Van Omgevingsagenda Naar Omgevingsvisie

Transcriptie

1 Van Omgevingsagenda Naar Omgevingsvisie Participatieaanpak De Omgevingsvisie; past ook in jouw straatje! Projectteam Omgevingsvisie December 2018

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2 2. Wat willen we bereiken? 3 3. Wat willen we ophalen? 4 4. Infographic Omgevingsvisie 5 5. Onze strategische aanpak 6 6. De participatie-instrumenten 7 7. Communicatie over de participatie Planning (concept) Bijlage Inleiding Waarom we de Omgevingsvisie samen met de stad maken? Dat ligt sowieso al besloten in het participatiebeleid van de gemeente Samen met de stad en Vertrouwen in de kracht van de stad. Daarbij is het nu zelfs ook geregeld via de Omgevingswet en zijn gedachtegoed. In de Omgevingsvisie spreek je af hoe de fysieke leefomgeving bijdraagt aan de doelen van de stad. De gebruikers en hun belangen staan centraal. We willen dat de visie zoveel mogelijk gedragen wordt door de gebruikers van de stad. Daarom is het participatietraject erop gericht zoveel mogelijk de belanghebbenden op verschillende manieren en in een vroeg stadium van de ontwikkeling te laten meedenken en ontwikkelen. In dit plan geven we aan wat de belangrijkste doelen zijn van de omgevingsvisie, wat we willen ophalen, hoe we de belangrijkste stakeholders gaan betrekken en hoe we daarover gaan communiceren met de stad. We gaan in op de participatievormen, welke stakeholders we willen betrekken, de planning en hoe we omgaan met dat wat we ophalen uit de samenleving. Deze participatieaanpak is een uitwerking van de uitgangspunten voor de participatie, zoals verwoord in de Omgevingsagenda (Hoofdstuk 4, pagina 32). 2

3 2. Wat willen we bereiken in de Omgevingsvisie? In de Omgevingsagenda hebben we de uitgangspunten bepaald die richting geven aan de te ontwikkelen Omgevingsvisie. Hieronder vindt u deze uitgangspunten, gevolgd met hoe de voorliggende participatie-aanpak daarop anticipeert. Doel is een integrale visie met strategische hoofdkeuzes van beleid voor de fysieke leefomgeving voor 2025 met een doorkijk naar We proberen in het participatietraject vooral met stakeholders te spreken over een toekomstig Nieuwegein. Bestaande beleidskeuzes die omgevingswetproof zijn, gaan 1 op 1 mee naar omgevingsvisie. We richten ons in het participatietraject vooral op nieuwe kansen en opgaven. Een integrale, brede benadering van de fysieke leefomgeving. Inwoners kijken van nature al naar de omgeving als één geheel. In het participatietraject willen we in gesprek over de alle beleidsthema s die spelen in de fysieke leefomgeving als één samenhangend geheel. Zo werken we aan integrale perspectieven voor de toekomst. Een gebiedsgerichte aanpak voor gebiedsafhankelijke vraagstukken. De gebruikers van een oud centrum hebben andere behoeften dan de gebruikers van een bedrijventerrein. Daar speelt de Omgevingsvisie op in en zullen we onderzoeken in het participatietraject. De omgevingsvisie geeft aan wat we willen ontwikkelen en beschermen. In dit participatietraject willen we bij inwoners toetsen waar ruimte is voor ontwikkeling en bescherming van dat gebied. Uitgangspunt van de Omgevingswet is om meer ruimte te bieden voor initiatieven die bijdragen aan de speerpunten van de Omgevingsvisie. Hoe de gemeente omgaat met initiatieven staat beschreven in de notitie vertrouwen op de kracht van de stad. De geplande evaluatie die medio 2019 gereed is, geeft inzicht in hoe we als gemeente dat beleid uitvoeren en welke verbeterpunten er op dat vlak zijn. In de Omgevingsvisie besteden we aandacht hoe we ruimte geven aan de stad.. 3

