3/08. Volumes en texturen. nr driemaandelijks tijdschrift - juli-augustus-september afgiftekantoor 8000 Brugge 1-2de afdeling

Transcriptie

1 BOUWEN MET BAKSTEEN 3/08 Volumes en texturen nr driemaandelijks tijdschrift - juli-augustus-september afgiftekantoor 8000 Brugge 1-2de afdeling

2 Bouwen met baksteen is het driemaandelijks tijdschrift van de Belgische Baksteenfederatie. Voor meer informatie, aarzel niet ons te contacteren. Abonnement: Catherine Bral Redactie: Laurie Dufourni Verantwoordelijke uitgever: Jozef Van Den Bossche Adres: Kartuizersstraat, 19 bus Brussel tel. (02) ~ fax (02) Druk: inhoud Volumes en texturen... 1 Appartementen Saint-Piat in Doornik - Atelier d architecture Matthieu Meunier et Jean-François Westrade... 2 Serviceflats in Lommel - PLUS office architects... 4 Woning en praktijkruimte in Heers - Klaarchitectuur Kantoren en appartementen in Sint-Niklaas - ArchitectenStudio. 8 Zoeklicht op Jo Broekx en Marcella Schiepers Binnenlandse architectuur Woning - Pascal François Buitenlandse architectuur Woningbouwproject in Nieuw-Terbregge Rotterdam - VHP stedebouwkundigen+architekten+landschapsarchitekten.. 20 Techniek Veiligheidscoëfficiënten: Waarom en hoe gebruiken we ze? Belgische dakpan- en baksteenfabrikanten

3 Volumes en texturen Foto: Studio Claerhout Net zoals wijn gekenmerkt wordt door kleur en aroma s, wordt het karakter van een gebouw bepaald door volumes en texturen. Unieke of veelvuldige volumes, monoliet of complex geheel, er zijn voor architecten haast onnoemelijk veel mogelijkheden beschikbaar. Het zijn de texturen die de kroon op het werk vormen van een geslaagd ontwerp! In dit nummer van Bouwen met Baksteen kunt u verschillende voorbeelden van ontwerpen ontdekken die opmerkelijke volumes combineren met materialen van verschillende texturen.

4 2 BOUWEN MET BAKSTEEN Appartementen Saint-Piat in Doornik Atelier d architecture Matthieu Meunier et Jean-François Westrade (Medewerkster : Rebecca Decruyenaere) Foto s: Serge Brison Deze sociale woningen vormen een interessante schakel in deze wijk van het centrum van Doornik. Hoewel de vier bestaande woningen werden afgebroken, voornamelijk om hygiënische redenen, wou de architect de coherentie met de bestaande gebouwen behouden. De architect baseert zich dan ook op de volumes, de tinten en de bestaande modellen in de straat. Tien appartementen worden onderling verbonden met een kleine straat binnenin. Hierdoor ontstaat er een eilandjesconcept in het hart van de wijk Saint-Piat. Achter deze ingang kunnen de huurders van een gemeenschappelijke tuin genieten. Deze tuin is ook toegankelijk voor bewoners van andere sociale woningen. Elke woning heeft een interessant zicht op de stad en zijn architecturaal patrimonium.

5 BOUWEN MET BAKSTEEN 3 De volumes en de materialen van de gevels zijn gevarieerd: rode baksteen, bepleistering en ceder. Toch blijft het geheel nog homogeen. Dankzij de materialen wordt er een overgang gecreëerd tussen de witte geverfde gevels van de aangrenzende huizen langs de ene zijde en de rode bakstenen gebouwen iets verderop in de straat. Wegens de vorm van het dak heeft de architect voor zink gekozen. De laterale gevel die naar het zuiden is georiënteerd, is van glas. Deze gevel wordt tegen een te intense zon beschermd door een zonwering in ceder die over de volledige hoogte loopt. Dit onderdeel blijft echter zeer zuiver en geeft een erg luchtige toets aan het geheel. Door de typische volumes en texturen van de stad en een sobere architectuur die aangepast is aan de noden, vormt het eilandje Saint-Piat zo het eigenlijke begin van de vernieuwing van de hele wijk.

