DALTONBELEIDSPLAN OBS DE POOLSTER

Transcriptie

1 DALTONBELEIDSPLAN OBS DE POOLSTER KLAAR VOOR DE WERELD VAN STRAKS

2 Inhoud Inleiding... 3 Wie zijn wij?... 4 Wat voor school zijn wij?... 4 Uitgangspunten van De Poolster... 4 Geschiedenis van de school... 4 Ons gebouw... 4 Daltononderwijs... 5 Een stukje geschiedenis... 5 Daltonprincipes... 5 WAAROM?... 6 Samenwerking... 6 Vrijheid en verantwoordelijkheid... 6 Effectiviteit... 6 Zelfstandigheid... 6 Reflectie... 6 HOE?:... 7 Samenwerking... 7 Vrijheid (in gebondenheid) en verantwoordelijkheid... 7 Effectiviteit... 8 Zelfstandigheid... 8 Reflectie... 8 WAT?... 9 De daltonmiddelen... 9 Dagkleuren... 9 Takentijd... 9 Taakbrief... 9 Week- en dagplanning Nakijkhoek Uitgestelde aandacht Maatjesbord Keuzetaak Werkplekken en -hoeken Groepsoverstijgend werken Mediatoren DOL Daltonbeleidsplan Verantwoordelijkheid Reflecteren en evalueren Samenwerken Zelfstandigheid Pagina 2 van 29

3 Inleiding Voor u ligt ons Beleidsplan Dalton. Hierin staat beschreven hoe er op daltonschool De Poolster gewerkt wordt aan de hand van het daltononderwijs. We zijn trots te laten zien dat leerlingen vanaf de kleuters tot groep 8 betrokken worden bij het leren en hun eigen ontwikkeling. Naast de kerndoelen vinden we het belangrijk dat elk kind op deze school als individu leert om zelfstandig te worden en samen leert werken met anderen. Als school streven wij ernaar dat de kinderen zelfstandig aan hun taken kunnen werken en verantwoordelijk zijn voor hun eigen werktempo, op het eigen niveau. Om deze ontwikkeling goed te laten slagen is er een belangrijke rol weggelegd voor de leerkracht. In dit beleidsplan wordt weergegeven hoe het team van De Poolster het onderwijs afstemt op de behoefte van haar leerlingen. Door het gebruik van de daltonkernwaarden willen wij zo goed mogelijk aansluiten bij het niveau, ontwikkeling en mogelijkheden van elk kind. Nieuwe leerkrachten op de Poolster, die niet eerder met het daltonprincipe gewerkt hebben, kunnen dit draaiboek gebruiken als basisondersteuning. In het beleidsplan zijn de visie, doelen en werkwijze omtrent het daltononderwijs beschreven. Tevens is er een overzicht te vinden van gebruikte materialen en middelen op school (in de bijlage om materiaal eventueel bij te kunnen maken). Het Beleidsplan Dalton is niet bedoeld als statisch object en het is dan ook de bedoeling dat de school en het plan zich samen verder ontwikkelen; het beleidsplan zal steeds vernieuwd worden om het Daltononderwijs op school levend te houden. We laten graag zien waar we trots op zijn. In een gesprek vertellen graag over alles wat volgens ons goed daltononderwijs is. Dit daltonbeleidsplan vormt daar een start van. In dit daltonbeleidsplan geven wij aan hoe wij vormgeven aan het daltononderwijs en wat wij in de toekomst willen bereiken. Dit daltonbeleidsplan blijft natuurlijk een verhaal op papier. Graag nodigen wij u uit om langs te komen en live te aanschouwen hoe mooi en inspirerend het daltononderwijs is. Dit beleidsstuk is geschreven voor de volgende doelgroepen: Het personeel van de school Het schoolbestuur Ouders met kinderen op onze school Nieuwe belangstellende ouders De inspectie van het onderwijs Belangstellenden Schoolbegeleiders Andere (Dalton)scholen Visiteurs van de Nederlandse Dalton Vereniging (NDV) Pagina 3 van 29

4 Wie zijn wij? Wat voor school zijn wij? De Poolster is een openbare school voor primair onderwijs. Onze school is toegankelijk voor alle kinderen vanaf 4 jaar. De school heeft geen geloofs- of levensbeschouwelijke grondslag en kent geen onderscheid naar ras of sekse. Het onderwijs wordt gegeven volgens de daltonprincipes Zelfstandigheid, Verantwoordelijkheid en Samenwerking. In juni 2002 heeft de school het daltonpredikaat gekregen en in oktober 2007 is dat voor 5 jaar verlengd. Het bestuur van de school is: Stichting Openbaar Onderwijs Amsterdam Noord (SOON) Papaverweg KJ Amsterdam Uitgangspunten van De Poolster Iedereen op De Poolster draagt bij aan een veilige, prettige omgeving, waarin plaats en respect is voor elk individu. Samen werken wij aan goed onderwijs, opdat iedereen zich zo optimaal mogelijk kan ontwikkelen. Daarbij biedt de school de ruimte om eigen initiatieven te ontplooien. Wij werken vanuit de volgende missie: Ieder kind is een ster op De Poolster! Ieder kind kan stralen, wij willen er in ons onderwijs voor zorgen dat een kind zich prettig en veilig voelt op school. Ieder kind heeft recht op een eigen plekje op onze school. Hoe het kind ook is, welke capaciteiten en misschien beperkingen het ook heeft, wij willen als school een eigen plek voor ieder kind kunnen creëren. Ieder kind mag zichzelf zijn en is uniek. De eigenheid van elk kind willen we benadrukken en we zoeken naar datgene waarin ieder individueel kind sterk is en zich verder kan ontwikkelen. Voor onze school betekent goed onderwijs dan ook onderwijs dat een flexibel aanbod heeft en kinderen kan bieden wat ze nodig hebben. Om die reden werken wij bijvoorbeeld met niveaugroepen. Wij stellen hoge eisen aan ons onderwijs. Wij beogen optimale resultaten van de leerlingen. Ouders en kinderen mogen erop rekenen dat wij proberen uit de kinderen te halen wat er in zit! De (gemiddelde) leerlingresultaten van onze school moeten zich dan ook minimaal op het niveau bevinden dat van onze school (op basis van onze leerlingpopulatie) mag worden verwacht. De Poolster moet een plek zijn waar een prettige werksfeer heerst, door (op alle niveaus) respectvol met elkaar samen te werken. Belangrijke kernwoorden voor de school en ons onderwijs zijn: fysieke en geestelijke veiligheid (voor alle betrokkenen); respect voor mening, persoonlijkheid en eigendommen; duidelijkheid, wij houden ons aan afspraken; ruimte voor eigen initiatief; belangstelling voor elkaar. Geschiedenis van de school De school staat in Tuindorp Oostzaan, een wijk van Amsterdam Noord met veel namen van hemellichamen. Vandaar onze naam De Poolster. De school bestaat sinds en is voortgekomen uit een fusie van twee dichtbij elkaar staande scholen, namelijk de Horizon en de Singel. Ons gebouw De school is gevestigd in een gebouw dat meer dan 35 jaar oud is, gelegen op een zeer ruim schoolplein in een boomrijke omgeving. In 2007 is op het schoolplein een Zone Parc aangelegd. Het schoolplein wordt omringd door een hek. Er lopen geen drukke doorgaande wegen langs de school. Op de begane grond zijn tien klaslokalen gehuisvest en op de eerste verdieping vier. Tevens is er in het schoolgebouw een voorschool gevestigd. Een gymzaal staat op enkele meters van de school en in de school zelf bevindt zich een kleuterspeelzaal. In de afgelopen jaren is er veel aandacht besteed aan het gebouw en de omgeving. Pagina 4 van 29

