2 e West-Vlaams Bijensymposium 22/10/2011 Jens D Haeseleer. Vlaanderen, bij-zonder landschap?

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "2 e West-Vlaams Bijensymposium 22/10/2011 Jens D Haeseleer. Vlaanderen, bij-zonder landschap?"

Irena van Beek
6 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 2 e West-Vlaams Bijensymposium 22/10/2011 Jens D Haeseleer Vlaanderen, bij-zonder landschap?

2 Inhoud Wilde bijen? Belang van wilde bijen Landschap zonder bijen? Vlaanderen: bij-zonder landschap

3 Wilde bijen? ± 375 soorten Zeer diverse levenswijzen parasitair solitair sociaal

4 Wilde bijen? - nesten 30 soorten 290 soorten 55 soorten

5 Wilde bijen? - voedsel Belang van stuifmeel (voedsel voor larven) en nectar (energiebehoefte voor adulten) Specialisten (oligo- en monolecten) en generalisten (polylecten) Symbiose tussen planten en bijen => bestuiving

Belang van (honing)bijen Gewas Appel Productie in ton 420 730 Marktwaarde in $/ton 710 Afhankelijkh eid insecten 1 Aandeel honingbij 0,9 Econ waarde honingbij 268 846 470 Aardbei 48 100 2 570 0,8 0,8

6 Belang van (honing)bijen Gewas Appel Productie in ton Marktwaarde in $/ton 710 Afhankelijkh eid insecten 1 Aandeel honingbij 0,9 Econ waarde honingbij Aardbei ,8 0, Komkommer ,9 0, Peer ,7 0, Totaal Aardappel Tarwe Economische waarde van / jaar

7 Belang van bijen 2/3 van alle planten afhankelijk van bijen voor bestuiving 1/3 van alle landbouwgewassen Groenteteelt: courgette, aubergine, augurk, paprika, pompoen, tomaat, Fruitteelt: appel, peer, kersen, aardbei, abrikoos, pruim, framboos, blauwe bes en ander klein fruit Zaadteelt: koolzaad (20% hogere opbrengst)

8 Belang van wilde bijen

9 Belang van wilde bijen Scheper J., Kleijn D., Reemer M. (2011) De relevantie van wilde bijen voor de bestuiving van landbouwgewassen. De Levende Natuur 112 (3):

10 Belang van wilde bijen Wilde bijen waren met 59% van het totale aantal exemplaren de talrijkste bloembezoekers in de onderzochte appel- en perenboomgaarden. Honingbijen volgen met 29% en zweefvliegen met 12%... Reemer M., Kleijn D. (2010) Wilde bijen als bestuivers in appel- en perenboomgaarden in de Betuwe, Rapport van de Stichting EIS, EIS , Leiden, 24 pp

11 Belang van wilde bijen

12 Belang van wilde bijen pollenverzamelaars bestuiven bovendien veel efficiënter dan bijen die alleen nectar zoeken, zoals bv. mannetjesbijen en de meeste werksters van de Honingbij Monzón V.H., Bosch J. Renata J. (2004) Foraging behaviour and pollinating effectiveness of Osmia cornuta (Hymenoptera: Megachilidae) and Apis mellifera (Hymenoptera: Apidae) on Comice pear, Apidologie 35, dat een gemiddelde van appel bloesems bezocht werden per vrouwtje van de Rosse metselbij gedurende de 15 dagen durende bloeiperiode. Dit betekent dat 530 nestelende vrouwtjes per hectare voldoende zijn om in te staan voor een voldoende bestuiving Vicens N., Bosch J. (2000) Pollination efficacy of Osmia cornuta and Apis mellifera (Hymenoptera: Megachilidae, Apidae) on Red Delicious Apple, Environ. Entomol. 29, Rosse metselbij (Osmia rufa) = bestuivings-equivalent van 120 werksters van Honingbij (Apis mellifera) O Toole C. (2000) The Red mason bee: taking the sting out of bee keeping. Banbury, Osmia Publications, 35p.

