(Ge)wilde bijen monitoren! Bijen in het algemeen. Geleedpotigen. Bijen, wespen en vliegen. Dezelfde soort? Waar gaan we het over hebben vanavond?

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "(Ge)wilde bijen monitoren! Bijen in het algemeen. Geleedpotigen. Bijen, wespen en vliegen. Dezelfde soort? Waar gaan we het over hebben vanavond?"

Transcriptie

1 Waar gaan we het over hebben vanavond? over bijen in het algemeen en : waarom monitoren? wáár vind je bijen? En hoe kun je ze helpen? (Ge)wilde bijen monitoren! welke soorten doen mee? en wat valt er over ze te vertellen? inventarisatie-technieken technieken Bijen in het algemeen Geleedpotigen krab Wat is een bij? En wat is het verschil met een wesp? Levenswijze Welke typen bijen zijn er? Wat is inventariseren? Wat is monitoren? Waarom monitoren? Zilvervisje insect duizendpoot Bijen, wespen en vliegen Dezelfde soort? wesp bij? Steenhommel? Fophommel = vlieg?

2 Kolonie, maar toch solitair Pootverzamelaars; buikverzamelaars; en helemaal geen verzamelaars. Voorbeeld van een koekoeksbij Waarom wilde bijen monitoren? Ze zijn bedreigd door: - Insecticiden! - Afname hoeveelheden en diversiteit van bloeiende wilde planten! - Intensieve landbouw! 54 % van de 335 soorten op de rode lijst; 10 % uitgestorven Is dat erg dan? Ja! Cruciale plaats in het ecosysteem Verminderde bestuiving van wilde planten en cultuurplanten en het laatste raakt de mens ook! Sommige planten zijn bijna alleen van de bestuiving van bijen afhankelijk Weer minder natuur om door te geven aan onze kinderen En waarom zou alleen de mens een intrinsieke waarde hebben en dieren en planten niet? Wat hebben bijen nodig, en hoe kun je een gebiedje aantrekkelijker voor ze maken? Nestelplekken: op zonnige warme, droge plaatsen; Veel bloeiende planten, die niet meestal dicht in de buurt van de nestelplekken moeten liggen (liefst niet meer dan enkele meters afstand)

3 Voorbeelden van nestplekken...met bloeiende planten in de buurt, ook over het jaar gespreid Zand of leemgrond, niet al te dicht begroeid, in de zon! Oude weipaal, niet in de schaduw! Een rijke border. en laat ook eens wat paardenbloemen staan. Een bijenhotel in de tuin De soorten die we gaan monitoren Tja. hoe herken ik ze? Hang ze in de zon, vijl rafelige randjes rond de nestgaten weg; en zorg dat er geen water in kan lopen Antwoord: ADO! (alles door oefening) Tuinhommel Aardhommel Van voor naar achter: geel zwart geel; geel- zwart wit! Van voren naar achteren: geel zwart ; zwart geel zwart wit!

4 Boomhommel Akkerhommel Van voren naar achteren: oranje; zwart -wit Let op: bij het nest, in een boomholte of zo, soms wat agressief Van voren naar achteren: oranje; zwart - oranje Vosje Gewone sachembij Lijkt op een akkerhommel; maar van boven geen zwarte haren op basis van het achterlijf Grijs en snel: ga maar vast zoeken bij polletjes paarse dovenetel! P.S. hier zoeken we de mannetjes! Rosse metselbij Grote bladsnijder Heel algemeen in april. De beharing op de rug is lang niet zo dicht als bij het vosje en de akkerhommel. Een vaste klant voor uw nestblok! Een groot beest. En een buikverzamelaar, goed te zien! En ze laat sporen van het blad snijden achter.

5 Witbaardzandbij Roodpotige groefbij Vliegt vaak laag over zanderige grond. Let op de oranjebruine rug, het zwarte achterlijf met fijne zwarte lijntjes. Poten zwart met witte verzamelharen. Lijkt op de vorige, maar gelige achterpoten en duidelijker witte haarrandjes! Blauwe metselbij Gewone geurgroefbij Als u deze vindt mag de vlag uit. Zeldzaam in Den Haag e.o. Een buikverzamelaar, lijkt was op de rosse metselbij, maar geen roodbruine haren. Nestelt ook in hout. Let op de metaalachtige blauwe glans! Moeilijk. Maar er zit een lengtegroefje in de haren op de punt van het achterlijf. Maakt een beetje een goudbruine indruk. Let op de bandjes op het achterlijf. Altijd wel te vinden, één van de meest algemene bijen! Parkbronsgroefbij zijdebij Een slag kleiner dan de andere bijen, behalve de maskerbij. Let op de mooie haarbandjes op het achterlijf en de groenbruine glans op de rug. Twee soorten, die we als één behandelen. Zoek naar boerenwormkruid of jacobskruiskruid in het midden van de zomer. Vliegt snel. Vrij klein. Compacte propjes!

6 Boerenwormkruid en jacobskruiskruid Maskerbij Komt altijd wel in een nestblok. Sluit dat af met doorzichtig cellofaan Kaal, zwart, met een leuk maskertje Bloedbij Gewone wespbij Mooi zwart en rood. Zoekt vaak laag vliegend of over schraal begroeide plekken naar nesten van de geurgroefbij of van de witbaardzandbij. Een koekoeksbij, dus. Zoekt langzaam, laag over de kruidenvegetatie heen vliegend, naar nesten van het vosje en andere zandbijen. Een koekoeksbij! Grote wolbij En nu in het diepe Zwart en geel, groot, dik en rond! Houdt van lipbloemen. De mannetjes zijn groter dan de vrouwtjes!

7 O ja. En nu? Oefenen Speuren Melden En fotograferen

Voorjaarsweekend Tuinplezier EEN TUIN VOL LEVEN. De Botanische Tuinen van de Universiteit Utrecht maart 2017.

