VASTGOEDFINANCIERING IN DE ZORG

Transcriptie

1 VASTGOEDFINANCIERING IN DE ZORG PIM DIEPSTRATEN Doorn, 1 december 2015

2 AGENDA 1 Financieringsstrategie zorginstelling 2 Huidige financiers en het WFZ 3 Perspectief investeerder op de zorgmarkt 4 Alternatieve financieringsvormen 1

3 FINANCE FOLLOWS STRATEGY

4 STEL TIJDIG FINANCIERINGSSTRATEGIE VAST Inventarisatie huidige positie Borgingsplafond Clausules in leningcontracten Herfinancieringen Voorwaarden huisbankier Randvoorwaarden toekomstige financiering Zeggenschap Risico/rendement Liquiditeit Flexibiliteit Kennis 3

5 KOPPEL FINANCIERING AAN ACTIVA Soorten financiers Eigen middelen Onderhandse lening/obligatie Achtergestelde lening/obligatie Huren/leasen Factoring Welke activa past bij welke financier? Woningen Intramuraal ICT Inventaris Werkkapitaal 4

6 SCENARIO EN RISICOANALYSE MET LIQUIDITEITSPROGNOSE 5

7 AGENDA 1 Financieringsstrategie zorginstelling 2 Huidige financiers en het WFZ 3 Perspectief investeerder op de zorgmarkt 4 Alternatieve financieringsvormen 6

8 BEPERKT AANTAL FINANCIERS ACTIEF 7

9 WAARBORGFONDS VOOR DE ZORGSECTOR (WFZ) Geen 100% borging meer Strikte beoordeling businessplan Borgingsplafond Van 1 miljard naar circa 400 miljoen per jaar Gedeelde zekerheid met financiers ongeborgde deel 8

10 HOE TOETST EEN BANK? Beoordelen businesscase en meerjarenraming Strakke voorwaarden in leningcontract Informatieplicht Financiële convenanten Opeisingsgronden Monitoren per kwartaal (huisbank) Gesprek met management 9

11 WAT DOET EN MAG DE WONINGCORPORATIE NOG? DAEB versus niet-daeb Autoriteit woningcorporaties Financiële mogelijkheden verschillen sterk Zorgspecifieke versus reguliere woningcorporatie 10

12 AGENDA 1 Financieringsstrategie zorginstelling 2 Huidige financiers en het WFZ 3 Perspectief investeerder op de zorgmarkt 4 Alternatieve financieringsvormen 11

13 ZORGINSTELLINGEN HEBBEN NOG GEEN RATING

14 ZORGRATING WEL BESCHIKBAAR VAN ZORGINSTELLINGEN 13

15 SOORT VASTGOED BEPAALT SOORT BELEGGER Intramuraal Beschermd wonen Zelfstandige woning MATE VAN ZELFREDZAAMHEID CLIËNT Kerncapaciteit Flexibele voorraad Volkshuisvestelijk domein Romp AWBZ Zwaardere ZZP Stabiele omgeving Omvang? Zwaartepunt transitie Flexibel in aantal en aanwendbaarheid Karakter o.g. Zorginstelling neemt afscheid van de stenen? Klassieke thuiszorg Transitie vanuit woondomein Domein zorg Domein volkshuisvesting 14

16 Bedragen in miljarden VERANDERENDE ZORGMARKT STIJGING AANTAL OUDEREN TEN OPZICHTE VAN TOTALE BEVOLKING KOSTEN AWBZ NEMEN JAAR OP JAAR TOE % 16% 14% 12% 10% 8% 6% 5 4% 2% % REGIE IN HANDEN VAN VERZEKERAARS EN GEMEENTEN AWBZ uitgaven SCHEIDEN VAN WONEN EN ZORG Percentage BBP 15

17 MAAR WELKE SECTOR IS AANTREKKELIJK OM IN TE INVESTEREN? 16

18 HUURPANDEN VORMEN DE FLEXIBELE SCHIL IN DE PORTEFEUILLE EN VASTGOED STERK VERBONDEN MET EXPLOITATIE 17

19 AGENDA 1 Financieringsstrategie zorginstelling 2 Huidige financiers en het WFZ 3 Perspectief investeerder op de zorgmarkt 4 Alternatieve financieringsvormen 18

20 HUIDIGE EN TOEKOMSTIGE FINANCIERINGSVORMEN Nu Vreemd vermogen Toekomst Bankfinanciering blijft Rating en internationale kapitaalmarkt Eigen vermogen Zorgondernemers ontwikkelen concepten Pensioenfondsen bieden vermogen via private equity Zorgverleners financieren werkkapitaal Mezzanine Social Impact Bond als maatschappelijk instrument Patienten, werknemers, particulieren als investeerder Off-balance Vastgoedfonds als alternatief Leasing van (medische) apparatuur 19

21 HUREN VAN EEN WONINGCORPORATIE Woningcorporatie Huurbetaling Traditionele langlopende huurcontracten zijn niet aantrekkelijk Financial lease activeren Beperkte flexibiliteit Kortere looptijd doet recht aan de behoefte aan meer flexibiliteit Kortere looptijd kan een risico zijn voor de verhuurder, vooral bij vastgoed met beperkte alternatieve aanwendbaarheid 20

22 HUREN VAN EEN VASTGOEDBELEGGER Vastgoedbelegger Ook zij hanteren lang lopende huurcontracten Huurbetaling Risico blijft grotendeels bij zorginstelling liggen Hoge rendementen: risico of onzekerheid? Duidelijke focus op woning en herontwikkeling en beperkt op intramuraal 21

23 JOINT VENTURE MET WONINGCORPORATIE Habion Amaris Delen van eigen inbreng en risico s Beide financieel belang voor de lange termijn 50% zeggenschap VOF 50% zeggenschap Moeilijk vast te stellen wie waar over gaat Beheer 22

24 RISICODRAGEND KAPITAAL IN HET ZORGVASTGOED VIA FONDS Governance is een uitdaging Institutionele beleggers Eigen vermogen Eigen vermogen Lening Professioneel beheer kan worden georganiseerd Diversificatie en omvang voor institutionele belegger van belang 23

25 SOCIAL IMPACT BOND ALS INSTRUMENT VOOR REALISEREN VAN BIJVOORBEELD PREVENTIE Innovatieve oplossing voor preventie Rendement bij realisatie Overheid / verzekeraar maatschappelijke doelstelling Sociale doelstelling koppelen aan rendement Investeerder Toepasbaarheid kost tijd Financiering 24

26 FONDS VOOR DUURZAAMHEID ONDERZOCHT VOOR PROVINCIE LIMBURG Investeren in duurzaamheid Zorginstelling EPC ESCO Kostenneutraal Verlaging energievolatiliteit Intermediair & Kenniscentrum Lagere overheden Investeerder 25

27 FINANCIERING OP DE KAPITAALMARKT MET EEN RATING Hoge beschikbaarheid Tijdrovend en hoge kosten Rating Aantrekkelijk bij grote omvang Kapitaalmarkt Professionalisering Financiering 26

28 Contact Finance Ideas B.V. Kantoor HNK Utrecht Weg der Verenigde Naties KT Utrecht Telefoon: Fax: info@finance-ideas.nl pim.diepstraten@finance-ideas.nl