Bouwen met baksteen 3/2012. Baksteen en verscheidenheid

Transcriptie

1 Bouwen met baksteen 3/2012 Baksteen en verscheidenheid nr driemaandelijks tijdschrift - juli-augustus-september afgiftekantoor 8000 Brugge 1-2de afdeling

2 Bouwen met baksteen is het driemaandelijks tijdschrift van de Belgische Baksteenfederatie. Voor meer informatie, aarzel niet ons te contacteren. Abonnement: Catherine Bral Redactie: Laurie Dufourni Verantwoordelijke uitgever: Jozef Van Den Bossche Adres: Kartuizersstraat, 19 bus Brussel tel. (02) ~ fax (02) Druk: inhoud Baksteen en verscheidenheid...1 Buurthuis en woningen in Elsene Bureau d architecture Anne Ledroit, Vincent Pierret, Cédric Polet i.s.m. Atelier de l Arbre d Or... 2 Wooncomplex in Antwerpen Veelaert architecten Nieuwe Industriële Hogeschool - ECAM - UCL-site Woluwe Modulo architects Woonproject in Brugge Groep3...8 Woning in Kapellen Erwin van der Linden...10 Binnenlandse architectuur...12 Woning in Heverlee das - design en architectuur studio Buitenlandse architectuur...14 Rusthuis in Chatillon sur Chalaronne, Frankrijk Agence Molnar & Piccinato Belgische dakpan- en baksteenfabrikanten...16

3 BOUWEN MET BAKSTEEN 1 Baksteen en verscheidenheid Foto: Studio Claerhout Dank zij de enorme kleurschakering en verscheidenheid van textuur slaagt baksteen erin zich aan te passen aan elk type van project, ongeacht de finale functie of schaalgrootte. Met dit nummer van Bouwen met baksteen leggen wij het accent op deze grote verscheidenheid: eengezinswoningen, sociale woningen, schoolgebouwen, kantoren, een zeer gevarieerd palet van realisaties.

4 2 BOUWEN MET BAKSTEEN Buurthuis en woningen in Elsene Architectenkantoor Anne Ledroit, Vincent Pierret en Cédric Polet, in samenwerking met het Atelier de l Arbre d Or Foto s: Tim Van de Velde Dit project in de wijk tussen de Damstraat en de Zwanenstraat heeft de aanbesteding van de gemeente Elsene gewonnen voor de realisatie van woningen met een sociaal karakter en een gezamenlijke ruimte. Het gekozen voorstel is voor deze dichtbevolkte wijk aan het Flageyplein eigenlijk een echte verademing. De architecten hebben er namelijk voor gekozen om het hart van de wijk volledig vrij te maken om er een soort gezamenlijke ruimte te creëren die een doorgang tussen de twee straten vormt. Het gebouw aan de Damstraat herbergt een buurthuis en elf woningen. In het gebouw aan de Zwanenstraat zijn drie woningen ondergebracht. Het buurthuis beantwoordt aan een wens die de plaatselijke verenigingen zeer nauw aan het hart ligt. In de uiterst complexe stedenbouwkundige constellatie van het Flageyplein creëert dit geheel als het ware een overgang tussen de hoge gebouwen op het plein en de rijwoningen in de wijk. De architecten zijn erin geslaagd een gebouw te creëren dat goed in zijn buurt is verankerd, niet alleen door de bestemming die zij aan de gezamenlijke ruimte hebben toebedeeld, maar ook door de architectuur en de visuele contacten die er zijn vanuit het gebouw aan de wijk. Aan de Damstraat werden nissen aangelegd. Ze vormen beschouwelijke alkoven die zicht bieden op het stadsbeeld en die de relatie met de buurt goed accentueren. De uiterst dynamische architectuur waarvan het gebouw getuigt, is eveneens terug te vinden in de organisatie binnen het gebouw zelf. De zalen, in diverse groottes en voor diverse functies, liggen alle aan een promenade die

5 BOUWEN MET BAKSTEEN 3 aan het einde uitgeeft op een kleine danszaal en een terras. Wat de keuze van de materialen betreft, garandeert de heldere baksteen, dat helderheid in het hart van de wijk wordt gebracht. Aan de Damstraat verschijnen identiek dezelfde, helder geglazuurde bakstenen in kruisverband. Deze vormen een uiting van een moderne, hedendaagse versiering die overal op verschillende plaatsen in het metselwerk van de nabije huizen gerealiseerd werd.

