Bijen en Landschapsbeheer
|
|
- Christel Bauwens
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Bijen en Landschapsbeheer Hoe maken we het landschap bijenvriendelijk Wat betekent dat voor de biodiversiteit en de kwaliteit van het landschap Een selectie van de mogelijkheden Arie Koster
2 Biodiversiteit in de praktijk Biodiversiteit staat voor biologische verscheidenheid. Dit begrip heeft betrekking op soorten, genen en ecosystemen op een bepaalde plek of in een bepaald landschap. Dat kan in de ruimste zin de hele aarde omvatten, maar ook in enge zin een achtertuin.
3 De biodiversiteit in het landschap wordt beplaald door de landschapselementen en hun beheer Landschapselementen kunnen bijdragen aan de biodiversiteit van wilde bijen als aan een aantal strikte voorwaarden is voldaan: Stuifmeel en nectar bronnen (dus bloemen) moeten aanwezig zijn. Nestgelegenheid voor wilde bijen moet aanwezig zijn. Synchronisatie tussen de bloei van planten en het vliegen van bijen mag niet worden verstoord. Als de bijen vliegen moeten de planten bloeien. Naast deze basisprincipes is voor de biodiversiteit van wilde bijen verscheidenheid in voedsel (palnten) en nestgelegenheid noodzakelijk.
4 Enkele voorbeelden Bijensoort Voedselbron Nestplaats milieu Pluimvoetbij gele lintbloemen zandgrond open grasland Slobkousbij Grote wederik Zandige bodems Natte ruigte Heggenrankbij Heggenrank Zandige bodems Droog struweel Rietsigaarbij Diverse bloemen Rietsigaar (gal) Natte/vochtige ruigte Wormkruidbij Boerenwormkr. Taluds/muren Droge ruigte Maskerbijen Diverse bloem Holle stengels Ruigte en stuweel
5 Alles draait om stuifmeel en nestgelenheid
6 Wormkruidbij vliegt op composieten o.m. op boerenwormkruid. Dus na de bloei maaien
7 Pluimvoetbij op composieten o.m. op speerdistel. Dus na de bloei maaien
8 Kattenstaartbij op kattenstaart Dus na de bloei maaien
9 Samenhang diversiteit bijen en diversiteit flora en vegetatie Bijen zijn volledig afhankelijk van stuifmeel en vrijwel volledig afhankelijk van nectar De diversiteit van bijen en andere bloembezoekende insecten is onlosmakelijk gekoppeld aan de diversiteit van de flora. De diversiteit van de flora is gekoppeld aan de diversiteit van het landschap en het beheer van de afzonderlijke landschapselementen. Vooral in Nederlandse cultuurlandschap is de floristische diversiteit sterk van het beheer afhankelijk. Het gaat om het beheer van: bermen, graslanden, beplantingen, oevers, akkerranden, parken, tuinen en vele andere groene terreinen. Hier wordt alleen op enkele lintvormige elementen in gegaan.
10 Voor bijen moet dit beheer zijn gericht op: Een zekere floristisch diversiteit. Floristisch diversiteit gaat vaak gepaard met een diverse bijenstand. Ongestoorde ontwikkeling van de vegetatie in het vliegseizoen van deze bijen. Als door te vroeg maaien de bloei van planten wordt vertraagt of onderbroken, verdwijnen de bijen. Als de bijen beginnen te vliegen moeten bloeiende planten aanwezig zijn. Maaien betekent dat de bloei van planten 2 tot 4 weken wordt onderbroken of definitief stopt. (Synchonisatie!) Het bevorderen en het instand houden van nestgelegenheid. Dat lukt niet altijd voor alle potentieel voorkomende bijen. Gedifferentieerd en/of gefaseerd beheer leidt tot ruigte en struweel. Aanleggen van kleinschalige beplantingen in combinatie met bevorderen van bloemrijke vegetaties.
11 Oorspronkelijk was deze zandige grond voedselarm en zuur, maar door omgevingsfactoren is de bodem matig voedselrijk geworden en vormt zo een favoriete plek voor stijf havikskruid. Deze vegetatie hoeft eenmaal per jaar te worden gemaaid.(oosterwolde 1997). Deze vegetaties worden vaak al voor of tijdens de bloei gemaaid. Komen wel weer in bloei maar hebben dan geen functie meer voor wilde solitaire bijen.
12 Op deze plek met grote wederik zou de slobkousbij moeten vookomen. Maar omdat deze vegetatie laat in de voorjaar/vroeg in de zomer is gemaaid. Bloeit deze plant pas eind juli begin augustus. Te laat voor de slobkousbij die alleen op deze plant voorkomt.
13 Een voorbeeld van waar het lang goed ging. Er is alleen na de bloei gemaaid. Dit heeft geleid tot de aan wezigheid van de Slobkousbij. Door een andere beheerder is er later weer te vroeg gemaaid waardoor de slobkousbij weer is verdwenen.
14 Slobkousbij op grote wederik
15 Een voorbeeld van een stadsrand: In dit park en op andere plaatsen in Veenendaal komt grote kattenstaart al meer dan 10 jaar talrijk voor. Wordt gewoonlijk na de bloei gemaaid. Resultaat een grote populatie van de kattenstaartbij. Deze bij komt pas eind juli op gang. In juli augustus maaien is desastreus voor deze bijenpopulatie.
