Onderdrukking van Meloidogyne in kas door middel van het inzaaien van gepaste tussenteelt/groenbemester binnen de rotatie van vruchtgroenten...

Transcriptie

1 Maandag 3 oktober 2016

2 Inhoud Onderdrukking van Meloidogyne in kas door middel van het inzaaien van gepaste tussenteelt/groenbemester binnen de rotatie van vruchtgroenten... 3 Rassen- en onderstammenproef trostomaat... 8 Bemestingsproef kans voor maaimeststoffen in de teelt van paprika De teelt van bataat: potentieel voor onze regio? Rassenproef paksoi najaar en effect van toediening maaimeststoffen in tunnelteelten Monitoring in vruchtgroenten Beheersing van Didymella bryoniae (Mycospaerella) in de teelt van komkommer Phytophthora-resistente rassen tomaat? Kansen voor buitenteelt? Praktijkgerichte oplossingen voor organische stofopbouw in bio landbouw Dank je wel voor het bezoek!

3 Onderdrukking van Meloidogyne in kas dmv het inzaaien van gepaste tussenteelt/groenbemester binnen de rotatie van vruchtgroenten Biologisch telen doe je in de grond. Dit is het uitgangspunt van biologische glastuinbouw. Daarom besteden biologische glastuinders veel aandacht aan de bodem, zowel aan bodemvruchtbaarheid als aan bodemgezondheid. Het probleem met wortelknobbelaaltjes in grondgebonden kasteelt van vruchtgroenten heeft in de eerste plaats als oorzaak een zeer krappe vruchtwisseling van tomaat, paprika, komkommer en aubergine. Vooral in gestookte teelten krijgt de bodem nauwelijks tijd om op adem te komen. In economisch opzicht is er echter nauwelijks een ruimere vruchtwisseling mogelijk. De dure infrastructuur vraagt immers om een intensieve teeltwijze. Mogelijke beheersmaatregelen zoals het gebruik van resistente rassen of bodemontsmetting zijn ontoereikend. Bij bepaalde gewassen zijn inderdaad resistenties aanwezig, maar deze zijn vaak onvolledig. Bovendien is het aangewezen de bodem niet onnodig te verstoren door maatregelen zoals grondstomen omdat op die manier de natuurlijke afweer uit de bodem verdwijnt. Gebruik maken van een vang- of antagonistisch gewas waarbij aaltjes worden afgevoerd, of de populatie daalt, lijkt meer aangewezen. Toch zijn dergelijke gewassen niet makkelijk te vinden. Tevens streven we hier naar gewassen met een korte teeltperiode, waarbij snel effect te zien is. Object Behandeling Zaadhuis Zaaidichtheid Zaad behandeling (bio of niet chemisch behandeld) 1 Braak / / 2 Rucola Diplotaxis tenuifolia Hild (via Toscana Sanac) 60g/100m² ncb 3 Soedangras "Piper" Limagrain 600g/100m² ncb 4 Tagetes "Nemamix" Sanac 70g/100m² ncb Proefdesign Proefdesign Demoproef Aantal parallellen 2 Aantal objecten 4 Referentie Braak Proefveld / infrastructuur Locatie proef Voorgaande teelt Zaaispecificaties (afstand en diepte) Opmerkingen s7 vroege aardappel Ter plaatse met de hand in de teeltstrook (zaaidichtheid zie obj) Heel belangrijk om zo gelijkmatig mogelijk te zaaien - 3 -

4 Draaiboek Zaaidatum 29/07/2016 Oogst Maaien, hakselen en inwerken soedangras 08/09/2016 Maaien en inwerken rucola 08/09/2016 Tabel: bemesting Datum Meststof Samenstelling meststof (%) N P 2O 5 K 2O MgO 28/07/2016 OPF Tabel: Gewasbescherming Product Te bestrijden organisme / / Aanpak - Staalname van elke teeltstrook voor aanvang proef - Analyse ILVO - Selectie gewassen: in samenspraak met ILVO - Aanpak gebaseerd op beschikbare literatuur - ONKRUIDVRIJ HOUDEN TIJDENS DE TEELT - Gebruik van strookberegening zolang er geen belemmering was, nadien strookberegening omhoog gehaald en aan groeibuis geïnstalleerd - Inwerken soedangras bij gemiddeld 1,20m - Inwerken rucola alvorens deze in zaad kwam - Inwerken Tagetes na periode van bloei - 4 -

5 Veld Obj Par Veld Obj Par Veld Obj Par Veld Obj Par Veld Obj Par Veld Obj Par Veld Obj Par Veld Obj Par Veld Obj Par Plantstrook BP BP Rand Rand Foto: Gewassen soedangras, rucola en Tagetes na opkomst

6 Foto: Soedangras, Tagetes en rucola reeds fel ontwikkeld. Gewasstadium waarop soedangras en rucola werden ingefreesd

7 ALYSERESULTATEN BODEM EN WORTEL Analyse: Vrijbewegende nematoden Analysemethode: Extractie met automatische zonale centrifuge (AZC), gevolgd door microscopie BODEM BIJ PROEFAANVANG Staal Meloidogyne sp.* Bed 1 70 Bed 2 44 Bed 3 64 Bed Bed Bed 6 55 Bed 7 74 Bed 8 23 Bed *telling: 28+29/07/2016: aantal nematoden / 100ml grond TUSSENTIJDS: BODEM EN WORTEL SOEDANGRAS EN RUCOLA OP MOMENT VAN INFREZEN Plaats Object Bodem/wortel Meloidogyne sp.* Bed 4 Rucola bodem 140 Bed 4 Rucola wortel 0 Bed 7 Rucola bodem 62 Bed 7 Rucola wortel 0 Bed 1 Soedangras bodem 304 Bed 1 Soedangras wortel 16 Bed 6 Soedangras bodem 73 Bed 6 Soedangras wortel 12 * Aantallen per 100 ml grond of 5 g wortel - 7 -

