Nota Lokaal Gezondheidsbeleid

Transcriptie

1 Nta Lkaal Gezndheidsbeleid Inleiding Vr u ligt de nieuwe nta Lkaal Gezndheidsbeleid vr de peride Op grnd van de wet Publieke Gezndheid (hierna: PG) zijn de gemeenten verplicht m iedere vier jaar een nta gemeentelijke gezndheidsbeleid vast te stellen. Ok is het mgelijk m het lkaal gezndheidsbeleid p te nemen in het WMO-beleidskader. Een gede gezndheid is vr iedereen van grt belang. Geznde mensen hebben in het algemeen een betere kwaliteit van leven, kunnen beter vr zichzelf zrgen en den minder berep p de zrg. Ok kunnen ze langer en beter participeren in de maatschappij, f dat nu p de arbeidsmarkt is f als vrijwilliger. Gezndheid is allereerst een verantwrdelijkheid van de Helmnder zelf. Samen met de partners uit het veld infrmeert en adviseert de gemeente de Helmnder bij het maken van geznde keuzes. Speciale aandacht gaat hierbij uit naar diegenen, waarvan gebleken is dat zij dit niet p eigen kracht kunnen den. Gezndheidsgerelateerde activiteiten wrden, waar mgelijk, gerganiseerd nder de paraplu Helmnd Geznd. Helmnd Geznd is een etiket dat met name als del heeft m gezndheid blijvend p de kaart te zetten. De afgelpen jaren is hier intensief p ingezet. Met deze nta wrdt vrgesteld die inzet k in 2013 te cntinueren. De vrliggende nta is een vervlg p de nta Gezndheidsbeleid Hierin zijn drie nderwerpen tt speerpunt van beleid gemaakt, te weten: 1. wijkgerichte aanpak van gezndheidsachterstanden dr de inzet van een gezndheidsmakelaar; 2. afstemmen van preventieactiviteiten; 3. realiseren en/f behuden van een aantrekkelijk vestigingsklimaat vr huisartsen en andere (eerstelijns) zrgverleners. Tussenevaluatie Begin 2010 is een tussenevaluatie pgesteld met als belangrijkste cnclusies en aanbevelingen: hud blijvende aandacht vr het thema gezndheid; steek minder in p generiek beleid en generieke ndersteuning, juist maatwerk zrgt vr het terugdringen van sciaal ecnmische gezndheidsverschillen; zrg vr preventieve gezndheidsbevrderende activiteiten in de wijken waar de SES van mensen lager is dan gemiddeld; zrg dat de gezndheidsaspecten in bestuurlijke beslissingen wrdt bewaakt; zrg vr z SMART mgelijk gefrmuleerde resultaten; betrek de spreiding van eerstelijnsvrzieningen bij Wnen, Welzijn, Zrg. We kiezen er vr m z veel als mgelijk aan te sluiten bij bestaand beleid. Enerzijds is dat het evidente karakter van gezndheid als nderdeel van een integrale manier van werken. Gezndheid maakt van heel veel beleidsterreinen nderdeel uit. Anderzijds en niet nbelangrijk - zijn de beperkte financiële middelen vr de kmende jaren. Leeswijzer In deze nta kmen, p vlgrde, de vlgende nderwerpen aan bd: De beleidsmatige cntext waarin dit stuk is geschreven; De gezndheidsprblemen die in Helmnd, aantnbaar, spelen; De aanpak welke, deels reeds, deels aanvullend, gekzen wrdt m met deze gezndheidsprblemen m te gaan; De wijken waar met name p ingezet gaat wrden. 1

2 2. Beleidsmatige cntext 2.1 Landelijk De Minister stelt elke vier jaar een nta landelijke pririteiten en een landelijk prgramma vast p het gebied van de publieke gezndheidszrg. In mei 2011 is de landelijke nta gezndheidsbeleid Gezndheid dichtbij gepubliceerd. De kabinetsvisie is uitgewerkt in drie thema s: Vertruwen in gezndheidsbescherming Zrg en sprt dichtbij in de buurt Zelf beslissen ver leefstijl Het kabinet stelt dat Sprt en Bewegen hierbij belangrijke nderdelen zijn. Mensen die vldende bewegen zijn in het algemeen geznder. Ok is beweging ged vr de psychische gesteldheid van mensen. Bewegen leidt tt minder depressies. Mensen die minder bewegen eten vaker ngeznd, hebben vaker last van depressies, rken meer en drinken vaker excessief alchl. Tevens is bewegen een middel m een stap te zetten p de participatieladder. Juist dr het aanbieden van sprt- en bewegingsmgelijkheden in de wijk wrdt bevrderd dat meer mensen