Handleiding docenten Alfa. de voorleesvogel. Pagina 1 van 56

Transcriptie

1 Handleiding dcenten Alfa de vrleesvgel Pagina 1 van 56

2 Auteurs Maya Blm ROC Zadkine Judith Pietersma Biblitheek Rtterdam Team Educatie Versie Juli 2006 Handleiding Dcenten Alfa Pagina 2 van 56 d e v r l e e s v g e l

3 Inhudspgave Inleiding 4 Les 1 Vrlezen waarm? 8 Les 2 Vrlezen waar en wanneer? 13 Les 3 Vrlezen wie kan ged vrlezen? 18 Les 4 Vrlezen vr alle kinderen 26 Les 5 Vrlezen een bek kiezen 30 Les 6 Vrlezen beken zeken 36 Les 7 Vrlezen vóór het vrlezen 42 Les 8 Vrlezen maar hóe? 46 Bijlagen 49 Handleiding Dcenten Alfa Pagina 3 van 56 d e v r l e e s v g e l

4 Inleiding De lesmdule De Vrleesvgel Alfa vr de trajecten Opveders en Vrschlen bestaat uit de film De Vrleesvgel, een handleiding vr dcenten, lesmateriaal vr de cursisten, twee handleidingen vr biblitheekmedewerkers en een prjectcllectie prentenbeken. De film, die ngeveer twintig minuten duurt, is gericht p uders met kinderen van 0-6 jaar en bestaat uit acht krte afgernde fragmenten. De lessen vlgen de film van het begin tt het einde. De titels van de lessen crrespnderen met de titels in de film: Les 1 Les 2 Les 3 Les 4 Les 5 Les 6 Les 7 Les 8 Vrlezen waarm? Vrlezen waar en wanneer? Vrlezen wie kan vrlezen? Vrlezen vr alle kinderen. Vrlezen een bek kiezen. Vrlezen beken zeken. Vrlezen vr het vrlezen. Vrlezen maar he? Del Het del van De Vrleesvgel is dat uders meer en met meer plezier vrlezen en dat kinderen zich daardr ntwikkelen tt enthusiaste lezers. Eindtermen Aan het einde van de mdule De Vrleesvgel: weten de cursisten waarm vrlezen belangrijk is, hebben de cursisten geefend met vrlezen, kunnen de cursisten vertellen waar ze p meten letten bij het vrlezen, weten de cursisten waar ze geschikte beken kunnen vinden (bekhandel en biblitheek), kunnen cursisten beken selecteren vr hun kinderen. Cursisten De lesmdule is bedeld vr cursisten die een traject Opveders, Vrschl f een dergelijke pleiding vlgen. Om met het lesmateriaal te kunnen werken zijn de cursisten aanspreekbaar en beheersen zij een schriftelijk alfaniveau 2. Handleiding Dcenten Alfa Pagina 4 van 56 d e v r l e e s v g e l

5 Dcenten De biblitheek De lessen wrden gecmbineerd met twee bezeken aan de biblitheek, een Kennismakingsbezek en een Afsluitend bezek. Deze bezeken wrden verzrgd dr een medewerker van de biblitheek. Om de bezeken te laten aansluiten p de lessen, gebruikt de biblitheekmedewerker de handleidingen die zijn gemaakt vr de bezeken. Deze zijn in het bezit van de biblitheekmedewerker en/f te vinden p bij De Vrleesvgel in de vlwasseneneducatie. Het del van het Kennismakingsbezek Alfabetisering is cursisten kennis te laten maken met de biblitheek en de cursus De Vrleesvgel. Bvendien leren de cursisten enkele biblitheekwrden. Bvendien ntvangen ze vr een jaar een prefabnnement. Het karakter van het bezek is infrmeel en infrmatief. Het del van het Afsluitend bezek Alfabetisering is terug te blikken p de lessen, die de cursisten p schl hebben gevlgd, te efenen en het gebruik van de biblitheek te stimuleren. Als hun kinderen ng geen lid zijn, krijgen ze een abnnement vr hun kinderen. Maak tijdig afspraken m met de grep naar de biblitheek te gaan. Opdrachten In alle lessen kmt een leesstukje en een meilijke f extra vraag vr. Lees iedere keer eerst zelf het leesstuk vr. Gebruik daarbij uw stem, mimiek en uw lichaam, Anders gezegd, geef het gede vrbeeld. De meilijke vragen zijn vrij te gebruiken. Bijvrbeeld vr een gede leerling f een gede grep. Een nderdeel van les 5 is een buitenschls pdracht. De leerlingen lenen in de biblitheek een prentenbek en lezen het thuis vr. Deze pdracht kunt u de cursisten zelf als huiswerk laten uitveren, maar u zu k samen met de cursisten naar de biblitheek kunnen gaan m beken te lenen. In het kennismakingsbezek hebben ze immers een pasje gekregen. Infrmeer bij de biblitheek naar de mgelijkheden m eenmalig grepsgewijs beken te lenen. Ok in les 6 zit een buitenschls pdracht. De cursisten bezeken een aantal winkels en kijken wat vr beken daar te kp zijn. Deze pdracht kunt u als huiswerk geven, maar u kunt er k een les van maken. Ver de pdracht dan klassikaal uit en bezek met de cursisten verschillende winkels. Handleiding Dcenten Alfa Pagina 5 van 56 d e v r l e e s v g e l

