Secundair Onderwijs. BEGELEIDINGSAANBOD secundair onderwijs

Transcriptie

1 Secundair Onderwijs BEGELEIDINGSAANBOD secundair onderwijs SCHOOLJAAR

2 VOORWOORD Beste directeur Beste medewerker Voor de diocesane pedagogische begeleidingsdienst is het een voortdurende zorg om ons ondersteuningsaanbod voor de katholieke scholen van het Bisdom Gent zo goed mogelijk af te stemmen op de concrete noden van die scholen en hun medewerkers. Wij willen ook een direct en genuanceerd antwoord kunnen geven op actuele ontwikkelingen binnen onderwijs. We streven ernaar een kwaliteitsvolle dienstverlening uit te bouwen, om vanuit een evangelische inspiratie mensen professioneel sterker te maken. Daarom bouwen we aan een vertrouwensvolle relatie met de scholen, gelovend in de groeikracht van mensen en organisaties en met respect voor het schooleigen project. We stellen u in deze brochure graag ons begeleidingsaanbod voor het schooljaar voor. Uiteraard is dit overzicht niet exhaustief: ons begeleidingswerk blijft steeds vraaggestuurd en wil ingaan op de vele ondersteuningsvragen. Hierbij willen we in het bijzonder de interventies in het kader van de doorlichtingsopvolging vermelden. In de loop van een schooljaar kunnen ook steeds nieuwe initiatieven vanuit de DPB ontstaan. Het mens- en maatschappijbeeld dat een christelijk opvoedingsproject kenmerkt, is de rode draad in het curriculum van leerlingen vanaf de kleuterklas tot het einde van het secundair onderwijs. Daarom vragen we ook uw bijzondere aandacht voor ons aanbod over het schooleigen opvoedingsproject, het identiteitsbeleid en de pastoraal op school als fundament van de gehele schoolwerking. We hopen met dit begeleidingsaanbod antwoorden te kunnen geven op de vele vragen die in scholen en schoolgemeenschappen leven. Voor verdere informatie verwijzen we graag naar onze website: Jeroen Van Acker hoofdbegeleider SO Jan Verpoest directeur DPB pagina 2

3 INHOUDSTAFEL DEEL A: Aanbod voor scholen I II Vakgerichte ondersteuning van leraren tijdens school- en klasbezoeken 5 Trajectmatig vakoverstijgend aanbod De schooleigen christelijke identiteit 6 De schoolpastorale werking doorgelicht 6 Van opvoedingsproject naar onderwijspraktijk 6 Een degelijk en samenhangend onderwijskundig aanbod Een stimulerend opvoedingsklimaat en een doeltreffende didactische aanpak 8 Actief leren 8 Binnenklasdifferentiatie als basishouding 9 Leerbevorderende feedback en efficiënt rapporteren 9 Evaluatiebeleid 10 Leerplanrealisatie 11 Leren leren 12 Onderzoekend leren en onderzoekscompetentie in de 2de en 3de graad ASO 13 Taalbeleid 13 Taalscreening als hefboom voor een sterker taalbeleid 16 Leerbereidheid van leerlingen aanwakkeren 16 Zelfevaluatie voor leraren 17 De ontplooiing van iedere leerling vanuit een brede zorg 18 Handelingsgericht Samen Werken 18 Klassenraden optimaliseren 18 Maximale ontplooiingskansen 19 Omgaan met verlies 20 Talita Kumi, ook jij kunt opstaan 21 Trajectbegeleiding voor GOK-teams 22 De school als gemeenschap en organisatie 24 ICT-beleid 24 Kwaliteitsontwikkeling op school 24 Strategisch management op maat van het schooleigen project 26 Schoolzelfevaluatie 26 Vakgroepwerking 27 pagina 3

4 DEEL B: Aanbod voor doelgroepen I Beginnende leraren 29 a Starterskit voor (D)BSO-leraren 29 b Dagen voor beginnende leraren (eerstejaars) 29 c Dagen voor beginnende leraren (tweedejaars) 30 II Directies 31 a Beginnende directies 31 b Alle directies 31 III Ondersteunend personeel 31 IV Middenkader 32 a Tweedaagse middenkader 32 b Mentoren 32 VI Andere dagen voor doelgroepen 32 DEEL C: Diocesane netwerken a Per scholengemeenschap 33 b Per studiegebied 33 c Vakgebonden 34 d Andere 36 Aanvraagformulier voor een begeleidingsbezoek 38 pagina 4

5 DEEL A: Aanbod voor scholen I Vakgerichte ondersteuning van leraren tijdens school- en klasbezoeken Eén van de kerntaken van de pedagogische begeleiding is het versterken van de beroepsbekwaamheid van de leraren. Om dit te realiseren is er binnen ons aanbod steeds een bijzondere zorg en aandacht voor de beginnende leraar (zie hiervoor ook doelgroepen). Daarnaast blijft de ondersteuning en begeleiding van leraren tijdens alle fasen van hun loopbaan een belangrijk aandachtspunt. We blijven dan ook zoeken naar een optimalisering van deze opdracht. Daarom hebben wij als begeleidingsdienst heel duidelijk de kaart getrokken van de schoolbezoeken. Wij willen ook het komende schooljaar resoluut op deze piste verder gaan. Dat betekent dat er naast tijd voor klasbezoeken ook ruimte kan zijn voor vakvergaderingen, overleg met de vakcoördinatoren, mentoren en andere leraren. Zo krijgen ook meer ervaren leraren de kans om in gesprek te gaan met de vakbegeleider. Het aanvraagformulier voor vak- en schoolbegeleiding is in functie van deze schoolbezoeken opgesteld. Daarnaast blijft de mogelijkheid om een bezoek voor een individuele leraar aan te vragen of de vakbegeleider uit te nodigen voor een vakvergadering. Het aangepaste formulier wordt digitaal bezorgd via de Diocesane Mededelingen van augustus en u vindt de papieren versie reeds in deze brochure. We durven suggereren om bij het begin van het schooljaar, in overleg met de vakcoördinatoren, de eigen noden en wensen te inventariseren en van daaruit de aanvraagformulieren in te vullen. pagina 5