16 Kattenstaartbij in actie
17 Gewone engelwortel langs het Randmeer bij Elburg (2007). Zulke stroken hoeven in principe niet te worden gemaaid, zolang er geen houtopslag is. De vraag is hier waarom het dijktalud is gemaaid. Dit is een beeld dat vrijwel overal in Nederland is te zien.
18 Vegetatie en nestgelegenheid: bij stuikhei levert dat vaak geen problemen op er zijn meestal wel plekken te vinden waar bijen kunnen nestelen. Maar het kan geen kwaad om open plekken te ceeren.
19 Op deze plek komt de heidezijdebij talrijk voor langs de randen van de vegetatie zijn vordoende open plekken.
20 Een open plek in een heischrale berm: zeer goed voor bijen die in de grond nestelen.
21 Heidezandbij op struikhei
22 Het beheer moet zorgvuldig gebeuren zonder te veel rijsporen.
23 Hoe lichter het materieel des te beter het resultaat: vinger balk en bos maaier zijn de beste alternatieven voor de zeis. Op deze plek (spoorwegtalud ZL) werd jaarlijks 1/3 deel van de vegetatie gemaaid. (Gefaseerd beheer)
24 Conclusies: wat te doen om de wilde bijenstand te bevorderen Streven naar bloemrijke en floristisch diverse vegetaties d.m.v. extensief, gefaseerd en/ of gedifferentieerd maaibeheer dat in principe nooit voor of tijdens de bloei mag plaats vinden. Grof beheer (sporenvorming, slordig maaien onzorgvuldig afvoeren van maaisel en te laat afvoeren van maaisel ) moet worden voorkomen door goede afspraken. Houd er rekening mee dat veel opdrachten worden doorgesluisd naar onderaannemers. Dit gaat heel vaak ten koste van de kwaliteit van het beheer. Omdat in de toekomst te voorkomen moet er worden gestreefd naar aan andere uitbestedings trategie. Kleinschalige uitbesteding die de Europese regelgeving omzeilen. Kost iets meer maar leidt wel tot betere kwaliteit. Daarbij moet het eerst worden gedacht aan provinciaal landschapsbeheer. Daar zit vaak de kennis van de natuur in de regio. Nestgelegenheid creëren en/of in stand houden door creëren van: Open grond Ruigte en zomen Klein schalige beplantingen \
25 Voor uitvoerige informatie wordt verwezen naar:
26 De biodiversiteit in het landschap wordt beplaald door de landschapselementen en hun beheer Landschapselementen kunnen bijdragen aan de biodiversiteit van wilde bijen als aan een aantal stricte voorwaarden is voldaan: Stuifmeel en nectar bronnen (dus bloemen) moeten aanwezig zijn. Nestgelegenheid voor wilde bijen moet aanwezig zijn. Synchronisatie tussen de bloei van planten en het vliegen van bijen mag niet worden verstoord. Als de bijen vliegen moeten de planten bloeien. Naast deze basis principes is voor de biodiversiteit van wilde bijen verscheidenheid in voedsel en nestgelegenheid noodzakelijk.
Meer wilde bijen in en om stedelijk gebied
Meer wilde bijen in en om stedelijk gebied Arie Koster Slobkousbij Wilde bijen, met uitzondering van de meest algemene hommels, zag je vroeger nauwelijks in het stedelijke groen. Het openbaar groen werd
Nadere informatieGroenbeheer met oog voor bijen
Groenbeheer met oog voor bijen Voorbeelden van bijenvriendelijk beheer in openbaar groen toepasbaar in Groningen, Friesland en Drenthe Arie Koster Voor meer informatie voor ecologisch groenbeheer voor
Nadere informatieBijen en volkstuinen
Bijen en volkstuinen Hoe maken we volkstuinen bijenvriendelijk Een selectie van de mogelijkheden Arie Koster Voor meer informatie Voor planten voor bijen, vlinders en andere bloembezoekers www.drachtplanten.nl
Nadere informatieEcologische vegetatiebeheer van bermen, taluds van watergangen en greppels. in Drenthe buiten de natuurgebieden
Ecologische vegetatiebeheer van bermen, taluds van watergangen en greppels in Drenthe buiten de natuurgebieden Voor meer informatie over ecologisch groenbeheer www.bijenhelpdesk.nl www.bijenbeheer.nl Arie
Nadere informatieInrichting en beheer van groen voor insecten in het bijzonder wilde bijen
Inrichting en beheer van groen voor insecten in het bijzonder wilde bijen Hoe maken we het landschap bijenvriendelijk Een selectie van de mogelijkheden Voor meer informatie voor ecologisch groenbeheer
Nadere informatieDrachtverbetering!!! Van het grootste belang!!!!! Aat Rietveld,
Drachtverbetering!!! Van het grootste belang!!!!! Aat Rietveld, yoga.riet@ziggo.nl Wat kan een imker doen?? Luisteren naar de argumenten en motieven van anderen. Voorlichting geven. Netwerken. Samenwerken
Nadere informatieBermenplan Assen. Definitief
Definitief Opdrachtgever: Opdrachtgever: Gemeente Assen Gemeente Mevrouw Assen ing. M. van Lommel Mevrouw M. Postbus van Lommel 30018 Noordersingel 940033 RA Assen 9401 JW T Assen 0592-366911 F 0592-366595
Nadere informatieVoorjaarsweekend Tuinplezier EEN TUIN VOL LEVEN. De Botanische Tuinen van de Universiteit Utrecht maart Drachtplanten - Bijenplanten
Voorjaarsweekend Tuinplezier EEN TUIN VOL LEVEN De Botanische Tuinen van de Universiteit Utrecht 11-12 maart 2017 Drachtplanten - Bijenplanten planten voor bijen, vlinders en andere bloembezoekers Deze
Nadere informatieWilde bijen in de betuwe
Wilde bijen in de betuwe Arie Koster Wellantcollege Houten Lector Bijenbeheer en bijenvriendelijke tuinen Wellantcollege laat de bijen zoemen www.denederlandsebijen.nl Arie Koster Welke factoren bepalen
Nadere informatieWat hebben bijen nodig?