in beweging kmen en/f blijven. Ongeznde leefgewnten kmen vaak in cmbinatie vr: mensen die minder bewegen eten vaker ngeznd, rken meer en drinken vaker excessief alchl. Bewegen leidt k tt minder depressie en diabetes. Zals in de landelijke nta Gezndheidsbeleid werd aangehaald, wijst nderzek uit dat de sciaal-ecnmische status invled heeft p de gezndheid. Mensen uit lagere sciaal-ecnmische grepen ervaren hun gezndheid als slechter, hebben een grtere kans p een aantal specifieke aandeningen zals een hartinfarct en lngkanker, en verlijden eerder dan mensen uit hgere sciaal-ecnmische grepen Reginaal Dezelfde thema s kmen terug in de reginale Vlksgezndheid Tekmst Verkenning 2011 van de GGD Brabant-Zuidst. Het genemde rapprt helpt ns bij de ntwikkeling van een nieuwe nta lkaal gezndheidsbeleid dr enkele kernbdschappen vr het gezndheidsbeleid van Helmnd te frmuleren. De cijfers uit dit rapprt wrden in deze nta gebruikt als kerncijfers met betrekking tt de gezndheidssituatie in Helmnd. 2.3 Gemeentelijk Jeugdbeleid In 2010 heeft uw raad de nta integraal jeugdbeleid aangescherpt. De nta zet extra in p het aanpakken van risicgedrag van verzuim tt te weinig bewegen en (bvenmatig) alchlgebruik. In de huidige nta is het streven naar een geznde jeugd minder prminent beschreven, maar het is evenwel een belangrijk nderdeel. Met name de invulling van de Jeugdgezndheidszrg draagt bij aan gezndheidsbescherming en gezndheidsbevrdering van de Helmndse kinderen en jngeren. Vanuit de wet PG zijn gemeenten verplicht zrg te dragen vr de uitvering van de jeugdgezndheidszrg. Wet Maatschappelijke Ondersteuning In maart 2011 heeft uw raad het WMO beleidskader vastgesteld. Binnen de WMOgedachte is het van belang dat iedereen de mgelijkheid heeft m mee te den en z lang mgelijk zelfstandig kan blijven wnen. Daarbij staan de eigen verantwrdelijkheid en het sciale netwerk van mensen centraal. Binnen het senirenbeleid wrdt gecnstateerd dat veel gezndheidsprblemen p latere leeftijd hun rzaak kennen in ngeznd gedrag p jngere leeftijd. Van belang is dus: vrlichting aan en verhging van de weerbaarheid van kinderen. 1 K. Strnks, J. Hulshf (2001) De klf verkleinen. Therie en praktijk van de strijd tegen sciaalecnmische gezndheidsverschillen 2

3 Sprtbeleid In de nta 'Sprt in Beweging' staat als centrale delstelling vr het Helmndse sprtbeleid Bevrderen van mgelijkheden m zveel mgelijk inwners van de gemeente Helmnd p een verantwrde wijze te laten sprten en te bewegen, vanuit eigen interesse en mstandigheden. In 2013 zal de Strategische Sprtnta pgeleverd wrden met een visie vr sprt en bewegen in de kmende jaren. Uitgangspunt hierin is sprt en bewegen in de wijk. OGGz De hfddelstelling van het Reginaal Kmpas is het vergrten van de kwaliteit van leven (zelfredzaamheid) van de delgrep. Hierbij wrdt nder meer het hebben van een redelijke gezndheid genemd. Overig De gezndheid van iemand wrdt beïnvled dr veel factren. Achtergrnd, leefstijl, wnmgeving, werk, etc. bepaalt de gezndheid. Dit betekent k dat k andere beleidsterreinen van invled zijn (psitief en negatief) p de gezndheid van de Helmnders. Neem bijvrbeeld de milieuvisie, welke is pgebuwd uit drie pijlers: duurzame gezndheid, duurzame veiligheid, duurzame leefbaarheid. Of het fietsenbeleidsplan, dat in 2009 werd pgeleverd met uitgebreid actieplan, dat als belangrijk del heeft m het fietsklimaat in Helmnd te verbeteren.. 