Governance. van regels en controle naar regie en samenspel. Rian van de Schoot

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Governance. van regels en controle naar regie en samenspel. Rian van de Schoot"

Johanna van den Velde
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Governance van regels en controle naar regie en samenspel Rian van de Schoot

2 De wereld van zorg en ondersteuning na de transities.

4 WLZ ZVW WMO 2015 Jeugd Participatie (preventie)

6 Transitie in de zorg 1) Verschuiving van zorg AWBZ WLZ WMO ZVW Jeugdzorg 2) Van zorgen voor naar zorgen dat 3) Maatschappelijke tendens: bezuiniging/kwaliteitseisen/intolerantie incidenten Doe meer voor minder en maak nooit fouten

7 Oude situatie: Nieuwe situatie: cliënt Zorgaanbieder A Zorgaanbieder C cliënt Zorgaan- Zorgaan- Zorgaan- bieder A bieder B bieder C Zorgaanbieder B - Zorgaanbieder centraal - Wat kan de cliënt niet? - Cliënt centraal - Wat kan de cliënt wel?

8 Wat betekent dit voor governance in zorg en ondersteuning?

Rol overheid Pater-systeem Verzorgingsstaat Centrale regelgeving Top-down & directief Bevoogdend Ego-systeem Marktwerking Kader scheppende overheid Handhaving & toezicht Op afstand Eco-systeem

9 Rol overheid Pater-systeem Verzorgingsstaat Centrale regelgeving Top-down & directief Bevoogdend Ego-systeem Marktwerking Kader scheppende overheid Handhaving & toezicht Op afstand Eco-systeem Waardecreatie Verbindende overheid Wederkerigheid Stijlflexibiliteit Rijksoverheid Verzekeraars Aanbieders Zorgconsument Econetwerk Zorg systemen CENTRALE AANBODREGULERING Input financiering: Budget & vergunningen Focus: institutie & zorgprofessional (ziekenzorg) GEREGULEERDE MARKTWERKING Outputfinanciering: Prestatie bekostiging Focus: zorgconsument (Pathogenesis) DUURZAME ZORG-WAARDE- SYSTEMEN Outcome financiering: individueel & maatschappelijk Focus: Burger & gezondheid (vitaliteit & welbevinden) Persoonlijk Preventief Predicatief Participatief Zorg Protocollen Normen Ziekte & Zorg Instituties Patiënten, bewoners, pupillen Certificering Consumenteninformatie Gezondheid & Gedrag Nieuwe toetreders Cliënten, klanten Functioneren & Participeren Varitatie op: Idenburg, Ph.J, Schaik, van M.C.M. Diagnose Zorginnovatie; over technologie en ondernemerschap, Scriptum, 2013

11 Network governance Network governance is het verbinden of delen van informatie, middelen, activiteiten en competenties van minstens drie organisaties om samen een outcome te bewerkstelligen.

12 Hoe brengen we governance in transformatie? Cliënt in de lead!

13 4 thema s governance 1. Sturing 2. Verantwoording 3. Toezicht 4. Inkoop Stel dat De cliënt/burger in de lead is op deze 4 thema s. Hoe ziet dat er dan uit? Wat is daarvoor nodig? Wat weerhoudt ons het zo te doen?

14 Stel dat Toegang tot collectieve middelen per cliënt: uitspraak over rechtmatigheid, inhoud en budget van de aanspraak één onafhankelijk orgaan (nu CIZ) Betaling aan aanbieder (in natura) of cliënt (geld, incl. inning eigen bijdrage) één onafhankelijk orgaan (nu CAK) Vergunning voor aanbieder: op basis van veiligheidseisen en BIG/professionele normen één onafhankelijk orgaan (nu IGZ) Zeggenschap, keuzemogelijkheden, risico inschatting in het dagelijks leven de cliënt In een later stadium: methodiek WLZ naar WMO en ZvW Optioneel: Kwaliteit van resultaat en cliëntervaring (bij cliënten en verwanten) zichtbaar maken door aanbieders, verplicht of vrijwillig

15 Indicatie en Contractering Geïndiceerd budget per cliënt (nu CIZ) Cliënt kiest zorgaanbieder en sluit contract Cliënt geeft opdracht aan (nu) CAK tot uitbetaling aan zorgaanbieder Cliënt kan naar een andere aanbieder als hij niet tevreden is en informeert CAK Dus: Geen betrokkenheid van zorgkantoor en NZa, geen productieafspraken, etc. CIZ bewaakt macrobudget en past polisvoorwaarden aan onder politieke sturing

16 Rollen en taken: hou het simpel Indicatieorgaan Indicatie Cliënt Contract Zorgaanbieder 1. Client krijgt indicatie 2. Client bekijkt transparant aanbod van zorgaanbieders 3. Client kiest zorgaanbieder 4. Client en zorgaanbieder maken samen een (zorg)overeenkomst Cliënt Akkoord Betaalorgaan Betaling Zorgaanbieder 1. Cliënt gaat akkoord met de dienstverlening van zorgaanbieder op basis van een factuur (= verantwoording) van de geleverde diensten 2. Cliënt geeft opdracht aan betaalorgaan om zorgaanbieder de indicatie uit te betalen 3. Cliënt betaalt eventuele extra diensten rechtstreeks aan zorgaanbieder 4. Client kan naar een andere zorgaanbieder als hij/zij niet tevreden is.

