Agroforestry als middel om de gevolgen van HIV/AIDS te verzachten.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Agroforestry als middel om de gevolgen van HIV/AIDS te verzachten."

Transcriptie

1 Agroforestry als middel om de gevolgen van HIV/AIDS te verzachten. boeren met bomen II Ard Lengkeek 20 April 2004 Alterra Wageningen sed on Manual O/Netherlands Partnership Project ad technical unit: FAO (Population and Development Service)

2 Presentatie Introductie Achtergrond info HIV/AIDS Achtergrond info Landbouw en HIV/AIDS Boeren met HIV/AIDS AgroBiodiversiteit en lokale kennis Voorbeeld: participatieve methode Bomen voor voedsel Herbal medicijnen Inkomen Bomen als deel agrobiodiversiteit Beperkingen in het planten van bomen Conclusie 17 Dia s

3 Introductie Ard Lengkeek Ir WUR planten veredeling Dr WUR participatief management van bomen diversiteit 13 jaar werkervaring, waarvan 6 met standplaats in Afrika huidig: Banana Hill (FAO - HIV/AIDS in SSA) Biodiversiteit Bosbouw genetica Domesticatie (ICRAF) Medicinale planten Etnobotanie Contact: Ard.Lengkeek@zonnet.nl

4 chtergrond info HIV/AIDS 40 Miljoen mensen HIV/AIDS enorme gevolgen Bewustzijn is hoog (gedrag en ratio onderhandelingspositie) HIV/AIDS is iets blijvends Niet alleen een gezondheidsprobleem HIV/AIDS verergerd bestaande armoedeproblemen De meeste mensen leven op het platteland: ruraal probleem (# vs%) Landbouw (visserij, bosbouw) belangrijkste rurale activiteit

5

6 Achtergrond info: landbouw andbouw word beïnvloed Arbeid (hoeveelheid, zwaarte & timing): onderhoud en productie Financieel: geen inputs Sociale isolatie: lokale netwerken Kennis verlies egradatie van de boerderij, overgang naar zelfvoorzieningslandbouw (armoede) IV/AIDS landbouw HIV/AIDS n SSA de epidemie kan niet worden beteugeld zonder de inbreng van Landbouw. andbouw heeft vele opties: integreer HIV/AIDS component in Landbouw en andersom. ro-actief: niet een focus op problemen maar interne capaciteit en externe mogelijkheden nterne capaciteit is agrobiodiversiteit and lokale kennis okale verschillen is een kans (geen eenvoudige oplossingen, meerdere coping mechanism)

7 Boeren met HIV/AIDS HIV/AIDS boer: Land, Agrobiodiversiteit & Lokale Kennis Boeren gebruiken agrobiodiversiteit en gerelateerde kennis voor hun levensonderhoud, zoals voor voedselzekerheid, het verschaffen van inkomen en voor risico spreiding, gebruik makend van het hun beschikbare land, arbeid en kapitaal. Boeren passen hun landbouwsysteem aan om met veranderende noden en capaciteiten om te gaan Hoe te veranderen met HIV/AIDS geen wonder gewassen maar vele coping mechanism (Opbrengst per uur ipv per hectare)

8

9 Agrobiodiversiteit en Lokale kennis Voedsel Noch farmaceutische noch traditionele medicijnen werken zonder een dagelijks gebalanceerd voedsel: het beste medicij is voldoende eten Medicijnen 80% van de bevolking in ontwikkelings landen is afhankelijk van traditionele medicijnen Inkomen Substitutie en genereren Arbeid, risico management en tijd zijn geïntegreerd

10 articipatieve oefening Lijst van alle gewassen Levensonderhoud uittekenen (Livelihood mapping) 4-square analyse Hoge Input & Hoge opbrengst Hoge Input & Lage opbrengst Lage Input & Hoge opbrengst Lage Input & Lage opbrengst

11 omen voor voedsel iet echt veel staple foods ; el belangrijk als voedsel bron ssentieel deel van dieet (nutrition). oomsoorten vormen meer dan de helft van inheemse voedsel planten. eeste hongersnood voedsel komt van bomen (hongersnoden hebben veel overeen met de HIV/AIDS pandemie).

12 Herbal medicine of woody medicine? eeste medicinale planten zijn boom soorten aan al op de boerderij: Bewust geplant voor dit doel; ) Als bij product (multipurpose); of i) Staat in heggen of als onkruid, vaak zonder dat de boer medicinale kenmerken weet. ennis van soorten vaak voor algemene soorten tegen algemene kwalen. iscussie over expert medicinale tuinen, vooral met medicinale planten is kennis en toegang tot plantmateriaal of moeilijk of ligt gevoelig.

13 Inkomen Substitutie & Genereren komen substitutie WA hebben geen geld en alles wat ze nodig hebben word zelf verbouwd of verzameld. Vervang externe inputs. Bijvoorbeeld natuurlijke pesticide, natuurlijke grondbemesting omen leveren veel: brandhout, timber, bouwhout, palen, stokken, meubels, mortieren, bijenkorven, wiggen, gereedschap, stimulerende middelen, kruiden, vet, soep, drinken, fermenteren, zacht maken van vlees, vruchten rijpen, kleur materiaal, inpak materiaal, touw, weef en dakbedekking, decoratie, gum, dieren vallen, insecticide, pesticide, etc halve om kosten te sparen, kunnen deze producten ook worden verkocht. komen generen - Typische kenmerken voor toepasselijk inkomen genereren: Weinig arbeid (vooral begin van groei seizoen); Doorlopende dividend in het jaar; Gebaseerd op lokale bronnen en vaardigheden (lage externe input); Lokaal potentieel (weinig risico); en Ook nuttig voor het huishouden zelf, of in ieder geval multifunctioneel, of weinig last van markt fluctuaties (boeren kunnen hun eigen koffie niet consumeren).