Voorjaarsweekend Tuinplezier EEN TUIN VOL LEVEN. De Botanische Tuinen van de Universiteit Utrecht maart 2017. Voorjaarsweekend Tuinplezier EEN TUIN VOL LEVEN De Botanische Tuinen van de Universiteit Utrecht 11-12 maart 2017 Bijen in de tuin www.denederlandsebijen.nl Arie Koster Wat zijn bijen - Insecten zijn dieren

Nadere informatie

Hoe krijg je wilde bijen in de tuin. In de Oude Ijsselstreek. Arie Koster. Arie Koster

Hoe krijg je wilde bijen in de tuin. In de Oude Ijsselstreek. Arie Koster.   Arie Koster Hoe krijg je wilde bijen in de tuin In de Oude Ijsselstreek Arie Koster www.denederlandsebijen.nl Arie Koster Wat zijn bijen? Insecten! - Insecten zijn dieren met een uitwendig skelet met kop, borststuk,

Nadere informatie

Iets over mijzelf. Wilde Bijen. Dit zijn wel bijen. Wat zijn bijen en wat niet? Honingbij. Goudwesp. Zweefvlieg. Sluipwesp Zweefvlieg

Iets over mijzelf. Wilde Bijen. Dit zijn wel bijen. Wat zijn bijen en wat niet? Honingbij. Goudwesp. Zweefvlieg. Sluipwesp Zweefvlieg Iets over mijzelf Wilde Bijen Frans van Alebeek februari 2013 Onderzoek Bijen & Bloemen in de stad (Lelystad) Wat zijn bijen en wat niet? Dit zijn geen bijen Zweefvlieg Goudwesp Sluipwesp Zweefvlieg Zweefvlieg

Nadere informatie

- - - 2 3 4 5 6 7 1.2 1.4 1.2 1 1.2 1 1 0.8 0.8 0.8 0.6 0.6 0.6 0.4 0.4 0.4 0.2 0.2 0.2 0 Bijen 0 Zweefvliegen totaal 0 Plantgebonden zweefvliegen 8 9 10 11 12 geriemde zandbij geriemde zandbij donkere

Nadere informatie

Nationale Bijentelling. Onderzoeksactiviteit 1

Nationale Bijentelling. Onderzoeksactiviteit 1 Nationale Bijentelling Onderzoeksactiviteit 1 1 Nationale BIJENTELLING Onderzoeksactiviteit 1 Hoe gaat het met de wilde bijen in Nederland? Vincent Kalkman, onderzoeker bij Naturalis en EIS Kenniscentrum

Nadere informatie

WORKSHOP BIJENFOTOGRAFIE

WORKSHOP BIJENFOTOGRAFIE WORKSHOP BIJENFOTOGRAFIE Hoe fotograferen we wilde bijen om ze later als soort te herkennen? Arie Koster www.denederlandsebijen.nl Arie Koster (bijenmakelaar, stadsecoloog, specialist bijenbeheer) www.bijenhelpdesk.nl

Nadere informatie

Wilde bijen in de betuwe

Wilde bijen in de betuwe Wilde bijen in de betuwe Arie Koster Wellantcollege Houten Lector Bijenbeheer en bijenvriendelijke tuinen Wellantcollege laat de bijen zoemen www.denederlandsebijen.nl Arie Koster Welke factoren bepalen

Nadere informatie

De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 21 april Beste natuurliefhebber/- ster,

De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 21 april Beste natuurliefhebber/- ster, De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 21 april 2015 Beste natuurliefhebber/- ster, Dit verslag is oud nieuws. We waren een paar weken afwezig, daardoor was ik gescheiden van mijn computer en moest dit

Nadere informatie

Bijen en hun leefomgeving. Lezing door Arie Koster d.d

Bijen en hun leefomgeving. Lezing door Arie Koster d.d Bijen en hun leefomgeving Lezing door Arie Koster d.d. 14-11-2013 Inhoud presentatie - Wat zijn bijen - Indeling bijen - Herkenning wilde bijen - Wilde bijen in stedelijk gebied - Groenbeheer voor bijen

Nadere informatie

Wilde bijen in en rond Leiden

Wilde bijen in en rond Leiden Wilde bijen in en rond Leiden Welke bijen mogen we in onze streek verwachten? http://www.denederlandsebijen.nl/bijenperregio/leiden/index.htm Arie Koster (bijenmakelaar, stadsecoloog, specialist bijenbeheer)

Nadere informatie

Wilde bijen in nood. Hoe kan jij helpen?

Wilde bijen in nood. Hoe kan jij helpen? Wilde bijen in nood Hoe kan jij helpen? Bijen in nood We horen steeds vaker dat bijen massaal verdwijnen. Bijenkast na bijenkast staat leeg. Niet alleen honingbijen boeren achteruit, ook heel wat wilde

Nadere informatie

Wilde bijen in nood. Hoe kan jij helpen?

Wilde bijen in nood. Hoe kan jij helpen? Wilde bijen in nood Hoe kan jij helpen? Bijen in nood We horen steeds vaker dat bijen massaal verdwijnen. Bijenkast na bijenkast staat leeg. Niet alleen honingbijen boeren achteruit, ook heel wat wilde

Nadere informatie

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 24 april Beste natuurliefhebber/-ster,

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 24 april Beste natuurliefhebber/-ster, De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 24 april 2018 Beste natuurliefhebber/-ster, De weersverwachting was niet best. Het zou koud zijn en er werd 6 mm regen verwacht. Gelukkig viel het mee. Het heeft heel

Nadere informatie

Wilde bijen in nood. Hoe kan jij helpen?