17 Vergunning tot zorgverlening Er is één instantie die zorgaanbieders (organisaties en individuele zorgverleners) een vergunning verleent (nu IGZ) Cliënten kunnen alleen zorgaanbieders contracteren die een vergunning hebben De vergunning richt zich op de veiligheid van de dienstverlening en de professionaliteit van handelingen De vergunning richt zich dus niet op de inhoud van de dienstverlening noch op zaken als bejegening, verslaglegging, etc.

18 Sturing: oud en nieuw Voor de transitie Sturen vanuit de organisatie Zorg rondom organisatie geregeld Zorgbestuurder is dienend aan eigen organisatie Beperkt aantal stakeholders Management van eigen zorgorganisatie Beheer en beheersing Bolwerk Systeemwereld waarbij de aandacht uitgaat naar regels, procedures, verantwoording en controle Na de transitie Sturen vanuit de cliënt Zorg rondom cliënt en zijn netwerk georganiseerd Zorgbestuurder is dienend aan de cliënt Toename van het aantal stakeholders (lokale bestuurders, patiëntgroeperingen, maatschappelijke organisaties, burgerinitiatieven) Stakeholdersmanagement Regie en samenspel Netwerk Leefwereld waarin cliënten en zorgverleners de hoofdrolspelers zijn

19 Sturing: Enkele dilemma s Wat is het belang van de eigen organisatie en wat is het overkoepelende belang? Balans tussen wetten en regels aan ene kant en regie en samenwerking aan de andere kant Voldoen de huidige organisatievormen of moeten we naar andere vormen of samenwerkingsverbanden?

20 Verantwoording: oud en nieuw Voor de transitie Verantwoording binnen de organisatie en tussen zorginkopers en zorgorganisaties Verantwoording op basis van HKZ, CQ ed vanuit beheersing Beperkt aantal stakeholders Beheer en beheersing Systeemwereld waarbij de aandacht uitgaat naar regels, procedures, verantwoording en controle Zorgbestuurders dienen de belangen van de eigen organisatie Verantwoording op basis van wantrouwen Na de transitie Maatschappelijke verantwoording naar o.a. netwerkpartners en cliënten Verantwoording door middel van audit (prezo), interviews, verhalen ed vanuit regie en samenspel Toename van het aantal stakeholders Regie en samenspel Leefwereld waarin cliënten en zorgverleners de hoofdrolspelers zijn Zorgbestuurders dienen de belangen van de cliënt Verantwoording op basis van vertrouwen

21 Verantwoording: Enkele dilemma s Vraag/discussie of cliënt in staat is om te bepalen wat nodig is voor goede gezondheid Voldoende kennis over meten bij professionals zodat correcte data beschikbaar is Meer regie / wetenschappelijke claim vanuit het veld Mogen loslaten van bestaande aanpak

22 Toezicht: oud en nieuw Voor de transitie De OR wordt vooral op operationeel niveau betrokken Bij beleidsvorming wordt de OR pas geïnformeerd op het moment dat er een officieel advies- of instemmingsverzoek wordt gedaan vanuit het bestuur Er is vooral aandacht voor de te volgen procedures en of deze correct worden uitgevoerd Tijdens de uitvoering van een verandering is er zeer beperkt contact tussen bestuur en OR De overlegmomenten beperken zich tot het strikte minimum (2 keer per jaar) Na de transitie De OR wordt betrokken bij visie, strategie en organisatierichting De OR wordt in een vroeg stadium betrokken Er is vooral aandacht voor het proces Er is regelmatig overleg, zowel formeel als informeel Er is ongeveer 1 keer per maand een formeel overlegmoment

23 Toezicht: Enkele dilemma s Hoe zou het moreel kompas voor toezichthouders eruit moeten zien? Eén geïntegreerd toezichtsorgaan versus meerdere toezichtsorganen Toetsingskader voor het toezicht op netwerken in de langdurige zorg thuis Maatschappelijke toezicht versus intern toezicht

24 Inkoop: oud en nieuw Voor de transitie Wat kan de cliënt niet? Budgetten Zorgverzekeringwet Wet maatschappelijk ondersteuning voor AWBZ Na de transitie Wat kan de cliënt wel? Populatiebekostiging Vanaf 1 januari 2015 ook verantwoordelijk voor verpleging en persoonlijke verzorging, behandeling zintuiglijke gehandicapten, palliatieve zorg en intensieve kindzorg Vanaf 1 januari 2015 ook verantwoordelijk voor ondersteuning bij zelfredzaamheid, ondersteuning bij participatie, beschermd wonen en opvang, ondersteuning mantelzorg en cliëntondersteuning WLZ (Kern-AWBZ, deel dat niet naar WMO en ZVW is gegaan)

25 Inkoop: Enkele dilemma s Lokaal versus regionaal Inkoopmodel Expertise voor zorginkoop binnen gemeenten Opschaling of afschaling Aantal aanbieders dat door gemeenten wordt gecontracteerd

Vergelijkbare documenten

Less is more! en Less needs more!, en nog meer lessen voor optimisme voor de toekomst!

Less is more! en Less needs more!, en nog meer lessen voor optimisme voor de toekomst! Henk Nies Lid Raad van Bestuur, Vilans Hoogleraar Organisatie en Beleid Zonnehuisleerstoel Vrije Universiteit Amsterdam