14 Inkomen Substitutie & Genereren komen substitutie WA hebben geen geld en alles wat ze nodig hebben word zelf verbouwd of verzameld. Vervang externe inputs. Bijvoorbeeld natuurlijke pesticide, natuurlijke grondbemesting omen leveren veel: brandhout, timber, bouwhout, palen, stokken, meubels, mortieren, bijenkorven, wiggen, gereedschap, stimulerende middelen, kruiden, vet, soep, drinken, fermenteren, zacht maken van vlees, vruchten rijpen, kleur materiaal, inpak materiaal, touw, weef en dakbedekking, decoratie, gum, dieren vallen, insecticide, pesticide, etc halve om kosten te sparen, kunnen deze producten ook worden verkocht. komen generen - Typische kenmerken voor toepasselijk inkomen genereren: Weinig arbeid (vooral begin van groei seizoen); Doorlopende dividend in het jaar; Gebaseerd op lokale bronnen en vaardigheden (lage externe input); Lokaal potentieel (weinig risico); en Ook nuttig voor het huishouden zelf, of in ieder geval multifunctioneel of weinig last van markt fluctuaties (boeren kunnen hun eigen koffie niet consumeren).

15 Bomen als deel Agrobiodiversiteit: Diversificatie Geen silver bullets of wonder gewassen Hogere productie (overheersende mening in ecologie?) Spreiden van arbeid Beter gebruik bestaand land Risico management Bijvoorbeeld de home garden Intra specific niveau (binnen de soort) Beter traditionele variëteiten dan HYVs Landrassen / Cultivars binnen gewassen Inter specific binnen gebruiks groep : Meer soorten, 1 faalt nog 9 over Medicatie en Voeding vereist meer soorten Markt fluctuaties Intra specific tussen gebruiks groepen Multipurposeness van bomen (avocado)

16 Bomen als deel agrobiodiversiteit - 2 Services van bomen trees (voorkomt degradatie boerderij) Verafgelegen land (land claimen, planten voor de kinderen) Bijvoorbeeld bomen als voedergewas vee Verbeter gebruik bestaande planten (onkruiden, heggen, gemeenschapsland, bos) Bomen zijn deel culturele identiteit en welzijn

17 Beperkingen in planten van bomen Geen boom plant cultuur; beleid; Gender; Landbouwer voorlichters sluiten bomen uit; Deze LV s hebben het al moeilijk door hun nadruk op adoptie van verbeterde landbouw technieken en markt georienteerde productie. aat de boer zelf beslissen: Bomen als deel AgroBiodiversiteit een middel om de gevolgen van HIV/AIDS te verzachten?

18 Conclusion HIV/AIDS is niet alleen een medisch probleem HIV/AIDS veranderd landbouw en agroforestry systemen Integreer HIV/AIDS in landbouw en agroforestry Geen simpele, één richting, oplossing Eten eerst! Boom soorten / agroforestry kunnen gevolgen HIV/AIDS verzachten In deze presentatie bouw op bestaande structuren: Lokale Kennis & Agrobiodiversiteit

Een visie op de toekomstige landbouw in Nederland

Een visie op de toekomstige landbouw in Nederland Een visie op de toekomstige landbouw in Nederland Jan Willem Erisman ALV Markdal, Galder, 24 september 2018 Inhoud Introductie Louis Bolk Instituut Achtergronden huidige landbouw De visie van de minister

Nadere informatie

Wereldvoedselvoorziening en mondiale voedselzekerheid als uitdaging

Wereldvoedselvoorziening en mondiale voedselzekerheid als uitdaging Wereldvoedselvoorziening en mondiale voedselzekerheid als uitdaging Prof. Dr Ir Rudy Rabbinge Universiteitshoogleraar Duurzame Ontwikkeling & Voedselzekerheid, Wageningen UR Debatreeks De toekomst van

Nadere informatie

CGN, de Nederlandse genenbank

CGN, de Nederlandse genenbank CGN, de Nederlandse genenbank met o.a. granen 20170526, Roel Hoekstra Biodiversiteit begin van de biodiversiteit: evolutie geleidelijk of met schokken begin van agro-biodiversiteit: domesticatie boeren

Nadere informatie

Welke richting volg je? In welke mate ga je akkoord met volgende stellingen?

Welke richting volg je? In welke mate ga je akkoord met volgende stellingen? Groepsnummer: Nummer respondent: Beste leerling, Hieronder vind je een aantal vragen. Lees de opdrachten aandachtig en probeer zo nauwkeurig mogelijk te antwoorden. Laat geen vragen open. Als je iets niet

Nadere informatie

UNITING THE ORGANIC WORLD

UNITING THE ORGANIC WORLD International Federation of Organic Agriculture Movements Principles of Organic Agriculture 1 Beginselen van de Biologische Landbouw De Beginselen vormen de wortels, waaruit de biologische landbouw groeit

Nadere informatie

Africa Wood Grow Ltd. Dream about a tree and start with a seed.

Africa Wood Grow Ltd. Dream about a tree and start with a seed. Nieuwsbrief 10 10 juli 2011 Africa Wood Grow Ltd. Dream about a tree and start with a seed. Beste Lezers, AWG doet het goed, over één maand bestaat we al weer een jaar. Een jaar waarin we acht hectare

Nadere informatie

Genenbanken: Cool en Kool

Genenbanken: Cool en Kool Genenbanken: Cool en Kool Saet&Cruyt museum 4 april 2009 Noor Bas Curator collectie koolgewassen CGN Inhoud presentatie Genenbanken: waarom en hoe wordt agrobiodiversiteit bewaard korte impressie CGN Kool:

Nadere informatie

Het komende uur. Bevolkingsparticipatie. Zuid-Amerika als nieuwe examenregio: een voorproefje. De achtergrond van bevolkingsparticipatie

Het komende uur. Bevolkingsparticipatie. Zuid-Amerika als nieuwe examenregio: een voorproefje. De achtergrond van bevolkingsparticipatie Zuid-Amerika als nieuwe examenregio: een voorproefje Gery Nijenhuis International Development Studies, SG&PL/UU KNAG-Onderwijsdag Vrijdag 7 november 2014 Het komende uur Zuid-Amerika als nieuwe examenregio;

Nadere informatie

Wat is natuurinclusieve landbouw?

Wat is natuurinclusieve landbouw? Wat is natuurinclusieve landbouw? Jan Willem Erisman 's-hertogenbosch, 3 april 2018 Louis Bolk instituut Natuurinclusief: denken, ontwerpen en doen J.P. Thysse Waar wij wonen RV www.louisbolk.org Consumentenprijs

Nadere informatie

Duurzame wereldvoedselvoorziening. hoe ziet dit vraagstuk eruit en in welke richting liggen de oplossingen?

