Gasland in Transitie. Verslag van de Energiedialoog van de Gasunie 19 april 2016, Zuiderstrandtheater, Scheveningen
|
|
- Fedde Franciscus van der Pol
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Gasland in Transitie Verslag van de Energiedialg van de Gasunie 19 april 2016, Zuiderstrandtheater, Scheveningen De bijeenkmst Gasland in Transitie is gerganiseerd dr de Gasunie als bijdrage aan de Energiedialg en had als centrale thema de rl van gas en de Gasunie in de energietransitie. Een aantal sprekers gaf p dit thame zijn/haar visie gevlgd dr een reactie van Twee Kamerlid Stientje van Veldhven. Mderatr was Hansch van der Velden van de Gasunie, de 100 deelnemers zijn met name cntacten van de Gasunie uit de energiewereld. De deelnemers knden tussen presentaties dr en aan het einde hun reactie geven. Opening dr Han Fennema (Gasunie) Gasland in transitie: De rl van gas in de energietransitie De rl van gas verandert, hernieuwbaar is nafwendbaar. De Gasunie was de bulkleverancier en we wrden de flexibiliteitsleverancier die de transitie mgelijk maakt. Gaslevering alleen waar andere mgelijkheden meilijk zijn. Gas p maat. Gasunie wil hernieuwbaar gas p de kaart zetten. Het is mgelijk m 2,5 miljard m 3 gas uit hernieuwbare brnnen in ns gassysteem te brengen. Op het ttaal van 100 miljard dat de Gasunie nu transprteert, lijkt de heveelheid gren gas weinig, maar 2,5 miljard m 3 is gelijk aan de energie van vijf windparken p zee. Een energietransitie wrdt echt succesvl als we een integratie van de drie energiedragers, gas, elektriciteit en warmte kunnen realiseren. Gasunie ziet veel in hybride systemen. Een vrbeeld is de cmbinatie van een gas- en elektriciteitsnet, met een elektrische warmtepmp vr de basislast en een gasketel vr die paar mmenten in het jaar dat de warmtevraag erg hg is. Vandaag is een studie van Berenscht ver de hybride warmtepmp verschenen, waarin wrdt gesteld dat de hybride waterpmp verbelasting van het elektriciteitsnet kan vrkmen en met een slimme sturing elke netverbelasting te vermijden valt. Dr dit systeem in te zetten, bereiken we een versnelling van de elektrificatie, en daarmee verduurzaming, van de warmtevrziening in de
2 bestaande buw. Gasunie wil een tevredenheidsgarantie geven vr de kpers van een hybride ketel, m de transitie te versnellen. Stellingen en stemming van de zaal De deelnemers kunnen kiezen uit een aantal stellingen. De gekzen stellingen zijn: Gas is vral vr balancering van het energiesysteem. Over 10 jaar is de rl van gas flink kleiner gewrden, mdat de warmtemarkt verduurzaamt. Gasinfrastructuur kan de energietransitie versnellengasunie met een actieve rl spelen in de transitie Hans Grünfeld, directeur VEMW: Van Glden ages f gas naar uncertain age fr gas. Vier jaar geleden ng was de verwachting van het Internatinaal Energie Agentschap IEA, dat gas wereldwijd de belangrijkste energiedrager zu gaan wrden, als transitiebrandstf. Ok Nederland zette vlp in p gas uit ns eigen Grningen. Die vrspellingen zijn niet uitgekmen. Dr de lage CO2-prijs is de inzet van gas in Nederland heel sterk afgenmen en steeg de inzet van klen met 70%. Mmenteel is klen de transitiebrandstf. Wat betreft gas gaan we van een greiscenari naar een krimpsceanri. Redenen hiervr zijn: - Het aanbd van Grningen gas neemt verder af. - Er is behefte aan kwaliteitscnversie (van hg- naar laagcalrisch gas) drdat er p de wereldmarkt hgcalrisch gas wrdt aangebden, terwijl nze apparaten p laagcalrisch gas werken. - De vraag naar gas blijft dalen. Er is een ntkppeling van de industriële prductie en de gas vraag met 1,5% per jaar. Tussen 2015 en 2035 daalt de gasvraag van de industrie met 30%. Dit heeft grte gevlgen vr de infrastructuur van gas en heeft invled p de prijs van de infrastructuur. De VEMW wil dat de ksten vr de vrzieningen dalen en dat de splitsing van GTS niet wrdt drgezet. Een kstenreductie van 20% zu mgelijk meten zijn. De VEMW stelt vr dat Gasunie samenwerking zekt met andere TSO s, zwel met gas TSO s in het buitenland als met de elektrische TSO (Tennet). Vrts zu de gassectr de hervrming van het EU-ETS meten steunen. Bernice Ntenbm, klimaatjurnalist en berepsavnturier
3 Bernice Ntenbm maakte diverse expedities naar de Nrdpl. Ze maakte de dcumentaire Seablind, ver de invled van de internatinale scheepvaart p het milieu en met name p het plgebied. De scheepvaart stt net zveel CO 2 uit als heel Frankrijk. Scheepvaart is een zuinige vrm van verver vanwege de cntainers, maar wel heel vervuilend mdat er p vieze lie wrdt gevaren die een hge uitstt van ret en zwavel geeft. 