6 Prjectcllectie Bij les 3, 4 en 5 het u een prjectcllectie prentenbeken ndig. Vr Rtterdamse instellingen heeft Biblitheek Rtterdam een prjectcllectie De Vrleesvgel van 25 beken samengesteld. Deze prjectcllectie kan tegen vergeding wrden geleend bij team Mbiele Cllecties van Biblitheek Rtterdam gedurende het hele schljaar. Vr meer infrmatie: Biblitheek Rtterdam Team Mbiele Cllecties Hgstraat PV Rtterdam Telefn: cllecties@biblitheek.rtterdam.nl Instellingen in andere gemeentes kunnen bij de plaatselijke biblitheek infrmeren naar de mgelijkheden. Bij les 7 heeft u een prentenbek ndig en bij les 8 k. Deze kunt u lenen bij de biblitheek in de buurt. Tips Om het vrlezen te stimuleren is het een aanrader m iedere les vr te lezen. Kies een (prenten)bek f verhaal dat u ligt. Op deze manier kunt u het plezier in vrlezen verdragen. Bij uitgeverij Cutinh is in 2004 het bek Waar de vruwen vandaan kmen van Jeanne Kurvers verschenen. Het is een bundel met krte, bewerkte verhalen, afkmstig uit de rale tradities. De verhalen kmen veral ter wereld vandaan, ze zijn grappig en ze zijn bedeld vr beginnende vlwassen lezers. Achter in het bek geeft de auteur een nawrd vr dcenten met achtergrndinfrmatie en tips. Begin iedere les met het vrlezen van een verhaal uit het genemde bek. Maak vr de cursisten een kpie van het verhaal dat u vrleest. Laat de cursisten meelezen en meewijzen. Bepreek de meilijke wrden, schrijf ze p het brd en bespreek de mraal van het verhaal. Kennen de cursisten het verhaal? Kennen ze verhalen met dezelfde strekking? Laat een aantal cursisten hetzelfde verhaal vrlezen. Ga gaandeweg de lessen steeds meer in p het vrlezen en p de gede tn, maar laat het vral leuk blijven en enthusiasmerend werken! Geef tensltte de tekst mee naar huis en laat de cursisten thuis de tekst vr zichzelf lezen. Handleiding Dcenten Alfa Pagina 6 van 56 d e v r l e e s v g e l

7 Symblen In de lessen wrden de vlgende symblen gebruikt: Kijk naar de film. Kijk ng een keer naar de film. Vul in. Kruis aan. Overleg met zijn tweeën. Lees. Meilijk f extra vraag. Overleg met de grep. Streep dr. Bijlage In de bijlage vindt u de vlgende nderdelen: 1. Pictgrammen 2. Kies een bek vr je kind. 3. Wat is een Elfje? 4. Vrleestips 5. Titellijst 1. en 2. zijn kpieervellen. 3. en 4. bieden extra infrmatie. Handleiding Dcenten Alfa Pagina 7 van 56 d e v r l e e s v g e l

8 Les 1 Vrlezen waarm? Vrbereiding Print f kpieer vr iedere cursist een werkbek. Maak vr iedere cursist een kpie van de Symblen (Zie bijlage 1 blz. 44). Inleiding Vr u daadwerkelijk met de les begint, kijkt u met de cursisten terug p het biblitheekbezek: Wat vnden de cursisten ervan? Wat wisten ze al? Wat was er nieuw? Vertel dat aan het eind van de lessen zij ng een keer naar de biblitheek gaan vr een afsluitend bezek. Vertel vervlgens dat de kmende lessen ver vrlezen gaan en dat bij de lessen een film wrdt gebruikt. Vertel de cursisten dat ze zelf zullen efenen en deel de werkbeken. Deel de kpieën van de Symblen uit en leg de symblen uit. Laat vervlgens de film een keer in zijn geheel zien. Praat naar aanleiding van de film met de cursisten ver hun eigen ervaring met vrlezen en eventueel met vertellen. Prbeer er achter te kmen wie bekend zijn met verteltraditie en laat enkele cursisten een verhaal f versje vrdragen dat ze zich herinneren. Afhankelijk van de afkmst van de cursisten kunt u ze p weg helpen met het nemen van persnages, zals Hdja f Anansi. Laat de cursisten het fragment Vrlezen waarm? twee keer zien Vertel dat de presentatr Jeren Kramer is. Misschien kent iemand hem? Hij werkte vreger mee aan het Klkhuis en aan prgramma s van ETV. (Vr meer infrmatie Handleiding Dcenten Alfa Pagina 8 van 56 d e v r l e e s v g e l

9 Vraag 1 Beantwrd vraag 1 klassikaal. 1. Vr wie is de film? De film is vr: Vraag 2 Beantwrd vraag 2 klassikaal. 2. Welke mensen zie je in de film? vaders meders kinderen meesters juffen hnden zussen brers Handleiding Dcenten Alfa Pagina 9 van 56 d e v r l e e s v g e l

10 Vraag 3 Vraag 3 gaat in p het getnde fragment. De cursisten beantwrden deze vraag met zijn tweeën. Laat, afhankelijk van de grep, het eerste deel van de film f het fragment ng een keer zien (dit staat verigens niet in het werkbek van de cursisten). 3. Wat zeggen de mensen? Vrlezen is ged. Vrlezen is saai. Vrlezen is ged vr taal. Vrlezen is meilijk. Vrlezen is niet ged vr uders. Kinderen leren wrden. Vrlezen is leuk. Vrlezen is ged vr uders. Vraag 4 Bij vraag 4 verleggen de cursisten met elkaar en wrdt gevraagd naar hun mening. Cursisten vullen de psmming aan met eigen ideeën. 4. Wat denk jij? Vrlezen is leuk. Ik kan vrlezen. Ik wil leren vrlezen. Vrlezen is ged vr mij. Vrlezen is ged vr mijn kind. Vrlezen is meilijk. Vrlezen is makkelijk. Van vrlezen leer ik taal. Van vrlezen leert mijn kind taal. Handleiding Dcenten Alfa Pagina 10 van 56 d e v r l e e s v g e l

11 Ik leer wrden. Mijn kind leert wrden. Vraag 5 Lees het stukje vr. Geef het gede vrbeeld dus gebruik mimiek, uw stem, uw lichaam en uw gen. Praat met de cursisten ver het fragment. Vraag bijvrbeeld waar het stukje ver gaat... letterlijk en figuurlijk. Laat een f meer cursisten het fragment vrlezen. 5. Lees Stil zijn! Sssssssttt.!!! Stil!!! De juf gaat vrlezen. De juf begint. Ze pakt het bek. Het bek is mi. Het bek heeft platen. De kleuren zijn mi. Ik zie een kind. En ik zie een bal. Ik zie een dier. Ik zie de zn. En Weg is hij Weg is mijn zn. En mijn kleuren. Weg is het kind. Weg is mijn drm. De juf is klaar. Sssssttt Stil. Handleiding Dcenten Alfa Pagina 11 van 56 d e v r l e e s v g e l