Duurzame wereldvoedselvoorziening. hoe ziet dit vraagstuk eruit en in welke richting liggen de oplossingen? Duurzame wereldvoedselvoorziening hoe ziet dit vraagstuk eruit en in welke richting liggen de oplossingen? Even voorstellen: Ruben Bringsken Ondernemer in Food en ICT (focus op duurzame oplossingen) Eigenaar/participatie

Nadere informatie

Voortgangsrapportage januari - juni 2014 Geïntegreerd veeteeltproject II Noord Kameroen

Voortgangsrapportage januari - juni 2014 Geïntegreerd veeteeltproject II Noord Kameroen Voortgangsrapportage januari - juni 2014 Geïntegreerd veeteeltproject II Noord Kameroen Far North II 2013-2015 Onder andere vanwege de droogte en grote bevolkingsdruk heerst er grote armoede op het platteland

Nadere informatie

Duurzaam eten Fruitpark Soest

Duurzaam eten Fruitpark Soest DUURZAAMHEIDSMARKT SOEST 29 OKTOBER 2016 Duurzaam eten Fruitpark Soest EetbaarSoest een project van Stichting Trees for Peace en IVN Göran Christiansson goran@treesforpeace.nl 9 November, 2016 Fruitbomen

Nadere informatie

Inhoud Gezond leven, gezond worden en gezond blijven in harmonie met de maankalender

Inhoud Gezond leven, gezond worden en gezond blijven in harmonie met de maankalender Inhoud 11 Woord vooraf bij de herziene uitgave 13 Woord vooraf van de auteurs 19 1 De zeven impulsen van de maan 19 Verleden en heden 26 Nieuwe maan 28 Wassende maan 28 Volle maan 29 Afnemende maan 29

Nadere informatie

Duurzaam eten van bomen

Duurzaam eten van bomen DUURZAAMHEIDSMARKT SOEST 29 OKTOBER 2016 Duurzaam eten van bomen EetbaarSoest een project van Stichting Trees for Peace en IVN Göran Christiansson goran@treesforpeace.nl Doel Kennismaking: Contact: Overzicht:

Nadere informatie

Steun met uw investeringsgift Be Bio Base v.z.w. geïnspireerd door de natuur

Steun met uw investeringsgift Be Bio Base v.z.w. geïnspireerd door de natuur Steun met uw investeringsgift Be Bio Base v.z.w. geïnspireerd door de natuur Wil je bijdragen aan een betere sociale en ecologische wereld? Wil je ook weten waar je steun naar toe gaat? Waarvoor die gebruikt

Nadere informatie

Lokale Dialogen - 2. Beschrijving van de krutu in Apoera

Lokale Dialogen - 2. Beschrijving van de krutu in Apoera Lokale Dialogen - 2 Beschrijving van de krutu in Apoera Lokale dialogen: Apoera 23-24 November 2012 Inhoud Inleiding... 3 1. Thema: Introductie klimaatverandering... 4 2. Thema: REDD+... 5 3. Thema: Overzicht

Nadere informatie

Bodem, landschap en watersysteem bepalend voor functie-toedeling

Bodem, landschap en watersysteem bepalend voor functie-toedeling Bodem, landschap en watersysteem bepalend voor functie-toedeling Jan Willem Erisman 8 juni 2018 Louis Bolk Instituut (sinds 1976) www.louisbolk.org Voedselzekerheid! Wat heeft landbouwbeleid gebracht (in

Nadere informatie

Natuur- en Milieuonderwijs in het Boliviaanse Amazonegebied

Natuur- en Milieuonderwijs in het Boliviaanse Amazonegebied Natuur- en Milieuonderwijs in het Boliviaanse Amazonegebied Natuur- en Milieuonderwijs in het Boliviaanse Amazonegebied Een fotoverslag van het project Natuur- en Milieuonderwijs in het Boliviaanse Amazonegebied

Nadere informatie

Agroforestry in Vlaanderen

Agroforestry in Vlaanderen Agroforestry in Vlaanderen 2 en 5 september 2014 - Inspiratiedagen www.agroforestryvlaanderen.be Agroforestry: wat is het? Agroforestry (boslandbouw) = telen van landbouwgewassen (of dieren) en houtachtige

Nadere informatie

Belang maar ook bedreiging van de diversiteit aan rassen en gewassen. De noodzaak van Agrobiodiversiteit. Michel Haring Hoogleraar Plantenfysiologie

Belang maar ook bedreiging van de diversiteit aan rassen en gewassen. De noodzaak van Agrobiodiversiteit. Michel Haring Hoogleraar Plantenfysiologie Een deel van de biodiversiteit van de Aardappel Belang maar ook bedreiging van de diversiteit aan rassen en gewassen De noodzaak van Agrobiodiversiteit Michel Haring Hoogleraar Plantenfysiologie Agro-biodiversiteit:

Nadere informatie

Duurzaam middelengebruik: een gezamenlijke opgave. Ernst van den Ende Algemeen Directeur Plant Sciences Group Wageningen UR

Duurzaam middelengebruik: een gezamenlijke opgave. Ernst van den Ende Algemeen Directeur Plant Sciences Group Wageningen UR Duurzaam middelengebruik: een gezamenlijke opgave Ernst van den Ende Algemeen Directeur Plant Sciences Group Wageningen UR Toenemende vraag naar voedsel Beschikbaarheid ongelijk verdeeld Malnutrition

Nadere informatie

Waarden van landbouw en boeren. Hendrik Hoeksema, ZLTO (www.zlto.nl) Ton Duffhues, ZLTO en Atelier Waarden van het Land (www.waardenvanhetland.