13% van de retuitstt in de wereld is van schepen. De tcht van China naar Eurpa via de plzee is negen dagen krter en als deze rute gebruikt gaat wrden, zal dit het plgebied ng mee bedreigen. Dr het ret wrdt de ijskap zwart en smelt. Er is veel te winnen, echter er zijn ng geen regels vr de scheepvaart. Helaas zat de scheepvaart niet in de klimaattp. Deze week is er in Lnden een vergadering ver de regulering en emissin cntrl m in een beperkt aantal gebieden de emissie tt 0,1% te beperken. Dit is maar een begin, maar wel belangrijk. LNG zu een betere brandstf zijn, p termijn misschien waterstf. Een andere ptie is langzamer varen, maar uiteindelijk is minder cnsumeren een betere plssing. De film wrdt dnderdag in de Tweede Kamer vertnd. Alle deelnemers krijgen een message in a bttle met de dcumentaire p een USB-stick. Zie k Jan Paul van Sest, adviseur duurzaamheid, auteur en clumnist. J.P. van Sest assisteert bij het prject GILDE (Gas In een Langetermijn Duurzame Energiehuishuding). Hij rept p tt actie en snel handelen. In 1990 heeft hij het bijmengen van waterstf vrgesteld en een naamsverandering van de Gasunie in waterstfunie. Dat werd destijds gezien als nacceptabele aanval. Dat is nu anders. Hij was er te vreg mee. Mmenteel leven we in een vergang naar een nul-impact ecnmie. Naast klimaatverandering zijn er meer zaken die de tekmst beïnvleden, bijvrbeeld de verandering van leveren van prducten naar diensten. De gassectr kan zich gaan richten p energiefuncties in plaats van m 3 gas. Het is aan de gassectr m te bedenken he ze deze energiefuncties emissiels kan invullen. Er is een aanstekelijk, maar naïef gelf dat met wat zn- en windenergie de klimaatdelen gehaald kunnen wrden. Er zijn echter bijna geen scenari s die de 2-graden delstelling halen znder CO2-pslag. Het is mgelijk m gas te winnen met weinig impact vr de mgeving. De gassectr dient zich aan te passen aan de nieuwe rl, maar k de samenleving met zich gaan uitspreken en niet alle technlgieën afwijzen. Vr een echt veranderingsprces is meer ndig dan een idee, maar VVD : Vent f vruw die de leiding neemt, Visie en Druk p de ketel. Niet alles dat nder druk staan wrdt vleibaar, maar gas wel. Zijn clumn kmt p Stientje van Veldhven, D66 Het akkrd van Parijs was een histrisch akkrd, maar we zijn er niet. Het was een start: Eurpa met meer den dan ze nu gedaan hebben. Meer hernieuwbare energie, energiebesparing en herziening ETS. CCS is ndig en daarm is Stientje van Veldhven vr het uitveren van de pilt CCS. Klencentrales zijn niet gewenst, maar wel een gede plek vr de pref van CCS. Energieinfrastructuur is ndig, dat gaat de markt niet zelf den. Een gasleiding leggen we aan als publieke zaak, maar warmtenetten niet. De ksten van warmtenetten zu je meten scialiseren. De warmtertnde mag geen lck-in wrden. Het is ndig m k duidelijk te maken wanneer de klencentrales dicht meten.
4 Op dit mment spreekt Nederland ver het schner maken van de zeevaart. Stientje gaat de minister aanspren m meer te den aan het schner maken van de scheepvaart. Gas is ndig als transitiebrandstf, want we meten van klen af. Het gaat er m waar we het gas vr gaan inzetten. Elke vrm van energie heeft zijn prijs en welke prijs zijn we bereid te bepalen. Met betrekking tt bimassa meten we ged nadenken ver de keuzes die gemaakt wrden. Het kan slimmer dan bijstken in een klencentrale. Ze deelt de prep m snel te handelen. We meten allemaal een bijdrage leveren, k de Gasunie speelt n een rl. Discussie Hiernder een aantal uitspraken uit de discussiernde Stientje van Veldhven: we meten CCS ntwikkelen en meten zelfs naar negatieve uitstt. Het liefst bij puntbrnnen en niet bij klencentrales. Vrstel dat Gasunie k warmte gaat leveren. Vrstel fusie Tennet en Gasunie. Verschil elektriciteit en gas verdwijnt. De Gasunie streeft naar klimaatneutraal in Grte stappen zijn ndig, die zijn haalbaar dr elke dag een kleine stap te maken. Carbn tax is de enige manier m echt een slag te maken. Waarm hren we hier niets ver. Jan Paul van Sest: een aantal instrumenten dient wezenlijk te veranderen, zals carbn tax. Hij gelft niet meer in het ETS en verwijst naar de nlangs verschenen analyse van Nederlandse Bank. Stientje van Veldhven: een carbn tax wereldwijd is de silver bullet, maar in Parijs niet besprken. Er wrdt wel aan gedacht. Tt die tijd meten we de andere instrumenten werkend krijgen. Nederland is geen eiland, maar waar we invled hebben kunnen we meer den. Hans Grünefeld zegt dat de carbn taks mgelijk geen effect zal hebben. Een carbn tax nwerkbaar en te cmplex, dus ga aan de slag met ETS. Cmpliment van Natuur en Milieu aan de gassectr dat het echt ver Parijs is gegaan. Het is ndig m ambitie te hebben, zals het del Man p de Maan. Alle deelnemers kregen de dcumentaire Seablind p USB-stick als message in a bttle. Hfdpunten en cnclusies Gas kan een grte rl spelen in de energietransitie naar klimaatneutraal in Gas gaat van de bulkleverancier naar de flexibiliteitsleverancier, bijvrbeeld met hybride plssingen, zals de hybride CV-ketel. Gas zal in de tekmst hernieuwbaar gas kunnen zijn. De Gasunie wil een rl spelen m de energietransitie mgelijk te maken De rl van gas is sterk veranderd. Een paar jaar terug ging het ver de Glden age f gas, nu is het de Uncertain age f gas De VEMW stelt vr de dat Gasunie samen gaat werken met andere TSO s, zals Tennet en de gas TSO s in het buitenland. De internatinale scheepvaart is een grte vervuiler die buiten de klimaatnderhandelingen is gebleven. Dat met anders. Het gaat niet alleen m CO 2, maar k zwavel en ret. Deze uitstt is een grte bedreiging vr het plgebied.