Wilde bijen in nood. Hoe kan jij helpen? Wilde bijen in nood. Hoe kan jij helpen? EEN PLUSPUNT VOOR DE NATUUR Bijen in nood We horen steeds vaker dat bijen massaal verdwijnen. Bijenkast na bijenkast staat leeg. Niet alleen honingbijen boeren

Nadere informatie

Bijen & Hommels MAUREEN KEMPERINK VERRASSEND VLAKBIJ KNNV UITGEVERIJ

Bijen & Hommels MAUREEN KEMPERINK VERRASSEND VLAKBIJ KNNV UITGEVERIJ Bijen & Hommels VERRASSEND VLAKBIJ MAUREEN KEMPERINK KNNV UITGEVERIJ Inhoud 4 Over bijen Voorwoord Herman van Bekkem 9 'Mijn vader is imker!' 11 Wat heb je nodig om bijen en hommels te kijken? 12 Januari

Nadere informatie

Wilde bijen in nood Hoe kan jij helpen?

Wilde bijen in nood Hoe kan jij helpen? Wilde bijen in nood Hoe kan jij helpen? EEN PLUSPUNT VOOR DE NATUUR Bijen in nood We horen steeds vaker dat bijen massaal verdwijnen. Bijenkast na bijenkast staat leeg. Niet alleen honingbijen boeren achteruit,

Nadere informatie

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 19 april Beste natuurliefhebber/-ster,

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 19 april Beste natuurliefhebber/-ster, De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 19 april 2016 Beste natuurliefhebber/-ster, Eindelijk was het weer eens een zonnige dinsdag, de temperatuur was aangenaam en er was redelijk veel te zien op de tuinen.

Nadere informatie

Hommel Bouw Levenscyclus Weetjes Bestuivers

Hommel Bouw Levenscyclus Weetjes Bestuivers HOMMELS Hommel Bouw Levenscyclus Weetjes Bestuivers INDELING IN HET DIERENRIJK Rijk: Animalia dieren Stam: Arthropoda geleedpotigen Klasse: Insecta insecten Orde: Hymenoptera vliesvleugeligen Onderorde:

Nadere informatie

BIJENGIDSJE. Ontdek de bijen en hommels die in het voorjaar in de tuin vliegen. Wat zoemt er in jouw achtertuin?

BIJENGIDSJE. Ontdek de bijen en hommels die in het voorjaar in de tuin vliegen. Wat zoemt er in jouw achtertuin? BIJENGIDSJE Ontdek de bijen en hommels die in het voorjaar in de tuin vliegen Wat zoemt er in jouw achtertuin? 1 Colofon 2 Tekst: Vincent Kalkman & Menno Reemer Tekeningen: Jeroen de Rond Nederland Zoemt

Nadere informatie

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 3 mei 2016. Beste natuurliefhebber/-ster,

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 3 mei 2016. Beste natuurliefhebber/-ster, De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 3 mei 2016 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was een heel aangename dag, maar er was minder te zien dan ik had gehoopt/verwacht. Twee dagen eerder waren we in de Hortus

Nadere informatie

De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 14 en woensdag 15 april 2015

De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 14 en woensdag 15 april 2015 De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 14 en woensdag 15 april 2015 Beste natuurliefhebber/- ster, Het was dinsdag beslist geen onaangename dag, maar er stond vrij veel wind. De vorige keer zag ik het

Nadere informatie

BIJEN IN LEEUWARDEN. Thijs Gerritsen & Bart Franken

BIJEN IN LEEUWARDEN. Thijs Gerritsen & Bart Franken BIJEN IN LEEUWARDEN Thijs Gerritsen & Bart Franken Wat komt er aan bod? o Even voorstellen o Bijen: wat zijn dat? o De mens en de bijen Intermezzo Akte 2 o De Leeuwarder bijen o Resultaten en conclusies

Nadere informatie

Typische Brabantse bijen. Menno Reemer, Ivo Raemakers, Tim Faasen & John Smit EIS Kenniscentrum Insecten & Ecologica

Typische Brabantse bijen. Menno Reemer, Ivo Raemakers, Tim Faasen & John Smit EIS Kenniscentrum Insecten & Ecologica Typische Brabantse bijen Menno Reemer, Ivo Raemakers, Tim Faasen & John Smit EIS Kenniscentrum Insecten & Ecologica Honingbij Honingbij Sociale volken Honing Huisdier Sociale volken Honing Huisdier Sociale

Nadere informatie

Bijenmonitoren docentendeel

Bijenmonitoren docentendeel Bijenmonitoren docentendeel De doelen van deze les zijn: -Leerlingen kennen de kenmerken van een insect. -Leerlingen kunnen bijen van andere insecten onderscheiden. -Leerlingen kunnen werken met de zoekkaart

Nadere informatie

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, donderdag 20 april Beste natuurliefhebber/-ster,

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, donderdag 20 april Beste natuurliefhebber/-ster, De Wiershoeck-Kinderwerktuin, donderdag 20 april 2017 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was donderdag de 20 ste een stuk aangenamer dan de dinsdag ervoor en dus koerste ik al fietsend weer richting De

Nadere informatie

Bijen en hommels. En alles dat je moet weten om ze te beschermen. John Smit EIS Kenniscentrum Insecten

Bijen en hommels. En alles dat je moet weten om ze te beschermen. John Smit EIS Kenniscentrum Insecten Bijen en hommels En alles dat je moet weten om ze te beschermen John Smit EIS Kenniscentrum Insecten Foto s Roy Kleukers Foto s Roy Kleukers Beschermen van bijen en hommels Honingbij Honingbij Sociale

Nadere informatie

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 16 mei Beste natuurliefhebber/-ster,

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 16 mei Beste natuurliefhebber/-ster, De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 16 mei 2017 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was een zomerse dag met vrij veel zon en weinig wind. Dat laatste vind ik prettig, maar wat betreft de temperatuur ben

Nadere informatie

Begin van een hobby (1983)

Begin van een hobby (1983) Wilde Bijen Frans van Alebeek april 2011 Voor de KNNV afdeling Lelystad Begin van een hobby (1983) Vosje (Andrena fulva) Signaalbij (Nomada signata) Grote wolzwever (Bombylus major) Insecten in Nederland