6 II Trajectmatig vakoverstijgend aanbod: Wij willen van meet af aan de aandacht vestigen op het duidelijk procesmatig karakter van het onderstaand aanbod. Alle onderzoek naar onderwijsefficiëntie wijst er immers op dat vernieuwingen veel meer ingang vinden wanneer daar op een gestructureerde, in de tijd gespreide, manier rond gewerkt wordt. Voorafgaand aan elk begeleidingstraject zal in een intakegesprek getoetst worden naar de noden en verwachtingen van de school en haar korps. Het begeleidingsaanbod wordt dan in een schooleigen versie vertaald. De schooleigen christelijke identiteit De schoolpastorale werking doorgelicht Inspiratie en ondersteuning bieden aan schoolpastorale groepen die op zoek zijn naar herbronning en hun plaats in de hedendaagse geseculariseerde schoolcontext. Pastoraal dragende groep Intakegesprek Sessie 1 Sessie 2 Sessie 3 Sessie 4 Sessie 5 (facultatief) Directie en verantwoordelijke schoolpastoraal Evaluatie van de bestaande werking: van doing naar being en feeding. Kansen en grenzen voor de schoolpastoraal in de geseculariseerde school anno De profetische kracht van een authentieke getuigenis. Denk en doe in dialoog. Verkennen van de vernieuwde visietekst van het VSKO. Van window-dressing naar window-lightning : de link tussen schoolpastoraal en het schooleigen opvoedingsproject en identiteitsbeleid. Stille ruimte op school: een architectuur van de spiritualiteit zit in kleine hoeken. Op zoek naar eigentijdse symboliek en rituelen vanuit diverse goede praktijkvoorbeelden en fotomateriaal. Bellinda Staelens Timing Een schooljaar (Sessie 1, 2 & 4 zijn het basistraject, voor sessie 3 kan een nascholingstraject vanuit het VSKO aangevraagd worden) Van opvoedingsproject naar onderwijspraktijk Scholen begeleiden bij het vertalen en concretiseren van het schooleigen opvoedingsproject (en identiteitsbeleid) opdat het kan landen op de werkvloer en in de dagelijkse praktijk. Directie en heterogene beleidsbetrokken werkgroep (mogelijke opvolging van identiteitstraject). pagina 6

7 Intakegesprek Sessie 1 Sessie 2 Sessie 3 Sessie 4 Directie en middenkader Tijdens het intake gesprek wordt de startsituatie (bv bestaande identiteitsbeleid, visietekst en opvoedingsproject) in kaart gebracht. De (her)kenbaarheid van het schooleigen pedagogisch project. Eigenheid van de hedendaagse Vlaamse onderwijscontext. Over communicatie en initiatie als voorwaarden voor (h)erkenning. Loyaliteit als motivatie met diversiteit als kans tot verdieping en verrijking. Op zoek naar een open schoolcultuur waar een gelovige inspiratie ter sprake kan komen. Bijbels-christelijke mens- en maatschappijvisie, zeven krijtlijnen voor een katholiek opvoedingsproject met ruimte voor een schooleigen invulling. Zichtbaarheid van het opvoedingsproject in het dagelijkse schoolleven (3 x M): in de mensen, de muren en cruciale momenten. Geïnspireerd vanuit concrete schoolvoorbeelden en good practice van BVV. Bellinda Staelens Timing In afspraak en overleg met directie en kernteam pagina 7

8 Een degelijk en samenhangend onderwijskundig aanbod Een stimulerend opvoedingsklimaat en een doeltreffende didactische aanpak Actief Leren Leraren bewust maken van het concept actief leren, actief leren bespreekbaar maken, een behoefte creëren om actief leren toe te passen en reflecteren over het gebruik van actief leren in de eigen lespraktijk. Alle leraren Intakegesprek Sessie 1 Directie / directieteam / beleidsgroep / schoolbegeleider / Eef Rombaut : de leraren van alle vakgebieden (max. 20 deelnemers per sessie) Duur: 2.30 uur Actief leren is een visie op leren waarbij probleemoplossend en creatief denken centraal staat, teneinde de motivatie, de betrokkenheid en het inzicht bij alle leerlingen te verhogen. Via de leerstijlentheorie van Kolb worden we als leraar bewust van onze eigen onderwijsstijl en het effect ervan. Ook worden de elementen besproken die nodig zijn in de leeromgeving om tot verhoogde motivatie en inzicht te komen. Dat leerlingen knap zijn op verschillende manieren wordt gekaderd binnen de theorie van meervoudige intelligentie. Via activerende werkvormen reflecteren we in groepjes over de meerwaarde van 'actief leren' binnen onze onderwijspraktijk. Sessie 2 : alle vakgroepen of domeingroepen Op basis van de beginsituatie van de vakwerkgroep wordt een mogelijke implementatie van aspecten van actief leren in de eigen lespraktijk aan de hand van concrete voorbeelden verder uitgewerkt en uitgediept met de vakgroep/domeingroep door de pedagogische vakbegeleider en/of Eef Rombaut. Sessie 3 : alle vakgroepen of domeingroepen Binnen de aangereikte kaders reflecteren over de suggesties en het uitgeteste materiaal uit sessie 2 en het uitwisselen van zelf ontworpen materiaal. Sessie 1: Eef Rombaut Sessie 2 en 3: invulling na afspraken op het intakegesprek pagina 8

9 Binnenklasdifferentiatie als basishouding Bevorderen van het gebruik van de mogelijkheden van binnenklasdifferentiatie i.f.v. het leren van de leerling met aandacht voor de consequenties voor het algemeen schoolbeleid, de vakgroep en de individuele leraar. Een beleidsgroep, alle vakgroepen, alle leraren Werkgroep Samenstelling: de leden moeten een mandaat hebben om mee na te denken over het beleid van de school Intakegesprek Sessie 1 Sessie 2 Sessie 3 tot? Via een intakegesprek peilen we naar de beginsituatie, de schoolspecifieke noden en wensen. Met de beleidsgroep werken we aan een schooleigen visie op binnenklasdifferentiatie. Waarom wil de school hier werk van maken? In deze informatieve sessie geven we een aantal algemene kaders en bruikbare modellen mee. Deze sessie kan eventueel ook voor het hele korps gebracht worden. Vervolgens zoemen we in op de schoolorganisatorische aspecten die het gebruik van differentiatie bevorderen of belemmeren (vb. klassamenstelling, vakgroepwerking, BPT-uren, lessenroosters, niveaugroepen, visie op evaluatie ) Daarnaast wordt onder leiding van de vakbegeleider in de vakgroepen nagedacht over welke leerplandoelen beter/voor meer leerlingen haalbaar zijn via binnenklasdifferentiatie; welke vormen van binnenklasdifferentiatie hiervoor meest geschikt zijn en hoe de leraren concreet aan de slag kunnen. De vakbegeleider reikt hiervoor ook inspirerende voorbeelden aan. Schoolbegeleiding en vakbegeleiding Timing Een schooljaar De kracht van elke leraar: we geven leerbevorderende feedback en rapporteren efficiënt naar leerlingen en ouders Door inzicht te verwerven, in te oefenen en schooleigen afspraken te maken zetten leerkrachten in op leerbevorderende feedback en verhogen ze hun deskundigheid in efficiënte rapportering naar leerlingen en ouders. Alle leraren Werkgroep Samenstelling: lid directie en vanuit elke vakwerkgroep een lid met mandaat om mee te denken en afspraken op schoolniveau te maken. Intakegesprek Via een intakegesprek peilen we naar de beginsituatie, zoeken we de pagina 9

