KORTE INTRODUCTIE IN DE DIVERSITEIT, ECOLOGIE & ACTUELE STATUS VAN WILDE BIJEN IN NEDERLAND
|
|
- Dennis Verlinden
- 4 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 VELDWERKPLAATS INSECTEN-2 16 JANUARI 2019, HART VAN DRENTHE WILDE BIJEN KORTE INTRODUCTIE IN DE DIVERSITEIT, ECOLOGIE & ACTUELE STATUS VAN WILDE BIJEN IN NEDERLAND EDUARD PETER DE BOER
2 Nederland zoemt van de initiatieven! BIJEN ZIJN HOT! Bestuivers bij uitstek! Zoemt Nederland nog? Sterke achteruitgang! meest bedreigde diergroep?
3 DAVE GOULSON The Bumblebee Professor
4
5
6 Nieuwe Rode Lijst Bijen 2018 Zoemt Nederland nog? Totaal in NL: 359 soorten wilde bijen (exclusief de Honingbij) 181 soorten bijen op de Rode Lijst, dat is 55% van het aantal beschouwde soorten! Verdwenen (VN): 46 soorten Ernstig bedreigd (EB): 30 soorten Bedreigd (BE): 42 soorten Kwetsbaar (KW): 38 soorten Gevoelig (GE): 25 soorten Thans niet bedreigd (TNB): 150 soorten
7 Oorzaken achteruitgang bijen Schaalvergroting landbouw Vermesting en verzuring Bloemarmoede Habitatfragmentatie Bestrijdingsmiddelen; neonics, fungiciden en roundup Parallelle afname bijen en door bijen bestoven planten Klimaatverandering Economische groei & nihilisme
8 Introductie Bijen TAXONOMIE Hymenoptera Vliesvleugeligen Aculeata Bijen, wespen & mieren Apidae Bijen DIVERSITEIT NL: 359 soorten DETERMINATIE STATUS & VERSPREIDING LEVENSWIJZE Levenscyclus & Fenologie Voedsel & nestgelegenheid
9 VOEDSEL & BESTUIVING Bijen en hun drachtplanten Relatie vegetatie Monolectisch 1 plantensoort Oligolectisch 1 plantenfamilie Polylectisch meerdere soorten planten Relatie nectardiepte Langtongig korttongig Efficiënte bestuivers Beharing Scopa Buikschuier
10 GEELSTAARTKLAVERZANDBIJ ANDRENA WILKELLA
11 HABITAT & NESTGELEGENHEID Bijenfamilies en hun habitat BIJENGROEPEN Hommels, zandbijen, metselbijen, behangersbijen, maskerbijen, bloedbijen, groefbijen etc. Koekoeksbijen NESTPLAATSEN Grondbewonend 70% Houtbewonend 30% Solitair Communaal Eusociaal Honingbijen en hommels
12 Over Bloeibogen & Nectarkroegen hotspots voor wilde bijen Wat is een bloeiboog? Knelpunt heidegebieden! Wat is een nectarkroeg? Wat zijn belangrijke drachtplanten? Onderzoek de bijenfauna! Breng zeldzaamheden in kaart Breng nestplaatsen in kaart Breng hotspots in kaart
13 Cloverfields Forever ALL HAIL TO RED CLOVER
14 BIJENVRIENDELIJK BEHEER Kijk naar je (natuur)gebied door bijenogen!
15 BIJENVRIENDELIJK BEHEER DRACHTPLANTEN Maaibeheer: spaar drachtplanten Maai gefaseerd in ruimte en tijd Maai na de bloei, na zaadzetting Laat overhoekjes (ont)staan NESTPLEKKEN Vrij houden kale zandplekken Betreding paden Steilwanden & slootkanten Creëer nieuwe nestplekken Afrastering, dood hout en struweel Kijk naar je natuurgebied door bijenogen!
16 OUT OF THE BOX!!! Benut kansen, durf en wees creatief! Creëer steilwandjes: verticaal afsteken (droge) greppels of sloten op zuiden Let op de zon! Doe eens gek en maak een insectenhotel Doe meer met (dood) hout Zet bosranden golfvormig terug SNL-subsidies & biodiversiteit; een duivelse combinatie? ;) Verbeter harde overgangen 80% van de biodiversiteit leeft in overgangen tussen habitats Het nut loslaten: laat struweelvorming toe, laat de natuur waar kan eens los
17 VELDWERKPLAATS INSECTEN-2 14 JANUARI 2019, HART VAN DRENTHE WILDE BIJEN KORTE INTRODUCTIE IN DE DIVERSITEIT, ECOLOGIE & ACTUELE STATUS VAN WILDE BIJEN IN NEDERLAND EDUARD PETER DE BOER
18 De bijenfauna van Friesland historisch en actueel Historische gegevens & verspreiding ( ) Relatief meer verzameld op de Eilanden 178 soorten waarnemingen <1980 collectie Fries Museum Periode : uitsterven zeldzame hommels Actuele gegevens & verspreiding( ) Relatief meer gegevens vasteland 167 soorten waarnemingen Inventarisatie Natuurreservaten It Fryske Gea Periode waarneming.nl
19 Wat weten we? Totaal 201 bijensoorten Actueel 167 soorten 34 soorten verdwenen! Afname 17% De Friese bijenfauna Wat weten we niet? Welke bedreigde bijensoorten? In welke gebieden? Welke beschermingsmaatregelen? Projecten & inventarisaties Aandacht voor Hommels Bijenfauna Friese vasteland Bijenfauna eilanden Divers: Advies, inrichting & beheer
20 De Friese hommelfauna Onderzoek Exacte verspreiding B. muscorum B. ruderarius B. jonellus B. magnus B. cryptarum Omvang populaties Hotspots Bescherming & beheer Wat weten we? B. cullumanus 1953 B. soroeensis 1954 B. ruderatus 1956 B. disinguendus 1956 Wat weten we niet? B. veteranus? B. humilis? B. rupestris?