6 4 BOUWEN MET BAKSTEEN Serviceflats in Lommel PLUS office architects Foto s: Studio Claerhout De stad Lommel zet in op architecturale kwaliteit. Het nieuwe, pas verhuisde stadhuis bekleedt hierin een geprivilegieerde positie, maar ook voor de omliggende gebouwen zijn de architecturale ambities zeer groot. Deze serviceflats voor bejaarden zijn een gemeenschappelijk project van het bureau PLUS office architects en de projectontwikkelaar Immo International. Ze werden door de stad gekozen aan de hand van een wedstrijd. De massiviteit van de serviceflats contrasteert met de transparantie en de relatieve breekbaarheid van het stadhuis. Zo wordt het evenwicht van krachten op het plein hersteld. Toch zijn dit niet zomaar gewone appartementen. Het projectteam is zeer intelligent omgegaan met het idee levenslang wonen. Het gaat hier over ouderen die tegelijkertijd zelfstandig willen wonen maar toch de nodige

7 BOUWEN MET BAKSTEEN 5 faciliteiten en aangepaste zorgen wensen. Elke serviceflat heeft een eigen voordeur en een groot terras-loggia. De appartementen zijn zo ingericht dat ze makkelijk toegankelijk zijn voor rolstoel-gebruikers, dat men de leefruimte en de slaapkamer eenvoudig kan verwisselen en dat elke serviceflat verbonden is met de conciërge via een domotica-systeem met een alarmknop in elke ruimte. De appartementen zijn toegankelijk via een buitenpasserelle aan een interne binnentuin met petanquebaan. Dit is een gezellige, groene en rustige plek met subtiele niveauverschillen waar de bewoners elkaar op een leuke manier kunnen ontmoeten. Dankzij de afsluitingen van claustra s in gevelmetselwerk kan men zien zonder dat men zelf gezien wordt. Op de tweede verdieping is er een boventuin met boom; een tweede rustige plek om te verpozen of een babbel te slaan. De buitenste volumetrie is het resultaat van het stapelen van de serviceflats. Elk appartement kan door het in- en uitspringen van de verschillende loggia s van op het plein geïdentificeerd worden. Door deze beweging wordt als het ware een golf gecreëerd die de gevel animeert en een kenmerkende signatuur vormt voor het gebouw en het plein.

8 6 BOUWEN MET BAKSTEEN Woning en praktijkruimte in Heers Klaarchitectuur Foto s: Studio Claerhout Wat zou er zich achter dit interessante gesloten volume bevinden? De verleiding is groot om de grote houten schuifwand te openen om eens een kijkje binnenin te kunnen nemen. Vanbinnen wordt het familiale leven rond twee elementen georganiseerd: een binnenpatio beneden en een volledig open zicht op de tuin boven. een vorm van omgekeerd wonen. Aan de straatkant bevindt zich het architectuuratelier Klaarchitectuur. De praktijkruimte is samen met de carport een bufferzone waarachter een privé-patio met vijgenbomen ligt. De vier slaapkamers en de badkamer geven uit op deze binnentuin en genieten van het licht dankzij de grote glasgevels. Dit is bepalend geweest in het ontwerp van de woning en het is ook wat de architect heeft aangezet om een andere manier van leven in woningen te verkrijgen. De architect, die hier zowel woont als werkt, heeft de leefruimte naar de verdieping verplaatst en de slaapkamers naar het gelijkvloers als De verdieping is een grote open en zeer functionele ruimte met een ruim terras. De keuken staat centraal tussen de eet- en zitkamer. Allen met uitzicht op de achtertuin via de volledige glazen achtergevel. Je krijgt hier het gevoel alsof je continu buiten leeft.

9 BOUWEN MET BAKSTEEN 7 Het is niet enkel de massieve, strakke vorm van dit ontwerp dat de aandacht trekt maar ook de huid die als beschermingsscherm dient. Het metselwerk in rode, bruine en zwarte tinten, heeft een oneffen en bruut karakter. Het zijn voornamelijk de donkerste bakstenen die misvormd lijken te zijn door het vuur van de oven en zijn in het metselwerk kriskras verwerkt. Dit metselwerk geeft aan het ontwerp een geheel eigen textuur en karakter. Dit ontwerp is tegelijkertijd een professionele vitrine en een droomhuis; m.a.w. een ontwerp dat vertrouwen schept in de toekomst van de architectuur.