6 4 BOUWEN MET BAKSTEEN Wooncomplex in Antwerpen Veelaert architecten Foto s: Studio Claerhout Dit wooncomplex, gelegen in het centrum van Antwerpen, vlak bij het stadspark, beschikt over meerdere troeven om toekomstige kopers aan te trekken. De eigenaar van het vroegere kantoorgebouw heeft aan Veelaert architecten de reconversie van het gebouw toevertrouwd. Volgens de architect is het momenteel voor kantoorgebouwen in Antwerpen moeilijk om een koper te vinden. De nood aan kleine wooneenheden (1 à 2 kamers, 60 à 75 m²) is er echter schrijnend terwijl er heel wat mensen te vinden zijn die willen investeren in het stadscentrum. De reconversie van dit gebouw dat dateert uit de jaren 70 beantwoordt aan deze vaststelling. Het complex dat zich bevindt in een klein straatje in de buurt van het Stadspark bestaat nu uit 24 appartementen (waarvan 4 duplex) en een handelsruimte. Het gebouw kreeg een eigentijdse look. Niet vanzelfsprekend in deze wijk met een eerder klassiek uitzicht. Men

7 BOUWEN MET BAKSTEEN 5 wilde een gebouw dat er aantrekkelijk uitziet en dat een dinamiek crëert die aanstekelijk werkt op de omgeving. De architect heeft gekozen voor een contrast dat de aandacht trekt door de accenten die worden gelegd door opvallende kleuren. Deze kleurrijke tekens vindt men trouwens (her en der) terug op de muren van gemeenschappelijke ruimtes. Door de keuze voor een donkere baksteen contrasteert het gebouw des te meer met de alledaagsheid van de wijk. Op het gelijkvloers en de eerste verdieping werd een handelsruimte voorzien; enkel een trendy boetiek ontbreekt nog om het concept complete te maken en de vernieuwing van de buurt verder op gang te brengen.

8 6 BOUWEN MET BAKSTEEN Nieuwe Industriële Hogeschool - ECAM - UCL-site Woluwe Modulo architects Foto s: Serge Brison De ECAM wilde haar infrastructuur op het UCL-universiteitsterrein in Woluwe naar een modern, functioneel en met symboliek beladen gebouw verhuizen. Er werd ook een ondergrondse parking aangelegd. Dit nieuwe gebouw is met het bestaande kantoorgebouw verbonden d.m.v. een glazen loopbrug. Een element uit metselwerk van rode baksteen maakt de verbinding met het oude gebouw af. Het nieuwe gebouw is ontworpen aan de hand van een aantal bioklimatologische overwegingen. Met een relatief klein budget per m² benadert het zo de prestaties van een laag- De sterkte van het gebouw schuilt duidelijk in zijn vormgeving, maar ook in de soberheid van de keuze van materialen en hun verwerking, en dit zowel in de gevels als in het interieur. Het was belangrijk dat het gebouw, ondanks zijn opmerkelijke karakter, een zekere soberheid zou uitstralen want op amper een steenworp afstand bevindt zich het beroemde bouwwerk La Mémé, van de architect Lucien Kroll. De architecten van Modulo zijn erin geslaagd het juiste evenwicht te vinden.

9 BOUWEN MET BAKSTEEN 7 energiegebouw. Hierdoor kon de lokaaloppervlakte hoog gehouden worden. Bovendien hebben de architecten in het concept ook de mogelijkheid voorzien om in toekomst de nieuwe vleugel nog verder uit te breiden. Het nieuwe gebouw is aan de noordzijde van beglazing voorzien en is aan de zuidzijde meer gesloten. Voor een bioklimatologisch gebouw lijkt dat tegenstrijdig, maar omdat de beglaasde oppervlakte zeer groot is, zou snel een oververhitting ontstaan mocht dit naar het zuiden gericht zijn. Daarom werd in de gevel met kleine ramen gewerkt. De ruimtes worden deels verlicht door lage vensters met een zonwering erboven en deels door hoge vensters die onderaan voorzien zijn van light-shelves, zodat het licht diep in de ruimte kan binnendringen. De HVAC-installaties zijn zichtbaar gelaten want het kader is ervoor geschikt het was een must eigenlijk voor studenten industrieel ingenieur die zo volledig ondergedompeld worden in een didactische omgeving.

