Voordracht voor de raadsvergadering van <datum raadsvergadering>

Transcriptie

1 Voordracht voor de raadsvergadering van <datum raadsvergadering> 2015 Publicatiedatum * Agendapunt * Datum indiening Tekst wordt gepubliceerd in Tekst wordt gepubliceerd in Onderwerp Initiatiefvoorstel van het raadslid Kaya (D66), getiteld: Zorg au-pairs Met deze voordracht stellen wij u voor het volgende besluit te nemen: De gemeenteraad van Amsterdam Gezien het initiatiefvoorstel van het raadslid Kaya (D66), getiteld: Zorg au-pairs besluit I. in te stemmen met genoemd initiatiefvoorstel; II. kennis te nemen van de bestuurlijke reactie op genoemd initiatiefvoorstel. Wettelijke grondslag Gemeentewet art. 147a, lid 1 Initiatiefvoorstel Inleiding D66 wil dat Amsterdam onderzoekt of zorg au-pairs kunnen worden ingezet voor de ondersteuning van Amsterdamse ouderen. In het kader van de transitie van de langdurige zorg heeft de overheid afgelopen jaren ingezet op het langer thuis wonen van ouderen. Mensen met een lichte zorgvraag krijgen geen toegang meer tot verzorgingshuizen. Met de nieuwe Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) zijn gemeenten ervoor verantwoordelijk dat mensen zo lang mogelijk zelfredzaam zijn en kunnen deelnemen in de maatschappij. De gemeente beoordeelt wat ouderen zelf nog kunnen. En of familie, vrienden, buren of andere vormen van netwerken kunnen helpen. Daar waar nodig moet de gemeente ondersteuning bieden ook aan het informele zorgnetwerk. Afgelopen jaar zijn gemeenten vooral bezig geweest met de transitie en minder met transformatie. Dat is begrijpelijk gezien het grote pakket van nieuwe taken en verantwoordelijkheden. D66 vindt dat de aandacht nu moet verschuiven naar het transformatieproces. Innovatie in het sociaal domein is erg belangrijk om de kwaliteit van zorg te blijven verbeteren maar ook om de kosten op 1

2 lange termijn te kunnen dragen. Daarom heeft D66 afgelopen jaar onder andere een motie ingediend die innovatie bij de inkoop van zorg moet stimuleren, een motie die vraagt om een innovatieagenda voor het gehele sociaal domein en verschillende voorstellen die innovatie in de zorg of aangrenzende terreinen stimuleren. Overal in Nederland zie je innovatieve bedrijven, start-ups of sociale firma s ontstaan met creatieve ideeën. Die creativiteit kan ook de zorg in Nederland doen verbeteren. Het transformatieproces (vooral de inhoudelijke vernieuwing en cultuur) is gericht op het realiseren van de beoogde inhoudelijke effecten van de stelselwijziging: ander gedrag van professionals en burgers, een andere cultuur bij instellingen en professionals, andere werkwijzen en vooral ook het anders met elkaar omgaan tussen burgers/ cliënten, professionals, instellingen en gemeenten. De verantwoordelijkheid voor het transformatieproces ligt zowel bij de gemeente als bij instellingen, professionals en bewoners. D66 vindt dat de gemeente de rol moet hebben van aanjager en verbinder. We moeten als gemeente projecten mogelijk maken en daar waar nodig een eerste zetje geven. In dit kader wil D66 dat de gemeente onderzoek gaat doen naar de mogelijkheden van het inzetten van zorg au-pairs. Zorg au-pairs In de zorg voor kinderen zie je naast kinderopvang, de opvang door familie of vrienden ook vaak dat au-pairs ingehuurd worden om op kinderen te passen. Vaak is dit voor langere tijd, zoals een aantal volle dagen in de week. Deze au-pairs zijn meestal inwonend en zorgen voor de maaltijden van kinderen, het naar bed brengen of het oppassen wanneer de kinderen aan het spelen zijn. Vergelijkbare zorg in combinatie met inwoning zou ook kunnen passen in de zorg voor ouderen of andere zorgbehoevenden die bijvoorbeeld behoefte hebben aan meer persoonlijke aandacht. Het zou ook ingezet kunnen worden bij ouderen die meer toezicht nodig hebben en nog niet willen verhuizen naar een verzorgings- of verpleeghuis. Voorbehouden behandelingen worden uiteraard nog steeds door professionals gedaan. Maar zorg au-pairs kunnen wel meer praktische taken overnemen. Daardoor kunnen de kosten van de zorg afnemen zowel voor de maatschappij maar ook voor ouderen doordat ze minder eigen bijdrage betalen. Daarnaast krijgen ouderen die er behoefte aan hebben extra aandacht. De au-pair woont bij een oudere in huis en zal bijvoorbeeld maximaal 30 uur per week en 8 uur per dag flexibel werk verrichten. 2