Wat hebben bijen nodig? Plek om te nestelen en te schuilen Genoeg voedsel Bijen zijn volledig afhankelijk van bloemen: stuifmeel (bouwstof) en nectar (brandstof). Hoe meer floristische diversiteit, hoe
Nadere informatieBij-scholing voor de groenprofessional. Titel presentatie. subtitel
Bij-scholing voor de groenprofessional Titel presentatie subtitel Structureel vergroten van het voedselaanbod en de nestgelegenheid voor wilde bijen in Nederland. Initiatiefnemers Project- & campagnepartners
Nadere informatieBijen en hun leefomgeving. Lezing door Arie Koster d.d
Bijen en hun leefomgeving Lezing door Arie Koster d.d. 14-11-2013 Inhoud presentatie - Wat zijn bijen - Indeling bijen - Herkenning wilde bijen - Wilde bijen in stedelijk gebied - Groenbeheer voor bijen
Nadere informatieBij-vriendelijk Beheer
Bij-vriendelijk Beheer Sabine van Rooij en Anjo de Jong, Wageningen Environmental Research 13 november 2018, Klantendag Benchmark Gemeentelijk Groen Waarom? Voor welke soorten? Bijen o 358 soorten in Nederland:
Nadere informatieHoe gaat het met de wilde bijen?
Hoe gaat het met de wilde bijen? Natuurgebieden het domein van natuurbeheerders Soortenrijk, maar wel achteruitgang t Het agrarische landschap het domein van de boeren Al lange tijd verdwenen Stedelijk
Nadere informatieEcologische bij-structuur: het beheer
Ecologische bij-structuur: het beheer Bijvriendelijk beheer = ecologisch beheer Verschralingsbeheer Aanleg Beheer gras en kruidachtige vegetatie Beheer ruigtekruiden Beheer houtachtige vegetatie Beheer
Nadere informatieTweede West-Vlaamsebijensymposium. Naar een bijenvriendelijk landschap
Tweede West-Vlaamsebijensymposium Naar een bijenvriendelijk landschap Knokke 22 oktober 2011 Arie Koster Nederlandse Bijenhoudersverening http://www.bijenhouders.nl www.bijenhelpdesk.nl Inhoud presentatie
Nadere informatieBijen en biodiversiteit
Bijen en biodiversiteit Hoe maken we stad en landschap bijenvriendelijk Een selectie van de mogelijkheden Voor meer informatie voor ecologisch groenbeheer voor bijen en andere bloembezoekende insecten
Nadere informatieBetaalbaar Natuurlijk Groenbeheer in Eindhoven. Frank Verhagen Beheerder natuurlijke gebieden
Betaalbaar Natuurlijk Groenbeheer in Eindhoven Frank Verhagen Beheerder natuurlijke gebieden Natuurlijk Groenbeheer in Eindhoven: Maaibeheer stedelijk gebied en wegbermen Maaibeheer natuurterreinen Bosbeheer/
Nadere informatieBrabantse bijen behoeven betere bescherming (beknopte beschouwing betreffende beheer & beleid) Tim Faasen
Brabantse bijen behoeven betere bescherming (beknopte beschouwing betreffende beheer & beleid) Tim Faasen 1 Wilde bijen in Noord-Brabant 283 wilde soorten (81% van NL) 89 soorten dalend (31%); 64 soorten
Nadere informatieBijen en hommels. En alles dat je moet weten om ze te beschermen. John Smit EIS Kenniscentrum Insecten
Bijen en hommels En alles dat je moet weten om ze te beschermen John Smit EIS Kenniscentrum Insecten Foto s Roy Kleukers Foto s Roy Kleukers Beschermen van bijen en hommels Honingbij Honingbij Sociale
Nadere informatieZorgen om insecten. Insecten. Sinusbeheer Meanderend maaien voor insecten Alle kranten + tv kopten
Sinusbeheer Meanderend maaien voor insecten Alle kranten + tv kopten Zorgen om insecten Anthonie Stip anthonie.stip@vlinderstichting.nl Sinusbeheer meanderend Heeze maaien voor 31 insecten augustus Heeze
Nadere informatieBESTUIVERS IN HET LANDSCHAP
BESTUIVERS IN HET LANDSCHAP INTRODUCTIE Biodiversiteit: Biodiversiteit of biologische diversiteit is een graad van verscheidenheid aan levensvormen binnen een gegeven ecosysteem, bioom of een gehele planeet.