4 3. Wat willen we ophalen? We werken nieuwe kansen, opgaven en dilemma s in de Omgevingsvisie gebiedsgericht en integraal uit. Door een inhoudelijke integrale analyse van het beleid maken we inzichtelijk waar de kansen en opgaven liggen voor de lange termijn Met inwoners en andere stakeholders bespreken we hoe ze tegen deze kansen en opgaven kijken. We willen deze kansen toetsen en verrijken vanuit het gebiedsgerichte inwonersperspectief. Daarnaast willen we de ideale leefomgeving als één geheel beoordelen. De afzonderlijke beleidsthema s die omgevingsproof zijn, staan niet ter discussie en gaan een op een mee in de Omgevingsvisie. Denk aan groen, klimaatadaptatie, mobiliteit of bijvoorbeeld erfgoed. Kijk naar de infographic van de Omgevingagenda op de volgende pagina een overzicht van de bestaand beleid dat meegaat en de tot nu toe geïnventariseerde nieuwe kansen en opgaven. Dit is ook een belangrijk onderdeel van het verwachtingenmanagement in de communicatie. Op basis van de opbrengsten uit de diverse participatierondes willen we ook gebiedsgerichte en samenhangende toekomstperspectieven formuleren in de Omgevingsvisie. Welke accenten worden er gelegd door belanghebbenden, wat zijn de verhoudingen tussen thema s die met elkaar botsen of elkaar juist versterken. Welke keuzes worden er gemaakt als je moet kiezen? Bijvoorbeeld: Wat is leefbaarheid? En hoe kies je tussen rust en levendigheid? En in hoeverre is dat gebiedsafhankelijk? Kernvragen De vraag die centraal staat is: Waar staat het gebied nu in de huidige situatie (hoe waardeert u de thema s in Nieuwegein op dit moment) en wat is er nodig om van de huidige naar de toekomstige leefomgeving te bewegen? Wat betekent dat dan, hoe ziet u dat voor zich? Welke thema s zijn belangrijk, welke keuzes maak je, en welke mogelijkheden zijn er? Randvoorwaarde: Voor de onderliggende participatieaanpak en de verdere uitwerking is het belangrijk inzicht te hebben in de ontwikkelruimte: welke thema s zijn onderbelicht/beleidsarm, waar zitten de dilemma s, welke ruimte is gegeven vanuit de Omgevingswet. Voor dit plan wordt hard gewerkt om dit inzichtelijk te maken. Daarom nu eerst uitwerken: Welke informatie hebben we intern al over die ontwikkelruimte? Waarover wil je nieuwe uitspraken doen/standpunten kunnen innemen? Wat willen we dan weten? Welke kernvragen willen we beantwoord zien? 4

5 5

6 4. Onze strategie De inzet is om een zo groot mogelijk draagvlak en vertrouwen te creëren in het proces en het resultaat. Daarom moet vooraf aan het participatietraject voor inwoners, ondernemers en andere betrokken partijen bekend zijn hoe het proces loopt tot en met de besluitvorming. Daarbij moet duidelijk zijn welke rol zij vervullen en hoe alle belangen worden gewogen in de totstandkoming van de uiteindelijke Omgevingsvisie. Door vooraf een helder, transparant proces en goede afspraken te maken, voorkomen we verkeerde verwachtingen. Uiteindelijk zullen er altijd conflicterende belangen zijn gezien de vraagstukken die voorliggen. Natuurlijk zal daarbij zoveel mogelijk de balans worden gezocht tussen de belangen. Representativiteit van de opbrengsten zijn belangrijk, kwalitatief en zoveel mogelijk kwantitatief. Daarom hebben we gekozen voor verschillende werkvormen. Van diverse gesprekken aan tafel tot gesprekken in de wijk (meer kwalitatief) tot een brede digitale enquête (meer kwantitatief). Bij de gesprekken gaan we goed na wie er aan tafel zat of wie we gesproken hebben en ook welke partijen ontbraken. Dat helpt bij het wegen van de output van de bijeenkomsten. Ook hier bedenken we welke mensen we missen om ook hun eventuele belangen op een andere manier mee te nemen bij het verwerken van de output van deze werkvorm. De setting en de inhoudelijke opbrengsten worden goed gedocumenteerd voor een goede belangafweging. In de keuze voor instrumenten en werkvormen houden we ook rekening met de verschillende behoeften en voorkeuren van inwoners om mee te praten, gebaseerd op de belevingswerelden die in Nieuwegein dominant zijn (Smartagent). In Nieuwegein zijn dat geel en groen. Deze profielen zijn indicatief, maar zijn een goed hulpmiddel. Zie de bijlage. 6