Groen Kapitaal. Bevorderende maatregelen voor wilde bijen. Jeroen Scheper
Groen Kapitaal Bevorderende maatregelen voor wilde bijen Jeroen Scheper 3 In Europa ~ 2000 wilde bijensoorten 275 264 357 376 548 913 580 647 1043 Theo Peeters Bloembezoek - Bijen zijn geheel afhankelijk
Nadere informatieBESTUIVERS IN HET LANDSCHAP
BESTUIVERS IN HET LANDSCHAP INTRODUCTIE Biodiversiteit: Biodiversiteit of biologische diversiteit is een graad van verscheidenheid aan levensvormen binnen een gegeven ecosysteem, bioom of een gehele planeet.
Nadere informatieDiversiteit van bestuivers behouden en bevorderen
Diversiteit van bestuivers behouden en bevorderen Waarom eigenlijk, en hoe doen we dat het beste? Arjen de Groot Wageningen Environmental Research 27 februari 2019, Almelo Een rijkdom aan bestuivende insecten
Nadere informatieWilde bijen in en rond Leiden
Wilde bijen in en rond Leiden Welke bijen mogen we in onze streek verwachten? http://www.denederlandsebijen.nl/bijenperregio/leiden/index.htm Arie Koster (bijenmakelaar, stadsecoloog, specialist bijenbeheer)
Nadere informatieBij-vriendelijk Beheer
Bij-vriendelijk Beheer Sabine van Rooij en Anjo de Jong, Wageningen Environmental Research 13 november 2018, Klantendag Benchmark Gemeentelijk Groen Waarom? Voor welke soorten? Bijen o 358 soorten in Nederland:
Nadere informatie(Ge)wilde bijen monitoren! Bijen in het algemeen. Geleedpotigen. Bijen, wespen en vliegen. Dezelfde soort? Waar gaan we het over hebben vanavond?
Waar gaan we het over hebben vanavond? over bijen in het algemeen en : waarom monitoren? wáár vind je bijen? En hoe kun je ze helpen? (Ge)wilde bijen monitoren! welke soorten doen mee? en wat valt er over
Nadere informatieBIJEN IN LEEUWARDEN. Thijs Gerritsen & Bart Franken
BIJEN IN LEEUWARDEN Thijs Gerritsen & Bart Franken Wat komt er aan bod? o Even voorstellen o Bijen: wat zijn dat? o De mens en de bijen Intermezzo Akte 2 o De Leeuwarder bijen o Resultaten en conclusies
Nadere informatieWilde bijen in Amsterdam 2000 en 2014
Wilde bijen in Amsterdam 2000 en 2014 Ontwikkeling van de bijenpopulatie in relatie met beheer Arie Koster Ga voor de Amsterdamse bijen naar: www.denederlandsebijen.nl Inhoud presentatie Een korte terugblik
Nadere informatie3.1 Akkerranden en wilde bestuivers Jeroen Scheper (WUR)
3.1 Akkerranden en wilde bestuivers Jeroen Scheper (WUR) Bestuivende insecten Ca. 88% wilde bloemplanten door insecten bestoven Ca. 84% gewassen in Europa door insecten bestoven Relevantie insectenbestuiving
Nadere informatieNo regret maatregelen voor de natuur
No regret maatregelen voor de natuur Laaghangend fruit en maatregelen op maat Arjen de Groot Wageningen Environmental Research Platform Groen Haarlemmermeer Hoofddorp, 28 januari 2019 Natuurherstel in
Nadere informatieBIJENLANDSCHAP OP DE KAART. Koos Biesmeijer Naturalis Biodiversity Center
BIJENLANDSCHAP OP DE KAART Koos Biesmeijer Naturalis Biodiversity Center Koos.biesmeijer@naturalis.nl BIJENLANDSCHAP OP DE KAART Bijen op de kaart figuurlijk letterlijk Bijenlandschap op de kaart BIJEN
Nadere informatieBijen en fauna-akkers. Wim Veraghtert & Jens d Haeseleer Natuurpunt Studie
Bijen en fauna-akkers Wim Veraghtert & Jens d Haeseleer Natuurpunt Studie Bijen en fauna-akkers Wilde bijen, een korte inleiding Het fauna-akkerproject met RL De Voorkempen: onderzoeksvragen en resultaten
Nadere informatieWilde bijen in natuur- en groenbeheer. Ivo Raemakers Menno Reemer
Wilde bijen in natuur- en groenbeheer Ivo Raemakers Menno Reemer 1 Waarom bijen? Rode Lijst: veel soorten bedreigd Functie in ecosysteem: belangrijke bestuivers Indicator voor natuurbeheer en natuurkwaliteit
Nadere informatieKleurkeur: keurmerk voor goed bermbeheer. Context: steeds minder insecten. -76% insectenbiomassa Anthonie Stip
Kleurkeur: keurmerk voor goed bermbeheer Context: steeds minder insecten Anthonie Stip 1 juni 2018 anthonie.stip@vlinderstichting.nl @birdingstip -76% insectenbiomassa 1 Insectenverlies vooral na mei Biodiversiteit
Nadere informatieHoe gaat het met de wilde bijen?