3. Begd effect en resultaat Het belangrijkste effect dat met het Lkaal Gezndheidsbeleid wrdt begd, is de Helmnder de handvatten te geven m een geznde keuze te kunnen maken. Wanneer men vldende beweegt 2, geznd eet 3, vldende sciale cntacten heeft en geneg kennis heeft ver gezndheid, dan is geznd zijn een keuze. Een keuze die de Helmnder zelf kan maken. Het hiervr genemde rapprt van de GGD Op weg naar een geznder Helmnd helpt ns de belangrijkste kernbdschappen vr het gezndheidsbeleid van Helmnd te frmuleren. Meer ng dan dat geeft het ns inzicht in de gezndheidstestand van de Helmnders. Uit dit rapprt kunnen we vijf belangrijke aandachtsgebieden extraheren. Dat zijn: de psychische gezndheid; het gewicht; het rken, alchl- en drugsgebruik en de seksuele gezndheid van de inwners van nze stad. 3.1 Psychische gezndheid Gemiddeld velt meer dan 82% van de Helmnders zich psychisch geznd.het risic p een depressie f een angststrnis is in Helmnd daarentegen, in vergelijking met de regi, relatief hg. In Helmnd velt 15% van de 12- tt en met de 18-jarigen, 17% van de 19- tt en met 64-jarigen en 21% van de 65-plussers zich psychisch ngeznd. Een p de zeven Helmndse jngeren van 12 tt en met 18 jaar piekert dag en nacht. 8% van de jngeren zegt in het afgelpen jaar zelfdding verwgen te hebben. Weerbaarheid en bekendheid Zals bij veel gezndheidsprblemen speelt vrlichting bij psychische en psychsciale prblemen een belangrijke rl. Daarnaast is sciale weerbaarheid van grt belang. Een (ernstige) depressieve strnis kan vrkmen wrden dr vregtijdige signalering (en ingrijpen). Belangrijk is dat hulpverleners, maar k zveel mgelijk de prfessinals in de wijk en eventuele vrijwilligers, de risicfactren en signalen van een depressie herkennen en weten welk preventief aanbd er is. De beste resultaten wrden behaald wanneer publieksvrlichting, vregtijdige signalering en advisering, ndersteuningsprgramma s en maatregelen gericht p de leefmgeving in cmbinatie wrden uitgeverd 4. 2 vlgens de Nederlandse Nrm Geznd Bewegen 3 vlgens de Schijf van Vijf 4 GGD Brabant-Zuidst (2011) Op weg naar een geznder Helmnd. Reginale Vlksgezndheid Tekmst Verkenning 2011, pp

4 Wat den we hiervr? Er wrdt vr gekzen de kmende jaren de in gang gezette prjecten met betrekking tt de psychische gezndheid vrt te zetten (bemeizrg, GGZ, CJG, Zrgprt). Om de gezndheid zveel mgelijk te bewaken zijn daarnaast integraliteit en vregsignalering van grt belang. De gezndheidsmakelaar en Helmnd Geznd kunnen gezamenlijk een sleutelrl bij vervullen. De bestaande Achter de vrdeur -prjecten en cliëntencntacten kunnen een belangrijke rl vervullen bij vregsignalering van bijvrbeeld eenzaamheid f depressies. Het Zelfhulpnetwerk Zuidst Brabant ndersteunt inwners bij het prichten en draaien van grepen vr zelfhulp en ltgentschap. Het gaat m inwners die elkaar p eigen kracht elkaar helpen bij persnlijke mstandigheden die p termijn kunnen leiden tt psychische klachten en/f een sciaal islement. Vrbeelden zijn annieme alchlisten, nabestaanden na zelfdding en inwners met multiple sclerse. 3.2 Geznd gewicht Meer dan de helft van de inwners van Helmnd zit p geznd gewicht. Overgewicht is daarentegen wel een belangrijk gezndheidsprbleem in Helmnd. Bijna de helft van de vlwassenen (46%) van 19 tt en met 64 jaar in Helmnd heeft last van vergewicht. Bij 12% heeft zelfs last van besitas. Met die percentages wijkt Helmnd niet veel af van de regi (45 en 11%), maar er is niettemin ng veel winst te behalen. 11% van de kinderen tussen de 2 en 11 jaar, en 11% van de jngeren tussen de 12 en 18 jaar heeft vergewicht. Ok daarmee zit Helmnd ngeveer p het gemiddelde in de regi. Geznde veding en bewegen Bij geznd gewicht spelen twee belangrijke aspecten een belangrijke rl: geznd eten en vldende bewegen: sprten, bewegen en spelen in de buurt zijn hierbij belangrijk. De nabijheid, maar k de tegankelijkheid van sprtvrzieningen is belangrijk m actieve deelname van nze jngeren te stimuleren. Wat betreft geznde veding achten wij gede vrlichting van grt belang. Daarbij zijn met name jngeren een belangrijke delgrep, mdat zij vatbaarder zijn vr gedragsverandering 5. Wat den we hiervr? De beweegbegeleider in de Lenardusbuurt (beweegtuin) heeft de afgelpen jaren een grte grep mensen bereikt. Daarm wrdt vrgesteld m in 2013 en 2014 deze werkzaamheden te