8 Rassen- en onderstammenproef trostomaat De rassenproef trostomaat werd aangelegd in het kader van een demonstratieproject (Dept LV) Bioroots en op vraag van het Technisch Comité Bio Beschutte Teelten. Sinds enkele jaren duikt Fulvia fulva, in de volksmond ook wel Cladosporium of valse meeldauw genoemd, terug de kop op. Dit teistert voornamelijk de biotelers. Eerder in het project werd aan de slag gegaan met middelen die mogelijks potentieel hadden, of via extreme klimaatsturing (opzoeken van hoge temperaturen om de schimmel af te doden). Helaas kon geen van beide technieken een goed resultaat garanderen. Reeds 2 jaar geleden kwamen de eerste terug resistente rassen op de markt. In deze proef wordt nagegaan of er ondertussen al meer resistentieontwikkeling is bij de verschillende zaadhuizen. De verschillende beschikbare rassen werden geënt op een standaardonderstam. De onderstamproef is aangelegd in dezelfde kas. De verschillende onderstammen hebben een standaardras als ent. Hierbij wordt opbrengst en kwaliteit van de vruchten bijgehouden, maar wordt er aan het einde van de teelt eveneens een visuele wortelbeoordeling uitgevoerd. De druk van wortelknobbelaaltjes in de proefkassen is in al de jaren ondertussen vrij hoog opgelopen. De keuze van de rassen en de onderstammen gebeurde op basis van de wensen van de telers, aangevuld met deze die de zaadhuizen aanleverden

9 Object Ras Zaadhuis Zaad behandeling Trossnoei RASSEN rz Rijk Zwaan ncb 6 - vanaf wk 24 op 5* 12 Almadir Uniseeds ncb 5 13 Cappricia Rijk Zwaan bio 6 - vanaf wk 24 op 5* 14 E15M (TOVIT1433) Enza ncb vanaf wk 24 op 5* 15 E15M (TOVIT1411) Enza ncb 5 16 Extension Bayer ncb vanaf wk 24 op 5* 17 Foundation Bayer ncb vanaf wk 24 op 5* 18 Sevance Monsanto ncb 6 - vanaf wk 24 op 5* 19 Tica G419 Bingenheimer bio 5 geënt op Fortamino (Vitalis) ONDERSTAMMEN 21 Bruce RZ ncb alles op 6 - vanaf wk 24 alles op 5* 22 E16R Enza ncb 23 Fortamino Vitalis bio 24 Kaiser RZ ncb 25 Multifort De Ruiter ncb 26 RS 3558 Uniseeds ncb 27 TRC21501 Grow Group ncb 28 TRC21502 Grow Group ncb met ras Cappricia (Rijk Zwaan) * om uitscheuren trossen te voorkomen eind augustus Proefdesign Proefdesign Gerandomiseerde blokkenproef Aantal parallellen 4 Aantal objecten 9 rassen; 8 onderstammen Referentie Cappricia (Rijk Zwaan) op Fortamino (Vitalis) Proefveld / infrastructuur Locatie proef Voorgaande teelt Zaaispecificaties (afstand en diepte) Plant afstand Opmerkingen s8 aubergine 10 cm pot, 1 zaaje per pot 2,38 planten/m²; 0,525 m in de rij Na de 5 de tros om de 6 stengels 1 stengel erbij= 2,78 stengels/m² Draaiboek Zaaidatum onderstam 23/12/2015 ent 28/12/2015 Plantdatum 16/02/2016 Start oogst 02/05/2016 Getopt 26/08/2016 (2 blaadjes boven net openspringende top) - 9 -

10 Tabel: bemesting Datum Meststof Samenstelling meststof (%) N P 2O 5 K 2O MgO 05/02/2016 Groencompost 15/02/2016 Ecomix /05/2016 Patentkali /05/2016 Ecomix /06/2016 Patentkali /06/2016 Ecomix /08/2016 OPF /08/2016 Patentkali Tabel: gewasbescherming Product Te bestrijden organisme PMV-01 Macrolophus pygmaeus Encarsia formosa Feromoonvallen Serenade (+ bitterzout) Xentari Zwavel Agricolle Pepinomozaïekvirus Allerlei Witte vlieg Tuta Botrytis Rups Witziekte

11 - 11 -

12 PLAN Veld obj par Veld obj par Veld obj par Veld obj par Veld obj par Veld obj par Veld obj par Veld obj par Veld obj par Veld obj par Veld obj par Veld obj par Veld obj par Veld obj par Veld obj par Veld obj par Veld obj par BP BP 3pl BP 13pl BP 3pl BP 13pl BP 3pl BP 13pl BP 3pl BP 13pl BP 3pl BP 13pl BP 3pl BP 13pl BP 3pl BP 13pl BP 3pl BP 13pl BP 3pl BP BP Herh 4 BP BP BP Herh 3 BP BP BP pad pad pad pad pad pad pad pad pad pad Herh 2 BP BP BP Herh 1 BP BP BP BP BP 15pl BP 3pl BP 15pl BP 3pl BP 15pl BP 3pl BP 15pl BP 3pl BP 15pl BP 3pl BP 15pl BP 3pl BP 15pl BP 3pl BP 15pl BP 3pl BP 15pl BP BP Plantstr BP XXx pl str buiten proef XX objectnummer x herhaling plantstrook

13 RESULTATEN Rassen Tabel: Productie en sortering rassenproef (02/05/ /09/2016) Totale productie Marktbaar Niet marktbaar Ras Zaadhuis gram/m² # stuks/m² % gram/m² # stuks/m² vruchtgewicht (g) % neusrot % groen rz Rijk Zwaan , ,0 4,5 Almadir Uniseeds , ,0 2,0 Cappricia Rijk Zwaan , ,0 6,4 E15M (TOVIT1433) Enza , ,0 5,0 E15M (TOVIT1411) Enza , ,0 2,2 Extension Bayer , ,0 6,5 Foundation Bayer , ,0 4,9 Sevance Monsanto , ,0 6,0 Tica G419 Bingenheimer , ,0 2,0 Gemiddelde , ,0 4,4-13 -