Hoe gaat het met de wilde bijen? Natuurgebieden het domein van natuurbeheerders Soortenrijk, maar wel achteruitgang t Het agrarische landschap het domein van de boeren Al lange tijd verdwenen Stedelijk
Nadere informatieDe waarde van Bijenlandschappen
De waarde van Bijenlandschappen Sabine van Rooij en Arjen de Groot Wageningen Environmental Research Ondertekening Convenant Bijenlandschap West Brabant 12 December 2018, Roosendaal Betrokken bij: Groene
Nadere informatieDe Bij hoort erbij. 10 juni 2015 Probus 1 Maastricht Guus Gerards
. 10 juni 2015 Probus 1 Maastricht Guus Gerards Wat heb ik met bijen. Als klein jongetje al met mieren en bijen bezig. Grote tuin met fruitbomen Kortom, de natuur en het behoud ervan is mij lief Einstein
Nadere informatieBijen en hun leefomgeving. Lezing door Arie Koster d.d
Bijen en hun leefomgeving Lezing door Arie Koster d.d. 14-11-2013 Inhoud presentatie - Wat zijn bijen - Indeling bijen - Herkenning wilde bijen - Wilde bijen in stedelijk gebied - Groenbeheer voor bijen
Nadere informatieWilde bijen in de betuwe
Wilde bijen in de betuwe Arie Koster Wellantcollege Houten Lector Bijenbeheer en bijenvriendelijke tuinen Wellantcollege laat de bijen zoemen www.denederlandsebijen.nl Arie Koster Welke factoren bepalen
Nadere informatieBij-scholing voor de groenprofessional. Titel presentatie. subtitel
Bij-scholing voor de groenprofessional Titel presentatie subtitel Structureel vergroten van het voedselaanbod en de nestgelegenheid voor wilde bijen in Nederland. Initiatiefnemers Project- & campagnepartners
Nadere informatieBrabantse bijen behoeven betere bescherming (beknopte beschouwing betreffende beheer & beleid) Tim Faasen
Brabantse bijen behoeven betere bescherming (beknopte beschouwing betreffende beheer & beleid) Tim Faasen 1 Wilde bijen in Noord-Brabant 283 wilde soorten (81% van NL) 89 soorten dalend (31%); 64 soorten
Nadere informatieTypische Brabantse bijen. Menno Reemer, Ivo Raemakers, Tim Faasen & John Smit EIS Kenniscentrum Insecten & Ecologica
Typische Brabantse bijen Menno Reemer, Ivo Raemakers, Tim Faasen & John Smit EIS Kenniscentrum Insecten & Ecologica Honingbij Honingbij Sociale volken Honing Huisdier Sociale volken Honing Huisdier Sociale
Nadere informatieVan veenweidegebied tot bijenlandschap. Menno Reemer
Van veenweidegebied tot bijenlandschap Menno Reemer Hoeveel soorten bijen komen er in Nederland voor? Foto s Roy Kleukers Foto Roy Kleukers Honingbij Honingbij, een apart geval Foto Roy Kleukers Sociale
Nadere informatieBijen en hommels. En alles dat je moet weten om ze te beschermen. John Smit EIS Kenniscentrum Insecten
Bijen en hommels En alles dat je moet weten om ze te beschermen John Smit EIS Kenniscentrum Insecten Foto s Roy Kleukers Foto s Roy Kleukers Beschermen van bijen en hommels Honingbij Honingbij Sociale
Nadere informatieHoningbijen in natuurterreinen? { Richtlijn Richtlij voor n be voor he be erd he ers erd Erik van der Spek
Honingbijen in natuurterreinen? { Richtlijn voor beheerders Erik van der Spek Natuurterreinen Natuur staat voorop, medegebruik daarop aangepast. Honingbijen concurrent 1 Ingolf Stephan-Dewenter 1998 kalkgrasland
Nadere informatieWilde bijen (Bron: B. Brugge, Wilde Bijen, Insectenvriendelijk Beheer van Wegbermen Rijkswaterstaat 1992)
Wilde bijen (Bron: B. Brugge, Wilde Bijen, Insectenvriendelijk Beheer van Wegbermen Rijkswaterstaat 1992) De wilde bijen omvatten alle in het wild voorkomende bijen in Noord-Holland. Zij behoren tot de
Nadere informatieSonne Copijn, Bee Foundation
Sonne Copijn, Bee Foundation Waarom deze cursus? Het doel is: 1. Te kijken door de ogen van de bijen. 2. Het vergroten van het aantal bijvriendelijke tuinen 3. Een netwerk op te bouwen om van elkaar te
Nadere informatieAan de slag voor wilde bijen in je tuin. Infoavond - 12 april
Aan de slag voor wilde bijen in je tuin Infoavond - 12 april 1. Honingbijen, hommels, solitaire bijen, zweefvliegen en wespen Eén pot nat? 2. Waarom gaat het niet goed met onze bijen? 3. Minder bijen?
