RAPPORT PERIODIEK KWALITEITSONDERZOEK BASISSCHOOL STEGEMAN

Transcriptie

1 RAPPORT PERIODIEK KWALITEITSONDERZOEK BASISSCHOOL STEGEMAN School : Basisschool Stegeman Plaats : Winterswijk BRIN-nummer : 19AM Onderzoeksnummer : Datum schoolbezoek : 20 april 2006 Datum vaststelling : 24 mei 2006

2

3 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING KWALITEITSPROFIEL BESCHOUWING VERVOLG VAN HET TOEZICHT...15 Rapport periodiek kwaliteitsonderzoek Basisschool Stegeman

4

5 1 INLEIDING Het periodiek kwaliteitsonderzoek Op 20 april 2006 bezocht de Inspectie van het Onderwijs Basisschool Stegeman in het kader van een periodiek kwaliteitsonderzoek (PKO). Daarbij heeft een onderzoek plaatsgevonden naar de kernindicatoren van een aantal kwaliteitsaspecten, op grond van het door de inspectie gehanteerde toezichtkader primair onderwijs Bij dit PKO doet de inspectie onderzoek naar de kwaliteit van het onderwijs door zich te richten op de kern van goed onderwijs op de school. Het gaat hierbij om kernindicatoren die betrekking hebben op het aanbod, de onderwijstijd, het pedagogisch handelen van leraren, het didactisch handelen van leraren, de afstemming op de onderwijsbehoeften van leerlingen, de actieve en zelfstandige rol van leerlingen, het schoolklimaat, de begeleiding, de zorg, de resultaten en de ontwikkeling van leerlingen. In de brochure 'Toezichtkader PO 2005' vindt u achtergrondinformatie over de indicatoren die de inspectie bij haar toezicht in ogenschouw heeft genomen. U kunt deze brochure downloaden van de website van de inspectie: Op grond van het kwaliteitsprofiel van de school dat naar aanleiding van een vorig inspectiebezoek is opgemaakt, op basis van risicofactoren die bij de inspectie bekend zijn of afspraken die met de school zijn gemaakt, of op basis van de informatie die door de school is toegestuurd kan de inspectie besluiten om niet alleen de kernindicatoren te onderzoeken maar meer indicatoren bij het onderzoek te betrekken. Dit is bij uw school niet aan de orde geweest. Indien de school in het kader van zelfevaluatie over een bepaalde indicator of over een bepaald kwaliteitsaspect voldoende betrouwbare en valide gegevens heeft verzameld kan in overleg tussen school en inspectie besloten worden om de oordelen uit de zelfevaluatie alleen te verifiëren en deze niet zelf opnieuw te onderzoeken. Zo sluit de inspectie niet alleen aan bij de specifieke situatie van de school, maar wordt de school bovendien niet onnodig belast. Uw school heeft documenten ingestuurd die op uw zelfevaluatie-activiteiten en schoolontwikkeling betrekking hebben, namelijk: Beleid sociaal-emotionele ontwikkeling; Kwaliteitskaarten: toetsinstrumenten, schooladministratie en - procedures, contacten met ouders, leertijd, schoolklimaat en pedagogisch klimaat. Deze gegevens hebben niet geleid tot aanpassing van de onderzoeksagenda, omdat op voorhand onvoldoende duidelijk is hoe de ingevulde kwaliteitskaarten tot stand zijn gekomen. Tijdens het schoolbezoek is nog het Zorgprofiel uitgereikt met daarin de actiepunten voor De opzet van het onderzoek Het periodiek kwaliteitsonderzoek bestond uit de volgende activiteiten. Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Rapport periodiek kwaliteitsonderzoek Basisschool Stegeman

6 Analyse van documenten die betrekking hebben op zelfevaluatieactiviteiten van de school en van andere documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd. Ook de vragenlijst periodiek kwaliteitsonderzoek is bij de analyse betrokken. Schoolbezoek, waarbij in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen Nederlandse taal en rekenen en wiskunde. Deze lesbezoeken vonden plaats in de groepen 1B, 3, 4, 6 en 7. Bovendien heeft de inspectie over de kwaliteit van de kernindicatoren gesprekken gevoerd met de directie en de intern begeleiders. Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de kwaliteitsoordelen en de conclusies van het schoolbezoek besproken met de directie en het team. Daarbij was een vertegenwoordiging van het bevoegd gezag aanwezig. De inhoud van het rapport Het onderzoek naar de kwaliteit van het onderwijs levert een kwaliteitsprofiel op van de school (hoofdstuk 2). In hoofdstuk 3 wordt een beschouwing gegeven over de geconstateerde kwaliteit en wordt deze onder andere bezien in relatie tot de context of uitgangssituatie van de school. Indien van toepassing worden in deze beschouwing ook de toegevoegde indicatoren betrokken. In hoofdstuk 4 is het vervolgtoezicht aangegeven en worden, indien noodzakelijk, afspraken vermeld met betrekking tot wettelijke bepalingen waaraan de school niet voldoet. Rapport periodiek kwaliteitsonderzoek Basisschool Stegeman