14 - 14 -

15 Tabel: gewasbeoordeling op 11/05/16 bij rassenproef trostomaat Object Uniformiteit Bladkleur Hoogte Openheid gewas Gezondheid gewas Trosvastheid Behang (cm) # trossen Kopdiam (mm) rz 7,8 7,1 7,5 7,4 8,3 7, ,4 9,7 Almadir 7,4 8,5 8,8 5,9 8,9 8, ,5 9,8 Cappricia 7,1 7,6 6,5 7,1 8,8 8, ,2 10,1 E15M (TOVIT1433) 8,0 8,0 8,9 6,5 8,8 8, ,5 9,4 E15M (TOVIT1411) 6,8 7,8 8,1 6,8 8,8 8, ,5 9,4 Extension 6,5 7,4 6,8 7,0 8,9 8, ,0 10,1 Foundation 7,9 7,8 7,6 6,6 8,9 9, ,7 9,9 Sevance 7,4 8,4 8,5 6,5 8,9 8, ,4 9,8 Tica G419 6,0 7,8 4,9 6,8 9,0 8, ,1 9,9 Gemiddelde 7,2 7,8 7,5 6,7 8,8 8, = heterogeen bleek laag gesloten slecht slecht 9= uniform donker hoog open uitstekend uitstekend

16 Tabel: gewasbeoordeling op 17/08/16, 07/09/16 en 13/09/16 bij rassenproef trostomaat Object % aangetast bladopp met echte meeldauw % aangetast bladopp met cladosporium 17/08/2016 7/09/ /09/ rz 0,0 0,0 0,0 Almadir 26,3 82,5 16,3 Cappricia 20,0 32,5 8,8 E15M (TOVIT1433) 1,3 1,3 0,0 E15M (TOVIT1411) 0,0 0,0 0,0 Extension 15,0 41,7 8,8 Foundation 2,5 5,0 1,3 Sevance 0,0 3,3 2,5 Tica G419 21,3 48,8 8,8 Gemiddelde 9,6 23,9 5,1 Tabel: vruchtbeoordeling op 4/7/16 bij rassenproef trostomaat Object Glans Stevigheid Groene delen Vruchtkleur Trosvastheid Gebruikswaarde rz 7,9 8,0 7,3 7,9 7,5 7,3 Almadir 7,1 7,6 7,9 8,0 8,0 7,5 Cappricia 6,9 8,0 7,5 7,9 8,0 7,5 E15M (TOVIT1433) 7,4 7,9 7,1 8,0 7,9 7,5 E15M (TOVIT1411) 7,4 8,0 7,8 8,0 8,0 7,8 Extension 7,9 7,9 7,4 7,9 7,9 7,4 Foundation 7,3 8,0 7,6 7,9 8,0 7,8 Sevance 7,6 8,0 7,5 7,8 7,5 7,4 Tica G419 7,9 8,0 8,1 8,0 7,6 7,0 Gemiddelde 7,5 7,9 7,6 7,9 7,8 7,4 1= bleek geen slap slecht verwelkt slecht 9= donker veel stevig uitstekend frisgroen uitstekend Wk 40 tweede vruchtbeoordeling

17 Tabel: vruchtbeoordeling bewaring op 12/7/16 bij rassenproef trostomaat Object Vruchtkleur Glans Stevigheid Trosvastheid Groene delen Gebruikswaarde rz 8,0 8,0 6,1 6,8 4,5 6,0 Almadir 7,6 7,3 7,4 5,8 5,6 6,5 Cappricia 7,5 8,0 6,6 7,0 6,0 6,5 E15M (TOVIT1433) 7,5 8,0 5,9 8,0 7,5 6,5 E15M (TOVIT1411) 7,6 8,0 6,9 7,4 6,8 6,4 Extension 7,6 8,0 6,4 6,3 5,4 6,0 Foundation 7,9 8,0 6,4 7,4 7,1 7,0 Sevance 7,8 8,0 6,5 7,4 6,8 7,0 Tica G419 7,9 7,8 7,5 5,9 6,3 5,6 Gemiddelde 7,7 7,9 6,6 6,9 6,2 6,4 1= bleek geen slap slecht verwelkt slecht 9= donker veel stevig uitstekend frisgroen uitstekend

18 Onderstammen Tabel: productie en sortering onderstamproef (02/05/ /09/2016) Totale productie Marktbaar Niet marktbaar Onderstam Zaadhuis gram/m² # stuks/m² % gram/m² # stuks/m² vruchtgewicht (g) % neusrot % groen Bruce RZ , ,0 5,9 E16R Enza , ,0 6,2 Fortamino Vitalis , ,0 4,3 Kaiser RZ , ,0 5,7 Multifort De Ruiter , ,0 5,0 RS 3558 Uniseeds , ,0 7,2 TRC21501 Grow Group , ,0 6,3 TRC21502 Grow Group , ,0 6,8 Gemiddelde , ,0 5,9-18 -

19 - 19 -

20 Tabel: Gewasbeoordeling op 11/05/16 bij onderstammenproef trostomaat Object Uniformiteit Bladkleur Hoogte Openheid gewas Gezondheid gewas Trosvastheid Behang (cm) # trossen Kopdiam (mm) Bruce 8,1 7,9 6,9 6,8 9,0 7, ,2 10,7 E16R ,5 7,9 6,1 7,1 8,9 8, ,9 11,1 Fortamino 7,1 7,8 7,3 6,9 9,0 7, ,0 11,0 Kaiser 7,0 7,5 6,3 6,9 8,5 7, ,0 10,9 Multifort 7,1 7,8 6,5 6,8 8,8 7, ,4 11,1 RS ,9 7,5 4,9 8,4 8,1 7, ,1 9,5 TRC ,6 7,9 6,3 7,5 8,9 5, ,1 10,3 TRC ,1 8,1 6,8 7,1 8,8 7, ,9 10,4 Gemiddelde 7,1 7,8 6,4 7,2 8,7 7, ,3 10,6 1= heterogeen bleek laag gesloten slecht slecht 9= uniform donker hoog open uitstekend uitstekend