5 Daltononderwijs Een stukje geschiedenis Het ontstaan van het Daltononderwijs De daltonwerkwijze is gebaseerd op ideeën van de Amerikaanse Helen Parkhurst. Helen Parkhurst begon als leerkracht in Zij kreeg te maken met een school met veertig leerlingen verdeeld over acht leerjaren. Op een klassikale manier lesgeven was onmogelijk. Parkhurst koos voor een aanpak van een minimum aan lesgeven en een maximum aan zelfstudie. Zij overlegde met de leerlingen over wat hun eigen verantwoordelijkheid zou kunnen zijn en wat die van de leerkracht. De leerlingen beloofden dat zij aan hun taak zouden werken en die op tijd af zouden hebben. Later werden deze ideeën aangepast en toegepast in de State Highschool in Dalton om de efficiency van het onderwijs te verhogen. Naar deze plaats is het daltononderwijs vernoemd. Daltonprincipes Helen Parkhurst kwam tot de volgende drie daltonprincipes: 1. Vrijheid en verantwoordelijkheid 2. Zelfstandigheid 3. Samenwerken Sinds het schooljaar zijn door de Nederlandse Dalton Vereniging (NDV) de volgende drie principes toegevoegd: 4. Effectiviteit en doelmatigheid 5. Reflectie 6. Borging Kenmerkend voor het daltononderwijs is dat het zich steeds aanpast aan de veranderende eisen en verwachtingen van de samenleving. De kernwaarden blijven overeind, maar hebben door de jaren heen andere accenten gekregen. De Daltondriehoek Veel daltonscholen hanteren de daltondriehoek van de Nederlandse Dalton Vereniging. Deze driehoek heeft als kernonderwerp: vertrouwen. Vanuit wederzijds vertrouwen kunnen zowel leerlingen als leerkrachten verantwoordelijkheid dragen en verantwoording afleggen. Dit gegeven vormt de basis voor het werken aan de zes kernwaarden: vrijheid in gebondenheid, zelfstandigheid, samenwerken, effectiviteit en doelmatigheid, reflectie en borging. De zes kernwaarden vormen een samenhangend geheel en overlappen elkaar in de praktijk. Pagina 5 van 29

6 WAAROM? Het belang van de daltonkernwaarden Samenwerking De Poolster is een leeromgeving waar leerlingen en leerkrachten van en met elkaar leren en samenwerken met andere scholen en derden uit de wijk. We hechten hier belang aan omdat het welbevinden en betrokkenheid van en niet ophoudt bij onze school. Daarom participeert De Poolster in de Vreedzame wijk. De Vreedzame wijk is een verlenging van de Vreedzame schoolmethode, die zorg draagt voor de sociale ontwikkeling van onze leerling, met als einddoel vormgeven aan democratisch burgerschap. De meerwaarde van samenwerken is voor ons een uitbreiding van mogelijkheden en delen van kennis. Daarnaast draagt het bij tot het optimaler functioneren in de maatschappij. Vaardigheden die door middel van samenwerking aan bod komen, zijn sociale vaardigheden en leren reflecteren op de manier waarop geleerd wordt en omgangsvormen en groepsgedrag. Daarnaast draagt het bij tot beoordelen van een eigen inbreng en die van medeleerlingen, het aangaan van dialogen, het leren omgaan met teleurstellingen en het ervaren van de meerwaarde ervan. Vrijheid en verantwoordelijkheid Vrijheid is noodzakelijk om eigen keuzes te kunnen maken en eigen wegen te vinden. Vrijheid in het daltononderwijs is de gelegenheid krijgen om het taakwerk zelf te organiseren. De opgegeven leerstof en de eisen die daaraan worden gesteld, de tijdslimiet, de werkafspraken en de schoolregels vormen de grenzen waarbinnen de leerlingen hun vrijheid leren gebruiken. Een leerling leert verantwoordelijkheid voor zichzelf en zijn omgeving te dragen, als zijn omgeving hem daarvoor de ruimte en mogelijkheden biedt. Door leerlingen meer vrijheid te bieden kunnen zij eigen keuzes maken en een actieve leerhouding ontwikkelen. Maar vrijheid betekent niet dat alles zomaar kan en mag. Het is een taak van de leerkracht om iedere leerling een structuur te bieden om vrijheid binnen grenzen te leren hanteren. Leerlingen krijgen de ruimte om te ontdekken en te experimenteren en krijgen daardoor ervaring welke aanpak wat oplevert. Dat is voor leerlingen een geleidelijk leerproces, waarin zelfkennis en zelfinschatting een grote rol spelen. In dit proces vervult de leerkracht een rolmodel. Zij nemen verantwoordelijkheid voor alle leerlingen van de school en haar directe omgeving. Leerkrachten bepalen gezamenlijk leerdoelen voor hun leerlingen, binnen de afspraken die er met elkaar gemaakt zijn. Daarnaast bereiden zij gezamenlijk lessen voor. Effectiviteit Effectiviteit is een voorwaarde om een zo hoog mogelijk onderwijsresultaat te behalen. Het stimuleren van de intrinsieke motivatie en leerlingen eigenaar maken van een deel van de taak, maakt ons onderwijs effectief. De Poolster zorgt waar mogelijk voor effectieve leermiddelen en een effectieve leeromgeving. Zelfstandigheid Op De Poolster zijn wij ervan overtuigd dat het onze taak als school om de leerlingen zo zelfstandig mogelijk door te sturen naar het voortgezet onderwijs. Hierdoor kan voorkomen worden dat het leerproces stagneert en dat de leermotivatie afneemt. Zelfstandigheid draagt bij aan een gevoel van veiligheid, waardoor leerlingen hun eigen ontwikkeling niet in de weg staan. Daarbij stimuleert deze verworven zelfstandigheid het probleemoplossend vermogen van de leerling. Om later als volwassene goed te kunnen functioneren moet een leerling leren beoordelen welke beslissingen hij/zij moet nemen en wat de gevolgen daarvan zijn. De keuzevrijheid dwingt leerlingen tot het nemen van zelfstandige beslissingen die voor hem effectief en zinvol zijn. Reflectie Op De Poolster hechten wij veel waarde aan reflecteren op eigen werk en gedrag. Door middel van reflectie willen wij de leerlingen leren dat je door middel van feedback van anderen of jezelf, tot inzichten kunt komen en daardoor je steeds kunt verbeteren en ontwikkelen. De leerkrachten hebben hierin een voorbeeldfunctie en komen door middel van reflectie ook tot inzichten op het van onderwijspraktijk en professioneel handelen. Reflectie is op De Poolster dus integraal ingevoerd. Ook op schoolniveau vindt reflectie over de kwaliteit van het onderwijs plaats. Pagina 6 van 29