7 5. De aanpak We gaan uit van een gefaseerde kernaanpak met drie opeenvolgende hoofdelementen: kleurvakken 1, 2, 3. Daarnaast zetten we zowel intern als extern verschillende participatievormen, die tezamen met de kernaanpak, noodzakelijk zijn om de geformuleerde doelen te bereiken. Integrale interne bijeenkomsten Op 15 januari hebben we intern vanuit de verschillende beleidsthema s een bijeenkomst gehad om vast te stellen waar de kansen en opgaven liggen om met de inwoners te bespreken. Dit verwerken we in een venster dat de ontwikkelruimte aangeeft. Dit is belangrijk voor het verwachtingenmanagement. In september 2019 bespreken we de opbrengsten van het participatietraject en het inhoudelijke werk tot dan toe, eveneens met een integrale afvaardiging uit de organisatie. Expertmeeting We organiseren twee expertmeetings voor samenwerkingspartners, professionals en overheidspartners. Doel is om nieuwe trends en ontwikkelingen te vertalen naar Nieuwegeinse opgaven en om af te stemmen hoe we elkaar kunnen versterken. Daarom houden we er één aan het begin van het traject en een om de concept-omgevingsvisie te toetsen en af te stemmen Focusgroep + Bewonerscollectief Nieuwegein (BCN) Voorstel is om de Focusgroep een andere invulling te geven, waarbij de Focusgroep een ambassadeursfunctie krijgt van het proces en meepraat aan de tafels van de werkbijeenkomsten. Ook BCN kan mee in de rol van ambassadeur en meepraten tijdens de werkbijeenkomsten. Tot slot, toetsen we de voorliggende participatieaanpak bij de Focusgroep en het Bewonerscollectief Nieuwegein. Gemeenteraad We willen de gemeenteraad actief betrekken gedurende de totstandkoming van de Omgevingsvisie. Daarvoor houden we met regelmaat Omgevingslabs die opgezet zijn om op interactieve, vernieuwende wijze de raad te informeren. Daarbij worden raadsleden uitgenodigd voor de georganiseerde gesprekken met inwoners om te luisteren en eventueel met hun in gesprek te komen. Bij de werkbijeenkomsten kunnen raadsleden een actieve rol hebben in bepaalde werkvormen tijdens deze ontmoetingen. In gesprek met raadsleden over hun veranderende rol is een separaat traject in samenspraak met de griffier. De rol van raadsleden verandert, mede door de Omgevingswet. Uitgangspunt is dat er meer ruimte wordt gegeven aan initiatieven en dat er in een vroeg stadium wordt geco-creëerd. Mogelijk kan City hiervoor een pilot vormen. 7