13 Belang van wilde bijen?

14 Belang van wilde bijen Belang van (juiste) nestgelegenheid

Belang van wilde bijen Ook rekening houden met alternatieve/additionele voedselbronnen Sleedoornhagen en ingezaaide stroken koolzaad => verhoogde

15 Belang van wilde bijen Ook rekening houden met alternatieve/additionele voedselbronnen Sleedoornhagen en ingezaaide stroken koolzaad => verhoogde bevruchting bij peer Maccagnani B., Burgio G., Stanisavljevic L. Ž., Maini S. (2007). Osmia cornuta management in pear orchards, Bulletin of Insectology 60 (1): 77-82

16 Landschap zonder bijen? Belang van maatregelen op landschapsniveau Achteruitgang vooral in landbouwgebied

17 Landschap zonder bijen? Positief effect van kleine landschapselementen, permanente graslanden en natuurgebieden Steffan-Dewenter I. (2003) Importance of Habitat Area and Landscape Context for Species Richness of Bees and Wasps in Fragmented Orchard Meadows. Conservation Biology 17 (4), Garibaldi L.A. et al. (2011) Stability of pollination services decreases with isolation from natural areas despite honey bee visits. Ecology Letters 14: Ook gebruik maken bloemenmengsels en tijdelijke natuur om stapstenen te maken in het landschap

Landschap zonder bijen? 0.25 ha 0.5 ha 4 7 4 8 1 5 6 2 3 Klavermix.

pratense Rode klaver 1.0 ha 0 ha - control Fijnbladige

18 Landschap zonder bijen? 0.25 ha 0.5 ha Klavermix. 20% Lotus corniculatus Rolklaver Trifolium hybridum Bastaardklaver Trifolium pratense Rode klaver 1.0 ha 0 ha - control Fijnbladige grassen 80% e.g. Festuca rubra Rood zwenkgras Afstand patches = 3 km ± 0.23km Big Bee , experimenteel ontwerp

19 Landschap zonder bijen? meeste bijen foerageren binnen een straal van 250 meter 250m Dit gebied omvat 20 ha. 2. Individuele grootte van 0.25 tot 0.5 ha is aanvaardbaar In 100 ha passen 5 vlekken die op een gelijke afstand van 250m van elkaar liggen. Dit maakt 1.5 tot 2.5 ha. Hoe armer de omgeving, hoe meer moet ingezaaid worden

20 Vlaanderen: bijzonder landschap? MINA-project Landschap zonder bijen of bijzonder landschap? 1/12/ /11/2012 Natuurpunt Studie, ism Natuurpunt Educatie, VNIF & Universiteit Gent vergroten van kennis over wilde bijen, beschikbaar maken van bijenvriendelijke maatregelen en het stimuleren van samenwerkingsverbanden.

21 Vlaanderen: bijzonder landschap? leeg landschap natuurlijk landschap geen inzaai inzaai geen inzaai inzaai

22 Vlaanderen: bijzonder landschap? Onderzoeksvragen: Welke soorten wilde bijen komen voor in landbouwgebied? Effect inzaaien bloemenmengsels? Effect Kleine LandschapsElementen? Interactie Kleine LandschapsElementen - bloemenmengsels?

23 Vlaanderen: bijzonder landschap? Aanmaak technische fiches Landbouwers en andere terreinbeheerders. Aanleg bijenvriendelijke vegetaties Gemeenten, overheden en bedrijven. Beheer van bermen en openbaar groen Aanmaak afwegingskader Duurzame keuzes ontwikkeling en beheer van insectenvriendelijke vegetaties

24 Vlaanderen: bijzonder landschap? Oprichting Aculea, werkgroep wilde bijen en wespen Gericht op inventarisaties en opleiding bijenkenners

25 Vlaanderen: bijzonder landschap? bijenaanbod Natuurpunt (zie ook folder) Voordrachten Cursussen Kant-en-klare bijenhotels

26 Bedankt!

Vergelijkbare documenten

Beneluxseminarie, workshop bestuivers 08/11/2011 Jens D Haeseleer. Beneluxseminarie Educatie over Biodiversiteit via Voeding. Workshop Bestuivers

Beneluxseminarie, workshop bestuivers 08/11/2011 Jens D Haeseleer Beneluxseminarie Educatie over Biodiversiteit via Voeding Workshop Bestuivers Inhoud Bestuiving Bestuivers Belang van bestuiving voor voedselvoorziening