7 HOE?: Hoe worden de daltonkernwaarden ingezet? Samenwerking Op leerlingniveau hebben de leerlingen de mogelijkheid taken samen uit te voeren. In veel van de door ons uitgekozen methodes speelt samenwerking een grote rol. De leerlingen leren om elkaar te vertellen hoe ze tot een oplossing komen. Van en met elkaar leren staat hier centraal. Binnen de school werken we met een maatjesbord. Leerlingen worden gekoppeld aan elkaar en helpen elkaar bij opdrachten en problemen en staan samen in de rij. Het maatjesbord is in de klas terug te vinden. Naast in de groep te leren samenwerken wordt er ook gewerkt in keuzeateliers (groepsoverstijgend werk).hierbij kunnen kinderen uit verschillende leerjaren een keuze maken uit een wisselend aanbod en werken ze dan ook samen aan een opdracht of activiteit. Er wordt op De Poolster in de lessen schoolbreed gebruik gemaakt van verschillende coöperatieve werkvormen en er wordt gewerkt met tutorlezen, waarbij oudere kinderen de rol van tutor krijgen bij technisch lezen. Daarnaast maken de leerlingen van de groepen 5 t/m 8 deel uit van een leerorkest, samen met leerlingen van 2 andere scholen uit de buurt. Ook maken een aantal leerlingen deel uit van de kinderraad Vreedzame Wijk Noord-West. Op leerkrachtniveau wordt er veel aandacht besteed en waarde gehecht aan samenwerken. Sinds werken wij op school samen met Stichting LeerKRACHT. Onderdelen hiervan zijn collegiale klassenconsultaties en gezamenlijke lesvoorbereidingen. Op deze manier maken de leerkrachten gebruik van elkaars expertise en zijn hierin een rolmodel voor de leerlingen. Ook hechten wij veel belang aan het samenwerken met ouders. In alle groepen zijn er klassenouders die verschillende praktische zaken met en voor de leerkrachten organiseren, begeleiding bij uitstapjes regelen en de leden van de oudercommissie ondersteunen indien gewenst. Daarnaast vragen wij ouders te participeren bij de keuze-ateliers. Samen met de MR ouders wordt gewerkt aan de bijstelling van de daltonvisie van de school. Tot slot werkt de school samen met buurtorganisaties en buurtbewoners, waaronder deelname aan een jaarlijkse gezamenlijke tentoonstelling in de buurt en met bijvoorbeeld het 5-mei comité. Vrijheid (in gebondenheid) en verantwoordelijkheid De leerlingen zijn verantwoordelijk voor het inplannen en afronden van de taken van de dag- en de weektaak. In elke groep wordt zelfcorrigerend materiaal neergelegd, waardoor de leerling ook de vrijheid heeft om taken in zijn eigen tempo en op zijn eigen niveau af te ronden, na te kijken en te verbeteren. In de weektaak beschrijven de leerlingen hun eigen leerdoelen die uitgewerkt moeten worden in een portfolio. Na het maken en nakijken van het werk reflecteren leerlingen op hun werk, taakaanpak en organisatie. Leerlingen leren zorg te dragen voor hun omgeving. Zo werken we op school met een bord voor maatjestaken. Dit zijn klassentaken die elke dag door leerlingen uitgevoerd moeten worden Iedere leerling is medeverantwoordelijk voor het netjes houden van de klas, zijn eigen werkplek en andere werkplekken buiten de groep.. Op school wordt er gewerkt met de Vreedzame schoolmethode, waarbij leerlingen van de groepen 7 en 8 opgeleid worden tot mediatoren (helden zoneparc). Zij zijn verantwoordelijk voor het uitdelen van speelmaterialen op het schoolplein, houden toezicht tijdens het buitenspelen en spreken conflicten tussen leerlingen uit. Binnen school zijn verschillende werkplekken terug te vinden voor leerlingen. Leerlingen hebben hierin een vrije keuze voor de plek en hebben geleerd hoe om te gaan met deze vrijheid. De leerkracht geeft de leerlingen ruimte en tijd om zelfstandig aan hun taken te werken. De leerkracht heeft een coachende rol en zorgt voor een veilige leeromgeving. De leerkracht geeft leerlingen vertrouwen zodat de leerlingen eigenaarschap ontwikkelen van hun eigen leerproces. In het team worden verantwoordelijkheden gedeeld. Een voorbeeld hiervan is de aanwezigheid van verschillende werkgroepen op onze school, bestaande uit leerkrachten.. Binnen deze werkgroepen worden onderwijsinhoudelijke zaken en ontwikkelingen uitgewerkt met het jaarplan als uitgangspunt. Leerkrachten zijn tijdens de pauzes, werken in keuze-ateliers, het aanspreken op de werkplekken buiten de groepen verantwoordelijk voor alle leerlingen. Daarnaast leggen leerkrachten ook verantwoording naar elkaar af in de vorm van het delen en bespreken van de groepsopbrengsten. Samen met ouders zijn wij als school verantwoordelijk voor het welzijn en de geestelijke en cognitieve ontwikkeling van de leerlingen. Pagina 7 van 29

8 Effectiviteit Om de effectiviteit te bevorderen werken alle leerlingen met behulp van een planning in de vorm van een weektaak en overig werk op niveau. Verder is het belangrijk dat de taken een beroep doen op intrinsieke motivatie. De instructies van de leerkracht zijn kort en door het werken in niveaugroepen worden leerlingen in staat gesteld verder te gaan met de taken zodra zij of de leerkracht de inhoud van de aangeboden lesstof begrepen hebben. Leerlingen kunnen indien gewenst weer aansluiten bij de verlengde instructie indien blijkt dat er toch nog meer toelichting van de leerkracht nodig is. Daarnaast zorgt de leerkracht voor afwisseling van werkvormen, houdt rekening met leerstijlen en aanpak. Ook is het de taak van de leerkracht zorg te dragen voor het stimuleren van intrinsieke motivatie/uitdaging en het voeren van korte coachgesprekken om motivatie te behouden of te vergroten. Leerkracht moet zorg dragen voor geschikt maatje om mee samen te werken. Tot slot begeleiden de leerkrachten de leerlingen met het formuleren van leerdoelen en coachen de leerlingen tijdens het leerproces om tot deze doelen te komen. Zelfstandigheid De leerlingen worden in de gelegenheid gesteld te kiezen in welke volgorde ze de taken gaan maken, op welk tijdstip ze dit doen en hoe lang ze aan iedere taak willen werken. Er is tevens de mogelijkheid in het kiezen van een werkplek en het wel of niet samenwerken. Leerlingen leren omgaan met uitgestelde aandacht van de leerkracht, waardoor de leerlingen gestimuleerd worden oplossingsgericht te werken. De leerlingen worden hierdoor gestimuleerd om op zoek te gaan naar andere mogelijkheden om de opdracht tot een goed einde te brengen. Leerlingen worden in de gelegenheid gesteld om het werk zelf na te kijken, waardoor ze evalueren op de taak en, indien nodig, gerichte hulpvragen kunnen stellen aan de leerkracht of medeleerlingen. Vanaf groep 1 worden de leerlingen gestimuleerd om problemen zelf of samen met een medeleerling op te lossen en zelfstandig te kiezen uit de keuzekast. De leerkrachten maken deel uit van werkgroepen waarin zij ruimte krijgen om onderwijs vorm te geven en initiatieven te ontplooien. Daarnaast nemen de leerkrachten deel aan de bijeenkomsten in het kader van de methodiek LeerKRACHT, waarbij zij met elkaar vorm kunnen geven aan gezamenlijke lesdoelen en richting kunnen geven aan onderwijsinhoudelijke ontwikkelingen. Reflectie De leerlingen maken bij het plannen een inschatting van de moeilijkheidsgraad en de tijd van de opdrachten. Tijdens de taak reflecteren de lln. op het proces; gaat alles zoals gepland of zijn er tussentijdse aanpassingen nodig. Achteraf wordt een feitelijke beoordeling gegeven en worden in de vorm van een leergesprek regelmatig de inschattingen vooraf en de feitelijke beoordelingen achteraf met elkaar vergeleken. In zulke gesprekjes kan er dan bijvoorbeeld aandacht geschonken worden aan het feit waarom een kind steeds de rekenopgaven in de weektaak vooraf moeilijker inschat dan ze (achteraf) blijken te zijn. Op andere aspecten van het werken in de klas wordt op een soortgelijke wijze gereflecteerd. Zo wordt geleidelijk de vaardigheid in het zelfstandig werken en het samenwerken opgebouwd. De leerlingen reflecteren schriftelijk op de weektaak en op het evaluatieformulier dat in het leerlingrapport bestemd voor leerling en ouders/verzorgers wordt toegevoegd. Leerkrachten evalueren samen met de leerlingen mondeling aan het einde van alle lessen. Daarnaast reflecteren zij op de groepsresultaten en in teamverband op de resultaten van de school. Naar aanleiding van klassenbezoeken van collega s en leidinggevenden reflecteren leerkrachten op eigen handelen. Pagina 8 van 29