7 2 KWALITEITSPROFIEL Het kwaliteitsprofiel geeft een overzicht van de waarderingen die de inspectie heeft toegekend aan kernindicatoren die betrekking hebben op belangrijke kenmerken van goed onderwijs. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs. In de waardering is tot uitdrukking gebracht in welke mate de indicatoren bijdragen aan de kwaliteit van het onderwijs: 1. draagt niet of nauwelijks bij; 2. draagt onvoldoende bij; 3. draagt voldoende bij; 4. draagt in hoge mate bij; 5. niet te beoordelen (alleen bij Resultaten en Ontwikkeling van leerlingen). Deze waardering is gegeven indien de school over bepaalde indicatoren geen betrouwbare en valide gegevens beschikbaar heeft. Het kwaliteitsprofiel van Basisschool Stegeman Kwaliteitszorg 1.2 De school evalueert jaarlijks systematisch de kwaliteit van haar opbrengsten. 1.3 De school evalueert regelmatig het leren en onderwijzen. 1.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 1.7 De school waarborgt de sociale veiligheid voor leerlingen en personeel. Leerstofaanbod 3.1 De aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde zijn dekkend voor de kerndoelen. 3.4 De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar De leerinhouden in de verschillende leerjaren sluiten op elkaar aan. 3.6 De leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde zijn afgestemd op de onderwijsbehoeften van individuele leerlingen. 3.8 De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlingengewicht biedt leerinhouden aan bij Nederlandse taal die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand. Tijd 4.4 De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. 4.5 De school stemt de hoeveelheid tijd voor leren en onderwijzen bij Nederlandse taal en rekenen en wiskunde af op de onderwijsbehoeften van leerlingen. Rapport periodiek kwaliteitsonderzoek Basisschool Stegeman

8 Pedagogisch handelen 5.3 De leraren zorgen ervoor dat leerlingen op een respectvolle manier met elkaar omgaan. Didactisch handelen 6.1 De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 6.3 De leraren leggen duidelijk uit. 6.5 De leraren geven expliciet onderwijs in strategieën voor denken en leren. Afstemming 7.1 De leraren volgen de vorderingen van hun leerlingen systematisch. 7.3 De leraren stemmen de instructie en verwerking af op de verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. Actieve en zelfstandige rol leerlingen 8.1 De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. 8.3 De leerlingen hebben verantwoordelijkheid voor de organisatie van hun eigen leerproces die past bij hun ontwikkelingsniveau. Sfeer op school 9.3 De ouders/verzorgers tonen zich betrokken bij de school door de activiteiten die de school daartoe onderneemt. 9.5 De leerlingen en het personeel voelen zich aantoonbaar veilig op school. Begeleiding 10.1 De school gebruikt een samenhangend systeem van instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. Zorg 11.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens, bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen De school voert de zorg planmatig uit De school gaat de effecten van de zorg na. Rapport periodiek kwaliteitsonderzoek Basisschool Stegeman

9 Resultaten 12.1 De resultaten van de leerlingen aan het eind van de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht De sociale vaardigheden van de leerlingen liggen op een niveau dat mag worden verwacht. 5 Ontwikkeling van leerlingen 13.1 De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden De leerlingen doorlopen in beginsel de school binnen de verwachte periode van 8 jaar. 5 Rapport periodiek kwaliteitsonderzoek Basisschool Stegeman