21 Tabel: Gewasbeoordeling op 17/08/16, 07/09/16 en 13/09/16 bij onderstammenproef trostomaat Object % aangetast bladopp met echte meeldauw % aangetast bladopp met cladosporium 17/08/2016 7/09/ /09/2016 Bruce 15,0 48,8 8,8 E16R ,8 48,8 7,5 Fortamino 7,5 17,8 7,5 Kaiser 6,3 18,8 6,3 Multifort 11,3 27,5 7,5 RS ,5 17,5 6,3 TRC ,8 38,8 13,8 TRC ,3 43,8 8,8 Gemiddelde 10,2 32,7 8,3 Tabel: vruchtbeoordeling op 4/7/16 bij onderstammenproef trostomaat Object Vruchtkleur Glans Stevigheid Trosvastheid Groene delen Gebruikswaarde Bruce 7,6 7,9 7,5 8,0 8,0 7,5 E16R ,6 8,0 7,5 8,0 8,0 7,9 Fortamino 7,5 8,0 7,4 8,0 7,9 7,5 Kaiser 7,9 8,0 7,8 7,8 8,0 7,5 Multifort 7,8 8,0 7,5 8,0 8,0 7,5 RS ,9 7,9 7,8 8,0 8,0 7,3 TRC ,9 8,0 7,4 8,0 8,0 7,5 TRC ,9 8,0 7,6 7,9 8,0 7,6 Gemiddelde 7,8 8,0 7,5 8,0 8,0 7,5 1= bleek geen slap slecht verwelkt slecht 9= donker veel stevig uitstekend frisgroen uitstekend Wk 40 tweede vruchtbeoordeling

22 Tabel: vruchtbeoordeling bewaring op 12/7/16 bij onderstammenproef trostomaat Object Vruchtkleur Glans Stevigheid Trosvastheid Groene delen Gebruikswaarde Bruce 8,0 8,0 6,9 7,3 6,5 6,3 E16R ,8 8,0 6,3 7,0 6,0 5,9 Fortamino 7,8 7,9 6,9 6,9 6,0 6,1 Kaiser 7,8 8,0 6,4 6,5 5,9 6,3 Multifort 7,8 8,0 6,5 6,5 5,8 6,0 RS ,4 8,0 6,6 6,0 6,0 5,9 TRC ,8 8,0 6,4 6,0 5,6 5,9 TRC ,8 8,0 6,4 6,3 5,8 6,0 Gemiddelde 7,7 8,0 6,5 6,5 5,9 6,0 1= bleek geen slap slecht verwelkt slecht 9= donker veel stevig uitstekend frisgroen uitstekend

23 - 23 -

24 Bemestingsproef kans voor maaimeststoffen in de teelt van paprika Sinds 6 jaar ligt een bemestingsproef aan op dezelfde locatie, dit in verschillende vruchtgroenten. Dit jaar werden dezelfde objecten aangehouden in de teelt van rode blokpaprika. Het proefplan werd sinds 2 seizoenen uitgebreid om de kans van maaimeststoffen te bekijken in verwarmde serreteelt. Object Type bemesting Naam meststof Samenstelling meststof Leverancier Vorm Indicatie prijs/kg meststof Indicatie prijs/kg N-totaal Bijbemesting 11 bloedmeel Bloedmeel Orgamé poeder 1,04 7,43 12 gedroogde kippenmest Activit bio Kippenmest Orgamé korrel 0,26 5,5 13 sojaschroot Soja Orgamé poeder 0,71 8,88 14 moutkiemen Moutkiemen Orgamé poeder 0,42 14 Basisbemesting maaimeststoffen 11 half obj bloedmeel niet 14 half obj moutkiemen niet Proefdesign Proefdesign Oriënterende proef Aantal parallellen 1 Aantal objecten 6 (+ indicatie randrijen: nulobj) Proefveld Locatie proef serre 92 en 93 Voorgaande teelt Tomaat Ras (+ zaadhuis) Maranello (Enza) geënt op Snooker (S&G) Zaaispecificaties 1 zaadje per 10 cm perspot Plantspecificaties 3,3 pltn/m² (0,38 m x 0,8 m) 2 stengelsysteem (6,6 stengel/m²) Draaiboek Zaaidatum 29/10/2015 Plantdatum 16/02/2016 Start oogst 18/04/2016 (direct rood)

25 Tabel: bemesting Datum Meststof Afdeling Gift (Eenheden) Basisbemesting 05/02/2016 Bijbemesting 22/02/ /02/ /04/ /05/ /07/2016 Maaimeststoffen (ingewerkt) Vloeibare organische meststoffen Bloedmeel Bloedmeel Kippenmestkorrels Sojaschroot Moutkiemen Moutkiemen Bloedmeel Bloedmeel Kippenmestkorrels Sojaschroot Moutkiemen Moutkiemen Maaimeststoffen (bovenop) Bloedmeel Bloedmeel Kippenmestkorrels Sojaschroot Moutkiemen Moutkiemen 92 en 93 randrijen en half obj bloedmeel en moutkiemen en L M 92L 92R M 93L M 93R 93R M 92L M 92L 92R M 93L M 93R 93R M 92 en 93 randrijen en half obj bloedmeel en moutkiemen 92L M 92L 92R M 93L M 93R 93R M Het tijdstip van bijbemesting wordt beslist aan de hand van bodemanalyses. De meststoffen werden steeds handmatig in de teeltstrook gestrooid. Wanneer tussentijds maaimeststoffen toegediend zijn, werd er op gelet dat de stengelbasis vrij blijft om schimmelziektes en rot op deze plaatsen te voorkomen. Figuur: bloedmeel, kippenmestkorrels, soja, moutkiemen