10 positieve hefbomen in de schoolcultuur rond feedback geven en rapporteren aan leerlingen en ouders. Het schoolbeleid engageert zich om voorbeelden van feedback ter beschikking te stellen om een schooleigen aanpak te bevorderen. Sessie 1 Sessie 2 (X maanden later) sessie 3 (X maanden later) De leraar maakt het verschil in het leerproces van leerlingen: inzicht in de kracht van feedback (o.a. Hattie), tips om leerbevorderende feedback te formuleren, gevolgd door het inoefenen van bruikbare (diagnostische), concrete feedback. We spreken af hoe de leden van de werkgroep zullen terugkoppelen naar hun vakgroep en hoe zij de nieuwe inzichten zullen (kunnen) toepassen. Tussentijdse evaluatie van feedbackformuleringen op school: waar zijn knelpunten, waar botsen we op, waar liggen kansen tot verfijning in formulering en gebruik. Hoe zit het met rapportering op het schoolinterne platform (bijv. leerlingenbegeleiding). Hoe kunnen we op school onze ouders en leerlingen betrekken bij het bespreken van resultaten van de leerlingen? Hoe maken we contacten met leerlingen en ouders efficiënter? Evaluatie van gebruik van krachtige feedbackformuleringen op school, zowel voor interne communicatie als naar ouders. Evaluatie van besprekingen van resultaten met leerlingen en ouders. Wat leren we hieruit? En hoe leraren nog deskundiger maken door te leren van hun leerlingen? Schoolbegeleiding Timing Een schooljaar Evaluatiebeleid Een langetermijnvisie op evalueren van leerlingen helpen ontwikkelen. Ondersteuning bij de concretisering van de schooleigen visie. Alle leraren Werkgroep Directie + een representatieve groep (graden, vakken, domeinen, ) Intakegesprek Traject Inhoudelijk: waar staat de school vandaag? Heeft de school een uitgeschreven visie? In welke mate is de visie gekend/gedragen? Leerplangerichtheid? Rapportering? Organisatorisch: samenstelling werkgroep: representatief (graden, vakken, studiegebieden, ) + tijdspad uittekenen en data sessies afspreken Stap 1: visie op evaluatie o Bouwstenen voor een relevante evaluatie o Werkgroep schrijft visie uit Stap 2: terugkoppeling naar alle personeelsleden o Visible Learning van J. Hattie als wetenschappelijk onderbouwd kader o Belangrijkste kenmerken van relevante evaluatie o Voorstelling van de visie van de school door werkgroep pagina 10

11 Stap 3: vakgroepen o Visie van de school aftoetsen/implementeren/concretiseren: wat zijn de mogelijkheden/moeilijkheden in de verschillende vakgebieden/ studiegebieden o Vakvergadering (eventueel) samen met de vakbegeleider Stap 4: terugkoppelen van vakgroep naar werkgroep o Prioriteiten bepalen voor verdere werking Mogelijkheden voor opvolging per vakgroep: leraren selecteren drie veelgestelde vragen (FAQ s) uit de inhoudstafel van Evalueren, een genuanceerd verhaal zie Deze items worden in de vakgroep besproken en geconcretiseerd, rekening houdend met de schoolvisie. De vakbegeleider levert feedback/commentaar. Leraren koppelen evaluatie aan leerplangerichtheid (bv analyseren van methodieken, werkvormen, toetsvragen, ) Schoolbegeleider en de vakbegeleiders Opvolging Directie, schoolbegeleider, begeleiders van het kernteam evaluatie. Leerplanrealisatie Bevorderen van de aandacht voor leerplanrealisatie in het algemeen schoolbeleid, de vakgroep en bij de individuele leraar. Een beleidsgroep, alle vakgroepen, alle leraren Werkgroep Samenstelling: de leden moeten een mandaat hebben om mee na te denken over het beleid van de school Intakegesprek Sessie 1 Sessie 2 tot? Via een intakegesprek peilen we naar de beginsituatie, de grootste knelpunten en de schoolcultuur rond leerplanrealisatie. Met de werkgroep maken we een analyse van de huidige situatie binnen: De schoolorganisatie (klassamenstelling, vakgroepwerking, evaluatiebeleid/studiebekrachtiging, professionaliseringsbeleid, globale schoolcontext ), De vakgroepwerking (visie op het vak, leerplangerichtheid, leerlijnen, werkvormen, evaluatie, rapportering ) Vanaf sessie 2 zetten we in op de gekozen deelthema s. Enkele mogelijke invalshoeken van interventies: Niveau school: Hoe organiseren we de vakgroepwerking? Hoe werken aan een klimaat van veiligheid en openheid? Hoe bewaken we binnen ons IKZ-systeem de leerplanrealisatie? Hoe maken we het nascholingsplan op i.f.v. leerplanrealisatie? Wat met klassamenstellingen en lessenroosters? Hoe gebruiken we de personeelsvergaderingen i.f.v. leerplanrealisatie? Hoe gebruiken we jaarplanning en agenda s i.f.v. leerplanrealisatie? pagina 11

12 Niveau vakgroep: Hoe ontwikkelen we een visie op ons vak? Hoe organiseren we vormen van leerplanstudie in onze vakgroep? Welk impact heeft die studie op onze jaarplanning? Hoe tekenen we leerlijnen uit? Hoe sturen we de evaluatie binnen ons vak in functie van de te realiseren leerplandoelen? Hoe organiseren we onze vakgroep? Hoe ontwikkelen/delen we materiaal? Niveau leraar: Feedback op eigen cursusmateriaal en de evaluatiepraktijk Inspirerende materialen aanreiken. Schoolbegeleiding en vakbegeleiding Timing Een schooljaar Leren leren Via een BSA (beginsituatieanalyse) de huidige situatie en strategieën rond leren leren binnen de school in kaart brengen Bereidheid tonen om leerlingen mee te betrekken in het overleg rond leren leren in de school Leerkrachten ondersteunen en begeleiden in het werken aan zelfstandigheidsbevordering bij de jongere via bv. visie APR1, huiswerkbeleid, het in kaart brengen van leerlijnen leren leren, Actuele inzichten verwerven in de werking van het brein van jongeren en in de ontwikkelingspsychologie van o.a. leren leren Transfereren van leerstrategieën naar verschillende leercontexten, variërende leersituaties en leerinhouden Concrete werkinstrumenten ontwikkelen om bepaalde leercompetentie te ontwikkelen of versterken Directie, werkgroep en uiteindelijk het voltallige korps i.s.m. de CLBmedewerker en met medewerking van leerlingen Sessies Bij de intake met een representatieve groep nadenken over een beleid rond en een visie op leren leren binnen eigen school. Afspraken maken rond het in kaart brengen van de BSA Vanuit de resultaten van de BSA met de werkgroep aan de slag. Overleg met leerlingen uit eigen school over leren leren binnen de school De bevindingen van de werkgroep worden aan de leerkrachten gecommuniceerd. Het voltallige korps bepaalt mee de prioritaire doelen. De werkgroep werkt de actiepunten verder uit en rondt het traject af met schoolafspraken en inspirerende instrumenten. Schoolbegeleider en vakbegeleiders pagina 12