10 8 BOUWEN MET BAKSTEEN Kantoren en appartementen in Sint-Niklaas ArchitectenStudio Foto s: Serge Brison Het terrein bevindt zich op een kruispunt waar een belangrijke invalsweg van Sint-Niklaas en een kleine, rustige straat samenkomen, gelegen langs de spoorweglijn Antwerpen-Gent. De opdrachtgever wou dat het project een extra waarde zou geven aan de noordelijke stadstoegang. Architectenstudio en de bouwheer hebben het potentieel van het te bebouwen terrein volledig benut. Voor de bouwheer, Vitas-groep KBC Verzekeringen, speelde er ook een imagokwestie mee. Het gebouw met kantoren en appartementen, beantwoordt niet enkel aan deze imagokwestie, het vormt ook een schakel tussen twee straten met verschillende bouwprofielen: drie verdiepingen aan de zijde van de invalsweg en twee verdiepingen aan de zijde van de kleine loodrechte straat. Dit ontwerp vormt nu alleszins een geslaagde uitdrukking van het beoogde concept! Het gebouw omvat 7 appartementen, een verzekeringskantoor en een ondergrondseparking met autolift. Het ontwerp van de indeling van de kantoren is gebaseerd op de vraag naar transparantie en gezelligheid. De ontvangstruimte voor de klanten is van glas en geeft uit op de kantoortuin in de vorm van

11 BOUWEN MET BAKSTEEN 9 een smalle patio met waterpartij, die voor extra lichtreflexie zorgt in de aangrenzende ruimtes. De klanten worden direct onthaald in de kantoren van de medewerkers van Vitas-groep KBC Verzekeringen en niet meer in een traditionele ontvangstruimte. Mede doordat alle medewerkers kunnen genieten van de patio, ontstaat een rustgevende motiverende werkomgeving. Wat de textuur betreft, heeft Architectenstudio gekozen voor een sobere baksteen met een gevlamd effect op de gevel. Zo varieert de tint van bruinblauw tot grijs, afhankelijk van de lichtinval.

12 10 BOUWEN MET BAKSTEEN Zoeklicht op Jo Broekx en Marcella Schiepers Bouwen met Baksteen besteedt meestal enkele pagina s aan de voorstelling van een architectenbureau met een goed gevestigde of groeiende naambekendheid Deze architectenbureaus hebben een gemeenschappelijk punt: ze gebruiken baksteen in hun projecten! In deze uitgave slaan we een andere weg in. Deze keer bespreken we een klein bureau. Ook zij gebruiken baksteen, zij het een heel stuk kleinschaliger. Met de voorstelling van de architecten Jo Broekx en Marcella Schiepers, bespreekt Bouwen met Baksteen de realiteit van een groot aantal kleine en middelgrote architectenbureaus. Eengezinswoningen, renovatieprojecten, verbouwingsprojecten, uitbreiding van bestaande woningen het is dagdagelijkse kost voor deze twee architecten! Nochtans is hun architecturale benaderingswijze niet minder interessant integendeel zelfs! Ze zitten op de eerste lijn en worden zowat dagdagelijks geconfronteerd met de harde werkelijkheid, met een budget dat gerespecteerd moet worden en met klanten die een bepaalde architecturale benadering niet meteen zien zitten of verwerpen. aandacht. Het project omvatte een interessant monolithisch volume. De architect ontwierp met veel finesse een plan dat de oplossing bood voor een complexe situatie: een kapsalon en een eengezinswoning integreren op een hellend terrein dat via twee parallelle straten toegankelijk is. Een evolutieproces Al in 2003 (BMB nr. 105) trok een project van Marcella Schiepers onze Woning en kapsalon te Sint-Truiden - Foto s: Studio Claerhout