cntinueren. Die tijd kan gebruikt wrden m vrijwilligers het werk van de beweegbegeleider ver te laten nemen. Na de beweegtuin in de wijk Binnenstad-Ost en de beweegzne in Brandevrt ligt de weg pen m de implementatie van dergelijke znes verder te nderzeken. Dit zal betrkken wrden bij de strategische sprtnta. De stichting Jibb (jeugd in beweging brengen)speelt een belangrijke rl bij het in beweging brengen van nze jngeren. Met name vr jngeren in gezinnen met een lage SES kunnen zij sprt mgelijk maken. Daarnaast zal het zgeheten wandelrutenetwerk, met wandelknppuntensysteem, ng explicieter ingezet wrden m bewegen vr wijkbewners meer tegankelijk te maken. Bewegen met verleidelijk wrden. Dat kan dr dat wandelknppuntensysteem, dr sprten p schl, maar k dr het pwaarderen van, bijvrbeeld, het (fiets)rndje Helmnd. 3.3 Rken, alchl en drugs Ongeveer 80% van de Helmnders rkt NIET.De afgelpen jaren is het aantal rkende Helmnders vrijwel gelijk gebleven, tegenver een dalende trend in de regi Zuidst-Brabant. In Helmnd rkt 29% van de vlwassenen. In de regi is dat 25%. De grep rkende jngeren (12 tt en met 18 jaar) is in Helmnd (8%) vergelijkbaar met de regi (10%). 5 GGD Brabant-Zuidst (2011) Op weg naar een geznder Helmnd. Reginale Vlksgezndheid Tekmst Verkenning 2011, pp

5 Bijna 65% van nze jngeren (12 tt en met 18 jaar) geeft aan de afgelpen 4 weken GEEN alchl te hebben gedrnken. Maar hewel Helmnd zich p gunstige wijze van de regi nderscheidt vr wat betreft alchl- en drugsgebruik, zijn de schadelijke gevlgen van alchl, met name bij jngeren, vldende aanleiding m dit speerpunt tch te benemen. 3% van de jngeren tussen 12 en 18 jaar drinkt meer dan twintig glazen alchl per week 6. Gemiddeld is dit 5% in de regi Zuidst-Brabant. In de delgrep van jaar vldet reginaal 67% niet aan de nrm aanvaardbaar alchlgebruik. In Helmnd is dit 61%. 6% van de jngeren (12-18 jaar) in Helmnd geeft aan weleens sftdrugs te hebben gebruikt. Daarmee is Helmnd, na Gemert-Bakel (5%) en Cranendnck (5%) en samen met Bergeijk (6%), een van de laagst scrende gemeentes in de regi Brabant-Zuidst. In vergelijking met mliggende gemeentes, zals Laarbeek (8%), Geldrp-Mierl (9%) en Nuenen (12%), is dat een relatief laag percentage. Wat betreft harddrugsgebruik scrt Helmnd, bij dezelfde leeftijdsgrep, samen met Cranendnck, Waalre en Eersel, het laagst van de gehele regi. 0% van de respndenten geeft aan it harddrugs te hebben gebruikt 7. Weerbaarheid en tezicht Wat betreft rken wrden in Nederland vral rkers met een lage SES slecht bereikt. Daarnaast ligt er een grtere kans p succes bij het inzetten p de weerbaarheid van kinderen. Wanneer we kinderen in de bvenbuw van de Helmndse basisschlen weerbaarder maken en bewust van de negatieve effecten van rken p de gezndheid, zal dat hen meer handvatten geven m nee te zeggen tegen een eerste sigaret 8. Helmnd is 1 van de 4 steden waar het Integraal Tezicht Jeugdzaken (ITJ) heeft nderzcht f rganisaties en vrzieningen er gezamenlijk in slagen het alchlgebruik nder jngeren te verminderen. Het ITJ cncludeerde dat een integrale aanpak, vregtijdige signalering en het bereiken van uders een belangrijke rl spelen bij het tegengaan van alchlgebruik nder de delgrep (jngeren tt 16 jaar; vanaf 2013 naar alle waarschijnlijkheid 18 jaar). Met name bij de cntrle p alchlgebruik is ng winst te behalen. De nieuwe drank- en hrecawet biedt met name mgelijkheden ter aanzien van handhaving. Daarnaast speelt bij de vrlichting van jngeren, alle gedragsprblemen een rl. Rken, alchl en drugs zullen daarbij wrden meegenmen 9. Wat den we hiervr? De gemeente Helmnd kiest er vr m de kmende jaren te investeren in gezndheidsbevrdering dr vrlichting. Uitgaande van de eigen kracht van de (zelfredzame) Helmnders zu, in therie, vrlichting vldende handvatten meten bieden m hen te bewegen zelf geznde keuzes te maken. Daarbij is het