13 Onderzoekend leren en onderzoekscompetentie in de tweede en derde graad aso Situering Van de scholen wordt verwacht dat ze werken aan de realisatie van de specifieke eindtermen (in het bijzonder SET onderzoekscompetentie ) binnen elke pool van de aangeboden studierichtingen in de derde graad aso en aan de cesuurdoelen in elke pool in de tweede graad aso. Doelstelling Ondersteuning bieden bij het uitbouwen van een leerlijn onderzoekend leren in de tweede en derde graad en de realisatie van de SET onderzoekscompetentie in elke pool in de derde graad aso. Leraren tweede en derde graad aso: aardrijkskunde, economie, humane wetenschappen, Grieks, Latijn, moderne vreemde talen, Nederlands, sport, wetenschappen, wiskunde. Intakegesprek Sessie 1 Directie/directieteam De specifieke noden van school en leraren worden afgetoetst en het begeleidingstraject wordt afgestemd op de schooleigen noden. 1 Algemene inleiding waarin de thematiek en de leerlijn in het onderzoekend leren en de onderzoekscompetentie gesitueerd wordt. Wat wordt er verwacht en wat niet? Welke zijn de implicaties op schoolniveau? 2 Overleg van de vakleraren met hun respectieve vakbegeleider: - Beginsituatie: hoe werken de vakleraren momenteel aan onderzoekend leren en de onderzoekcompetentie? Welke vragen zijn er? - Vanuit voorbeelden het onderzoekend leren en het verwerven van de onderzoekcompetentie kaderen in de leerplandoelstellingen van het vak. - Afspraken maken over het eventueel bijsturen van bestaande opdrachten en initiatieven, het ontwikkelen van nieuwe opdrachten en plannen van nieuwe initiatieven. Duur: 2.30 uur Sessie 2 Overleg van de vakleraren met hun respectieve vakbegeleider: Opvolging van sessie 1 Welke initiatieven hebben de vakleraren genomen n.a.v. sessie 1? Welk materiaal is er ontwikkeld? Uitwisseling van ervaringen en bedenkingen Schoolbegeleider en de begeleiders van de poolvakken Taalbeleid Leraren sensibiliseren voor taalbeleid. Via specifieke sessies ondersteuning bieden op het vlak van deelaspecten: taal in toetsen en proefwerken, schrijfkaders, leesstrategieën, taalgericht vakonderwijs Deze sessies worden bij voorkeur ingebed in een traject waarbij pagina 13

14 ook de begeleider taalbeleid en de schoolbegeleider betrokken worden. Taalbeleidscoördinatoren kunnen ook altijd hun vragen/bekommernissen doorsturen en kunnen rekenen op ondersteuning. Alle leraren en coördinatoren en de werkgroep taalbeleid Intakegesprek Thema 1 Directie/directieteam Spreekt de leraar Chinees? (Riet De Vos) Sessie van anderhalf uur max. 100 deelnemers Gebruiken leraren en leerlingen nog dezelfde taal? Waarom hebben veel leerlingen moeite met de taal die we op school hanteren? Hoe maken we van alle leraren bewuste taalleraren? Onze minister verwacht dat elke school een taalbeleid voert. Wat is dat en hoe begin je eraan? In deze interactieve workshop krijg je info en tips om een taalbeleid op te starten en/of verder uit te bouwen. Thema 2 Taalgericht vakonderwijs (Riet De Vos en Martine Gillis) Sessie van anderhalf uur max. 25 deelnemers Taalgericht vakonderwijs steunt op drie pijlers: context, interactie en taalsteun. Via concreet filmmateriaal gaan we interactief aan de slag. Met een kijkwijzer gaan we na op welke manier we ervoor kunnen zorgen dat elke leraar een bewuste taalleraar is. Thema 3 Taal in toetsen en proefwerken (Riet De Vos en Martine Gillis) Sessie van anderhalf uur max. 40 deelnemers Leerlingen scoren soms zwak op toetsen en proefwerken. Misschien hebben ze te weinig gestudeerd? Misschien beschikken ze over onvoldoende woordenschatkennis en leesvaardigheid? Zitten er soms taaldrempels in de vraagstelling? We onderzoeken verschillende toetsvragen en bouwen samen een kijkwijzer uit. Thema 4 Schrijfkaders als extra ondersteuning bij schrijven en leren (Riet De Vos en Martine Gillis) Sessie van anderhalf uur max. 20 deelnemers In deze interactieve workshop gaan we na wat schrijfkaders zijn, wanneer en hoe je die inzet. We zoeken naar voor- en nadelen en staan stil bij enkele praktijkvoorbeelden. Thema 5 Leesstrategieën (Riet De Vos, Martine Gillis Overmeiren) Sessie van anderhalf uur max. 20 deelnemers en Martine Van In de lessen Nederlands leren de leerlingen wat leesstrategieën zijn, wanneer en hoe ze die kunnen toepassen. Ook leraren van niettaalvakken kunnen deze strategieën toepassen; zo werken ze mee aan de transfer. In deze interactieve workshop gaan we na hoe we die leesstrategieën ook kunnen toepassen op teksten uit zaakvakken. pagina 14

15 Thema 6 Taalsteun in IO s (Riet De Vos i.s.m. Ingrid Molein) IO s bieden een ideale kans om aan taalbeleid te werken en zo leerlingen taalvaardiger te maken via instructietaal Nederlands en via toepassing van kennis, vaardigheden, strategieën en methodieken uit de lessen Nederlands. We lichten dit alles toe en illustreren via een interactieve oefening. Tot slot geven we nog enkele taaltips voor leerlingen en leraren mee. Thema 7 Van tekst zonder beeld naar beeld zonder tekst (Paul Rosier) Op een interactieve manier word je meegenomen in het verhaal van tekst zonder beeld naar beeld zonder tekst. Door middel van experimenten ervaar je de kracht van het beeld. Taalbeleid met de beeldtaal als universele taal. Tijdens deze workshop verken je ongekende aspecten van taal. Thema 8 Elke leerkracht heeft een oogje op taal (Martine Van Overmeiren) In één en dezelfde klas zitten sterke(re) en zwakke(re) leerlingen. Van elke leraar wordt verwacht dat hij goed kan observeren, aandacht heeft en open staat voor verbale en non-verbale signalen van zijn leerlingen en er op gepaste manier op reageert. De leeromgeving moet uitnodigen tot interactie, zowel tussen de leraar en de leerlingen als tussen de leerlingen onderling. Elke leraar moet kunnen omgaan met de taalheterogeniteit die zich nagenoeg in elke klas voordoet. Om alles in goede banen te leiden, moet hij bovendien over heel wat talenten en vaardigheden beschikken om de lat (voor taal) hoog te leggen en de jongeren, alle jongeren uit dezelfde klas vol diversiteit, over deze lat te helpen. Je hebt als leerkracht immers de opdracht met deze groep de eindtermen te halen of ontwikkelingsdoelen voor ogen te houden. Deze werkwinkel hoopt hierbij inzicht te brengen. Thema 9 Thema 10 Instructietaal (Marijke Decavel) Sessie van anderhalf uur Een beleid voeren rond eenduidige communicatie en klare instructietaal is een uitdaging voor elke school. Hoe kun je als team nadenken over communicatiestrategieën naar alle betrokkenen? Kun je instructietaal voor leerlingen opbouwend koppelen aan de vakoverschrijdende eindtermen leren leren? Een kijkwijzer helpt je om verschillende mogelijkheden te verkennen. Taaldrempels tussen school en thuis (Bellinda Staelens) Sessie van anderhalf uur max 25 deelnemers Voor heel wat leerlingen is er een enorme kloof tussen hun concrete leefwereld en thuistaal tegenover de taal en verwachtingen die vanuit de school (uit)gesproken worden. Aan de hand van concrete situaties gaan we op zoek naar kansen voor een constructieve communicatie tussen alle betrokken partijen. Thema 11 Communicatie met ouders (Marijke Decavel) Sessie van twee uur- max. 25 deelnemers Wensen de school en de collega s eerder te focussen op een opbouwende communicatie met ouders? Op school ontdek je immers de grote diversiteit aan leerlingen. Voor elke leerling heeft de leraar het beste voor. Ook ouders zijn oprecht bezorgd om de toekomst van hun kind. Tijdens deze sessie denken we samen na over vormen van dynamische verbondenheid via de meest passende communicatie tussen ouder, pagina 15

