VERHOGING ZIEKTEWEERBAARHEID IN LAND- EN TUINBOUWGEWASSEN DOOR GEBRUIK VAN COMPOST. ir. Koen Willekens INHOUD

Transcriptie

1 VERHOGING ZIEKTEWEERBAARHEID IN LAND- EN TUINBOUWGEWASSEN DOOR GEBRUIK VAN COMPOST ir. Koen Willekens INHOUD Compost en ziekteweerbaarheid Agro-ecosysteem Compost Compostthee Proeven met compost en compostthee 2 Compost en ziekteweerbaarheid GEZOND GEWAS is ZIEKTEWEERBAAR GEWAS MET STRESS is ZIEKTEGEVOELIG Gezondheid betekent ziekteweerbaarheid Gezondheid heeft te maken met positieve interacties met de leefomgeving het ontbreken van stressfactoren 3 1

2 Compost en ziekteweerbaarheid BODEM of SUBSTRAAT is de HALVE LEEFOMGEVING van de PLANT STRESSFACTOREN in BODEM en SUBSTRAAT voor de PLANT, voor de WORTELONTWIKKELING voedingsstoffen disbalans vertering organisch materiaal zuurstoftekort door bodemverdichting en slechte drainage wegens een tekort aan humus en biologische activiteit 4 Compost en ziekteweerbaarheid voedingsstoffen disbalans MINERALE SLOW-RELEASE MESTSTOF versus COMPOST 1/3 VOL% 5 Compost en ziekteweerbaarheid vertering organisch materiaal RIJPE COMPOST versus ONVERTEERDE MEST gewasstand 20 juni t COMPOST per ha 30 t STALMEST per ha 6 ton organische stof en 160 kg N per ha 6 2

3 Compost en ziekteweerbaarheid Zuurstoftekort door bodemverdichting en slechte drainage Profiel van een kleibodem (0-30cm) Slechte structuur weinig poriën verdichte scherpblokkige structuur gebrek aan wortels Goede structuur kruimelstructuur losse afgerond blokkige structuur goede worteling veel poriën, dieper in de bodem 7 Compost en ziekteweerbaarheid COMPOST VERBETERT de BODEMCONDITIES op chemisch en op fysisch vlak bevat alle voedingselementen verteerd organisch materiaal humus op biologisch vlak enting van nuttige organismen 8 Agro-ecosysteem GEZONDHEID van het GEWAS is AFHANKELIJK van de CONDITIES van het AGRO-ECOSYSTEEM Gezondheid van een gewas hangt af van: interacties tussen planten en microorganismen en tussen micro-organismen onderling interacties tussen micro-organismen en hun abiotische omgeving 9 3

4 Agro-ecosysteem 10 Agro-ecosysteem AUTOTROFE PLANT is BASIS van het BODEMVOEDSELWEB de mate waarin een gewas bijdraagt tot het bodemvoedselweb is bepalend voor de bodemconditie en daarmee voor de gewasconditie goed ontwikkeld wortelsysteem gewasresten kolonisatie van de bodem door bodemorganismen 11 Agro-ecosysteem FUNCTIES van het BODEMLEVEN Symbiose Mineralisatie Retentie van nutriënten Vorming van bodemstructuur Afbraak en omvorming organisch materiaal Antagonisme ten aanzien van pathogene micro-organismen 12 4

5 Agro-ecosysteem BODEMLEVEN en LEVENDE COMPOST Een gezonde bodem bevat de gepaste biologie. aeroob schimmel/bacterieverhouding bodemfauna Compost bevat nuttige bodemorganismen. 13 Agro-ecosysteem RELATIES tussen MICRO-ORGANISMEN en hun ABIOTISCHE OMGEVING Behoeften plant en bodemorganismen een huis bestaande uit minerale en organische componenten (klei en humus) een adsorptiecapaciteit voor water en nutriënten gasuitwisseling mogelijk waardoor zuurstof steeds beschikbaar is nutriëntenbalans 14 Agro-ecosysteem BIJ ACHTERUITGANG van de BODEMCONDITIE zuurstoftekort verlies aan biodiversiteit pathogene organismen domineren gewas leidt onder stress en wordt vatbaar voor ziekten en plagen 15 5

6 Agro-ecosysteem TEELTMAATREGELEN teeltmaatregelen die voorgesteld worden in het kader van de erosiebestrijding hebben een gunstige invloed op de activiteit en de samenstelling van het bodemleven bodembedekking niet kerende grondbewerking input stabiele organische stof 16 Compost WAT is COMPOSTERING Aërobe afbraak van organisch materiaal en vorming van humus Zuurstofbeschikbaarheid niet meer dan 16 vol% CO 2 Warmte ontwikkeling 55 C gedurende 3 dagen voor afdoden van onkruidzaad en ziektekiemen niet hoger dan 70 C 17 Compost BOERDERIJCOMPOSTERING 18 6