10 8 BOUWEN MET BAKSTEEN Een complex van woongelegenheden en kantoren in Brugge Groep3 Foto s: Studio Claerhout Dit nieuwe, gemengde complex van woningen en kantoren in hedendaagse stijl situeert zich op een omzoomd stukje grond langsheen het kanaal Gent- Brugge en pal naast een residentiele verkaveling met enkele heel klassieke woningen. Loodrecht op de Kortrijkstraat loopt een breed centraal pad voor voetgangers en fietsers door het perceel. Langs die weg staan verschillende woningen. De site telt nu een blok van drie rijwoningen, drie alleenstaande woningen en twee gestapelde woningen. Er werd bovendien ook een ondergrondse parking aangelegd waar elke woning via zijn kelder rechtstreeks toegang toe heeft. Bij dit nieuwe complex hoort ook nog een gerenoveerd herenhuis met 12 studentenkamers en gemeenschappelijke ruimten. Architectenbureau Groep3, de bezieler van het hele project, heeft er zijn bureaus in ondergebracht. De «toren» blijft uiteraard een goed herkenbaar en karakteristiek element. Toch is deze in de wijk niet te prominent aanwezig omdat hij 5m achteruit getrokken ligt ten opzichte van de straatkant. In het hoogste bouwwerk werd een deel van de lokalen ter beschikking gesteld voor andere beoefenaars van een vrij beroep. De architecten zijn er mooi in geslaagd uniekheid en diversiteit met elkaar te verzoenen! De architectuur van het geheel is coherent maar ook alle

11 BOUWEN MET BAKSTEEN 9 elementen afzonderlijk komen goed tot hun recht. Hier en daar springen bepaalde architecturale elementen in het oog, wat maakt dat elke woning zijn identiteit weet te verzekeren. Een van die opmerkelijke bindmiddelen is bijvoorbeeld het gebruik van baksteen. Deze baksteen, met blauwe en licht- en donkerbruine tinten zorgt bij een aantal woningen voor een heel speciaal aura. Dit was trouwens een gewild effect voor architectenbureau Groep3. Het metselwerk werd op verschillende manieren uitgevoerd: soms gelijmd metselwerk, soms gedunbed metselwerk. Dit verschil is slechts subtiel waarneembaar. Ook op het vlak van het buitenschrijnwerk werd gespeeld met verschillende types. Een bij elke woning terugkerend element is een groot raam in het vlak van het gevelmetselwerk. Elke woning is compact en massief. De verbinding met het dak zorgt voor een zeer zuivere en verzorgd uitziende architectuur met een duidelijk oog voor detail.

12 10 BOUWEN MET BAKSTEEN Woning in Kapellen Erwin van der Linden Foto s: Bernard Boccara De bouwheer van deze constructie is niemand anders dan de architect zelf. Samen met zijn partner heeft hij hun noden perfect in kaart gebracht. Dat merkt men goed aan de manier waarop gebruik werd gemaakt van de ruimten en circulatie binnenin. De wonig komt tegemoet aan bepaalde normen en levensstandaarden en is duidelijk ontwikkeld met het oog op flexibiliteit en aanpasbaarheid. Maar toch is het voor een groot stuk maatwerk, waarin vooral functionaliteit centraal staat. Het project telt drie niveaus. Op het gelijkvloers vinden we een grote, open leefruimte. Op de verdieping zien we een bureau dat uitgeeft op de leefruimte, een ontspanningsruimte en een slaapkamer met badkamer en dressing. De kelderverdieping, die voor een stuk verlicht wordt door daglicht, bestaat uit een fitnessruimte en een was- en opslagruimte. Men kan zich ook erg makkelijk van de ene ruimte naar de andere bewegen.

13 BOUWEN MET BAKSTEEN 11 Daarnaast werd ook sterk de nadruk gelegd op de compactheid, de lichtinval en de opening naar de tuin toe. De volumetrie van het project is perfect in harmonie met deze van de aanpalende gebouwen. Dat is op zich belangrijk want de woning is opgetrokken op een hoekperceel. De helling van het dak respecteert het minimum zoals bepaald in de stedenbouwkundige voorschriften. Dankzij deze lichte helling ontstaat in de volumetrie een zeker dynamisme. De architect is erin geslaagd soberheid en originele architecturale details met elkaar te verzoenen waardoor dit bouwwerk echt wel een geslaagde en aangenaam ogende creatie geworden is. De baksteen die bij dit project gebruikt werd, past trouwens perfect in dit kader: sober maar met enkele specifieke tinten die uiteindelijk toch het verschil maken!