Nadere informatieBijen en biodiversiteit
Bijen en biodiversiteit Hoe maken we stad en landschap bijenvriendelijk Een selectie van de mogelijkheden Voor meer informatie voor ecologisch groenbeheer voor bijen en andere bloembezoekende insecten
Nadere informatieWilde planten voor wilde bijen
Lathyrusbijen op brede lathyrus Wilde planten voor wilde bijen Over geschikte begroeiing en andere voorwaarden in de tuin Tekst en foto s: Arie Koster Wilde bijen staan al een aantal jaren in de belangstelling
Nadere informatieDe Bijenwijzer biedt handvatten voor effectief bijenbeheer
tekst carolien wegstapel, pim de kwaadsteniet, tauw bv malou van der sluis, matthijs timmermans, advident beeld carolien wegstapel De Bijenwijzer biedt handvatten voor effectief bijenbeheer 38 vakblad
Nadere informatieWilde bijen (Bron: B. Brugge, Wilde Bijen, Insectenvriendelijk Beheer van Wegbermen Rijkswaterstaat 1992)
Wilde bijen (Bron: B. Brugge, Wilde Bijen, Insectenvriendelijk Beheer van Wegbermen Rijkswaterstaat 1992) De wilde bijen omvatten alle in het wild voorkomende bijen in Noord-Holland. Zij behoren tot de
Nadere informatieWilde bijen in de stad
Wilde bijen in de stad Nemen stadsbijen toe of af en wat hebben we te verliezen Dat! http://www.denederlandsebijen.nl/bijenperregio/maastricht/index.htm Arie Koster Arie Koster (bijenmakelaar, stadsecoloog,
Nadere informatieInsecten in grasbermen: kansen, maar geen wonderen. Jinze Noordijk, Theo Zeegers EIS Kenniscentrum Insecten (Naturalis)
Insecten in grasbermen: kansen, maar geen wonderen Jinze Noordijk, Theo Zeegers EIS Kenniscentrum Insecten (Naturalis) Variatie in bermen grazige berm op klei berm met heide berm met bomen Schrale berm
Nadere informatieOevers 2x maaien Oever 2
Oevers 2x maaien Oever 2 De vegetatie is rijk aan diverse soorten kruiden, zoals kattenstaart, grote waterweegbree en zwanebloem en behoort tot het Watertorkruidverbond (Oenanthion aquaticae). De vegetatie
Nadere informatieWat hebben bijen nodig?
[Naam docent] Wat hebben bijen nodig? Een zoemende tuin biedt: Nestelgelegenheid Variatie in soorten (en dus in bloeitijden) Variatie in structuur (hoog, laag) Variatie in onderhoud (in ruimte en in tijd)
Nadere informatieWilde bijen in en rond Leiden
Wilde bijen in en rond Leiden Welke bijen mogen we in onze streek verwachten? http://www.denederlandsebijen.nl/bijenperregio/leiden/index.htm Arie Koster (bijenmakelaar, stadsecoloog, specialist bijenbeheer)
Nadere informatieSuggesties voor drachtverbetering in de omgeving van Steenwijkerwold
Suggesties voor drachtverbetering in de omgeving van Steenwijkerwold Arie Koster De lezing geeft enkele suggesties voor de toepassing van drachtplanten voor een uitvoerig overzicht wordt verwezen naar
Nadere informatieSonne Copijn, Bee Foundation
Sonne Copijn, Bee Foundation Waarom deze cursus? Het doel is: 1. Te kijken door de ogen van de bijen. 2. Het vergroten van het aantal bijvriendelijke tuinen 3. Een netwerk op te bouwen om van elkaar te
Nadere informatieBijen en biodiversiteit in tuinen
Bijen en biodiversiteit in tuinen Hoe maken we natuurvriendelijke tuinen die ook geschikt zijn voor bijen Arie Koster Voor voorbeelden van bijenvriendelijke milieus, bijenhotels en een bijenkalender zie:
Nadere informatieInheems zaaizaad. Gehakkelde aurelia op Knoopkruid
Inheems zaaizaad Inleiding Gebruik van zaaizaad om een bloemrijke flora te verkrijgen en om insecten als vlinders en bijen te bevoordelen is populair en wint steeds meer terrein. Daarbij wordt de ingeschatte
Nadere informatieDiversiteit van bestuivers behouden en bevorderen
Diversiteit van bestuivers behouden en bevorderen Waarom eigenlijk, en hoe doen we dat het beste? Arjen de Groot Wageningen Environmental Research 27 februari 2019, Almelo Een rijkdom aan bestuivende insecten
Nadere informatieVoorjaarsweekend Tuinplezier EEN TUIN VOL LEVEN. De Botanische Tuinen van de Universiteit Utrecht maart 2017.
Voorjaarsweekend Tuinplezier EEN TUIN VOL LEVEN De Botanische Tuinen van de Universiteit Utrecht 11-12 maart 2017 Bijen in de tuin www.denederlandsebijen.nl Arie Koster Wat zijn bijen - Insecten zijn dieren
Nadere informatieWilde bijen en beheer Vlinders, (wilde) bijen en Idylles Presentatie door Wankja Ferguson Eco ontwerp en advies: Vlinder er Bij
Wilde bijen en beheer Vlinders, (wilde) bijen en Idylles Presentatie door Wankja Ferguson Eco ontwerp en advies: Vlinder er Bij U allen welbekend is de honingbij. Er is in Nederland één soort honingbij,
Nadere informatieWilde bijen in de stad
Wilde bijen in de stad Nemen stadsbijen toe of af Arie Koster Arie Koster (bijenmakelaar, stadsecoloog, specialist bijenbeheer) www.bijenhelpdesk.nl ariekoster@bijenhelpdesk.nl http://bijenhelpdesk.nl/flyer.pdf
Nadere informatieOntwikkeling en beheer van natuurgraslanden in Utrecht: Kruiden- en faunarijk grasland
Provincie Utrecht, afdeling FLO, team NEL, 5 februari 2015 is het basis-natuurgrasland. Het kan overal voorkomen op alle grondsoorten en bij alle grondwaterstanden, maar ziet er dan wel steeds anders uit.