10

11 3 BESCHOUWING In dit hoofdstuk wordt een beschouwing gegeven over de kwaliteit van het onderwijs op OBS Stegeman te Winterswijk. Context De omstandigheden waarin de school zich bevindt, zijn sinds het laatste inspectiebezoek (jaarlijks onderzoek in januari 2004) enigszins veranderd. De personele situatie is gewijzigd door het vertrek van drie collega's en door de inzet van invallers wegens ziekte. Het team is nu een samenstelling van leerkrachten met veel en met minder ervaring. Op de teldatum in 2005 zijn 219 leerlingen ingeschreven. Deze leerlingen zijn verdeeld over negen groepen. Het leerlingenaantal is de laatste jaren stabiel, maar stijgt momenteel weer tot 237 leerlingen met ingang van het komende schooljaar. Het percentage leerlingen zonder leerlinggewicht ligt op ongeveer 94 procent. Het schoolgebouw is in 2003 uitgebreid met twee leslokalen en een speellokaal. OBS Stegeman ressorteert met negen basisscholen onder het bevoegd gezag van Stichting Openbaar Primair Onderwijs Winterswijk (SOPOW). Op bovenschools niveau is afgesproken om tevredenheidsonderzoeken uit te voeren, te beginnen met het oudertevredenheidsonderzoek op dit moment. Het personeel zal in september bevraagd worden. De contextfactoren zijn relatief gunstig in relatie tot de kwaliteit van het onderwijs en de schoolontwikkeling. Algemene conclusie De opbrengsten aan het eind van de basisschoolperiode liggen in 2004, 2005 en 2006 rond het gemiddelde. In 2003 lag de gemiddelde score nog onder het verwachte niveau. De resultaten op tussengelegen momenten komen uit op het niveau dat verwacht mag worden op grond van de samenstelling van de leerlingenpopulatie. De kwaliteitszorg draagt nu in onvoldoende mate bij aan de kwaliteit van de school. Tijdens het jaarlijks onderzoek is de kwaliteitszorg weliswaar als voldoende beoordeeld, maar van de vier onderzochte indicatoren van de kwaliteitszorg zijn er twee als voldoende beoordeeld. De invulling van een aantal kwaliteitskaarten heeft niet geleid tot een plan van aanpak. Ook zijn de activiteiten van de afgelopen jaren niet geëvalueerd. De opbrengsten worden niet geanalyseerd. Het formuleren van doelen voor de tussen- en eindopbrengsten op groeps- en schoolniveau kan de kwaliteit van het onderwijsleerproces versterken. Het aanbod van de school is in voldoende mate afgestemd op de onderwijsvragen van de leerlingen. De doorgaande lijn in het aanbod is echter onvoldoende gewaarborgd, zoals eveneens vermeld tijdens het Integraal School Toezicht (IST)-bezoek in 1999, het Regulier School Toezicht (RST)-bezoek in 2000 en het jaarlijks onderzoek in De indicatoren van het onderwijsleerproces zijn op twee na (de afstemming op de verschillen in onderwijsbehoeften tussen leerlingen en de eigen verantwoordelijkheid van de leerlingen voor de organisatie van hun leerproces) van voldoende kwaliteit. Alle onderzochte indicatoren van zorg en begeleiding zijn van voldoende niveau. Rapport periodiek kwaliteitsonderzoek Basisschool Stegeman

12 Toelichting Het systeem van kwaliteitszorg is tijdens het jaarlijks onderzoek in januari 2004 als voldoende beoordeeld. Sinds de vaststelling van het schoolplan is er echter geen jaarplan of jaarverslag opgesteld. In het Zorgprofiel zijn wel actiepunten opgenomen, maar deze zijn slechts gedeeltelijk voorzien van concrete doelen en betreffen hoofdzakelijk de actiepunten voor zorg en begeleiding. Het team heeft wel inzicht in een aantal aspecten van het leren en onderwijzen, zoals vastgelegd in een aantal kwaliteitskaarten. De invulling van deze kwaliteitskaarten is niet geheel conform de werkelijkheid geschied, zoals bijvoorbeeld blijkt uit een onderdeel van het pedagogisch klimaat: stimuleren van de eigen verantwoordelijkheid van leerlingen. Tijdens dit PKO is vastgesteld dat de eigen verantwoordelijkheid van de leerlingen voor hun eigen leerproces nog in de kinderschoenen staat. Er wordt wel geëxperimenteerd met vormen van uitgestelde aandacht en zelfstandig werken, maar op schoolniveau is onvoldoende sprake van een doorgaande lijn wat betreft dit aspect. Het didactisch handelen is geen onderwerp van de zelfanalyse, terwijl al tijdens het IST-bezoek in 1999 is vastgesteld dat de differentiatie op de aanwezige niveauverschillen tussen leerlingen van onvoldoende niveau is. Door het vastleggen van het sociaalemotioneel beleid (zowel het volgen daarvan als het aanbod) is voldoende aangetoond dat de sociale veiligheid gewaarborgd is. Het leerstofaanbod is in voldoende mate afgestemd op de aanwezige (niveau)verschillen tussen leerlingen. De doorgaande lijn in het leerstofaanbod is echter voor de derde maal als onvoldoende beoordeeld door het ontbreken van een vastgelegd, beredeneerd aanbod in de groepen 1 en 2. Met ingang van het nieuwe schooljaar zal de nieuwe Schatkist worden ingevoerd. Het team is voornemens om ook een nieuwe methode voor Nederlandse taal uit te zoeken en in te voeren. Bij dit keuzeproces zal tevens de woordenschatuitbreiding betrokken worden. Het didactisch handelen van de leraren draagt in voldoende mate bij aan de kwaliteit van de school. Tijdens de bijgewoonde lessen is er sprake van een voldoende taakgerichte werksfeer. De uitleg is duidelijk en waar mogelijk is er bewust aandacht voor het aanleren en gebruiken van strategieën voor denken en leren. De instructie en de verwerkingsopdrachten zijn echter nog steeds onvoldoende afgestemd op de mogelijkheden en de ontwikkeling van de leerlingen. Ook krijgen de leerlingen nog in onvoldoende mate verantwoordelijkheid voor de organisatie van hun eigen leerproces, zoals hierboven al gemeld. Eén van de aandachtspunten is -behalve de afstemming bij instructie en verwerking- ook het aanbod voor leerlingen die meer aankunnen. Op dit moment is er een verrijkingsgroepje aan de slag. Deze procedure staat echter niet op papier. Het schoolklimaat draagt positief bij aan de kwaliteit van de school. In het schooljaar is er een onderzoek uitgevoerd door de GGD, waarin ook leerlingen zijn bevraagd. In de schoolvragenlijst (SVL) wordt eveneens gevraagd naar de veiligheidsbeleving van de leerlingen. Op dit moment wordt er onder ouders een tevredenheidsonderzoek uitgevoerd. Rapport periodiek kwaliteitsonderzoek Basisschool Stegeman

