HET NEDERLANDSE LEESONDERWIJS NADER BEKEKEN. Dr. Kees Vernooy september 2006 ProBiblio
|
|
- Joanna van der Ven
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 HET NEDERLANDSE LEESONDERWIJS NADER BEKEKEN Dr. Kees Vernooy september 2006 ProBiblio
2 Motto Goed leren lezen is een mensenrecht (Lyon, 2001).
3 Samenvattingsdia Startopdracht 1. Vooraf 2. Knelpunten 3. Verklaringen gebrekkige leesvaardigheid 4. Gevolgen gebrekkige leesvaardigheid 5. Een andere leesproblematiek 6. Wat laat 10 jaar leesbevorderingsbeleid zien
4 Samenvattingsdia (vervolg) 7. Tot slot Werkopdracht
5 Startopdracht Hoeveel kinderen leren er niet goed lezen in groep 3 en 4 van de basisschool? Hoeveel kinderen verlaten na groep 8 als een niet goede lezer de basisschool?
6 1. Vooraf
7 Wat kenmerkt een goede lezer?
8 Een goede lezer. Kan vlot lezen Beschikt over een goede woordenschat Beheerst een aantal leesstrategieën
9 Verhouding drie dimensies woordenschat (.80) leesstrategieën kwaliteit begrijpend lezen vlot lezen ( ) Toelichting: - vlot lezen en woordenschat zijn voorwaarden voor het kunnen toepassen van leesstrategieën; - na 8 jaar is vlot lezen belangrijk voor het verwerven van de schoolse woordenschat
10 Hoe word je een goede lezer? De meeste kinderen: goede leesinstructie. Veel lezen.
11 Kan elk kind een lezer worden? Internationaal leesonderzoek laat zien, dat 95% van de kinderen een goede lezer kan worden! Conditie: goede instructie! Leren lezen is geen natuurlijk proces!
12 Leesvaardigheid op het einde van de basisschool Kinderen moeten minimaal teksten van het niveau AVI-9 nauwkeurig, vlot en met begrip kunnen lezen
13 Het belang van AVI-9 In hadden we. We liepen daar met een vol.. en een. Op een groot plein zagen we. Ze rookten.... In het hotel gingen we gelijk.. Over onze.. Dat was.. In Barcelona hadden we vakantiepret. We liepen daar met een picknickmand vol sigaretten en een routeboek Op een groot plein zagen we tweehonderdentien verschrikkelijke militairen. Ze rookten geërgerd sigaretten. In het hotel gingen we gelijk en over onze vakantie. Dat was ideaal.
14 Het belang van goed leesonderwijs
15 HET BELANG VAN GOED LEREN LEZEN VOOR DE LEERLING Schoolloopbaan Plaats in de maatschappij Maar: goed leren lezen is geen vanzelfsprekendheid!
16 LEREN LEZEN IS NIET VANZELFSPREKEND! Een aantal Nederlandse gegevens: 1,5 miljoen (functioneel) analfabeten 7% van de 15-jarigen kan niet lezen
17 GOED LEREN LEZEN IS OOK.. Preventie van - sociaal-emotionele problemen - gedragsproblemen - schoolverzuim - analfabetisme - werkeloosheid - criminaliteit!
18 Goed taal/leesonderwijs is ook. Het hart van het kwaliteitsbeleid van een school. Taal/lezen werkt door op rekenen, het onderwijs in de kennisgebieden, etc.
19 HET BELANG VAN GOED LEREN LEZEN VOOR DE SAMENLEVING Een goede leesvaardigheid is een vereiste voor een kenniseconomie. Kinderen moeten beter lezen dan in 1970!
20 2. Knelpunten
21 Hoe staat het er volgens de inspectie bij? (Onderwijsverslag 2004/2005) Onvoldoende afstemming groep 1/2 en 3 m.b.t. taal/lezen (40% onvoldoende); Onvoldoende omgaan met verschillen in groep 3 en 4 bij lezen. Twee van de drie leerkrachten doen dit niet, hetgeen tot gevolg heeft dat 15% van de kinderen in groep 3 niet goed leert lezen en dat in groep 4 de leesuitval dikwijls verdubbelt; 25% van de leerlingen verlaat met een groep 6 leesniveau de basisschool; 25% van de leerlingen heeft in het 1 e jaar VMBO moeite met het lezen van teksten.
22 Toelichting De 30% van de leerlingen met een achterblijvende leesontwikkeling in groep 3 en 4, zijn in belangrijke mate de 25% leerlingen die na groep 8 met een onvoldoende leesniveau de basisschool verlaten.
23 KERVEZEE (NRC, 7 februari 2006) Op dit moment zit een vijfde tot een kwart van de leerlingen aan het einde van groep 8 qua technisch lezen op het niveau van groep 6. Daar maak ik me zorgen over. Dat kun je niet omschrijven als een goed resultaat van ons primair onderwijs.
24 Gevolgen niet goed kunnen technisch lezen onbekende woorden niet zelfstandig kunnen decoderen/lezen geen toename woordenschat negatieve resultaten begrijpend lezen gedragsproblemen (50% van de leerlingen)
25 Leesvaardigheid (Stalpers 2004) Neerwaartse spiraal bij zwakkere lezers: frustraties tijdens leesproces leiden ertoe dat men weinig leest en lezen moeilijk blijft. Hangt sterk samen met leesattitude, met name bij vmbo-leerlingen Omstreeks 12% tot 15% ervaart moeite met lezen Vaak leerlingen van wie ouders en vrienden ook weinig lezen. Noodzakelijke maar geen voldoende voorwaarde voor lezen
26 Wat doen goede leesscholen volgens de inspectie? Scholen zonder zwakke lezers hebben het leerstofaanbod beter afgestemd op de onderwijsbehoeften van de leerlingen en op de verschillen tussen de leerlingen. De leraar zonder zwakke lezers gebruikt toetsgegevens ook om het effect van zijn onderwijs te bepalen.