Nadere informatieZorgen om insecten. Insecten. Sinusbeheer Meanderend maaien voor insecten Alle kranten + tv kopten
Sinusbeheer Meanderend maaien voor insecten Alle kranten + tv kopten Zorgen om insecten Anthonie Stip anthonie.stip@vlinderstichting.nl Sinusbeheer meanderend Heeze maaien voor 31 insecten augustus Heeze
Nadere informatieWilde bijen in de stad
Wilde bijen in de stad Nemen stadsbijen toe of af Arie Koster Arie Koster (bijenmakelaar, stadsecoloog, specialist bijenbeheer) www.bijenhelpdesk.nl ariekoster@bijenhelpdesk.nl http://bijenhelpdesk.nl/flyer.pdf
Nadere informatieBijen en volkstuinen
Bijen en volkstuinen Hoe maken we volkstuinen bijenvriendelijk Een selectie van de mogelijkheden Arie Koster Voor meer informatie Voor planten voor bijen, vlinders en andere bloembezoekers www.drachtplanten.nl
Nadere informatieIets over mijzelf. Wilde Bijen. Dit zijn wel bijen. Wat zijn bijen en wat niet? Honingbij. Goudwesp. Zweefvlieg. Sluipwesp Zweefvlieg
Iets over mijzelf Wilde Bijen Frans van Alebeek februari 2013 Onderzoek Bijen & Bloemen in de stad (Lelystad) Wat zijn bijen en wat niet? Dit zijn geen bijen Zweefvlieg Goudwesp Sluipwesp Zweefvlieg Zweefvlieg
Nadere informatieVoorjaarsweekend Tuinplezier EEN TUIN VOL LEVEN. De Botanische Tuinen van de Universiteit Utrecht maart Drachtplanten - Bijenplanten
Voorjaarsweekend Tuinplezier EEN TUIN VOL LEVEN De Botanische Tuinen van de Universiteit Utrecht 11-12 maart 2017 Drachtplanten - Bijenplanten planten voor bijen, vlinders en andere bloembezoekers Deze
Nadere informatieHeideblauwtje Argus-Bläuling en Heivlinder Ockerbindinger Samtfalter. in de Nederlands-Duitse Grensstreek. Jan Hermans NHGL Peter Kolshorn - BSKS
Heideblauwtje Argus-Bläuling en Heivlinder Ockerbindinger Samtfalter in de Nederlands-Duitse Grensstreek Jan Hermans NHGL Peter Kolshorn - BSKS Heideblauwtje Argus-Bläuling en Heivlinder Ockerbindinger
Nadere informatieSamenvatting Inleiding
Inleiding Biodiversiteit in de zin van aantallen soorten kan een cruciale rol spelen voor processen in een ecosysteem. Aangezien wereldwijd de soortenrijkdom achteruitgaat, kan dat het functioneren van
Nadere informatieIn het belang van de bijen Analyse en advies aangaande wilde bijen in Zeist
In het belang van de bijen Analyse en advies aangaande wilde bijen in Zeist Robin van Beers Martin Brussaard Sander Malkus Carolina Castagna Maarten Frank van der Schee Winfried Vertommen ZoomIn Consultancy
Nadere informatieBijen, de meeste mensen jagen ze snel weg wanneer ze te dichtbij
De bijen hebben het zwaar Bijen, de meeste mensen jagen ze snel weg wanneer ze te dichtbij komen. Maar deze beestjes, die overigens lelijk kunnen steken, zijn zeer belangrijk voor de natuur en ons voedsel.
Nadere informatieBijen en Landschapsbeheer
Bijen en Landschapsbeheer Hoe maken we het landschap bijenvriendelijk Wat betekent dat voor de biodiversiteit en de kwaliteit van het landschap Een selectie van de mogelijkheden Arie Koster -- www.bijenhelpdesk.nl
Nadere informatieVoorjaarsweekend Tuinplezier EEN TUIN VOL LEVEN. De Botanische Tuinen van de Universiteit Utrecht maart 2017.