13 BOUWEN MET BAKSTEEN 11 Ze gebruikte reeds eerder baksteen omwille van de duurzaamheid en de architecturale uitdrukking die het materiaal haar bod. Tegenwoordig is deze monolithische volumetrie een beetje geëvolueerd en vindt men als resultaat van een veranderend ontwikkelingsproces veeleer complexere volumes terug. Een ontkiemende volumetrie Eisen die buitenkansen worden Een budget respecteren dat bepaald wordt door de bouwheer het is allesbehalve vanzelfsprekend. Nochtans slagen Marcella Schiepers en Jo Broekx erin om deze eisen om te vormen tot een echte uitdaging. Deze beperking verplicht hen namelijk om innovatieve oplossingen te vinden die in geen geval Woning te Meerhout - Foto s: Lenaerts-Thys de creativiteit voor hun projecten mag beperken. Voor deze woning in Meerhout, die gebouwd werd in 2005, was er een beperkt budget vastgelegd. Voor het overige wilde de bouwheer een traditionele woning die beantwoordde aan hun levensstijl. Om het budget te respecteren, berekenden Marcella Schiepers en Jo Broekx de maximaal te bouwen oppervlakte. Twee vierkante oppervlaktes dienden als uitgangspunt voor het concept. Zo begon een interessante creatie. Door deze twee vierkanten ten opzichte van elkaar te verplaatsen, werd er een overgangszone gecreëerd. De architecten maakten op twee niveaus een overgangsruimte tussen de levensruimtes op het gelijkvloers, en tussen de kamers op de verdieping. Deze overgangsruimte is allesbehalve een verloren plaats. Ze creëert een samenhang tussen de verschillende delen en vormt een belangrijke schakel in het hele ontwerp. In de overgangsruimte heeft men zicht op het terras en de tuin. De ruimte

14 12 BOUWEN MET BAKSTEEN breekt ook de continuïteit van de muur. De vorm van het dak geeft de laatste toets aan deze originele vorm die in de context niet uit de toon valt. Het traditionele karakter van de woning wordt verzekerd door de keuze van de materialen. De rode dakpannen en de gekozen bakstenen zijn typische materialen voor de regio. Traditionele materialen in een hedendaags ontwerp dapper en volkomen geslaagd! Woning te Meerhout - Foto s: Lenaerts-Thys Tijdens het ontwerpproces hebben de architecten een eenvoudige oplossing kunnen bedenken die in deze context

15 BOUWEN MET BAKSTEEN 13 eigenlijk wel de hele tijd voor de hand lag. De evolutie van het project is dan ook opmerkelijk: de volumetrie is origineel en toch blijft de woning compact en functioneel en valt ze niet uit de toon... Kortom: alles wat gevraagd werd met bovendien een hedendaags karakter erbovenop. Blokken die samengevoegd worden Deze woning in Gingelom, gebouwd in 2007, illustreert een andere manier waarop een ontwerp ontstaat en hoe van daaruit een volumetrie wordt ontwikkeld. Het gaat opnieuw om een evoluerend ontwerpproces. Het vertrekpunt daarbij is de scheiding tussen de circulatieruimten en de leefruimten. Een doorgang in kruisvorm creëert twee haakse assen die het huis beetje bij beetje tot zijn recht laten komen. Zo worden er verschillende delen afgebakend. De architecten hebben het volume verder ontwikkeld door vier blokken toe te voegen, onafhankelijk van elkaar en ondermeer leesbaar door een verschil in hoogte. Woning te Gingelom - Foto s: Philippe van Gelooven

16 14 BOUWEN MET BAKSTEEN Gelet op het belang van de circulatieruimte, wilden de architecten deze assen op een herkenbare manier materialiseren, zowel in het interieur als in het exterieur. Ter hoogte van de assen lopen de raam- en deuropeningen door tot het plafond. Binnen is de afwerking van de wanden in de gangen verschillend van die in de leefruimten. De binnenafwerking De ruimtelijke indeling en het materialiseren van de begrenzingen zijn dus principes die men in meerdere projecten van Jo Broekx en Marcella Schiepers aantreft; niet enkel in de woning in Gingelom, maar bijvoorbeeld ook in de inrichting van een werkstudio in Hasselt. Deze werkstudio werd ingericht in een appartementsgebouw. Het was niet de bedoeling om een inrichting te realiseren met een gladde afwerking. De architecten wilden vooral met een strek concept voor de dag komen in plaats van een simpele afbakening van de ruimte. Zo werden er enkel snelbouwblokken gebruikt, zowel voor de begrenzing van de studio, als voor de muren die de verschillende nevenruimten afbakenen. Om licht in de keuken te brengen, werden de blokken op hun kant geplaatst en werden de perforaties zichtbaar gelaten. Natuurlijk licht kan door de claustra binnenvallen en de keuken verlichten. Studio te Hasselt - Foto s: Studio Claerhout