16 leerling en leraar met aandacht voor o.a. moeilijke gesprekken, Riet De Vos, Martine Gillis, Ingrid Molein, Martine Van Overmeiren, Paul Rosier, Marijke Decavel en Bellinda Staelens Taalscreening als hefboom voor een sterker taalbeleid De verplichte taalscreening functioneel integreren in het taalbeleid van de school. Taalbeleid doordacht uitwerken om het onderwijs te laten aansluiten bij de taalbehoeften van de leerlingen om zo hun onderwijsresultaten te verhogen. Taalbeleidscoördinatoren en alle leraren. Dit kan zowel op niveau school als op niveau schoolgemeenschap. Werkgroep Taalcoördinatoren en directie bij voorkeur aangevuld met niet-taalleerkrachten Intakegesprek Volgende sessies In het intakegesprek peilen we naar de onderwijscontext en naar de onderwijspraktijk. De sessies worden ingevuld op aangeven van de analyse door de werkgroep. Riet De Vos, Martine Gillis en schoolbegeleider Werken aan motivatie binnen de schoolcontext Leerbereidheid van leerlingen aanwakkeren De school inzicht geven in haar gewoontes wat betreft motivatie. Aan de hand daarvan ontwikkelen we schooleigen acties om de leerbereidheid van alle betrokkenen aan te wakkeren. Het traject start met een intake gevolgd door een beginsituatie-analyse van waaruit de sterktes en uitdagingen in kaart gebracht worden. In een aantal sessies neemt de schoolbegeleider de werkgroep mee in een groeitraject op maat. Mogelijke invalshoeken zijn: werken aan een autonomie-ondersteunend schoolklimaat, de preventieve basiszorg definiëren en in praktijk brengen, inzichten verwerven in leermotivatie, ondersteuning bieden voor het motivationeel begeleiden, zorgen voor structurele ondersteuning en inspiratie van de leraren, De hele school. Werkgroep Directie leraren CLB-medewerker pagina 16

17 Intakegesprek Directie en coördinatoren/leerlingbegeleiders Sessie 1 Volgende sessies Enkel deze sessie ligt inhoudelijk vast: analyse van de beginsituatie door de leden van de werkgroep (samengesteld na het intakegesprek). In te vullen op aangeven van de analyse door de werkgroep. De schoolbegeleiders en vakbegeleiders Timing In afspraak met directie Opvolging Aandacht voor terugkoppeling naar de collega s en leerlingen. Schoolbegeleiders en vakbegeleiders (Zelf)evaluatie voor leraren Leraren stimuleren om aan zelfevaluatie te doen door hun leerlingen te bevragen. Aanreiken van een aantal tips en contextvoorwaarden. Een overzicht geven van beschikbare tools. Leraren Intakegesprek Sessie 1 Sessie 2 Met directie De leraren krijgen een introductie over wat zelfevaluatie inhoudt. Waarom aan zelfevaluatie doen? Wanneer? Wanneer zeker niet? Welke tools zijn er beschikbaar? De leraren die de stap willen zetten, kiezen in onderling overleg een zelfevaluatie-instrument. We spreken een experimenteertiming af. Uitwisseling van ervaringen. Kunnen we meer collega s over de streep trekken? Schoolbegeleiding Timing Volgens afspraak pagina 17

18 De ontplooiing van iedere leerling vanuit een brede zorg Handelingsgericht Samen Werken Situering Handelingsgericht samen werken (HGSW) brengt je het verhaal van Kansen geven aan jongeren. Het gaat over de manier waarop je kijkt naar en spreekt over/met de jongere. De bedoeling van HGSW is door te dringen tot op de werkvloer, elke leerkracht werkt handelingsgericht. Het gaat m.a.w. over het ontwikkelen van reflexen, gebaseerd op 7 uitgangspunten. Wanneer jouw school een zorgbrede school wil zijn dan kan je niet anders dan rekening houden met deze 7 uitgangspunten. Personeelsleden stimuleren om Handelingsgericht werken te zien als mentaliteit van waaruit men op school kan werken: een positieve pedagogisch-didactische kijk op leerlingen. Directie + CLB-medewerker + werkgroep (creatieve kritische sleutelleraren / coördinator /leerlingbegeleider/ ) Intakegesprek Sessie 1 Sessie 2 Sessie 3 Opvolgingssessie(s) Directie / directieteam Met directie + werkgroep + CLB medewerker Voorstelling van handelingsgericht werken, schets van het theoretisch kader met de 7 uitgangspunten. Met directie + werkgroep + CLB medewerker Wat betekent handelingsgericht werken voor onze school? Welke prioriteiten stellen we? Met directie + werkgroep + CLB medewerker Communicatiestrategie: wat en hoe brengen we deze inzichten naar alle personeelsleden? Directie, schoolbegeleider en andere (vak)begeleiders (afhankelijk van de gekozen doelen/prioriteiten). De schoolbegeleider (i.s.m. Marijke Decavel/ Martine Van Overmeiren) Klassenraden optimaliseren volgens principes van Handelingsgericht Samen Werken Aan de hand van de zeven principes van Handelingsgericht Samen Werken de werking van klassenraden vorm geven door een positieve pedagogisch-didactische kijk op leerlingen. Aandacht gaat naar het zorgcontinuüm, het wettelijk kader van klassenraden, de communicatielijnen en opvolging,, het professioneel handelen van leraren, de samenwerking met de cel leerlingenbegeleiding. Directie + CLB-medewerker + werkgroep ( coördinator/ klastitularissen/leerlingbegeleider/ ) pagina 18