12 Vraag 6 Laat het eerste fragment van de film ng een keer zien tt en met: Vrlezen is ged vr hun kppie kppie. Vraag de cursisten wat de man bedelt en laat hen het antwrd pschrijven. 6. Kppie kppie De man zegt: Vrlezen is ged vr hun kppie kppie. Wat bedelt hij? Handleiding Dcenten Alfa Pagina 12 van 56 d e v r l e e s v g e l

13 Les 2 Vrlezen waar en wanneer? Inleiding In deze les gaat het ver de plaatsen en mmenten dat er vrgelezen kan wrden. En ver, zals in de film wrdt gezegd, dat vrlezen k ng ged is vr uder en kind. Er zijn natuurlijk plaatsen die minder geschikt zijn, zals in een lawaaiige ruimte, bijvrbeeld als de tv aanstaat f als er andere kinderen in de ruimte spelen. Kinderen kunnen zich niet cncentreren en zijn snel afgeleid. En dat werkt demtiverend vr de uders. Maar er zijn k mmenten die minder geschikt zijn. Als uders haast hebben, hun hfd er niet naar staat f als uders het bek niet aantrekkelijk vinden. Dat werkt demtiverend vr de kinderen. In deze les werkt u naar een grepsgesprek te ver gede plaatsen en gede mmenten. Kinderen huden van structuur en vinden een vast mment vr vrlezen prettig. Besteed aandacht aan vrlezen vr het slapen gaan. Laat de cursisten het fragment Vrlezen waar en wanneer? twee keer zien. Vraag 1 De cursisten beantwrden vraag 1 individueel. 1. Waar zijn de man en de kinderen? Handleiding Dcenten Alfa Pagina 13 van 56 d e v r l e e s v g e l

14 Vraag 2 De cursisten beantwrden vraag 2 individueel. 2. Welke plekken zie je waar je kunt vrlezen? p de bank in de trein bij de trein, p het statin in de bus bij de bus, bij de halte bij de tv bij de dkter als je wacht p de dkter bij het eten Vraag 3 De cursisten beantwrden vraag 3 in tweetallen. 3. Waar wil jij vrlezen? in de tram in de bus in de keuken p het bed van mijn kind in de wnkamer bij de halte van de tram p straat bij de cmputer Handleiding Dcenten Alfa Pagina 14 van 56 d e v r l e e s v g e l

15 Vraag 4 De cursisten beantwrden vraag 4 in tweetallen. 4. Wanneer kun je vrlezen? vr het slapen na het slapen vr schl na schl in de vakantie als de tv aan staat. als de muziek aan staat als het druk is als het rustig is p schl Vraag 5 De cursisten beantwrden vraag 5 in tweetallen. 5. Wanneer wil jij vrlezen? vr het slapen na het slapen vr schl na schl in de vakantie Handleiding Dcenten Alfa Pagina 15 van 56 d e v r l e e s v g e l

16 als de tv aan staat. als de muziek aan staat als het druk is als het rustig is p schl Vraag 6 In het leesstuk wrdt de strekking van het filmfragment herhaald. Lees het stukje vr. Geef het gede vrbeeld dus gebruik mimiek, uw stem, uw lichaam en uw gen. Praat met de cursisten ver het fragment en de antwrden die ze hebben gegeven p de vragen 3, 4 en 5. Laat een f meer cursisten het fragment vrlezen. 6. Lees Mamma gaat vrlezen. Ze pakt een bek. Ze gaat bij Omar zitten. Omar ligt in bed. Nu gaat mamma vrlezen. Het bek is mi. Er staan platen in het bek. Een plaat van een beer. En ng veel meer platen. En een plaat van een huis. De kleuren van de platen zijn mi. Vrlezen is fijn. Hij is nu me. Na het vrlezen gaat Omar slapen. Mamma leest elke avnd vr. Sms leest pappa vr. Slaap lekker Omar! Handleiding Dcenten Alfa Pagina 16 van 56 d e v r l e e s v g e l

17 Vraag 7 Laat het fragment Vrlezen waar en wanneer? ng een keer. Laat vervlgens eventueel het fragment waar de vraag ver gaat ng een keer zien. Laat de cursisten de vraag beantwrden. 7. Wat zegt de man? Wat zegt de man? Een héél ged mment m vr te lezen is: Handleiding Dcenten Alfa Pagina 17 van 56 d e v r l e e s v g e l

18 Les 3 Vrlezen wie kan ged vrlezen? Vrbereiding Vr deze les hebt u een prjectcllectie prentenbeken ndig, waarnder Rupsje Nitgeneg van Eric Carle (Zie vr meer infrmatie zie bijlage 5) Inleiding In het fragment Vrlezen wie kan ged vrlezen? zien we een aantal mensen vrlezen. De kern van het fragment en van de les is: iedereen kan vrlezen, dus jij k. Ouders zullen misschien het idee hebben dat hun udere kinderen veel beter kunnen vrlezen mdat zij beter kunnen lezen f de taal beter beheersen. Vertel dan dat samen iets den met hun kind, zals spelen, puzzelen en vrlezen, de band tussen uder en kind versterkt. Dr de speciale aandacht velt het kind zich gewaardeerd en krijgt het zelfvertruwen. Laat het fragment Vrlezen wie kan ged vrlezen? zien. Er zijn verschillende vrlezers te zien: Een brertje die zijn zusje vrleest. Een kleindchter die haar ma vrleest. Een juf die de klas vrleest. Een biblitheekjuf die een klas vrleest. Jeren Kramer die twee kinderen vrleest. Handleiding Dcenten Alfa Pagina 18 van 56 d e v r l e e s v g e l

19 Vraag 1 De cursisten beantwrden vraag 1 individueel. 1. Wie lezen er vr? Wie zie je in de film? brer zus ma pa tante juf vader meder Vraag 2 Laat het fragment zien waarin de jngen zijn zusje vrleest uit Rupsje Nitgeneg. De cursisten luisteren naar de tekst en kruisen aan welke wrden ze hren. 2. Welke wrden hr je? Kijk naar de jngen die vrleest. Welke wrden hr je? zn kaas klein staan kud kat banaan peer rups hnd vlinder huis peer Handleiding Dcenten Alfa Pagina 19 van 56 d e v r l e e s v g e l