Voorjaarsweekend Tuinplezier EEN TUIN VOL LEVEN De Botanische Tuinen van de Universiteit Utrecht 11-12 maart 2017 Bijen in de tuin www.denederlandsebijen.nl Arie Koster Wat zijn bijen - Insecten zijn dieren
Nadere informatieDrachtverbetering!!! Van het grootste belang!!!!! Aat Rietveld,
Drachtverbetering!!! Van het grootste belang!!!!! Aat Rietveld, yoga.riet@ziggo.nl Wat kan een imker doen?? Luisteren naar de argumenten en motieven van anderen. Voorlichting geven. Netwerken. Samenwerken
Nadere informatieWorkshop. Bijenhotel
Workshop Bijenhotel 1 Blauwe ertsbij 2 Kleine roetbij Wespbij Zweefvlieg - grote ogen - 1 paar vleugels 3 - korte antennes 4 Bij of Wesp? Bijen - Stuifmeel en nectar (larvenvoedsel) - Verzamelapparaat
Nadere informatieHet leven van wilde bijen. Het leven van wilde bijen
Het leven van wilde bijen Biologie & beheer in de praktijk Anne Jan Loonstra Het leven van wilde bijen Samenstelling, onderzoek en fotografie Anne Jan Loonstra, Koeman en Bijkerk bv 1 Bijen Onderwerpen
Nadere informatieImkervereniging de korenbloem. Bart Bakker Jan Breembroek
Wees erbij! Imkervereniging de korenbloem Bart Bakker Jan Breembroek 1 Imkervereniging de korenbloem Gemeente Renkum plus stukje Betuwe 50 leden 102 jaar oud Bestuur: Bart Bakker Jan-Joris van Kampen Jan
Nadere informatieWilde bijen in Deventer 2012
Wilde bijen in Deventer 2012 Jan Smit, Frank van der Meer, Erik van der Spek & Wim Klein Wilde bijen in Deventer 2012 Jan Smit, Frank van der Meer, Erik van der Spek & Wim Klein Colofon 2012, Jan Smit,
Nadere informatieDen Haag Bij voorbeeld. Initiatiefvoorstel voor bijvriendelijk handelen
Den Haag Bij voorbeeld Initiatiefvoorstel voor bijvriendelijk handelen Inleiding Bijensterfte neemt wereldwijd en in Nederland alarmerend toe. Door het grootschalige gebruik van giftige bestrijdingsmiddelen
Nadere informatieBijscholing compostmeesters Insectenhotel. Hotels bouwen voor
Bijscholing compostmeesters Insectenhotel Hotels bouwen voor Algemeenheden geen cursus entomologie : duur 15 minuten Nut (waarom)?? Waarvoor opletten?? tuinafval biedt nesthulp aan allerhande dieren Voorbeelden
Nadere informatieMeer ruimte voor (functionele) biodiversiteit
Meer ruimte voor (functionele) biodiversiteit Waarom eigenlijk en hoe doen we dat het beste? Arjen de Groot Wageningen Environmental Research Bijeenkomst Goed Beezig Wanssum, 13 september 2018 Kennisimpuls
Nadere informatieMinisterie van Landbouw, Natuur en voedselkwaliteit. Nationale Bijenstrategie Bed & Breakfast for Bees
Ministerie van Landbouw, Natuur en voedselkwaliteit Nationale Bijenstrategie 2017-2023 Bed & Breakfast for Bees Waarom een Nationale Bijenstrategie? Bestuivers: bijen, zweefvliegen, kevers, dag- en nachtvlinders
Nadere informatieBijen in Stappengoor Inventarisatie van de wilde bijen op de wilgen
Bijen in Stappengoor Inventarisatie van de wilde bijen op de wilgen Jens Bokelaar s-hertogenbosch, 25 juni 2016 Bijen in Stappengoor 5 Opdrachtgever: Auteur: Marcel Horck Jens Bokelaar Omslagfoto: Wimperflankbij
Nadere informatieHoe maken we bijenhotels?
Hoe maken we bijenhotels? Voor welke bijen doen we dat? Welke bijen mogen we in onze streek verwachten? Op welke planten vliegen deze bijen? Welke factoren bepalen of bijen wel of niet komen? Welke materialen
Nadere informatieBijen zijn geen bijzaak. Tips en weetjes voor een bijenvriendelijke omgeving
Bijen zijn geen bijzaak Tips en weetjes voor een bijenvriendelijke omgeving De bijen hebben het vandaag bijzonder moeilijk. In Vlaanderen verdween de voorbije jaren haast 40 procent van de bijenkolonies.
Nadere informatieDe Bijenwijzer biedt handvatten voor effectief bijenbeheer
tekst carolien wegstapel, pim de kwaadsteniet, tauw bv malou van der sluis, matthijs timmermans, advident beeld carolien wegstapel De Bijenwijzer biedt handvatten voor effectief bijenbeheer 38 vakblad
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 24 april Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 24 april 2018 Beste natuurliefhebber/-ster, De weersverwachting was niet best. Het zou koud zijn en er werd 6 mm regen verwacht. Gelukkig viel het mee. Het heeft heel
Nadere informatieDracht- en biotoopverbetering in Fryslân
Versie 1, 27 maart 2010 Dracht- en biotoopverbetering in Fryslân Foto Minne Bonnema Ideeën over een plantenrijk en bijenvriendelijk Fryslân. Dracht- en biotoopverbetering in Fryslân Ideeën over een plantenrijk
Nadere informatieZe gaat op zoek naar een holletje onder de grond op een droge plaats om er een nest te starten.
De hommel In de vroege lente ontwaakt de hommelkoningin en verlaat haar ondergrondse schuilplaats. Ze gaat op zoek naar een holletje onder de grond op een droge plaats om er een nest te starten. Hommels
Nadere informatieZe gaat op zoek naar een holletje onder de grond op een droge plaats om er een nest te starten.