27 3. Verklaringen gebrekkige leesvaardigheid
28 Verklaring zorgelijke gegevens slechte technische leesvaardigheid Niet: - intelligentie - sociaal economische achtergrond - dyslexie Maar: - Vooral kwaliteitsproblemen op het gebied van instructie in het onderwijs (Lyon, 2004; Vernooy, 2006)! - Inspectie (2006): leesprofessionaliteit van de leerkracht; - Te weinig lezen.
29 Zijn die kinderen dyslectisch? Inspectie (2006): aantal zwakke lezers einde bao: 25,- % Blomert (2002): aantal dyslectische leerlingen: 3,6% NICHD/BOV-project: Geen goede lezer vanwege 21,4% kwaliteitsproblemen
30 Oorzaken problematiek Dyslectische leerlingen: fonologisch zwak Zwakke lezers: - moeite met decoderen meerlettergrepige woorden - onvoldoende leessnelheid Beide groepen: vlotter leren lezen
31 Veel voorkomende hiaten in het Geen aandacht voor: leesonderwijs - spraak-/taalproblemen - fonemisch bewustzijn - voortgezet technisch lezen - woordenschat - het niet onderhouden van vlot lezen in groep 6-8
32 Rol van de leerkracht
33 Het geschatte aandeel van de verklaarde variantie in lees- en rekenscores (National Commission on Teaching and America's Future (1997). Doing What Matters Most, p. 8-9) Thuis- en gezinsfactoren 49% Leerkracht kwaliteiten 43% Klassengrootte 8%
34 HET BELANG VAN INSTRUCTIE DOOR DE LEERKRACHT Recent onderzoek laat volgens Allington (2001) de geweldige impact van kwalitatief hoogstaande groepsinstructie zien: Risicoleerlingen deden het bij goede leerkrachten net zo goed als gemiddelde leerlingen bij zwakke leerkrachten. Niets was effectvoller voor risicoleerlingen dan de kwaliteit van de leerkracht; de kwaliteit van de leerkracht voorspelt de resultaten van de kinderen. Te lang hebben we dit fundamentele aspect van het onderwijs genegeerd door het invoeren van meer remediërende programma s, meer klassenassistenten en extra-leerkrachten en door het inzetten van computerprogramma s. Al deze maatregelen halen het niet bij kwalitatief hoogstaande instructie.
35 4. Gevolgen gebrekkige leesvaardigheid Deze zijn divers: - aantasting zelfvertrouwen (Matthëuseffect) - onvoldoende profiteren van het onderwijs (lezen en leren leren) - onvoldoende aansluiting in het VO - drop out worden - risico om tot de onderklasse te gaan behoren (functioneel analfabetisme) - geen levenslang leren - risico van een kansarme toekomst
36 Opdracht basisscholen: terugbrengen van het aantal zwakke lezers in de basisschool Specifieke aandacht volgens de inspectie gewenst voor: het leren lezen en omgaan met verschillen in groep 3 en 4 (centraal!) preventieve activiteiten in groep 1 en 2 (40% doet niets!) vlot technisch lezen voor risicoleerlingen in groep 6-8
37 Hoe? Goed leren lezen: prioriteit nr. 1 binnen de basisschool! alle leerlingen verlaten minimaal met een AVI-9 niveau de basisschool zwakke lezers: meer instructietijd!
38 LEESGEGEVENS UIT HET BOV- PROJECT De 30 BOV-scholen haalden: eind groep 3 een gemiddeld AVI-niveau van 3.11; eind groep 4 was het gemiddelde AVI-niveau Onderzoek van de Universiteit van Utrecht liet verder zien, dat: eind groep 3 4,7% van de kinderen en eind groep 4 7,9% van de kinderen het gestelde minimumdoel niet hadden gehaald, terwijl aan het begin van groep % van de kinderen een potentiële risicolezer was.
39 5. Een andere leesproblematiek
40 Ander probleem (Twist e.a., 2004) Kinderen uit Nederland en de Verenigde Staten hebben de meest negatieve attitude ten opzichte van lezen.
41 Leesattitude (Stalpers 2004) Noodzakelijke én voldoende voorwaarde voor lezen. Gevormd door eerdere leeservaringen, met name die met sterke emotionele lading. Hangt sterk samen met opvoeding, vaardigheid en mogelijkheid 42% vindt lezen leuk, 29% saai 41% vindt lezen nuttig, 28% overbodig
42 Invloed vrienden (Stalpers 2004) Zijn sterkste beïnvloeders lees- en leengedrag tieners. Meerderheid (64%) keurt lezen goed, maar praat er zelden tot nooit over en raadt geen boeken aan. Lezen lijkt voor deel tieners (30%) onzichtbaar en onbesproken gedrag te zijn. Wordt niet afgekeurd, maar vormt ook geen gespreksthema
43 6. Wat laat 10 jaar leesbevorderingsbeleid zien Het nut wordt door iedereen erkend; Allerlei culturele instellingen richten zich op leerlingen in het primair onderwijs; De meeste culturele instellingen ontwikkelen doorlopende leerlijnen; De activiteiten sluiten niet altijd aan bij de kerndoelen (cultuur versus vaardigheid); Meerderheid po-scholen maakt gebruik van aanbod culturele instellingen; Effecten aanbod op leesgedrag zijn onbekend.
44 Wat zegt internationaal leesonderzoek Jongens lezen veel minder dan meisjes; Na het 8 e jaar gaan jongens en meisjes veel minder lezen: Tot 8 e jaar: 40% leest intensief; 9 11 jaar: 29% leest intensief na 11 e jaar: 17% leest intensief (zie Kids and Family Reading Report)
45 Wat vinden de ouders van het lezen van hun kinderen? 74% vindt lezen belangrijk voor het leessucces van hun kind; 21% van de ouders leest zelf regelmatig; Kinderen van ouders die elke dag lezen, lezen meer dan kinderen die dergelijke ouders niet hebben.
46 7. Aanbevelingen
47 Rol bibliotheken In willekeurige volgorde: 1- Doe iets voor de 25% zwakke lezers; 2- Stimuleer een stilleesbeleid bij scholen; 3- Probeer ouders bij het lezen van de kinderen te betrekken; 4- Probeer meer jongens te bereiken; 5- Probeer met leescontactfiguren te gaan werken.