17 BOUWEN MET BAKSTEEN 15 Verbouwing Bakstenen gebouwen kunnen generaties lang blijven bestaan. Hun potentiële levensduur is dikwijls langer dan de levensduur die met de functionaliteit van het gebouw verbonden is. Onze levensstijlen en onze eisen voor comfortmaterialen en ruimtes corresponderen evenwel niet meer met de oude gewoonten en normen. Marcella Schiepers en Jo Broekx staan vaak voor de taak om bestaande gebouwen te verbeteren, de bestaande organisatie te wijzigingen, of om ze uit te breiden. De renovatieprojecten die hier voorgesteld worden, namelijk een woning in Zutendaal en een woning in Kinrooi, zijn het resultaat van een dialoog met de bouwheren. De uitbreiding van de bestaande gebouwen houdt altijd rekening met het bestaande concept. Er wordt zo een harmonie gecreëerd tussen het bestaande gebouw en de nieuwe, architecturale uitbreidingen. Voor de woning in Zutendaal hebben de architecten een geheel gecreëerd van drie aangrenzende volumes. De bestaande baksteen werd vervangen. Zo werd er een homogeniteit en een geheel gecreëerd. De dakpannen werden overgenomen voor de twee nieuwe volumes. Sommige varianten, zoals de bekleding van de garagepoorten in hout, creëren een sobere maar originele woning die geïnspireerd is op de oude. Woning te Zutendaal - Foto s: Studio Claerhout

18 16 BOUWEN MET BAKSTEEN Woning te Kinrooi - Foto s: Studio Claerhout

19 BOUWEN MET BAKSTEEN 17 Bij de woning in Kinrooi werden de bestaande stallingen gereorganiseerd om er een woning voor het gezin van één van de kinderen te kunnen inrichten. Achteraan geeft deze woning uit op een ruim overdekt terras dat uit het bestaande volume gesneden werd. Het verbouwen van woningen is niet altijd een gemakkelijke oefening. Toch voelt een groot aantal architecten zich vertrouwd met dit soort werken. Marcella Schiepers en Jo Broekx behandelen zulke opdrachten met veel enthousiasme en dankzij een goed basisconcept slagen ze erin om deze woningen steeds om te vormen tot knappe, hedendaagse woningen. Naar grotere projecten Marcella Schiepers en Jo Broekx zijn jonge architecten. Ze bezitten ongetwijfeld een grote passie. Door de ervaring die ze intussen opgedaan hebben met eengezinswoningen opent er zich langzamerhand ook een professioneel universum met steeds grotere projecten. Zo hebben ze, in samenwerking met architect Peter Princen, een project voorgesteld voor de bouw van zeven sociale woningen in Lummen. Deze woningen bevinden zich rond een gemeenschappelijke, semipublieke binnenplaats. Elke woning heeft bovendien een eigen private buitenruimte aan de achterzijde van de woningen, die deel uitmaakt van een doorlopende groene gordel. Het gebruik van duurzame materialen wordt steeds belangrijker voor architecten. We hopen dan ook u binnenkort meer en meer van hun grotere projecten in baksteen te kunnen voorstellen in Bouwen met Baksteen. Sociale woningen te Lummen, in samenwerking met Peter Princen

20 18 BOUWEN MET BAKSTEEN Binnenlandse architectuur Woning Pascal François (Medewerker: Peter Van Gelder) Foto s: Jan Caudron Pascal François is gepassioneerd door het ontwerpen van woningen die beantwoorden aan de noden van de bewoners. Hij haalt zijn inspiratie uit hun manier van leven en hun levensgewoonten. Dit ontwerp is eigenlijk een soort project op maat. De familie die er woont, kan op een discrete en rustige manier leven. Het massieve volume van de woning en de lange muur, waarachter zich de tuin bevindt, geven aan dit familiale toevluchtsoord een gevoel van bescherming. De gevel oogt ruw door de donkere baksteen. Door het gebruik van dunne voegen wordt het massieve aspect verstevigt. Dit past perfect bij het hedendaagse karakter van de woning. Alle gebruikte materialen hebben dezelfde donkere tint. Er zijn twee elementen die het massieve karakter een beetje verlichten. Eerst