13 Alle indicatoren van zorg en begeleiding zijn van voldoende kwaliteit. Het team volgt de ontwikkeling van de leerlingen op een systematische wijze. De cognitieve aspecten worden in beeld gebracht conform de toetskalender, inclusief de sociaal-emotionele aspecten. Voor leerlingen met (meer dan) een halfjaar achterstand zijn handelingsplannen beschikbaar. De extra zorg wordt vastgelegd in een hulpplan of op een formulier voor een eigen leerlijn. Het oordeel over de opbrengsten aan het eind van de basisschoolperiode is gebaseerd op de uitkomsten van de Eindtoets. De resultaten over de laatste drie jaar zijn gemiddeld van voldoende niveau. Hierbij wordt wel opgemerkt dat er een relatief groot aantal leerlingen wordt verwezen naar het leerwegondersteunend onderwijs (LWOO): de afgelopen vier jaren driemaal meer dan 10 procent van de leerlingen in groep 8. Het team kan deze percentages niet verklaren. In de schoolgids worden wel de CITO-resultaten genoemd, maar van het jaar 2003 kloppen de gegevens niet en ook wordt niet vermeld dat de gemiddelde score is berekend zonder de leerlingen die naar het LWOO gaan. Ook zijn er geen concrete doelstellingen voor de opbrengsten op groeps- of schoolniveau vastgelegd. De inspectie geeft geen oordeel over het niveau van de sociale vaardigheden van leerlingen omdat de school niet beschikt over een genormeerd toetsinstrument. De resultaten op tussengelegen momenten voor technisch en begrijpend lezen en rekenen en wiskunde in groep 3, 4 en 6 liggen op het niveau dat verwacht mag worden op grond van de samenstelling van de leerlingenpopulatie. In de laatste twee jaar zijn vier leerlingen verwezen naar een school voor speciaal basisonderwijs. In dezelfde periode hebben vijf leerlingen gedoubleerd. Het percentage zittenblijvers ligt daardoor rond het landelijk niveau. Rapport periodiek kwaliteitsonderzoek Basisschool Stegeman

14

15 4 VERVOLG VAN HET TOEZICHT Bij dit PKO heeft de inspectie ook een onderzoek gedaan naar de naleving van een aantal wettelijke voorschriften. Dit onderzoek betrof de wettelijke voorschriften over de geplande onderwijstijd en over een door het bevoegd gezag vastgestelde schoolgids en schoolplan. Op basis van dit onderzoek concludeert de inspectie dat de school aan deze wettelijke bepalingen voldoet. Alleen ontbreekt in de schoolgids de vaststelling door het bevoegd gezag. De bevindingen van dit PKO leiden tot het volgende arrangement voor het vervolg van het toezicht (toezichtarrangement): De aangetroffen kwaliteit van het onderwijs op de school vraagt geen aanpassing van de reguliere onderzoeksplanning van de inspectie. In beginsel volgt over vier jaar opnieuw een periodiek kwaliteitsonderzoek. In de tussenliggende periode vindt jaarlijks een onderzoek plaats, waarbij de school eenmaal wordt bezocht. Rapport periodiek kwaliteitsonderzoek Basisschool Stegeman