van belang m zwel jngeren als uders te betrekken. Gedragsprblemen, alchl- en drugsgebruik gaan vaak samen. Het zijn vaak dezelfde jngeren die alchl drinken, rken, cannabis gebruiken en ander riskant gedrag vertnen. Vanwege deze clustering van riskante gewnten is de inzet van weerbaarheidstrainingen f sciale vaardigheidstrainingen een vr de hand liggende aanpak. Weerbare kinderen bezitten de vaardigheden m een geznde leefstijl te ntwikkelen en vast te huden. Als men zelf kan kiezen m nee te zeggen, kiest men er uiteindelijk k zelf vr m ja te zeggen. Reginaal sluit Helmnd aan bij SRE-acties vanuit Laat je niet flessen (werkplan Alchlmatiging jngeren). In Helmnd trekken partners vanuit.a. nderwijs, (verslavings)zrg, plitie, gemeente samen p m het alchlgebruik nder jngeren te den afnemen. CJG-partners ndersteunen uders/verzrgers bij hun pvedende taak en het stellen van grenzen (bijvrbeeld via themabijeenkmsten). De CJG en de GGD veren samen het prject Uit met uders uit. In dit prject wrden uders/verzrgers van jngeren in de leeftijd van 14 jaar.a dr bezek aan hrecagelegenheden vrgelicht ver de risic s van alchlgebruik GGD Brabant-Zuidst (2011) Op weg naar een geznder Helmnd. Reginale Vlksgezndheid Tekmst Verkenning 2011, pp GGD Brabant-Zuidst (2011) Op weg naar een geznder Helmnd. Reginale Vlksgezndheid Tekmst Verkenning 2011, pp

6 3.4 Seksuele gezndheid Wat betreft het seksueel gedrag van jngeren nderscheidt Helmnd zich wederm psitief van de regi. Waar in de regi Zuidst-Brabant 12% van de jngeren tussen de 12 en 18 jaar aangeeft weleens nveilig te hebben gevreeën, is dat in Helmnd slechts 10%. Bijna 4/5 van de Helmndse jngeren (12 t/m 18 jaar) geeft aan ng NOOIT geslachtsgemeenschap te hebben gehad. Seksuele vrming Het nderwijs is een gede mgeving vr seksuele vrming, waarbij met name nveilige seks een punt van aandacht blijft. Hier zijn lespakketten vr, welke meer expliciet nder de aandacht gebracht meten wrden. Met name kwetsbare jngeren lpen extra risic p seksueel grensverschrijdend gedrag, seksueel verdraagbare aandeningen f ngewenste zwangerschappen. De weerbaarheid, zals eerder mschreven, speelt k hierbij een rl. Als men zelf kan kiezen m nee te zeggen, kiest men er uiteindelijk k zelf vr m ja te zeggen. Vr uders en nderwijs, maar k vr de GGD en de gemeenschap, ligt er een rl in het weerbaarder maken van kinderen 10. Wat den we hiervr? Naast de bestaande en eerder genemde weerbaarheidtrainingen, alsk de seksuele vrlichting p schlen, nemen we dit de kmende peride met name via deelname aan de We Can Yung Campagne van het Rijk ter hand. De We Can Yung Campagne is een aanpak van en vr jngeren (met een fcus p de leeftijdsgrep van jaar), gericht p het versterken van de relatinele en seksuele weerbaarheid van jngeren. Het Helmndse Plan van Aanpak is dr het Rijk geselecteerd m uitgeverd te gaan wrden met behulp van rijksgelden. 3.5 Wijkgerichte aanpak Om de Helmnder de handvatten te geven m een geznde keuze te kunnen te maken, wrdt vr de hier vr genemde thema s met name gekzen vr de instrumenten vrlichting en weerbaarheidstrainingen. Met de wijkgerichte aanpak kan de delgrep, mensen met een lage SES, z ged mgelijk bereikt wrden. Niet elke wijk heeft dezelfde inspanning ndig m geznd te wrden. Helmnd kent twaalf wijken en 42 buurten, met ieder verschillende kenmerken. Vr een wijkgerichte gezndheidsbevrdering is het wenselijk m aan de hand van een wijkanalyse (zie bijlage 2) wijken te selecteren, zdat juist de mensen met een lage SES de bendigde ndersteuning krijgen. De gezndheidsmakelaar alsk Helmnd Geznd leggen een belangrijke fcus p die wijken die er in de analyse in het bijznder uitspringen. Daarbij wrdt met name gelet p: Bevlkingssamenstelling; Wningbestand; Fysieke mgeving; Ecnmische situatie (bijv. uitkeringsgerechtigden, pleidingsniveau); Leefbaarheid. Naar aanleiding van de vrige