48 Werkopdracht Aan welke leeszaken hebt u te weinig aandacht besteed? Met welke zaken gaat u morgen aan de slag?
SCHAKELKLASSEN EN EFFECTIEF LEESONDERWIJS
SCHAKELKLASSEN EN EFFECTIEF LEESONDERWIJS Dr. Kees Vernooy (CPS) Den Haag, 15 juni 2006 Michelangelo Het grootste gevaar voor de meeste van ons is niet dat ons doel te hoog is en we het daardoor niet zullen
Nadere informatieKNELPUNTEN IN HET NEDERLANDSE LEESONDERWIJS NADER BEKEKEN. Goed leren lezen is een mensenrecht! (Lyon, 2001)
KNELPUNTEN IN HET NEDERLANDSE LEESONDERWIJS NADER BEKEKEN Goed leren lezen is een mensenrecht! (Lyon, 2001) Dr. Kees Vernooy (CPS Onderwijsontwikkeling en advies) 1. Het belang van goed leesonderwijs en
Nadere informatieExcellent onderwijs nader bekeken Kees Vernooij
Excellent onderwijs nader bekeken Kees Vernooij EXCELLENT ONDERWIJS NADER BEKEKEN Dr. Kees Vernooij Lector emeritus Effectief taal- en leesonderwijs Kenniscentrum Expertis Motto Excellente scholen zijn
Nadere informatieIn dit vlot leesbaar boek vertaalt Kees Vernooy recente bevindingen uit de leeswetenschappen naar de onderwijspraktijk.
Deze tekst is auteursrechterlijk beschermd Boek : Effectief omgaan met risicolezers Auteur : Dr. Kees Vernooy 2006, CPS www.cps.nl Bespreker : Els Van Doorslaer Datum : februari 2007 1. In een notendop
Nadere informatieLeesonderwijs basisschool behoeft dringend verbetering
114 Leesonderwijs basisschool behoeft dringend verbetering Van alle basisschoolleerlingen gaat 25 procent met onvoldoende leesvaardigheid naar het voortgezet onderwijs. Belangrijkste oorzaak: slecht leesonderwijs.
Nadere informatieINFORMATIEAVOND BEGRIJPEND LEZEN LIDY AHLERS
INFORMATIEAVOND BEGRIJPEND LEZEN LIDY AHLERS CS Vincent van Gogh 23 november 2015 Inhoud informatieavond BL 2 19.30 20.00 uur: Centrale opening Nieuwste wetenschappelijke inzichten 20.00 20.15 uur: Pauze
Nadere informatieEffectief leesonderwijs
Effectief leesonderwijs Het CPS heeft in de afgelopen jaren een aantal projecten op het gebied van lezen ontwikkeld en uitgevoerd. Deze projecten zijn in te zetten in de schakelklassen en met name bij
Nadere informatieLezen stopt nooit! Van een stagnerende naar een doorgaande leesontwikkeling voor risicolezers. Dr. Kees Vernooij
Lezen stopt nooit! Van een stagnerende naar een doorgaande leesontwikkeling voor risicolezers. Dr. Kees Vernooij Dimensies presentatie Lezen en het Nederlandse leesonderwijs nader bekeken De rol van leesonderzoek
Nadere informatieELK KIND EEN LEZER! ELK KIND EEN LEZER? Dr. Kees Vernooij Lector hogeschool Edith Stein
ELK KIND EEN LEZER! ELK KIND EEN LEZER? Dr. Kees Vernooij Lector hogeschool Edith Stein Vooraf Een goede leesvaardigheid is van cruciaal belang voor de schoolloopbaan en het toekomstig maatschappelijk
Nadere informatieTECHNISCH LEZEN IN De staat van het Onderwijs. Onderwijsverslag 2004/2005 (Utrecht, 25 april 2006)
TECHNISCH LEZEN IN De staat van het Onderwijs. Onderwijsverslag 2004/2005 (Utrecht, 25 april 2006) Samenvatting van de belangrijkste zaken. Dr. Kees Vernooy (CPS) mei 2006 1. Aandacht inspectie voor technisch
Nadere informatieHet IGDI model. Het belang van goede instructie. Bij welke leerkrachten leren kinderen het beste? (Good 1989) Instructie en risicoleerlingen
Het IGDI model Leesverbetertraject Enschede 8/11/07 Het belang van goede Risicoleerlingen deden het bij goede leerkrachten net zo goed als gemiddelde leerlingen bij zwakke leerkrachten. Niets was effectvoller
Nadere informatieQuickscan taal- en leesonderwijs
Quickscan taal- en leesonderwijs Gegevens school Naam school Adres school Plaats Telefoon e-mail Datum invulling Ingevuld door Functie invuller directie IB-er RT-er taal/leescoördinator leerkracht gr:
Nadere informatieVCLB De Wissel - Antwerpen
VCLB De Wissel - Antwerpen Vrij Centrum voor Leerlingenbegeleiding LEERLIJN LEZEN Of Hoe kunnen we voorkomen dat veel kinderen leesmoeilijkheden krijgen? Elke leerkracht, ouder en kind weet dat lezen de
Nadere informatieElk kind een lezer (1)
lk kind een lezer (1) Om alle kinderen te leren lezen, moeten we elk kind leren lezen! (Universiteit van Oregon, 1999) Preventie is het beste, maar wanneer het kind hulp nodig heeft, intervenieer snel
Nadere informatieTechnisch Leren Lezen ResearchED Amsterdam l Amstelveen l
Technisch Leren Lezen ResearchED Amsterdam l Amstelveen l 21-01-2017 Marita Eskes M SEN Onderwijsadviseur taal/lezen & didactisch handelen 06 546 555 77 marita.eskes@expertis.nl @maritaeskes Even voorstellen
Nadere informatieBegrijpend lezen van basisschool naar voortgezet onderwijs
Ronde 5 Hilde Hacquebord Rijksuniversiteit Groningen Contact: H.I.Hacquebord@rug.nl Begrijpend lezen van basisschool naar voortgezet onderwijs 1. Inleiding De onderwijsinspectie stelt in haar verslag van
Nadere informatieJong geleerd. Beatrijs Brand en Saskia Snikkers
Jong geleerd. Beatrijs Brand en Saskia Snikkers Programma Kennismaken Presentatie Jong geleerd Warming-up Pauze Praktische oefening Afsluiting Jong geleerd over het belang van actieve stimulering van ontluikende