3 Au-pairs in de zorg komen nog niet heel veel voor in Nederland. Maar zij kunnen wel die innovatie leveren waar we in de zorg naar op zoek zijn. Tevens kan bekeken worden of de welzijnsverlening door au-pairs geschikt is voor de zorg zoals deze in de toekomst eruit moet komen te zien. Naast dat au-pairs in de zorg een innovatieve manier zijn om de zorg voor Amsterdammers te verbeteren kunnen zij ook een stukje eenzaamheid bij ouderen wegnemen. Eenzaamheid onder ouderen is een groeiend probleem. Bijna een miljoen ouderen voelt zich vaak eenzaam, een vijfde daarvan is extreem eenzaam. Wanneer er steeds minder vrienden, kinderen en kleinkinderen of mensen in de buurt wonen die kunnen helpen ontstaat er een sociaal gat dat nadelig is voor het welzijn van een oudere. Meestal bestaat de verzorging uit hulp in het huishouden, en een beperkte vorm van lichamelijke verzorging door een verzorgende. Dit is noodzakelijke praktische zorg, het minimum dat vereist is om een oudere thuis te laten wonen. De professionals die ingezet worden door een zorgaanbieder worden betaald om bepaalde werkzaamheden uit te voeren en krijgen daar per cliënt een aantal minuten voor. Extra tijd voor een praatje zit er vaak niet in omdat de bekostiging prestatie gebonden is. Verschillende vormen van begeleiding en dagbesteding bieden hier een tijdelijke oplossing. In veel gevallen zou een zorg au-pair een extra stukje menselijk contact kunnen brengen waar sommige ouderen behoefte aan hebben. De zorg au-pair kan ondersteunen in het huishouden, gezelschap bieden, lichte persoonlijke verzorging bieden en toezicht houden of signaleren. Daar waar een indicatie voor zorg is, wordt natuurlijk een professional ingezet, de zorg au-pair zoals bedoeld in dit initiatiefvoorstel kan deze nooit geheel vervangen. Het is bedoeld als aanvulling op de thuiszorg en in sommige gevallen waar dit mogelijk en wenselijk is een verschuiving van werkzaamheden. De wensen van de cliënt staan hierbij voorop. Niet elke oudere wilt iemand in huis nemen. Diegene die hier wel voor willen kiezen moeten ook de mogelijkheid voor maatwerk krijgen. Op grond van wet- en regelgeving mogen jongeren als au pair alleen lichte huishoudelijke werkzaamheden uitvoeren. Het gaat dan primair om opruimen, schoon maken, wassen, eten koken en boodschappen doen. Bij het maken van maaltijden kan een zorg au-pair ook toezien dat er (gezond) gegeten wordt. Daar waar ondervoeding een veelvoorkomend probleem is onder ouderen, kan dit als preventie dienen van andere zorgbehoeften. Maar er zijn meer werkzaamheden als passend te kwalificeren. Verschillende activiteiten ontlasten het sociale netwerk en voorkomen eenzaamheid. Ook kan door de aanwezigheid van een au-pair preventie plaatsvinden bijvoorbeeld 3

4 door vroege signalering van klachten of beperkingen. Buurt au-pair Een buurt au-pair heeft dezelfde voordelen als een persoonlijke au-pair maar wordt collectief ingezet en is daarmee betaalbaarder. Deze au-pair is inwonend bij een van de buurtgenoten en doet werkzaamheden voor meerdere ouderen in de buurt. Lichte huishoudelijke klussen kunnen dan verdeeld worden over de week. Boodschappen worden efficiënt gedaan en alle ouderen hebben meer menselijk contact dan bij enkel noodzakelijke ondersteuning of verpleging. Cofinanciering Zorg au-pairs zouden mogelijk via cofinanciering betaald kunnen worden. Het college zou daarom kunnen onderzoeken of deze cofinanciering mogelijk is in samenwerking met het zorgkantoor of zorgverzekeraar. Beiden kunnen er profijt van hebben. Zowel in de vorm van preventie van het verbeterde welzijn van ouderen. Maar mogelijk ook in de uren die ingekocht worden voor persoonlijke verzorging. In samenwerking zouden zij kunnen bekijken welke doelgroepen voor deze financiering in aanmerking komen. Daarnaast bekijken we of dit alleen voor mensen met een PGB kan of dat er ook mogelijkheden zijn om het te betrekken bij het inkoopproces als aparte (innovatieve) prestatie. Besluit 1) Te onderzoeken of zorg au-pairs ingezet kunnen worden in Amsterdam zoals omschreven in dit initiatiefvoorstel. Hierbij in ieder geval in te gaan op: a. of buurt au-pairs collectief ingezet kunnen worden; b. de mogelijkheden voor bekostiging vanuit de Wmo maar ook te bekijken of cofinanciering mogelijk is met het zorgkantoor en zorgverzekeraars voor Wlz en Zvw; c. welke obstakels er zijn voor de inzet van zorg au-pairs en hoe die weggenomen kunnen worden; d. of er sprake kan zijn van verdringing op de arbeidsmarkt en zo ja, hoe groot het risico is en hoe dit zoveel als mogelijk beperkt kan worden; e. de mogelijkheden voor financierings- en bekostigingsvormen(denk aan door cliënt, of cliënt samen met gemeente-verzekeraar-zorgkantoor, PGB/ZIN); 2) Hierover in gesprek te gaan met partijen die mogelijk uitvoering kunnen geven 4

5 aan een te maken plan en daar terugkoppeling over te geven; 3) Dit onderzoek voor de zomer van 2016 aan de raad te presenteren. De leden van de gemeenteraad van Amsterdam M. Kaya (D66) 5