20 Vraag 3 Bekijk het fragment van de juf die vrleest uit Het ei van Bmmes. Laat de cursisten aankruisen waar het bek ver gaat. 3. Waar gaat het ver? Kijk naar de juf die vrleest. Het bek gaat ver: een kat een kip een eend Bmmes een schaap een ke een ei een geit een gren ei Praat naar aanleiding van dit fragment ver de manier van vrlezen die deze juffruw gebruikt. De juf gaat tijdens het vrlezen in p het verhaal en vraagt de kinderen naar de betekenis van meilijk wrden. Ze neemt de tijd m de platen te laten zien en stpt z nu en dan met vertellen. Zij gebruikt k haar stem en haar gezicht, en je ziet de kinderen luisteren met ingehuden adem en reageren p de vragen. Vraag de cursisten f ze weten waarm ze dat det. Een aantal antwrden: Ze heeft er plezier in en de kinderen k. Ze leert de kinderen nieuwe dingen (vgels kmen uit een ei). Ze leert de kinderen nieuwe wrden (uitbreden). Het verhaal is herkenbaar (het krijgen van een brertje f zusje). Ze stimuleert de kinderen tt een gesprek. Kinderen leren meer als ze meeden als dan ze passief luisteren. Handleiding Dcenten Alfa Pagina 20 van 56 d e v r l e e s v g e l

21 Vraag 4 Laat het fragment zien dat zich afspeelt in de biblitheek. Attendeer de cursisten k p de manier van vrlezen van de biblitheekjuffruw. Ok zij betrekt de kinderen bij het verhaal. Laat de cursisten vervlgens vraag 4 beantwrden. 4. Waar zijn de kinderen? Kijk naar de juf van de biblitheek die vrleest. Waar zijn de kinderen? Waar gaat het verhaal ver? Het verhaal gaat ver : leesles zwemles buikpijn Pltter Handleiding Dcenten Alfa Pagina 21 van 56 d e v r l e e s v g e l

22 Vraag 5 Het leesstukje gaat ver Rupsje Nitgeneg. De cursisten hren en zien hier wrden die ze al eerder hebben gehrd. Lees het stukje vr. Geef het gede vrbeeld dus gebruik mimiek, uw stem, uw lichaam en uw gen. Laat k een f meer cursisten het fragment vrlezen. 5. Lees Wat wrdt de rups? Kijk. Kijk nu! Een rups. Hij is mi. Hij heeft kleuren. De rups wrdt grt. En ng grter. Hij eet. En hij eet. Hij eet ng meer De rups eet veel. Hij lust kaas. En een peer. Een appel. Wrst. En ng veel meer Hij wrdt grt. En grter. Hij wrdt dik. En dikker. Tt hij... Een heel mie wrdt. Handleiding Dcenten Alfa Pagina 22 van 56 d e v r l e e s v g e l

23 Vraag 6 Leg prentenbeken p tafel. De cursisten bekijken de beken. Beantwrd vraag 6 met de hele grep. 6. Over de berderij. Kijk p tafel. Welk bek gaat ver de berderij? Vervlgens praat u met de grep ver de beken. Enkele bespreekpunten: Waar gaan de beken ver? Welk bek vind je leuk? Waarm vind je dat bek leuk? Welke illustraties vind je mi? Welke illustraties vind je duidelijk? Denk je dat je kind hetzelfde bek mi vind als jij? Waarm wel f waarm niet? Vr welke leeftijd is het bek? Welk bek heeft veel tekst? Welk bek heeft weinig tekst Handleiding Dcenten Alfa Pagina 23 van 56 d e v r l e e s v g e l

24 Vraag 7 Laat de cursisten een bek uitzeken dat zij zelf kunnen vrlezen. 7. Welk bek? Kijk p tafel. Welk bek kun jij vrlezen: Vraag 8 Laat de cursisten ng een keer de fragmenten van Rupsje Nitgeneg en Het ei van Bmmes zien en laat hen vraag 7 beantwrden. 8. Weet jij het? He heet het huis van een rups? Wat is uitbreden? Handleiding Dcenten Alfa Pagina 24 van 56 d e v r l e e s v g e l

25 Les 4 Vrlezen vr alle kinderen Vrbereiding Vr deze les heeft u een prjectcllectie prentenbeken ndig. In de bijlage vindt u een advieslijst met vijfentwintig titels. In de bijlage vindt u bvendien vrleestips. Gebruik deze als uitgangspunt bij het grepsgesprek ver vrlezen. Inleiding Deze les gaat ver verschillende srten prentenbeken. De cursisten efenen met het herkennen van de verschillende niveaus en srten beken en met vrlezen. Stel niet te hge eisen aan het vrlezen. Het gaat erm dat de cursisten enthusiast wrden en zelfvertruwen krijgen. Geef veel psitieve feedback. Laat het fragment Vrlezen vr alle kinderen twee keer zien. Vraag 1 De cursisten beantwrden vraag Aan wie kun je vrlezen? Aan wie kun je vrlezen? He ud is je kind? Handleiding Dcenten Alfa Pagina 25 van 56 d e v r l e e s v g e l

26 Vraag 2 De cursisten kijken ng een keer naar het fragment en beantwrden vraag Wat is ged? Wat zegt de man? Een kind van twee kijkt graag naar een bek met: grte platen / kleine platen Een baby hudt van: zachte beken / grte beken Een kind van zes hudt van: lange verhalen / krte verhalen Een kind van twee wil: dingen aanwijzen / dingen zeken Vraag 3 Onderstaande beken staan in de advieslijst De Vrleesvgel. Leg deze beken p tafel en laat de cursisten met elkaar bekijken vr welke leeftijd de beken zijn. U kunt k andere beken gebruiken. 3. Vr wie is het bek? Kijk naar de beken. Vr wie zijn de beken? Handleiding Dcenten Alfa Pagina 26 van 56 d e v r l e e s v g e l