5 Bernice Ntenbm heeft de dcumentaire Seablind gemaakt en wil hiermee actie veren m eisen te stellen aan de internatinale scheepvaart. De rl van Gasunie zal meten veranderen van leverancier van gas, naar leverancier van diensten, zals verwarming en flexibiliteit. CCS is ndig m het 2-graden scenari te halen. Herziening van ETS is ndig en dit is een kans vr de Gasunie. Discussie ver carbn tax. Het is wenselijk, maar er is niet ver gesprken in Parijs. Het is ndig m een visie te hebben en een helder del.
Les Hernieuwbare energie
LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Les Hernieuwbare energie Werkblad Les Hernieuwbare energie Werkblad "100% duurzaam", "Hllandse wind", "Kies bigas!": wie de reclames van energiebedrijven bekijkt zu bijna denken
Nadere informatieDe voorraad fossiele brandstoffen is eindig. Op termijn zullen we andere bronnen voor onze energievoorziening moeten gebruiken.
5.2.7 Energie Wat is het thema en waarm is het belangrijk? Het thema energie gaat ver het gebruik van energie in de gebuwde mgeving vr verwarming, keling, verlichting en industriële en agrarische prcessen.
Nadere informatieMaak van 2015 jouw persoonlijk professionaliseringsjaar
Maak van 2015 juw persnlijk prfessinaliseringsjaar en wrd Nlc erkend Register Lpbaanprfessinal (RL) Nlc erkend Register Lpbaanprfessinal (RL) Deze status wrdt bereikt na certificering dr het nafhankelijke
Nadere informatieHuiswerk Informatie voor alle ouders
Nummer 6 mei 2010 Huiswerk Infrmatie vr alle uders Huiswerk en efening Ged leren lezen en rekenen is belangrijk, want je hebt deze vaardigheden in het dagelijks leven veral ndig. Kinderen ged leren lezen
Nadere informatieHoe kan uw overheidsorganisatie professionalisering en verduurzaming van het inkoopproces bewerkstelligen
He kan uw verheidsrganisatie prfessinalisering en verduurzaming van het inkpprces bewerkstelligen He kan uw verheidsrganisatie prfessinalisering en verduurzaming van het inkpprces bewerkstelligen UITWERKING
Nadere informatieBij leefbaarheid gaat het er om hoe mensen hun omgeving ervaren en beoordelen.
1 Leefbaarheid is een belangrijk, z niet hét thema van de laatste jaren. De wnmgeving wrdt vr mensen steeds belangrijker vr de ervaren wn. Ok vanuit het perspectief van sciale chesie, veiligheid en sciaal-ecnmische
Nadere informatiePresenteren met Impact:
Presenteren met Impact: Gelven Presenteren is geweldig! Ik geef te, de eerste keer dat ik vr een grep stnd had ik zweethanden en een rd hfd, maar de afgelpen jaren heb ik tientallen keren vr grepen gestaan
Nadere informatieStel uw inkomen zeker, sluit een arbeidsongeschiktheidsverzekering af
Stel uw inkmen zeker, sluit een arbeidsngeschiktheids af Eindelijk geniet u van een heerlijke skivakantie. En natuurlijk verkmt het u niet, want u bent een ervaren skiër. Maar laat dat ngeluk nu net in
Nadere informatieVeel gestelde vragen huurbeleid 18 oktober 2012
Veel gestelde vragen huurbeleid 18 ktber 2012 Algemeen: 1. Waarm kmt er een nieuw huurbeleid? Een aantal ntwikkelingen heeft ervr gezrgd dat wij ns huurbeleid hebben aangepast. Deze ntwikkelingen zijn:
Nadere informatieCursussen CJG. (samenwerking tussen De Meerpaal en het onderwijs in Dronten) Voortgezet Onderwijs
Cursussen CJG (samenwerking tussen De Meerpaal en het nderwijs in Drnten) Vrtgezet Onderwijs 1 Faalangst (vrtgezet nderwijs) Faalangsttraining is vr jngeren die gespannen zijn en (te) veel nadenken ver
Nadere informatieEkelmans & Meijer Advocaten (Rechten)
Evaluatie-rapprt STEP In-husedag bij Ekelmans & Meijer Advcaten (Rechten) -- INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE. WOORD VOORAF. RESULTATEN VAN DE ATTITUDE-METING VÓÓR DE IN-HOUSEDAG. RESULTATEN VAN DE ATTITUDE-METING
Nadere informatiePassend Onderwijs. Tot wanneer is het nog passend?
Wat zijn de grenzen aan de zrg die de Uilenburcht kan bieden? Tt hever reikt de draagkracht van De Uilenburcht? Achtergrnd Het uitgangspunt van De Uilenburcht is altijd dat we nze leerlingen z lang mgelijk
Nadere informatieHandleiding. Het opstellen van een diaconaal beleidsplan
Handleiding Het pstellen van een diacnaal beleidsplan Versie 1.0 Generale diacnale cmmissie Datum: augustus 2015 Generale diacnale cmmissie Vendelier 51-D 3905 PC VEENENDAAL Telefn (0318) 505541 Website:
Nadere informatieProfessional Coaching. Franck Struyf
Prfessinal Caching Franck Struyf Ervaring is niet wat iemand verkmt, maar wat iemand det met wat hem verkmt. (Aldus Huxley) Persnlijke ervaring Mijn naam is Franck Struyf en ik ben life en- prfessinal
Nadere informatieUPGRADEN NAAR EEN NIEUWE VERSIE VAN DYNAMICS CRM
UPGRADEN NAAR EEN NIEUWE VERSIE VAN DYNAMICS CRM DE AANPAK VAN CRM RESULTANTS Ongeveer eens per twee jaar brengt Micrsft een nieuwe versie uit van Micrsft Dynamics CRM. In deze zgenaamde majr releases
Nadere informatieAls u een toelichting wilt geven, op één van uw antwoorden, dan kunt u dat aan het einde van de vragenlijst doen.