Nadere informatie

Wilde planten voor wilde bijen

Wilde planten voor wilde bijen Lathyrusbijen op brede lathyrus Wilde planten voor wilde bijen Over geschikte begroeiing en andere voorwaarden in de tuin Tekst en foto s: Arie Koster Wilde bijen staan al een aantal jaren in de belangstelling

Nadere informatie

HOMMELS HOUDEN VAN BLOEMEN

HOMMELS HOUDEN VAN BLOEMEN HOMMELS ir HOUDEN VAN BLOEMEN 15.1. Kinderwerk. a. Tips, ideeën, mogelijkheden. 1. Natekenen met behulp van loep, stereomicroscoop (binoculair) en microscoop van onderdelen van Insekten, bijvoorbeeld poot,

Nadere informatie

Ze gaat op zoek naar een holletje onder de grond op een droge plaats om er een nest te starten.

Ze gaat op zoek naar een holletje onder de grond op een droge plaats om er een nest te starten. De hommel In de vroege lente ontwaakt de hommelkoningin en verlaat haar ondergrondse schuilplaats. Ze gaat op zoek naar een holletje onder de grond op een droge plaats om er een nest te starten. Hommels

Nadere informatie

Ze gaat op zoek naar een holletje onder de grond op een droge plaats om er een nest te starten.

Ze gaat op zoek naar een holletje onder de grond op een droge plaats om er een nest te starten. De hommel Hommels kunnen tot 60% van hun lichaamsgewicht aan stuifmeel meedragen. In de vroege lente ontwaakt de hommelkoningin en verlaat haar ondergrondse schuilplaats. Ze gaat op zoek naar een holletje

Nadere informatie

Bijen en volkstuinen

Bijen en volkstuinen Bijen en volkstuinen Hoe maken we volkstuinen bijenvriendelijk Een selectie van de mogelijkheden Arie Koster Voor meer informatie Voor planten voor bijen, vlinders en andere bloembezoekers www.drachtplanten.nl

Nadere informatie

Hoe gaat het met de wilde bijen?

Hoe gaat het met de wilde bijen? Hoe gaat het met de wilde bijen? Natuurgebieden het domein van natuurbeheerders Soortenrijk, maar wel achteruitgang t Het agrarische landschap het domein van de boeren Al lange tijd verdwenen Stedelijk

Nadere informatie

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, maandag 14 en dinsdag 15 augustus 2017 Beste natuurliefhebber/-ster, Er werd ook dit keer voor de dinsdag minder aangenaam weer verwacht: veel regen en onweer. Daarom nam

Nadere informatie

De kleine beestjesclub

De kleine beestjesclub Thema: mini Biologie Dieren Insecten en spinnen Moeilijkheid: * Tijdsduur: ** Juf Nelly De kleine beestjesclub Doel: Na deze opdracht weet je meer over verschillende insecten Uitleg opdracht Je luistert

Nadere informatie

De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 24 maart Beste natuurliefhebber/- ster,

De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 24 maart Beste natuurliefhebber/- ster, De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 24 maart 2015 Beste natuurliefhebber/- ster, De dag begon een beetje grijs, maar toen ik op de tuin kwam scheen de zon al aangenaam. Dat bleef zo tot ongeveer drie

Nadere informatie

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 11 april Beste natuurliefhebber/-ster,

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 11 april Beste natuurliefhebber/-ster, De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 11 april 2017 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was afgelopen dinsdag een nogal sombere en koele dag. Af en toe brak de zon even door, maar het was telkens van korte

Nadere informatie

Wanneer God, Mozes vanuit de brandende braamstruik roept en hem de opdracht geeft om zijn volk uit Egypte te leiden, dan geeft Hij ook aan wat het

Wanneer God, Mozes vanuit de brandende braamstruik roept en hem de opdracht geeft om zijn volk uit Egypte te leiden, dan geeft Hij ook aan wat het Wilde bijen en zo. Daar gaat het over vanmorgen. De bijbelgedeelten die we hebben gelezen gaan eigenlijk ook over wilde bijen. Dat waren in het wild levende honingbijen. Wij hebben het vanmorgen over wilde

Nadere informatie

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 3 juli Beste natuurliefhebber/-ster,

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 3 juli Beste natuurliefhebber/-ster, De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 3 juli 2018 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was een heerlijke, zonnige dag met niet teveel wind. Met een beetje sluierbewolking zou het een ideale dag zijn geweest

Nadere informatie

Bijen en biodiversiteit in tuinen

Bijen en biodiversiteit in tuinen Bijen en biodiversiteit in tuinen Hoe maken we natuurvriendelijke tuinen die ook geschikt zijn voor bijen Arie Koster Voor voorbeelden van bijenvriendelijke milieus, bijenhotels en een bijenkalender zie:

Nadere informatie

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 23 mei Beste natuurliefhebber/-ster,

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 23 mei Beste natuurliefhebber/-ster, De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 23 mei 2017 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was een heerlijke dag. De zon scheen, maar de sluierbewolking maakte het fotograferen tot een prettige bezigheid. Er

Nadere informatie

Bijenhoudersvereniging St Ambrosius Boxtel

Bijenhoudersvereniging St Ambrosius Boxtel januari In deze maand zijn de hommelkoninginnen nog in hun winterslaap. februari Op een warme dag komt een hommelkoningin uit haar schuilplaats en gaat op zoek naar voedsel. Als het kouder wordt moet ze

Nadere informatie

Vrij Technisch Instituut Grote Hulststraat Tielt tel fax

Vrij Technisch Instituut Grote Hulststraat Tielt tel fax De houten onderdelen van het insectenhotel zijn machinaal gemaakt door leerlingen van VTI Tielt. Hieronder beschrijven we de belangrijkste stappen bij het maken van de onder- en bovenplank en de zijplanken