27 1. Vr een kind van jaar. 2. Vr een kind van jaar. 3. Vr een kind van jaar. 4. Vr een kind van jaar. Vraag 4 Dit leesstukje gaat ver vrlezen. Lees het stukje vr. Geef het gede vrbeeld dus gebruik mimiek, uw stem, uw lichaam en uw gen. Laat de cursisten de vraag beantwrden. Laat k een f meer cursisten het fragment vrlezen. 4. Lees Sms lees ik mijn zn vr. Sms lees ik mijn dchter vr. Sms leest mijn zn mij vr. Sms leest mijn dchter mij vr. Handleiding Dcenten Alfa Pagina 27 van 56 d e v r l e e s v g e l

28 Sms lees ik mijn man vr. Sms lees ik mijn meder vr. Sms leest mijn man mij vr. Sms leest mijn meder mij vr. Sms lees ik mijn ma vr. Sms leest mijn ma mij vr. Sms lees ik zelf. En sms lees ik niet. Wie lees ik vr? Vraag 5 Aan wie lezen de cursisten vr f wie zuden ze kunnen vrlezen? 5. En jij? Wie lees jij vr? Vraag 6 Leg prentenbeken p tafel. De cursisten gaan zelf aan de slag met vrlezen. Ze vrmen tweetallen. Beide cursisten kiezen een bek uit en lezen het een keer vr. Ze zijn beiden een keer vrlezer en een keer kind. Na het efenen met het vrlezen en het samen bespreken vullen ze vraag 6 in. In de bijlage zit een kpieerveel van vraag 6. Deze kan gebruikt wrden als de pdracht meerdere keren wrdt herhaald. Laat ten sltte enkele cursisten (vrijwillig) het bek waarmee geefend is aan de rest van de grep vrlezen. Handleiding Dcenten Alfa Pagina 28 van 56 d e v r l e e s v g e l

29 6. Kies een bek vr je kind. Kijk naar de beken p tafel. Welk bek vind jij mi? Welk bek ga jij vrlezen? Oefen samen met zijn tweeën. Wie is vader f meder? Wie is het kind? Bek: Wie is vader f meder? Wie is kind? Wat gaat ged? Wat met ik efenen? Het bek is mi. Het bek is ged. Ik ga het bek vrlezen aan mijn kind. Het is een bek vr een kind van jaar. Handleiding Dcenten Alfa Pagina 29 van 56 d e v r l e e s v g e l

30 Les 5 Vrlezen een bek kiezen Vrbereiding Als nderdeel van deze les gaan de cursisten naar de biblitheek m een bek te zeken dat ze thuis kunnen vrlezen. U kunt deze activiteit als huiswerk geven, maar u kunt er k een aparte les van maken en gezamenlijk naar de biblitheek gaan. Infrmeer tijdig bij de biblitheek in de buurt wat de mgelijkheden zijn. Inleiding In het fragment Vrlezen een bek kiezen zegt Jeren Kramer: Beken, beken. Ja, er zijn natuurlijk duizenden beken. He weet ik nu welk bek een beetje leuk is vr mijn kind? Deze les gaat ver het juiste bek kiezen uit alle beken die er zijn. Laat het fragment Vrlezen een bek kiezen twee keer zien. Vraag 1 De cursisten kruisen aan welke beken de kinderen in de film leuk vinden. 1. Welke beken vinden de kinderen leuk? ver Drnrsje ver Muis ver tijgers ver pezen Handleiding Dcenten Alfa Pagina 30 van 56 d e v r l e e s v g e l

31 ver heksen ver leeuwen ver Sneeuwwitje ver griezels Vraag 2 De cursisten kruisen aan welke beken Jeren Kramer leuk vindt. 2. Wat vindt Jeren Kramer leuk? Een bek ver katten fietsen vetbal dieren blemen Vraag 3 De cursisten kruisen aan in welke nderwerpen zij geïnteresseerd zijn. 3. En jij? Waar hu jij van? Een bek ver kken blemen liefde kinderen aut s schilderen gevaar handwerken timmeren Handleiding Dcenten Alfa Pagina 31 van 56 d e v r l e e s v g e l

32 Vraag 4 De cursisten kruisen aan welke nderwerpen hun kinderen leuk vinden. 4. Waar hudt juw kind van? vetbal pppen prinsessen cmputers sprkjes aut s grapjes dieren Vraag 5 Dit leesstukje p rijm gaat ver verschillende nderwerpen. Lees het stukje vr. Geef het gede vrbeeld dus gebruik mimiek, uw stem, uw lichaam en uw gen. Laat de cursisten de rijmwrden aanstrepen. Laat k een f meer cursisten het fragment vrlezen. 5. Lees Een bek ver een prins p een wit paard. Of ver feesten, ballnnen en taart Een bek ver aut s, vliegtuigen, het verkeer. Of ver wilde dieren, lifanten en een beer. Een bek vl plaatjes. Elven, kabuters en ver heksen en een gede fee. Handleiding Dcenten Alfa Pagina 32 van 56 d e v r l e e s v g e l

33 Geef mij maar dit bek. Of nee, de er maar twee! Vraag 6 Maak met de cursisten een Elfje. Meer infrmatie ver Elfjes vindt u p blz Maak een elfje! Luister naar de dcent. Handleiding Dcenten Alfa Pagina 33 van 56 d e v r l e e s v g e l

34 Buitenschlse pdracht De cursisten gaan naar de biblitheek zeken een bek uit dat ze thuis kunnen vrlezen. Bij de keuze spelen de antwrden die de cursisten p vraag 3 en 4 hebben gegeven een belangrijke rl. Kies een bek. Ga naar de biblitheek. Welk bek vindt juw kind leuk? Kies een bek uit de kast. Neem het mee naar huis. Lees het bek vr aan je kind. Ik kies een bek vr mijn kind. Ik lees het vr. Het bek heet: Vraag 7 In de klas vullen de cursisten vraag 7 in. 8. Na het vrlezen. Ik vnd het bek: mi niet mi meilijk ged vr mijn kind Mijn kind vnd het bek: mi saai leuk Handleiding Dcenten Alfa Pagina 34 van 56 d e v r l e e s v g e l