VRAGENLIJST Beste mantelzrger, Deze vragenlijst is bedeld vr u. Dr het invullen van bijgaande vragenlijst krijgt u inzicht in de rzaken van uw belasting. Het maakt u bewust van uw situatie. In de vragenlijst
Nadere informatiePresenteren met Impact:
Presenteren met Impact: Gelven Presenteren is geweldig! Ik geef te, de eerste keer dat ik vr een grep stnd had ik zweethanden en een rd hfd, maar de afgelpen jaren heb ik tientallen keren vr grepen gestaan
Nadere informatieKenneth Smit Consulting -1-
Versneld en cntinu verbeteren van de perfrmance en de resultaten van uw medewerkers en rganisatie. Perfrmance en rendementsverbetering van uw rganisatie is de fcus waarp de activiteiten van Kenneth Smit
Nadere informatieUw partner in hernieuwbare energie
www.svetechniek.be Znnebiler anaf 1999.00 * Inclusief 6% btw,levering en mntage : *Tarief ttaal te betalen 4333 Premie 2334 via netbeheerder te recupereren. Levering en mntage. Exclusief afbraak ude biler,
Nadere informatieAccountmanagers laten veel kansen liggen
Vndelstraat 35e Accuntmanagers laten veel kansen liggen Sinds de crisis zijn de financiële markten structureel veranderd. Vr de crisis kregen de banken veel aanvragen, was het kapitaal veel gedkper en
Nadere informatieKwartaalrapportage. Stichting Nieuwe Generatie Brasil. Tweede Kwartaal 2014
Kwartaalrapprtage Stichting Nieuwe Generatie Brasil Tweede Kwartaal 2014 Want ik had hnger en jullie gaven mij te eten, ik had drst en jullie gaven mij te drinken. Ik was een vreemdeling, en jullie namen
Nadere informatieProjectaanvraag Versterking sociale infrastructuur t.b.v. burgerkracht in Fryslân
1 Prjectaanvraag Versterking sciale infrastructuur t.b.v. burgerkracht in Fryslân 1. Aanleiding Eind 2012 heeft Prvinciale Staten van de prvincie Fryslân keuzes gemaakt mtrent de 'kerntakendiscussie'.
Nadere informatieE-pupillen. Leeftijdskenmerken
E-pupillen Leeftijdskenmerken De kinderen hebben een grte speldrang. Ze den dingen vanwege het plezier van-hetden. De kinderen meten de kans krijgen allerlei vaardigheden en plssingen in spelsituaties
Nadere informatieSolliciteren bij bnr. Selectiecriteria juniormedewerker
Slliciteren bij bnr Fijn dat je wilt slliciteren p de functie van junirmedewerker bnr. Dat kan dr nderstaande vragen te beantwrden, die gebaseerd zijn p de selectiecriteria vr junirmedewerkers. Het eindprfiel
Nadere informatieEvaluatierapport Scalda - Groep 3 29 januari 26 maart 2014
Evaluatierapprt Scalda - Grep 3 29 januari 26 maart 2014 1. Inleiding, deelnemers en activiteiten In dit dcument wrden de bevindingen weergegeven van begeleiders en deelnemers die betrkken waren bij de
Nadere informatieDuurzaam inzetbaar in een vitale organisatie
Duurzaam inzetbaar in een vitale rganisatie Vitaliteit en bevlgenheid vrmen sleutelbegrippen vr het ptimaal en duurzaam inzetten van medewerkers. Vitale medewerkers bruisen van energie, velen zich fit
Nadere informatieManagement review. CO2-reductiesysteem. Rapportage juli 2015 (referentiejaar = 2010) I. Bangma O. Van der Ende
Management review CO2-reductiesysteem Rapprtage juli 2015 (referentiejaar = 2010) Opgesteld dr: Akkrd: I. Bangma O. Van der Ende 1. Inleiding Op 28 juli is een management review gehuden waarin de energieprestaties
Nadere informatieEen rechtvaardige financiering van de energietransitie. Tien aanbevelingen
Een rechtvaardige financiering van de energietransitie Tien aanbevelingen 1 Eclgische duurzaamheid, sciale rechtvaardigheid en ecnmische ntwikkeling meten samen aangepakt wrden. We meten een energiepact
Nadere informatieDe huidige wijze waarop de subsidiegelden worden uitgegeven is een verdeling van de subsidie ten behoeve van:
Stichting Ontwikkelingssamenwerking Lingewaard Inhudelijk en financieel jaarverslag ver 2012 Was het jaar 2011 een jaar van nzekerheid en verleg met de gemeente he in de tekmst met ntwikkelingssamenwerking
Nadere informatieHelpt de GGZ? Kort verslag van de 2de informatiebijeenkomst over ROM ggz 12 oktober 2010, Amersfoort
Helpt de GGZ? Krt verslag van de 2de infrmatiebijeenkmst ver ROM ggz 12 ktber 2010, Amersfrt Op 12 ktber zijn 50 cliënten, verwanten, leden van cliënten- en familieraden en ervaringsdeskundigen in Amersfrt
Nadere informatieVoorstel aan de Gemeenteraad
Vrstel aan de Gemeenteraad 13-04-2012 DSO/2012/2302451svdz Onderwerp Regiplan Windenergie en Beleidsvisie tijdelijke windenergie Almere Beleidsveld Duurzame Ruimtelijke Ontwikkeling Prtefeuillehuder H.
