RAPPORT PERIODIEK KWALITEITSONDERZOEK BASISSCHOOL ANNE FRANK

Transcriptie

1 RAPPORT PERIODIEK KWALITEITSONDERZOEK BASISSCHOOL ANNE FRANK School : Basisschool Anne Frank Plaats : Apeldoorn BRIN-nummer : 16CQ Onderzoeksnummer : Datum schoolbezoek : 22 februari 2005 Datum vaststelling : 31 mei 2005

2

3 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING KWALITEITSPROFIEL BESCHOUWING VERVOLG VAN HET TOEZICHT...15 PKO rapport Basisschool Anne Frank, 22 februari

4

5 1 INLEIDING Op 22 februari 2005 bezocht de Inspectie van het Onderwijs Basisschool Anne Frank in het kader van een pilot periodiek kwaliteitsonderzoek (PKO). Daarbij heeft een onderzoek plaatsgevonden naar de kernindicatoren van een aantal kwaliteitsaspecten, op grond van het door de inspectie gehanteerde concept van het nieuwe waarderingskader. Bij dit PKO doet de inspectie onderzoek naar de kwaliteit van het onderwijs door zich te richten op de kern van goed onderwijs op de school. Het gaat hierbij om kernindicatoren die betrekking hebben op kwaliteitszorg, leerstofaanbod, onderwijstijd, onderwijsleerproces (pedagogisch handelen, didactisch handelen, afstemming, actieve rol leerlingen), sfeer, leerlingenzorg en opbrengsten. Op grond van het kwaliteitsoordeel dat bij een vorig inspectiebezoek is gegeven of op basis van de informatie die door de school is toegestuurd, kan de inspectie besluiten om bij bepaalde kwaliteitsaspecten niet alleen de kwaliteit van de kernindicatoren te onderzoeken maar alle indicatoren die betrekking hebben op dat kwaliteitsaspect. Dit is bij uw school niet aan de orde geweest. Indien de school over een bepaald kwaliteitsaspect voldoende valide en betrouwbare gegevens heeft verzameld in het kader van zelfevaluatie kan in overleg tussen school en inspectie besloten worden om de oordelen uit de zelfevaluatie alleen te verifiëren. Zo sluit de inspectie niet alleen aan bij de specifieke situatie van de school, maar wordt de school bovendien niet onnodig belast. Uw school heeft naast de schoolgids en het schoolplan geen relevante documenten ingestuurd die op uw zelfevaluatie-activiteiten betrekking hebben. De opzet van het onderzoek Het periodiek kwaliteitsonderzoek bestond uit de volgende activiteiten. Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn; Analyse van andere documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd; Schoolbezoek waarbij in vier van de zeven groepen van de school de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen Nederlandse taal en rekenen en wiskunde; Gesprekken met de directie en de interne begeleider over de kwaliteit van de kernindicatoren; Een nabespreking met het team en de directie over de kwaliteitsoordelen en de conclusies van het schoolbezoek. Daarbij was de voorzitter van het college van bestuur als vertegenwoordiger van het bevoegd gezag aanwezig. PKO rapport Basisschool Anne Frank, 22 februari

6 De inhoud van het rapport. Het onderzoek naar de kwaliteit van het onderwijs levert een kwaliteitsprofiel van de school op (hoofdstuk 2). In hoofdstuk 3 wordt een beschouwing gegeven over de geconstateerde kwaliteit en wordt deze onder andere bezien in relatie tot de context of uitgangssituatie van de school. In hoofdstuk 4 is het vervolgtoezicht aangegeven en worden, indien noodzakelijk, aanwijzingen vermeld met betrekking tot wettelijke bepalingen waaraan de school niet voldoet. PKO rapport Basisschool Anne Frank, 22 februari

