De burger/cliënt als spil voor verantwoording

Transcriptie

1 De burger/cliënt als spil voor verantwoording Na regelarm Op naar de volgende stap Rob Hoogma Care Summit juni 2014

2 Inhoud Huidige situatie: de eerste stappen gezet Verantwoorden waar gaat het over? De burger/cliënt en verantwoorden Doelen van verantwoording Voorstel pilot in 2015 met vereenvoudigde zinvolle verantwoording

3 Aanbieder als interferentiezone Culturalisering van de systeemwereld door de leefwereld Leefwereld Communicatief handelen Interactie, zingeving, betekenisgeving Waarachtigheid, integriteit Onvoorspelbaarheid, onbeheersbaarheid Broosheid Systeemwereld Strategisch en instrumenteel handelen Doel-middelen rationaliteit Nut, efficiency Ruil en machtsmechanismen Maakbaarheid Kolonisering van de leefwereld door systeemwereld (Wierdsma 2001, Kunneman 1996)

4

5 Wetten: - Wlz/Zvw/Wmo Kwaliteitswet Zorg en dwang Wcz WTZi BIG Arbo/Arbeidstijden regels brandweer/legionella etc Van ZBO naar beroepsverenigingen.. - ACM NZa CAK CIZ Zorgkantoren Gemeenten Provincie GHOR CIBG IGZ Arbeidsinspectie CBZ / CSZ CVZ Kwaliteitsinstituut WFZ Vakbonden Werkgevers Beroepsverenigingen Intern: - Protocollen (veiligheid / HACCP e.d.) - Productie schrijven - Financiële verantwoording (cliënt/kostplaats) - Hoofd-/onderaannemercontracten - Kwaliteitparameters - regels bij meerzorg/ spoedzorg/zhs-opname - Roosterregels Regels: - Controle protocol nacalculatie en productieverantwoording - Registratie zhs-opname - Wachtlijstregistraties - Meerzorg - 1e-lijnsdeclaraties - 4-wekenopgave (niet: maand) CAK voor eigen bijdrage-inning - Bovenbudgettaire hulpmiddelen - AW 319 AW Maz-Mut - HACCP - Periodieke PGB verantwoording -regels brandweer/legionella etc

6 Interpretatie Just like the neurotic who washes his hands a thousand times a day, our hyper rational society can not stop producing even more refined instruments to control itself a thousand times a day 1 We shape our buildings and thereafter they shape us 2 Gaat niet meer over zorg. Verfijning en werkgelegenheid versterken elkaar. Doordat verantwoording nooit uitwassen afdekt, ontstaat meer behoefte aan verantwoording. 1 G. Lock 2 W. Churchill

7 Verantwoorden (1) Wat is het? Informatie verschaffen over wat je doet met de ter beschikking gestelde hulpmiddelen en de resultaten De kennis dat anderen een oordeel op basis van doelen/normen over de info vellen. Die oordelen van anderen kunnen gevolgen hebben voor de leverancier van informatie. Wat is het niet? Oordelen: waarderen, een mening hebben/vormen, rechtspreken Controleren: bekijken of alles is zoals het moet zijn (norm), inspecteren verifiëren, beheersen, beteugelen Wat gebeurt er? Oordelen en controleren vindt plaats door talloze instanties

8 Verantwoorden (2) Oordelen en controleren onafhankelijk van elkaar in het kader van objectiviteit, terwijl in de praktijk Elke actor handelt in het licht van de eigen doelstellingen en dus overlap (en concurrentie) Er is vaak geen afstemming tussen actoren Gaat vaak niet meer over zorg, wel onder het mom van. Omdat je de gevolgen kent van verantwoorden is het logisch: te handelen naar de geest van de doelstelling van de verantwoording en de doelstelling van de actor. rekening houdt met de informatie (sociaal wenselijjk?) Kat en muisspel Coalitie cliënt en zorgverlener

9 De cliënt/burger is terecht afwezig in de verantwoording? Met uitzondering bij CIZ of aan de keukentafel De burger/cliënt die verantwoordelijkheid neemt voor het eigen leven (beginsel in Wmo en Wlz) Bij bijvoorbeeld WW wel? Wat maakt dat we dat niet doen? Geen serieus te nemen mening? Politiek niet aantrekkelijk? Lastig onderscheid te maken tussen rechtvaardigheid en rechtsgelijkheid? Lastig te definiëren: wat is verantwoording afleggen voor cliënten/burgers?

10 Waarover kan de burger/cliënt zich verantwoorden Wat het hem heeft gebracht: het ervaren resultaat Ervaren kwaliteit en kwantiteit van de zorg/steun De eigen acties/aandeel in het ervaren resultaat? Health as the ability to adapt and to self manage in the face of social, physical and emotional challenges (Huber, 2013)

11 Ook mensen met ernstige beperkingen kunnen goed aangeven wat hen helpt Vraagt om verfijnde instrumenten: Om er achter te komen wat mensen vinden en willen: niet door het hen te vragen, maar door ze te begrijpen * Dialoog communicatiemogelijkheden Verwanten Welke vragen kunnen nog meer gesteld worden? Verschillen met politici, onderzoekers, beleidsmakers e.a.

12

13 Doelen van verantwoording Primaire doelstelling: Levert het de burger/cliënt het gewenste op. Nodig: middelen-verstrekker overeenkomst met cliënt Levert de aanbieder datgene wat de cliënt nodig acht Nodig: overeenstemming met én verantwoording aan cliënt. Voldoen aan kwaliteitseisen Correcte aanwending van middelen Tweede (sturende) doelstelling: op basis van wet (!) Zolang en zo min mogelijk afhankelijke burger/cliënt Leren (van fouten) Innovatief Doelmatigheid nttb

14 Uitgangspunten verantwoording Terug naar het doel: de burger/cliënt legt en krijgt verantwoording Zorgaanbieder legt verantwoording af aan cliënt Eenvoud: Oordelen en controleren in één hand middelen én kwaliteit Bevoegd tot periodieke controle-info (IGZ, Accountant, e.a.) Eenvoudige budgettering, meerjarig High trust, low tolerance Geen verantwoording: geen middelen Leren (van fouten): voorwaarden toelating? Etc. Rechtvaardigheid op individueel niveau als basis (versus rechtsgelijkheid) Ps toezicht/governance is deels ander vraagstuk

15 Pilot: maken is bewijzen Visievorming en ontwerpeisen Probeerruimte in beschermde omgeving1 Regelarme zorg basis voor fundamentele verandering Alle betrokken partijen staan open voor radicale verandering en committeren zich aan pilot Voorbereiding 2014 Start Uit Praktische richtlijnen voor transitie-experimenten in de langdurige zorg (2008)

16

17 Omdat niemand hetzelfde is