35 Het was wel / niet leuk m het bek vr te lezen Ik met ng veel efenen. Ik vnd het leuk, maar het was meilijk. Ik vnd het makkelijk Ik ga vaak vrlezen. ja / nee ja / nee ja / nee ja / nee Handleiding Dcenten Alfa Pagina 35 van 56 d e v r l e e s v g e l

36 Les 6 Vrlezen beken zeken Inleiding In het fragment Vrlezen beken zeken zien we allerlei winkels waar u beken kunt kpen. Er wrdt in de film geen aandacht besteed aan reguliere bekhandels f kinderbekenwinkels. In het fragment is aandacht vr winkels met een lage drempel zals drgisterijketens en warenhuizen. In de les zelf kunt u aandacht besteden aan reguliere bekwinkels in de buurt en andere winkels waar u vr een relatief laag bedrag beken kunt kpen zals tweedehands bekwinkels en De Slegte. In smmige biblitheken kunt u afgeschreven beken kpen. Bij deze les hrt een buitenschlse pdracht. De cursisten gaan winkels en prijzen van beken vergelijken en ze gaan bepalen f ze een bek zullen gaan kpen f niet. U kunt van deze buitenschlse pdracht een les maken en met de cursisten langs verschillende srten (bek)winkels gaan. Bezek dan k een reguliere (kinder)bekenwinkel. Laat het fragment Vrlezen beken zeken twee keer zien. Vraag 1 Welke winkels herkennen de cursisten p de film? 1. Waar zijn beken te kp? Handleiding Dcenten Alfa Pagina 36 van 56 d e v r l e e s v g e l

37 Vraag 2 Welke winkels kennen de cursisten? 2. Welke winkels uit de film ken je? Vraag 3 Waar kmen ze wel eens? 3. In welke winkels km jij wel eens? Handleiding Dcenten Alfa Pagina 37 van 56 d e v r l e e s v g e l

38 Vraag 4 Wat kunt u ng meer in deze winkels kpen? 4. Wat kp je in die winkels? drp zeep wasmiddel spns ftrl fietsband lippenstift melk brd appels cla spellen beken pstzegels lie zut sla kleding speelged Vraag 5 Het leesstukje in deze les gaat ver bdschappen den. Lees het stukje vr. Geef het gede vrbeeld dus gebruik mimiek, uw stem, uw lichaam en uw gen. Laat k een f meer cursisten het fragment vrlezen. 5. Lees Ik ga drp en watten kpen. Of ik ga pleisters en kek kpen. Ik ga een spel en zalf kpen. Of ik ga een drankje en pillen kpen. Ik ga een pen en een CD kpen Handleiding Dcenten Alfa Pagina 38 van 56 d e v r l e e s v g e l

39 Ik ga een pen en een CD kpen Of ik ga lie en een aut kpen. Ik ga een bek kpen.. En verder kp ik niets! Vraag 6 Na het vrlezen verzinnen de cursisten zelf een bdschap f nemen iets uit het leesstukje. Laat ze het pschrijven. 6. Wat kp jij? Buitenschlse pdracht De cursisten gaan in de buurt een aantal winkels bezeken. Ze bekijken f de winkels beken verkpen. Ze vergelijken de winkels met elkaar en de prijzen van de beken. U kunt de cursisten deze pdracht als huiswerk geven f er een les van maken. In de les beantwrden de cursisten de vragen. Handleiding Dcenten Alfa Pagina 39 van 56 d e v r l e e s v g e l

40 Vraag 7 De cursisten kruisen aan en schrijven de winkels p die ze hebben bezcht. 7. De winkels in de buurt Ik ben geweest bij Kruidvat V & D Bekwinkel Bekenvrdeel Kinderbekwinkel k vnd de winkel mi duur Handleiding Dcenten Alfa Pagina 40 van 56 d e v r l e e s v g e l

41 Vraag 8 8. Over beken Ik heb wel / geen bek gekcht vr mijn kind Het bek heet: Het bek kst: Vraag 9 De cursisten die een bek hebben gekcht beantwrden vraag Over het bek Ik heb een bek gekcht. De plaatjes zijn mi. Ik kan de wrden begrijpen. Het bek is duur. Ik lees het vr aan mijn kind. Het bek is vr mij. Ik kan de wrden niet begrijpen, maar het is mi. Mijn kind vindt het leuk. Ik zrg ged vr het bek. Ik leg het in een kast. Later kp ik ng een bek. Handleiding Dcenten Alfa Pagina 41 van 56 d e v r l e e s v g e l

42 Les 7 Vrlezen vóór het vrlezen Vrbereiding Bij deze les hebt u een prentenbek ndig. Als u geen prjectcllectie (meer) hebt, kunt u een bek lenen bij de biblitheek in de buurt. Maak vr vraag 4 een aantal vrbeelden van drmleesplekken. Inleiding Het zevende fragment gaat ver een bek kiezen, waar let je p. Laat het fragment Vrlezen vóór het vrlezen twee keer zien. Vraag 1 Gebruik een prentenbek. Laat de kaft zien en een plaatje. Laat de cursisten vraag 1 beantwrden. 1. Wat is dat? De kaft De maan De bm Handleiding Dcenten Alfa Pagina 42 van 56 d e v r l e e s v g e l

43 De naam De bel Het plaatje Praat vervlgens met de cursisten ver het fragment. Bekijk met zijn allen de kaft. Waar gaat het bek ver? Vind je het plaatje leuk? Bekijk met zijn allen de binnenkant. He zijn de plaatjes; klein f grt, veel f weinig tekst, mi f niet mi? Vr welke leeftijd is het bek? Vraag 2 Vraag 2 is een verwerking van de infrmatie uit de film en het grepsgesprek. Laat de cursisten de vraag beantwrden en bespreek de vraag na. Geen antwrd is echt fut, maar smmigen hebben wel cnsequenties. In een ruimte vl lawaai kun je je meilijker cncentreren. Als je het druk hebt ben je minder betrkken. Kinderen velen dat aan en reageren daarp. 2. Vóór het vrlezen.. Vr ik ga vrlezen.. kijk ik in het bek. ga ik kken. lees ik het bek. neem ik kffie. kijk ik naar de kaft. kijk ik naar de plaatjes. kijk ik f ik tijd heb. de ik de tv aan. de ik de tv uit. zek ik een fijne plek. wil ik rust. Handleiding Dcenten Alfa Pagina 43 van 56 d e v r l e e s v g e l