nta lkaal gezndheidsbeleid is wat betreft gezndheid een belangrijk deel van de aandacht bij de wijken Binnenstad-Ost en Helmnd-West kmen te liggen. Gezien de cijfers zal de aandacht k expliciet gericht wrden p Helmnd-Nrd en Helmnd-Ost. Vrgesteld wrdt m Helmnd Geznd mgelijk te integreren in de bestaande manier van werken, waar we ns beseffen dat dit prces tijd kst. Derhalve cncluderen wij het ng één jaar intensief in te zetten vanuit een afgekaderd werkveld m juist dat jaar te gebruiken m het denken ver gezndheid te laten indalen in het reguliere pbuw- en jngerenwerk. De expliciete pdracht verbnden aan Helmnd Geznd is de inzet p jngeren, waarbij k met name basisschlen van belang wrden geacht. 10 GGD Brabant-Zuidst (2011) Op weg naar een geznder Helmnd. Reginale Vlksgezndheid Tekmst Verkenning 2011, pp

7 4. Middelen Helmnd Geznd maar k de beweegbegeleider in de Lenardusbuurt hebben sinds het mment dat zij zijn ingezet veel mensen bereikt. Het is belangrijk m nu de slag te maken naar de reguliere lijn. Vrijwilligers meten het werk van de beweegbegeleider vernemen en gezndheid met als evident nderdeel van welzijn wrden gezien. Met name m die cntinuïteit te waarbrgen is er een afbuwscenari uitgewerkt, dat ng één jaar Helmnd Geznd en ng twee jaar de beweegbegeleider in de Lenardusbuurt mgelijk maakt. Een budget ad wrdt ingezet vr gezndheidsbevrderende maatregelen in, met name, de wijken Helmnd-Nrd en Helmnd-Ost. In de septembercirculaire 2012 is jaarlijks beschikbaar gesteld ten gunste van het prject We Can Yung, zals mschreven in deze nta. In afwijking van de bij het plan van aanpak aangegeven bestedingsschema van dit prject wrden de middelen aan de LEV-grep drgezet cnfrm de beschikbaarstelling van het gemeentefnds. Het financiële verzicht ziet er als vlgt uit. Budget Regulier gezndheidsbeleid Samen Investeren We Can Yung Ttaal Besteding Beweegbegeleider Helmnd Geznd We Can Yung Overig Ttaal Er staan in deze nta bepaalde activiteiten genemd welke niet in dit middelenverzicht staan, mdat zij vanuit andere beleidsterreinen dan gezndheidsbeleid wrden gefinancierd. Hier kan gedacht wrden aan sprtbeleid, jeugdbeleid en het reguliere WMO-subsidieprgramma. 7

8 BIJLAGEN 8

9 BIJLAGE 1 EVALUATIE NOTA LOKAAL GEZONDHEIDSBELEID Terugblik Nta lkaal gezndheidsbeleid De vrige nta kent een lptijd van 2008 tt Destijds is de nta pgesteld p grnd van de Wet Cllectieve Preventie Vlksgezndheid (WCPV) welke nu is vervangen vr de Wet Publieke Gezndheid. Tevens waren ten ng verschillende beleidsnta s in ntwikkeling, waarnder: het WMO beleidsplan, het WWZ-plan en het Stedelijk kmpas. In de nta zijn drie nderwerpen tt speerpunt van beleid gemaakt, te weten: 4. Wijkgerichte aanpak van gezndheidsachterstanden dr de inzet van een gezndheidsmakelaar 5. Afstemmen van preventieactiviteiten 6. Eerstelijnszrg Eind 2008 is vr de inzet van de gezndheidsmakelaar een ntitie pgesteld. Daarin is het Helmnds mdel van de gezndheidsmakelaar beschreven en een actieplan pgesteld m de begde effecten en resultaten te behalen. Begin 2010 is een tussenevaluatie pgesteld ver de stand van zaken van de inzet p deze nderwerpen. Ten is gecnstateerd dat de meeste inzet is gepleegd in het prject Gezndheidsmakelaar. Na de evaluatie is daarp verder gebrduurd en is een team Helmnd Geznd ingezet. Tevens is de Gezndheidsmakelaar ingebed in het maatwerkdeel van de gemeenschappelijke regeling van de GGD en uitgebreid naar de wijk Helmnd-West. Wat betreft de eerste lijn gezndheidszrg is beslten dit te te vegen aan het WWZ-plan. In 2010 is een tussenevaluatie van de nta lkaal gezndheidsbeleid pgeleverd. Er zijn per speerpunt cnclusies getrkken en besluiten genmen vr de inzet in De delstelling van de nta is het frmuleren van een visie p gezndheidsbeleid binnen de gemeente Helmnd vr vier jaar. De acties in de nta lkaal gezndheidsbeleid zijn erp