Nadere informatie

KORTE INTRODUCTIE IN DE DIVERSITEIT, ECOLOGIE & ACTUELE STATUS VAN WILDE BIJEN IN NEDERLAND

KORTE INTRODUCTIE IN DE DIVERSITEIT, ECOLOGIE & ACTUELE STATUS VAN WILDE BIJEN IN NEDERLAND VELDWERKPLAATS INSECTEN-2 16 JANUARI 2019, HART VAN DRENTHE WILDE BIJEN KORTE INTRODUCTIE IN DE DIVERSITEIT, ECOLOGIE & ACTUELE STATUS VAN WILDE BIJEN IN NEDERLAND EDUARD PETER DE BOER WWW.FAUNAX.NL WWW.BIODIVERSUM.NL

Nadere informatie

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 25 juli Beste natuurliefhebber/-ster,

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 25 juli Beste natuurliefhebber/-ster, De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 25 juli 2017 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was een dag met veel bewolking, af en toe een regenbui en dan weer een tijdje een aangenaam zonnetje. Een dag waarop

Nadere informatie

Bestuivingskracht. Onderzoeksactiviteit 3

Bestuivingskracht. Onderzoeksactiviteit 3 Bestuivingskracht Onderzoeksactiviteit 3 3 Bestuivingskracht Onderzoeksactiviteit 3 Zijn er voldoende wilde bijen en andere bestuivers voor de bestuiving van onze voedselgewassen? Dat vraagt Koos Biesmeijer,

Nadere informatie

Nieuwsbrief» Stichting Natuurvrienden Capelle aan den IJssel e.o. nummer 2 april 2012. Metselbijen

Nieuwsbrief» Stichting Natuurvrienden Capelle aan den IJssel e.o. nummer 2 april 2012. Metselbijen Stichting Natuurvrienden Capelle aan den IJssel e.o. Nieuwsbrief» nummer 2 april 2012 Het jaar 2012 is het jaar van de bever, van de das, van de historische buitenplaatsen, van de draak en van nog een

Nadere informatie

Workshop. Bijenhotel

Workshop. Bijenhotel Workshop Bijenhotel 1 Blauwe ertsbij 2 Kleine roetbij Wespbij Zweefvlieg - grote ogen - 1 paar vleugels 3 - korte antennes 4 Bij of Wesp? Bijen - Stuifmeel en nectar (larvenvoedsel) - Verzamelapparaat

Nadere informatie

Wilde bijen in de stad

Wilde bijen in de stad Wilde bijen in de stad Nemen stadsbijen toe of af Arie Koster Arie Koster (bijenmakelaar, stadsecoloog, specialist bijenbeheer) www.bijenhelpdesk.nl ariekoster@bijenhelpdesk.nl http://bijenhelpdesk.nl/flyer.pdf

Nadere informatie

Van veenweidegebied tot bijenlandschap. Menno Reemer

Van veenweidegebied tot bijenlandschap. Menno Reemer Van veenweidegebied tot bijenlandschap Menno Reemer Hoeveel soorten bijen komen er in Nederland voor? Foto s Roy Kleukers Foto Roy Kleukers Honingbij Honingbij, een apart geval Foto Roy Kleukers Sociale

Nadere informatie

Hoe maken we bijenhotels?

Hoe maken we bijenhotels? Hoe maken we bijenhotels? Voor welke bijen doen we dat? Welke bijen mogen we in onze streek verwachten? Op welke planten vliegen deze bijen? Welke factoren bepalen of bijen wel of niet komen? Welke materialen

Nadere informatie

De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 14 en woensdag 15 april 2015 vervolg. Dit is het vervolg op het eerste deel van mijn verslag.

De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 14 en woensdag 15 april 2015 vervolg. Dit is het vervolg op het eerste deel van mijn verslag. De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 14 en woensdag 15 april 2015 vervolg Beste natuurliefhebber/- ster, Dit is het vervolg op het eerste deel van mijn verslag. Een week geleden zag ik alleen nog maar

Nadere informatie

De bij is de soort van het jaar 2011 Scholenprogramma. Ecotreffen 2011

De bij is de soort van het jaar 2011 Scholenprogramma. Ecotreffen 2011 De bij is de soort van het jaar 2011 Scholenprogramma Ecotreffen 2011 1 To bee or not to bee? Bij enhotels.nl Blauwe ertsbij Maskerbij Zweefvlieg 2 Wespbij 2 Soorten bijen In Vlaanderen leven meer dan

Nadere informatie

De Wiershoeck- Kinderwerktuin, 8 en 9 april Beste natuurliefhebber/- ster,

De Wiershoeck- Kinderwerktuin, 8 en 9 april Beste natuurliefhebber/- ster, De Wiershoeck- Kinderwerktuin, 8 en 9 april 2014 Beste natuurliefhebber/- ster, Dinsdag scheen af en toe even de zon, maar het was meestal erg bewolkt, het waaide stevig en het was regelmatig nat. Daarom

Nadere informatie

Dieren in de winter 3

Dieren in de winter 3 Dieren in de winter 3 inhoud blz. 1. Winter 3 2. De egel 4 3. De vleermuis 5 4. De eekhoorn 6 5. De merel 7 6. De ree 8 7. De pad 9 8. Het lieveheersbeestje 10 9. Filmpjes 11 Bronnen en foto s 12 Colofon

Nadere informatie

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 13 juni Beste natuurliefhebber/-ster,

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 13 juni Beste natuurliefhebber/-ster, De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 13 juni 2017 Beste natuurliefhebber/-ster, Na de gebruikelijke dinsdagochtend-excursie op een ongebruikelijke locatie (Volkstuinen Froukemaheerd) spoedde ik mij richting

Nadere informatie

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 18 juli Beste natuurliefhebber/-ster,

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 18 juli Beste natuurliefhebber/-ster, De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 18 juli 2017 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was weer een heel aardige dag en ik heb met plezier bijna een volledige werkdag doorgebracht op de tuinen van De Wiershoeck

Nadere informatie

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 2 mei Beste natuurliefhebber/-ster,

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 2 mei Beste natuurliefhebber/-ster, De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 2 mei 2017 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was een beetje wisselvallige dag. In het begin was het bewolkt, en in het eerste half uur heb ik bijna geen insect gezien.