8 1. Werkbijeenkomsten: Week van de Omgevingsvisie In de week van de omgevingsvisie organiseren we vier werkbijeenkomsten voor inwoners, ondernemers, wijknetwerken en andere maatschappelijke organisaties uit de wijken. Doel is om op een aansprekende manier de thema s die spelen in de leefomgeving inhoudelijk uit te diepen (zie hoofdstuk 3). In de opzet van deze bijeenkomsten willen we weten wie er aanwezig is en aan tafel zit, en in welke wijk ze woonachtig zijn. Aanmelding voor de bijeenkomsten is dan ook noodzakelijk, ook om het goede gesprek te voeren. Mogelijke werkvormen: Mengpaneel/grote kaarten met keuzes Rondetafelgesprekken Tijdens deze bijeenkomsten zijn er tekenaars aanwezig die de opbrengsten van de gesprekken visualiseren in woord en beeld (mindmapping), waardoor de beelden concreet worden en gedeeld kunnen worden. Uitnodiging: Gericht uitnodigen van wijknetwerken,, bewonersgroepen, maatschappelijke organisaties/gemeentelijk netwerk, winkeliers en bedrijvennetwerken in de wijken. In afstemming met de gebiedscoördinatoren. Open uitnodiging aan inwoners, ondernemers en maatschappelijke organisatie via de gebruikelijke gemeentelijke communicatiekanalen. We beginnen de werkbijeenkomsten met een open dialoog waarin iedereen de ruimte heeft om input te geven en werken we toe naar een discussie die met name gaat over de 20% beleidsthema s die nog extra aandacht verdienen. Dit zal met name gaan over: - Over de toekomst (in de breedte) van het gebied waar de werksessie plaatsvindt. Welke onderwerpen spelen er? Zo krijgen we input voor de gebiedsgerichte vertaling. - Over de beleidsthema s waar in onze analyse uit blijkt dat daar nog geen/weinig beleid op geformuleerd is. Denk hierbij aan circulaire economie. - Over de beleidsthema s die met elkaar conflicteren en waar dillema s uit voort komen. Denk hierbij aan discussies over luchtkwaliteit vs. autobereikbaarheid of groen vs. woningbouwontwikkeling. - Over de beleidsruimte die ontstaat door de decentralisatie van wetgeving bij de omgevingswet. Denk hierbij aan meer ruimte voor gemeentelijke normstellingen. Om de werkbijeenkomsten gebiedsgericht te maken, kwamen we samen met de wijkcoördinatoren tot de volgende indeling: 1. Noord: wijken Galecop, Zuilestein, Huis de Geer, Blokhoven en Batau Noord; A12 Zone. 2. Midden: wijken Merwestein, Doorslag, Batau Zuid, Wijkersloot; oude kern Jutphaas; City en Rijnhuizen) 3. Zuid: wijken Fokkesteeg, Hoog Zandveld, Lekboulevard) oude kern Vreeswijk; Stadspark Oudegein. 4. Bedrijventerreinen (zie onder op pagina 10) Input: Output: 40 % versie van de Omgevingsvisie, beleids- en analyse kaarten van de stadsdelen per gesprek een uitgebreid verslag met uitgewerkte kaarten. 8

9 2. De stad in: het gesprek aan in de wijk (placemaking) Op 2 locaties gaan we het gesprek aan met inwoners/passanten in de wijk op een druk punt, bijvoorbeeld in winkelcentra als Muntplein, Galecop, centrum Vreeswijk of Winkelcentrum Hoog Zandveld. Op deze manier kunnen we inwoners bereiken die niet snel geneigd zijn om in te gaan op een uitnodiging van de gemeente. We richten ons hier onder meer op de gele belevingswereld, dat betekent onder meer dat we een gezellige ontmoeting moeten organiseren. Werkvorm Mengpaneel/grote kaarten met keuzes. In een aangepaste opzet en inhoud, maar naar het idee van de plekkenmakers voor City (zie daarvoor de illustratie rechts). Aangevuld met korte verdiepende gesprekken door eigen medewerkers. De Omgevingsvisie past ook in jouw straatje 9

10 3. Digitale enquête We toetsen de uitkomsten van de gesprekken en hoe we dat verwerkt hebben in de 70 % versie van de Omgevingsvisie hierboven en eigen vragen breder via een digitale enquête. We kiezen een onderzoeksopzet die tot doel heeft om op gebiedsniveau/wijkniveau zoveel mogelijk representatieve uitspraken te kunnen doen. Input: 70 % versie van de Omgevingsvisie Werkvorm Enquête: Huis-aan-huis-mailing met het verzoek om deel te nemen aan digitale enquête. Dag van de Omgevingsvisie Om het participatietraject goed af te sluiten en mensen te kunnen vertellen hoe hun input is gebruikt en gebruikt gaat worden in het verdere traject willen we in september een Dag van de Omgevingsvisie of de Dag van de Toekomst organiseren. We nodigen dan breed inwoners uit om deel te nemen. We zullen een brede terugkoppeling geven van de inhoud en het proces hoe we ertoe gekomen zijn. Daarnaast zullen we vooruitblikken en het verdere proces van de omgevingsvisie en ook het omgevingsplan toelichten. Uiteraard is er gelegenheid om vragen te stellen en is het een interactieve dag. Bijeenkomst Kopgroep Economische Visie tbv de bedrijventerreinen Het betrekken van ondernemers is een uitdaging (gebleken). In afstemming met de afdeling EZ komen wij tot het voorstel om voor de toekomstige omgeving van de bedrijventerreinen de Kopgroep in te zetten op een manier en een locatie die bij hun past. Kopgroep is een groep met verschillende ondernemers die heeft bijgedragen in de ontwikkeling van de Omgevingsvisie. 10

