Het leven van wilde bijen. Het leven van wilde bijen

Transcriptie

1 Het leven van wilde bijen Biologie & beheer in de praktijk Anne Jan Loonstra Het leven van wilde bijen Samenstelling, onderzoek en fotografie Anne Jan Loonstra, Koeman en Bijkerk bv 1

2 Bijen Onderwerpen Algemeen: kennis maken met bijen Levensbehoeften Beheer in de praktijk Algemene resultaten inventarisatie SES gebieden Afsluiting Algemeen Kenmerken Vliesvleugelige angeldragende insecten Vertakte haren Afgeplatte achtertarsen (voet) Larven groeien op in speciaal aangelegde kamer Voedsel is stuifmeel en nectar 2

3 Levensbehoeften van bijen Voedsel Kieskeurig of niet kieskeurig (oligolectisch of polylectisch Nestgelegenheid Ondergrondse nesten en bovengrondse nesten Nestmaterialen Bladstukjes Plantenmortel Plantenharen Hars Aarde Zon en beschutting Landschapsstructuren Gradiënten Levensbehoeften van bijen 3

4 Levensbehoeften van bijen Voedsel Optimale terreinen Nest- gelegenheid Nest- materialen Zon en Beschutting Appelbergen, Glimmen Levensbehoeften van bijen Voedsel Optimale terreinen Nest- gelegenheid Nest- materialen Zon en Beschutting Krekelberg en Bemelerberg 4

5 Beheer in de praktijk Voedselaanbod Uitgangspunt van ingrepen Voordelen/Nadelen van ingrepen Nestplaatsen Alternatieven Landschaps- elementen Beheer in de praktijk: Voedselaanbod en maaien Voedselverrijking remmen Te grote verruiging tegengaan Vroegtijdig maaien zorgt voor vernietiging voedselaanbod Insectenfauna kan zich niet of moeizaam (verder) ontwikkelen Ontwikkeling en overwintering dagvlinders komt in gevaar Gefaseerd maaien Kruidenrijke en houtige zomen overhouden Hunzezone

6 Beheer in de praktijk: Voedselaanbod en begrazing Voordelen: Onderhoud geeft geen overlast Methode is min of meer natuurlijk Langdurige begrazing kan gevarieerde flora en fauna vernietigen Bodem wordt verrijkt door mest Begrazing toelaten in gebieden waar diversiteit flora en fauna laag is en waar geen doelstellingen liggen Meest waardevolle delen niet inrasteren Corpus Den Hoorn 2010 Beheer in de praktijk: Snoeien en kappen Teveel dichtgroei voorkomen Volledig wegsnoeien opslag zorgt voor onbreken voedsel volgende jaar Zwerm en beschuttingsplaatsen verdwijnen Opslag gefaseerd terugsnoeien Overgebleven opslag wilg, Helperzoom

7 Beheer in de praktijk: Eenzijdigheid Voedselaanbod alleen aanwezig in beperkte periode v.h. jaar Onderlinge aansluiting is nodig bij beperkte bloeitijd per dag Onderlinge aansluiting is nodig bij lange vliegperiode Inbrengen andere soorten uit dezelfde familie Strook met Gewoon biggenkruid, Helperzoom 2012 Beheer in de praktijk: Eenzijdigheid Voedselaanbod alleen aanwezig in beperkte periode v.h. jaar Onderlinge aansluiting is nodig bij beperkte bloeitijd per dag Onderlinge aansluiting is nodig bij lange vliegperiode Inbrengen andere soorten uit dezelfde familie Oever met Fluitenkruid, Helperdiepje

8 Beheer in de praktijk: Nestplaatsen en maaien/graven oeverzones en waterlichamen Openhouden watergang of oever Rietgallen worden pas na 2 of 3 jaar gebruiksklaar Vroegtijdig maaien vernietigd voedselplanten Voordelen: Voedselverrijking kan geremd worden Gefaseerd maaien of graven Nestplaats Rietsigaargalbij, Drielanden 2009 Beheer in de praktijk: Nestplaatsen en kappen Voorkomen dichtgroei en gevaar wegnemen Bovengrondse nestplaatsen worden vernietigd Op lange termijn is geen perspectief op voldoende dood hout Kappen alleen bij gevaar langs infrastructuur, elders alle dood hout laten staan/liggen Langs infrastructuur kunnen zware stammen ontdaan worden van takken Nestplaats Rosse metselbij, Stadspark

9 Beheer in de praktijk: Nestplaatsen en kappen Voorkomen dichtgroei en gevaar wegnemen Bovengrondse nestplaatsen worden vernietigd Op lange termijn is geen perspectief op voldoende dood hout Kappen alleen bij gevaar langs infrastructuur, elders alle dood hout laten staan/liggen Langs infrastructuur kunnen zware stammen ontdaan worden van takken Teruggesnoeide braam, Hoornseschans 2012 Beheer in de praktijk: Nestplaatsen en maaien Teveel voedselverrijking en verruiging tegengaan Vroeg maaien en afvoeren maaisel is nadelig voor insectenfauna Zomen met lichte houtige gewassen worden vernietigd Voordelen: Bodem blijft goed bereikbaar Gefaseerd maaien Rabenhaupt talud 9

10 Beheer in de praktijk: Landschapselementen en totale opruiming Opruimen totaal verruigde tereinen De meeste basiselementen worden (tijdelijk) vernietigd Aanwezige insectenfauna wordt afgevoerd Voordelen: Verruiging wordt (tijdelijk) teruggedrongen Gefaseerd maaien Gefaseerd schrapen Hoornsemeer totale ruiming 2010 Beheer in de praktijk: Landschapselementen en totale opruiming Opruimen totaal verruigde tereinen De meeste basiselementen worden (tijdelijk) vernietigd Aanwezige insectenfauna wordt afgevoerd Voordelen: Verruiging wordt (tijdelijk) teruggedrongen Gefaseerd maaien Gefaseerd schrapen Foerageer en ontmoetingsplaatsen in het landschap zandbijen 10

11 Monitoring in het kader van de Stedelijke Ecologische Structuur Resultaten inventarisatie Groningen soorten totaal 76 soorten Honingbij 2 Aardhommel 3 Rosse metselbij Kaarten: W. Patberg. Databron: A.J. Loonstra Monitoring in het kader van de Stedelijke Ecologische Structuur Resultaten inventarisatie Groningen

12 Afsluiting Monitoring in het kader van de Stedelijke Ecologische Structuur Groningen 2012 Inventarisatie bijen Rapport A.J. Loonstra W. Patberg Afsluiting Meer informatie Websites: Contact: Grasbij Andrena flavipes op perenbloesem Giesser-Wildeman, Zaltbommel 12