Handboek Bedrijfsfinanciering

Transcriptie

1 Handboek Bedrijfsfinanciering

2

3 Handboek Bedrijfsfinanciering Marc Deloof Sophie Manigart Hubert Ooghe Cynthia Van Hulle Vierde editie Antwerpen Cambridge

4 Handboek bedrijfsfinanciering Marc Deloof, Sophie Manigart, Hubert Ooghe en Cynthia Van Hulle 2012 Antwerpen Cambridge ISBN D/2012/7849/66 NUR 786 Alle rechten voorbehouden. Behoudens uitdrukkelijk bij wet bepaalde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, op welke wijze ook, zonder de uitdrukkelijke voorafgaande toestemming van de uitgever.

5 Inhoud Lijst van tabellen... xix Lijst van figuren... xxiii HOOFDSTUK 1. Doelstellingen en functies van het financieel beleid... 1 Inleiding De rol van de financieel directeur De doelstelling van de onderneming vanuit financieel standpunt Welke doelstelling? Corporate governance: management versus aandeelhouders Maximaliseren van de waarde van de onderneming als normatieve doelstelling Indeling van de financiële functie Investeringsbeslissingen (activa) Financieringsbeslissingen (passiva) Dividendbeslissingen Speciale beslissingen Financieel beleid Perfecte kapitaalmarkten, efficiënte kapitaalmarkten en de (verloren?) zoektocht naar hoge beleggingsrendementen Een perfecte kapitaalmarkt: een irrealistisch ideaal Van perfecte kapitaalmarkten naar efficiënte markten Referenties... 15

6 Inhoud deel 1. Fundamentele waarderingsprincipes HOOFDSTUK 2. Basisbegrippen van waardering Inleiding Enkelvoudig bedrag, te ontvangen of te betalen na één jaar Toekomstige waarde na één jaar Huidige of contante waarde van een toekomstige geldstroom na één jaar Enkelvoudig bedrag, te betalen of te ontvangen na n jaar Impact van de interest- of verdisconteringsfactor Interestperiodiciteit kleiner dan één jaar Contante waarde met een periodiciteit kleiner dan één jaar Toekomstige en huidige waarde van een reeks van verschillende geldstromen Huidige waarde van een reeks van gelijke geldstromen Oneindige reeks van gelijke geldstromen Oneindige reeks, constant groeiende geldstromen Eindige reeks van gelijke geldstromen Nominale en reële interestvoeten op leningen met periodiciteit kleiner dan één jaar HOOFDSTUK 3. Waardering van (obligatie)leningen en aandelen Inleiding Waardering van eenvoudige (obligatie)leningen Het waarderingsmodel Impact van veranderingen in de resterende looptijd en in het vereiste rendement Determinanten van het vereiste rendement Nulcouponobligaties Aandelen waarderen aan de hand van dividenden Beleggingshorizon van één jaar Algemeen dividendwaarderingsmodel Groeimodellen vi

7 Inhoud HOOFDSTUK 4. De relatie tussen het vereiste rendement en risico Inleiding Lessen uit de geschiedenis Bepaling van het risico Gemiddeld rendement en risico Standaardafwijking: een maatstaf voor risico Risico en rendement in de financiële theorie: overzicht van de assumpties Houding ten opzichte van risico Risicoaversie Risiconeutraal Risicopreferent Uitzonderingen op de assumptie van risicoaversie Het efficiënte-set-theorema en risico Afweging rijkdom ten opzichte van risico Het efficiënte-set-theorema Efficiënte-set-theorema en nutsfunctie Voorbeeld Berekening van het verwachte rendement en risico Berekening van het verwachte rendement E(R) Berekening van het verwachte risico (s 2 (R)) Het effect van diversificatie: investeren in meerdere aandelen Combinaties van twee aandelen Beleggen in meer dan twee aandelen Beleggen in een risicovolle en een risicoloze investering De Capital Market Line Het vereiste rendement van een individueel aandeel Afleiding van het Capital Asset Pricing Model (CAPM) Wat wordt door het CAPM weergegeven? Risicovrije interestvoet, marktportefeuille en marktrisicopremie Bèta als maatstaf voor risico Ex post versus ex ante rendementen Sensitiviteit ten opzicht van de markt Risico in Europa en België Berekening van bèta in de praktijk De bèta van een portfolio Stabiliteit van bèta Opsporen van over- en ondergewaardeerde aandelen via CAPM Definitie van over- of onderwaardering Illustratie: Colruyt en Bekaert vii