Waarden van landbouw en boeren. Hendrik Hoeksema, ZLTO (www.zlto.nl) Ton Duffhues, ZLTO en Atelier Waarden van het Land (www.waardenvanhetland. Waarden van landbouw en boeren Hendrik Hoeksema, ZLTO (www.zlto.nl) Ton Duffhues, ZLTO en Atelier Waarden van het Land (www.waardenvanhetland.nl) Twee perspectieven Wat vinden we van waarde(n)? Boeren

Nadere informatie

Kansen voor kruiden. Het Emotive uitwisselingsprogramma: an Indian-Dutch exchange on the reduction of antibiotic use in dairy farming

Kansen voor kruiden. Het Emotive uitwisselingsprogramma: an Indian-Dutch exchange on the reduction of antibiotic use in dairy farming Kansen voor kruiden Het Emotive uitwisselingsprogramma: an Indian-Dutch exchange on the reduction of antibiotic use in dairy farming Katrien van t Hooft, DVM NVF/Dier en Kruid bijeenkomst 20 maart 2014

Nadere informatie

Boodschap uit Gent voor Biodiversiteit na 2010

Boodschap uit Gent voor Biodiversiteit na 2010 Boodschap uit Gent voor Biodiversiteit na 2010 Belgisch voorzitterschap van de Europese Unie: Conferentie over Biodiversiteit in een veranderende wereld 8-9 september 2010 Internationaal Conventiecentrum

Nadere informatie

Banking for Food en de Bij. Food & Agri

Banking for Food en de Bij. Food & Agri 1 Banking for Food en de Bij Ruud Paauwe Lambert van Horen Sectormanager Tuinbouw Accountmanager Grootzakelijk, Food & Agri Agenda Strategie Rabobank Banking for Food Bij eeuwen lang betrokken De bezige

Nadere informatie

Mijn varken. algemene ontwikkelingen en de meerwaarde

Mijn varken. algemene ontwikkelingen en de meerwaarde Mijn varken. algemene ontwikkelingen en de meerwaarde het varken centraal 29 oktober 2014, Geert van der Peet Inhoud Mogelijkheden RFID, maar geen doorbraak - Algemene ontwikkelingen en onderzoek Kansen

Nadere informatie

PLANTAGELANDBOUW IN LATIJNS-AMERIKA

PLANTAGELANDBOUW IN LATIJNS-AMERIKA PLANTAGELANDBOUW IN LATIJNS-AMERIKA 0 Lesschema 1 WAT IS PLANTAGELANDBOUW? 1.1 Bestudeer de afbeeldingen en satellietbeelden van plantages 1.2 Input, proces en output 2 WAAR DOET MEN AAN PLANTAGELANDBOUW?

Nadere informatie

Wat is je leeftijd (bv. 17)? Typ leeftijd over (enkel cijfers) jaar. In welke mate ga je akkoord met volgende stellingen?

Wat is je leeftijd (bv. 17)? Typ leeftijd over (enkel cijfers) jaar. In welke mate ga je akkoord met volgende stellingen? Groepsnummer: Nummer respondent: Beste leerling, Hieronder vind je een aantal vragen. Lees de opdrachten aandachtig en probeer zo nauwkeurig mogelijk te antwoorden. Laat geen vragen open. Als je iets niet

Nadere informatie

Voortgangsrapportage juli - december 2014 Geïntegreerd veeteeltproject II Noord Kameroen

Voortgangsrapportage juli - december 2014 Geïntegreerd veeteeltproject II Noord Kameroen Voortgangsrapportage juli - december 2014 Geïntegreerd veeteeltproject II Noord Kameroen Far North II 2013-2015 In het verre Noorden van Kameroen heerst er grote armoede op het platteland. Dit wordt onder

Nadere informatie

Bomen en voedsel Deze combinatie en manier van landbouw wordt ook wel agroforestry

Bomen en voedsel Deze combinatie en manier van landbouw wordt ook wel agroforestry 21-2016 Beste lezers van deze nieuwsbrief, Het werk dat we doen zet zich nog altijd onvermoeid voort. De kennis het netwerk en de infrastructuur die we de afgelopen 6 jaar hebben opgebouwd maken het mogelijk

Nadere informatie

Wat is vandaag de dag nog duurzaam?

Wat is vandaag de dag nog duurzaam? Wat is vandaag de dag nog duurzaam? Duurzame voeding Schaal als spanningsveld VU Amsterdam 3 oktober 04 Inderdaad... Bron: NRC 7/0/04 Harry Aiking Overzicht Duurzaamheid is dynamisch Duurzaamheid en voedselzekerheid

Nadere informatie

Nieuwe strategieën voor mondiale biodiversiteit. Prof. dr. Maarten Hajer

Nieuwe strategieën voor mondiale biodiversiteit. Prof. dr. Maarten Hajer Nieuwe strategieën voor mondiale biodiversiteit Prof. dr. Maarten Hajer Waarom deze studie? 2 Convention on Biological Diversity (CBD) Rio de Janeiro 1992 193 landen, 3 doelen 18-29 oktober 2010: COP10

Nadere informatie

Samen Ondernemen met de Natuur

Samen Ondernemen met de Natuur Samen Ondernemen met de Natuur Henk Gerbers Kleinschalig maakt gelukzalig, of is bulk beter? Naar een Voedselbeleid van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) Verhaal over Ondernemen

Nadere informatie

Serving. the. One. who. serves

Serving. the. One. who. serves Serving the One who serves UITDAGING Afrika telt naar schatting 50 miljoen boerengezinnen die lijden aan ondervoeding. Deze kleinschalige boeren zouden de oplossing kunnen zijn voor het wereldvoedselprobleem.

Nadere informatie

Kleine boeren oogsten succes dankzij zaden op krediet

Kleine boeren oogsten succes dankzij zaden op krediet Kleine boeren oogsten succes dankzij zaden op krediet Bestemd voor: Wim Klein Nagelvoort, ZWO Ontmoetingskerk te Rijssen Aansluitend bij het thema: voedselzekerheid, landbouw, duurzaamheid en klimaat.