Nadere informatieOpbrengstgericht werken moet je doen! 3 e jaarcongres VMBO: Praktisch VMBO De Reehorst Ede, 24 januari 2012
Opbrengstgericht werken moet je doen! 3 e jaarcongres VMBO: Praktisch VMBO De Reehorst Ede, 24 januari 2012 Hoe zo: opbrengstgericht werken? data driven teaching Minister van OCW stuurt het Aktieplan Beter
Nadere informatieLEZEN STOPT NOOIT! Van een stagnerende naar een doorgaande leesontwikkeling voor risicolezers
LEZEN STOPT NOOIT! Van een stagnerende naar een doorgaande leesontwikkeling voor risicolezers Kees Vernooy 20 januari 2009 Lectoraat doorlopende leerlijnen: Effectief taal- en leesonderwijs Hogeschool
Nadere informatieEEN PRAGMATISCH LEESPROTOCOL. Joop Stoeldraijer Kees Vernooy
EEN PRAGMATISCH LEESPROTOCOL Joop Stoeldraijer Kees Vernooy Hengelo/Breda september 2011 1 EEN PRAGMATISCH LEESPROTOCOL We hebben dit digitale leesprotocol gemaakt om te voorkomen dat scholen heel veel
Nadere informatieVOORTGEZET TECHNISCH LEZEN Leeshuis
VOORTGEZET TECHNISCH LEZEN Leeshuis Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs zoals deze Kwaliteits zijn te vinden op www.taalpilots.nl en www.rekenpilots.nl. De rubriek implementatiekoffer
Nadere informatieHet LISBO- en VLOT-PROJECT: leerkrachtgestuurde leesinterventieprojecten voor het speciaal basisonderwijs 1
K. Vernooy Het LISBO- en VLOT-PROJECT: leerkrachtgestuurde leesinterventieprojecten voor het speciaal basisonderwijs 1 SAMENVATTING Het Lisbo- en het VLOT-project voor het speciaal basisonderwijs lieten
Nadere informatieTechnisch lezen. Wat is technisch lezen?
Technisch lezen Wat is technisch lezen? Technisch lezen is het verklanken van woorden en zinnen. Goed technisch kunnen lezen is een voorwaarde voor alle andere aspecten van lezen. Nadat er in de onderbouwgroepen
Nadere informatieGroep 7 en 8. Doelen Leerdoelen technisch lezen eind groep 8
Groep 7 en 8 Doelen Leerdoelen technisch lezen eind groep 8 85-95 % van de leerlingen beheerst AVI-plus 90% beheerst A t/m D-niveau op de DMT leerlingen lezen vlot woorden en zinnen leerlingen richten
Nadere informatieEEN GOEDE WOORDENSCHAT: DE BASIS VOOR EEN GOEDE SCHOOLLOOPBAAN
EEN GOEDE WOORDENSCHAT: DE BASIS VOOR EEN GOEDE SCHOOLLOOPBAAN Leren als een op taal gebaseerde activiteit is sterk afhankelijk van woordkennis. Lezers begrijpen niet wat ze lezen als ze de betekenis van
Nadere informatieLEES / EN DYSLEXIEPROTOCOL
LEES / EN DYSLEXIEPROTOCOL De Palster september 2012 Lees- en dyslexieprotocol De Palster versie september 2012 1 EEN PRAGMATISCH LEESPROTOCOL Dit digitale leesprotocol is gemaakt om er voor te zorgen
Nadere informatieSamen naar woorden zoeken
Samen naar woorden zoeken Diagnostiek en behandeling van woordvindingsproblemen in de logopedische praktijk Lieke Cools Amsterdam, 7 november 2014 Symposium Stichting dysfatische ontwikkeling Praktijk
Nadere informatieDe Referentieniveaus Taal. BAVO Eemlanden 14 maart 2012
De Referentieniveaus Taal BAVO Eemlanden 14 maart 2012 2 Wat komt aan de orde? Aanleiding tot de referentieniveaus Wat zijn referentieniveaus? Status en ontwikkelingen rond de referentieniveaus Referentieniveaus
Nadere informatieElk kind een lezer (2)
leerlingen zijn betrokken lezers die voorspellingen doen, vragen bij de tekst stellen, bevestiging voor hun vragen zoeken en zichzelf tijdens het lezen corrigeren Het doel van lezen is begrijpen (Stahl2002).
Nadere informatieAfspraken mbt protocol dyslexie Van Dijckschool Bilthoven. Inhoudsopgave:
11-12-2007 Inhoudsopgave: 1. Dyslexie...3 1.1 Wat is het dyslexieprotocol?...3 1.2 Doel van het Protocol Dyslexie....3 1.3 Inhoud van het protocol...3 2. Preventie en interventiehandelingen...4 2.1 Groep
Nadere informatieTAALBELEID DALTONSCHOOL SINT JOZEF LEMMER
TAALBELEID DALTONSCHOOL SINT JOZEF LEMMER Bij de oriëntatie op en de keuze van een nieuwe methode aanvankelijk lezen, hebben we gesteld ons taalonderwijs in de volle breedte onder de loep te nemen. Het
Nadere informatieIn samenhang. EFFECTIEF LEESONDERWIJS NADER BEKEKEN Technisch Lezen, Woordenschat en Leesstrategieën PAPER
PAPER EFFECTIEF LEESONDERWIJS NADER BEKEKEN Technisch Lezen, Woordenschat en Leesstrategieën In samenhang Taalbeleid Onderwijsachterstanden Dr. Kees Vernooy EFFECTIEF LEESONDERWIJS NADER BEKEKEN Technisch
Nadere informatieLezen op de Klimop. (uit:elke leerling een competente lezer! Van dr. Kees Vernooy)
Lezen op de Klimop Een goede leesvaardigheid is het fundament voor een voorspoedige schoolloopbaan en een goed maatschappelijk functioneren. Een goede leesvaardigheid is cruciaal voor de schoolloopbaan
Nadere informatieLezen in het voortgezet onderwijs (2): Improving Adolescent Literacy
Lezen in het voortgezet onderwijs (2): Improving Adolescent Literacy Algemeen Dit artikel gaat in op het rapport Improving Adolescent Literacy: Effective Classroom and Intervention Practices. De publicatie
Nadere informatieLezers onder de loep studies naar leesgedrag, MLP en 4You! Cedric Stalpers
Lezers onder de loep studies naar leesgedrag, MLP en 4You! Cedric Stalpers 1 Onderwerpen Waarom lezen kinderen en tieners? Waarom lezen ze niet? Wat kan de bibliotheek nu en in de toekomst verbeteren?