8 Inhoud Alternatieve modellen Het Arbitrage Pricing Model Voorbeelden van bijkomende risicofactoren (= fudge factors ) Referenties HOOFDSTUK 5. Waarderen van opties Inleiding Definitie Het recht Beperkte duur Uitoefenprijs De onderliggende waarde Kopen of verkopen Waarde van een optie op uitoefendatum Positie van de optiekoffer Het recht van de koper is de plicht van de verkoper Waardering van opties: kwalitatieve benadering Eindwaarde Tijdswaarde Waardering van opties: kwantitatieve benadering Binomiaalmethode Binomiaalmethode: nu ook in twee stappen De Black & Scholes-formule Waardering van een putoptie Amerikaanse opties Impliciete volatiliteit Referenties Bijlage DEEL 2. Investeringsanalyse en kapitaalkost HOOFDSTUK 6. Beoordeling van investeringsprojecten Inleiding Het bepalen van de kasstromen viii

9 Inhoud Algemene basisprincipes Sunk costs Opportuniteitskosten Neveneffecten De levensduur van het project Voorbeeld: een expansie-investering Bepalen van de impact op het jaarlijks resultaat Bepalen van de verandering in behoefte aan nettobedrijfskapitaal Bepalen van de investeringskasstromen Evaluatiemethoden Gemiddeld boekhoudkundig rendement Terugverdienperiode Interne rendementsgraad (IRG) Nettocontantewaardemethode (NCW) Vergelijking nettocontantewaarde en interne rendementsgraad Eén project Mutueel exclusieve projecten HOOFDSTUK 7. Verdere verfijningen van de Investeringsbeoordeling Inleiding De impact van inflatie Inflatie en interest Inflatie en investeringsprojecten Kapitaalrantsoenering Projecten met verschillende levensduur Reële opties in investeringsprojecten Het belang van reële opties in strategische investeringsprojecten Een vergelijking tussen financiële en reële opties Voorbeeld: optie om een project stop te zetten Referenties HOOFDSTUK 8. Kapitaalkost Basisprincipes van de kapitaalkost Vereist rendement op gewoon aandelenkapitaal De kost van preferente aandelen De kost van schuldfinanciering De gewogen gemiddelde kapitaalkost van een onderneming ix

10 Inhoud 8.6. Het vereiste rendement van een investeringsproject in een gediversifieerd bedrijf Systematisch risico van een gediversifieerd bedrijf Voorbeeld Vuistregel bij de evaluatie van projecten Loskoppelen van de investerings- en financieringsbeslissing DEEL 3. Financierings- en dividendstrategie HOOFDSTUK 9. Heeft de kapitaalstructuur enig belang? Inleiding Maximalisatie van de ondernemingswaarde en de waarde voor de aandeelhouders Modigliani en Miller: de kapitaalstructuur heeft geen belang in een perfecte kapitaalmarkt Impact van de kapitaalstructuur op de waarde van de onderneming De impact van de kapitaalstructuur op het rendement voor de aandeelhouders Impact van de kapitaalstructuur op de kapitaalkost De impact van vennootschapsbelastingen De impact van vennootschapsbelastingen op de waarde van de onderneming De impact van vennootschapsbelastingen op de kapitaalkost en de kost van het eigen vermogen De impact van de notionele interestaftrek op het eigen vermogen van Belgische ondernemingen Faillissementskosten Betalingsproblemen Belangenconflicten en informatieproblemen De kosten verbonden aan een mogelijk faillissement De impact van faillissementskosten op de kapitaalstructuur Referenties HOOFDSTUK 10. Andere aspecten van de kapitaalstructuur Inleiding Belastingen x

