Lezen in het PRO en BBL. Wat is PRO? Wat lezen leerlingen in PRO? Wat helpt hen om het lezen te verbeteren? Wat kunnen bibliotheken nog meer doen?

Transcriptie

1 Lezen in het PRO en BBL Wat is PRO? Wat lezen leerlingen in PRO? Wat helpt hen om het lezen te verbeteren? Wat kunnen bibliotheken nog meer doen?

2 Stand van zaken 1. Wat is succesvol in contact met de scholen? 2. Wat zijn jullie zorgen? 3. Wat zijn jullie vragen voor vandaag?

3 Inhoud Info PRO: wat is het? Aan het werk met teksten Info over lezen bij PRO Begrijpend lezen Technisch lezen Wat helpt dan om het lezen te verbeteren? Info over leesboeken. Wat betekent dit voor je contact met PRO- en BBL-leraren?

4 Doelstelling PRO Sociale redzaamheid Toeleiding naar arbeidsmarkt Verder leren op MBO

5 Getallen leerlingen 170 scholen Doel: 90% heeft werk of opleiding

6 Toelating de motivering van de vmbo-school, onderbouwd met het schooladvies van de basisschool; de mening van de ouder; de leerachterstand van het kind; altijd begrijpend lezen of inzichtelijk rekenen het IQ van het kind (tussen de 60 en 75).

7 Praktische vaardigheden koken klussen in huis rekeningen betalen invullen van formulieren uiterlijke verzorging omgaan met andere mensen werken.

8 De opleiding 2 jaar oriënteren Theorie Praktijk Interne stage 2 jaar beroepsrichting Praktijk en theorie Externe stage

9 Profielen vmbo Economie Economie en ondernemen Intersectoraal Eén profiel Horeca, bakkerij en recreatie Techniek Bouwen, wonen, interieur Zorg & welzijn Zorg en welzijn Produceren, installeren, energie Mobiliteit en transport

10 Bedreigingen Wajong bouwt af Sociale werkplaatsen veranderen Niveau 1 op mbo verandert: entreeopleiding Niveau 2 op mbo kan alleen met diploma Eisen voor niveau 2 nemen toe door taal- en rekentoets

11 Leesproblemen in het VO Pisa, 2009

12 Achtergronden: 10% van de kleuters krijgt jaarlijks een kleuterschoolverlenging 25% van de leerlingen in groep 4 is een zwakke lezer 12% van de basisscholen is taalzwak 25% van de leerlingen verlaat groep 8 met groep 6 niveau 80% van de leerlingen in VMBO kan niet zelfstandig schoolboekteksten lezen 1,5 miljoen analfabeten in Nederland

13

14 Met teksten aan de slag Leg in je groep de teksten op volgorde van moeilijkheid Bespreek daarna: Welke teksten horen bij PRO? Wat zijn de kenmerken van de teksten?

15 Teksten Lezen en schrijven Vliegtuig vermist Plastic tasjes De Krim Watergebruik De dag van lezen en schrijven Waar is vlucht. Pesten op het werk Nieuwe verkiezingstrucs De Krim 2 Gekaapt, gezonken Barca Zoeken naar vermist begin A1 <1F Nieuwsbegrip AA, groep 4 <1F <1F midden A1 <1F midden a1 <1F midden a1 <1F Nieuwsbegrip A, groep 5/6 <1F eind a1 <1F A2 1F eind A1 1F Nieuwsbegrip C2 vmbo, h/v 1,2 1F B1 2F Nieuwsbegrip D groep 7/8 bbl 2F

16 Niveaus.. Nieuwsbegrip biedt vijf niveaus: Niveau AA voor groep 4 Niveau A voor groep 5/6 Niveau B voor groep 7/8, onderbouw vmbo en mbo niveau 1 Niveau C voor leerjaar 2 vmbo, onderbouw havo/vwo en mbo niveau 2/ Niveau D voor leerjaar 4 vmbo-t, leerjaar 3/4 havo/vwo en mbo niveau 3/4

17

18 Lezen.wat we weten: Vragen maken bij een tekst zegt niet veel over het begrip van de tekst Klassikaal leesteksten behandelen (uit een boek, vragen maken, klassikaal nakijken) draagt bij aan ontlezing. Opvoeden tot lezer kan de leraar Nederlands niet alleen. Het is cruciaal om goed leren lezen voorrang te geven: zonder lezen geen leren

19 Lezen. wat we weten: Vragen maken bij een tekst zegt niet veel over het begrip van de tekst

20 Begrijpend lezen 1. Wat mufte de wob? 2. Hoe beunde de pikkel in de fruin van de wob? 3. Wat is de fruin? 4. Wat makkelde de pikkel?

21 Lezen. wat we weten: Vragen maken bij een tekst zegt niet veel over het begrip van de tekst Klassikaal leesteksten behandelen (uit een boek, vragen maken, klassikaal nakijken) draagt bij aan ontlezing

22

23 Motivatie om te lezen. Wanneer ben je zelf gemotiveerd om te lezen? En.. wat doe je om je studenten beter te laten lezen?

24 Gemotiveerd lezen (intrinsiek) Interesse Belangrijk Plezier Kiezen Praten Advies van anderen Niet: Zonder voorkennis Verplicht Allemaal hetzelfde Vragen beantwoorden Het goede antwoord opschrijven Niet teksten uitleggen omdat ze het toch niet begrijpen

25 Gemotiveerd lezen (extrinsiek) Goede voorbeeld geven: Zelf lezen Praten over teksten Teksten meenemen om over te vertellen Interactie met de tekst organiseren Samen lezen, duo-lezen, gesprek (Het leessleuteltje vinden) Interessante teksten lezen (Praten over motivatie: wat voor lezer ben je?) Niet: Alleen een samenvatting geven Definities laten leren Controle vragen stellen

26 Lezen. wat we weten: Vragen maken bij een tekst zegt niet veel over het begrip van de tekst Klassikaal leesteksten behandelen (uit een boek, vragen maken, klassikaal nakijken) draagt bij aan ontlezing. Opvoeden tot lezer kan de leraar Nederlands niet alleen.