De hommel Hommels kunnen tot 60% van hun lichaamsgewicht aan stuifmeel meedragen. In de vroege lente ontwaakt de hommelkoningin en verlaat haar ondergrondse schuilplaats. Ze gaat op zoek naar een holletje
Nadere informatieInsectenvriendelijk graslandbeheer. in Midden-Friesland
Insectenvriendelijk graslandbeheer in Midden-Friesland 1 Waarom deze brochure Er zijn steeds minder insecten. Dat is zorgwekkend, want insecten zijn belangrijk voor de bestuiving van onze voedselgewassen
Nadere informatieNATUUR EN BIODIVERSITEIT
NATUUR EN BIODIVERSITEIT Wat hebt u eraan? Biodiversiteit is de verscheidenheid van leven op onze planeet. Het is het fundament van ons welzijn en de economie. We zijn van de natuur afhankelijk voor ons
Nadere informatieVrij Technisch Instituut Grote Hulststraat Tielt tel fax
De houten onderdelen van het insectenhotel zijn machinaal gemaakt door leerlingen van VTI Tielt. Hieronder beschrijven we de belangrijkste stappen bij het maken van de onder- en bovenplank en de zijplanken
Nadere informatieKennis over wilde bijen, hun planten en beheer bij professional is onvoldoende
Tuinbladsnijder op rolklaver Tekst: Wankja Ferguson www.vlindererbij.nl Beeld: Wankja Ferguson Kennis over wilde bijen, hun planten en beheer bij professional is onvoldoende De kennis over de wilde bijen
Nadere informatieBijen en biodiversiteit in tuinen
Bijen en biodiversiteit in tuinen Hoe maken we natuurvriendelijke tuinen die ook geschikt zijn voor bijen Arie Koster Voor voorbeelden van bijenvriendelijke milieus, bijenhotels en een bijenkalender zie:
Nadere informatieMaatregelen voor (bestuivende) insecten op en rond het fruitteeltbedrijf
Maatregelen voor (bestuivende) insecten op en rond het fruitteeltbedrijf Wat is de toegevoegde waarde, en hoe bereiken we die? Arjen de Groot en Sabine van Rooij Wageningen Environmental Research (Alterra)
Nadere informatieBEANTWOORDING SCHRIFTELIJKE VRAGEN van het raadslid mevrouw M.J.E. de Groot. sv RIS Regnr. DSB/ Den Haag, 15 februari 2011
Gemeente Den Haag BEANTWOORDING SCHRIFTELIJKE VRAGEN van het raadslid mevrouw M.J.E. de Groot sv 2011.031 RIS 178468 Regnr. DSB/2011.58 Den Haag, 15 februari 2011 Inzake: Bijen en bestuivende insecten
Nadere informatieNotitie. Inleiding. Achtergrond bijen. Moerland, W. (bsr) & S. Jaarsma (NMR) Groene daken als leefgebied voor wilde bijen
Notitie Opdrachtgever: Auteur: Betreft: n.v.t. Projectnummer: 2012-12-2 Datum: 03-04-2012 Status: Moerland, W. (bsr) & S. Jaarsma (NMR) Groene daken als leefgebied voor wilde bijen definitief bezoekadres:
Nadere informatieWilde bijen en beheer Vlinders, (wilde) bijen en Idylles Presentatie door Wankja Ferguson Eco ontwerp en advies: Vlinder er Bij
Wilde bijen en beheer Vlinders, (wilde) bijen en Idylles Presentatie door Wankja Ferguson Eco ontwerp en advies: Vlinder er Bij U allen welbekend is de honingbij. Er is in Nederland één soort honingbij,
Nadere informatie2 e West-Vlaams Bijensymposium 22/10/2011 Jens D Haeseleer. Vlaanderen, bij-zonder landschap?
2 e West-Vlaams Bijensymposium 22/10/2011 Jens D Haeseleer Vlaanderen, bij-zonder landschap? Inhoud Wilde bijen? Belang van wilde bijen Landschap zonder bijen? Vlaanderen: bij-zonder landschap Wilde bijen?
Nadere informatieKleine schorseneer aan het infuus voortgang herstelplan in Drenthe
Kleine schorseneer aan het infuus voortgang herstelplan in Drenthe WFD-dag, 28 februari 2015 Edwin Dijkhuis Dit project wordt uitgevoerd en mogelijk gemaakt door: Foto: Peter Meininger Portret: Kleine
Nadere informatieAngeldragers Honingbij Solitairebij Hommel Wesp
Insecten Angeldragers Honingbij - Geel en bruin van kleur - Angel met weerhaakjes bij alle werkbijen - Koningin legt eitjes - Leven in kolonie (in de zomer: 30.000-70.000) in een kast of een korf - De
Nadere informatieBlije bijen ontdekkingsroute
Blije bijen ontdekkingsroute Handleiding vragen 1. Het vertrekpunt: START Vragen over de honingbij 2. De wandeling Vragen over de drie bijencategorieën: honingbijen, wilde bijen en hommels. Wilde bij Hommel
Nadere informatieRAADSVOORSTEL EN ONTWERPBESLUIT
RAADSVOORSTEL EN ONTWERPBESLUIT Registratienummer raad 1064559, Datum: Behandeld door: 9 September 2013 P. Bakker Afdeling/Team: Stadsbeheer/ Staf Stadsbeheer Onderwerp: Bevordering bijenstand Purmerend
Nadere informatieBermen en akkerranden. Voor natuurlijke plaagbeheersing. Ir. Bert Van Gils. 02/10/2012, Oedelem
Bermen en akkerranden Voor natuurlijke plaagbeheersing Ir. Bert Van Gils 2/1/212, Oedelem Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek Eenheid Plant www.ilvo.vlaanderen.be Beleidsdomein Landbouw en Visserij
Nadere informatieEen visie op de toekomstige landbouw in Nederland
Een visie op de toekomstige landbouw in Nederland Jan Willem Erisman ALV Markdal, Galder, 24 september 2018 Inhoud Introductie Louis Bolk Instituut Achtergronden huidige landbouw De visie van de minister