26 Kalium en magnesium worden voor alle objecten op gelijk niveau bijbemest (met uitzondering het nulobject). Indien samengestelde meststof is dit erin verrekend. Kalium: patentkali ( Mg) Magnesium: bitterzout (16%MgO) Tabel: gewasbescherming Product Te bestrijden organisme swirski mite Aphidius ervi Aphidoletes aphidimyza Orius laevigatus Aphidius colemani Chrysoperla carnea Xentari Bio-pyretrex Spruzit Prev-am thrips bladluis bladluis thrips bladluis bladluis rups bladluis bladluis witte vlieg

27 PLAN 9b dierlijk 9c plantaardig MAAIMESTSTOF BLANCO MAAIMESTSTOF MAAIMESTSTOF MAAIMESTSTOF Blanco MAAIME bloedmeel kippemest R R 6 kg 6 kg 6 kg 6 kg 6 kg 6 kg Sojaschroot Moutkiemen R R 6 kg 6 kg 6 kg 6 kg 6 kg 6 kg A A C C A1 A2 C C 3 kg 3 kg B1 B2 D1 D2 3 kg 3 kg 3 kg 3 kg B1 B2 D D 3 kg 3 kg

28 RESULTATEN Tabel: Bemestingsproef paprika oogstgegevens en sortering (18/04/2016 tot 16/09/2016) Totale productie Object gram/m ² % tov 0-obj # stuks/ m² % tov 0-obj Vruchtgewicht (g) Neusrot (% tov totaal g/m²) 0-object + M ,0 Bloedmeel ,2 Bloedmeel + M ,0 Kippenmest + M ,0 Sojaschroot + M ,3 Moutkiemen ,3 Moutkiemen + M ,8 Gemiddelde ,2 Cumulatieve totale productie (g/m²) g/m² object Bloedmeel+M 8000 Bloedmeel 6000 Kippenmest+M Sojaschroot+M 4000 Moutkiemen+M 2000 Moutkiemen 0 Datum

29 Tabel: Gewasbeoordeling op 6/7/16 bij bemestingsproef paprika Object Uniformiteit Openheid gewas Hoogte Bladkleur Luisaantasting 0-object + M 7,0 6,4 6,1 6,5 7,8 Bloedmeel 6,9 7,4 7,5 7,3 8,4 Bloedmeel + M 7,3 7,1 7,5 7,0 8,4 Kippenmest + M 8,1 7,5 7,9 7,0 8,5 Sojaschroot + M 7,8 7,4 8,4 7,1 6,1 Moutkiemen 7,3 8,0 8,3 8,0 7,5 Moutkiemen + M 7,3 8,0 8,5 8,0 6,8 Gemiddelde 7,4 7,4 7,7 7,3 7,6 1= Heterogeen Open Laag Bleek Veel 9= Homogeen Gesloten Hoogte Donker Weinig Tabel: vruchtbeoordeling bij bemestingsproef paprika Object 20/07/ /07/2016 4/08/2016 Gebruikswaarde Vruchtkleur Hardheid Houdbaarheid Harheid Houdbaarheid 0-object 7,5 6,5 5,5 3,5 4,0 3,5 Bloedmeel + M 6,0 8,0 6,5 4,5 4,5 4,5 Bloedmeel 6,5 6,5 5,5 4,0 4,0 4,0 Kippenmest + M 7,0 8,0 6,0 3,5 5,5 3,5 Sojaschroot 6,0 6,0 5,5 4,0 4,0 4,0 Moutkiemen + M 6,0 8,0 6,5 5,0 5,0 5,0 Moutkiemen 6,0 7,0 6,5 4,5 4,5 4,5 Gemiddelde 6,4 7,1 6,0 4,1 4,5 4,1 1= bleek slecht slap slecht slap slecht 9= donker uitstekend stevig uitstekend stevig uitstekend Wk 40 tweede vrucht- en gewasbeoordeling

30 - 30 -

31 - 31 -

32 Teelt van bataat: potentieel voor onze regio? De laatste jaren krijgen we steeds meer vragen over de teelt van bataat, bij ons beter gekend als de 'zoete aardappel'. Hoewel deze teelt in (Oost-)Vlaanderen nog zo goed als onbestaande is, zijn deze knollen ondertussen een vaste waarde geworden in het assortiment van de Vlaamse supermarkten. De hoge voedselkilometers en ecologische voetafdruk die hiermee gepaard gaan moeten we er echter bijnemen. Alsmaar meer consumenten worden zich hiervan bewust en verkiezen dan ook lokaal geproduceerde voeding. Dit jaar wordt daarom voor de eerste maal het potentieel van de teelt van bataat voor onze streek onderzocht. Zowel in openlucht als onder beschutting worden proeven uitgevoerd. Verschillende rassen worden met elkaar vergeleken. In de winkels vinden we regelmatig zoete aardappelen met een oranje schil en oranje vruchtvlees. Er bestaat echter veel meer variatie. Bleke, rode en roze tot paarse knollen: het bestaat allemaal! Foto: teelt van bataat in koepel op PCG

33 Demonstratieve rassenproef bataat beschutte teelt Locatie PCG Koepel 12 Objecten Object Ras Zaadhuis 101 Evangeline Graines Voltz 102 Bonita Graines Voltz 103 Murasaki 29 Graines Voltz 104 Orléans Graines Voltz 105 Beauregard Graines Voltz Proefgegevens Bemesting 18/05/2016 aanvullen tot 150 E N en 250 E K Ruggen trekken 21/05/2016 Plant 23/05/2016 Terugsnoeien loof 3/08/2016 Oogst 31/08/2016 Resultaten Ton/ha 30 Opbrengst 8 dagen na bewaring Niet verkoopbaar Afwijkende vormen Klein kaliber Normaal kaliber Groot kaliber 5 0 Evangeline Bonita Murasaki 29 Orléans Beauregard