14 12 BOUWEN MET BAKSTEEN BINNENLANDSE ARCHITECTUUR Woning in Heverlee das - design en architectuur studio Foto s: Luc Roymans Tekst: das Kavel met troeven De samenwerking met de opdrachtgevers van dit project startte al voor de aankoop van het perceel. Na een eerste gesprek werd duidelijk dat niet het perceel dat de bouwheren in gedachte hadden maar het veel kleinere buurperceel de ideale locatie was voor hun nieuwe woning. Deze locatie op de kop van de vork Hoveniersdreef en Spoorwegstraat, een fietsverbinding langsheen de spoorlijn Leuven-Heverlee, biedt een vrij uitzicht richting Abdij van Park. Deze ruimtelijkheid wordt nog versterkt door het aangrenzende restperceel in openbaar domein, dat optisch tot de eigen kavel kan gerekend worden. Strakke organisatie in strak volume In nauw overleg met de bouwheren is het ontwerp gegroeid vanuit een strak, compact basisvolume. De woning integreert zich zo maximal in de buurt en brengt rust in een drukke omgeving. Op het gelijkvloers is een lange, smalle leefruimte ingepland langsheen de volledige zuidzijde. Deze ruimte zoekt dwars door de woning een verbinding met de straatzijde via een polyvalente ruimte en de keuken. De verdieping kent eenzelfde strakke organisatie : alle slaapkamers bevinden zich aan de achterzijde van de woning; langsheen de volledige straatzijde liggen de natte zones. Het inpandig dakterras door-

15 BOUWEN MET BAKSTEEN 13 prikt deze rigide opstelling en biedt de ouderkamer contact met de straat en uitzicht op het voorliggende parkgebied. De badkamer krijgt met het dakterras een maximale ruimtelijkheid met behoud van de nodige intimiteit. Duurzaam bouwen Een ander belangrijk uitgangspunt voor de bouwheren was het bouwen van een duurzame, energiezuinige woning. Om die redden werd het huis maximal geïsoleerd en luchtdicht uitgevoerd en warden houten buitenschrijnwerk, een zonneboiler en fotovoltaïsche zonnecellen geplaatst. De integratie van een ventilatiesysteem D en driedubbele beglazing vervullen niet alleen een rol in het ecologische verhaal, maar zijn ook cruciaal voor de akoestische buffering van de naastliggende spporlijn. Op deze manier werd een E-peil 37 en een K-peil 26 behaald.

16 14 BOUWEN MET BAKSTEEN BUITENLANDSE ARCHITECTUUR Rusthuis in Chatillon sur Chalaronne, Frankrijk Agentschap Molnar & Piccinato Foto s: Frenchie Cristogatin Tekst: Molnar & Piccinato (uittreksel) Sinds de jaren 70 werd dit rusthuis, in verschillende fases, in een bebost park gebouwd. door de jaren van leegstand, maar waarvan de moderniteit alleen moest geactualiseerd worden. Het karakter en de geest van de architectuur werd behouden, doch in overeenstemming met de huidige, oa. thermische bouw- De opeenvolgende uitbreidingen hebben een verhuis van de dienst- en administratieve ruimten, die in de loop der tijd minder functioneel en aantrekkelijk geworden waren, met zich meegebracht. Het hoofddoel van de verbouwing was dat het oude dienstgebouw, dat gedurende verschillende jaren buiten gebruik was en leegstond, nu de administratieve diensten huisvest. Het gebouw toont een gematigd moderne architectuur in harmonie met de natuurlijke omgeving, verouderd

17 BOUWEN MET BAKSTEEN 15 normen. De structuur van het gebouw, alsook de buitenmuren werden behouden. De veranderingen zijn gerealiseerd d.m.v. kleine aanpassingen in harmonie met het originele. Vandaag heeft het gebouw een tweede jeugd gevonden door het ontvangstgebouw, het imago van het rusthuis, te worden.

