Help mee om achterstallig onderhoud te signaleren!

Transcriptie

1 Help mee om achterstallig onderhoud te signaleren! Frank Spikmans Rheden 31 mei 2018

2 Inhoud Poelen als leefgebied voor amfibieën Amfibieën (in Rheden) Poelen aanleg & beheren 2/37

3 Poelen Kleine geïsoleerde wateren Vroeger belangrijk als veedrinkplaatsen Nu meer natuurfunctie Belangrijk leefgebied voor veel soortgroepen 3/37

4 Biodiversiteit poelen Bruine winterjuffer Gevlekte witsnuitlibel Tengere pantserjuffer Koprus Kruipend moerasscherm Teer guichelheil 4/37 Boomkikker Vinpootsalamander Poelkikker

5 5/37 Poelen als leefgebied voor amfibieën

6 Amfibieën diversiteit Nederland 5 salamanders 5 padden 16 soorten inheems 6 kikkers 3 exoten 6/37

7 7/37 Amfibieën : water & land

8 Amfibieën introductie Eitjes en/of larven in het water Salamanders: losse eitjes Kikkers: eiklompen Padden: eisnoeren 8/37

9 9/37 Salamander hofmakerij

10 10/37 Watersalamanders eiafzet

11 11/37 Amfibieën in Rheden eo

12 12/37 Amfibieën in Rheden eo

13 Algemene soorten (data NDFF ) Bruine kikker Gewone pad 13/37

14 Kritische soorten Kamsalamander Poelkikker 14/37

15 Kritische soorten Rugstreeppad Heikikker 15/37

16 Zeldzame soorten Knoflookpad Boomkikker 16/37

17 Poelen aanleg en beheer Hoe doe je dat? Waar houd je rekening mee? 17/37

18 Aanleg poelen Nabij bestaande poel (max. 400 m) (voor amfibieën) Houd rekening met barrières Weg van bebouwing en paden Kamsalamander Deventer 18/37

19 Aanleg poelen Niet te klein: minimaal 300 m 2, liever m 2 Talud flauw aflopend (1:5) Eens per 3-10 jaar droogval in nazomer niet ongunstig voor amfibieën en planten (wel voor libellen) Niet te zuur (ph > 4,5) Geen vissen 19/37

20 20/37 Landhabitat ook belangrijk

21 Landhabitat: zomer & winter Zomer Bos Bosranden (mantel-zoom) Struweel Houtwallen Ruigten Oevervegetaties Kruidenrijke vegetaties (hooilanden) Rommel & zooi! Winter 21/37 Bos Modderbodems Holen Houtstapels Boomstronken Bladhopen Kelders Bebouwing Etc.

22 Landhabitat zomer Structuurrijk Kleinschalig Geleidelijke overgangen Direct nabij voortplantingswater (<100 m.) 22/37 Natuurlijke bosrand: volop kansen voor thermoregulatie en vochthuishouding

23 Landhabitat winter Vorstvrije schuilplaatsen Ongestoord gedurende de winterslaapperiode 23/37

24 24/37 Verlanding poelen

25 Onderhoud poelen Uitvoering Schonen water- en oevervegetatie Verwijderen slib en rottend blad Verwijderen opslag van oever 25/37

26 Onderhoud poelen Uitvoering Schonen met kraan of handmatig Evt. bescherming oever met rijplaten Bij verwijderen sliblaag: Niet te diep (verwijdering zaadbank) Niet alles (buffervermogen sliblaag) Maaisel en slib afvoeren of op grotere afstand in hopen/rillen Maaien tijdens droogval, periodiek creëren pioniersituatie oeverzone Waardevolle drijvende vegetatie terugplaatsen 26/37

27 Onderhoud poelen Frequentie Afhankelijk van situatie / vegetatie Zand: eens per jaar, voedselrijker: eens per 4-7 jaar Ingrijpen bij minder dan 30-50% open water Ingrijpen bij te veel schaduw + inval bladeren Ingrijpen bij dichtgroeien oeverzone (met name bij aanwezigheid waardevolle pioniervegetatie) 27/37

28 Onderhoud poelen Timing Schonen water- en oevervegetatie: begin september half oktober Verwijderen bomen en struiken: gehele winter Voor libellen geen periode te geven > faseren Maatwerk! 28/37

29 Onderhoud poelen Gefaseerd = niet alles in één keer tenminste 35% oppervlak ongemoeid laten bij poelencluster niet alle poelen gelijktijdig schonen 29/37

30 30/37

31 Online tool om status poel vast te leggen Eerst registreren 31/37

32 Vastleggen actuele toestand Watervegetatie Oeverbegroeiing Beschaduwing Aanwezigheid vissen Omvang Diepte Type poel Droogval Waterkwaliteit Jaar van aanleg Sliblaag Type landschap 32/37

33 Noodzakelijk beheer vaststellen BEHEERSADVIEZEN Verwijderen deel oevervegetatie Verwijderen deel watervegetatie Slib of bladlaag op bodem verwijderen (baggeren) Verbinding met watergang dempen Vissen verwijderen Begrazing verminderen / stopzetten 33/37 OORDEEL:

34 34/37 Status poelen omgeving Veghel

35 Landelijke aanpak Stimulering poelenwerkgroepen (go Rheden!) Signalering status van poelen Beheer stimuleren Uitbouwen portal 35/37

36 Tot slot Meer leren over amfibieën? Ga mee met een kenner / excursies Geef je waarnemingen door 36/37

37 Einde Foto s : Ignas van Bebber, Arthur de Bruin, Jelger Herder, Frank Spikmans, Arnold van Rijsewijk, Annemarie van Diepenbeek, Kars Veling, Peter Meininger, Joke Schaminée-Sluis, Jeroen van Zuidam, Bernadette van Noort 37/37