34 Ras Zaadhuis Tabel: Opbrengstbeoordeling (1/2) Verkoopbare Kleur Grootte Onvolgroeide Gewichtsverlies Gemiddeld stukgewicht opbrengst knollen knollen uitwendig inwendig 8 dagen na oogst verkoopbaar onverkoopbaar Evangeline Graines Voltz oranjerood tot rood oranje 5,5 4,0 10,8-14, Bonita Graines Voltz beige wit 7,0 3,5 20,7-13, Murasaki 29 Graines Voltz paars wit 3,8 4,5 5,9-15, Orléans Graines Voltz oranje tot oranjerood oranje 7,0 7,0 17,8-13, Beauregard Graines Voltz oranjerood oranje 6,3 5,0 14,8-13, Gemiddelde 5,9 4,8 14,0-14, = klein veel ton/ha % gram gram 9= groot weinig Tabel: Opbrengstbeoordeling (2/2) Ras Zaadhuis Verkoopbare knollen per plant Onverkoopbare knollen per plant Onverkoopbaar Klein kaliber Normaal kaliber Verkoopbaar Groot kaliber Afwijkende vorm Evangeline Graines Voltz 2, , ,5 30,9 12,1 0,0 31,5 Bonita Graines Voltz 5, , ,6 31,3 26,8 3,4 23,9 Murasaki 29 Graines Voltz 1, , ,1 45,5 8,9 0,0 13,5 Orléans Graines Voltz 2, , ,8 19,8 18,1 8,0 40,3 Beauregard Graines Voltz 2, , ,9 26,6 20,6 3,9 24,0 Gemiddelde 3, , ,2 30,8 17,3 3,1 26,6 1= % % % % % aantal gram aantal gram 9= 100%=totaal gewicht

35 Evangeline Bonita Murasaki 29 Orléans Beauregard

36 Demonstratieve rassenproef bataat beschutte teelt Locatie PCG Koepel 11 Objecten Object Ras Zaadhuis 1 Evangeline Graines Voltz 2 Bonita Graines Voltz 3 Murasaki 29 Graines Voltz 4 Orléans Graines Voltz 5 Beauregard Graines Voltz 6 California Stekken uit Spanje 7 Beauregard Stekken uit Spanje 8 Beauregard Graines Voltz Proefgegevens Bemesting 18/05/2016 aanvullen tot 150 E N en 250 E K Ruggen trekken 21/05/2016 Plant 23/05/2016 object 1-5 Plant 31/05/2016 object 6-8 Terugsnoeien loof 3/08/2016 Voorlopige resultaten Er zijn nog geen voorlopige resultaten

37 Demonstratieve rassenproef bataat openlucht teelt Locatie PCG Blok E 1-7 Objecten Object Ras Zaadhuis 1 Evangeline Graines Voltz 2 Bonita Graines Voltz 3 Murasaki 29 Graines Voltz 4 Orléans Graines Voltz 5 Beauregard Graines Voltz 6 California Stekken uit Spanje 7 Beauregard Stekken uit Spanje Proefgegevens Bemesting 18/05/2016 aanvullen tot 150 E N en 250 E K Ruggen trekken 21/05/2016 Plant 23/05/2016 object 1-5 Plant 31/05/2016 object 6-7 Terugsnoeien loof 12/08/2016 Voorlopige resultaten Er zijn nog geen voorlopige resultaten. Samenwerking Deze proeven liggen aan in het kader van het voorbeeldproject duurzame ontwikkeling Teelt van bataat: potentieel voor onze regio? gesteund door de provincie Oost-Vlaanderen

38 Rassenproef paksoi najaar en effect van toediening maaimeststoffen in tunnelteelten Locatie PCG Koepel 12 Objecten Object Ras Zaadhuis Info Opmerking Zaad behandeling 1 Bopak Bejo 2 Joi Choi Sakata 16/18pltn/m² kanon type hoge schiettolerantie 3 Yang Qing Choi Sakata 18(-22)pltn/m² shanghai type 4 You Qing Choi Sakata 18(-22)pltn/m² shanghai type Proefdesign Proefdesign Gerandomiseerde blokkenproef Aantal parallellen 3 Aantal objecten 4 Plotoppervlakte (m²) 10,5 Aantal planten/plot 120 Lengte plot (m) 7,5 Breedte plot (m) 1,4 Referentie Joi Choi (Sakata) Opmerking 2 variabelen: ras en bemesting Proefplan 8,4 PROD PROD PROD 2,5 m 4,1 3,2 2,3 7,5m 3,1 1,2 4,3 7,5m 2,1 4,2 1,3 7,5m 35 1,1 2,2 3,3 7,5m PROD PROD PROD 2,5 m 1,5 1,4 0,6 1,4 0,6 1,4 1,5-38 -

39 Monitoring in vruchtgroenten (Demo-project Dept. LV) Binnen het project Monitoring in de glastuinbouw: Hét basisinstrument voor efficiënte geïntegreerde bestrijding willen we telers ondersteunen en een antwoord bieden op heel wat praktische vragen. Waarom moet je monitoren? Hoe monitor je best? Hoe verwerk ik deze data? Hoe pak je monitoring het best aan? Witte vlieg (en tabakswittevlieg) Uit onderzoek is gebleken dat minstens 40 vangplaten per hectare tomaat (1 vangplaat per 250m²), noodzakelijk zijn om een goed beeld te krijgen van de witte vlieg populatie. Dit komt neer op één vangplaat om de 10 rijen en binnen de rij om de ± 15m. Deze worden bij de meeste bedrijven tweewekelijks geteld. Voorlopig raden we deze hoeveelheid ook aan voor de opkomende tabakswittevlieg Bemisia in zowel tomaat als paprika. In het geval van Bemisia is monitoring een absolute must! Tijdig herkennen van mogelijke haarden en biologie bijzetten is de boodschap! Foto: links tabakswittevlieg (Bemisia tabaci) met de vleugels eerder tentvormig geplaatst, rechts kaswittevlieg (Trialeurodes vaporariorum) met eerder liggende vleugelstand. Tel zeker ook het aantal Macrolophus wantsen op de vangplaten mee! De aanwezigheid van deze nuttige geeft alvast een indicatie of er moet ingegrepen worden of niet. Spint of galmijten Monitoring van spint is enkel mogelijk in het gewas. Toch is de interesse voor het efficiënt scouten van spint uitermate groot. Bedrijven die een scouter door het gewas sturen om de aanwezigheid van spint na te gaan, vormen eerder een uitzondering. Ook via padregistratie zou kunnen gewerkt worden. Uit onderzoek blijkt dat via padregistratie nauwkeuriger is dan een scouter het gewas in te sturen. Via padregistratie kan tot op paalniveau nagegaan worden waar de spint zich bevindt