Nadere informatieHoe krijg je wilde bijen in de tuin. In de Oude Ijsselstreek. Arie Koster. Arie Koster
Hoe krijg je wilde bijen in de tuin In de Oude Ijsselstreek Arie Koster www.denederlandsebijen.nl Arie Koster Wat zijn bijen? Insecten! - Insecten zijn dieren met een uitwendig skelet met kop, borststuk,
Nadere informatieBiodiversiteit in tuinen
Biodiversiteit in tuinen Hoe maken we natuurvriendelijke tuinen Enkele aandachtspunten en voorbeelden Voor meer informatie voor ecologisch groenbeheer voor bijen en andere bloembezoekende insecten www.bijenhelpdesk.nl
Nadere informatieADVIEZEN VOOR EEN BIJENRIJKER SINGELPARK. Menno Reemer (EIS Kenniscentrum Insecten) Robbert Snep (Alterra) Augustus 2015 INLEIDING
ADVIEZEN VOOR EEN BIJENRIJKER SINGELPARK Menno Reemer (EIS Kenniscentrum Insecten) Robbert Snep (Alterra) Augustus 2015 INLEIDING De gemeente Leiden werkt aan de inrichting van een ringvormig stadspark
Nadere informatieVeldbezoeken Het gebied is op 16 juli 2014 bezocht door Menno Reemer (EIS) samen met Hendrik Baas (gemeente Zoetermeer).
Bijenvraagbaak casus 1: Zoetermeer Westerpark Menno Reemer (EIS Kenniscentrum Insecten) & Robbert Snep (Alterra) 6 oktober 2014 Vraagsteller: Hendrik Baas (Gemeente Zoetermeer) Gebied: Zoetermeer, Westerpark,
Nadere informatieEcologisch bermbeheer
Ecologisch bermbeheer Bermbeheer -Onderhoud bomen en struiken snoeien, scheren, afzetten -Onderhoud grassen en kruidachtig gewas maaien, grazen -Onderhoud bodem plaggen, herstel na werkzaamheden ondergronds
Nadere informatieKennis over wilde bijen, hun planten en beheer bij professional is onvoldoende
Tuinbladsnijder op rolklaver Tekst: Wankja Ferguson www.vlindererbij.nl Beeld: Wankja Ferguson Kennis over wilde bijen, hun planten en beheer bij professional is onvoldoende De kennis over de wilde bijen
Nadere informatieBloemrijke bermen in Leiderdorp. behoort bij Speerpuntproject 1 Ecologische verbindingszones uit het Groenstructuurplan
Bloemrijke bermen in Leiderdorp behoort bij Speerpuntproject 1 Ecologische verbindingszones uit het Groenstructuurplan Opgesteld door: I. van der Wiel Afdeling: Beleid Datum: 25 augustus 2011 Inleiding
Nadere informatieWORKSHOP BIJENFOTOGRAFIE
WORKSHOP BIJENFOTOGRAFIE Hoe fotograferen we wilde bijen om ze later als soort te herkennen? Arie Koster www.denederlandsebijen.nl Arie Koster (bijenmakelaar, stadsecoloog, specialist bijenbeheer) www.bijenhelpdesk.nl
Nadere informatieAanleg & beheer van bloemenweides. Warme Winteravonden in 't Dijleland
Aanleg & beheer van bloemenweides Warme Winteravonden in 't Dijleland Wat en waarom een bloemenweide? Soorten bloemenweides Aanleg en beheer van een bloemenweide WWW.ECOFLORA.BE Wat is een bloemenweide?
Nadere informatieNotitie. Inventarisatie Rapunzelklokje op locatie Platveld 4 te Meijel (gemeente Peel en Maas)
Notitie Inventarisatie Rapunzelklokje op locatie Platveld 4 te Meijel (gemeente Peel en Maas) Door: G.M.T. Peeters Notitienummer: 174 Datum: 16 september 2011 In opdracht van: Aelmans Ruimtelijk Ordening
Nadere informatieKleurkeur: keurmerk voor goed bermbeheer. Context: steeds minder insecten. -76% insectenbiomassa Anthonie Stip
Kleurkeur: keurmerk voor goed bermbeheer Context: steeds minder insecten Anthonie Stip 1 juni 2018 anthonie.stip@vlinderstichting.nl @birdingstip -76% insectenbiomassa 1 Insectenverlies vooral na mei Biodiversiteit
Nadere informatieWilde bijen. Levenswijze, herkenning en beheer. Arie Koster. Voor meer informatie
Wilde bijen Levenswijze, herkenning en beheer Arie Koster Voor meer informatie voor ecologisch groenbeheer voor bijen en andere bloembezoekende insecten www.bijenhelpdesk.nl Voor planten voor bijen www.drachtplanten.nl
Nadere informatieRAADSVOORSTEL EN ONTWERPBESLUIT
RAADSVOORSTEL EN ONTWERPBESLUIT Registratienummer raad 1064559, Datum: Behandeld door: 9 September 2013 P. Bakker Afdeling/Team: Stadsbeheer/ Staf Stadsbeheer Onderwerp: Bevordering bijenstand Purmerend
Nadere informatieGrasland en Heide. Hoofdstuk 2.2 en 2.4
Grasland en Heide Hoofdstuk 2.2 en 2.4 Planning Grasland Voedselweb opdracht Heide Voedselweb opdracht Grasland Grasland is een gebied van enige omvang met een vegetatie die gedomineerd wordt door grassen
Nadere informatieBlije bijen ontdekkingsroute
Blije bijen ontdekkingsroute Handleiding vragen 1. Het vertrekpunt: START Vragen over de honingbij 2. De wandeling Vragen over de drie bijencategorieën: honingbijen, wilde bijen en hommels. Wilde bij Hommel
Nadere informatieBijen zijn geen bijzaak. Tips en weetjes voor een bijenvriendelijke omgeving
Bijen zijn geen bijzaak Tips en weetjes voor een bijenvriendelijke omgeving De bijen hebben het vandaag bijzonder moeilijk. In Vlaanderen verdween de voorbije jaren haast 40 procent van de bijenkolonies.