21 BOUWEN MET BAKSTEEN 19 en vooral lijkt de bodem van grind wel een sokkel te vormen waarop het huis geplaatst werd. Daarnaast geeft de aandacht voor details (het metselwerk, de specifieke dakrandafwerking, de deuren en de ramen die met veel nauwkeurigheid behandeld werden) finesse aan deze monoliet in baksteen. Binnenin is de sfeer totaal verschillend. De leefruimte draait rond één meubelstuk. Dit meubel werd ontworpen door de architect volgens het principe van een doos in een doos. Het huis werd haaks op de straat georiënteerd om het privilege van het uitzicht op de tuin, op de landbouwzone en op het verderop gelegen bos volledig te kunnen benutten. Het witte interieur draagt bij tot de algemene soberheid van het geheel. Op de verdieping zijn er twee patio s die licht binnen laten waardoor de buitenste vormgeving binnenin niet doorbroken wordt.

22 20 BOUWEN MET BAKSTEEN Buitenlandse architectuur Woningbouwproject in Nieuw-Terbregge Rotterdam VHP stedebouwkundigen+architekten+ landschapsarchitekten Foto s: Hans Pattist Het project vormt de driehoekige sluitsteen in het stedenbouwkundig plan van Nieuw-Terbregge. Deze nieuwe wijk in de Rotterdamse deelgemeente Hillegersberg-Schiebroek ligt in een langgerekte vallei tussen de steil oprijzende geluidswal langs de A20 en de zacht glooiende Linker Rottekade. De verschillende wooneilanden worden aaneengeregen door een centrale vaart. Het project omvat veertig woningen in drie types: een dertigtal hoge, asymmetrisch geschakelde, twee-onder-één-kap woningen en tien vrijstaande villa s. De groepering van lange, smalle woningen op diepe kavels zorgt voor een open beeld. Ondanks de verschillen in grootte, situering en type vertonen de woningen onderling een sterk verwantschap in vorm en kleur: een `familie van karakteristieke volumes met lange schuine vlakken, op diverse manieren gevouwen en opengesneden ten behoeve van entrees, lichtopeningen, dakterrassen, serres en balkons. De woningen zijn uitgevoerd in een drietal kleurcombinaties van keramische leipannen en handvormstenen, losjes verdeeld over het project. Het uniform naturel gelakte houtwerk benadrukt de eenheid van het geheel. Ruimtelijkheid in het interieur van de woningen ontstaat door de open, diagonale aaneenschakeling van woonruimtes op verschillende niveaus, divers georiënteerd op zon, tuin en uitzicht. De koppeling van een aantal energiebesparende systemen in de woning -zonneboilers, warmtewisselaar, wandverwarming- zorgt voor een uitermate zuinige èn comfortabele energiehuishouding.