19 Intakegesprek Sessie 1 Volgende sessie(s) Directie/directieteam, eventueel met coördinator Met directie + werkgroep + CLB medewerker Stand van zaken van klassenraden op school klassenraden organiseren vanuit de principes van handelingsgericht samen werken Met directie + werkgroep + CLB medewerker Verder uitwerken stappenplan en organisatie van klassenraden: visie op de leerling binnen het zorgcontinuüm, de leraar als professional, communicatielijnen, vergadertechnische aspecten, aandacht voor communicatie en draagvlak Slotsessie Opvolgingssessie Met directie + werkgroep+ CLB medewerker + schoolbegeleider DPB: Communicatie naar lerarenkorps: inleiding op en informatie over de principes van Handelingsgericht Samen Werken door schoolbegeleider of leden werkgroep, voorstelling werkwijze en aanpak klassenraden op school door directeur en/of leden werkgroep Evaluatie en daaruit voortvloeiende acties met directie, werkgroep en betrokken schoolbegeleider, bij voorkeur na het doorlopen van alle geplande klassenraden in een schooljaar. Schoolbegeleiders Maximale ontplooiingskansen met speciale aandacht voor (kans-)armoede en sociale uitsluiting: Directie en leerkrachten maken het verschil Mogelijke schooleigen doelstellingen Dit traject wil de school ondersteunen bij het (verder) uitbouwen van een structurele aanpak van kansarmoede en sociale uitsluiting. Afhankelijk van de graad van vertrouwdheid met de problematiek en/of het reeds ontwikkelde beleid kunnen onderstaande doelen nagestreefd worden. Tijdens het intakegesprek bepaalt de school aan welke doelen gewerkt wordt: Inzichten verwerven in mechanismen en indicatoren van kansarmoede en uitsluiting Zicht krijgen op de problematiek in de eigen school (zichtbare en verdoken kansarmoede) (verdere) concrete stappen zetten om rond de problematiek emancipatorisch te werken Een beleid ontwikkelen dat gericht is op maximale ontplooiing van elke leerling met specifieke aandacht voor kansenbevordering Inzichten ontwikkelen in leren leren als kans om de kloof tussen kansrijk en kansarm te verkleinen Deskundigheid bevorderen op het vlak van preventie, begeleiding en omgaan met diversiteit Het inschrijvingsmoment uitbouwen als hét startmoment van een partnerschap met ouders en hun kind: werken met een jongere is een verhaal van gedeelde zorg en gedeelde verantwoordelijkheid De betrokkenheid van ouders uit kwetsbare gezinnen verhogen o.a. door het voeren van een actief en drempelverlagend communicatiebeleid In staat zijn signalen van kwetsbaarheid te zien, te interpreteren en er adequaat mee om te gaan pagina 19

20 Directie, werkgroep GOK, leerlingbegeleiders, leerkrachten die als sleutelfiguur andere collega s kunnen enthousiasmeren CLB-medewerker van de school Mogelijk verloop van het traject Een goede schoolwerking is pas mogelijk wanneer leerkrachten oog hebben voor de noden van alle leerlingen binnen de school. Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat het die leerkracht is die het verschil maakt. De focus binnen dit traject ligt op die leerlingen die omwille van hun socio-economische leefomgeving van bij de start minder kansen hebben. Via een intakegesprek verkennen we schooleigen kenmerken die bepalend zijn voor de verdere uitbouw van het traject. In dit traject gaan we samen (school, CLB en begeleiding) op zoek naar de (aan)gepaste weg om voor de eigen leerlingen te komen tot een resultaatgerichte doelstellingen gedragen door alle leerkrachten. Martine van Overmeiren (i.s.m. de schoolbegeleider) Omgaan met verlies op school Scholen ondersteunen om de aandacht voor rouw en verlies te integreren in het pedagogisch project. Geestelijke gezondheid, leren omgaan met grenzen en groeien in weerbaarheid zijn VOET die daarbij aan bod komen, maar ook existentiële en transcenderende zinvragen in geloofstradities zien wij als onderdeel van een algemene vorming. Alle schoolmedewerkers (binnen 1 school of op niveau van SG) Intakegesprek Sessie 1 Sessie 2 Sessie 3 Sessie 4 Sessie 5 Sessie 6 (facultatief) (Coördinerende) directeur / Verantwoordelijke ledosteam Verkennen van de schooleigen context: een goede balans tussen leren en zorgen, tussen noden en prioriteiten. De vingerafdruk van verlies: inzicht verwerven in rouwgedrag en verwerking. Wetenschappelijk onderzoek en getuigenissen. Crisisopvang en schoolcultuur: visie als leidraad voor concrete afspraken. Opvoeden tot weerbaarheid, van kunst naar kunde. De kracht van de binnenkant en verbondenheid als rouwopener, met literatuur en plastische kunsten als wegwijzers. Opstaan uit verdriet. De betekenis van christelijk verrijzenisgeloof voor het schooleigen opvoedingsproject, met respect voor de rouwbeleving in andere culturen en religies. Suïcidepreventie, om niet uit maar in het leven te stappen. Signalen herkennen en grenzen aanvaarden. Bellinda Staelens Timing Trajectinvulling na overleg en afspraken op het intakegesprek pagina 20

21 Talita Kumi, ook jij kunt opstaan Van het traject: De leden van het schoolteam werken samen aan opvoeden en onderwijzen. De leden van het schoolteam zien in dat kwalitatief onderwijs leren en zorg op een positieve manier met elkaar verbindt. De leden van het schoolteam zijn bereid om het groeipotentieel van iedere participant te stimuleren. Geloven in de groei van mensen (Bellinda Staelens): De leden van het schoolteam zien in dat het opvoedingsproject wordt gerealiseerd in de dagelijkse onderwijspraktijk. De leden van het schoolteam worden gemotiveerd om creatief invulling te geven aan het opvoedingsproject. De leden van het schoolteam ontdekken dat de Bijbels-christelijke traditie inspiratie kan bieden voor de kwaliteit van hun dagelijks handelen. De leerkracht maakt het verschil (Martine Van Overmeiren): De leden van het schoolteam verkennen de 7 uitgangspunten van goed lesgeven (HGWS) De leden van het schoolteam concretiseren deze 7 uitgangspunten De leden van het schoolteam zetten stappen naar vraaggestuurde en gedifferentieerde zorg. De leden van het schoolteam gaan op weg met de talenten van de leerlingen Soms loopt het goed fout (Marco Malego): De leden van het schoolteam verwerven inzicht in mechanismen en indicatoren van grensoverschrijdend gedrag. De leden van het schoolteam ontwikkelen een beleid dat gericht is op een optimale aanpak van grensoverschrijdend gedrag De leden van het schoolteam verhogen hun competentie op het vlak van preventie en begeleiding van grensoverschrijdend gedrag De leden van het schoolteam zijn in staat signalen van psychische kwetsbaarheid te zien, te interpreteren en adequaat mee om te gaan Directie, personeelsleden die als sleutelfiguur andere collega s kunnen enthousiasmeren, clb-medewerker en uiteindelijk alle personeelsleden in de school Intakegesprek Sessie 1 Intake met directie(team), vervolgens procesmatig aan de slag met een kernteam via input vanuit de begeleiding om te komen tot een moment waarbij de hele school zich betrokken voelt. Geloven in de groei van mensen (Bellinda Staelens) Opvoeden en onderwijzen veronderstellen een visie op de mens. Vanuit de Bijbels-christelijke traditie is dit een realistische maar ook optimistische visie: de mens is fragiel, maar we geloven in zijn groeimogelijkheden, we pinnen hem niet vast op zijn tekortkomingen. Meer nog, juist in de constructieve verbondenheid met anderen kan hij zichzelf worden ten dienste van anderen. Dit mensbeeld is een continue uitdaging voor elk schoolteam van een katholieke school en gaat verder dan een non-discriminatiepact. Het veronderstelt zelfs de preferentie voor de beperkte, trage, lastige leerling, collega, ouder, leidinggevende... Geen evidente opdracht voor de dagelijkse praktijk maar alleszins pagina 21