7 Compost COMPOST = HUMUS + ORGANISMEN hoge biomassa schimmels en bacteriën beperkte activiteit schimmels en bacteriën hoge aantallen protozoa en nematoden lage EC neutrale ph hoge humuswaarde 19 Compostthee WAT is COMPOSTTHEE? Actief belucht extract van compost Cultuur van bacteriën, schimmels, protozoa en nematoden Aëroob (> 6 ppm O 2 ) Toevoeging van voedingsstoffen voor de vermenigvuldiging van de nuttige organismen 20 Compostthee COMPOSTTHEE MACHINE 21 7

8 Proef met compost in de teelt van knolbegonia PROEF COMPOST versus STALMEST in de TEELT van KNOLBEGONIA (2005) COMPOSTOBJECT -schimmeldominante compost -organische in plaats van minerale bijbemesting -compost bovenop geploegd land gevoerd en samen met de meststoffen ingewerkt -geen verschillen qua gewasbescherming, watergift en grondbewerking 22 Xba #/cm2 Proef met compost in de teelt van knolbegonia EPIFYTISCHE BESMETTING Xanthomonas axonopodis pv. begoniae J. Van Vaerenbergh, ILVO PERCEEL 1 - DUBBEL ZALM PERCEEL 2 - FIMBRIATA GEEL datum COMPOST STALMEST MEST/COMP COMPOST STALMEST MEST/COMP 8/08/05 < 2 4,75 - < 2 < 2 19/08/ x x1 5/09/ x x4 21/09/ x x15 6/10/ x x6 hoge epifytische besmetting ~ hoog % besmette knollen 23 Proef met compost in de teelt van knolbegonia UITVAL BIJ OPSLAG DOOR DROOGROT Teler nr GROEP KLEUR Behandeling Verlies % teler 1 Pendula wit STALMEST 6,1 teler 1 Pendula wit COMPOST 7,6 teler 1 Dubbel zalm STALMEST 13,1 teler 1 Dubbel zalm COMPOST 6,0 teler 2 Fimbriata geel STALMEST 1,3 teler 2 Fimbriata geel COMPOST 2,0 teler 2 Fimbriata roze STALMEST 5,9 teler 2 Fimbriata roze COMPOST 6,3 24 8

9 Proef met compost voor de teelt van aardbei PROEF met COMPOST in SUBSTRAAT voor de TEELT van AARDBEI (2004) Objecten - Witveen + Osmocote (PO) - 1/3 Compost 1 + 2/3 witveen (M 1) - 1/3 Compost 2 + 2/3 witveen (M 2) Ziekten en plagen -Botrytis Cinerea -Valse meeldauw -Spintmijt -Luis 25 Proef met compost voor de teelt van aardbei VALSE MEELDAUW % zieke bladeren, object % Mc Kinney Index b o b o PO 80,4 77,8 29,4 33,1 M1 4,4 10 0,3 2,8 M2 4,4 6,7 0,2 2,3 b: bovenzijde blad o: onderzijde blad 26 Proef met compost voor de teelt van aardbei 27 9

10 Proef met compost voor de teelt van aardbei 28 Proef met compost voor de teelt van aardbei VRUCHTROT (Botrytis cinerea) Objecten gezonde vruchten - PO 65% - M 1 & M2 80% SPINTMIJT Objecten # (volwassen + eieren) per cm 2 - PO 15,5 - M 1 0,5 - M2 0,9 29 Proef met compost voor de teelt van aardbei LUIS Objecten - PO 1,4 - M 1 0,1 - M2 0,06 # per cm 2 blad Objecten - PO M M2 5 # per 30 bladstengels 30 10

11 Proef met compost voor de teelt van aardbei 31 Proef met compostthee in de tomatenteelt PROEF COMPOSTTHEE (CT) TOMAAT op HYDROCULTUUR (2006) tot 12-10, wekelijkse toepassing schimmeldominante CT Dosis 200 l CT per ha CT werkt curatief tegen Botrytis cinerea (stamrot), de ziekte was 2 de helft juni reeds aanwezig in het gewas CT werkte ook preventief, concurrentie voor voedsel 32 Proef met compostthee in de tomatenteelt GEEN COMPOSTTHEE 33 11

12 Proef met compostthee in de tomatenteelt COMPOSTTHEE 34 Dank u voor uw aandacht! Vragen? koen.willekens@ilvo.vlaanderen.be TAD FarmCOMPOST 35 12