44 Vraag 3 Lees het stukje vr. Geef het gede vrbeeld dus gebruik mimiek, uw stem, uw lichaam en uw gen. Laat k een f meer cursisten het fragment vrlezen. 3. Lees Eerst zek ik een plek. Warm en fijn. Ik de het licht aan. En ik de de tv uit. Het is stil. Mijn kind pakt zijn beer. En het bek. Deze tijd is van ns. Die pakt niemand af. Dan gaan we lezen. Ik lees. Of mijn kind.. We drmen weg En dan Dan is het bek UIT! Handleiding Dcenten Alfa Pagina 44 van 56 d e v r l e e s v g e l

45 Vraag 4 Vraag 4 is een creatieve pdracht. De cursisten maken hun drmleesplek. Smmige cursisten schrijven een verhaaltje f een gedicht. Anderen vinden het leuk m te tekenen f een cllage te maken. Een cmbinatie van beide is natuurlijk k een leuk idee. Laat de dr juw gemaakte vrbeelden zien. 4. Mijn leesplek. Teken f schrijf wrden. Handleiding Dcenten Alfa Pagina 45 van 56 d e v r l e e s v g e l

46 Les 8 Vrlezen maar hóe? Vrbereiding In dit hfdstuk wrdt aandacht besteed aan het zgenaamde praatje bij een plaatje, met je kind praten ver wat er p een plaatje te zien is. Gebruik het prentenbek van de vrige les m dit met de grep te efenen. Inleiding In het laatste fragment Vrlezen maar he? wrden tips gegeven bij het vrlezen. Gebruik deze les m de cursisten er van te vertuigen dat pgreien met beken ged is vr de ntwikkeling van kinderen. Ouders willen allemaal een gede tekmst vr hun kinderen, ze willen dat hun kinderen het ged den p schl en ze zijn bereid daar ffers vr te brengen. Dat ze zelf k ng iets psteken van vrlezen is mi meegenmen. Ok al vinden cursisten het vrlezen meilijk. Samen met je kind ver de platen praten, vrmt een welkme afwisseling p het vrlezen van de tekst. En efening baart kunst. Laat het fragment Vrlezen maar he? twee keer zien. Vraag 1 Welke tips herkennen de cursisten in de film? 1. Tips. Waar f niet waar? Let p het weer. Let p meilijke wrden. Ga lekker eten. Maak het verhaal levendig. Luister naar je kind. Handleiding Dcenten Alfa Pagina 46 van 56 d e v r l e e s v g e l

47 Lees vr vr het slapen. Laat je kind vertellen. Lees vr in het Nederlands. Lees vr in je eigen taal. Vraag 2 Laat de cursisten in tweetallen meer tips bedenken. Welke tips hebben zij? 2. Welke tips heb jij? Vraag 3 Lees het stukje vr. Geef het gede vrbeeld dus gebruik mimiek, uw stem, uw lichaam en uw gen. Laat k een f meer cursisten het fragment vrlezen. 3. Lees Als ik vrlees, kijk ik in het bek. Ik lees de wrden. Ik praat ver de platen. Ik praat samen met mijn kind Handleiding Dcenten Alfa Pagina 47 van 56 d e v r l e e s v g e l

48 als ik vrlees. Als ik vrlees vertellen mijn gen vertellen mijn handen vertelt mijn mnd. Als ik vrlees vertel ik een verhaal. Uit het leesstukje blijkt dat vrlezen meer is dan alleen de wrden vrlezen. Ok een praatje bij een plaatje is belangrijk. Laat zien he dat gaat. Begin met de kaft. Laat de cursisten vertellen waarver ze denken dat het bek gaat. Begin vr te lezen en praat bij de platen met de cursisten ver wat ze zien. Laat ze geluiden maken f dingen zeken. Stel vragen, het liefst pen vragen. Vraag 4 Laat vervlgens een aantal cursisten het zelfde den. 4. Vertellen Pak een bek. Kijk het bek eerst dr. Maak een praatje bij een plaatje. De dcent det het vr. Handleiding Dcenten Alfa Pagina 48 van 56 d e v r l e e s v g e l

49 Bijlagen 1. Pictgrammen 2. Kies een bek vr je kind 3. Wat is een Elfje guden vrleestips 5. Advieslijst Prentenbeken Handleiding Dcenten Alfa Pagina 49 van 56 d e v r l e e s v g e l

50 1. Pictgrammen Kijk naar de film. Kijk ng een keer naar de film. Schrijf p. Kruis aan. Overleg met zijn tweeën. Lees. Meilijk f extra vraag. Overleg met de grep. Streep dr. Handleiding Dcenten Alfa Pagina 50 van 56 d e v r l e e s v g e l

51 2. Kies een bek vr je kind Bek: Wie is vader f meder? Wie is kind? Wat gaat ged? Wat met ik efenen? Het bek is mi. Het bek is ged. Ik ga het bek vrlezen aan mijn kind. Het is een bek vr een kind van jaar. Handleiding Dcenten Alfa Pagina 51 van 56 d e v r l e e s v g e l

52 3. Wat is een Elfje? Een elfje is een gedicht(je) van elf wrden, verdeeld ver 5 regels. water wie gaat ik ben eerst wat is het lekker vakantie De eerste regel heeft één wrd, de tweede twee enz. De vijfde regel heeft weer een wrd en bevat een samenvatting van het geheel. Een elfje is dus een wrdentellend vers. Met het schrijven van elfjes wrden (jnge) kinderen gestimuleerd gedichten te schrijven en te lezen. Ng wat extra uitleg: De vrm is: 1 wrd; 2 wrden; 3 wrden; 4 wrden en weer 1 wrd. Het aantal lettergrepen is nbelangrijk en speelt absluut géén rl. Vaak hebben het eerste en het laatste wrd ófwel een paradxale betekenis, ófwel heeft het ene veel met het andere te maken. Het is dus meilijk - maar niet nmgelijk - een elfje te maken dat begint met vreugde en eindigt met vetbal, mdat het ene z nvatbaar is en het ander materieel, tastbaar. Het laatste vers (= dus één wrd) is de bm, waarmee je a.h.w. zegt: juist ja! Je kunt die bm een beetje vergelijken met de chute f wending in andere dichtvrmen. Elke regel staat p zichzelf, apart - je mag één f meer zinnen dus per se niet in stukken kappen. Hewel niet verplicht, is het aan te bevelen de lengte van de wrden zó te kiezen dat er k ptisch een mi geheel ntstaat. Uit: Wikipedia, de vrije encyclpedie nl.wikipedia.rg Handleiding Dcenten Alfa Pagina 52 van 56 d e v r l e e s v g e l