Nadere informatieWilde bijen in Amsterdam 2000 en 2014
Wilde bijen in Amsterdam 2000 en 2014 Ontwikkeling van de bijenpopulatie in relatie met beheer Arie Koster Ga voor de Amsterdamse bijen naar: www.denederlandsebijen.nl Inhoud presentatie Een korte terugblik
Nadere informatieBermbeheerplan voor een ecologisch waardevolle berm langs te Elingen
Bermbeheerplan voor een ecologisch waardevolle berm langs te Elingen 1. Inleiding In het dichtbebouwde Vlaanderen zijn bermen overal te vinden. Meestal vervullen ze een vrij belangrijke ecologische rol,
Nadere informatieDe patrijs, klant van de akkerrand. Achtergrondinformatie bij de lesbrief voor kinderen.
De patrijs, klant van de akkerrand. Achtergrondinformatie bij de lesbrief voor kinderen. Tekeningen Ciel Broeckx, juni 2010. 1 De Europese Unie heeft in 2002 afgesproken om het verlies aan biodiversiteit
Nadere informatieGroen Kapitaal. Bevorderende maatregelen voor wilde bijen. Jeroen Scheper
Groen Kapitaal Bevorderende maatregelen voor wilde bijen Jeroen Scheper 3 In Europa ~ 2000 wilde bijensoorten 275 264 357 376 548 913 580 647 1043 Theo Peeters Bloembezoek - Bijen zijn geheel afhankelijk
Nadere informatieOPENBAAR GROEN EN DE BETEKENIS VOOR BIJEN
1 OPENBAAR GROEN EN DE BETEKENIS VOOR BIJEN Aandachtspunten en richtlijnen voor het bevorderen van de bijenstand door middel van ecologisch groenbeheer en het toepassen van stuifmeel- en nectarproducerende
Nadere informatieDe grond waarop wij wonen.
De grond waarop wij wonen. GROEP 7/8 Doel: Planten horen bij de grond waarop wij wonen. Dit onderdeel gaat over het onderzoekend verkennen van de vegetatie in de omgeving van de kinderen van de bovenbouw.
Nadere informatieVan veenweidegebied tot bijenlandschap. Menno Reemer
Van veenweidegebied tot bijenlandschap Menno Reemer Hoeveel soorten bijen komen er in Nederland voor? Foto s Roy Kleukers Foto Roy Kleukers Honingbij Honingbij, een apart geval Foto Roy Kleukers Sociale
Nadere informatieZ a a n s e b i o d i v e r s i t e i t PAGINA
Z a a n s e b i o d i v e r s i t e i t 1 Aanleiding: Motie 32 / 2015 Verbeteren biodiversiteit. Het College op te dragen om bij beheer en onderhoud van groen onverkort vast te blijven houden aan het bevorderen
Nadere informatiePVM AKKERRANDENMENGSELS MATERIALEN. Telefoon 0316-248099 Telefax 0316-248083
PVM EENJARIG MENGSEL KRUIDENRIJKE ZOOM/BLOEMRIJK GRASLAND NR. 1 Doelsoort : Planten die van nature in Nederland op kleigronden voorkomen (=inheemse flora). Mengsel : Meerjarig mengsel met plantensoorten
Nadere informatieDrasland. Groot Wilnis-Vinkeveen
Groot Wilnis-Vinkeveen Drasland in de Zouweboezem, provincie Zuid-Holland Bron: provincie Utrecht Drasland Drasland is niet bemest kruidenrijk hooiland dat maximaal 30 cm boven het oppervlaktewaterpeil
Nadere informatieBijen en fauna-akkers. Wim Veraghtert & Jens d Haeseleer Natuurpunt Studie
Bijen en fauna-akkers Wim Veraghtert & Jens d Haeseleer Natuurpunt Studie Bijen en fauna-akkers Wilde bijen, een korte inleiding Het fauna-akkerproject met RL De Voorkempen: onderzoeksvragen en resultaten
Nadere informatieNATTE ECO ZONE SCHUYTGRAAF BEELDENBOEK
NATTE ECO ZONE SCHUYTGRAAF BEELDENBOEK NATTE ECOZONE SCHUYTGRAAF Inleiding 3 Ontwerp 5 Water 7 Randen en oevers 9 Eilanden 13 Verbindingen 17 Gebruik 21 Beplanting 25 I n h o u d NATTE ECOZONE SCHUYTGRAAF
Nadere informatieEcologisch Beheer. Speeldernis.nl, Rotterdam
Ecologisch Beheer Speeldernis.nl, Rotterdam Inleiding Koen van der Hauw Ecologisch: Aandacht voor mens Aandacht voor inheemse planten en dieren Aandacht voor milieu Groenling: Ecologisch Beheer 2 Opbouw