18 belgische dakpan- en baksteenfabrikanten Bakstenen voor gewoon metselwerk: V : volle baksteen voor gewoon metselwerk P : geperforeerde baksteen voor gewoon metselwerk L : geperforeerde baksteen met lichte scherf Bakstenen voor gevelmetselwerk S : strengpersgevelsteen ( machinale gevelsteen) H : handvorm en vormbakperssteen A : andere soorten (traditionele en rustieke gevelstenen zoals veldovensteen, baksteen op basis van leisteen, enz.) Andere producten: W : welfsels D : dakpannen O : straatklinkers Voor details over het productiegamma van elke fabriek, kan men zich best rechtstreeks tot de bedrijven wenden. De lijst is samengesteld op basis van de ledenlijsten van de B.B.F. Vele producenten verkopen hun producten al dan niet exclusief, via een afzonderlijke verkoopsorgani satie. In de gevallen waar dit nuttig lijkt, is de naam tussen haakjes bijgevoegd. Oost-Vlaanderen Kleiprodukten HOVE bvba Lindendreef Ninove Tel. (054) Fax (054) (V-H-A) Steenfabriek VANDE MOORTEL nv Scheldekant Oudenaarde Tel. (055) Fax (055) (H-O) SVK nv Aerschotstraat 114, 9100 Sint-Niklaas Tel. (03) Fax (03) (V-P-H) West-Vlaanderen Wienerberger nv - Steenbakkerij EGEM nv Brugsesteenweg Egem (Pittem) Tel. (051) Fax (051) (V-P-L-S) Wienerberger nv - Desimpel KORTEMARK Industries nv Hoogledestraat 92, 8610 Kortemark Tel. (051) Fax (051) (V-P-L-S-H) Wienerberger nv - Terca ZONNEBEKE nv Ieperstraat Zonnebeke Tel. (051) Fax (051) (V-P-S) DUMOULIN Bricks bvba Moorseelsesteenweg Roeselare Tel. (056) Fax (056) (V-P) WIENERBERGER nv Terca, Desimpel, Porotherm, Koramic Kapel ter Bede Kortrijk Tel. (056) Fax (056) (V-P-L-S-H-A-D-O) Limburg Wienerberger nv - divisie VELDWEZELT 2de Carabinierslaan Veldwezelt-Lanaken Tel. (089) Fax (089) (H) Steenfabrieken NELISSEN nv Kiezelweg Veldwezelt Tel. (012) Fax (012) (H) Wienerberger nv - divisie Terca SCHOUTERDEN Venlosesteenweg Maaseik Tel. (089) Fax (089) (H-A) Steenfabrieken VANDERSANDEN nv Riemstersteenweg Spouwen Tel. (089) Fax (089) (H) Steenfabriek VANDERSANDEN nv Nijverheidslaan Lanklaar Tel. (089) Fax (089) (H) Wienerberger nv - divisie Terca TESSENDERLO Havenlaan Tessenderlo Tel. (013) Fax (013) (P-L) Antwerpen Wienerberger nv - divisie NIEL Landbouwstraat Niel Tel. (03) Fax (03) (H) Wienerberger nv - divisie RUMST Nieuwstraat Rumst Tel. (03) Fax (03) (V-P-L-S) Swenden Nieuwstraat Rumst Tel. (03) Fax (03) DESTA nv Heerle Minderhout (Hoogstraten) Tel. (03) Fax (03) (S-O) Steenbakkerij FLOREN nv Vaartkant Rechts St.-Lenaarts Tel. (03) Fax (03) (V-S) Wienerberger nv - divisie Terca NOVA Steenbakkersdam Beerse Tel. (014) Fax (014) (V-P-L-S) Wienerberger nv - divisie Terca BEERSE Absheide Beerse Tel. (014) Fax (014) (H) Wienerberger nv - divisie Terca QUIRIJNEN Sint Jobbaan Westmalle Tel. (03) Fax (03) (V-S-H-A) Brabant Steenfabrieken VANDERSANDEN nv Kortenbos Hekelgem Tel. (053) Fax (053) (H) Henegouwen Wienerberger nv - divisie Terca PERUWELZ Rue de l Europe, Péruwelz Tel. (069) Fax (069) (H) Briqueterie de PLOEGSTEERT sa 'Barry' Chaussée de Bruxelles Barry Tel. (069) Fax (069) (S) Wienerberger nv - divisie Terca WARNETON Chaussée du Pont Rouge Warneton (Comines) Tel. (056) Fax (056) (H) Briqueterie de PLOEGSTEERT sa Touquetstraat Ploegsteert Tel. (056) Fax (056) (P-L-W) Namen Wienerberger nv - divisie WANLIN Rue de la Briqueterie, Wanlin Tel. (082) Fax (082) (S-A-O)

19 Pour recevoir cette revue en français, contactez-nous au 02/