Nadere informatie

SCHOOL

SCHOOL INTRODUCTIE THEMA / INLEIDING Met de actie wereldwaterdag @ school, willen we ons waterverbruik onder de loep nemen. Een Belg verbruikt gemiddeld zo n 7400 liter water per dag. 120 liter rechtstreeks om

Nadere informatie

Diversiteit in peulvruchten

Diversiteit in peulvruchten Diversiteit in peulvruchten vanuit genenbank perspectief Noor Bas, Amerongen, 25 juni 2016 Diversiteit in peulvruchten Ontstaan van de gewassen Bewaren van diversiteit door genenbanken Belang diversiteit

Nadere informatie

Stikstofproblematiek: kader voor duurzame voedselproductie

Stikstofproblematiek: kader voor duurzame voedselproductie Stikstofproblematiek: kader voor duurzame voedselproductie Jan Willem Erisman Arnhem, 24 januari 2018 Louis Bolk (1866-1930) Hoe ruimer zou onze opvatting van het leven zijn, indien het ons gegeven was

Nadere informatie

Voedselvoorziening in het tijdperk van verstedelijking

Voedselvoorziening in het tijdperk van verstedelijking Voedselvoorziening in het tijdperk van verstedelijking Prof.dr.ir. Han Wiskerke Wageningen Universiteit Leerstoelgroep Rurale Sociologie http://www.rso.wur.nl/uk/ http://ruralsociologywageningen.wordpress.com/

Nadere informatie

De rol van biomassa in de energietransitie Inleiding Debat 22 nov 2017

De rol van biomassa in de energietransitie Inleiding Debat 22 nov 2017 Jan Peter Nap Hanze Research Energy De rol van biomassa in de energietransitie Inleiding Debat 22 nov 2017 Energietransitie 2 Er staat veel op het spel Klimaatverandering - CO 2, opwarming, milieu, afspraken

Nadere informatie

Voedselzekerheid Symposium Implementeren: denken én doen! 25 januari 2018

Voedselzekerheid Symposium Implementeren: denken én doen! 25 januari 2018 Voedselzekerheid Symposium Implementeren: denken én doen! 25 januari 2018 Dr. Jessica Kiefte- de Jong, Universitair docent LUC Drs. Laura van der Velde, Junior onderzoeker LUMC-Campus Den Haag Programma

Nadere informatie

Transformatie landbouw en omgevingskwaliteit

Transformatie landbouw en omgevingskwaliteit Transformatie landbouw en omgevingskwaliteit Jan Willem Erisman PCL discussiebijeenkomst Maatschappelijke opgaven en Omgevingskwaliteit, Utrecht, 6 juni2018 Louis Bolk Instituut (sinds 1976) www.louisbolk.org

Nadere informatie

Waarom een ZadenBib?

Waarom een ZadenBib? Waarom een ZadenBib? Wat is een ZadenBib? Bibliotheek Zelf geoogste zaden binnenbrengen en/of meenemen. eetbare planten, medicinale planten, sierplanten, bloemen, vergeten groenten, kruiden, Toegankelijk

Nadere informatie

Gezondheid & Voeding

Gezondheid & Voeding Lente, de eetbare tuin en permacultuur, onze toekomst Ik voel het als ik buiten loop, het wordt warmer, het wordt lente. Ik zie de eerste knoppen in de planten in de tuin en zie de knoflook en ui, die

Nadere informatie

Verslag Interactieve bijeenkomst Wat is de waarde van Lekkernassûh? 21 mei 2019, van uur

Verslag Interactieve bijeenkomst Wat is de waarde van Lekkernassûh? 21 mei 2019, van uur Verslag Interactieve bijeenkomst Wat is de waarde van Lekkernassûh? 21 mei 2019, van 17.00 21.00 uur Facilitator: Fons van den Velden, van Context, international cooperation. Oud-collega van zowel Heidi

Nadere informatie

17 November 2017 Landbouwcongres, Suriname Stichting D ONS. Uitdagingen en mogelijkheden internationaal zadenbeleid

17 November 2017 Landbouwcongres, Suriname Stichting D ONS. Uitdagingen en mogelijkheden internationaal zadenbeleid 17 November 2017 Landbouwcongres, Suriname Stichting D ONS Uitdagingen en mogelijkheden internationaal zadenbeleid Samen met onze partners willen we actief bijdragen aan de wereldvoedselvoorziening en

Nadere informatie

Veel veld voor vlees, weinig veld voor groenten

Veel veld voor vlees, weinig veld voor groenten Voeding > 3 e graad > lesmateriaal > kniptekst Sociaal vlees? Voor de leerkracht: Knip op voorhand de tekst in stukken op de lijnen. Houd de stukken tekst per titel samen. Veel veld voor vlees, weinig

Nadere informatie

ik deel daar wordt iedereen beter van eten

ik deel daar wordt iedereen beter van eten daar wordt iedereen beter van eten 1 Achtergrond 2 Onderzoek en Reflectie 3 Acties 4 Activiteiten in het Schooljaar ikdeel.be Een project van Met de steun van De Vlaamse overheid kan niet verantwoordelijk

Nadere informatie

ORGANISATIE: VZW AFRIKA AT HOME METHODIEK: DE SMAAK VAN AFRIKA

ORGANISATIE: VZW AFRIKA AT HOME METHODIEK: DE SMAAK VAN AFRIKA PEDAGOGISCHE FICHE ORGANISATIE: VZW AFRIKA AT HOME METHODIEK: DE SMAAK VAN AFRIKA 1. Algemene info Adres: VADDENHOEK 25, 9700 OUDENAARDE-MULLEM Tel: 0473 21 08 79 0486 90 14 63 Fax: E-mail: INFO@AFRIKA-AT-HOME.BE

Nadere informatie

Klimaatverandering en onze voedselzekerheid

Klimaatverandering en onze voedselzekerheid Klimaatverandering en onze voedselzekerheid Prof. Dr. Martin Kropff Rector Magnificus Wageningen University Vice-president Raad van Bestuur Wageningen UR Ons klimaat verandert Ons klimaat verandert Oplossingsrichtingen

Nadere informatie

IK DOE MEE! WORD EEN BEETJE BOER

IK DOE MEE! WORD EEN BEETJE BOER IK DOE MEE! WORD EEN BEETJE BOER Op het coöperatief boslandbouwbedrijf Pomona zorgen Wase consumenten samen met boeren voor 80% van hun eigen lokale, gezonde en duurzame voeding. Coöperanten investeren

Nadere informatie

Stichting Soduon. Jaarverslag 2015

Stichting Soduon. Jaarverslag 2015 1. Inleiding Stichting SODUON werd op 03 augustus 2010 opgericht vanuit de wens van een aantal Burundese-Nederlanders om wat te kunnen betekenen voor kansarme families en hun kinderen en de wens om dat

Nadere informatie

IK DOE MEE! WORD EEN BEETJE BOER

IK DOE MEE! WORD EEN BEETJE BOER IK DOE MEE! WORD EEN BEETJE BOER Op het coöperatief boslandbouwbedrijf Pomona zorgen Wase consumenten samen met boeren voor 80% van hun eigen lokale, gezonde en duurzame voeding. Coöperanten investeren