Nadere informatieLokale subsidies voor energiebesparing en duurzame energie
RETS RESpedia Lkale subsidie vr energieprjecten Ec Centre Wales Jake Hllyfield Lkale subsidies vr energiebesparing en duurzame energie Diverse lkale verheden in Wales hebben uiteenlpende maatregelen genmen
Nadere informatieRisicomanagement in zorgbouwprojecten. Centrum Zorg en Bouw
Risicmanagement in zrgbuwprjecten Centrum Zrg en Buw Inhud Zelfscan; Rl CZB bij risicmanagement; Wat kunt u verwachten? Vraag Past uw initiatief in het strategisch huisvestingsplan van de rganisatie? Het
Nadere informatieKijktip: Een tijdlijn in filmpjes
Kijktip: Een tijdlijn in filmpjes Krte mschrijving werkvrm Aan de hand van enkele fragmenten leren uw leerlingen wat de huidige financiële en plitieke situatie in Griekenland is. Leerdel Leerlingen weten
Nadere informatieVerslag Platformbijeenkomst Wonen Welzijn Zorg 20 Maart 2013 Regio Brabant Noordoost-oost
Verslag Platfrmbijeenkmst Wnen Welzijn Zrg 20 Maart 2013 Regi Brabant Nrdst-st Op 20 maart vnd de platfrmbijeenkmst Wnen Welzijn Zrg plaats. Ok deze platfrmbijeenkmst stnd geheel in het teken van de Transitie
Nadere informatieHergebruikinitiatieven
Hergebruikinitiatieven Principe: materialen en verpakkingen hergebruiken vr ze afval wrden Hergebruik betekent de terugwinning en het hergebruik van prducten f nderdelen ervan: hergebruik van de verschillende
Nadere informatieSchade protocol Zuiderpark Stadswalzone
Schade prtcl Zuiderpark Stadswalzne Gemeente s-hertgenbsch december 2012 Schadeprtcl Zuiderpark - Stadswalzne In dit dcument staat he de gemeente s-hertgenbsch mgaat met schadeclaims. Het is er p gericht
Nadere informatieKwartaalrapportage. Stichting Nieuwe Generatie Brasil. Eerste Kwartaal 2015
Kwartaalrapprtage Stichting Nieuwe Generatie Brasil Eerste Kwartaal 2015 Want ik had hnger en jullie gaven mij te eten, ik had drst en jullie gaven mij te drinken. Ik was een vreemdeling, en jullie namen
Nadere informatieHet Nieuwe Werken: hieperdepiep hoera? De rol van de OR bij de invoering van Het Nieuwe Werken
Het Nieuwe Werken: hieperdepiep hera? De rl van de OR bij de invering van Het Nieuwe Werken De kans is grt dat er in uw rganisatie al wrdt gesprken ver de invering van Het Nieuwe Werken. En z niet, dan
Nadere informatiePresentatie eisen reisweek
Presentatie eisen reisweek Beste reisadviseurs, De aftrap is genmen. We zijn begnnen aan een spannende strijd m te bepalen he nze werkweek er in juni 2013 uit zal zien. Natuurlijk lijkt het een beetje
Nadere informatieHandleiding bij het voorbereiden van een activiteit met of bij een partner
Handleiding bij het vrbereiden van een activiteit met f bij een partner Deze handleiding is.a. ndzakelijk mdat wij (het regiteam) geen rechtspersn zijn en derhalve niet namens De Hart&Vaatgrep kunnen pereren
Nadere informatieDE COMBINATIE VAN EEN KOUDE DIESELMOTOR EN DRUK STADSVERKEER IS EEN DRAMA OP VLAK VAN VERBRUIK EN UITSTOOT.
Maarten Matienk 23 maart 2011 DE COMBINATIE VAN EEN KOUDE DIESELMOTOR EN DRUK STADSVERKEER IS EEN DRAMA OP VLAK VAN VERBRUIK EN UITSTOOT. Nieuw nderzek stelt prbleem van verdieselijking vr Brussel en Antwerpen
Nadere informatieOnze aarde in gevaar!
Auteur: Jeren Defauw Genieten, genieten, genieten De gevaren vr nze planeet Onze blauwe planeet is in grt gevaar. Onze planeet wrdt warmer en warmer. De temperatuur stijgt. Ga jij sms in het bs wandelen
Nadere informatie1) Voorstel tot afschaffing belasting op drankslijterijen
1) Vrstel tt afschaffing belasting p drankslijterijen Een tijd geleden werd er dr de regering een hrecaplan vrgesteld. Hierin stnden een aantal maatregelen die dr de betrkken sectr tegejuicht werden, in
Nadere informatieSamenvatting Deelprojecten Ouderen Samen
Samenvatting Deelprjecten Ouderen Samen Vughtse Ouderen aan het Wrd In januari 2007 zijn dr het Prject Ouderen Samen vier bijeenkmsten gerganiseerd waarvr alle Vughtse inwners van 55 jaar en uder waren
Nadere informatieChic, zo n gedragspatroongrafiek!
Chic, z n gedragspatrngrafiek! Leerdelen: De leerlingen kunnen nder begeleiding de verwevenheid tussen ecnmische, sciale en eclgische aspecten in duurzaamheidsvraagstukken herkennen. De leerlingen krijgen
Nadere informatieWie verkoopt uw huis?
Wie verkpt uw huis? Accuntnet Verkp Vertruwens Persn Service Accuntnet V V P Service Wie verkpt uw huis? Als u uw huis wilt verkpen, schakelt u k in Spanje een makelaar in. Echter in Spanje geeft men nrmaal
Nadere informatieKoninklijke Nederlandse Algemene Schermbond
KvK te s-gravenhage 40409378 Pstbus 600 Phne +31 (0)79 343 81 49 inf@knas.nl 2700 MD Zetermeer Fax +31 (0)79 343 81 50 www.knas.nl Kninklijke Van: KNAS Opleidingen Maitre AJ van der Weg Onderwerp: Tpcach
Nadere informatieResultaten openbare marktconsultatie. Verkoop klooster Groot Bijstervelt Gemeente Oirschot. BIZOB-2011-SK-OIR-010 CONCEPT 19 april 2012
Resultaten penbare marktcnsultatie Verkp klster Grt Bijstervelt Gemeente Oirscht BIZOB-2011-SK-OIR-010 CONCEPT 19 april 2012 1. Inleiding 1.1 Aanleiding De gemeente Oirscht is sinds nvember 2009 eigenaar
Nadere informatieTraining Effectief Monumentenbeheer
Training Effectief Mnumentenbeheer Naast kennis is een gevel van ged vakmanschap ndig. He km je tt een effectief en kwalitatief hgwaardig beheer van mnumenten? TEM 2019 Training Effectief Mnumentenbeheer
Nadere informatieIct-puzzel voor het onderwijs
Ict-puzzel vr het nderwijs FAQ Algemeen Wat is de Ict-puzzel vr het nderwijs? De Ict-puzzel vr het nderwijs is een mdel dat bestaat uit drie pijlers (nderwijs, middelen, rganisatie) met elk acht buwstenen.