9 WAT? De daltonmiddelen In het vorige hoofdstuk zijn al verschillende middelen de revue gepasseerd. In dit hoofdstuk zullen we de instrumenten verder beschrijven die we inzetten. We zullen ze niet per kernwaarde benoemen aangezien sommige instrumenten in relatie staan tot meerdere kernwaarden. Dagkleuren Elke dag van de week heeft een eigen kleur. Deze dagkleuren liggen vast en zijn voor iedereen hetzelfde. Ze zijn duidelijk zichtbaar in de klas. Doel van de dagkleuren is het bieden van structuur voor de kinderen. Op de taakbrief worden de kleuren door de kinderen gebruikt om aan te geven op welke dag ze een bepaalde taak hebben gemaakt. Ook maakt het gebruik van dagkleuren op de taakbrief zichtbaar hoe de leerling zijn taken plant. Daltonkernwaarde(n): zelfstandigheid, verantwoordelijkheid, reflectie, effectiviteit. Takentijd De tijd die leerlingen hebben om aan hun weektaak te werken noemen we de takentijd. Op onze school proberen we zoveel mogelijk tijd te creëren waarop leerlingen zelfstandig kunnen werken aan hun taken. Deze tijd noemen we takentijd. In groep 1 t/m 3 wordt gewerkt met een planbord. Hierop zijn de taken van de week zichtbaar. De kinderen kunnen hierop hun taken plannen en aangeven welke taken ze af hebben. Dit gebeurt d.m.v. gekleurde noppen. Vanaf groep 4 is de beschikbare tijd zichtbaar op de weektaak. Aan het begin van de week plannen de kinderen hun taken in. Van leerkrachten wordt verwacht dat zij de hoeveelheid taaktijd en aantal taken op elkaar afstemmen. Daltonkernwaarde(n): zelfstandigheid, effectiviteit, reflecteren en evalueren Taakbrief De school wil niet alleen kennis bijbrengen, maar ook de persoonlijke ontwikkeling stimuleren. De persoonlijke ontwikkeling is van belang om te kunnen functioneren als lid van de samenleving. In de taak bieden wij de leerling zo veel mogelijk vrijheid en verantwoordelijkheid om de taak zelfstandig (of in samenwerking) uit te voeren. De leerlingen bepalen hoe zij aan een bepaalde taak werken, in welke volgorde, of zij het alleen doen of samen en waar zij de taak gaan uitvoeren. Op het planbord / de taakbrief wordt aangegeven hoeveel werk een leerling in een week gedaan moet hebben. De taakbrief maakt het mogelijk voor leerlingen om zelfstandig te werken. De meeste taken dienen binnen een week afgerond te worden. Op dit proces wordt geëvalueerd. De bevindingen worden meegenomen in de nieuwe weektaak d.m.v. zelfreflectie op de achterzijde van de taakbrief. Naast het zelfstandig kunnen werken, hebben het planbord en de taakbrief tot doel om leerlingen te leren plannen. Naast volgorde aangeven waarop leerlingen de taak maken, wordt in de hogere groepen steeds meer een beroep gedaan op het tijdsbewustzijn van kinderen. Leerlingen schatten bijvoorbeeld van tevoren in hoe lang ze denken met een taak bezig te zijn. Achteraf reflecteren ze hierop. Is mijn planning gelukt? Hoe komt dat? Aan het eind van de dag of aan het eind van de week wordt de taak geëvalueerd. Vanaf groep 4 geven de leerlingen op de achterkant van de taakbrief aan hoe ze de week beleefd hebben door het inkleuren van een smiley. We maken gebruik van 3 verschillende smiley s: Een lachend gezichtje: ik ben tevreden / vond het leuk. Een neutraal gezichtje: ik zou het beter kunnen / ik vond het moeilijk. Een droevig gezichtje: ik ben niet tevreden. Daarnaast wordt er vanaf groep 5 geëvalueerd en gereflecteerd op inhoud / lesdoel en taakaanpak / houding. Hierbij staat steeds het proces centraal: Waar ga ik volgende week op letten? Daltonkernwaarde(n): zelfstandigheid, effectiviteit, reflecteren en evalueren. Pagina 9 van 29

