Samenvatting Consultatieversie Concept Wetsontwerp LIZ 10 september Wet LIZ

Transcriptie

1 Samenvatting Consultatieversie Concept Wetsontwerp LIZ 10 september 2013 Wet LIZ

2 Samenvatting Consultatieversie Concept Wetsontwerp LIZ 10 september 2013 De nieuwe Wet Langdurige Intensieve Zorg (Wet LIZ) vervangt vanaf 1 januari 2015 de huidige AWBZ uit Uitgangspunt van de regering is dat mensen zo lang mogelijk thuis blijven wonen met behulp van hun sociale netwerk en eventuele gemeentelijke ondersteuning. Pas als dat niet meer mogelijk is en iemand bijvoorbeeld is aangewezen op intensieve zorg met 24-uurs toezicht, bestaat er aanspraak op zorg ten laste van de Wet LIZ. LIZ uitvoering De uitvoering van de Wet LIZ wordt - net als de uitvoering van de AWBZ - belegd bij zorgverzekeraars. Dit vindt plaats in een aparte rechtspersoon, de LIZ-uitvoerder. Met het oog op de budgettaire beheersbaarheid wordt er - net als in de AWBZ - gewerkt met regionale contracteerruimtes en dus regionale uitvoeringskantoren. De minister wijst in een regio een LIZ-uitvoerder aan die namens alle andere LIZ-uitvoerders in die regio de taken uitvoert op het gebied van administratie en controle, zorginkoop en pgb. Deze aangewezen LIZ-uitvoerder wordt de representant genoemd. Toegang tot de Wet LIZ De indicatiestelling blijft net als in de AWBZ in handen van het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ). Verschil met de AWBZ is dat het CIZ in de Wet LIZ alleen nog een toegangsbesluit neemt, en geen uitspraken meer doet over de zorgzwaarte van de zorgverlener. Het CIZ stelt vast of de

3 zorgbehoefte van de cliënt de norm van gebruikelijke zorg ontstijgt. Als dit het geval is, stelt het CIZ een onderzoek in om vast te stellen of iemand voldoet aan wettelijke bepaalde toegangscriteria. Na een toegangsbesluit maken de cliënt en/of zijn vertegenwoordiger afspraken over de zorg met de zorgaanbieder, die worden vastgelegd in het zorgplan. Uitgangspunt hierbij zijn de normen voor verantwoorde zorg en zorgpaden. Alleen mensen die blijvend zijn aangewezen op langdurige intensieve zorg, krijgen toegang tot zorg vanuit de Wet LIZ. Er wordt gekozen voor een scherpe afbakening tussen de Wmo en de Wet LIZ. Bij cliënten die intensieve zorg of ondersteuning nodig hebben, maar waarvan de verwachting is dat de zorgbehoefte overgaat of veel minder zal worden, blijven gemeenten en zorgverzekeraars verantwoordelijk. Het toegangsbesluit is voor onbepaalde tijd geldig. In de Wet LIZ zullen in principe dan ook in tegenstelling tot de huidige AWBZ - geen herindicaties plaatsvinden. Aanspraken: waar heeft een cliënt recht op? Een cliënt heeft aanspraak op zorg vanuit de Wet LIZ indien hij vanwege een somatische of psychogeriatrische aandoening of beperking of een verstandelijke, lichamelijke of zintuiglijke handicap blijvend behoefte heeft aan: permanent toezicht ter voorkoming van escalatie of ernstig nadeel; of 24 uur per dag zorg in de nabijheid, omdat de cliënt, om ernstig nadeel te voorkomen, - Door fysieke problemen voortdurend begeleiding, verpleging of overname bij zelfzorg nodig heeft, of - Door zware regieproblemen voortdurend begeleiding of overname van taken nodig heeft. Psychiatrische aandoeningen vormen op zichzelf geen grondslag voor toegang tot de Wet LIZ. Ook de groep mensen met een licht verstandelijke beperking vanaf 18 jaar en de groep geriatrische revalidatiezorg (ZZP VV 09a) vallen niet onder de LIZ.