Nadere informatieWAT LEREN WE VAN EFFECTIEVE INTERVENTIES IN HET ONDERWIJS?
WAT LEREN WE VAN EFFECTIEVE INTERVENTIES IN HET ONDERWIJS? Zwakke lezers aan het lezen krijgen Dr. Kees Vernooy Utrecht 7 juni 2018 Vooraf - Binnen welke context functioneren we? - Wat kunnen we betekenen
Nadere informatieVLIR- Seminar 28 mei 2013
VLIR- Seminar 28 mei 2013 Tweeledige focus (1) Upgrading Curriculum uitbreiding/ aanpassing van logopedische opleidingsonderdelen cruciaal t.a.v. betere hulpverlening binnen Surinaamse maatschappij m.n.
Nadere informatieLeesonderwijs en dyslexie in het PO, het SBO en het VO. Betsy Ooms
Leesonderwijs en dyslexie in het PO, het SBO en het VO Betsy Ooms Opzet Doel leesonderwijs (en spellingonderwijs) Doorgaande lijn Kenmerken goed leesonderwijs Extra aandacht voor monitoring, als belangrijk
Nadere informatieLezen in het PRO en BBL. Wat is PRO? Wat lezen leerlingen in PRO? Wat helpt hen om het lezen te verbeteren? Wat kunnen bibliotheken nog meer doen?
Lezen in het PRO en BBL Wat is PRO? Wat lezen leerlingen in PRO? Wat helpt hen om het lezen te verbeteren? Wat kunnen bibliotheken nog meer doen? Stand van zaken 1. Wat is succesvol in contact met de scholen?
Nadere informatieONTWIKKELINGEN OP HET GEBIED VAN (BEGRIJPEND) LEZEN.WAT WERKT?
ONTWIKKELINGEN OP HET GEBIED VAN (BEGRIJPEND) LEZEN.WAT WERKT? Dr. Kees Vernooy Lector hogeschool Edith Stein Enschedese Lees- en Rekenverbeterplan september 2011 Wat is er nodig om van elk kind een goede
Nadere informatieEFFECTIEF OMGAAN MET ZWAKKE LEZERS IN HET VOORTGEZET ONDERWIJS. Dr. Kees Vernooy Lector hogeschool Edith Stein Nieuwegein 29 november 2012
EFFECTIEF OMGAAN MET ZWAKKE LEZERS IN HET VOORTGEZET ONDERWIJS Dr. Kees Vernooy Lector hogeschool Edith Stein Nieuwegein 29 november 2012 William S. Gray Lezen is cruciaal voor elk vak Elke leerkracht
Nadere informatieDe magie van het lezen. Kris Verbeeck
De magie van het lezen Kris Verbeeck Waarom is lezen belangrijk? Ontwikkeling van literaire competentie: verhaalstructuur, verband met de werkelijkheid, verwijzingen en toespelingen, humor,... Uitbreiding
Nadere informatieIn samenhang. EFFECTIEF LEESONDERWIJS NADER BEKEKEN Technisch Lezen, Woordenschat en Leesstrategieën PAPER
EFFECTIEF LEESONDERWIJS NADER BEKEKEN Technisch Lezen, Woordenschat en Leesstrategieën In samenhang PAPER Taalbeleid Onderwijsachterstanden Dr. Kees Vernooy EFFECTIEF LEESONDERWIJS NADER BEKEKEN Technisch
Nadere informatieLeerjaar 1 en 2 vmbo-b/k. Doelen Leerdoelen technisch lezen eind leerjaar 2
Leerjaar 1 en 2 vmbo-b/k Doelen Leerdoelen technisch lezen eind leerjaar 2 95 % van de leerlingen beheerst AVI-plus 95% beheerst A t/m D-niveau op de DMT leerlingen lezen vlot woorden en zinnen leerlingen
Nadere informatieBegrijpend Lezen 1 JV is gemaakt voor jongeren en (jong)volwassenen met een laag leesniveau
Begrijpend Lezen 1 JV is gemaakt voor jongeren en (jong)volwassenen met een laag leesniveau. Met behulp van dit programma leren leerlingen/cursisten onder andere informatie uit eenvoudige teksten te halen,
Nadere informatieAandacht voor laaggeletterde ouders. Nynke Okma Stichting Lezen & Schrijven
Aandacht voor laaggeletterde ouders Nynke Okma Stichting Lezen & Schrijven Stichting Lezen & Schrijven Stichting Lezen & Schrijven initiatief van H.K.H. Prinses Laurentien Doel: het voorkomen en verminderen
Nadere informatieMeedoen met de Monitor
Meedoen met de Monitor Een school die deelneemt aan de Monitor de Bibliotheek op school wil doelgericht samenwerken met de bibliotheek om de taalontwikkeling van de leerlingen te stimuleren. Dat gebeurt
Nadere informatieBegrijpend lezen anders, beter en leuker! 14 Redax Magazine
14 Redax Magazine Begrijpend lezen anders, beter en leuker! Joop Stoeldraijer en Marieke Boers U bent zojuist begonnen met het lezen van dit artikel over begrijpend lezen. Daar zijn we blij mee. Maar,
Nadere informatieUit: Omgaan met verschillen nader bekeken. Wat werkt? dr. Kees Vernooij
Uit: Omgaan met verschillen nader bekeken. Wat werkt? dr. Kees Vernooij Homogeen groeperen van leerlingen Bij homogeen groeperen worden leerlingen met een vergelijkbaar prestatieniveau bij elkaar gezet.