Nadere informatieVerslag inventarisatie bijen en angeldragende wespen (Hymenoptera: Aculeata) in Westduinpark en Bosjes van Poot 2015
Verslag inventarisatie bijen en angeldragende wespen (Hymenoptera: Aculeata) in Westduinpark en Bosjes van Poot 2015 Martijn Kos Resultaten In totaal werden er in de periode van 8 maart 2015 tot en met
Nadere informatieAntwoord. van Gedeputeerde Staten op vragen van A.H.K. van Viegen (Partij voor de Dieren) (d.d. 17 mei 2011) Nummer 2486
van Gedeputeerde Staten op vragen van A.H.K. van Viegen (Partij voor de Dieren) (d.d. 17 mei 2011) Nummer 2486 Onderwerp Bijensterfte en gebruik bestrijdingsmiddelen Aan de leden van Provinciale Staten
Nadere informatieTobi en. de wilde bijen
Tobi en de wilde bijen Het is eindelijk paasvakantie en Tobi komt aan op de boerderij van zijn oom. Zijn nichtje Hanna wacht al op hem. Ze knuffelt Tobi en lacht: Kom, we gaan spelen! Lachend en pratend
Nadere informatieWORKSHOP BIJENFOTOGRAFIE
WORKSHOP BIJENFOTOGRAFIE Hoe fotograferen we wilde bijen om ze later als soort te herkennen? Arie Koster www.denederlandsebijen.nl Arie Koster (bijenmakelaar, stadsecoloog, specialist bijenbeheer) www.bijenhelpdesk.nl
Nadere informatieBIJENGIDSJE. Ontdek de bijen en hommels die in het voorjaar in de tuin vliegen. Wat zoemt er in jouw achtertuin?
BIJENGIDSJE Ontdek de bijen en hommels die in het voorjaar in de tuin vliegen Wat zoemt er in jouw achtertuin? 1 Colofon 2 Tekst: Vincent Kalkman & Menno Reemer Tekeningen: Jeroen de Rond Nederland Zoemt
Nadere informatieWilde bijen in de stad
Wilde bijen in de stad Nemen stadsbijen toe of af en wat hebben we te verliezen Dat! http://www.denederlandsebijen.nl/bijenperregio/maastricht/index.htm Arie Koster Arie Koster (bijenmakelaar, stadsecoloog,
Nadere informatieTuinen, refugia voor bedreigde wilde bijen?
Tuinen, refugia voor bedreigde wilde bijen? RAPPORT Natuur.studie nummer 4 2014 Jens D Haeseleer, Cindy Dubois, Wim Tollenaers, Peter Berx, Jorg Lambrechts, Wouter Vanreusel, Albert Vandyck & Maarten Jacobs
Nadere informatieNieuwsbrief» Stichting Natuurvrienden Capelle aan den IJssel e.o. nummer 2 april 2012. Metselbijen
Stichting Natuurvrienden Capelle aan den IJssel e.o. Nieuwsbrief» nummer 2 april 2012 Het jaar 2012 is het jaar van de bever, van de das, van de historische buitenplaatsen, van de draak en van nog een
Nadere informatieHoe maken we bijenhotels?
Hoe maken we bijenhotels? Voor welke bijen doen we dat? Welke bijen mogen we in onze streek verwachten? Op welke planten vliegen deze bijen? Welke factoren bepalen of bijen wel of niet komen? Welke materialen
Nadere informatieWilde planten voor wilde bijen
Lathyrusbijen op brede lathyrus Wilde planten voor wilde bijen Over geschikte begroeiing en andere voorwaarden in de tuin Tekst en foto s: Arie Koster Wilde bijen staan al een aantal jaren in de belangstelling
Nadere informatieBiodiversiteit in tuinen
Biodiversiteit in tuinen Hoe maken we natuurvriendelijke tuinen Enkele aandachtspunten en voorbeelden Voor meer informatie voor ecologisch groenbeheer voor bijen en andere bloembezoekende insecten www.bijenhelpdesk.nl
Nadere informatieAnne Pieter Nicolai (0511) Z /S
Raadsvoorstel Vergadering Agendapunt Status Programma Portefeuillehouder Behandelend ambt. Email Telefoonnummer Zaak / Stuknummer : 23 januari 2014 11 Opiniërend (3) Infrastructuur mw H. Rijpstra Anne
Nadere informatieEEN INSECT Groep 1-2 & Groep 3-4
IEK EEN INSECT ------------------------------------------ Groep 1-2 & Groep 3-4 WELKOM He! Wat leuk dat jullie met de klas een bezoek komen brengen aan ons museum. Wij zijn een Natuurhistorisch Museum,
Nadere informatieBeneluxseminarie, workshop bestuivers 08/11/2011 Jens D Haeseleer. Beneluxseminarie Educatie over Biodiversiteit via Voeding. Workshop Bestuivers
Beneluxseminarie, workshop bestuivers 08/11/2011 Jens D Haeseleer Beneluxseminarie Educatie over Biodiversiteit via Voeding Workshop Bestuivers Inhoud Bestuiving Bestuivers Belang van bestuiving voor voedselvoorziening
Nadere informatie357 soorten wilde bijen in Nederland. Wereldwijd c. 20,000 soorten
357 soorten wilde bijen in Nederland Wereldwijd c. 20,000 soorten Bijen zijn kwetsbaar en robuust tegelijk Kustbehangersbij, Megachile maritima Staatsbosbeheer reservaat Plak 17, Terschelling Pluimvoetbij,
Nadere informatiePlanten in bossen: beheer en biodiversiteit
Planten in bossen: beheer en biodiversiteit Arnout-Jan Rossenaar Foto s: Heukels CD-ROM Opzet lezing Bos in Nederland Bosplanten Bostypen Ontwikkeling bos voedselarme grond Beheer en biodiversiteit (Edese(
Nadere informatieBIJENPLAN GEMEENTE KASTERLEE
BIJENPLAN GEMEENTE KASTERLEE Achtergrond Het gaat niet goed met de bijen, zowel de honingbijen als de solitaire bijen hebben het moeilijk. Ziekten, pesticiden, maar ook het verdwijnen van nestgelegenheid
Nadere informatieVeldbezoeken Het gebied is op 16 juli 2014 bezocht door Menno Reemer (EIS) samen met Hendrik Baas (gemeente Zoetermeer).