27 Waarom is lezen zo belangrijk? Lezen vormt een belangrijke basis voor: - De opbouw van kennis en woordenschat - De schoolloopbaan - Werk / carrière - Digitale geletterdheid - Sociaal-emotionele ontwikkeling - Functioneren in de samenleving burgerschap

28 Leesplezier verklaart 17% variantie

29 Lezen.wat we weten: Vragen maken bij een tekst zegt niet veel over het begrip van de tekst Klassikaal leesteksten behandelen (uit een boek, vragen maken, klassikaal nakijken) draagt bij aan ontlezing. Opvoeden tot lezer kan de leraar Nederlands niet alleen. Het is cruciaal om goed leren lezen voorrang te geven: zonder lezen geen leren

30 Bepalend voor het begrip Intrinsieke motivatie nieuwsgierigheid, betrokkenheid uitdaging en eigen keus Kennis van het onderwerp Wat staat hier NIET?

31 Begrijpend lezen: werken met de gouden piramide

32 Wat werkt bij begrijpend lezen? Hoe breder hoe vaker

33 Trainen voor de toets

34 Trainen voor de toets + Leerlingen maken een goede toets De school scoort goed voor de buitenwacht - Leerlingen leren niet lezen Leerlingen leren alleen hoe je een toets moet maken Leerlingen gaan lezen niet gebruiken bij leren

35 Schools lezen

36 Schools lezen + De leerstof is behandeld Leerlingen kennen de leesstrategieën Leerlingen laten hun kennis zien De leraar kan makkelijk controleren - Alle methodes zijn op die manier gebouwd Het gebeurt de hele dag, bij alle vakken Leerlingen maken (meestal) opdrachten met controlevragen Leerlingen worden geen lezer

37 Een lezer.. vindt lezen een gewone dagelijkse activiteit leest makkelijk en vaak leest om informatie te vergaren, om meningen te vormen, om te genieten heeft altijd iets te lezen wordt gevormd door teksten

38 Rijk lezen

39 Rijk lezen + Leerlingen lezen verschillende teksten Leerlingen brengen eigen teksten mee Leerlingen hebben wat te kiezen Leerlingen werken samen Leerlingen maken hun denken zichtbaar Is er dan geen min? + Leerlingen bouwen woordenschat op Leerlingen krijgen een kritische houding Leerlingen worden opgevoed tot lezer Het gaat in de klas expliciet over het lezen zelf Leerlingen bouwen aan intrinsieke motivatie - De leraar weet niet precies wat alle leerlingen leren

40 Rijk lezen als sandwich. Vóór het lezen Bij het lezen Na het lezen

41 Rijk lezen als sandwich. VÓÓR HET LEZEN Vooraf Voorbewerken, voorbereiden, nieuwsgierig maken, vragen oproepen. Foto, verhaal, film, ervaring, discussie, woordweb, voorwerp, andere tekst, liedje Vak- en schooltaalwoorden vooraf selecteren en uitleggen Directe en expliciete instructie geven op de manier van lezen Zelf voordoen hoe je leest (modelen) Met leerlingen praten over het belang van lezen Met leerlingen praten over hun leesniveau en motivatie

42 Rijk lezen als sandwich, BÍJ HET LEZEN Leerlingen laten praten over de tekst (duo-lezen) Leerlingen laten samenwerken over de tekst (expert-lezen) Leerlingen hardop laten denken (b.v. rolwisselend lezen) Leerlingen informatie laten ordenen

43 Rijk lezen als sandwich NÁ HET LEZEN De informatie laten verwerken voor iets anders : functioneel lezen De geselecteerde woorden terugkomen Mini-presentaties houden Posters maken Vertellen, discussie, gesprek Bouwen, maken, bewegen, zingen Met Leerlingen praten over het lezen zelf wat was moeilijk? Inschatten op leerlijn Voornemens maken voor vervolg Leestips verzamelen

44 Laat het taalmotortje lopen! (voor)kennis

45 Natuurlijk lezen

46 Natuurlijk lezen + Iedereen leest, het is gewoon Er is vrijheid van tijd, plaats en houding Er gebeurt niets (verplichts) na, of voor Leerlingen maken kilometers Het lezen is ingebed in het leren op school en buiten school Lezen is verbonden met schrijven en spreken

47 Trainen voor de toets Schools lezen Rijk lezen Natuurlijk lezen

48 Motiveren voor lezen én hoog scoren: Werk veel laag in de piramide Vergeet de training voor de toets niet Werk met de sandwich Zet lezen in de hele school op de kaart Maak een rijke leesomgeving Houd vorderingen formatief en summatief bij Betrek leerlingen zelf bij in kaart brengen van vorderingen

49

50 Interesse wekken, een voorbeeld Werken met de leesbox Meer zin in lezen Dieper lezen

51 Voor PRO Technisch lezen Voorlezen Samen lezen Koor lezen In extra ondersteuning Ralfi-lezen Begrijpend lezen Sandwich lezen Rijk lezen Fictie lezen op niveau In extra ondersteuning Rolwisselend lezen Interactief voorlezen:

52 Teksten op maat van PRO Fictie én non-fictie Eenvoudig communiceren Schoolsupport Nieuwsbegrip Netnieuws bieb4you

53 En nu? Wat betekent deze kennis voor contacten met scholen? Wat kunnen bibliotheken doen?

54 Reflectie op vandaag kern ook belangrijk mooi meegenomen