10 Week- en dagplanning Om de leerling goed te kunnen laten plannen en een overzicht te geven van de dag en de week, staat op de taakbrief (vanaf groep 4) de dag- en weekplanning aangegeven. Hierop kunnen de kinderen zien wanneer welke instructies worden gegeven, alsmede de klassikale activiteiten. Daltonkernwaarde(n): effectiviteit Nakijkhoek In de midden- en bovenbouw moeten de leerlingen het gemaakte werk zelf nakijken. Dit gebeurt aan de nakijktafel. De nakijktafel is een aparte tafel waar nakijkboeken liggen en een groene nakijkpen. Het zelf nakijken van de leerlingen gebeurt nadat er afspraken zijn gemaakt over het nakijken. Afspraken zijn bijvoorbeeld: Hoe kijk ik na? Wat moet ik doen als er fouten in mijn werk zitten? Wanneer verbeter ik de fouten en hoe doe ik dat? Wanneer moet ik hulp vragen? Zelf nakijken heeft een aantal voordelen: 1. De leerling krijgt meteen feedback op het gemaakte werk en hoeft niet te wachten tot de leerkracht het werk heeft nagekeken. 2. De leerling krijgt inzicht in wat hij/zij zelf kan en bij welke onderdelen van de taken er hulp gevraagd moet worden aan de medeleerling, dan wel aan de leerkracht. 3. Leerlingen dragen verantwoordelijkheid voor hun eigen werk. De leerkracht houdt controle over het nakijken door steekproeven te nemen bij de leerlingen. Daarbij ligt de focus op het nakijkproces en niet op het nagekeken werk. De leerkracht observeert regelmatig bij het nakijken. De leerling is verantwoordelijk voor het nakijken van zijn werk en niet de leerkracht. De toetsen daarentegen worden nagekeken door de leerkracht. Dit zijn de meetmomenten. Daltonkernwaarde(n): reflectie, verantwoordelijkheid Uitgestelde aandacht Kort gezegd betekent uitgestelde aandacht dat er momenten zijn waarop kinderen niet terecht kunnen bij de leerkracht met hun vragen. Op die manier proberen we op daltonschool De Poolster de zelfstandigheid, het samenwerken en de verantwoordelijkheid van kinderen (verder) te ontwikkelen. De oplossingsgerichtheid van kinderen wordt op die manier bevorderd. We beginnen met het oefenen met uitgestelde aandacht vanaf groep 1. In alle groepen wordt een symbool gehanteerd, dat aangeeft dat de kinderen even niet bij de leerkracht terecht kunnen. Dit kan een stopbord zijn (groepen 1/2), of een stoplicht op het bord in de hogere groepen. Tijdens de periode van uitgestelde aandacht kan de leerkracht verlengde instructie geven, leerlingen coachen, dan wel een observatie uitvoeren. Daltonkernwaarde(n): zelfstandigheid, effectiviteit, reflecteren, verantwoordelijkheid. Pagina 10 van 29

11 Maatjesbord Maatjeswerk is gericht op het bevorderen van de competentie samenwerken van leerlingen. Ook het samen verantwoordelijk zijn voor een bepaalde maatjestaak komt hierbij aan de orde. Het houdt in dat iedere leerling een maatje in de klas krijgt aangewezen (of zelf kiest). De maatjes worden gevisualiseerd op het maatjesbord. Dit bord is in elke klas zichtbaar opgehangen. Met het maatje werkt een kind in een bepaalde periode samen. Een leerling kan ook hulp vragen bij zijn maatje. Bovendien moet de leerling ook zorgen voor zijn maatje, bijv. bij het aantrekken van de jas of het lopen in de rij. Daltonkernwaarde(n): samenwerken, verantwoordelijkheid. Daltonkernwaarde(n): effectiviteit Keuzetaak De Poolster is bezig met de ontwikkeling van het werken met een keuzetaak. Dit is een taak, een werkje dat de leerling zelf mag vormgeven. De leerling krijgt ruimte om op zijn eigen talenten, creativiteit en interesse een beroep te doen door het stellen van eigen leerdoelen. De keuzetaak vormt een vast onderdeel op de taakbrief. Werkplekken en -hoeken De leerlingen zijn vrij om een werkplek te kiezen waar ze taakgericht kunnen werken. De leerkracht schenkt de leerling daarin het vertrouwen. Voor het werken op de werkplekken geldt een vaste afspraak: Er kan alléén gewerkt worden door kinderen die in het bezit zijn van z.g. gangkaartjes ; één geel en één rood kaartje. Wanneer een leerkracht of andere medewerker van kinderen merkt dat er niet volgens de afspraken gewerkt wordt, neemt deze een kaartje in. Wanneer een kind (of groepje) geen kaartjes meer heeft, gaat het terug naar de klas. Daltonkernwaarde(n): zelfstandigheid, effectiviteit, reflecteren en evalueren, samenwerken, verantwoordelijkheid. Pagina 11 van 29

12 Groepsoverstijgend werken Elk schooljaar staan er een aantal momenten voor groepsoverstijgend werken ingepland. Per bouw kan worden gekozen uit verschillende activiteiten, die buiten het normale curriculum liggen. Dit bevordert de zelfstandigheid, het samenwerken van leerlingen en biedt hen de gelegenheid om in aanraking te komen met nieuwe vakken/activiteiten en leerkrachten. Daltonkernwaarde(n): zelfstandigheid, effectiviteit, reflecteren en evalueren, samenwerken, verantwoordelijkheid. Mediatoren De Poolster werk met mediatoren volgens de methode De Vreedzame School. Hun taak is gecombineerd met die van de Helden zoals deze er zijn vanuit het ZoneParc. Taken van Mediatoren zijn: Bemiddelen bij kleine conflicten. Beheren van speelmateriaal van het ZoneParc op het schoolplein. Daltonkernwaarde(n): zelfstandigheid, effectiviteit, reflecteren en evalueren, samenwerken, verantwoordelijkheid. Pagina 12 van 29

13 DOL Wat mag ik verwachten van een kind in groep 1 op het gebied van zelfstandigheid en wat van een kind in groep 8? Het antwoord op deze vraag is te vinden in de DOL (daltonontwikkelingslijn) Per daltonkernwaarde hebben we een ontwikkelingslijn ontwikkeld van groep 1 t/m 8. Hierin beschrijven we het verwachte gedrag van leerlingen en de middelen die we daarvoor inzetten. De daltonontwikkelingslijn vormt de basis voor de invulling van ons daltononderwijs en is in te zien op school. Graag lichten wij u de DOL toe. Daltonkernwaarde(n): borging Daltonbeleidsplan In het daltonbeleidsplan beschrijven we hoe wij vormgeven aan het daltononderwijs en de visie daarachter. Dit document is een groeidocument. Het beleidsplan is te vinden op de website en in te zien op school. Daltonkernwaarde(n): borging Pagina 13 van 29

14 Verantwoordelijkheid Verwacht gedrag Omgaan met het taakbord: Afkrijgen/afkleuren/reflecteren. Zelf plannen Groep 1-2 Groep 3 Omgaan met het taakbord: De leerling kan zelfstandig taken plannen op het taakbord. Afkrijgen/afkleuren/reflecteren. Het kind kan zijn eigen werkproces verantwoorden in een gesprek met de leerkracht. (Zien) Praat niet voor zijn beurt. Denkt na voor het iets onderneemt, heeft controle over het eigen gedrag. Eist weinig aandacht op. Houdt zich aan regels. Kan iemand om hulp vragen. Leerlingen werken met maatjestaakjes in de klas. Leerlingen kunnen werken met een oploskaart om zelfstandig conflicten op te lossen. Leerlingen kunnen groepsoverstijgend werken en wennen aan het maken van een keuze. Het kind kan zijn eigen werkproces verantwoorden in een gesprek met de leerkracht. (Zien) Praat niet voor zijn beurt. Denkt na voor het iets onderneemt, heeft controle over het eigen gedrag. Eist weinig aandacht op. Houdt zich aan regels. Kan iemand om hulp vragen. Leerlingen werken met maatjestaakjes in de klas. Leerlingen kunnen werken met een oploskaart om zelfstandig conflicten op te lossen. Leerlingen kijken deels hun eigen werk na. Leerlingen bepalen zelf de plaats waar zij aan het werk gaan. Planbord Feedback (opbouwend) Maatjestaak Oploskaart Leerlingen kunnen groepsoverstijgend werken aan een zelf uitgekozen leerdoel Planbord Feedback (opbouwend) Maatjestaak Instructierooster Oploskaart Pagina 14 van 29