7 2 KWALITEITSPROFIEL Het kwaliteitsprofiel geeft een overzicht van de waarderingen die de inspectie heeft toegekend aan kernindicatoren die betrekking hebben op de belangrijke kenmerken van goed onderwijs. In de waardering is tot uitdrukking gebracht in welke mate de indicatoren bijdragen aan de kwaliteit van het onderwijs: 1. draagt niet of nauwelijks bij; 2. draagt onvoldoende bij; 3. draagt voldoende bij; 4. draagt in hoge mate bij; 5. niet te beoordelen. Kwaliteitsaspect: Kwaliteitszorg 1.3 De school evalueert systematisch de kwaliteit van leren, onderwijzen en begeleiden. 1.5 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 1.7 De school borgt de kwaliteit van het toetssysteem. Kwaliteitsaspect: Leerstofaanbod 3.1 Het feitelijke leerstofaanbod is dekkend voor de kerndoelen. 3.4 Het leerstofaanbod wordt aangeboden tot en met het niveau van groep Het leerstofaanbod maakt afstemming mogelijk op de onderwijsbehoeften van individuele leerlingen. 3.8 De school heeft een leerstofaanbod bij Nederlandse taal dat past bij de onderwijsbehoeften van taalzwakke leerlingen. Kwaliteitsaspect: Tijd 4.1 De geplande onderwijstijd voldoet aan de wettelijke vereisten. 4.5 De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. 4.6 De school varieert de hoeveelheid tijd voor leren en onderwijzen bij Nederlandse taal en rekenen en wiskunde, afhankelijk van de onderwijsbehoeften van leerlingen. PKO rapport Basisschool Anne Frank, 22 februari

8 Kwaliteitsaspect: Pedagogisch handelen 5.2 De leraren gaan op een respectvolle wijze met de leerlingen om. Kwaliteitsaspect: Didactisch handelen 6.1 De leraren realiseren een productieve werksfeer. 6.3 De leraren geven een duidelijke uitleg. Kwaliteitsaspect: Afstemming 7.1 De leraren bepalen systematisch de vorderingen van hun leerlingen. 7.3 De leraren stemmen de instructie af op de verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 7.4 De leraren stemmen de verwerking af op de verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. Kwaliteitsaspect: Actieve en zelfstandige rol leerlingen 8.1 De leerlingen zijn actief betrokken bij de lessen. 8.4 De leerlingen leren verschillende leerstrategieën te gebruiken. Kwaliteitsaspect: Sfeer op school 9.3 De ouders tonen zich betrokken bij de school. 9.5 De leerlingen en het personeel voelen zich veilig op school. Kwaliteitsaspect: Begeleiding 10.1 De school gebruikt een samenhangend systeem van instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. Kwaliteitsaspect: Zorg 11.2 De school analyseert de aard van de zorg die de zorgleerlingen nodig hebben, op basis van de verzamelde gegevens De school voert de zorg planmatig uit. PKO rapport Basisschool Anne Frank, 22 februari

9 Kwaliteitsaspect: Opbrengsten 12.1 De resultaten van de leerlingen aan het eind van de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht De sociale vaardigheden van de leerlingen liggen op een niveau dat mag worden verwacht. 5 PKO rapport Basisschool Anne Frank, 22 februari

10

11 3 BESCHOUWING In dit hoofdstuk wordt een beschouwing gegeven over de kwaliteit van het onderwijs op de rooms-katholieke basisschool Anne Frankschool in Apeldoorn. Na een korte samenvatting volgt een beschrijving van enkele contextfactoren en wordt vervolgens een samenhangende toelichting gegeven op de onderscheiden indicatoren. Deze zijn samengevat onder de kopjes kwaliteitszorg, onderwijsleerproces en opbrengsten. Samenvatting De Inspectie heeft het grootste deel van de onderscheiden indicatoren de waardering voldoende gegeven. Vier indicatoren zijn met goed gewaardeerd. Deze hebben betrekking op het pedagogisch en het didactisch handelen van de leraren en de betrokkenheid van de leerlingen. Het resultaat levert een positief beeld op van een school waar het primaire proces, het verzorgen van goed onderwijs, in orde is. De context van de school De Anne Frankschool maakt deel uit van de Stichting Katholiek Primair Onderwijs 'Oost Veluwe' (SKPOOV) in Apeldoorn. Deze stichting is het bevoegd gezag van 15 basisscholen. De SKPOOV werkt samen met het Veluws College, een katholieke school voor voortgezet onderwijs. De Stichting kent een Raad van Toezicht (voorheen het bestuur) die alle wettelijke taken en bevoegdheden heeft overgedragen aan een College van Bestuur. Het leerlingenaantal van Anne Frankschool ligt in de laatste jaren rond de 190 leerlingen. De leerlingenpopulatie bestaat voor ongeveer 95 procent uit leerlingen zonder leerlinggewicht van De directie verwacht voor de komende jaren geen grote veranderingen in het leerlingenaantal en de samenstelling van de leerlingenpopulatie. De school heeft in 2004 met een directiewisseling te maken gehad. Daarbij is de continuïteit van de school gewaarborgd. De Anne Frankschool is gehuisvest in twee gebouwen. Groep 1 en 2 maken nog steeds gebruik van het gebouw dat eertijds de kleuterschool was. Groep 3 tot en met 8 zitten in het hoofdgebouw. Ondanks de ruime omstandigheden voor groep 1 en 2 moet deze situatie als minder gunstig worden beschouwd. Behalve de zichtbare afstand tussen de onderbouwgroepen beperkt de huisvesting ook een flexibel gebruik van de beschikbare onderwijsruimten. Het hoofdgebouw biedt weinig mogelijkheden om met flexibele groeperingsvormen te werken. Hierdoor kan niet optimaal ingespeeld worden op de uiteenlopende mogelijkheden van de leerlingen. PKO rapport Basisschool Anne Frank, 22 februari