23 BOUWEN MET BAKSTEEN 21

24 22 BOUWEN MET BAKSTEEN TECHNIek Veiligheidscoëfficiënten: Waarom en hoe gebruiken we ze? Veiligheidscoëfficiënten zijn niet nieuw. Zowel in de meer recentere Europese normen als in de Belgische normen worden ze toegepast om de veiligheid van onze structuren te garanderen. Het gebruik van dergelijke factoren houdt rekening met onvolkomenheden in het materiaal en de onzekerheid over de toepasbare belastingen. De berekening van metselwerk kan volgens de Belgische norm NBN B uitgevoerd worden met behulp van twee verschillende methodes, namelijk rekenwijze bij toelaatbare spanningen en methode der grenstoestanden. Tot op vandaag wordt nogal eens de rekenwijze bij toelaatbare spanningen gebruikt. Er wordt nagegaan welke spanningen de optredende belastingen veroorzaken en gecontroleerd of deze kleiner blijven dan de toelaatbare druksterkte van het metselwerk (f adm ). (f adm ) = 3.75 of 4.5 of 5.25 (totale veiligheidscoëfficiënten) De veiligheidscoëfficiënt is één getal en is afhankelijk van de categorie van het f k nazicht (nazicht op bouwstoffen of nazicht op bouwstoffen en uitvoering) 1. De Europese normen werken enkel nog met de methode der grenstoestanden. De gebruikte waarde voor de veiligheidscoëfficiënt blijft ongeveer gelijk, maar wordt nu duidelijk opgesplitst in twee componenten. Er wordt een duidelijk onderscheid gemaakt tussen de veiligheid op het materiaal en op de belastingen. Het principe van berekenen volgens de methode der grenstoestanden is zeer eenvoudig: Vergelijk de optredende belastingen met de capaciteit van het gebruikte materiaal waarbij zowel op de belasting als op het materiaal een veiligheidsfactor wordt toegepast. γ. N Ek < met N Rk γ m γ = veiligheidsfactor op belasting γ m = veiligheidsfactor op materiaal N Ek = optredende belastingen N Rk = karakteristieke waarde drukweerstand van gebruikte materiaal De waarde voor de veiligheidsfactor op een belasting is afhankelijk van het type (permanent, mobiel, accidenteel,...) en wordt deskundig uitgelegd in Eurocode 0 en 1 (EN 1990 en EN 1991). De veiligheidsfactoren op het materiaal baksteen kunnen gevonden worden zowel in de Belgische norm NBN B en Eurocode 6. De waarden volgens Eurocode 6 worden weergegeven in tabel 1. (Voor de andere materialen worden dit in de overige toepasbare eurocodes weergegeven). De opgegeven waarden voor de veiligheidsfactoren in Eurocode 6 kunnen eventueel gewijzigd worden in de nationale annex die binnenkort zal verschijnen. Bij de berekening van constructies in baksteen,... of in eender welk materiaal dient ongeacht de gebruikte methode zowel op het materiaal als op de belasting een veiligheid gebruikt te worden. Afhankelijk van de gebruikte methode dien je wel 1 of 2 veiligheidsfactoren toe te passen. Maak dus duidelijk welke methode je gebruikt en reken met de juiste waarden van de veiligheidsfactoren!! 2 1 Meer informatie in NBN B24-301: 1980: Ontwerp en berekening van metselwerk 2 Opgelet: In de rekenmodule beschikbaar op de website wordt nog gerekend volgens NBN B24-301, maar niet met de methode der toelaatbare spanningen. Een coëfficiënt op de belastingen dient nog op dit resultaat toegepast te worden.

25 BOUWEN MET BAKSTEEN 23 γ m Material Masonry made with: A Units of category I, designed mortar(a) B Units of category I, prescribed mortar (b) C Units of category II, any mortar (a, b, e) D Anchorage of reinforcing steel E Reinforcing steel and prestressing steel F Ancillary components (c, d) G Lintels according to EN (a) Requirements for designed mortars are given in EN and EN 1996 (b) Requirements for prescribed mortars are given in EN and EN 1996 (c) Declared values are mean values Class to 2.5 (d) Damp proof courses are assumed to be covered by masonry γ m (e) When the coefficient of variation for Category II units is not greater than 25% Tabel 1: Veiligheidsfactoren op het materiaal volgens Eurocode 6 (veiligheid op de belasting nog bij in te rekenen) 3 (zie ook tabel 7 p.19 in NBN B voor de veiligheidsfactor op het materiaal) 3 EN :2005: Eurocode 6 Design of masonry structures Part 1-1: General rules for reinforced and unreinforced masonry structures, p.29.