15 Verwacht gedrag Groep 4 Groep 5 Omgaan met de taakbrief De leerling kan zelfstandig taken plannen op de taakbrief. Afkrijgen/afkleuren/reflecteren. Omgaan met de taakbord: De leerling kan zelfstandig taken plannen op de taakbrief. Afkrijgen/afkleuren/reflecteren. Zelf plannen Het kind kan zijn eigen werkproces verantwoorden in een gesprek met de leerkracht en op de achterkant van de taakbrief. Leerlingen dragen zorg voor een positieve sfeer in de klas. (Zien) Praat niet voor zijn beurt. Denkt na voor het iets onderneemt, heeft controle over het eigen gedrag. Eist weinig aandacht op. Houdt zich aan regels. Kan iemand om hulp vragen. Leerlingen werken met maatjestaakjes in de klas. Leerlingen kijken deels hun eigen werk na. Leerlingen kunnen werken met een oploskaart om zelfstandig conflicten op te lossen. Leerlingen oefenen met het werken aan eigen leerdoelen. Leerlingen bepalen zelf de plaats waar zij aan het werk gaan. Leerlingen kunnen groepsoverstijgend werken aan een zelf uitgekozen leerdoel Taakbrief met evaluatie Feedback (opbouwend) Maatjestaak Nakijkboek Oploskaart Zelf plannen Het kind kan zijn eigen werkproces verantwoorden in een gesprek met de leerkracht en op de achterkant van de taakbrief. Leerlingen dragen zorg voor een positieve sfeer in de klas. (Zien) Praat niet voor zijn beurt. Denkt na voor het iets onderneemt, heeft controle over het eigen gedrag. Eist weinig aandacht op. Houdt zich aan regels. Kan iemand om hulp vragen. Leerlingen werken met maatjestaakjes in de klas. Leerlingen kijken deels hun eigen werk na. Leerlingen kunnen werken met een oploskaart om zelfstandig conflicten op te lossen. Leerlingen oefenen met het werken aan eigen leerdoelen Leerlingen bepalen zelf de plaats waar zij aan het werk gaan. Leerlingen kunnen zelfstandig groepsoverstijgend werken aan een zelf uitgekozen leerdoel. Taakbrief met evaluatie Feedback (opbouwend) Maatjestaak Instructierooster Oploskaart Pagina 15 van 29

16 Verwacht gedrag Groep 6 Groep 7 Omgaan met de taakbrief De leerling kan zelfstandig taken plannen op de taakbrief. Afkrijgen/afkleuren/reflecteren. Omgaan met de taakbord: De leerling kan zelfstandig taken plannen op de taakbrief. Afkrijgen/afkleuren/reflecteren. Zelf plannen Het kind kan zijn eigen werkproces verantwoorden in een gesprek met de leerkracht en op de achterkant van de taakbrief. Leerlingen dragen zorg voor een positieve sfeer in de klas. (Zien) Praat niet voor zijn beurt. Denkt na voor het iets onderneemt, heeft controle over het eigen gedrag. Eist weinig aandacht op. Houdt zich aan regels. Kan iemand om hulp vragen. Leerlingen werken met maatjestaakjes in de klas. Leerlingen kijken deels hun eigen werk na. Leerlingen oefenen met het werken aan eigen leerdoelen Leerlingen kunnen zelfstandig een conflict oplossen. Leerlingen werken ook aan eigen leerdoelen. Leerlingen bepalen zelf de plaats waar zij aan het werk gaan. Zelf plannen Het kind kan zijn eigen werkproces verantwoorden in een gesprek met de leerkracht en op de achterkant van de taakbrief. Leerlingen dragen zorg voor een positieve sfeer in de klas. (Zien) Praat niet voor zijn beurt. Denkt na voor het iets onderneemt, heeft controle over het eigen gedrag. Eist weinig aandacht op. Houdt zich aan regels. Kan iemand om hulp vragen. Leerlingen werken met maatjestaakjes in de klas. Leerlingen kijken deels hun eigen werk na. Leerlingen oefenen met het werken aan eigen leerdoelen Leerlingen kunnen zelfstandig een conflict oplossen. Leerlingen werken ook aan eigen leerdoelen. Leerlingen bepalen zelf de plaats waar zij aan het werk gaan. Leerlingen kunnen zelfstandig groepsoverstijgend werken aan een zelf uitgekozen leerdoel. Taakbrief met evaluatie Feedback (opbouwend) Maatjestaak Nakijkboek Oploskaart Leerlingen kunnen zelfstandig groepsoverstijgend werken aan een zelf uitgekozen leerdoel. Taakbrief met evaluatie Feedback (opbouwend) Maatjestaak Instructierooster Oploskaart Pagina 16 van 29

17 Verwacht gedrag Groep 8 Omgaan met de taakbrief De leerling kan zelfstandig taken plannen op de taakbrief. Afkrijgen/afkleuren/reflecteren. Zelf plannen Het kind kan zijn eigen werkproces verantwoorden in een gesprek met de leerkracht en op de achterkant van de taakbrief. Leerlingen dragen zorg voor een positieve sfeer in de klas. (Zien) Praat niet voor zijn beurt. Denkt na voor het iets onderneemt, heeft controle over het eigen gedrag. Eist weinig aandacht op. Houdt zich aan regels. Kan iemand om hulp vragen. Leerlingen werken met maatjestaakjes in de klas. Leerlingen kijken deels hun eigen werk na. Leerlingen kunnen zelfstandig een conflict oplossen. Leerlingen werken ook aan eigen leerdoelen. Leerlingen bepalen zelf de plaats waar zij aan het werk gaan. Leerlingen kunnen zelfstandig groepsoverstijgend werken aan een zelf uitgekozen leerdoel. Taakbrief met evaluatie Feedback (opbouwend) Maatjestaak Nakijkboek Oploskaart Pagina 17 van 29

18 Reflecteren en evalueren Verwacht gedrag Groep 1-2 Groep 3 Groep 1: Leerling geeft aan hoe hij de taak beleefd heeft. In een gesprek met de leerkracht evalueert hij het eindproduct. Leerling geeft aan hoe hij de taak beleefd heeft. In een gesprek met de leerkracht evalueert hij het eindproduct en het proces. Groep 2: Zie groep 1, daarbij evalueert het kind ook het proces. Na groepsoverstijgend werken kan de leerling laten zien wat er is gedaan. Beloningkaartjes met dagkleur waarop de taak af was Planbord Na groepsoverstijgend werken kan de leerling laten zien wat er is gedaan en kan er ook over vertellen. Beloningkaartjes met dagkleur waarop de taak af was Planbord Feedback Verwacht gedrag Groep 4 Groep 5 De leerling geeft door middel van de smiley s aan hoe hij de taak beleefd heeft. Op de taakbrief evalueert het kind zelfstandig. In een eventueel gesprek met de leerkracht evalueert en reflecteert hij het eindproduct en het proces. Er kan ook gereflecteerd worden op en les of na een samenwerking. Na groepsoverstijgend werken kan de leerling laten zien wat er is gedaan en kan er ook over vertellen. De leerling geeft aan hoe hij de taak beleefd heeft. Op de taakbrief evalueert het kind zelfstandig. In een eventueel gesprek met de leerkracht evalueert en reflecteert hij het eindproduct en het proces. Er kan ook gereflecteerd worden op een les of na een samenwerking. De leerling heeft na het nakijken inzicht in eigen kunnen en vraagt bij teveel fouten om hulp. De kinderen kunnen zichzelf en anderen verbeterpunten geven. (boekbespreking) De kinderen kunnen hun evaluatie goed verwoorden, leerkracht vraagt nog door. Taakbrief met evaluatiemogelijkheden Feedback Na groepsoverstijgend werken kan de leerling laten zien wat er is gedaan en kan er ook over vertellen. Kan kennis overdragen van het geleerde. Taakbrief met evaluatiemogelijkheden Feedback Pagina 18 van 29