40 Spintmijten bevinden zich voornamelijk in de bovenste bladeren. Vooral op het 3 de tot 5 de blad onder de kop worden ze waargenomen. Een gestandaardiseerd, visueel overzicht maakt monitoring aantrekkelijk Heel wat telers maken hun overzicht van plagen op een eenvoudig stuk papier. Hier is niks mis mee, maar het kan visueler voorgesteld worden. Binnen het project werd een eerste monitoringstool ontwikkeld in Excel waarbij de teler aan de hand van een eenvoudig invulblad de witte vliegen en Macrolophus op de vangplaten op een duidelijke manier voorgesteld krijgt. De tool wordt op maat gemaakt van het bedrijf op basis van de locatie van de vangplaten. Elk vakje vertegenwoordigt één vangplaat. Door de gewenste plaag of nuttige aan te vinken worden de getelde hoeveelheden weergegeven in elk vakje. Een kleurcode (groen, geel, rood) geeft visueel aan of er weinig of veel witte vlieg of Macrolophus zit. De definitie van weinig of veel kan door de teler zelf bepaald worden. Een lijst met weeknummers geeft de mogelijkheid om de evolutie van de populaties doorheen de tijd te bekijken. Voor telers die ook in het gewas monitoren voor spint kan dit in een apart tabblad voorzien worden. Daarnaast is er ook een registratietool ontwikkeld waarbij uitzettingen van biologie, meldingen van plagen en ziektes en bespuitingen weergegeven worden per rij en per tralie. Op deze manier wordt alle informatie rond biologische bestrijding gebundeld en blijft alles overzichtelijk. Naast de tomatenteelt kan deze tool ook nuttig zijn voor andere vruchtgroenten waaronder paprika en komkommer, alsook voor de sierteelt onder glas. Zoals eerder vermeld is de aanwezigheid van Bemisia in deze teelten een belangrijk argument om te starten met monitoren in de serre en dit zowel op vangplaat als in het gewas. Biotelers met interesse in basisopleiding plagen en nuttigen Ben je bioteler en heb je behoorlijk wat vruchtgroenten in je teeltplanning? Dan kan je kosteloos beroep doen op een basisopleiding van 1h voor jou en/of je medewerker op jouw bedrijf. Indien interesse implementeren we de monitoringstool op maat van jouw bedrijf. Contact: justine@pcgroenteteelt.be Ervaring bio 2015 Op PCG: Zeker nuttig, maar zeer tijdrovend. Plots voor monitoring te klein ingedeeld en aantallen werden geteld. In de praktijk is bio: Beperkte opp van eenzelfde teelt. Kleinere bedrijven dan gangbaar. Als je kleine opp met dezelfde teelt hebt moet je plots vrij klein maken om eerste haard op te merken. Te tijdrovend. Biotuinders vertrouwen meer op natuurlijk evenwicht

41 Ervaring bio 2016 Op PCG: Plots groter gemaakt = minder vangplaten monitoren. S8 = 380 m² 8 vangplaten (= gele hokjes) S92 en 93 = 2X 65 m² 2x 3 vangplaten (= gele hokjes) Als de aantallen te hoog zijn werken met + en een inschatting maken. Score geven van bij het begin is ook mogelijk. Vangplaten + 3 bladeren in het gewas worden gescout (jong, middel, oud) Opm: plagen en natuulijke vijanden scouten daar waar ze zitten uiteraard vb. Orius: in de bloem Druk van plagen was in de eerste helft van de teelt lager dan in Vanaf de tweede helft felle druk luis in paprika en witziekte in tomaat. Grootste uitdaging seizoen 2016: boterbloemluis in paprika opvolgen populatie én natuurlijke vijanden

42 TEELT VAN TOMAAT Macrolophus in tomaat op 17/6/16 Macrolophus in tomaat op 10/6/16 Macrolophus in tomaat op 2/6/ Macrolophuspopulatie goed op gang. Dit blijft ongeveer stabiel. Ook waakzaam zijn voor mogelijke schade door Macrolophus als de populatie nog hoger zou oplopen (vb. meer dan 1 Macrolophus/blad) Witte vlieg in tomaat op 17/6/ Witte vlieg populatie blijft stabiel (vb. 17/06/16). Heel lage druk aanwezig. Geen zorgen met dergelijke Macrolophuspopulatie. TEELT VAN PAPRIKA Bladluis in paprika op 1/7/16 Bladluis in paprika op 24/6/16 Bladluis in paprika op 17/6/ Felle druk op 17/6, uiteindelijk dalende trend op 1/7. Nochtans ziet schade er zeker nog behoorlijk uit want boterbloemluis prikt de bladeren en de koppen aan die dan misvormen. Belangrijk om niet enkel naar schadebeeld te kijken maar ook de populatie op te volgen. Natuurlijke vijanden worden ook opgevolgd: Aphidius (= geparasiteerde bladluizen die nog niet ontluikt zijn en toevallig aanwezige volwassene) + Aphidoletes. Chrysoperla nog maar net uitgezet