Nadere informatieSOCIALE VEERKRACHT INNOVATION GAMES DEAR FUTURE SEPTEMBER 2017
SOCIALE VEERKRACHT INNOVATION GAMES DEAR FUTURE 23 28 SEPTEMBER 2017 1.WAARDENKAARTEN Hiernder wrden de waardenkaarten weergegeven. Uit 24 kaarten zijn er 6 gekzen die centraal staan bij dit team en het
Nadere informatie- Bedrijfsvermeldingen, Key-accounts & andere advertentiemogelijkheden -
- Bedrijfsvermeldingen, Key-accunts & andere advertentiemgelijkheden - Dr: VvE Media B.V. Versie: 2.1 Datum: 7 mei 2015 Cntactpersn: Dhr. R.H.P. van der Vssen inf@nederlandvve.nl www.nederlandvve.nl ABN
Nadere informatieSPEURTOCHT THEMA OCEAN. voor groep 5 t/m 8
SPEURTOCHT THEMA OCEAN vr grep 5 t/m 8 Welkm in Burgers Ocean! Met deze nderwater-speurtcht leer je van alles ver de dieren die in de zee leven. De speurtcht begint al zdra je vanuit de Bush p het strand
Nadere informatieAGENDAPUNT voor burgemeester en wethouders
AGENDAPUNT vr burgemeester en wethuders Nummer: Datum vergadering: 22-09-2009 Onderwerp: Herijking museumbeleid Steenwijkerland Cnceptbesluit: Opdracht geven vr de ntwikkeling van een nieuwe inhudelijke
Nadere informatieVerslag bijeenkomst bloeiende stationsomgevingen. 1 juni 2015
1 juni 2015 Aanwezig: Bart van Eijk (bleiende, Metr en Tram), Erik Buma (reclame, Metr en Tram), Alexander ten Have (GVB, cmmercie), Hans Smit (wayfinding, Metr en Tram), Kees Kaptein (mgevingsmanager
Nadere informatieD i e n s t v e r l e n i n g s d o c u m e n t
D i e n s t v e r l e n i n g s d c u m e n t Ons kantr hudt zich bezig met financiële dienstverlening en heeft zich gespecialiseerd in schade- en levensverzekeringen en is daarbij actief p de zakelijkeen
Nadere informatieAanvraagformulier cofinanciering LEF
Aanvraagfrmulier cfinanciering LEF 1. Aanvraag vr delstelling: Welke delstellingen uit het Ecnmisch Actieprgramma 2016 2019 zijn delstellingen die u met uw prject gaat realiseren f aan bij gaat dragen?
Nadere informatieV-ICT-OR begeleidt besturen in hun informatiehuishouding voor optimaal verloop van samenvoeging gemeente en OCMW
V-ICT-OR begeleidt besturen in hun infrmatiehuishuding vr ptimaal verlp van samenveging gemeente en OCMW De infrmatica in steden en gemeenten greide sinds de jaren 80 rganisch. Dat stapje bij stapje greien
Nadere informatieTransportbedrijf J. Wessels & Z.N. B.V. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
Transprtbedrijf J. Wessels & Z.N. B.V. Maatschappelijk Verantwrd Ondernemen 2014 2015 1 MVO Maatschappelijk Verantwrd Ondernemen is de laatste jaren meer een vanzelfsprekendheid dan uitzndering gewrden.
Nadere informatieWORKFLOW4U. Voor transparante processen en voorspelbare kwaliteit
WORKFLOW4U Vr transparante prcessen en vrspelbare kwaliteit U kunt zich er vast iets bij vrstellen: Bedrijfsprcessen l ijken een wirwar van afspraken en acties. W erkprcessen zijn vaak cmplexer dan ndig
Nadere informatieNoord-Holland Noord: één grote proeftuin voor (duurzame) energie en energie innovatie
Nrd-Hlland Nrd: één grte preftuin vr (duurzame) energie en energie innvatie Waarm? Energie en duurzaamheid als Banenmtr Hgwaardige werkgelegenheid Oude en nieuwe energie: USP s Kansen: Aanleg Optimale
Nadere informatiehoogspanningsnet 14 september 2014 1 van 11
Zuidelijk Zuid tracé 3 8 0 k i İ 0 V l t hgspanningsnet 4 september 204 van Betreft : Hgspanningstracé midden zeker NEE alternatief: Zuidelijk Zuid tracé en bestaand tracé Geertruidenberg - Eindhven Vr
Nadere informatieCommunicatieplan eindopdracht PD
Cmmunicatieplan eindpdracht PD Een nieuwe identiteit Renée Krpraal, Patrick van Bxtel en Michel Janse INHOUDSOPGAVE Pagina 2 Pagina 3 Pagina 4 Pagina 5 Pagina 6 Pagina 8 Pagina 10 Pagina 11 Pagina 12 Pagina
Nadere informatieZijn in de aanvraag bijlagen genoemd en zijn die bijgevoegd? Zo ja, welke? Nummer desgewenst de bijlagen.
Checklist berdeling adviesaanvraag 1. De adviesaanvraag Heeft de r een adviesaanvraag gehad? Let p: een rapprt is in principe geen adviesaanvraag. Met een adviesaanvraag wrdt bedeld: het dr de ndernemer
Nadere informatieIn dit hoofdstuk proberen we u uit te leggen hoe onze webshop functioneert.