19 Verwacht gedrag Groep 6 Groep 7 De leerling geeft aan hoe hij de taak beleefd heeft. Op de taakbrief evalueert het kind zelfstandig. In een eventueel gesprek met de leerkracht evalueert en reflecteert hij het eindproduct en het proces. De leerling geeft aan hoe hij de taak beleefd heeft. Op de taakbrief evalueert het kind zelfstandig. In een eventueel gesprek met de leerkracht evalueert en reflecteert hij het eindproduct en het proces. Er kan ook gereflecteerd worden op en les of na een samenwerking. De leerling heeft na het nakijken inzicht in eigen kunnen en vraagt bij teveel fouten om hulp. De kinderen kunnen zichzelf en anderen verbeterpunten geven. (boekbespreking) De kinderen kunnen hun evaluatie goed verwoorden, leerkracht vraagt nog door. Kinderen kunnen kijken naar hun eigen gedrag en kunnen aangeven hoe zij dit denken te verbeteren. Na groepsoverstijgend werken kan de leerling laten zien wat er is gedaan en kan er ook over vertellen. Kan kennis overdragen van het geleerde. Taakbrief met evaluatiemogelijkheden Feedback Er kan ook gereflecteerd worden op en les of na een samenwerking. De leerling heeft na het nakijken inzicht in eigen kunnen en vraagt bij teveel fouten om hulp. De kinderen kunnen zichzelf en anderen verbeterpunten geven. (boekbespreking) De kinderen kunnen hun evaluatie goed verwoorden, leerkracht vraagt nog door. Kinderen kunnen kijken naar hun eigen gedrag en kunnen aangeven hoe zij dit denken te verbeteren. De leerlingen kunnen kijken naar het gedrag van andere en helpen om conflicten en ruzies op te lossen. Na groepsoverstijgend werken kan de leerling laten zien wat er is gedaan en kan er ook over vertellen. Kan kennis overdragen van het geleerde. Taakbrief met evaluatiemogelijkheden Feedback Mentoren Pagina 19 van 29

20 Verwacht gedrag Groep 8 De leerling geeft aan hoe hij de taak beleefd heeft. Op de taakbrief evalueert het kind zelfstandig. In een eventueel gesprek met de leerkracht evalueert en reflecteert hij het eindproduct en het proces. Er kan ook gereflecteerd worden op en les of na een samenwerking. De leerling heeft na het nakijken inzicht in eigen kunnen en vraagt bij teveel fouten om hulp. De kinderen kunnen zichzelf en anderen verbeterpunten geven. (boekbespreking) De kinderen kunnen hun evaluatie goed verwoorden, leerkracht vraagt nog door. Kinderen kunnen kijken naar hun eigen gedrag en kunnen aangeven hoe zij dit denken te verbeteren. De leerlingen kunnen kijken naar het gedrag van anderen en helpen om conflicten en ruzies op te lossen. Na groepsoverstijgend werken kan de leerling laten zien wat er is gedaan en kan er ook over vertellen. Kan kennis overdragen van het geleerde. Taakbrief met evaluatiemogelijkheden Feedback Mentoren Pagina 20 van 29

21 Samenwerken Verwacht gedrag Groep 1-2 Groep 3 Sluit gemakkelijk een compromis met een medeleerling. Staat open voor nieuwe plannen, ideeën en activiteiten. Toont veerkracht. Luistert met aandacht naar anderen. Toont belangstelling voor wat andere kinderen zeggen of doen. Gedraagt zich behulpzaam. Het kind kan een ander opstekers geven. Leerling kan ook omgaan met kinderen buiten de eigen klas. Leerling kan bij groepsoverstijgend werken samenwerken met leerlingen uit andere (leeftijds-) groepen. Maatjesbord (met foto) Handelingswijzers Spelen in de hoeken Groepoverstijgend werken Coöperatieve werkvormen Sluit gemakkelijk een compromis met een medeleerling. Staat open voor nieuwe plannen, ideeën en activiteiten. Toont veerkracht. Luistert met aandacht naar anderen. Toont belangstelling voor wat andere kinderen zeggen of doen. Gedraagt zich behulpzaam. Het kind kan een ander opstekers geven. Leerling kan ook omgaan met kinderen buiten de eigen klas. Leerlingen spreken elkaar aan op gedrag. Leerlingen durven ideeën in te brengen. Leerlingen leiden en laten zich leiden. Leerling kan bepalen met wie hij samenwerkt. Acceptatie als leerkracht bepaalt met wie het kind samenwerkt. (maatjes) Leerling kan bij groepsoverstijgend werken samenwerken met leerlingen uit andere (leeftijds-) groepen. Duodictee Samenwerken met het planbord Werken in de themahoeken Coöperatieve werkvormen Groepsoverstijgend werken Maatjesbord Pagina 21 van 29

22 Verwacht gedrag Groep 4 Groep 5 Sluit gemakkelijk een compromis met een medeleerling. Staat open voor nieuwe plannen, ideeën en activiteiten. Toont veerkracht. Luistert met aandacht naar anderen. Toont belangstelling voor wat andere kinderen zeggen of doen. Gedraagt zich behulpzaam. Kan opstekers geven aan medeleerlingen Leerling is zich bewust van de verschillende rollen. Leerling voert toebedeelde rol uit. Leerlingen spreken elkaar aan op gedrag. Leerlingen durven ideeën in te brengen. Leerlingen leiden en laten zich leiden. Leerling kan bepalen met wie hij samenwerkt. Acceptatie als leerkracht bepaalt met wie het kind samenwerkt. (maatjes) Leerlingen bieden hulp aan. Leerling kan werken in verschillende groepssamenstellingen. Leerling kan bij groepsoverstijgend werken samenwerken met leerlingen uit andere (leeftijds-) groepen. Duodictee Samenwerken met de taakbrief Coöperatieve werkvormen Groepsoverstijgend werken Maatjesbord Werken in themahoeken (rekenen) Sluit gemakkelijk een compromis met een medeleerling. Staat open voor nieuwe plannen, ideeën en activiteiten. Toont veerkracht. Luistert met aandacht naar anderen. Toont belangstelling voor wat andere kinderen zeggen of doen. Gedraagt zich behulpzaam. Kan opstekers geven aan medeleerlingen. Leerling is zich bewust van de verschillende rollen. Leerling voert toebedeelde rol uit. Leerlingen spreken elkaar aan op gedrag. Leerlingen durven ideeën in te brengen. Leerlingen leiden en laten zich leiden. Leerling kan bepalen met wie hij samenwerkt. Acceptatie als leerkracht bepaalt met wie het kind samenwerkt. (maatjes) Leerlingen bieden hulp aan. Leerlingen kan werken in verschillende groepssamenstellingen. Anderen kunnen helpen zonder voorzeggen. Leerling kan bij groepsoverstijgend werken samenwerken met leerlingen uit andere (leeftijds-) groepen. Duodictee Samenwerken met de taakbrief Coöperatieve werkvormen Groepsoverstijgend werken Maatjesbord Werken in themahoeken (rekenen) Pagina 22 van 29