gericht m gezndheidsachterstanden in Helmnd te bestrijden. De tussenevaluatie 2010 geeft inzicht in de stand van zaken, de mate waarin de begde resultaten zijn behaald en de mate waarin bijsturing van beleid wenselijk en mgelijk is. Hiernder vlgen de belangrijkste cnclusies en aanbevelingen die van belang zijn vr de nieuwe nta 2012 en verder. Er is blijvende aandacht ndig vr het thema gezndheid. De parallellen met anders beleidsterreinen is grt. In het cllegeprgramma is uitgesprken dat het gemeentebestuur zrgt vr een ged en betaalbaar vrzieningenniveau. De gemeente zrgt vr vldende zrg en sprt zdat het maken van een geznde keuze makkelijker wrdt. Maar Helmnders hebben daarbij wel een eigen verantwrdelijkheid, gezndheid is namelijk iets van jezelf. De gemeente zet zich k in m een hgwaardig en veilig leef, wn- werkmilieu te realiseren dat duurzaam van kwaliteit is. We zrgen vr vldende gren in de wijken, geluidsmaatregelen, In lijn met het cllegeprgramma is het aan te bevelen m minder p generiek beleid in te steken en generieke ndersteuning, juist maatwerk zrgt vr het terugdringen van sciaal ecnmische gezndheidsverschillen. Vlgens het cllege is werk de beste remedie m uit de armede te kmen. Maar m te werken met je wel geznd zijn en je fit velen. In verschillende steden zijn er beweegprgramma s. Dr deze prgramma; s kmen werklzen letterlijk in beweging en velen zij zich fitter. Daardr is het makkelijker m een stap te zetten p de participatieladder. Dit draagt bij aan de ambitie van het cllege m de deelname van alle Helmnders aan het arbeidsprces te verhgen. Zrg vr preventieve gezndheidsbevrderende activiteiten in de aandachtswijken Binnenstad-Ost, Helmnd-West en Helmnd-Nrd. Of daar waar de sciaal ecnmische situatie van mensen lager is dan gemiddeld. Vrwaarde is dat de activiteiten aansluiten bij andere beleidsterreinen, prjecten en bewezen effectief zijn. Helmnd is een fd capital. Veding is een belangrijke basis vr een geznde leefstijl. Zrg ervr dat de gezndheidsaspecten in bestuurlijke beslissingen wrdt bewaakt. We werken hard m Helmnd een stad te maken met een aantrekkelijk leefklimaat en vldende vrzieningen. Met kwalitatieve wijken waar het fijn wnen is met adequate zrgvrzieningen in de buurt. Veilige, schne, duurzame leefmgeving. Niet alleen ruimtelijk- 9

10 fysieke aspecten en sciaal-maatschappelijke. We verwachten dat we samen verantwrdelijkheid nemen vr de directe wnmgeving en de wijk via het wijkgericht werken kan daar een gede impuls vr zijn. Zrg vr z SMART mgelijk gefrmuleerde resultaten. Hevel de spreiding van eerstelijnsvrzieningen ver naar het Wnen, Welzijn, Zrgplan. 10

11 BIJLAGE 2 DE WIJKANALYSE Bij de wijkanalyse wrden.a. de vlgende thema s gemeten: Bevlkingssamenstelling WMO indicaties 65 jaar en uder In het Centrum (59%), Bruwhuis- Ost (56%) en Beisterveld (44%) kregen naar verhuding de meeste seniren een aanvraag gehnreerd. Wm-indicaties zijn nder de Wet maatschappelijke ndersteuning (Wm) gehnreerde aanvragen vr huishudelijke zrg, verver f wningaanpassingen ten beheve van mensen met lichamelijke, verstandelijke f geestelijke beperkingen. In de genemde buurten wnen relatief veel uderen 11. Alleenstaanden Vral de wijken Binnenstad, Helmnd-West en Helmnd-Ost vertnen een relatief hge dichtheid aan alleenstaanden. De buurten met de hgste cncentraties zijn het Centrum (69%), het Statinsgebied (56%), Steenweg e. (49%) en Suytkade (49%) 7. Niet westerse etniciteit Bevlkingsgrepen met een niet-westerse etniciteit zijn met name gecncentreerd in een drietal buurten in de Binnenstad (Lenardus, Heiprt en Vssenberg) en in de buurt Beisterveld in Helmnd-Ost. Circa een derde van de ttale grep is hier wnachtig. In Oud-West is sprake van een minder hge, maar wel bvengemiddelde cncentratie 7. Wningbestand Kpwningen Het aandeel kpwningen is het hgst in de buitenwijken van de stad. Met