dient in dat geval bij de onderzoeksresultaten als bron "GfK <opleveringsmaand en jaar onderzoek>" te worden vermeld. Exclusiviteit van verzamelde gegevens is gebaseerd op de Gedragscode van de MOA, art. 5 (zie 36