Nadere informatieSinusbeheer. symposium Eindhoven 16 maart 2017
Sinusbeheer symposium Eindhoven 16 maart 2017 Waarschuwing! Niet voor gevoelige botanische terreinbeheerders! Oorsprong Sinusbeheer Ontwikkeld in verruigd en deels verbost reservaat De Venne in beheer
Nadere informatieBoerenwormkruid (Tanacetum vulgare)
Boerenwormkruid (Tanacetum vulgare) Boerenwormkruid is een overblijvende plant. De plant heeft een kantige donkerbruin gekleurde stengel en kan 60-120 cm lang worden. Bloeit met platte schermen, die uit
Nadere informatieAntwoord. van Gedeputeerde Staten op vragen van A.H.K. van Viegen (PVDD) (d.d. 14 mei 2014) Nummer 2935
van Gedeputeerde Staten op vragen van A.H.K. van Viegen (PVDD) (d.d. 14 mei 2014) Nummer 2935 Onderwerp Provinciaal maaibeleid en bermbeheer: bescherming broedvogels en andere dieren Aan de leden van Provinciale
Nadere informatieToekomst agrarisch natuur- en landschapsbeheer rond Winterswijk. Jan Stronks
Toekomst agrarisch natuur- en landschapsbeheer rond Winterswijk Jan Stronks Stand van zaken huidig landschap Bos en natuur in de plus! Agrarisch cultuurlandschap sterk in de min: Natuurwaarde holt achteruit
Nadere informatieParticulier Natuurbeheer bloemrijk grasland in Groot Mijdrecht Noord-Oost
Particulier Natuurbeheer bloemrijk grasland in Groot Mijdrecht Noord-Oost De laatste jaren heeft de provincie in Groot Mijdrecht Noord-Oost gronden aangekocht voor de ontwikkeling van natuur. Natuurmonumenten
Nadere informatieBijlagen Aanvulling Plan-MER
Bijlagen Aanvulling Plan-MER Robuuste verbinding Sallandse Heuvelrug-Drents Plateau in Drenthe (zuidelijk deel) Definitief Grontmij Nederland bv Assen, 24 november 2008 Pagina 1 van 15 Bijlage 1 Schema's
Nadere informatie1 NAtuur & Milieu help de bijen! help de bijen! PLAATS EEN NATUUR & MILIEU BIJENHOTEL
1 NAtuur & Milieu help de bijen! help de bijen! PLAATS EEN NATUUR & MILIEU BIJENHOTEL Bijen hebben het moeilijk in ons land. Natuur & Milieu wil ze daarom samen met bedrijven en organisaties de helpende
Nadere informatieBeleid Natuurvriendelijk maaien gestart in 2015.
Beleid Natuurvriendelijk maaien gestart in 2015. Natuurvriendelijk maaien is in 2015 opgestart en heeft zich steeds verder ontwikkeld. Het heeft geresulteerd in het onderstaande maaiplan dat in het voorjaar
Nadere informatieBERGVENNEN. ROUTE 2,3 km
BERGVENNEN ROUTE 2,3 km Tegen de Duitse grens, in Noordoost Twente, ligt natuurgebied de Bergvennen. Een weids, glooiend landschap met zeven vennen, droge en natte heide, schrale hooilanden en bos. De
Nadere informatieOpzet. Streefbeelden Graslanden. Fasen van ontwikkeling. Hooilanden. Tussenfase 0: Raaigras-weide KNNV afdeling Delfland. Tussenfase 1: Grassen-mix
Opzet Streefbeelden Graslanden Wat is de doelstelling; Wat willen we er mee? Hooilanden Fasen van ontwikkeling Botanisch waardevolle graslanden De dominantfase als bottleneck Doelstelling bloemrijk: verschralen
Nadere informatieBEANTWOORDING SCHRIFTELIJKE VRAGEN van het raadslid mevrouw M.J.E. de Groot. sv RIS Regnr. DSB/ Den Haag, 15 februari 2011
Gemeente Den Haag BEANTWOORDING SCHRIFTELIJKE VRAGEN van het raadslid mevrouw M.J.E. de Groot sv 2011.031 RIS 178468 Regnr. DSB/2011.58 Den Haag, 15 februari 2011 Inzake: Bijen en bestuivende insecten
Nadere informatieVan meizoentje tot liefkruid
Van meizoentje tot liefkruid Madeliefje Het madeliefje groeit in made landen (made = gras). Het madeliefje hoort bij de familie der composieten of samengesteld bloemige. Wat bij de eerste oogopslag één
Nadere informatieZijn terreinbeheerders goede insectenbeheerders?