Nadere informatieLeesontwikkeling op de Casimirschool
Leesontwikkeling op de Casimirschool Waarom veel aandacht voor leesontwikkeling? Als kinderen lezen worden allerlei onderdelen van het brein aangesproken Veel aandacht voor leesontwikkeling 1. Als kinderen
Nadere informatieDe meeste leesproblemen zijn kwaliteitsproblemen
Taal. Leesproblemen Algemeen 1. 1 zzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzz De meeste leesproblemen zijn kwaliteitsproblemen AUTEUR INHOUD Kees Vernooy (1) Taal/lees- en schoolverbeteringsdeskundige
Nadere informatieLEZEN EN DYSLEXIE 19-5-2016. Nicole Verkerk
LEZEN EN DYSLEXIE 19-5-2016 Nicole Verkerk Dyslexie en lezen. 1 is geen lekkere combinatie: Weinig dyslecten lezen voor hun plezier Lezen kost veel moeite: leestempo laag, vaak stukken overlezen, snel
Nadere informatieDr. Kees Vernooy (CPS)
PROGRAMMA EFFECTIEF OMGAAN MET RISICOKLEUTERS Wat werkt? Dr. Kees Vernooy (CPS) - 15.15u 15.20: Introductie door de school van het onderwerp. - 15.20u 16.00u: Inleiding door K. Vernooy - 16.00u 16.15u:
Nadere informatieProtocol Doublure. Doublure protocol Basisschool De Zonnewijzer Diepenveen
Protocol Doublure 1.Inleiding Het doel van doublure is in eerste instantie dat een opgelopen achterstand het komende schooljaar wordt ingehaald zodat het kind in ieder geval de minimumdoelen van de basisschool
Nadere informatieVOORTGEZET TECHNISCH LEZEN Estafette
VOORTGEZET TECHNISCH LEZEN Estafette Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs zoals deze Kwaliteits zijn te vinden op www.taalpilots.nl en www.rekenpilots.nl. De rubriek implementatiekoffer
Nadere informatieBeleid (hoog)begaafdheid. Hoe gaan we om met begaafde en hoogbegaafde kinderen op De Krommen Hoek
Beleid (hoog)begaafdheid Hoe gaan we om met begaafde en hoogbegaafde kinderen op De Krommen Hoek Uitgangspunt missie en visie n Het onderwijs wordt zodanig ingericht dat de leerlingen een ononderbroken
Nadere informatieKRACHTIG LEESONDERWIJS. Groeien in lezen met een ondersteunend voetje als daar nood aan is
KRACHTIG LEESONDERWIJS Groeien in lezen met een ondersteunend voetje als daar nood aan is Handelingsgericht werken: - Omgaan met specifieke onderwijsbehoeften - Transactioneel referentiekader (wisselwerking)
Nadere informatieVOORTGEZET TECHNISCH LEZEN Goed Gelezen versie 2
VOORTGEZET TECHNISCH LEZEN Goed Gelezen versie 2 Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs zoals deze Kwaliteits zijn te vinden op www.taalpilots.nl en www.rekenpilots.nl. De rubriek implementatiekoffer
Nadere informatieEvidence based AANVANKELIJK LEZEN en de rol van de nieuwe methoden voor leren lezen. Motto. Bij leren lezen komt meer kijken dan een methode!
Evidence based AANVANKELIJK LEZEN en de rol van de nieuwe methoden voor leren lezen Dr. Kees Vernooy Lector emeritus Effectief taal en leesonderwijs Groningen 5 november 2015 Motto Bij leren lezen komt
Nadere informatieVOORTGEZET TECHNISCH LEZEN Lekker Lezen
VOORTGEZET TECHNISCH LEZEN Lekker Lezen Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs zoals deze Kwaliteits zijn te vinden op www.taalpilots.nl en www.rekenpilots.nl. De rubriek implementatiekoffer
Nadere informatieVragen bij hoofdstuk 1 t/m 5. Toetsen op School Primair onderwijs. www.toetsenopschool.nl. Toetsen op School Primair onderwijs
Vragen bij hoofdstuk 1 t/m 5 Toetsen op School Primair onderwijs www.toetsenopschool.nl Hoofdstuk 1 Het doel van toetsen Vraag 1 De Drempeltest van Boom test uitgevers is een klassikaal af te nemen aanlegtest
Nadere informatieVRAGENLIJST PRIMAIR ONDERWIJS QUICKSCAN
VRAGENLIJST PRIMAIR ONDERWIJS QUICKSCAN 1 = zeer oneens 2 = oneens 3 = eens 4 = zeer eens Zorgniveau 1 Leestijd 1. Leerkrachten in groep 1 en 2 besteden minimaal 5 uur per week aan doelgerichte taalactiviteiten
Nadere informatieOP WEG NAAR EEN EFFECTIEF ALTERNATIEF VOOR KLEUTERSCHOOLVERLENGING. Alle kinderen zijn speciaal, maar sommige kinderen hebben specifieke behoeften.