Nadere informatie

Biodiversiteit visie Boerenbond. Symposium biodiversiteit 4 november 2010

Biodiversiteit visie Boerenbond. Symposium biodiversiteit 4 november 2010 Biodiversiteit visie Boerenbond Symposium biodiversiteit 4 november 2010 1 Landbouw en biodiversiteit Domesticatie leidde tot 1000den variëteiten en soorten Heel wat biodiversiteit is er omwille van landbouw

Nadere informatie

Paradoxaal genoeg hebben juist veel landarbeiders geen toegang tot betaalbaar groenten en fruit

Paradoxaal genoeg hebben juist veel landarbeiders geen toegang tot betaalbaar groenten en fruit DAAR PLUKKEN DE BOEREN DE VRUCHTEN VAN HET SUCCES VAN GRUPO HUALTACO Groenten en fruit zijn niet alleen gezond voor ons lichaam, maar ook voor de wereldeconomie. De groente- en fruitsector is een van de

Nadere informatie

Duurzame voedselproductie en voedselzekerheid, de onvolmaakte waarheid

Duurzame voedselproductie en voedselzekerheid, de onvolmaakte waarheid Duurzame voedselproductie en voedselzekerheid, de onvolmaakte waarheid Phytofar 30 mei 2017 Wannes Keulemans Tessa Avermaete Metaforum-werkgroep Voedselproductie Structuur presentatie 1. Inleiding: voedselzekerheid

Nadere informatie

Jong & Duurzaam. Klimaat Dieet

Jong & Duurzaam. Klimaat Dieet Jong & Duurzaam Klimaat Dieet Wie zijn wij en waarom zijn we hier? Wij zijn Wij zijn Werkgroep Jong & Duurzaam Eefke Wij zijn De jongerenvertegenwoordigers Wij zijn 1. 2. 3. 4. Klimaat dieet Duurzame Kleding

Nadere informatie

Stichting KARDO Jaarverslag en jaarrekening 2013 Stichting Kardo Nederland adres: Thomas A kempisstraat 101A 8021BL Zwolle Nummer KvK: 56193319

Stichting KARDO Jaarverslag en jaarrekening 2013 Stichting Kardo Nederland adres: Thomas A kempisstraat 101A 8021BL Zwolle Nummer KvK: 56193319 Stichting KARDO Jaarverslag en jaarrekening 2013 Stichting Kardo Nederland adres: Thomas A kempisstraat 101A 8021BL Zwolle Nummer KvK: 56193319 Kaalmo relief and development organization 1 Inhoud Inleiding

Nadere informatie

Functionele Agrobiodiversiteit. Inleiding inspiratiedag

Functionele Agrobiodiversiteit. Inleiding inspiratiedag Functionele Agrobiodiversiteit Inleiding inspiratiedag Initiatiefnemers? AGNABIO kernteam Karen Katrien AGNABIO Structureel overleg tussen LNE en LV mbt Agrarisch natuurbeheer en agrobiodiversiteit Karolien

Nadere informatie

Samen maken we het groen!

Samen maken we het groen! Samen maken we het groen! 10 tips voor meer natuur in je omgeving Een groene omgeving is leuk om naar te kijken, maar ook gezonder om in te leven en wonen en beter voor het klimaat. Planten en bomen houden

Nadere informatie

vruchtbare bodem the soil initiative

vruchtbare bodem the soil initiative vruchtbare bodem the soil initiative Frank Brinkman - Bakker Barendrecht Werken aan bodemkwaliteit is essentieel voor de smaak en vooral de houdbaarheid van onze mango s uit Mali Maria Oliveira - Van Oers

Nadere informatie

Investeer in Polycultuur Zonnepark De Mikkelhorst

Investeer in Polycultuur Zonnepark De Mikkelhorst DUURZAAM HAREN Investeer in Polycultuur Zonnepark De Mikkelhorst www.duurzaamharen.nl Transitie naar duurzaam Het samenwerkingsverband tussen de Mikkelhorst, ingenieursbureau ROM3D en Coöperatie Duurzaam

Nadere informatie

Veel Nederlanders weten maar weinig van de land bouw. De multifunctionele

Veel Nederlanders weten maar weinig van de land bouw. De multifunctionele Leren Veel Nederlanders weten maar weinig van de land bouw. De multifunctionele boerderij, die zijn deuren opstelt voor bezoekers, is dan een plek waar je veel kunt opsteken. Dat geldt in nog sterkere

Nadere informatie

Ecologisch Beheer. Speeldernis.nl, Rotterdam

Ecologisch Beheer. Speeldernis.nl, Rotterdam Ecologisch Beheer Speeldernis.nl, Rotterdam Inleiding Koen van der Hauw Ecologisch: Aandacht voor mens Aandacht voor inheemse planten en dieren Aandacht voor milieu Groenling: Ecologisch Beheer 2 Opbouw

Nadere informatie

De creatie van nieuwe stad-land relaties

De creatie van nieuwe stad-land relaties De creatie van nieuwe stad-land relaties Jan Willem van der Schans Jan-willem.vanderschans@wur.nl Plattelandsacademie, Leuven 1 dec. 2010 Overzicht Introductie Context Landbouwgrond onder druk Stedelijke

Nadere informatie

Aardoliealarm in het bos

Aardoliealarm in het bos de graad > Landbouw > lesmateriaal > spelkaarten Aardoliealarm in het bos BIOBOER Om goed te kunnen zaaien, moet de aarde los. Daarvoor gebruik je een tractor. Dat gaat vlot. Neem reuzenpassen en ga 5

Nadere informatie

Levensfasegericht HR-beleid

Levensfasegericht HR-beleid Levensfasegericht HR-beleid Jackie Burger Wageningen Universiteit & Researchcentrum Corporate HR Manager Organisatie en HR-ontwikkeling 28 maart 2011 Wageningen UR: ons domein gezondheid, leefstijl, levensomstandigheden

Nadere informatie

Malthus (1766 1834) Kan landbouw de wereld blijven redden? Het ongelijk van Malthus. An essay on the principle of population 25/11/2013

Malthus (1766 1834) Kan landbouw de wereld blijven redden? Het ongelijk van Malthus. An essay on the principle of population 25/11/2013 Kan landbouw de wereld blijven redden? Malthus (1766 1834) Piet VANTHEMSCHE Voorzitter Boerenbond KULeuven Universiteit 3 e Leeftijd 03-12-2013 An essay on the principle of population Het ongelijk van