4 Aanspraken in de Wet LIZ Van welke aanspraak de cliënt gebruik zal maken, hangt af van zijn individuele wensen, mogelijkheden en behoeften. Afspraken hierover worden vastgelegd in het zorgplan. De aanspraken bestaan uit: Verblijf in een instelling Overbruggingszorg Partneropname Hotelmatige diensten Persoonlijke verzorging, begeleiding en verpleging Behandeling Vervoer voor begeleiding of behandeling. Kwaliteit van zorg Artikel en bepalen welke rechten de verzekerde heeft om hem (of haar) zoveel mogelijk zeggenschap te geven over zijn leven als hij is aangewezen op de langdurige intensieve zorg. De zorgaanbieder wordt verplicht om afspraken te maken over de zorgverlening. De zorgaanbieder en de cliënt maken samen afspraken over: de doelen van de zorgverlening en de wijze waarop getracht wordt deze te bereiken; de zorgverleners die voor de verschillende onderdelen van de zorg verantwoordelijk zijn, de wijze waarop de afstemming tussen die zorgverleners plaatsvindt en wie de verzekerde op die afstemming kan aanspreken; de wijze waarop de verzekerde zijn leven wenst in te richten en de ondersteuning die de verzekerde daarbij van de zorgaanbieder zal ontvangen; de frequentie waarmee en de omstandigheden waaronder een en ander met de verzekerde zal worden geëvalueerd en geactualiseerd. Bij de bespreking van deze onderwerpen wordt in ieder geval aandacht besteed aan: de zeggenschap van de cliënt over de inrichting van zijn leven; de mogelijkheid om dagelijks te douchen; tijdige hulp bij toiletgang en het tijdig wisselen van incontinentiemateriaal;

5 voldoende en gezond eten en drinken; schone en verzorgde leefruimte; respectvolle bejegening; godsdienst of levensovertuiging; zinvolle daginvulling en beweging; mogelijkheid om dagelijks in de buitenlucht te verkeren; ontwikkeling en ontplooiing. Zorglevering Binnen de Wet LIZ zijn drie leveringsvormen mogelijk: 1 Zorg met verblijf Integraal pakket van zorg en wonen in een instelling 2 Zorg zonder verblijf volledig pakket thuis (VPT) Integraal pakket van zorg en hoteldiensten in eigen woning van cliënt 3 Zorg zonder verblijf persoonsgebonden budget (pgb) Vergelijkbaar met het pgb in de AWBZ, maar dan met een trekkingsrecht in plaats van een bedrag op de rekening. Bekostiging Cliënten en/of hun vertegenwoordigers kunnen zelf bepalen bij welke gecontracteerde zorgaanbieder zij hun aanspraken tot gelding willen brengen (persoonsvolgende bekostiging). De huidige zzp s worden vervangen door drie zwaarteklassen: licht, middel en zwaar. De representant bepaalt op basis van het zorgplan tot welke zwaarteklasse de cliënt behoort. De representant kan daarin ook afgaan op het oordeel van een zorgaanbieder die met de cliënt heeft gesproken. De zwaarteklasse vormt de basis voor de bekostiging, maar is niet normatief voor de zorg die de cliënt uiteindelijk ontvangt. De cliënt kan ook geen rechten ontlenen aan de zwaarteklasse: iemand die toegang krijgt tot zorg vanuit de Wet LIZ heeft aanspraak op zorg die in deze wet geregeld is, maar niet op een pakket aan zorg dat voor de bekostiging is gecreëerd. Net als in de aanspraken en de zorglevering wordt in de bekostiging onderscheid

6 gemaakt tussen zorg die in natura wordt afgenomen, in de vorm van een integraal pakket van zorg met verblijf, en zorg waarbij de cliënt zelf in zijn woonvorm voorziet (VPT of pgb). Hiervoor stelt de NZa prestaties vast. Er gelden geen vrije tarieven in de Wet LIZ. Net als in de AWBZ is er sprake van tariefsregulering waarbij de NZa maximumtarieven vaststelt. Om de volumeprikkel in de bekostiging te temperen, zijn er in de Wet LIZ twee instrumenten: de contracteerruimte en de indicatiestelling. Een deel van de zorg zal - net als in de AWBZ - gefinancierd worden uit een verplichte eigen bijdrage van de gebruikers van LIZ-zorg van achttien jaar en ouder. Het type eigen bijdrage hangt af van de leveringsvorm (zorg met verblijf, VPT of pgb). Cliënt - zorgverlener In de Wet LIZ zijn vier instrumenten voorzien die de positie van de cliënt ten opzichte van de zorgverlener dan wel de zorgaanbieder waarborgen of verstevigen: Het zorgplan is wettelijk verankerd in de Wet LIZ. Er wordt meer ruimte geboden voor op de cliënt gericht maatwerk, doordat er niet meer in ZZP s wordt geïndiceerd. Cliënten kunnen uit drie leveringsvormen kiezen: - zorg in natura met verblijf; - volledig pakket thuis (zorg in natura thuis); - persoonsgebonden budget. Het pgb is een volwaardige leveringsvorm en is wettelijk verankerd. Betrokkenheid In de Wet LIZ is het vergroten van betrokkenheid een belangrijk uitgangspunt. Cliënten krijgen meer eigen verantwoordelijkheid, door hun keuzevrijheid en zeggenschap over de zorg te geven. Cliënten zijn vrij om hun eigen zorgaanbieder te kiezen. Ook kan de cliënt - binnen de randvoorwaarden - aangeven op welke wijze en waar hij de zorg het liefst zou willen ontvangen. Daarnaast zijn mantelzorg en informele zorg belangrijk: het sociale netwerk van de cliënt moet betrokken worden in de zorg. De professional zal de