43 Beheersing van Didymella bryoniae (Mycospaerella) in de teelt van komkommer (LA-traject) De doelstelling van dit project is een duurzame beheersingsstrategie voor de komkommertelers te ontwikkelen om productieverliezen door D. bryoniae te vermijden en een continue kwaliteit te kunnen garanderen. Concrete doelen Een wederkerende vraag bij tuinders is: Van waar komt de initiële besmetting? Via onderzoek in het eerste werkpakket naar de epidemiologie tracht dit project hierop een antwoord te formuleren. Bij telers leeft de perceptie dat sommige rassen gevoeliger zijn voor D. bryoniae. Er zal nagegaan worden of er een link bestaat tussen de gevoeligheid voor D. bryoniae en de aanwezigheid van één of meerdere gewaskenmerken. Klimaat, en in het bijzonder vocht, speelt een belangrijke rol in de epidemiologie van de ziekte. Teelttechnische maatregelen zoals instellingen voor relatieve vochtigheid of vochtdeficit, ventilatie, gewasverzorging, hebben hierop een grote invloed. Via dit onderzoek kunnen wetenschappelijk onderbouwde adviezen opgesteld worden om de infectie tot een minimum te beperken zonder in te binden op de productie. Bloeminfecties liggen aan de basis van inwendig vruchtrot. Mogelijks kunnen via fungiciden, Bio Control Organisms en entomovectoring bloeminfecties vermeden worden. In een derde werkpakket zal ingegaan worden op een manier om bloeminfecties te vermijden. Brochure Mycospaerella in de komkommerteelt 1 ste editie - Wat is Mycospaerella? - Hoe Mycospaerella herkennen? - Mycospaerella en andere schimmels Digitaal te vinden op: Boekje te verkrijgen: Bij PCG (secretariaat)

44 Enkele foto s van de symptomen

45 - 45 -

46 Phytophthora-resistente rassen tomaat? - kansen voor buitenteelt? (CCBT-project) Doelstelling Door de verandering van het klimaat wordt de impact van ziekten en plagen mogelijk groter. Veredeling moet hierop ten dele een antwoord kunnen bieden. Robuuste rassen hebben een goede tolerantie tegen ziekten en plagen, realiseren een goede nutriëntenefficiëntie en zijn weerbaar tegen diverse stressfactoren. Enkele biobedrijven gericht naar korte keten (vnl CSA) bekijken de mogelijkheid opnieuw tomaten in buitenteelt te zetten. Deze mogelijkheid wordt binnen het project diepgaander bekeken. Proefopstelling jaar 1 Bij navraag of er rassen tomaat resistent tegen Phytophthora / rassen tomaat geschikt voor buitenteelt op de markt zijn, kwam er veel reactie van verschillende zaadhuizen. Omdat dit teveel rassen waren om allen in een gerandomiseerde blokkenproef te doen, werd geopteerd om de rassen uit te zaaien en te verspreiden op 8 verschillende praktijkbedrijven. Op die manier kan reeds een eerste screening gedaan worden. Volgende rassen zijn opgenomen in de proeven op locatie: Object Ras Zaadvast/hybride Zaadhuis NCB/bio Hoog/struik 1 Bartelly F1 De Bolster bio hoog 2 Bernemo F1 Van Den Berg Seeds bio hoog 3 Bolstar zaadvast De Bolster ncb hoog 4 Bolstar Gimli zaadvast De Bolster bio hoog 5 Crimson Crush F1 WalloGreen ncb hoog 6 Defiant PhR F1 WalloGreen ncb struik 7 Dorenia zaadvast Bingenheimer bio hoog? 8 Glacier zaadvast De Nieuwe Tuin ncb struik 9 Global Longlfe F1 Van Den Berg Seeds ncb hoog 10 Ida Gold zaadvast De Nieuwe Tuin ncb struik 11 Iron Lady F1 WalloGreen bio struik 12 Japanese Early zaadvast De Nieuwe Tuin ncb struik 13 King Cole zaadvast De Nieuwe Tuin ncb struik 14 Mountain Magic F1 WalloGreen ncb hoog 15 Mountain Merit F1 WalloGreen ncb struik 16 Olijf-tomaatjes zaadvast De Nieuwe Tuin ncb struik 17 Vandos F1 Van Den Berg Seeds ncb hoog 18 VarenbladTomaat zaadvast De Nieuwe Tuin ncb struik 19 Zaroten F1 Van Den Berg Seeds ncb hoog Dit zijn verschillende types door elkaar. Het enige selectiecriterium was Phytophthora-resistentie

47 Proefopstelling jaar 2 De rassen die het meest stand gehouden hebben in de eerste proefopstelling worden geselecteerd. Deze zullen in herhalingen aangelegd worden op PCG, dit zowel in tunnel als buiten. Zowel opbrengst, kwaliteit als ziektegevoeligheid zal opgevolgd worden. Van de rassen met het meeste potentieel zal tevens een smaakproef uitgevoerd worden. Foto: Proef op locatie De Witte Beek (Jen Nold) Praktijkgerichte oplossingen voor organische stofopbouw in bio landbouw (Demoproject Dept. LV) Doelstelling Dit project demonstreert praktisch haalbare technieken die, binnen de grenzen van MAP5, zorgen voor een opbouw of minstens voor het behoud van het organische stofgehalte op biologische percelen voor de verschillende plantaardige deelsectoren (groenten, akkerbouw, kleinfruit, pitfruit en beschutte teelt): - waarbij zoveel mogelijk bedrijfseigen organisch materiaal wordt benut - waarbij een evenwichtige bemesting van de gewassen in de rotatie, binnen de grenzen van MAP5, wordt verzekerd - waarbij de nodige hygiënemaatregelen, ter preventie van de opbouw van mogelijke plaagorganismen door het hergebruik van bedrijfseigen organisch materiaal, worden in acht genomen. - met aandacht voor bedrijfseconomische randvoorwaarden Beschutte teelt Inzet op verschillende soorten compost en organische stof opbouw bij telers die omschakelen. Proeven op locatie: Peter Bartels Koen en Walter Van Hauteghem

48 Dank je wel voor het bezoek! Onderzoek in kader van Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt Oost-Vlaanderen vzw Karreweg Kruishoutem Tel.: +32 (0) info@pcgroenteteelt.be