Nadere informatie

Hightech meets Nature. Natuurinclusief en precisielandbouw

Hightech meets Nature. Natuurinclusief en precisielandbouw Hightech meets Nature Natuurinclusief en precisielandbouw Joris Roskam, 26 januari 2018 Bayer Science for a better life Innovatie voor mensen, dieren en planten Mensen Dieren Planten Page 2 Bayer Crop

Nadere informatie

De toekomst van agrobiodiversiteit in landbouwproductiesystemen en cultuurgewassen. Wannes Keulemans 30 november 2015

De toekomst van agrobiodiversiteit in landbouwproductiesystemen en cultuurgewassen. Wannes Keulemans 30 november 2015 De toekomst van agrobiodiversiteit in landbouwproductiesystemen en cultuurgewassen Wannes Keulemans 30 november 2015 structuur Voedselproductie en voedselzekerheid Wat verstaan we onder agrobiodiversiteit

Nadere informatie

Bedrijfseconomische boekhouding. Slimmer boeren met cijfers

Bedrijfseconomische boekhouding. Slimmer boeren met cijfers Bedrijfseconomische boekhouding Slimmer boeren met cijfers Herman Vets Boerenbond Cursus bedrijfseconomie groentetelers Roeselare & St.-Kat.-Waver, Maart 2017 INHOUD Slimmer boeren met cijfers Ook economisch

Nadere informatie

Park de Steenakker. Tuin&Landschapsarchitectuur

Park de Steenakker. Tuin&Landschapsarchitectuur Park de Steenakker presentatie schetsplan 10 januari 2019 door: Barbara Roozen-Hoevenaars in samenwerking met: Kern 75, NLGR en Gemente Gilze en Rijen Park de Steenakker Welkomstwoord: Walter de Vet (Kern

Nadere informatie

Hoe word je 100? (en willen we dat eigenlijk wel?)

Hoe word je 100? (en willen we dat eigenlijk wel?) Hoe word je 100? (en willen we dat eigenlijk wel?) Gezond zijn levert dus niet alleen meer Als voorbeeld vergelijken we twee jaren op, vijftigjarigen zonder en met diabetes maar ook veel betere en vitalere

Nadere informatie

ILVO. Bomen voor veerkracht Wat kan agroforestry betekenen in Vlaanderen?

ILVO. Bomen voor veerkracht Wat kan agroforestry betekenen in Vlaanderen? Bomen voor veerkracht Wat kan agroforestry betekenen in Vlaanderen? Symposium Ecosysteemdiensten 4/02/2019 AGROFORESTRY IN TIEN MINUTEN? Productiviteit CLAAS.co.in Voedselzekerheid Voedselprijzen Mankracht

Nadere informatie

Regionale voedselproductie en duurzaamheid. Jasper Scholten 24 september 2013

Regionale voedselproductie en duurzaamheid. Jasper Scholten 24 september 2013 Regionale voedselproductie en duurzaamheid Jasper Scholten 24 september 2013 Methodology and tools Sustainability performance LCA Sustainable nutrition Quiz Vraag 1: Heeft een aardbei die in de supermarkt

Nadere informatie

Kan stimuleren van agrobiodiversiteit zonder externe gelden?

Kan stimuleren van agrobiodiversiteit zonder externe gelden? Resultaten met functionele agrobiodiversiteitsmaatregelen vanuit project Boeren en Agrobiodiversiteit.. Kan stimuleren van agrobiodiversiteit zonder externe gelden? Jan de Wit Louis Bolk Instituut 1 Biodiversiteit?

Nadere informatie

Gezondheid & Voeding

Gezondheid & Voeding Biologische producten en duurzame keurmerken Wij kochten in 2014 voor iets meer dan 1 miljard euro aan biologische producten. Dat is een groei van 6% ten opzichte van 2013. We worden steeds bewuster en

Nadere informatie

PEFC: het label voor duurzaam bosbeheer

PEFC: het label voor duurzaam bosbeheer PEFC: het label voor duurzaam bosbeheer PEFC Belgium vzw Laatste update oktober 2015 1 www.pefc.be 2 Het belang van de bossen + boscertificatie Belang van het bos Forests, trees, farms and agroforestry

Nadere informatie

In een notendop. 1 De Visie van het Netwerk Stadslandbouw Antwerpen. Het Netwerk stadslandbouw Antwerpen is

In een notendop. 1 De Visie van het Netwerk Stadslandbouw Antwerpen. Het Netwerk stadslandbouw Antwerpen is 1 De Visie van het Netwerk Stadslandbouw Antwerpen In een notendop Het Netwerk stadslandbouw Antwerpen is Een netwerk van lokale boeren en andere betrokken partners Een aanspreekpunt voor Stadslandbouw

Nadere informatie

2. Landbouwlandschap

2. Landbouwlandschap 2. Landbouwlandschap 2.1 Landbouwlandschap omgeving koeien akkers gezaaid in rijen koeien akkers Aangezien ik in de Kempen woon, wordt er vooral aan akkerbouw en veeteelt gedaan in mijn leefomgeving. De

Nadere informatie

Vrijwilligerswerk in het buitenland

Vrijwilligerswerk in het buitenland Infobrochure http://www.jobstop.be/vrijwilligerswerk-buitenland is ideaal voor wie op zoek is naar een zinvulle en avontuurlijke uitdaging, voor zij die genoeg hebben van de dagelijkse sleur en wie de

Nadere informatie

Planten voor de Prins Werkmap Tweede graad Basisonderwijs

Planten voor de Prins Werkmap Tweede graad Basisonderwijs Planten voor de Prins Werkmap Tweede graad Basisonderwijs Tekeningen: Jowan De Saedeleer Inleiding Wil jij Prins Baldewijn helpen om terug in zijn kasteel te gaan wonen? Dan moet je op zoek gaan naar nuttige

Nadere informatie

Communicatie en social media

Communicatie en social media Communicatie en social media #dvgd #diversiteit @cgn_wageningen www.wur.nl/cgn Ppt s Resultaten van de dag Nieuwsberichten en nieuwsbrief Centrum voor Genetische Bronnen, Nederland (CGN) Rol en Ambities