11 Inhoud Vennootschaps- en personenbelastingen De Miller-theorie Het effect van belastingen samengevat Belangenconflicten tussen aandeelhouders en schuldeisers De agency-relatie tussen aandeelhouders en schuldeisers Strategieën van aandeelhouders ten koste van schuldeisers Beperkingen voor de onderneming Eigen vermogen en vreemd vermogen als opties Belangenconflicten tussen aandeelhouders en managers De pikordetheorie van kapitaalstructuur Referenties HOOFDSTUK 11. Dividendpolitiek De dividendpolitiek van Belgische ondernemingen Dividendpolitiek is irrelevant in een wereld met perfecte kapitaalmarkten Voorbeeld: dividendpolitiek en waarde Conclusie Dividendpolitiek in imperfecte kapitaalmarkten: relevantie voor waardering Belastingen Welke belastingen beïnvloeden de dividendpolitiek? Hoe beïnvloeden belastingen de dividendpolitiek? Andere imperfecties Clientèle-effect (vooral belangrijk in beursgenoteerde bedrijven) Asymmetrische informatie (vooral belangrijk in beursgenoteerde bedrijven) Agency-problemen en Corporate Governance (vooral belangrijk in beursgenoteerde bedrijven) Conclusie: vuistregels voor financiële managers Dividendpolitiek in België bij beursgenoteerde ondernemingen HOOFDSTUK 12. Andere aspecten van dividendpolitiek Inleiding Dividendpolitiek in de praktijk Het model van Lintner Stabiliteit van dividenden xi

12 Inhoud Regelmatige en extra dividenden Aandelendividend Wat? Waarde van een aandelendividend Keuzedividend Aandelensplitsing Wat? Waarde van een aandelensplitsing Samenvoeging van aandelen De inkoop van aandelen Referenties DEEL 4. (Middel)langetermijnfinanciering HOOFDSTUK 13. Uitgifte van aandelen Aandelen Kenmerken Rechten voor de aandeelhouders Preferente aandelen Georganiseerde aandelenmarkten Openbare uitgifte van aandelen Openbare uitgifte versus private plaatsing De rol van de begeleidende banken Prijsbepaling Andere kenmerken van openbare uitgifte Underpricing van beursintroducties Een voorbeeld: de beursintroductie van Alfacam Bevoorrechte inschrijving op aandelen Bevoorrechte inschrijving en voorkeurrecht Waarde van het voorkeurrecht Succes van een bevoorrechte inschrijving Voor- en nadelen van een beursnotering Referenties xii

13 Inhoud HOOFDSTUK 14. (Middel)langetermijnschulden Inleiding De kredietbeslissing Algemene principes Beschermende clausules Waarborgen Soorten kredieten verstrekt door financiële instellingen Termijnkredieten Wentelkredieten Hypothecair krediet Uitrustingskrediet Obligatieleningen: inleidende begrippen Soorten obligaties Obligaties met vervroegde terugbetalingsmogelijkheid (calloptie) De clausule van vervroegde terugbetaling Waarde van de clausule van vervroegde terugbetaling bij uitoefening Obligaties met warrants Definitie en kenmerken Waardering van een obligatie met warrant Converteerbare obligaties Definities De kost en waardering van een converteerbare obligatielening Waarom worden converteerbare obligaties uitgegeven? Leasing Financiële leasing en operationele leasing Speciale vormen van financiële leasing Boekhoudkundige verwerking Fiscale behandeling Aan leasing toegeschreven voordelen Referenties xiii

14 Inhoud DEEL 5. Beheer van het nettobedrijfskapitaal HOOFDSTUK 15. Beheer van het nettobedrijfskapitaal Inleiding De hedgingbenadering in de looptijd van de financiering De impact van de nettobedrijfskapitaalbehoefte Financiële planning als middel om de financiële behoefte in te schatten Voorbeeld Bepalen van de cashflow uit operaties De totale kasstromen De eindbalans Slotbeschouwingen bij financiële planning Sensitiviteits- en scenario-analyses Planningshorizon en periodiciteit van de planning HOOFDSTUK 16. Beheer van handelsvorderingen Waarom verstrekken ondernemingen handelskrediet? Strategische aspecten bij het beheer van handelsvorderingen Bepalen van de betalingspolitiek Instrumenten van de betalingspolitiek Analyse van het betalingsgedrag van de klanten Impact van diverse elementen van de kredietpolitiek Kredietnorm Kredietperiode Korting voor contante betaling Seizoenskredieten Verliezen wegens wanbetaling Incassopolitiek Samenvatting Kredietwaardigheidsbeoordeling van de individuele klant Informatieverzameling Kredietanalyse Kredietbeslissing Andere aspecten van de kredietpolitiek Incassoprocedures Kredietverzekering Factoring Referenties xiv