Winkel uitleg In dit hfdstuk prberen we u uit te leggen he nze webshp functineert. He u kunt winkelen in nze webshp; He u uw 'winkelmandje' kunt bekijken; He u een f meerdere prducten kunt bestellen; Wat
Nadere informatieToelichting bij het voorstel tot afgifte van een ontwerpverklaring van geen bedenkingen windturbine Krabbegors (Duivelseiland) in Dordrecht
Bijlage 1 behrende bij het raadsvrstel inzake afgifte ntwerpverklaring van geen bedenkingen windturbine Krabbegrs (Duivelseiland) Telichting bij het vrstel tt afgifte van een ntwerpverklaring van geen
Nadere informatieKantines tegen voedselverspilling
Kantines tegen vedselverspilling Principe: zwel klanten als kantinepersneel aanspren m vedselverspilling te verminderen Kantines van administraties, ng's, schlen f bedrijven zijn plekken waar grte heveelheden
Nadere informatieAlverman Bulletin HRC 27 TVA PSV. Agenda: Het toekomstige sportcomplex. Deze brief ook ontvangen? mailadres door op:
HRC 27 TVA PSV Alverman Bulletin IN DEZE NIEUWSMAIL VIND JE: De buw 2 Lterij 3 Clumn 3 Ingeznden stuk 4 Beste leden en andere geïnteresseerden, De Alverman zal een lterij gaan rganiseren waar heel Afferden
Nadere informatieKleerkastgriezels. Doelstellingen. Materiaal
Hallween Kleerkastgriezels Delstellingen De kinderen ervaren dat één gebeurtenis sms meerdere rzaken en gevlgen kan hebben. De kinderen ntdekken he vercnsumptie van kledij nefast is vr nze planeet. De
Nadere informatieResultaten Enquête Particulieren 2008
Resultaten Enquête Particulieren 2008 Gedrag & ervaringen van huishudelijke afnemers p de vrijgemaakte Vlaamse energiemarkt resultaten met betrekking tt slimme meters Deelrapprt vr de Vlaamse Reguleringsinstantie
Nadere informatieSamenvatting H9 - Schommelingen in de economie
Samenvatting H9 - Schmmelingen in de ecnmie 9.1 Als je het gemiddelde neemt van een grei f afname nem je dat een trend. Als je die trend van een paar jaar neemt, nem je dat trendmatige grei. De prductiemvang
Nadere informatieAlgemene Presentatie, Maart 2014 met energie aan de slag! loenen.energie@gmail.com,
Algemene Presentatie, Maart 2014 met energie aan de slag! lenen.energie@gmail.cm, Waarm energie neutraal? Uitleg Apeldrnse wedstrijd Wat zijn de plannen in Lenen? Wat betekent dit vr U? We hebben deze
Nadere informatieBestemmingsplan kustdorp Delfzijl
Bestemmingsplan kustdrp Delfzijl Vakgebied: Aardrijkskunde Niveau: Klas 3 hav/vw Tijdsduur: ± 3 lesuren (inclusief presentaties) In deze les krijgen leerlingen inzicht in het maken van een bestemmingsplan.
Nadere informatieTeamtrainingen en teamdagen
Het Sandelhut Meditatietechnieken, Caching en Training Teamtrainingen en teamdagen Lcatie: Het Beekse Bshuis Girlesedijk ngenummerd Hilvarenbeek Pst: Gildelaan 41 5081 PJ Hilvarenbeek Cntact: 06 155 77
Nadere informatieCommunicatie voor beleid Interactie (raadplegen, dialoog, participatie) en procescommunicatie; betrokkenheid, betere besluiten en beleid
Samenvatting BEELDEN OVER COMMUNICATIE TEYLINGEN Bevindingen gesprekken ver Cmmunicatie, raad- en cllegeleden, rganisatie en samenleving In deze ntitie zijn de resultaten van zwel de gesprekken van 9 ktber
Nadere informatieResultaten Enquête Bedrijven 2008
Resultaten Enquête Bedrijven 2008 Gedrag & ervaringen van bedrijven p de vrijgemaakte Vlaamse energiemarkt resultaten met betrekking tt slimme meters Rapprt vr de Vlaamse Reguleringsinstantie vr de Elektriciteits-
Nadere informatieTaakkaart 4 Kleding van vroeger tot nu
Taakkaart 4 Kleding van vreger tt nu Mde vr mannen: Bij feesten trekken we nze miste kleren aan. Mannen dragen dan vaak een pak. Een nette brek, verhemd en jasje. Sms den ze k een strpdas m. En ze trekken
Nadere informatieHet Grote Geldonderzoek: hoe ga je met je geld om?
Het Grte Geldnderzek: he ga je met je geld m? Natinaal Instituut vr Budgetvrlichting (Nibud) Tijdsduur: één les Werkvrm: individueel met een discussie in de klas Niveau: bedeld vr alle leerlingen van klas
Nadere informatieBeleidsnotitie 2013-2016. 100, uw welzijns- en zorgnetwerk. Vastgesteld op 26 april 2013
Beleidsntitie 2013-2016 100, uw welzijns- en zrgnetwerk Vastgesteld p 26 april 2013 1 1 Inleiding Begin 2012 maakte 100, uw welzijns- en zrgnetwerk een drstart, na vier jaar nder de naam Zwel NN vanuit
Nadere informatieBELANGENVERENIGING PENSIOENGERECHTIGDEN PFZW KEUZEMOGELIJKHEID TUSSEN LAAG-PENSIOEN
BELANGENVERENIGING PENSIOENGERECHTIGDEN PFZW KEUZEMOGELIJKHEID TUSSEN HOOG-LAAG LAAG-PENSIOEN f f LAAG -HOOG HOOG-PENSIOEN Vr pensiengerechtigden die de 65-jarige leeftijd ng niet bereikt hebben U kunt
Nadere informatieWaarom en hoe accountants hun verdienmodel moeten aanpassen. Van uren factureren naar value added pricing
Waarm en he accuntants hun verdienmdel meten aanpassen Van uren factureren naar value added pricing Waarm en he accuntants hun verdienmdel meten aanpassen 2 Inhud Inleiding 3 De ntwikkelingen 4 Blijvende
Nadere informatieVerkorte Handleiding Versie Medewerker Januari 2013
Verkrte Handleiding Versie Medewerker Januari 2013 Starten met OTIB-skillsmanager OTIB-skillsmanager is een instrument m het gesprek dat u gaat veren met uw leidinggevende vr te bereiden. U wrdt gevraagd
Nadere informatieRuimtelijke toekomstvisie dorp (discussiestuk)
Ruimtelijke tekmstvisie drp (discussiestuk) Waarm dit vrstel De behefte aan een tekmstvisie vr de verdere ruimtelijke ntwikkeling van ns drp is ntstaan naar aanleiding van de bijeenkmsten met bewners ver
Nadere informatieBeveiliging van SCADA systemen
Beveiliging van SCADA systemen NiV www.niv.nl Waar gaan we het verhebben 1. Wat is SCADA? 2. Risic s en impact binnen SCADA 3. He beveiligen? 4. Aanpak NiV www.niv.nl 1. WAT IS SCADA? NiV www.niv.nl NiV
Nadere informatieWat zijn de specifieke omstandigheden van deze locatie waar, bij inpassing van de voorziening, rekening mee gehouden moet worden?