Nadere informatie

Hoe gaat het met de wilde bijen?

Hoe gaat het met de wilde bijen? Hoe gaat het met de wilde bijen? Natuurgebieden het domein van natuurbeheerders Soortenrijk, maar wel achteruitgang t Het agrarische landschap het domein van de boeren Al lange tijd verdwenen Stedelijk

Nadere informatie

De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 15 april Beste natuurliefhebber/- ster,

De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 15 april Beste natuurliefhebber/- ster, De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 15 april 2014 Beste natuurliefhebber/- ster, Doordat we anderhalve week afwezig waren komt dit verslag later dan gebruikelijk. Intussen ben ik vergeten hoe de omstandigheden

Nadere informatie

Kids-Gea! Wat zoemt in jouw tuin? Pagina 2. Maak een bijenhotel Zie pagina 4. Kijk op pagina 6 en 7 voor leuke activiteiten

Kids-Gea! Wat zoemt in jouw tuin? Pagina 2. Maak een bijenhotel Zie pagina 4. Kijk op pagina 6 en 7 voor leuke activiteiten Kids-Gea! Wat zoemt in jouw tuin? Pagina 2 Maak een bijenhotel Zie pagina 4 Kijk op pagina 6 en 7 voor leuke activiteiten Gratis jeugdbijlage bij het ledenblad van It Fryske Gea Zomer 2018 Wat zoemt in

Nadere informatie

De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 17 juni 2014. Beste natuurliefhebber/- ster,

De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 17 juni 2014. Beste natuurliefhebber/- ster, De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 17 juni 2014 Beste natuurliefhebber/- ster, Het was een mooie dag, meestal zonnig en soms bewolkt. Er stond wel een stevige wind, maar al met al was het een dag waarop

Nadere informatie

Wilde bijen in Amsterdam 2000 en 2014

Wilde bijen in Amsterdam 2000 en 2014 Wilde bijen in Amsterdam 2000 en 2014 Ontwikkeling van de bijenpopulatie in relatie met beheer Arie Koster Ga voor de Amsterdamse bijen naar: www.denederlandsebijen.nl Inhoud presentatie Een korte terugblik

Nadere informatie

Hoe maken we bijenhotels?

Hoe maken we bijenhotels? Hoe maken we bijenhotels? Voor welke bijen doen we dat? Welke bijen mogen we in onze streek verwachten? Op welke planten vliegen deze bijen? Welke factoren bepalen of bijen wel of niet komen? Welke materialen

Nadere informatie

Help, een wesp! Hoe melden? INFOFOLDER

Help, een wesp! Hoe melden? INFOFOLDER Help, een wesp! INFOFOLDER Wespen hebben hun reputatie niet mee, maar weinig mensen weten dat ze erg nuttig zijn. Ze jagen op bladluizen, vliegen en muggen. Als je wespen met rust laat, laten ze jou ook

Nadere informatie

Wilde bijen. Levenswijze, herkenning en beheer. Arie Koster. Voor meer informatie

Wilde bijen. Levenswijze, herkenning en beheer. Arie Koster. Voor meer informatie Wilde bijen Levenswijze, herkenning en beheer Arie Koster Voor meer informatie voor ecologisch groenbeheer voor bijen en andere bloembezoekende insecten www.bijenhelpdesk.nl Voor planten voor bijen www.drachtplanten.nl

Nadere informatie

Dit boomblauwtje fladderde er lustig op los en liet zich moeilijk fotograferen, maar ook hier geldt De aanhouder wint.

Dit boomblauwtje fladderde er lustig op los en liet zich moeilijk fotograferen, maar ook hier geldt De aanhouder wint. De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 9 augustus 2016 Beste natuurliefhebber/-ster, Regelmatig wordt het weer iets anders dan de deskundigen hadden verwacht. Maar dit keer kregen ze toch gelijk. In de

Nadere informatie

Blije bijen ontdekkingsroute

Blije bijen ontdekkingsroute Blije bijen ontdekkingsroute Handleiding vragen 1. Het vertrekpunt: START Vragen over de honingbij 2. De wandeling Vragen over de drie bijencategorieën: honingbijen, wilde bijen en hommels. Wilde bij Hommel

Nadere informatie

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 26 juni Beste natuurliefhebber/-ster,

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 26 juni Beste natuurliefhebber/-ster, De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 26 juni 2018 Beste natuurliefhebber/-ster, Volgens de weerprofeten zou het een mooie dag worden en ze kregen helemaal gelijk. De temperatuur was aanzienlijk hoger

Nadere informatie

B&B voor wilde bijen. Onderzoeksactiviteit 2

B&B voor wilde bijen. Onderzoeksactiviteit 2 B&B voor wilde bijen Onderzoeksactiviteit 2 B & B voor wilde bijen Onderzoeksactiviteit 2 Hoe kunnen we de wilde bijen in Nederland het beste helpen? Wat hebben ze nodig als plek om te nestelen (Bed)?

Nadere informatie

Bloemen en hun bezoekers

Bloemen en hun bezoekers Voorjaarsproject 2018 bloemen en hun bezoekers voor groep 5 t/m 8 van de basisschool Bloemen en hun bezoekers Voorjaarsproject 2018 van IVN Veldhoven Eindhoven Vessem. We gaan op zoek naar bloembezoekers.