15 Inhoud HOOFDSTUK 17. Operationele Kortetermijnfinanciering Handelsschulden Vormen van handelsschulden Handelsschulden als financieringsmiddel Betaling op vervaldag Betaling na vervaldag Voordelen van het leverancierskrediet Andere schulden op ten hoogste één jaar Schulden m.b.t. winstbelastingen door niet of onvoldoende voorafbetaling Het stelsel van voorafbetalingen Kost per kwartaal en op jaarbasis Vergelijking met andere financieringsmogelijkheden HOOFDSTUK 18. Beheer van kortetermijnkasoverschotten en -tekorten Technieken om het kasbeheer te optimaliseren Netting Interne huisbank Cashpooling Splitsing tussen liquide middelen en geldbeleggingen Het voorraadmodel Statistische modellen: Miller-Orr Probabilistische benadering Geldbeleggingen Falingsrisico Verkoopbaarheid Looptijd Belastingregime Portefeuillebeheer Financiële schulden op korte termijn bij kredietinstellingen Kaskrediet of voorschot in rekening-courant Mobiel krediet of voorschotten tegen goedgekeurde vorderingsstaten Vaste voorschotten Wentelkredieten Kortetermijnkredieten met waarborgen Interestberekening Geldmarktkrediet of commercial paper Referenties xv

16 Inhoud DEEL 6. Speciale topics HOOFDSTUK 19. Waardering van ondernemingen Inleiding Het Discounted Cash Flow (DCF) model van een schuldenvrije onderneming Algemene beschouwingen Uitgangspunt De toekomstige FCF groeit met een constant percentage De toekomstige FCFs vertonen een ander groeipatroon De onderneming is gefinancierd met eigen vermogen en vreemd vermogen Bepalen van de FCFs Bepalen van de kapitaalkost Bepaling van de ondernemingswaarde en de waarde van het eigen vermogen De balans in marktwaarde Vergelijking met gelijkaardige ondernemingen (multiples) Principes Waardering op basis van eigenvermogensmultiples Waardering op basis van ondernemingsvermogensmultiples Voor- en nadelen van multiple-waardering Slotbeschouwingen HOOFDSTUK 20. Fusies en overnames Vormen van combinatie van ondernemingen Fiscale en boekhoudkundige verwerking Fiscale verwerking Boekhoudkundige verwerking De synergiewaarde van fusies en overnames Redenen voor fusies en overnames Operationele besparingen en schaalvoordelen Lagere kapitaalkost Vervanging van inefficiënte managers Diversificatie Belastingbesparingen Interne versus externe groei Verhoging van de winst per aandeel xvi

17 Inhoud Impact van fusies en overnames op de ondernemingswaarde Uitwisselingsverhouding en waarde per aandeel Betalingswijze en waarde per aandeel Empirisch onderzoek Openbare overnamebieding Splitsing van ondernemingen HOOFDSTUK 21. Financiering van groeigeorienteerde jonge ondernemingen Inleiding De financiële behoefte Verschillen tussen het financieren van gevestigde ondernemingen en jonge of groeigerichte ondernemingen Financieringspartijen Rendement Tot slot Referenties HOOFDSTUK 22. Internationaal financieel beleid Inleiding Investeren in het buitenland Risico-overwegingen Rendementsoverwegingen Belastingregime Politiek risico Wisselrisico s Determinanten van wisselkoersen Met welke wisselrisico s worden ondernemingen geconfronteerd? Indekkingstechnieken Waarom indekking van wisselrisico s? Betaling en financiering van de internationale handel Betaling van de internationale handel: het documentair krediet Financiering van de internationale handel Referenties xvii

18

19 Lijst van tabellen Tabel 2.1. Principe van samengestelde interest Tabel 2.2. Tabel 2.3. Waarde van 1 euro belegd gedurende n jaar aan een interestvoet van x Huidige of contante waarde van 1 euro, ontvangen na n jaar, rekening houdend met een verdisconteringsfactor van x Tabel 2.4. Contante waarde van 100 euro na 3 jaar Tabel 3.1. Marktwaarde van een lening met nominale waarde en 5% couponinterest, in functie van het vereiste rendement en de resterende looptijd Tabel 3.2. Classificatie van obligaties door Standard & Poors en Moody s Tabel 3.3. Waarde van een nulcouponobligatie met nominale waarde 1 000, in functie van het vereiste rendement en de resterende looptijd Tabel 4.1. Jaarlijks historisch rendement van vier aandelen Tabel 4.2. Rendement en risico van een portefeuille Colruyt + Bekaert Tabel 4.3. Voorbeelden van beta s voor Europese en Belgische ondernemingen. 91 Tabel 4.4. Berekening van bèta Tabel 5.1. Tabel 5.2. Notering van callopties op het aandeel ArcelorMittal op de AEX-optiebeurs op 5 augustus Notering van de callopties op het aandeel TomTom op 5 augustus 2008 op de AEX-Optiebeurs Tabel 5.3. Notering van een aantal calls op de AEX op 23 augustus Tabel 6.1. Kasstromen van het investeringsproject (alle bedragen in euro) Tabel 6.2. Kasstromen van twee mutueel exclusieve projecten