22 profetisch want uiteindelijk wordt iedereen hier beter van. We ontdekken dat ook in de Jezuswoorden in de Aramese subjunctief Talita kumi. Deze typische Franse werkwoordsvervoeging is wellicht niet toevallig verwant met aimer, souhaiter, désirer, préférer, vouloir en wijst op de onontbeerlijke actieve betrokkenheid van iedereen. Sessie 2 Sessie 3 De leerkracht maakt het verschil (Martine Van Overmeiren) De leerkracht maakt het verschil brengt je het verhaal van Kansen geven aan jongeren. Het gaat over de manier waarop je als meester in je vak kijkt naar en spreekt over/met de jongere. De bedoeling van deze sessie is door te dringen tot op de werkvloer, elke leerkracht leren inzien dat handelingsgericht werken gebaseerd is op 7 uitgangspunten die zeker al in de school aanwezig zijn maar misschien eens opnieuw benoemd dienen te worden. Soms loopt het goed fout (Marco Malego) Bij het werken met jongeren met gedragsproblemen ervaren we het delicate evenwicht tussen de cognitieve en de sociaal-emotionele ontwikkeling. Deze onderliggende ontwikkelings-dynamiek is bij veel leerlingen moeilijk te detecteren door het compenserend vermogen van hun sterkere cognitieve ontwikkeling. Hierdoor lopen sommige jongeren heel ongelukkig op onze scholen rond en merken we het vaak na een geëscaleerd agressie incident. Zo blijven we de feiten voortdurend achterna hollen en worden we gedegradeerd tot brandjes blussers. Om beter te kunnen anticiperen op de oorzaak van storend gedrag, plaatsen we het referentiekader van de cognitieve ontwikkeling (Jean Piaget) tegenover het kader van de sociaal-emotionele ontwikkeling (Anton Dosen). Nadien geven we een aantal praktische tips voor het aanpakken van grens overschrijdend gedrag (Jacques Heijkoop) en het uitbouwen van een schoolbeleid rond agressieproblematiek. Vertrekkende vanuit dit inhoudelijk inzicht ontwikkelen we concrete actieplannen op het niveau preventieve basiszorg, verhoogde zorg en uitbreiding van zorg. De voorwaarden voor de overgang naar een school op maat worden in kaart gebracht. Trajectbegeleiding voor GOK-teams Het GOK-team doorloopt de volledige GOK-cirkel. Het GOK-team denkt na waarom de school kiest voor bepaalde GOK-thema s. Het GOK-team ontwikkelt visie rond de inzetbaarheid van GOK. Het GOK-team neemt initiatief om de werking tot op de werkvloer te laten doordringen. Het GOK-team zet in op communicatie met de betrokken partijen rond GOK. Het GOK-team overlegt over de meetbaarheid van de effecten van de acties. Het GOK-team ontwikkelt instrumenten die ingezet kunnen worden voor de zelfevalutie. Het GOK-team zet in op de verankering van aandacht voor leerlingen met minder kansen, ook na het aflopen van de 5de GOKcyclus. pagina 22

23 GOK-teams die gedurende 3 schooljaren op regelmatige basis (3x/ schooljaar) hun werking en de opvolging van de GOK-cirkel onder de loep wensen te nemen i.s.m. de pedagogische begeleiding 3 sessies Het vastleggen van de 3 sessies/schooljaar gebeurt in overleg met de directie. Er wordt 1 overlegmoment per trimester gepland waarbij het GOK-team en een directielid aanwezig kunnen zijn. Martine Van Overmeiren pagina 23

24 De school als gemeenschap en organisatie ICT-beleid ICT-beleid van scholen ondersteunen. Directies, ICT-team, ICT-coördinatoren, alle leraren Aantal + soort sessies Scholen die ondersteuning willen bij het uitbouwen of verder uitbouwen van hun ICT-beleid kunnen een beroep doen op de DPB. ICT-beleid is een zeer ruim begrip dat alle facetten behandelt van ICT in de school. Naast het technische luik waarvoor vrij veel ondersteuning bestaat, is er ook een uitgebreid pedagogisch-didactisch luik. Sinds de invoering van de vakoverschrijdende ICT-eindtermen wordt van elke school verwacht dat er daaromtrent een beleid wordt uitgetekend. Aandachtspunten de laatste jaren zijn zeker: - ICT competenties leerkrachten - Hoe de ICT-integratie in de school bevorderen? - Invoeren van tablets: wat zijn de aandachtspunten, voor welke formule kiezen? - Pedagogische ICT-coördinatie - Locatie van de computer in de school: computerklas, OLC, vaklokaal Hoe dit ondersteuningstraject er concreet uit kan zien, is erg situatie afhankelijk en wordt steeds in overleg met de school uitgetekend. Greet Vanderbiesen en collega s begeleiders Timing Volgens afspraak Kwaliteitsontwikkeling op school Het doel van dit leertraject is om, vertrekkend van wat reeds goed gaat in de bestaande schoolwerking, op een gestructureerde wijze op zoek te gaan naar een geïntegreerd kwaliteitsmodel op maat van de school. Kwaliteit van onderwijs heeft alles te maken met de mate waarin de doelen die de school zich stelt, worden gerealiseerd. Voor het bepalen en het realiseren van die doelen beschikt de school over een beleidsplan waarin systematisch de visie op en het plan van aanpak van alle belangrijke aspecten van haar onderwijs aan bod komen. Om in die systematische aanpak te voorzien, gebruikt de school een ordeningskader (eigen kader, EFQM, CIPO, ). De school bevraagt haar kwaliteit door cyclisch, systematisch en integraal de vrucht van haar werking (de geboekte resultaten) af te toetsen aan de door haar gestelde doelen. De school werkt aan haar kwaliteit vanuit een ontwikkelperspectief; ze streeft met andere woorden naar een voortdurende verbetering. pagina 24