7 mantelzorger en de vrijwilliger als gelijkwaardige partner in ondersteuning en zorg moeten zien. Bij een zorgplanbespreking worden mantelzorgers betrokken en wordt ook afgesproken hoe familie en naasten samen met zorgverleners een integraal hulp- en ondersteuningspakket vorm geven. Naast het betrekken van de mantelzorgers vindt de regering het belangrijk dat er een meer inclusieve samenleving is, waarbij er verbindingen zijn tussen organisaties die zorg bieden op grond van de Wet LIZ, de Zvw en de Wmo, en waarbij er ook verbindingen zijn tussen organisaties in het zorgdomein en organisaties op andere domeinen (zoals scholen en horeca). Rollen en verantwoordelijkheden partijen Verantwoordelijke Verantwoordelijkheid Cliënt en zijn sociale omgeving Waar mogelijk zoveel mogelijk zelfredzaamheid en samenredzaamheid betrachten Wensen en behoeften kenbaar maken in zorgplanbespreking Mantelzorg verlenen Bij afzien van verblijf: woonomgeving + woonlasten Bij pgb: zorginkoop en kwaliteit van zorg Financieel: eigen bijdrage Zorgaanbieder Leveren van verantwoorde en doelmatige zorg Zorgplan opstellen met cliënt/vertegenwoordiger en regelmatig actualiseren Bevorderen betrokkenheid mantelzorgers en maatschappij Minister Systeemverantwoordelijk Aanwijzingsbevoegdheid Vaststellen macrobudget Stelt beleidsregels toegang vast

8 Verantwoordelijke Verantwoordelijkheid LIZ-uitvoerder* Doelmatige en kwalitatief verantwoorde uitvoering van de verzekering - Beoordelen zwaarteklasse - Administratie en controle - Zorgen voor zorg (aanspreekpunt voor verzekerden) - Zorginkoop - Pgb CIZ Beoordeelt of mensen recht hebben op LIZ-zorg (toegangsbesluit richting cliënt) Zorginstituut/CVZ Bevorderen doelmatige en rechtmatige uitvoering van de wet door LIZ-uitvoerders, CAK en CIZ Adviseren over de inhoud van het verzekerde pakket Beheren van het FLIZ Doen van betalingen aan LIZ-uitvoerders en representanten (beheerskosten) en het CAK Uitkeren eventuele beschikbaarheidbijdragen aan zorgaanbieders op grond van de Wet marktordening gezondheidszorg (WMG) Uitvoeren van regelingen voor specifieke groepen (m.n. LIZ-buitenland voor pensionado s, verdragsgerechtigden, grensarbeiders) Bevorderen van vernieuwing en verbetering van zorgberoepen en opleidingen Stimuleren van permanente verbetering van kwaliteit van zorg Vaststellen zorgstandaarden/ meetinstrumenten en beschikbaarstelling kwaliteitsinformatie

9 Verantwoordelijke Verantwoordelijkheid CAK Vaststellen, opleggen en innen eigen bijdragen Betalen aan zorgaanbieders NZa Toezicht op doelmatige en rechtmatige uitvoering van (het premiegefinancierde deel van) de wet door LIZ-uitvoerders, representanten, CAK vaststellen prestaties/tarieven en toetsen kwaliteit en betrouwbaarheid van bestuurders LIZ-uitvoerders Verdelen regionale contracteerruimte IGZ Toezicht en handhaving kwaliteit SVB Vaststellen verzekeringsstatus personen Registreren gemoedsbezwaarden Verrichten van betalingen voor het pgb DNB Prudentieel toezicht op Zvw-verzekeraars (niet op LIZ-uitvoerders)