20 Lijst van tabellen Tabel 6.3. Kasstromen van project Y versus project X Tabel 7.1. Voorbeelden van reële opties Tabel 8.1. Impact van belastingen op de kost van schulden Tabel 8.2. Voorbeeld van berekening van de gewogen gemiddelde kapitaalkost Tabel 9.1. Balans van onderneming Achilleus EV Tabel 9.2. Balans van onderneming Achilleus VV Tabel 9.3. Winst per aandeel in drie scenario s, zonder en met schuldfinanciering Tabel 9.4. Persoonlijke schuldfinanciering en financieringsstrategie Tabel 9.5. De impact van vennootschapsbelastingen Tabel De impact van personenbelastingen Tabel Interestkost na vennootschaps- en personenbelasting Tabel Waarde van Gant Real Estate met en zonder project Tabel Weinig risicovol project versus zeer risicovol project Tabel Agency-problemen tussen aandeelhouders en managers (in miljoen euro) Tabel Dividendrendement van enkele Belgische ondernemingen in Tabel Reële rendementen op de Brusselse beurs, Tabel Toelatingscriteria en verplichtingen markten Euronext Brussel Tabel Tabel De financiering van Belgische ondernemingen als percentage van de activa Structuur van het passief vóór financiering, na financiering met obligaties met warrants en na uitoefening van het intekenrecht (voorbeeld in duizenden euro) Tabel Geprojecteerde resultatenrekening Tabel Berekening van de operationele cashflow Tabel Kasstroomtabel: de vrije kasstroom van de onderneming Tabel Totale cashflow van de onderneming Tabel Eindbalans van de onderneming Tabel Sensitiviteit van de eindkas op de omzetgroei xx

21 Lijst van tabellen Tabel Conversiematrix tussen verkopen en verkoopontvangsten (in 000 euro en %) Tabel Verlaging van de kredietnorm (bedragen in euro) Tabel Verlenging van de kredietperiode (bedragen in euro) Tabel Korting voor contante betaling (bedragen in euro) Tabel Invloed van verliezen wegens dubieuze debiteuren (bedragen in euro) Tabel Uitbreiding van de incasso-inspanning (bedragen in euro) Tabel Procentuele kost per jaar vóór en na belastingen (t = 40,17%) van de fiscale financiering bij verschillende basisrentevoeten Tabel Resultatenrekening en balans van onderneming Rust Roest, jaar Tabel Kasstroomtabel van onderneming Rust Roest, jaar Tabel Geprojecteerde resultatenrekening en kasstroomtabel Tabel Balans van Rust Roest uitgedrukt in marktwaarden (jaar 0) Tabel Aankoop en pooling of interests -methode bij combinatie van ondernemingen (in mio euro) Tabel Invloed op de winst per aandeel Tabel Marktwaarde vóór en na overname Tabel Kenmerken van de overname van GEC door ATA Tabel Waarde per aandeel ATA na de overname van GEC Tabel Relatie tussen vereist rendement en evolutie van de ondernemingswaarde (initiële waarde: 100) xxi

22

23 Lijst van figuren Figuur 1.1. Indeling van de financiële functie Figuur 2.1. Figuur 2.2. Figuur 3.1. Figuur 3.2. Waarde van 1 euro, belegd gedurende n jaar aan verschillende interestvoeten Huidige of contante waarde van 1 euro, ontvangen na n jaar, rekening houdend met verschillende verdisconteringsfactoren Waarde van een lening met nominale waarde en 5% couponinterest, in functie van het vereiste rendement en de resterende looptijd Waarde van een nulcouponobligatie met nominale waarde 1 000, in functie van het vereiste rendement en de resterende looptijd Figuur 4.1. Aandelenrendement en risicovrij rendement Figuur 4.2. Normale verdeling van het rendement Figuur 4.3. Nutsfunctie van een risicoaverse belegger Figuur 4.4. Nutsfunctie van een risiconeutrale belegger Figuur 4.5. Nutsfunctie van een risicopreferente belegger Figuur 4.6. Het rendementspatroon van 3 aandelen A, B en C Figuur 4.7. Relatie tussen de efficiënte set en de nutsfunctie Figuur 4.8. Verwacht rendement van vier aandelen Figuur 4.9. Relatie tussen verwacht rendement, risico en nutsfunctie Figuur Risico en rendement van portefeuilles met aandelen Bekaert en Colruyt... 78