Zijn terreinbeheerders goede insectenbeheerders? Verslag veldwerkplaats ----algemeen Texel, 8 september 2010 Inleiders: Arie Koster (stadsecoloog), Erik van der Spek (Staatsbosbeheer), Ben Brugge (Universiteit
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 24 april Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 24 april 2018 Beste natuurliefhebber/-ster, De weersverwachting was niet best. Het zou koud zijn en er werd 6 mm regen verwacht. Gelukkig viel het mee. Het heeft heel
Nadere informatieHet leven van wilde bijen. Het leven van wilde bijen
Het leven van wilde bijen Biologie & beheer in de praktijk Anne Jan Loonstra Het leven van wilde bijen Samenstelling, onderzoek en fotografie Anne Jan Loonstra, Koeman en Bijkerk bv 1 Bijen Onderwerpen
Nadere informatieAMFIBIEËN IN DE ACHTERHOEK DE BOOMKIKKER SAMEN WERKEN AAN EEN OPTIMAAL LANDSCHAP
AMFIBIEËN IN DE ACHTERHOEK DE BOOMKIKKER SAMEN WERKEN AAN EEN OPTIMAAL LANDSCHAP 1 2 BOOMKIKKER De Achterhoek is voor de boomkikker momenteel het belangrijkste gebied in Nederland. In de jaren 80 van de
Nadere informatieLeefomgeving voor bijen
Leefomgeving voor bijen Enkele factoren waar we in tuinen rekening mee moeten houden Als we planten optimaal willen laten functioneren moeten we rekening houden met de eisen die planten aan het milieu
Nadere informatieVerslag Solabio Dijkendag Assenede (B) 24 juni 2011
Verslag Solabio Dijkendag Assenede (B) 24 juni 2011 Deze dijkendag werd georganiseerd door de Provinciale Landbouwkamer Oost Vlaanderen en Stichting Landschapsbeheer Zeeland in het kader van het project
Nadere informatieBloemenranden en Functionele Agro Biodiversiteit (FAB) Dave Dirks, 24 januari 2018, Zwartewaal
Bloemenranden en Functionele Agro Biodiversiteit (FAB) Dave Dirks, 24 januari 2018, Zwartewaal Rode draad in deze presentatie Waarom bloemenranden op je bedrijf? Natuurlijke plaagbestrijding is dichtbij.
Nadere informatieBermen en akkerranden. Voor natuurlijke plaagbeheersing. Ir. Bert Van Gils. 02/10/2012, Oedelem
Bermen en akkerranden Voor natuurlijke plaagbeheersing Ir. Bert Van Gils 2/1/212, Oedelem Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek Eenheid Plant www.ilvo.vlaanderen.be Beleidsdomein Landbouw en Visserij
Nadere informatieVelt presenteert: de ecotuin
Velt presenteert: de ecotuin Behoefte aan duidelijkheid over ecotuin Begrip ecotuin niet altijd voor iedereen duidelijk verwarring over begrip ecotuin onduidelijkheid onder collega s begrip wordt niet
Nadere informatie14. Maai stukken met ruigtekruiden zo min mogelijk (eenmaal. in de 2-5 jaar) en laat ook dan een deel staan; dit zijn nest- en
stadsboswachter Maurice Kruk van Natuurmonumenten. Hierbij stuur ik u een aantal aanbevelingen opgesteld door de Rotterdamse in haar groenbeheer rekening met het insectenleven? geen 3 jaar. Een ramp voor
Nadere informatieNo regret maatregelen voor de natuur
No regret maatregelen voor de natuur Laaghangend fruit en maatregelen op maat Arjen de Groot Wageningen Environmental Research Platform Groen Haarlemmermeer Hoofddorp, 28 januari 2019 Natuurherstel in
Nadere informatieDE VEGETATIES van NEDERLAND - Schaminée e.a. Overzicht van de Klassen van Plantengemeenschappen
DE VEGETATIES van NEDERLAND - Schaminée e.a. Overzicht van de Klassen van Plantengemeenschappen Schaminée - Klassen - n en Lat. naam 01. LEMNETEA MINORIS Eendenkroos 02. RUPPIETEA Ruppia 03. ZOSTERETEA
Nadere informatieMotivaties in het beheer van de duinen
Motivaties in het beheer van de duinen Ter gelegenheid van het Lymesymposium 1 november 2013 Marianne Snabilie Manager Onderhoud en Administratie PWN Waterleidingbedrijf Afdeling Natuur en Recreatie Inhoud
Nadere informatieKunnen bloemrijke bermen helpen om EPR te voorkomen?
Kunnen bloemrijke bermen helpen om EPR te voorkomen? Frans van Alebeek (PPO-AGV, Lelystad) Expert Meeting EPR, 20 maart 2013 Inhoud Akkerranden en natuurlijke plaagbeheersing in de akkerbouw (FAB) Succes-
Nadere informatieBijvriendelijke graslanden/dijken en bermen. Beheer en inrichting en kosten
Bijvriendelijke graslanden/dijken en bermen Beheer en inrichting en kosten Tiel, 29 juni 2018 Joop Spijker Joop Spijker Wageningen Environmental Research (Alterra) Senior-onderzoeker beheer bos, natuur
Nadere informatieBOEREN BOUWEN AAN HET LANDSCHAP Streven naar kwaliteitsvol agrarisch landschap
Samenwerking Voor Agrarisch Landschap context beheer van oeverzones constructie van de maaier SVAL en doelstellingen Project naar aangepast oeverbeheer ideeën en participatie Vande Ryse Luc Samenwerken
Nadere informatieUw brief van Uw kenmerk Ons kenmerk Bijlage[n] Behandeld door Doorkiesnummer Vries M. Teekens januari 2013
Uw brief van Uw kenmerk Ons kenmerk Bijlage[n] 2013003374 Behandeld door Doorkiesnummer Vries M. Teekens 0592 266 662 30 januari 2013 Aan de bewoners van dit pand adres Onderwerp: Bloemen of gras? Geachte
Nadere informatieBoeren voor bijen. Bijensymposium 22 oktober 2011. Pieter Verdonckt inagro vzw
Boeren voor bijen Bijensymposium 22 oktober 2011 Pieter Verdonckt inagro vzw Pollen en nectar in het landbouwlandschap Wat kan je als landbouwer doen voor bijen? Opzet experimentele pollen en nectarranden
Nadere informatie