11 6. Communicatie over de participatie De hierboven genoemde stakeholders moeten bekend zijn met het traject om te komen tot de Omgevingsvisie, inhoudelijk en procesmatig, zodat zij weten wat er speelt en hoe zij mee kunnen denken. De website ikbennieuwegein.nl/omgevingsvisie is daarvoor het centrale platform. Daar is alle informatie te vinden die nodig is om mee te doen. Gedurende circa 3 a 4 weken zullen we de start van het traject campagnematig aankondigen via diverse offline en online kanalen (gemeentepagina, Facebook, persberichten). Ook de daarop volgende fysieke ontmoetingen worden uitgebreid aangekondigd. Er wordt een promotiefilmpje gemaakt over de ontwikkeling van de Omgevingsvisie met daarin een propositie/oproep om mee te denken. Het netwerk van intermediairs (maatschappelijker organisaties, wijknetwerken, enz.) wordt ook ingezet om de diverse momenten onder de aandacht te brengen. Daarnaast wordt op dit moment gewerkt aan een social media strategie die ingezet kan worden voor, tijdens en na de participatie momenten. In onze uitingen willen we de Omgevingsvisie terugbrengen naar persoonlijke relevantie en proporties. De Omgevingsvisie lijkt een ver van je bed -show, maar kan op de langere termijn wel degelijk bepalend zijn voor het levensgeluk en woongenot van Nieuwgeiners en toekomstige generaties. Concreet betekent het dat we inwoners vragen een foto in te sturen met letterlijk hun persoonlijke kijk op een plek in Nieuwegein of hun buurt. Moeten we die plek koesteren, verbeteren? De beste ingestuurde verhalen gebruiken we dan in de campagne als aankondiging van de verschillende participatiemomenten. 11

12 7. Planning Wat Wanneer Wie Voorstel en bespreken definitieve Participatie-aanpak naar Stuurgroep Participatie-aanpak per mail voorleggen aan de Focusgroep en BCN. Omgevingslab: toelichting op de participatie-aanpak en actieve rol raadsleden 12 februari Anja en Pieter 13 februari Bram en Pieter 28 februari (is Krokusvakantie) Start aankondigen Week van de Omgevingsvisie 18 maart Pieter Bram en Pieter Week van de omgevingsvisie: 4 werkbijeenkomsten in de 8 12 april Projectteam wijken Expertmeeting april Projectteam Gesprekken in de wijk/placemaking mei Projectteam + bureau Omgevingslab: toetsen bevindingen tot nu toe Mei/juni Projectteam Voorbereiden opzet en vragen digitale enquête mei Projectteam/werkgroep 12

13 Start digitale enquête Begin juni Projectteam Wegen opbrengsten en vertalen naar Omgevingsvisie september Projectteam Omgevingslab Oktober Besluitvorming college/raad Eind 2019/begin

14 8. Bijlage Algemene Inventarisatie Stakeholders Intern Beleidsadviseurs topthema s Wijkregisseurs Projectteam Vertrouwen op de kracht van de stad Projectteam City, Projectteams Betere Buurten Extern Inwoners Ondernemers/werkgevers/werknemers Bezoekers Wijknetwerken/Wijkplatforms Adviesraad Sociaal Domein Sociaal-Maatschappelijke organisaties Belangengroepen, zoals St. Bewoners Collectief Nieuwegein en Fietserbond Focusgroep Samenwerkingspartners (Contactpersoon Inclusie, VRU, RUD, GGD etc.) Mede overheden: gemeente Utrecht gemeente Houten gemeente Vianen gemeente IJsselstein provincie Utrecht Hoogheemraadschap Stichtse Rijnlanden RWS Recreatieschap Midden Nederland 14