23 Verwacht gedrag Groep 6 Groep 7 Sluit gemakkelijk een compromis met een medeleerling. Staat open voor nieuwe plannen, ideeën en activiteiten. Toont veerkracht. Luistert met aandacht naar anderen. Toont belangstelling voor wat andere kinderen zeggen of doen. Gedraagt zich behulpzaam. Kan opstekers geven aan medeleerlingen. Leerling is zich bewust van de verschillende rollen. Leerling voert toebedeelde rol uit. Leerlingen spreken elkaar aan op gedrag. Leerlingen durven ideeën in te brengen. Leerlingen leiden en laten zich leiden. Leerling kan bepalen met wie hij samenwerkt. Acceptatie als leerkracht bepaalt met wie het kind samenwerkt. (maatjes) Leerlingen bieden hulp aan. Leerling kan werken in verschillende groepssamenstellingen. Leerlingen kunnen met anderen een probleem oplossen. Leerlingen kunnen met steeds meer kinderen samenwerken. Feedback aan elkaar geven en ontvangen. Empathie tonen. Leerling kan bij groepsoverstijgend werken samenwerken met leerlingen uit andere (leeftijds-) groepen. Duodictee Samenwerken met de taakbrief Werken in de themahoeken Coöperatieve werkvormen Groepsoverstijgend werken Sluit gemakkelijk een compromis met een medeleerling. Staat open voor nieuwe plannen, ideeën en activiteiten. Toont veerkracht. Luistert met aandacht naar anderen. Toont belangstelling voor wat andere kinderen zeggen of doen. Gedraagt zich behulpzaam. Kan opstekers geven aan medeleerlingen. Leerling is zich bewust van de verschillende rollen. Leerling voert toebedeelde rol uit. Leerlingen spreken elkaar aan op gedrag. Leerlingen durven ideeën in te brengen. Leerlingen leiden en laten zich leiden. Leerling kan bepalen met wie hij samenwerkt. Acceptatie als leerkracht bepaalt met wie het kind samenwerkt. (maatjes) Leerlingen bieden hulp aan. Leerlingen kan werken in verschillende groepssamenstellingen. Leerlingen kunnen met anderen een probleem oplossen. Leerlingen kunnen met steeds meer kinderen samenwerken. Feedback aan elkaar geven en ontvangen. Empathie tonen. De leerling toont initiatief tot samenwerken. De leerling kan anderen adviseren. De leerling is expert in de vorm van een tutor. (Helpen bij de lagere groepen) Leerling kan bij groepsoverstijgend werken samenwerken met leerlingen uit andere (leeftijds-) groepen. Duodictee Samenwerken met de taakbrief Werken in de themahoeken Coöperatieve werkvormen Groepsoverstijgend werken Tutor Pagina 23 van 29

24 Verwacht gedrag Groep 8 Sluit gemakkelijk een compromis met een medeleerling. Staat open voor nieuwe plannen, ideeën en activiteiten. Toont veerkracht. Luistert met aandacht naar anderen. Toont belangstelling voor wat andere kinderen zeggen of doen. Gedraagt zich behulpzaam. Kan opstekers geven aan medeleerlingen. Leerling is zich bewust van de verschillende rollen. Leerling voert toebedeelde rol uit. Leerlingen spreken elkaar aan op gedrag. Leerlingen durven ideeën in te brengen. Leerlingen leiden en laten zich leiden. Leerling kan bepalen met wie hij samenwerkt. Acceptatie als leerkracht bepaalt met wie het kind samenwerkt. (maatjes) Leerlingen bieden hulp aan. Leerlinge kan werken in verschillende groepssamenstellingen. Leerlingen kunnen met anderen een probleem oplossen. Leerlingen kunnen met steeds meer kinderen samenwerken. Feedback aan elkaar geven en ontvangen. Empathie tonen. De leerling kan taken verdelen. De leerling kan een werkplan opstellen. De leerling kan de mening van een andere leerling accepteren. De leerling is expert in de vorm van een tutor. (Helpen bij de lagere groepen) Leerling kan bij groepsoverstijgend werken samenwerken met leerlingen uit andere (leeftijds-) groepen. Duodictee Samenwerken met de taakbrief Coöperatieve werkvormen Groepsoverstijgend werken Tutor Pagina 24 van 29

25 Zelfstandigheid Verwacht gedrag Groep 1-2 Groep 3 De leerling kan zelfstandig naar het toilet. De leerling kan zichzelf aan en uitkleden. De leerling kan zelf schoenen aan en uittrekken. De leerling kan zelfstandig taken uitkiezen van het taakbord en voor materialen zorgen. De leerling ruimt zelfstandig de materialen op. De leerling tekent zelfstandig de taak af. De leerling kan zelfstandig naar het toilet. De leerling kan zichzelf aan en uitkleden. De leerling kan zelf schoenen aan en uittrekken. De leerling kan zelfstandig taken uitkiezen van het taakbord en voor materialen zorgen. De leerling ruimt zelfstandig de materialen op. De leerling tekent zelfstandig de taak af. (Zien) Zegt wat het ergens van vindt. Komt verbaal voor zichzelf op. Maakt eigen keuzen. Regelt eigen zaken. Vraagt en geeft hulp aan medeleerlingen indien nodig. Leerling lost zelfstandig problemen op met behulp van handelingswijzers en oploskaarten. Uitgestelde aandacht: Leerling herkent symbolen uitgestelde aandacht en handelt ernaar. Leerling leert onder begeleiding een keuze te maken uit het aanbod van groepsoverstijgend werken, en om naar de juiste werkplek te gaan. Planbord Feedback Handelingswijzers Oploskaart Blokje Symbool uitgestelde aandacht (Zien) Zegt wat het ergens van vindt. Komt verbaal voor zichzelf op. Maakt eigen keuzen. Regelt eigen zaken. Vraagt en geeft hulp aan medeleerlingen indien nodig. Leerling lost zelfstandig problemen op met behulp van handelingswijzers en oploskaarten. Uitgestelde aandacht: Leerling werkt met daltonblokje op de tafel. Leerling kan werken zonder hulp van anderen en weet wat het moet doen als er een probleem is. Leerling bepaalt werkvolgorde van de te maken taken. Leerling kan zelfstandig een keuze maken uit het aanbod van groepsoverstijgend werken. Kan zelfstandig naar de juiste werkplek gaan. Planbord Feedback Handelingswijzers Oploskaart Blokjes Symbool uitgestelde aandacht Pagina 25 van 29