De houding van Nederlandse boeren t.o.v. nieuwe agroforestry systemen

Transcriptie

1 De houding van Nederlandse boeren t.o.v. nieuwe agroforestry systemen

2 Problemen in de Nederlandse landbouw Overproductie Grondwater vervuiling Eutrofiering van open water Lage biodiversiteit Afnemende inkomsten Toenemende reguleringen Dagelijks stoppen gem. 8 boeren

3 De maatschappij vraagt van de landbouw meer dan alleen productie Bescherming van het milieu Bevorderen van natuur biodiversiteit Behoud van culturele/landschappelijke waarden Recreatie

4 We moeten zoeken naar nieuwe en duurzamere landgebruiks systemen, die meerdere producten en/of diensten kunnen bieden (multifunctioneel landgebruik) Agroforestry, de productie van bomen en gewassen en/of vee op hetzelfde perceel zou een antwoord kunnen zijn: Erg efficient in het gebruik van resources Milieu/natuur-vriendelijk Economisch aantrekkelijk

5 Maar wat is de kennis, mening en interesse van boeren t.o.v. agroforestry? Als onderdeel van het Silvoarable Agroforestry For Europe (SAFE) project, werd een survey gehouden om: De houding van Nederlandse boeren t.o.v. agroforestry te onderzoeken Te bepalen aan welke voorwaarden nieuwe agroforestry systemen moeten voldoen om ze acceptabel te maken voor Nederelandse boeren

6 Steekproef locaties Achterhoek Zandige bodems Veel houtige beplantingen en bos Kleine percelen Noord-Friesland Zeeklei Open landschap Grotere, meer gespecialiseerde bedrijven

7 Samenstelling van de steekproef Achterhoek 2 landgoed eigenaren 12 boeren N-Friesland 15 boeren Totaal 29 respondenten <30 30<39 40<49 50<59 >60 Age class Slechts 24 % is zeker van een opvolger Nr of farmers

8 Het interview: 3 stappen Respondenten werd gevraagd of zij van agroforestry gehoord hadden en of zij wisten wat het was Slide show Technische vragen over ontwerp en uitvoering van een virtueel agroforestry project Evaluatie van agroforestry; Welke zaken zullen de toepassing van agroforestry belemmeren Hoe kunnen deze belemmeringen worden opgelost

9 Geteelde gewassen Cultivated crops in the Achterhoek (t=14) Meest geteeld Gras Granen Mais (Achterhoek) Aardappel Biet Vollegronds-groente (Friesland) 3% 6% 19% grass 13% grain maize potato 16% beets 19% vegetables other 24% Cultivated crops in N-Friesland (t=15) 10% 21% grass grain 23% maize potato 19% beets vegetables 23% 4%

10 Kennis/toepassing agroforestry Agroforestry is onbekend Alle boeren in de Achterhoek hebben lijnvormige beplantingen 2 Friese boeren hebben lijnvormige beplantingen Reasons for maintaining tree lines around plots (t=16) 31% 6% 38% 25% landscape value rules landscape and rules other Bomen zijn mooi, zolang ze niet op het land staan

11 Veronderstelde positieve aspecten Waarde voor landschap en natuur!! Verder: Wind-bescherming Verminderen ziekten en plagen Efficientie mineralen gebruik Perceived positive aspects of AF in the Achterhoek (t=14) Farmer image Subsidy Diversification Possibility of pasture Secondary Timber productivity Project feasability General Environment Other Landscape 14% 21% 36% 43% 0% 10% 20% 30% 40% 50% % of farmers Perceived positive aspects of AF in N-Friesland (t=15) Optie voor: Stoppende/oude boeren Extensieve systemen Nieuw te ontwikkelen gebieden Toekomst van de Biodiversity Diversification Timber productivity Landscape 13% Other 40% 0% 10% 20% 30% 40% 50% % of farm ers

12 Veronderstelde negatieve aspecten Mechanizatie Tussengewas (schaduw) Arbeid Subsidies Verder: Lange termijn Grondprijs Oppervlak percelen Wettelijke status Drainage Verzuring Perceived negative aspects of AF in the Achterhoek (t=14) Plot status Timber quality Market risk Intercrop quality Other Labour Intercrop productivity Project feasability Mechanisation General Environment Plot status Market risk Project feasability Landscape Climate Subsidy Labour Intercrop quality Intercrop productivity Other Mechanisation 14% 21% 36% 36% 43% 43% 50% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% % of farmers Perceived negative aspects of AF in N-Friesland (t=15) % 33% 33% 40% 53% 73% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% % of farmers

13 Keuze boomsoort Tree-choice (t=10) 8% 23% Poplar Boeren vinden het moeilijk geschikte boomsoorten te kiezen 31% 38% Walnut Fruit Robinia Walnoot/fruit: Noten/vruchten op korte termijn Populier Korte termijn Hoge productie

14 Plant afstanden Tussen de boomrijen Gemiddeld m Machines/schaduw Binnen de boomrij 5 tot 10 m Boom production Between tree lines (t=24) Between trees on the line (t=17) 10% 5% Machinary 14% 71% Priority crop Machinary and priority crop Optimalisation of the combination 50% 14% 36% Priority tree Priority crop Optimalisation of the combination