Omgevingsscan Achtergrnd prject De gemeente Drdrecht heeft het plan pgevat de prblematiek rndm (merendeels verslaafde) dak- en thuislze mensen in haar stad aan te pakken. In dit kader heeft de gemeente
Nadere informatie.1-4- gemeente Eindhouen
.1-4- gemeente Eindhuen Inleiding 3 3 Vr u ligt het Jaarverslag Leerplicht en Straks.nu 2008-2009. Qua vrm en pmaakeen ander jaarverslag dan u gewend bent. De vrij uitgebreide weergave van allerlei zaken
Nadere informatieAanvraagformulier Uitvoeringsverordening EBU - NOMMIF. 1 van 9. 1.1. Gegevens van de hoofdaanvrager
Let p: Alleen de aanvragen die vlden aan strategische agenda van de Ecnmic Bard Utrecht (EBU) en het tpsectrenbeleid in de regi kmen in aanmerking vr subsidie. Alleen vlledig ingevulde en ndertekende frmulieren
Nadere informatieBegeleidende tekst bij de presentatie Ieder kind heeft recht op Gedifferentieerd RekenOnderwijs.
Begeleidende tekst bij de presentatie Ieder kind heeft recht p Gedifferentieerd RekenOnderwijs. Dia 1 Opmerking vr de presentatr: in het geval u tijd te krt kmt, kunt u de blauwe tekst als ptineel beschuwen
Nadere informatieProjectomschrijvingen van het Uitvoeringsprogramma 2012-2015 Visie Openbaar Vervoer 2020
Vrdracht Prvinciale Staten van Nrd-Hlland Vrdracht Haarlem, juli 2012 Onderwerp: Uitveringsprgramma 2012-2015 Visie Openbaar Verver 2020 Bijlage: Prjectmschrijvingen van het Uitveringsprgramma 2012-2015
Nadere informatieNieuwsbrief 1 Groen Licht www.nieuwkortenoord.nl
Nieuwsbrief 1 Gren Licht www.nieuwkrtenrd.nl Nieuwsbrief 1 Gren Licht Dit is een nieuwsbrief, speciaal gericht p de actie Gren Licht in Nieuw Krtenrd. Subsidie beschikbaar gesteld dr Prvincie vr Gren Licht
Nadere informatieHuiswerk. Waarom geven wij op school huiswerk? Wij vinden huiswerk zinvol, omdat we denken daar het volgende mee te kunnen bereiken :
Versie: ktber 2016 Huiswerk Op nze schl wrdt in diverse grepen huiswerk gegeven. Onder huiswerk verstaan we werk dat vanuit de schl meegegeven wrdt en waarvan verwacht wrdt dat het dr de kinderen thuis
Nadere informatiePEST PROTOCOL. Prins Willem-Alexanderschool
PEST PROTOCOL Prins Willem-Alexanderschl Wat is een pestprtcl? Een pestprtcl is een aantal vereenkmsten ver het tegengaan van pesten. Een afspraak tussen de schl, de kinderen en de uders. Waarm een pestprtcl?
Nadere informatieLOGBOEK van: klas: 1
LOGBOEK van: klas: 1 Inhudspgave Inleiding en inhud van het lgbek Wat is de maatschappelijke stage? Delen van de maatschappelijke stage Waar de je maatschappelijke stage? Kaders waarbinnen de maatschappelijke
Nadere informatiePedagogisch plan van aanpak
Pedaggisch plan van aanpak 2018 Buitenbrd Op avntuur in de natuur INHOUDSOPGAVE Inleiding Pedaggische kwaliteit SRK Vr wie is het PPA? Buitenbrd Pedaggische delstellingen Emtinele veiligheid Persnlijke
Nadere informatieDe Wet maatschappelijke ondersteuning eenvoudig verteld
De Wet maatschappelijke ndersteuning eenvudig verteld Met de Wm det iedereen gewn mee VCP Zichtbare invled van mensen met een beperking p lkaal beleid Inleiding Dit bekje met infrmatie ver de Wet maatschappelijke
Nadere informatieBijlage 4. Toetsingskader ontwerp levensloopbestendig Zeist-Oost
Bijlage 4 Tetsingskader ntwerp levenslpbestendig Zeist-Ost 1. Opzet Het tetsingskader Levenslpbestendig Zeist-Ost bestaat uit een aantel nderdelen. Een algemeen deel gaat ver de levenslpbestendige wijk:
Nadere informatieInformatiebrief over deelname aan het onderzoek Food2Learn
Infrmatiebrief ver deelname aan het nderzek Fd2Learn Beste leerlingen, uders en/f wettelijk vertegenwrdigers, Dat het eten van vis (rijk aan mega- 3 vetzuren) ged is vr het functineren van de hersenen
Nadere informatie