25 Een schoolinterne kwaliteitsgroep Werkgroep Samenstelling: de directie en leden met een mandaat om mee na te denken over het beleid van de school Intakegesprek Via een intakegesprek peilen we naar de beginsituatie, de schoolspecifieke noden en wensen. Sessies: in overleg met de school te bepalen. Met de kwaliteitsgroep brengen we de opvattingen van de school in beeld over wat zij kwalitatief goed onderwijs vindt: Welke visie heeft de school vanuit haar pedagogisch project op goed onderwijs? Welke eigen accenten legt de school in haar opvatting over goed onderwijs vanuit haar context (lokale inbedding, profiel: studierichtingen, leerlingenpopulatie, stakeholders, )? Hoe heeft de school deze opvattingen vertaald in heldere en passende doelen? Vanuit deze visie expliciteren we die aspecten van het onderwijs die binnen de bestaande werking ruimschoots aandacht krijgen en andere die ons essentieel lijken en waar de school tot nog toe minder mee bezig was. Vanuit deze inventaris bekijken we of het bestaande ordeningskader geschikt is en of aanpassingen / invoering van een ander ordeningskader nodig zijn. Voor de verschillende onderdelen van de werking bouwen we een cyclisch proces in van (zelf)evaluatie en stellen hiervoor een tijdspad op. Niet alle aspecten hoeven immers met eenzelfde frequentie aan bod te komen. Binnen dit traject werken we naar keuze van de school een paar voorbeelden uit. Uiteraard kan de kwaliteitsgroep bij haar verdere werking rekenen op de ondersteuning van de schoolbegeleider. Schoolbegeleiding Timing Twee schooljaren pagina 25

26 Strategisch management op maat van het schooleigen project De school ondersteunen in haar strategisch management vanuit een reflectie over haar identiteit met een vertaling naar het pedagogisch project en concreet beleidsplan met missie en doelen. Via een gestructureerde aanpak komen we tot strategische en operationele doelen waarmee we een sterke verankering in de concrete schoolwerking beogen. Directie + werkgroep Intakegesprek Directie / directieteam o.m. aandacht voor de samenstelling van de werkgroep. De directie maakt altijd deel uit van de werkgroep. Sessie 1 Sessie 2 Sessie 3 Sessie 4 Sessie 5 - Voorstelling van het traject - Omgevingsanalyse en het formuleren van de missie van de school - Op zoek naar de onderliggende waarden van waaruit we werken - Koppeling aan het pedagogisch project - Formuleren van de doelen Personeelsvergadering / pedagogische studiedag - Terugkoppelen van missie, waarden en pedagogisch project naar de voltallige personeelsgroep - Doelen en strategische initiatieven toetsen aan de hele groep Opstellen van een beleidsplan en de nodige actieplannen Betrokken begeleiders De schoolbegeleider Timing In afspraak met directie Opvolging Directie, schoolbegeleider en andere (vak)begeleiders (afhankelijk van de gekozen doelen/prioriteiten) Schoolzelfevaluatie Bevorderen van een kwaliteitscultuur door: - de deelnemers vertrouwd te maken met zelfevaluatie als een middel, een managementinstrument, in het kader van kwaliteitsontwikkeling. - de werkgroepen te leren om een zelfevaluatieproces op te zetten in het kader van schoolontwikkeling: gegevens verzamelen, interpreteren en er prioriteiten uit afleiden ter bevordering van de schoolkwaliteit. Kernteams (directie en representatieve personeelsleden) in secundaire scholen (ook DBSO) en bij uitbreiding ook het volledige schoolteam (voor de verhelderingsgesprekken en de presentatie van het zelfevaluatierapport) pagina 26

27 Werkgroep Samenstelling: de leden moeten een mandaat hebben om mee na te denken over het beleid van de school Intakegesprek Sessie 1 Sessie 2 Sessie 3 Sessie 4 Sessie 5 Sessie 6 Via een intakegesprek peilen we enerzijds naar de cultuur op het vlak van kwaliteitsontwikkeling en zelfevaluatie en helpen we scholen anderzijds bij de keuze van een instrument voor schoolzelfevaluatie. (DISO, BVV, Welbevinden van leraren, ) Beknopt theoretisch kader: de rol van zelfevaluatie in de kwaliteitszorg van de school. Kennismaking met het gekozen instrument. Het instrument wordt verder verduidelijkt en indien nodig aangepast op maat van de school. De werkgroep buigt zich over de vraag hoe het hele schoolteam warm gemaakt kan worden voor de zelfevaluatie. Digitale afname van de bevraging (alle leraren en het ondersteunend personeel) Verhelderingsgesprekken: in deelgroepen geven de personeelsleden verduidelijking bij de cijfers uit de bevraging. Voorstelling van de resultaten aan het hele schoolteam Met de werkgroep halen we prioriteiten uit de resultaten van de bevraging. Schoolbegeleiding Timing Een schooljaar Vakgroepwerking Ondersteuning en verbetering van de vakgroepwerking in de school o.a. door organisatievoorwaarden te optimaliseren en de vakcoördinatoren te professionaliseren. Het traject wordt aangepast aan de individuele noden van de scholen. Directie + vakcoördinatoren + alle leraren Schooljaar 1 Stap 1: directie Intake gesprek met schoolbegeleider en kernteamlid met focus op de randvoorwaarden. We gaan in op de voorwaarden en de mogelijkheden van vakgroepwerking. De directie krijgt een duidelijk beeld van het engagement dat verwacht wordt indien de school dit traject wil doorzetten. Stap 2: directie + vakcoördinatoren De focus ligt op het optimaliseren van de voorwaarden voor een goede vakgroepwerking. We stellen een methode van zelfevaluatie van de vakgroep voor. Tussen stap 2 en 3 wordt in iedere vakgroep een zelfevaluatie afgenomen. De resultaten van de verschillende vakgroepen worden pagina 27

28 gebundeld en dienen als uitgangspunt voor de volgende sessie. Stap 3: directie en vakcoördinatoren Op basis van de resultaten van de zelfevaluatie selecteren we verbeterdoelen die we SMART gaan formuleren en stellen we een actieplan op. We peilen naar de noden van de vakcoördinatoren wat betreft agogische vaardigheden (relatiebekwaamheid, vergadertechnieken, omgaan met weerstanden, ) en geven mogelijke nascholingen door. Schooljaar 2 In het tweede schooljaar is het de bedoeling om de concrete werking van de afzonderlijke vakgroepen te optimaliseren. Stap 4: iedereen Tijdens een algemene personeelsvergadering krijgen alle personeelsleden een sensibiliserend betoog over vakgroepwerking. Daarnaast worden ook de uitgewerkte afspraken die tijdens het vorig schooljaar tot stand kwamen, gepresenteerd. Wat is er gebeurd? Wat gaan we doen? Stap 5: de vakgroep werkt verder aan de Smart geformuleerde prioriteiten met ondersteuning van de vakbegeleider. Schooljaar 3 Stap 6: directie + vakcoördinatoren Opvolgingsvergadering met de vakcoördinatoren en de leden van het kernteam. We peilen naar de impact van het traject en naar de actuele noden van de vakcoördinatoren en geven mogelijke nascholingen door. De schoolbegeleiders, Dirk De Bock, Luc De Wilde, Tamara Diels, Veerle Hertveldt, de vakbegeleiders. Timing Schooljaar 1: klemtoon op organisatie Schooljaar 2: klemtoon op werking individuele vakgroepen Schooljaar 3: evolutie van de vakgroepen pagina 28