15 Beste tussengewas Gras Granen The Achterhoek Makkelijk met machines Schaduw-tolerantie N-Friesland % of farm ers 29% 43% 21% 14% 0% % of farmers 80% 20% 0% 13% Grass Grain Don't know Maize Potato Other Grass Grain Don't know Maize Potato Other

16 Slechtste tussengewas Aardappel Biet Mais (Achterhoek) The Achterhoek Schaduw intolerantie Inefficient met machines Hoge omzet=hoog verlies N-Friesland % of farmers 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% 36% 36% 29% 21% Potato Beets Maize Other Don't know % of farmers 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 60% 33% 20% 20% 0% Potato Beets Maize Other Don't know

17 Winter/zomer gewas Winter gewas: Minder schaduw in de winter Minder problemen met wortelbeschadiging Arbeids flexibiliteit Hogere winst Would you choose a winter or a spring crop (t=24) 25% 38% 29% 8% Winter Spring Don't know Both Problematisch op natte klei in N-Friesland

18 Overig bodem gebruik In de boomrij Gras/kruiden Maaien ter onderhoud Na het laatste eenjarige tussengewas: Gras What to do with the intercrop after the last annual crop (t=27) Soil maintenance under the tree line (t=27) 11% 4% 11% Natural Seed Bare soil 48% Seed or bare soil Other 19% Don't know Innovatief: braam/framboos 11% 26% 48% Grass Seed Bare ground 4% Don't know Keep on intercropping 11% Potplanten, winterpeen, boerenkool Iets voor de natuur

19 Samenwerking opzet agroforestry Partner: Andere boer Organisatie met kennis op dit gebied (Staatsbosbeheer, LTO) Do you envisage a collective project? (t=24) 13% Yes 25% No 62% Don't know Men is bereid kosten voor machines en arbeid te delen

20 Acceptatie van een tussengewas Friese boeren zijn minder positief Accepting an intercropping area from a neighbour Als de pacht aangepast wordt Compensatie verliezen Als MINAS geldt voor de boomrijen Accepting an intercropping area from the landlord 70% 60% % of farmers (t=27) 60% 50% 40% 30% 20% 10% N-Friesland (t=15) Achterhoek (t=12) % of farmers (t=24) 50% 40% 30% 20% 10% N-Friesland (t=14) Achterhoek (t=10) 0% Yes No Don't know 0% Yes No Don't know

21 Subsidies Genoeg voor een modaal inkomen Lange termijn!!! Duidelijke en permanente subsidies en regels

22 Verwachtte problemen en oplossingen Financiele aspecten/inkomsten (omzet verliezen, arbeid, etc) Subsidies Onderzoeks resultaten rentabiliteit agroforestry AF voor hobby boeren die niet langer financieel afhankelijk zijn van de opbrengst Doe het in andere regio s, zoals Drenthe/Groningen, waar de bodems armer en de percelen groter zijn Doe het in goedkopere landen, waar de omstandigheden beter zijn

23 Onzekerheid (kennis, markt, risico, lange termijn) Van tevoren afgesproken, gegarandeerde prijzen Overheid regelt de verkoop Een partner die het boom management doet, inclusief risico s en winst (bijv. een natuur organisatie) Samenwerking boeren/organisaties Opzetten van experimentele velden/boerderijen (voorbeelden) Friesland: ecologie/klimaat/publieke opinie Doe het in gebieden/landen, waar de omstandigheden beter zijn

24 Percelen te klein, prijs en druk op grond te hoog Overeenkomsten en samenwerking tussen boeren om grotere agroforestry percelen te vormen Houdt AF in de hobbysfeer of toepassing in overhoeken van de percelen Doe het in andere regio s, zoals Drenthe/Groningen, waar de bodems armer en de percelen groter zijn

25 Interesse om met een agroforestry project te starten Boeren in de Achterhoek zijn meer geinteresseerd Leeftijd speelt geen beslissende rol, eerder winstgevendheid, subsidies en de (aanwezigheid van een) opvolger The Achterhoek (t=13) N-Friesland (t=15) 23% 2 15% 62% Yes No Don't know Yes No 73%

26 Conclusies Boeren zijn geinteresseerd, maar sceptisch: Omzetverliezen (schaduw) Machines (efficientie) Arbeid Lange termijn Perceels grootte Positief: landschaps/natuurwaarden

27 Voor geld is alles mogelijk: Lange termijn subsidies Efficiente systemen (machines, arbeid) Schaduw tolerante gewassen Boeren zijn bereid tot Samenwerking en delen Het accepteren van een tussengewas van een boer/verpachter/natuur organisatie Beste gewassen: gras, granen, (mais) Grote afstanden: 20/25 * 5/10

28 Achterhoek staat meer open voor agroforestry dan N-Friesland Bomen zijn meer een deel van het landschap en de cultuur Men is gewend om te gaan met bomen Afnemende inkomsten in marginale gebieden dwingt boeren open te staan voor diversificatie Marginale regio s, waar de percelen groter zijn (bijv. Drenthe) bieden wellicht nog meer draagvlak voor agroforestry