OP WEG NAAR EEN EFFECTIEF ALTERNATIEF VOOR KLEUTERSCHOOLVERLENGING Alle kinderen zijn speciaal, maar sommige kinderen hebben specifieke behoeften. Dr. Kees Vernooy (CPS) 1. Aanleiding In Basisschoolmanagement,
Nadere informatieOpdracht 2: Data analyseren en interpreteren op groepsniveau (technisch lezen voor leerkrachten van groep 3 (Opdracht 2a) en groep 4 (Opdracht 2b))
Opdracht 2: Data analyseren en interpreteren op groepsniveau (technisch lezen voor leerkrachten van groep 3 (Opdracht 2a) en groep 4 (Opdracht 2b)) Met behulp van onderstaande opdracht kun je met behulp
Nadere informatieToezicht op taal/lezen en hulp aan zwakke leerlingen
Toezicht op taal/lezen en hulp aan zwakke leerlingen Presentatie mini-seminar Dedicon 3 oktober 2013 Herman Franssen Inspecteur primair onderwijs INLEIDING Context van inspectieonderzoeken taal/lezen in
Nadere informatied e r ee n k a n l e r e n l e z e n
ieie d e r ee n k a n l e r e n l e z e n Voor de inhoud van deze brochure zijn de volgende deskundigen geraadpleegd: Dhr. prof. dr. C. Aarnoutse Mw. drs. H. Biemond Dhr. drs. T. Brouwer Mw. dr. M.A. Eleveld
Nadere informatieLezen met begrip: de sleutel tot schoolsucces
Lezen met begrip: de sleutel tot schoolsucces Mariët Förrer is Senior consultant CPS onderwijsontwikkeling en advies te Amersfoort. E-mail: m.förrer@cps.nl Dit artikel verkent, vanuit het perspectief van
Nadere informatieDyslexie protocol de Werkschuit
Dyslexie protocol de Werkschuit Doel van het protocol Het protocol beoogt dat leerlingen in de groepen 1 t/m 8 de basisprincipes en basisvaardigheden van lezen en spellen onder de knie krijgen. Dat wil
Nadere informatieThoni Houtveen Congres Stichting Lezen 8 november 2012. Lectoraat Geletterdheid
Thoni Houtveen Congres Stichting Lezen 8 november 2012 Is er een probleem met ons leesonderwijs? Wat leert onderzoek ons? Hoe zou dat er in de praktijk uit moeten zien? Opbrengst Samenvatting Gemiddelde
Nadere informatieMeedoen met de Monitor
Meedoen met de Monitor met de Bibliotheek Een school die deelneemt aan de Monitor de Bibliotheek op school (Monitor dbos) wil doelgericht samenwerken met de Bibliotheek om de taalontwikkeling en de informatievaardigheden
Nadere informatieDefinitieve versie februari 2015
1 Gecomprimeerd Schoolondersteuningsprofiel PCB Westpunt Algemene gegevens School PCB Westpunt BRIN 10QX02 Directeur Dhr.I.van Wijngaarden Adres Foeliestraat 16 Telefoon 010-4161435 E-mail administratie@pcbwestpunt.nl
Nadere informatieBetrokken lezers in het vmbo
Betrokken lezers in het vmbo Over leesmotivatie, leesweerstand, woordenschat en strategisch lezen Roel van Steensel Vrije Universiteit/Stichting Lezen Erasmus Universiteit JONGEREN LEZEN STEEDS MINDER
Nadere informatieEffectief leesonderwijs in de middenbouw: geef jij het al!?
theorie in rpaktijk 10 Effectief leesonderwijs in de middenbouw: geef jij het al!? Marita Eskes Inleiding Leren lezen Alle letters hebben klanken en een specifieke vorm. Als je weet hoe letters klinken
Nadere informatieEffectief aanvankelijk leesonderwijs
Effectief aanvankelijk leesonderwijs Mirjam.Snel@hu.nl @Leesonderwijs www.goedleesonderwijs.nl Inhoud: Technisch lezen in groep 3 Effectief aanvankelijk leesonderwijs Differentiatie Stel jezelf vragen
Nadere informatiePAPER. Effectief leesonderwijs nader bekeken Technisch Lezen, Woordenschat en Leesstrategieën. In samenhang. Voortgezet technisch lezen
PAPER Voortgezet technisch lezen Effectief leesonderwijs nader bekeken Technisch Lezen, Woordenschat en Leesstrategieën In samenhang PO Taalbeleid Onderwijsachterstanden Dr. Kees Vernooy 1 Inhoudsopgave
Nadere informatieMonitor de Bibliotheek op School een nieuw instrument voor beleid. Kees Broekhof Sardes
+ Monitor de Bibliotheek op School een nieuw instrument voor beleid Kees Broekhof Sardes + Onderwerpen Vrij lezen en vrijetijdslezen als onderwerp van beleid De Monitor de Bibliotheek op school De monitor
Nadere informatieMarzano (2003) Scholen maken het verschil
Programma Effectieve directe instructie Opfrismiddag 20 oktober 2010 Dortie Mijs Wat is het IGDI-model? Verdieping op twee aspecten: - Doelen formuleren - Werken met IGDI in een combinatiegroep Voorbereiden
Nadere informatieMeedoen met de Monitor
Meedoen met de Monitor Een school die deelneemt aan de Monitor de Bibliotheek op school wil doelgericht samenwerken met de bibliotheek om de taalontwikkeling van de leerlingen te stimuleren. Dat gebeurt
Nadere informatiePromotie onderzoek. Preventieve aanpak van ernstige leesproblemen. Haytske Zijlstra
Promotie onderzoek Preventieve aanpak van ernstige leesproblemen Haytske Zijlstra Leren lezen Echter.het leren lezen is niet voor alle kinderen zo leuk en vanzelfsprekend Het probleem Grote individuele
Nadere informatieWorkshop Verbeteren van hun leesonderwijs
Workshop Verbeteren van hun leesonderwijs SLO Conferentie doorlopende leerlijnen taal en rekenen, de referentieniveaus in de praktijk 10 november 2010 Programma Welkom Effectief leesonderwijs Keuze en
Nadere informatiePlanmatig werken in groep 1&2 Werken met groepsplannen. Lunteren, maart 2011 Yvonne Leenders & Mariët Förrer
Planmatig werken in groep 1&2 Werken met groepsplannen Lunteren, maart 2011 Yvonne Leenders & Mariët Förrer Masterclass Waarom, waarvoor, hoe? Verdieping m.b.t. taalontwikkeling en werken met groepsplannen
Nadere informatieUw kind heeft moeite met lezen Wat kunt u van De Noordkaap verwachten?