Nadere informatie

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 10 mei Beste natuurliefhebber/-ster,

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 10 mei Beste natuurliefhebber/-ster, De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 10 mei 2016 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was zomers warm en dan verwacht je in mei toch al een redelijk aantal vlinders en andere insecten op de tuinen, maar

Nadere informatie

Auditieve oefeningen bij het thema: Kriebelbeestjes

Auditieve oefeningen bij het thema: Kriebelbeestjes Auditieve oefeningen bij het thema: Kriebelbeestjes Boek van de week: 1; Rupsje Nooitgenoeg 2; Eentje Geentje het lieveheersbeestje 3; 4; Verhaalbegrip: Bij elk boek stel ik de volgende vragen: Wat staat

Nadere informatie

De Wiershoeck, woensdag 18 april Beste natuurliefhebber/-ster,

De Wiershoeck, woensdag 18 april Beste natuurliefhebber/-ster, De Wiershoeck, woensdag 18 april 2018 Beste natuurliefhebber/-ster, Omdat een mens nu eenmaal niet op twee plekken tegelijk kan zijn, was ik afgelopen dinsdag niet op de tuinen van De Wiershoeck en de

Nadere informatie

Bloemen en hun bezoekers

Bloemen en hun bezoekers Voorjaarsproject 2017 bloemen en hun bezoekers voor groep 1 t/m 8 van de basisschool Bloemen en hun bezoekers Voorjaarsproject 2017 van IVN Veldhoven Eindhoven Vessem. We gaan op zoek naar bloembezoekers.

Nadere informatie

Nederland zoemt voor SCHOLEN Handleiding bovenbouw basisonderwijs

Nederland zoemt voor SCHOLEN Handleiding bovenbouw basisonderwijs Nederland zoemt voor SCHOLEN Handleiding bovenbouw basisonderwijs COLOFON Beschrijving Nederland Zoemt voor scholen is een citizen science lespakket waarmee leerlingen wetenschappers helpen bij hun onderzoek

Nadere informatie

Een. hoort erbij! Over dieren uit een ei. groepen 3-5

Een. hoort erbij! Over dieren uit een ei. groepen 3-5 Een hoort erbij! Over dieren uit een ei groepen 3-5 1. Een ei hoort erbij Veel dieren leggen eieren: vogels en vissen. Maar ook insecten leggen kleine eitjes. Uit dat eitje komt een klein diertje. Dat

Nadere informatie

Dagvlinders vouwen in rust hun vleugels verticaal, recht boven hun lijf samen (met één uitzondering: de dikkopjes).

Dagvlinders vouwen in rust hun vleugels verticaal, recht boven hun lijf samen (met één uitzondering: de dikkopjes). 1 Vlinders herkennen Er zijn veel meer nachtvlinders dan dagvlinders; in Nederland leven 53 soorten dagvlinders en zo n 2000 soorten nachtvlinders. Nachtvlinders zie je echter veel minder omdat veel soorten

Nadere informatie

Sonne Copijn, Bee Foundation

Sonne Copijn, Bee Foundation Sonne Copijn, Bee Foundation Waarom deze cursus? Het doel is: 1. Te kijken door de ogen van de bijen. 2. Het vergroten van het aantal bijvriendelijke tuinen 3. Een netwerk op te bouwen om van elkaar te

Nadere informatie

Nederland zoemt voor SCHOLEN Handleiding bovenbouw voortgezet onderwijs

Nederland zoemt voor SCHOLEN Handleiding bovenbouw voortgezet onderwijs Nederland zoemt voor SCHOLEN Handleiding bovenbouw voortgezet onderwijs COLOFON Beschrijving Nederland Zoemt voor scholen is een citizen science lespakket waarmee leerlingen wetenschappers helpen bij hun

Nadere informatie

De Groene Long Bij-vriendelijk-er. sturen op meer micromilieus

De Groene Long Bij-vriendelijk-er. sturen op meer micromilieus De Groene Long Bij-vriendelijk-er sturen op meer micromilieus Groene Long Paspoort Groene Wijk uit 1975: 35 jaar bos/groenontwikkeling Grootste aantal bewoners: 13.000 > hoogste waardering voor groen Gehele

Nadere informatie

De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 9 september Beste natuurliefhebber/- ster,

De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 9 september Beste natuurliefhebber/- ster, De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 9 september 2014 Beste natuurliefhebber/- ster, Het weer was zoals voorspeld. Het was het grootste deel van de dag grijs en ook de aangekondigde regenbui liet niet

Nadere informatie

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 19 juni Beste natuurliefhebber/-ster,

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 19 juni Beste natuurliefhebber/-ster, De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 19 juni 2018 Beste natuurliefhebber/-ster, De dag begon grijs en met enig gespetter, maar toen ik op m n fiets stapte was het droog. In de loop van de dag brak de

Nadere informatie

Voorjaarsweekend Tuinplezier EEN TUIN VOL LEVEN. De Botanische Tuinen van de Universiteit Utrecht maart Drachtplanten - Bijenplanten

Voorjaarsweekend Tuinplezier EEN TUIN VOL LEVEN. De Botanische Tuinen van de Universiteit Utrecht maart Drachtplanten - Bijenplanten Voorjaarsweekend Tuinplezier EEN TUIN VOL LEVEN De Botanische Tuinen van de Universiteit Utrecht 11-12 maart 2017 Drachtplanten - Bijenplanten planten voor bijen, vlinders en andere bloembezoekers Deze

Nadere informatie

Tuinvogels. Meer over onze koolmezen. Even voorstellen. Hier wonen ze. Echte natuur. Meer over de koolmees

Tuinvogels. Meer over onze koolmezen. Even voorstellen. Hier wonen ze. Echte natuur. Meer over de koolmees Overname en dupliceren van dit materiaal is alleen toegestaan voor educatieve en niet-commerciële doeleinden en alleen als het materiaal is voorzien van een bronvermelding. Vogelbescherming Nederland,