53 4. Vrleestips Deze vrleestips zijn vr De Vrleesvgel ( ntwikkeld dr de Openbare Biblitheek Amsterdam. Op de website van staan ng meer vrleestips. Het adres is: 10 guden vrleestips Vrdat u met het bek begint Ga z zitten dat u het bek samen vast kunt huden. Vertel het verhaal in uw eigen taal en in uw eigen wrden. Stp met vrlezen als uw kind duidelijk geen zin meer heeft! 1. Weet wat je leest Lees het bek eerst zelf. Waar gaat het bek precies ver? Wat is het prbleem in het verhaal? Wat gebeurt er allemaal? He lpt het verhaal af? Lees de vrleestips hiernder. Bedenk he u ze kunt gebruiken bij het vrlezen van uw kind. 2. Waar en wanneer lees je vr? Lees het bek vr p een rustige plek in huis, en p een gezellig mment van de dag. Bijvrbeeld vóór het naar bed gaan, nadat u met uw kind naar Sesamstraat hebt gekeken (in Sesamstraat wrdt k altijd vrgelezen). 3. Bekijk samen de kaft (de vrkant van het bek) Lees de titel van het bek vr. He heet het bek? Praat met uw kind ver de vrkant van het bek. Waar zu het bek ver gaan? Wat zu er gebeuren in het bek? Maak uw kind nieuwsgierig naar het verhaal. 4. Het kind heft niet stil te zijn tijdens het vrlezen Uw kind mag best wat zeggen (f vragen) tijdens het vrlezen. Het gaat erm dat uw kind praat, dus alle antwrden zijn ged. 5. Reageer p wat het kind zegt Reageer k p pmerkingen die misschien niet bij het verhaal passen. 6. Vrspel samen het verhaal. Vraag p spannende mmenten he het verhaal verder zu kunnen gaan. 7. Let p meilijke wrden Bedenk van te vren welke wrden meilijk f helemaal nieuw vr uw kind zijn. Als uw kind het wrd niet kent, kunt u helpen. Dat kunt u den vóór f tijdens het verhaal. Handleiding Dcenten Alfa Pagina 53 van 56 d e v r l e e s v g e l

54 8. Gebruik je stem en maak gebaren U kunt geluiden en bewegingen maken die bij het verhaal passen. U kunt k aan uw kind vragen m iets vr te den. 9. Praat na ver het bek Stel bijvrbeeld een vraag. Heeft uw kind het verhaal echt ged begrepen? 10. Lees het bek meerdere keren vr Lees het bek vaker vr. Kinderen huden van herhaling. Verander sms een wrd, en kijk f uw kind dit merkt. Handleiding Dcenten Alfa Pagina 54 van 56 d e v r l e e s v g e l

55 5. Advieslijst Prentenbeken Babybekjes 1. Bie, L - Baby Len eet. Clavis, Amsterdam/Hasselt ISBN: Cusins, L - Naar bed muis. Lepld, Amsterdam ISBN: Huisdieren, knisperbekje. Imagebks factry B.V., Eindhven. 4. Stffenbekje met bijtring. Tiam,Lelystad. 5. Velthuijs, M. - Kikker in het water. Lepld, Amsterdam ISBN: Dreumessen 1. Bie, L. - Kleine Len is blt. Clavis, Amsterdam/Hasselt ISBN: Dieren van de berderij. Caramel, Strmbeek-Bever, België ISBN: Kijk wat een kleur. Zikn uitgevers b.v., Amsterdam ISBN: Oxenbury, H. - Handje klap. Gttmer, Haarlem ISBN: Pfister, M. - Miste vis van de zee, verschillen. De Vier Windstreken, Rijswijk ISBN: Peuters 1. Berner, R.S. - Leve de lente. Lann, Tielt ISBN: Dunrea, O. - Gnnie. Gttmer, Haarlem ISBN: X. 3. Linders, J. - Alle liedjes met een hepeltje erm. Hlkema & Warendrf, Huten ISBN: Priddy, R. - Mijn kleine telbek. Piccl/Uniebek BV, Huten ISBN Sluyzer, B. - De kinderberderij. Kimi, Amsterdam ISBN: Jnge kleuters 1. Carle, E. Rupsje Nitgeneg. Gttmer, Haarlem ISBN: Carle, E. - Van tp tt teen. Gttmer, Haarlem ISBN: Sluyzer, B. - Kk geeft een cadeautje. Kimi, Amsterdam ISBN Priddy, R. - Berderij pp-upbek. Piccl/Uniebek BV, Huten ISBN: Handleiding Dcenten Alfa Pagina 55 van 56 d e v r l e e s v g e l

56 5. Priddy, R. - Mijn kleine wrdenbek. Piccl/Uniebek BV, Huten ISBN: Tjng-King, T. - Waar is de taart. Lann, Tielt ISBN: Kleuters 1. Drs, I. - Bijna jarig. Querid, Amsterdam/Antwerpen ISBN: Gdn, I. - Het feestenbek. Lann, Tielt ISBN: Pittau & Gervais - De kangere. Gttmer, Haarlem ISBN: Veldkamp, T. - Tim p de tegels. Van Gr/Uniebek, Huten ISBN: Verburg, M. - Mijn eerste van Dale. Van Dale, Utrecht/Antwerpen ISBN: Handleiding Dcenten Alfa Pagina 56 van 56 d e v r l e e s v g e l