12 Kwaliteitszorg De kwaliteitszorg krijgt op de Anne Frankschool voldoende aandacht. In het schoolplan is, naast een sterkte-zwakte analyse, in grote lijnen aangegeven hoe het kwaliteitsbeleid in de praktijk vorm krijgt. De school werkt daarbij voor een belangrijk deel volgens de BAS-principes (Bouwen aan een Adaptieve Basisschool). Hoewel zelfevaluatie en analyses deel uit maken van de deze werkwijze, is toch niet voor alle onderdelen van de schoolorganisatie duidelijk hoe de ontwikkeling van de school gevolgd wordt. Met de directie is gesproken over het belang van het gebruik van een zelfevaluatie-instrument waarin periodiek alle aspecten aan de orde komen. Aspecten van kwaliteitszorg die structurele aandacht krijgen, hangen voor een belangrijk deel samen met de besprekingen van de uitkomsten van de toetsen van het leerlingvolgsysteem. Verbeteractiviteiten zijn dit schooljaar grotendeels gerelateerd aan het primaire proces met als belangrijke thema's coöperatief leren, ontwikkelingsgericht onderwijs, technisch lezen en de implementatie van ICT. De doorgevoerde verbeteringen krijgen een plaats in het borgboek dat in binnen het BAS-concept een belangrijke plaats vervult. De kwaliteit van het toetssysteem is gewaarborgd door te werken met landelijk genormeerde toetsen. Dit geldt zowel voor de eindtoets als de toetsen van het leerlingvolgsysteem. De school volgt de sociaal-emotionele ontwikkeling van alle leerlingen. Op stichtingsniveau is de invoering van een nieuwe opzet van zowel een programma als de daaraan gekoppelde signalering in bespreking. Dit zal naar verwachting vooral voor de leerlingen in de groepen 3 tot en met 8 tot een versterking van de signalering leiden. Onderwijsleerproces Het leerstofaanbod voor Nederlandse taal en rekenen-wiskunde is opgebouwd rondom vakinhoudelijk en vakdidactisch eigentijdse methoden en materialen. Het leerstofaanbod voor Nederlandse taal en rekenen-wiskunde voldoet aan de eisen die de wet daaraan stelt en zoals die nader zijn uitgewerkt in de Kerndoelen basisonderwijs Met de beschikbare methoden en materialen kan de school een onderwijsaanbod realiseren dat in voldoende mate inspeelt op niveau- en ontwikkelingsverschillen tussen leerlingen. Versterking van het aanbod voor de leerlingen met meer mogelijkheden is, gelet op de samenstelling van de leerlingenpopulatie, een aandachtspunt voor de school. Tijdens de groepsbezoeken heeft de Inspectie geconstateerd dat de leraren op een respectvolle wijze met leerlingen omgaan. Datzelfde geldt voor de wijze waarop leerlingen met elkaar spelen en leren. De invoering van coöperatief leren heeft hieraan een positieve bijdrage geleverd. Daarnaast werkt deze werkwijze positief op de motivatie en het verantwoordelijkheidsgevoel van de leerlingen. Door een goede hantering van het leerlingvolgsysteem en de methodegebonden toetsen hebben de leraren een duidelijk beeld van de vorderingen van de leerlingen. Dit leidt in de meeste groepen tot een voldoende differentiatie in de wijze van instructie en ook de verwerkingsopdrachten. PKO rapport Basisschool Anne Frank, 22 februari