24 Lijst van figuren Figuur De opportuniteitsset en de efficiënte set bij verschillende investeringsmogelijkheden Figuur Het effect van diversificatie op het risico van een portefeuille Figuur De opportuniteitsset bij een risicoloze en een risicovolle belegging.. 83 Figuur De Capital Market Line Figuur Relatie tussen vereist rendement en risico Figuur Impact van marktbewegingen op het ex post rendement Figuur Vereist rendement van Colruyt en Bekaert Figuur 5.1. Waarde van een calloptie met uitoefenprijs euro voor de koper op uitoefendatum Figuur 5.2. Waarde van een putoptie met uitoefenprijs euro voor de koper op uitoefendatum Figuur 5.3. Waarde van een call met uitoefenprijs 100 euro voor de schrijver op uitoefendatum Figuur 5.4. Waarde van een putoptie met uitoefenprijs euro voor de schrijver op uitoefendatum Figuur 5.5. Waardeoptie voor uitoefendatum Figuur 5.6. Waarschijnlijkheidsdichtheid van de aandeelkoers op uitoefendatum Figuur 5.7. Call op aandeel Yucca S.A Figuur 5.8. Figuur 6.1. Waarde van een portefeuille bestaande uit een put en een aandeel op uitoefendatum Verband tussen het vereiste rendement k en de netto contante waarde NCW Figuur 6.2. Meervoudige interne rendementsgraden Figuur 6.3. NCW in functie van het vereiste rendement voor projecten X en Y 152 Figuur 8.1. Vereist rendement voor een individueel investeringsproject Figuur 9.1. De relatie tussen EBIT en EPS voor verschillende financieringsalternatieven Figuur 9.2. Eerste stelling van M&M Figuur 9.3. De impact van het belastingvoordeel op de ondernemingswaarde. 203 xxiv

25 Lijst van figuren Figuur 9.4. Figuur 9.5. Rendement op het eigen vermogen en effectief belastingtarief (nominaal belastingtarief = 34%, tarief voor de notionele aftrek = 4%) Waarde van de onderneming met belastingvoordeel en faillissementskosten Figuur Winst en dividend per aandeel in Romulus Figuur Winst en dividend per aandeel in Remus Figuur Het netto-dividend en winst per aandeel van Bekaert Figuur Openbaar aanbod converteerbare obligaties Accentis Figuur Waarde van een obligatie met clausule van vervroegde terugbetaling Figuur Waarde op uitoefendatum en marktwaarde van een warrant Figuur Premies boven obligatiewaarde en conversiewaarde Figuur Hedgingbenadering van de financiering Figuur Het nettobedrijfskapitaal van een onderneming Figuur Behoefte aan nettobedrijfskapitaal uit de operationele cyclus Figuur Figuur Figuur De behoefte aan nettobedrijfskapitaal van distributie-ondernemingen Relatie tussen incasso-uitgaven enerzijds en verlies wegens wanbetaling of gemiddelde inningsperiode anderzijds Verband tussen kredietnorm enerzijds en omzet, contantomzet, verlies wegens wanbetaling en resultaat anderzijds. 389 Figuur Sequentiële kredietanalyse Figuur Relatie tussen de interestkost van het leverancierskrediet en de lengte van de kredietperiode bij een kortingspercentage van 2% Figuur Schulden met betrekking tot bezoldigingen Figuur Schulden ingevolge uit te keren winst Figuur Voorraadmodel, toegepast op kasbeheer Figuur Omzettings-, interest- en totale kosten in functie van het omzettingsbedrag C Figuur Miller-Orr Model xxv

26 Lijst van figuren Figuur Verband tussen looptijd en rendement van een geldbelegging Figuur Beleggingsstrategie in functie van de geprojecteerde kaspositie Figuur Expliciete planningsperiode en residuele waarde Figuur Typisch cashflowpatroon van een startende onderneming Figuur Het Angelsaksisch venture capital model Figuur Professionele versus privé-investeerders Figuur Typologie van risicokapitaalverschaffers Figuur Voorbeeld van interestvoetpariteit Figuur Internationale pariteitsrelaties Figuur Voorbeeld van een valutaswap xxvi