26 belgische dakpan- en baksteenfabrikanten Bakstenen voor gewoon metselwerk: V : volle baksteen voor gewoon metselwerk P : geperforeerde baksteen voor gewoon metselwerk L : geperforeerde baksteen met lichte scherf Bakstenen voor gevelmetselwerk S : strengpersgevelsteen ( machinale gevelsteen) H : handvorm en vormbakperssteen K : klampsteen A : andere soorten (traditionele en rustieke gevelstenen zoals veldovensteen, baksteen op basis van leisteen, enz.) Andere producten: W : welfsels D : dakpannen en muurdeksels T : Boomse kerktegels, ongeglazuurde tegels O : straatklinkers Voor details over het productiegamma van elke fabriek, kan men zich best rechtstreeks tot de bedrijven wenden. De lijst is samengesteld op basis van de ledenlijsten van de B.B.F. Vele producenten verkopen hun producten al dan niet exclusief, via een afzonderlijke verkoopsorgani satie. In de gevallen waar dit nuttig lijkt, is de naam tussen haakjes bijgevoegd. Oost-Vlaanderen Kleiprodukten HOVE bvba Lindendreef Ninove Tel. (054) Fax (054) (V-H-A) Steenfabriek VANDE MOORTEL nv Scheldekant Oudenaarde Tel. (055) Fax (055) (H-O) SVK nv Aerschotstraat 114, 9100 Sint-Niklaas Tel. (03) Fax (03) (V-P-L-S-H-W) Wienerberger nv - Syndikaat Machiensteen II nv (divisie STEENDORP) Kapelstraat 112a 9140 Steendorp (V-P-L) West-Vlaanderen Wienerberger nv - Steenbakkerij EGEM nv Brugsesteenweg Egem (Pittem) Tel. (051) Fax (051) (V-P-L-S) Wienerberger nv - Desimpel KORTEMARK Industries nv Hoogledestraat 92, 8610 Kortemark Tel. (051) Fax (051) (V-P-L-S-H) Wienerberger nv - Terca ZONNEBEKE nv Ieperstraat Zonnebeke Tel. (051) Fax (051) (V-P-S) Steenbakkerij DE KEIGNAERT nv Stationsstraat 30, 8460 Oudenburg Tel. (059) Fax (059) (V-S-H) Steenbakkerij DUMOULIN nv Rollegembosstraat Ledegem Tel. (056) Fax (056) (V-P) WIENERBERGER nv Terca, Desimpel, Porotherm, Koramic Kapel ter Bede Kortrijk Tel. (056) Fax (056) (V-P-L-S-H-A-O) Limburg Steenfabriek HEYLEN nv 2de Carabinierslaan Veldwezelt-Lanaken Tel. (089) Fax (089) (H) Steenfabriek NELISSEN - HAESEN nv Kiezelweg Veldwezelt Tel. (012) Fax (012) (H) Wienerberger nv - divisie Terca SCHOUTERDEN Venlosesteenweg Maaseik Tel. (089) Fax (089) (H-A) Steenfabrieken VANDERSANDEN nv Riemstersteenweg Spouwen Tel. (089) Fax (089) (H) Steenfabriek VANDERSANDEN nv Nijverheidslaan Lanklaar Tel. (089) Fax (089) (H) Wienerberger nv - divisie Terca TESSENDERLO Havenlaan Tessenderlo Tel. (013) Fax (013) (P-L) Antwerpen Wienerberger nv - Porotherm Wall Systems nv (divisie NIEL) Landbouwstraat Niel Tel. (03) Fax (03) (H) Wienerberger nv - Syndikaat Machiensteen II nv (divisie RUMST) Nieuwstraat Rumst Tel. (03) Fax (03) (V-P-L-S) Swenden Nieuwstraat Rumst Tel. (03) Fax (03) DESTA nv Heerle Minderhout (Hoogstraten) Tel. (03) Fax (03) (S-O) Steenbakkerij FLOREN nv Vaartkant Rechts St.-Lenaarts Tel. (03) Fax (03) (V-S) Wienerberger nv - divisie Terca NOVA Steenbakkersdam Beerse Tel. (014) Fax (014) (V-P-L-S) Wienerberger nv - divisie Terca SAS Sint Jozefslei Rijkevorsel Tel. (014) Fax (014) (H-A) Wienerberger nv - divisie Terca BEERSE Absheide Beerse Tel. (014) Fax (014) (H) Wienerberger nv - divisie Terca QUIRIJNEN Sint Jobbaan Westmalle Tel. (03) Fax (03) (V-S-H-A) Brabant Steenfabrieken VANDERSANDEN nv Kortenbos Hekelgem Tel. (053) Fax (053) (H) Henegouwen Wienerberger nv - divisie Terca PERUWELZ Rue de l Europe, Péruwelz Tel. (069) Fax (069) (H) Briqueterie de PLOEGSTEERT sa 'Barry' Chaussée de Bruxelles Barry Tel. (056) Fax (056) (S) Wienerberger nv - divisie Terca GHLIN Route de Wallonie Ghlin Tel. (065) Fax (065) (V-S-O) Wienerberger nv - divisie Terca WARNETON Chaussée du Pont Rouge Warneton (Comines) Tel. (056) Fax (056) (H) Briqueterie de PLOEGSTEERT sa Touquetstraat Ploegsteert Tel. (056) Fax (056) (P-L-W) Namen Wienerberger nv - Porotherm Wall Systems nv (divisie WANLIN) Route de Beauraing Wanlin Tel. (082) Fax (082) (S-A-O)

27 Pour recevoir cette revue en français, contactez-nous au 02/