Bijenvraagbaak casus 1: Zoetermeer Westerpark Menno Reemer (EIS Kenniscentrum Insecten) & Robbert Snep (Alterra) 6 oktober 2014 Vraagsteller: Hendrik Baas (Gemeente Zoetermeer) Gebied: Zoetermeer, Westerpark,
Nadere informatieBureauonderzoek natuurwaarden wijzigingsplan Boekenrode
Bureauonderzoek natuurwaarden wijzigingsplan Boekenrode Natuurwaardenkaart Voor het inventariseren van de natuurwaarden van Heemstede zijn in het rapport Natuurwaardenkaart van Heemstede Waardering van
Nadere informatieBestuiving = instandhouding van soorten
Bestuivers vandaag? Bestuiving = instandhouding van soorten MiNa Raad Wuustwezel 17.06.2013 2 Bestuiving van de natuurlijke flora DIENT DE VOORTPLANTING Bestuiving van cultuurgewassen DIENT (o.a.) DE PRODUCTIE
Nadere informatieBIODIVERSITEIT IN BELGIË. Bijen in de kijker. Leer ze kennen en help mee ze te beschermen!
BIODIVERSITEIT IN BELGIË Bijen in de kijker Leer ze kennen en help mee ze te beschermen! 1 Met dit educatieve boekje willen we leerkrachten en leerlingen uit het secundair onderwijs en leerkrachten van
Nadere informatieWilde bijen. Levenswijze, herkenning en beheer. Arie Koster. Voor meer informatie
Wilde bijen Levenswijze, herkenning en beheer Arie Koster Voor meer informatie voor ecologisch groenbeheer voor bijen en andere bloembezoekende insecten www.bijenhelpdesk.nl Voor planten voor bijen www.drachtplanten.nl
Nadere informatieSolitaire bijen: van koele minnaar tot trouwe partner in de fruitteelt, Agrolink workshop 04/05/2016
Solitaire bijen: van koele minnaar tot trouwe partner in de fruitteelt, Agrolink workshop 04/05/2016 dr. ir. Tim Belien diensthoofd Zoölogie pcfruit vzw Dit project is gefinancierd binnen het Interreg
Nadere informatieVerbloemen wij het bijenprobleem? Arjen Strijkstra, Lectoraat bijengezondheid VHL Leeuwarden
Verbloemen wij het bijenprobleem? Arjen Strijkstra, Lectoraat bijengezondheid VHL Leeuwarden Verbloemen wij het bijenprobleem? Plaatsvervangend lector Bijengezondheid, Arjen Strijkstra, vertelt in zijn
Nadere informatieBegin van een hobby (1983)
Wilde Bijen Frans van Alebeek april 2011 Voor de KNNV afdeling Lelystad Begin van een hobby (1983) Vosje (Andrena fulva) Signaalbij (Nomada signata) Grote wolzwever (Bombylus major) Insecten in Nederland
Nadere informatieBijen in Leuven. De natuur heeft je nodig. En vice versa. RAPPORT Natuur.studie nummer 17 2014. Jens D Haeseleer
Bijen in Leuven RAPPORT Natuur.studie nummer 17 2014 Jens D Haeseleer De natuur heeft je nodig. En vice versa. Wilde bijen in Leuven Onderzoek naar voorkomen van wilde bijensoorten in het Leuvense stadscentrum
Nadere informatieBijen op het landbouwbedrijf. Boki Luske 31 Maart 2017
Bijen op het landbouwbedrijf Boki Luske 31 Maart 2017 Inhoud Boer, bij en burger geschiedenis Methodes om te werken aan een bijvriendelijker platteland Natuurinclusieve landbouw Bij, Boer & Burger: voorheen
Nadere informatieStichting BEE Foundation. januari 2016
Stichting BEE Foundation januari 2016 Alarmerende situatie Bestuivende insecten zijn de basis van het voedselweb. Zij zorgen door bestuiving voor 35 tot 75% van het voedsel voor mens en dier. Wereldwijd
Nadere informatie