Uw kind heeft moeite met lezen Wat kunt u van De Noordkaap verwachten? 1 Inhoud Voorwoord... 3 1 Leesproblemen... 4 2 Mogelijk dyslexie... 4 2.1. De dagelijkse lespraktijk.... 4 2.2: De stappen die genomen
Nadere informatieRol van de interne begeleider in effectief leesonderwijs (basisonderwijs)
36 Bijlage 5 Rol van de interne begeleider in effectief leesonderwijs (basisonderwijs) De schoolleider en de interne begeleider geven samen leiding aan het borgen van het leesonderwijs. Beiden hebben hierin
Nadere informatieLeesmotivatie bij zwakke lezers Onderzoek in het kader van minor leesonderwijs
Leesmotivatie bij zwakke lezers Onderzoek in het kader van minor leesonderwijs Naam: Laura Tanis-van der Sluijs (DTO4) Studentnummer: 110253 Docent: Derjan Havinga - Heijs Datum: 2 april 2014 Voorwoord
Nadere informatieConnect in de groep? Achtergronden Connect Hoe moet dat in de groep? Anneke Smits Tom Braams
Connect in de groep? Achtergronden Connect Hoe moet dat in de groep? Drs. Sonja Hotho-Toppers, Seminarium voor Orthopedagogiek Drs. Herman Hotho, remedial teacher o.b.s. De Elsweiden Anneke Smits Tom Braams
Nadere informatie(Digi)taal 12+: een dag over het vo, mbo en digitale geletterdheid
(Digi)taal 12+: een dag over het vo, mbo en digitale geletterdheid Sprekers Erik Reuvers Suzanne Mol Marijke van Huijstee Deelsessies Wensspel op weg naar je visie Leesclub Speeddaten 29 januari 2019 Onderzoek
Nadere informatieLEOZ Project 1D. Referentiekaders Taal en Rekenen voor cluster 3 en 4 leerlingen in relatie tot bevordering handelingsbekwaamheden
LEOZ Project 1D Referentiekaders Taal en Rekenen voor cluster 3 en 4 leerlingen in relatie tot bevordering handelingsbekwaamheden Doelen LEOZ 1D Onderzoeksdoelen: 1. Definiëren referentiekaders Taal en
Nadere informatieLeesvaardigheid bevorderen
Leesvaardigheid bevorderen Middagconferentie over taalbeleid voor het PraktijkOnderwijs Marco van de Ven (RU) Introductie Leesvaardigheid legt het fundament voor leren (O`Shaughnessy, et al., 2002) Leerlingen
Nadere informatieAanvankelijk technisch lezen. Effectief aanvankelijk lezen in groep 3
Aanvankelijk technisch lezen Effectief aanvankelijk lezen in groep 3 Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs zoals deze Kwaliteitskaart zijn te vinden op www.taalpilots.nl en www.rekenpilots.nl.
Nadere informatieQuickscan reken- en wiskundeonderwijs
Quickscan reken- en wiskundeonderwijs Gegevens school Naam school Adres school Plaats Telefoon e-mail Datum invulling Ingevuld door Functie invuller directie IB-er RT-er taal/leescoördinator leerkracht
Nadere informatieEFFECTIEF leesonderwijs nader bekeken
EFFECTIEF leesonderwijs nader bekeken Technisch lezen Woordenschat Leesstrategieën in samenhang Digitale implementatiekoffer Taalbeleid Onderwijsachterstanden Dr. Kees Vernooy Oktober 2007 Inhoudsopgave
Nadere informatieRALFI. Aanpak voor (zeer) zwakke lezers.
RALFI Aanpak voor (zeer) zwakke lezers. Jan-Dirk Anderhalf jaar geleden was Jan-Dirk (11) voor geen goud een bibliotheek ingestapt. Hij zat met lezen muurvast op AVI-1 niveau. Althans: ogenschijnlijk.
Nadere informatieGroep 4. Doelen Leerdoelen technisch lezen eind groep 4
Groep 4 Doelen Leerdoelen technisch lezen eind groep 4 75% van de leerlingen beheerst niveau AVI-E4 (teksten lezen) 90 % beheerst A t/m D-niveau op de DMT leerlingen lezen vlot twee- en drielettergrepige
Nadere informatieNationaal congres Taal en Lezen. 15 oktober 2015 Plezier beleven aan leren en lezen WWW.CPS.NL
Nationaal congres Taal en Lezen 15 oktober 2015 Plezier beleven aan leren en lezen WWW.CPS.NL Lezen is heerlijk Het kan heerlijk wezen om een boek te lezen: boom-roos-vis-vuur en een boek is heus niet
Nadere informatieVALCKESTEYN Beleid Doubleren of Versnellen
Openbare basisschool VALCKESTEYN Beleid Doubleren of Versnellen Januari 2013 Doel van dit protocol Het vaststellen van de criteria op grond waarvan een leerling al dan niet doubleert of versnelt naar een
Nadere informatieVisie op ouderbetrokkenheid
Visie op ouderbetrokkenheid Basisschool Lambertus Meestersweg 5 6071 BN Swalmen tel 0475-508144 e-mail: info@lambertusswalmen.nl website: www.lambertusswalmen.nl 1 Maart 2016 Inleiding: Een beleidsnotitie
Nadere informatieSignalering van lees- en spellingproblemen in het speciaal (basis) onderwijs. Judith Vloedgraven, Cito 3 april 2013
Signalering van lees- en spellingproblemen in het speciaal (basis) onderwijs Judith Vloedgraven, Cito 3 april 2013 Actualiteit Inleiding Actualiteit doorverwijzing naar zorg Vanaf 2009 kosten vergoed door
Nadere informatieTaalconferentie Hoera! Lezen. In gesprek met de inspectie. Programma. Uw beeld. Marja de Boer
Taalconferentie Hoera! Lezen Kansen en uitdagingen voor begrijpend lezen In gesprek met de inspectie Marja de Boer Programma Hoe beoordeelt de inspectie kwaliteit onderwijs BL? Uw beeld Een aantal misvattingen
Nadere informatieHoe observeer je in de klas?
Hoe observeer je in de klas? Een vliegende start Donderdag 15 oktober 2015 Rosanne Zwart Welkom en voorstellen Ik begeleid startende docenten Ik werk op een school Ik werk op een universiteit of Hogeschool
Nadere informatie