name in de wijken Binnenstad, Helmnd-West en Helmnd-Ost zijn de kpwningen in de minderheid 7. Gemiddelde OZB-waarde van wningen De gemiddelde OZB-waarden per buurt vertnen grte cntrasten; de gemiddelde waarde in de duurste buurt (Zwanenbeemd) is ruim drie keer z hg als die in de gedkpste wnbuurt (het Centrum). Met name in de wijken Binnenstad, Helmnd- Nrd en Helmnd-Ost ligt de gemiddelde OZB-waarde een stuk lager dan gemiddeld 7. Buwjaar Wat betreft het buwjaar van wningen is vral Helmnd-Nrd een pvallende wijk. 83% van de wningen in deze wijk zijn vr 1980 gebuwd. Daarna vlgen de Warande (80,7%) en Helmnd-Ost (80,5%). Lgischerwijs zijn de wijken Brandevrt, Bruwhuis, Dierdnk en Rijpelberg psitieve uitschieters. In therie zegt het buwjaar iets ver de kwaliteit van de wning (islatie e.d.) 7. Fysieke mgeving Stedelijkheid De mgevingsadressendichtheid (OAD) 12 is het hgst in de wijken Binnenstad, Helmnd-Ost, Helmnd-West en Helmnd-Nrd 7. Ecnmische situatie Uitkeringsgerechtigden De hgste uitschieters zijn in dit pzicht de buurten Annabuurt / Suytkade, Lenardus en Heiprt met respectievelijk 102, 94 en 83 uitkeringsgerechtigden per 1000 inwners van 15 tt 65 jaar 7. Huishudens met inkmen uit werk/ Actieve deelname aan de arbeidsmarkt Wijken en buurten met verhudingsgewijs veel 65-plussers en / f uitkeringsgerechtigden vertnen lagere percentages van ecnmisch actieven. De laagste scres wrden aangetrffen in de buurten het Centrum (40%), het Statinsgebied (43%) en Steenweg e.. (43%) 7. Gemiddeld inkmen per huishuden 11 Sciale Atlas van de wijken Gemeente Helmnd 12 De mgevingsadressendichtheid f OAD is een maat vr stedelijkheid. De mgevingsadressendichtheid van een adres is het aantal adressen binnen een cirkel van één kilmeter rnd dat adres. Per blk van 500 bij 500 meter wrdt de OAD uitgerekend vr een (mgelijk fictief) adres in het midden van dat blk, en vervlgens tegekend aan alle adressen in dat hele blk. 11

12 De wijken Helmnd-Ost ( ), Binnenstad ( ), Helmnd-Nrd ( ) en Helmnd-West ( ) zijn, p vlgrde, de wijken met gemiddeld het laagst besteedbaar inkmen van de stad. Ter vergelijking: Brandevrt ( ), Stiphut ( ), Dierdnk ( ) en Warande ( ) zijn, p vlgrde, de wijken met gemiddeld het hgst besteedbaar inkmen. Het gemiddeld besteedbaar inkmen per huishuden in Helmnd is ,-- 7. Werkgelegenheid en werkelsheid Niet-Werkende Werkzekenden Bvengemiddelde cncentraties van NWW-ers wrden vrijwel uitsluitend aangetrffen in de centrale stad. De wijken Binnenstad en - in mindere mate - Helmnd-West en Helmnd-Ost vertnen de hgste werklzendichtheid. Qua buurten zijn in dit pzicht de buurten Lenardus, Heiprt, Beisterveldse Brek en Oud-West de hgste uitschieters 7. Opleidingsniveau bevlking Leefbaarheid Het pleidingsniveau van de Helmndse berepsbevlking is relatief laag. Bijna drie kwart van de berepsbevlking heeft een laag f middelbaar pleidingsniveau. Landelijk is dat bijna 65%. De laatste jaren is wel sprake van een lichte stijging van het pleidingsniveau in Helmnd 13. Veiligheid In de veiligheidsmnitr uit 2009 wrden rapprtcijfers tegekend vr wat betreft de veiligheid in de eigen buurt. Hier scren de wijken Binnenstad (6,2), Helmnd-West (6,3), Rijpelberg (6,5), Helmnd-Ost (6,6) en Helmnd Nrd (6,7) lager dan gemiddeld (6,8) 14. Tevredenheid Vr wat betreft de tevredenheid ver de eigen wnmgeving scren de wijken Binnenstad (6,7), Helmnd-West (6,9), Helmnd-Ost (7,2), Rijpelberg (7,2) en Helmnd-Nrd (7,3) lager dan gemiddeld (7,4) 15. Ontwikkelingen in de wijk In Binnenstad-Ost is de herstructurering bijna afgernd. In Helmnd-West is de herstructurering net gestart. Opvallend is dat er in deze wijk meer gren en minder stenen terugkmen. Ok zijn maatregelen genmen m het gebruik van aut s af te remmen en fiets en wandelen te bevrderen. 13 Jaarplan Arbeidsmarktbeleid Gemeente Helmnd 14 Veiligheidsmnitr Veiligheidsmnitr