13 Hoewel de leraren wel met een weekplanning werken, is deze nog niet vertaald in dag- en of weektaken voor de leerlingen. Mede door de invoering van coöperatief leren zijn er goede voorwaarden aanwezig om de eigen verantwoordelijkheid van de leerlingen voor hun leerproces te vergroten. Tijdens de afgelegde klassenbezoeken heeft de Inspectie geconstateerd dat er sprake is van actieve en betrokken leerlingen, die ook worden aangezet om verschillende leer- en denkstrategieën te gebruiken. De leraren verzorgen daarbij een duidelijke uitleg van leerstof en opdrachten. Uit de door de school verstrekte informatie leidt de Inspectie af dat de ouders zich betrokken tonen bij de school. Zij participeren in een reeks van binnen- en buitenschoolse activiteiten. Uit de gesprekken met de leraren is naar voren gekomen dat er sprake is van een veilige schoolomgeving. De ligging van de school en het besloten schoolplein dragen aan de veiligheid bij. De leraren besteden structureel aandacht aan het voorkomen van risicogedrag. Op dit aspect is er een duidelijke relatie met het positieve pedagogisch klimaat. De organisatie van de leerlingenzorg is zodanig dat de school voldoende in staat is de leerlingen tijdens hun schoolloopbaan te begeleiden. Datzelfde geldt voor de leerlingen die extra zorg en/of begeleiding nodig hebben. Een belangrijk aandachtspunt voor de school is daarbij het versterken van de continuïteit van de leerlingenzorg in geval van afwezigheid van de coördinator. De toetsresultaten worden op groepsniveau besproken onder leiding van de interne begeleider. Op schoolniveau vinden echter nog slechts in beperkte mate (trendmatige) analyses plaats. De aanwezige mogelijkheden om op schoolniveau tot beleidsmatige analyses te maken, worden daarmee weinig gebruikt. Voor leerlingen die extra hulp en begeleiding nodig hebben, zijn handelingsplannen in gebruik. Deze bevatten de gebruikelijke onderdelen. De uitvoering is de primaire verantwoordelijkheid van de leraren. Met de directeur is gesproken over het aanscherpen van de diagnose om daarmee de doelstelling en de aanpak van het hulpprogramma zo 'smart' mogelijk te maken. Opbrengsten De Inspectie van het Onderwijs heeft de opbrengsten van de school aan het einde van de schoolperiode beoordeeld aan de hand van de gemiddelde standaardscores op de Cito Eindtoets voor het basisonderwijs van de laatste drie jaar (2002 t/m 2004). De Inspectie hanteert daarbij een marge van 2,5 punt onder en boven het landelijk gemiddelde. Ligt de score binnen deze marge dan acht de Inspectie de opbrengsten als liggend op of het rond het gemiddelde. De uitkomst van deze berekening laat zien dat de resultaten van de Anne Frankschool, in vergelijking met scholen met een overeenkomende leerlingenpopulatie, drie keer boven het landelijk gemiddelde lagen, twee keer binnen de marge en één keer daarboven. PKO rapport Basisschool Anne Frank, 22 februari

14 De opbrengsten op tussengelegen momenten zijn bepaald aan de hand van de uitslagen op de genormeerde toetsen die binnen het leerlingvolgsysteem in gebruik zijn. Het gaat daarbij om de in het schooljaar afgenomen toetsen voor technisch lezen in groep 3 en 4, rekenen-wiskunde in groep 4 en groep 6 en begrijpend lezen in groep 6. De resultaten liggen op het te verwachten niveau. De school heeft geen systeem om de voortgang in de sociale vaardigheden van de leerlingen vast te stellen. Hierdoor kan de inspectie deze indicator niet beoordelen. PKO rapport Basisschool Anne Frank, 22 februari

15 4 VERVOLG VAN HET TOEZICHT Bij dit PKO heeft de inspectie ook een onderzoek gedaan naar de naleving van een aantal wettelijke voorschriften. Dit betrof in ieder geval het voldoen van de geplande onderwijstijd aan de wettelijke voorschriften en het kunnen beschikken over een door het bevoegd gezag vastgestelde schoolgids en schoolplan. Op basis van dit PKO is er geen sprake van een aanwijzing met betrekking tot wettelijke bepalingen waaraan de school niet voldoet. De bevindingen in dit PKO leiden tot de volgende conclusie over het vervolg van het toezicht (toezichtarrangement): De school wordt opgenomen in de reguliere planning van de inspectie. PKO rapport Basisschool Anne Frank, 22 februari