Nadere informatie

Ontwikkeling van een duurzaam product van Benin en Nederland

Ontwikkeling van een duurzaam product van Benin en Nederland Ontwikkeling van een duurzaam product van Benin en Nederland 1 2 CECODI en Stichting Boslandbouw Inleiding Bij de productie van de houdbare of harde kazen is het gebruiken van het zogenaamde stremsel noodzakelijk

Nadere informatie

Velt presenteert: de ecotuin

Velt presenteert: de ecotuin Velt presenteert: de ecotuin Behoefte aan duidelijkheid over ecotuin Begrip ecotuin niet altijd voor iedereen duidelijk verwarring over begrip ecotuin onduidelijkheid onder collega s begrip wordt niet

Nadere informatie

Wilde plannen voor wilde planten

Wilde plannen voor wilde planten Wilde plannen voor wilde planten Rob van Treuren FLORON dag, 10 december 2016 CGN: geschiedenis en mandaat Geschiedenis 1985: PGR programma ingevoerd - Garantie toegang tot genetische bronnen - Ondersteuning

Nadere informatie

WAAROM DUURZAAM BOSBEHEER?

WAAROM DUURZAAM BOSBEHEER? WAAROM DUURZAAM BOSBEHEER? PEFC. HET KEURMERK VOOR DUURZAAM BOSBEHEER PRODUCTEN UIT HET BOS KOM JE OVERAL TEGEN PEFC, het keurmerk voor duurzaam bosbeheer, heeft als doel om duurzaam bosbeheer wereldwijd

Nadere informatie

Herintroductie en exploitatie van oude Zeeuwse landbouwrassen. ArndJan van Wijk

Herintroductie en exploitatie van oude Zeeuwse landbouwrassen. ArndJan van Wijk Herintroductie en exploitatie van oude Zeeuwse landbouwrassen ArndJan van Wijk Stichting Op Goede Gronden Doelstelling In standhouden traditionele Zeeuwse landbouw Oude landbouwrassen Paarden tractie Oude

Nadere informatie

Arm en Rijk. Hoofdstuk 2: Arm en rijk in de Verenigde Staten

Arm en Rijk. Hoofdstuk 2: Arm en rijk in de Verenigde Staten Arm en Rijk Hoofdstuk 2: Arm en rijk in de Verenigde Staten 2.1 Rijk en arm in de Verenigde Staten De rijke Verenigde Staten Je kunt op verschillende manieren aantonen dat de VS een rijk land is. Het BNP

Nadere informatie

Bio. (s)maakt het verschil

Bio. (s)maakt het verschil Bio (s)maakt het verschil Weet u niet precies hoe kwalitatieve voeding te kiezen? Of hoe u ervan te verzekeren dat u en uw kinderen gezond én lekker eten? Vraagt u zich soms ook af of het bio-label wel

Nadere informatie

Domesticeren, fokken, winnen en verliezen

Domesticeren, fokken, winnen en verliezen Domesticeren, fokken, winnen en verliezen Natuurlijke en kunstmatige selectie Kor Oldenbroek Centrum voor Genetische Bronnen Nederland (WUR) De Vereniging Het Nederlandsch Natuur en Geneeskundig Congres

Nadere informatie

PROTOS onderschrijft volop de Millenniumdoelstellingen!

PROTOS onderschrijft volop de Millenniumdoelstellingen! PROTOS onderschrijft volop de Millenniumdoelstellingen! De doelstellingen van PROTOS zijn de armsten onder ons te voorzien van rechtvaardig, duurzaam en participatief drinkwater, water voor landbouw, en

Nadere informatie

DE GRENZEN VAN HET LAND

DE GRENZEN VAN HET LAND DE GRENZEN VAN HET LAND DR. WIETEKE (LOUISE) WILLEMEN ASSISTANT PROFESSOR IN GEO-INFORMATION FOR ECOSYSTEM SERVICES NASA http://richiecarmichael.github.io/sat/index.html Mijn route Geo-onderzoek voor

Nadere informatie

Thema 4 Platteland. Samenvatting. Meander Samenvatting groep 5

Thema 4 Platteland. Samenvatting. Meander Samenvatting groep 5 Meander Samenvatting groep 5 Thema 4 Platteland Samenvatting Landbouw Bijna alles wat je eet, komt van de landbouw. De akkerbouwer verbouwt bijvoorbeeld aardappelen, tarwe of mais. Hij strooit eerst mest

Nadere informatie

Minder Chemie in de Praktijk Landbouw op Algoritmes

Minder Chemie in de Praktijk Landbouw op Algoritmes Minder Chemie in de Praktijk Landbouw op Algoritmes Landbouw zonder Chemie(?) 15-4-2019 Koen van Boheemen WUR Precisielandbouw Precisielandbouw is een bedrijfsmanagementvorm waarbij planten en dieren heel

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Directoraat-generaal Agro en Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den

Nadere informatie

Introductie. Figuur 1 De actie van Coca Cola

Introductie. Figuur 1 De actie van Coca Cola Inhoud Introductie... 2 Maatschappelijk verantwoord ondernemen... 3 Duurzaamheid... 4 Maatschappelijk betrokken ondernemen... 5 Het verschil tussen MVO en MBO... 6 Bronnelijst... 7 MBO... 7 MVO... 7 Introductie

Nadere informatie

Agrarisch en ruraal erfgoed, of het DNA van boer en plattelander

Agrarisch en ruraal erfgoed, of het DNA van boer en plattelander Agrarisch en ruraal erfgoed, of het DNA van boer en plattelander Yves Segers Centrum Agrarische Geschiedenis vzw Interfacultair Centrum Agrarische Geschiedenis, K.U.Leuven Inleiding Enkele aandachtspunten

Nadere informatie

BIOBOER. Maar vandaag is het aardoliealarm. Kijk op je aardoliekaart of er voor jou een probleem is.

BIOBOER. Maar vandaag is het aardoliealarm. Kijk op je aardoliekaart of er voor jou een probleem is. BIOBOER 1 Hoe het elk jaar gaat... Om goed te kunnen zaaien, moet de aarde los. Daarvoor gebruik je een tractor. Dat gaat vlot. Neem reuzenpassen en ga 5 vakjes vooruit! Maar vandaag is het aardoliealarm.

Nadere informatie