Bodemleven & bodemindicatoren - Effecten van grondbewerking-

Transcriptie

1 Bodemleven & bodemindicatoren - Effecten van grondbewerking- Mirjam Pulleman Vakgroep Bodemkwaliteit Wageningen Universiteit 3 september 2013 Inhoud 1. Duurzaam bodemgebruik - waarom interesse in bodemleven? 2. Bodemleven en bodemindicatoren 3. Regenwormen Discussie / vragen 1

2 Duurzaam bodemgebruik en bodemleven Duurzaam bodemgebruik (landbouw): Minder afhankelijkheid van fossiele brandstoffen (diesel, N stikstof) en gewasbeschermingsmiddelen Laag verlies van organische stof en nutrienten Behoud/verbetering van productiviteit en bodemkwaliteit op lange termijn Klimaatbestendig! => Waar mogelijk grotere rol voor biodiversiteit & biologische processen in plaats van externe inputs Duurzaam bodemgebruik en bodemleven Waarom interesse in bodemleven: Ecosysteemdiensten o Afbraak organische stof en humusvorming o Mineralisatie van nutrienten (o.a. N, P) o Helpt plantenwortels bij opname van nutrienten o Regulatie van ziekten en plagen o Bodemstructuur! Indicatoren voor bodemkwaliteit 2

3 Bodemleven en bodemindicatoren Wat zijn goede indicatoren? Eenvoudig en goedkoop te meten Goed te interpreteren (relatie met processes / ecosysteemdiensten) Toont duidelijke verschillen tussen verschillende bodembeheer (gevoeligheid) => Werk in uitvoering! Bodemleven en bodemindicatoren Veel gebruikte indicatoren Organisch stof gehalte Makkelijk afbreekbare organische stof, potentiele mineralisatie (e.g. HWC, PNM) Biomassa van micro-organismen Verhouding schimmel:bacterie? Nematoden (verschillende groepen) Regenwormen (verschillende groepen)! 3

4 Regenwormen = Bodemingenieurs Regenwormen = bodemingenieurs Akkerland, Zeeland Mn25a Permanent grasland, Zeeland Mn25a 1 mm Fysicogene macrostructuur Biogene macrostructuur Foto s: Pulleman et al. (2005) 4

5 Regenwormen = bodemingenieurs Worm-worked soil (volume %) cm cm 0 Conventional Arable Organic Arable Permanent Pasture Pulleman et al Soil Use & Management Regenwormen - groepen Pendelaars Strooiseleters Grondeters Anecic Epigeic Grondeters Figuur: JW van Groenigen Aporrectodea longa Lumbricus rubellus Aporrectodea caliginosa 5

6 Cracks Met dank aan Martin Shipitalo Stimuleren bodemleven, algemeen: Aanvoer organische stof (mest, gewasresten) Bodem bedekt houden (groenbemesters) Niet ploegen / minimale grondbewerking Foto: Pauw et al. (Biokennis) 6

7 Earthworm abundance (no. m -2 ) cm 6 jr CONV-RES CONV+RES CA Treatment Castellanos et al 2012 data from Central Mexico (direct seeding) Nederlandse situatie? - Rooigewassen - Zware machines m.n. bij oogst - Relatief grote bodemverstoring, ook bij NKG - Rol van regenwormen voor waterberging en bewerkbaarheid? 7

8 Project WU-Bodemkwaliteit: - BASIS + praktijkbedrijven, biologisch en gangbaar - 5 jaar ( ) - Regenwormen, hoeveelheden en groepen - Stabiele aggregaten - Waterberging - Organische stof (gangbaar) Earthworms (ind. m -2 ) Resultaten regenwormen BASIS : - biologisch en gangbaar NIT Spring2009 Fall2009 Fall2010 Spring 2011 Fall2011 CT Resultaten: Tamila Eswaramuthy 8

9 (biologisch) Earthworms (ind. m -2 ) Resultaten regenwormen BASIS : biologisch en gangbaar * Spring2009 Fall2009 Fall2010 Spring 2011 Fall2011 * NIT * CT Resultaten: Tamila Eswaramuthy (gangbaar en biologisch) Resultaten regenwormen BASIS Najaar 2012: - biologisch en gangbaar - Resultaten: Bas Oudshoorn 9

10 Resultaten regenwormen BASIS Najaar 2012: - biologisch en gangbaar - Resultaten: Bas Oudshoorn Resultaten structuurstabiliteit BASIS 2012: Resultaten: Bas Oudshoorn 10

11 Resultaten praktijkbedrijven Hoeksche Waard: - Resultaten: Steve Crittenden Praktijkbedrijven Hoeksche Waard: - Resultaten: Steve Crittenden 11

12 Voorlopige conclusies onderzoek 1. Grote variatie in regenwormen aantallen tussen en binnen percelen en jaar/gewas 2. Regenwormen monitoring in najaar, voor het ploegen! 3. Belangrijk om de verschillende soorten te onderscheiden Voorlopige conclusies onderzoek 4. Regenwormen in akkerbouwgronden sterk gedomineerd door grondeters (profiteren van inwerking organische stof m.n. in biologisch) 5. Strooiseleters nemen toe in NKG, pendelaars (nog) niet 6. Rol akkerranden voor kolonisatie van de NKG akker? 12

13 Experiment overleving pendelaars Grondbewerking? Voedselaanbod? Picture Joana Frazão Hartelijk dank! Discussie Vragen? 13