Nadere informatie

De Groenzoom Struweelvogels

De Groenzoom Struweelvogels De Groenzoom Struweelvogels 1 Inhoudsopgave Zanglijster Struweelvogels - Zanglijster 3 - Roodborsttapuit 4 - Kneu 5 - Blauwborst 6 - Patrijs 7 - Rietzanger 8 Zanglijster - Lichte borst met pijlpuntige

Nadere informatie

De Wiershoeck- Kinderwerktuin, maandag 7 juli 2014. Beste natuurliefhebber/- ster,

De Wiershoeck- Kinderwerktuin, maandag 7 juli 2014. Beste natuurliefhebber/- ster, De Wiershoeck- Kinderwerktuin, maandag 7 juli 2014 Beste natuurliefhebber/- ster, Omdat er voor de dinsdag erg veel regen werd verwacht en er dan misschien weinig of geen leuke foto s zouden kunnen worden

Nadere informatie

inhoud De oude eik 1. In het park 2. De delen van de eik 3. Herfst 4. Dieren helpen de eik. 5. Winter 6. Lente 7. Rupsen 8.

inhoud De oude eik 1. In het park 2. De delen van de eik 3. Herfst 4. Dieren helpen de eik. 5. Winter 6. Lente 7. Rupsen 8. De oude eik inhoud De oude eik 3 1. In het park 4 2. De delen van de eik 5 3. Herfst 6 4. Dieren helpen de eik. 7 5. Winter 8 6. Lente 9 7. Rupsen 10 8. De galwesp 11 9. De boomklever 12 10. Filmjes 13

Nadere informatie

De zonnebloemen waren erg in trek bij de honingbijen (en hommels).

De zonnebloemen waren erg in trek bij de honingbijen (en hommels). De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 20 september 2016 Beste natuurliefhebber/-ster, De dag begon een beetje fris, maar het werd in de loop van de dag steeds aangenamer en s middags was het zelfs warm.

Nadere informatie

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 22 augustus Beste natuurliefhebber/-ster,

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 22 augustus Beste natuurliefhebber/-ster, De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 22 augustus 2017 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was een mooie dag; lekker zonnig maar niet te, er stond weinig wind en het was droog. Een prima dag om te fotograferen,

Nadere informatie

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag Beste natuurliefhebber/-ster,

De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag Beste natuurliefhebber/-ster, De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 16-04-2019 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was ruim een half jaar geleden dat ik op de tuinen van De Wiershoeck en de Kinderwerktuin was, dus de hoogste tijd om

Nadere informatie

Wat hebben bijen nodig?

Wat hebben bijen nodig? [Naam docent] Wat hebben bijen nodig? Een zoemende tuin biedt: Nestelgelegenheid Variatie in soorten (en dus in bloeitijden) Variatie in structuur (hoog, laag) Variatie in onderhoud (in ruimte en in tijd)

Nadere informatie

Hoofdstuk 3 De lichaamsbouw van bijen en wespen

Hoofdstuk 3 De lichaamsbouw van bijen en wespen Hoofdstuk 3 De lichaamsbouw van bijen en wespen Enkele basisbegrippen omtrent de lichaamsbouw van angeldragende vliesvleugelige insecten zijn noodzakelijk om de leesbaarheid van dit boek te vergroten.

Nadere informatie

Landelijk meetnet vlinders

Landelijk meetnet vlinders Landelijk meetnet vlinders Juli 2018 Beste teller, De zomer dendert maar door, met bijna elke dag zon en regelmatig hoge temperaturen. Maar het is inmiddels ook al lang droog. En dat is slecht nieuws voor

Nadere informatie

De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 30 juni Beste natuurliefhebber/- ster,

De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 30 juni Beste natuurliefhebber/- ster, De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 30 juni 2015 Beste natuurliefhebber/- ster, De zon stond aan een strak blauwe hemel en het was warm. De pluizen van de populieren dwarrelden als grote sneeuwvlokken

Nadere informatie

inhoud 1. De mier 2. De teek 3. De regenworm 4. De pissebed 5. De hoofdluis 6. De vlieg 7. De mug 8. De vlo 9. Filmpje Pluskaarten Colofon

inhoud 1. De mier 2. De teek 3. De regenworm 4. De pissebed 5. De hoofdluis 6. De vlieg 7. De mug 8. De vlo 9. Filmpje Pluskaarten Colofon Kleine beestjes inhoud. De mier 2. De teek 4. De regenworm 5 4. De pissebed 6 5. De hoofdluis 7 6. De vlieg 8 7. De mug 9 8. De vlo 0 9. Filmpje Pluskaarten 2 Colofon 4 Bronnen en foto s 5 . De mier Een

Nadere informatie

Zo helpen de wilde metselbij en de fruitteler

Zo helpen de wilde metselbij en de fruitteler 1 van 6 2-6-2017 13:52 Zo helpen de wilde metselbij en de fruitteler elkaar De bij krijgt een luxeverblijf in ruil voor gratis arbeid Een groeiend aantal Nederlandse fruittelers experimenteert met de inzet

Nadere informatie

inhoud 1. Ontdek 2. Insecten 3. Een hart klopt 4. Het spoor 5. De magneet 6. Zie ik dat wel goed 7. Filmpje Pluskaarten Bronnen en foto s

inhoud 1. Ontdek 2. Insecten 3. Een hart klopt 4. Het spoor 5. De magneet 6. Zie ik dat wel goed 7. Filmpje Pluskaarten Bronnen en foto s Ik ontdek inhoud 1. Ontdek 3 2. Insecten 4 3. Een hart klopt 6 4. Het spoor 8 5. De magneet 10 6. Zie ik dat wel goed 12 7. Filmpje 14 Pluskaarten 15 Bronnen en foto s 17 Colofon en voorwaarden 18 1. Ontdek

Nadere informatie

SPREEKBEURT VINK VOGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN. l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n

SPREEKBEURT VINK VOGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN. l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT VINK l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n VOGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE VINK BIJ ELKAAR GEZOCHT.

Nadere informatie