Bodem. Bodemleven. Bodemverzorging. Gevorderdencursus dl 1 TT Boxtel Volkstuinvereniging Ceres

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Bodem. Bodemleven. Bodemverzorging. Gevorderdencursus dl 1 TT Boxtel Volkstuinvereniging Ceres 2013-2014"

Transcriptie

1 Bodem Bodemleven Composteren Bodemverzorging Gevorderdencursus dl 1 TT Boxtel Volkstuinvereniging Ceres

2 Vanavond. Bodem: leer je bodem kennen Bodemvoedselweb Composteren Bodem verbeteren en voeden

3 Zandgrond! Waarop tuinier je?

4 Wat heb je nodig? Gezonde teeltlaag : goede structuur vocht vasthouden teveel vocht doorlaten voedingsstoffen vasthouden

5 Vaststellen van eigenschappen van zand Stukjes steen 63 micrometer en 2 millimeter laat vocht snel door houdt weinig voeding vast slaat snel dicht gemakkelijk te bewerken warmt snel op soms wat zuur

6 Potjesproef Meet heel simpel de samenstelling van je tuin grond

7 Phmeten

8 Bodemprofiel Waar? representatieve plek Probleemplek Wanneer? als er volwassen gewas is

9 Kluit Steek een kluit uit van de bovenste 25 cm, liefst rond plant Haal die naar boven op bv plankje Bekijk en meet lagen, wortelgroei in de lagen Breek de kluit door Kijk in elke laag naar wormgangen en verteerd materiaal Herhaal voor kluit van cm diep

10 Beoordeling structuur Kruimels, goed voor doorworteling Blokjes 1-10 cm, moeten breken kunnen Scherpe brokken, kunnen meestal niet worden doorworteld. In bovenste 25 cm min. 25 % kruimels, verder brokjes In onderste 25 cm 25 % kruimels of brokjes

11 Beoordeling Beworteling Hoeveelheid per laag Type wortels, oud, dik, haarwortels Gezond, aangetast Vorm: ongestoord gegroeid, gedraaid,dikke punten = veel weerstand

12 Eventueel bodemanalyse

13 Alleen dood materiaal? Biodiversiteit onder de oppervlakte Meewerken met de natuur?

14 De natuur werkt voor ons! Gezond bodemleven werkt voor de plant voedsel, hormonen, bescherming Maar de plant stuurt

15 Bodemvoedselweb

16 Bodemvoedselwebin actie Eten en gegeten worden Vasthouden en beschikbaar stellen

17 Wat precies? De bad-guys: eten plantenwortels brengen ziektes over De roofdieren: houden populaties in orde De goeie jongens: leggen energie vast (fotosynthese) maken organisch materiaal klein voor andere organismen maken voedsel beschikbaar uit organisch materiaal beschermen plantenwortels

18 Bacteriën Archaeen

19 Straalschimmels Schimmels

20 Mycorrhyza-schimmels

21 Eencelligen

22 Nematoden

23 Grotere bodemdiertjes

24 Close up mijt pissebed

25 Wormen

26 Wormen

27 Wormgang

28 Bodemvoedselweb controleren

29 De moestuin.. Teelt voornamelijk éénjarig. Bodem ph±neutraal Bodembacterieën> bodemschimmels

30 Beoordeling bodemleven Rode wormen: afbraak mest, plantaardig materiaal Grauwe wormen: produceren stabiele humus Pendelaars:afbraak; verticale gangen, doorbreken lagen

31 Onderhoud Zo weinig mogelijk spitten Los maken, niet keren Vochtig houden bij droogte Beschermen tegen weersinvloeden, vooral in de winter.

32 Voeden compost organische mest: verteerde mest of korrels, max groenbemester bacteriepreparaten-mycorrhyzapreparaten gesteentemelen

33 Composteringsproces Nabootsing processen in de natuur Dezelfde bodemorganismen werken

34

35 Kies de juiste compostsoort Moestuin éénjarige teelt bacteriële dominantie Compost met veel groen= N als basis of heel klein aangeleverd in proces

36 Mulchen Dun laagje gras of hooi Fijn gemaakt droog blad Voorjaar als bodem opgewarmd is Najaar ter bescherming en wintervoeding bodem leven

37 Compostthee Voedsel voor plant en bodemleven Licht antibiotische werking Bescherming tegen ziektes Stimuleert wortelontwikkeling Stimuleert kieming en rijping

38 Aan het werk: voorjaar Keer de composthoop van vorig jaar Zet een nieuwe hoop (gespaard materiaal en vers maaisel) Haal de oude mulch weg (opwarmen) Kijk wat er aan bodemleven is Compost of goed verteerde mest waar nodig Nieuwe laag mulchonder struiken en fruitbomen als grond is opgewarmd Spit zo weinig mogelijk, liefst niet Plant in gaten, breng rond opgroeiende planten weer mulch aan.

39 Aan het werk: zomer Hou je tuin onkruidvrij, liefst met de hand of heel oppervlakkig schoffelen. Zorg voor extra compost bij grote eters Leg groene mulchtussen groenteplanten Fruitbomen en struiken verzorgen met compost en bladaarde als mulch Houdt vocht in de gaten!

40 Aan het werk: najaar Verzamel zo veel mogelijk groen materiaal en gevallen blad Kijk of er voldoende organisch materiaal rond bomen en struiken is voor de winter Dek de bedden af met bladaarde, compost of wat voor handen is.

41 En in de winter.plan vooruit en verdiep je in het bodemvoedselweb!

Bodemkunde. Datum: vrijdag 24 juni 2016 V 2.1. V3.1 V4.1

Bodemkunde. Datum: vrijdag 24 juni 2016 V 2.1. V3.1 V4.1 Bodemkunde Datum: vrijdag 24 juni 2016 V 2.1. V3.1 V4.1 Bodems en hun eigenschappen 3 Bodems en hun eigenschappen Opdracht: - Zoek op wat het bodemprofiel is waar je zelf woont / werkt / stage loopt 4

Nadere informatie

Bodem en bodemverzorging

Bodem en bodemverzorging Bodem en bodemverzorging Compost en composteren Basisbemesting Basiscursus dl2. TT Boxtel Volkstuinvereniging Ceres 2013-2014 Vanavond Je eigen grond Soort, structuur, zorg Compost en composteren De natuurlijke

Nadere informatie

Organisch (rest)materiaal als Bodemverbeteraar

Organisch (rest)materiaal als Bodemverbeteraar 17-1- Organisch (rest)materiaal als Bodemverbeteraar BODEM De Bodem Van Groot naar Klein tot zeer klein 2 1 17-1- Bodemprofiel Opbouw van de bodem Onaangeroerd = C Kleinste delen = 0 en A Poriënvolume

Nadere informatie

BODEMLEVEN, GROND & BEMESTING

BODEMLEVEN, GROND & BEMESTING BODEMLEVEN, GROND & BEMESTING Wat gaan we doen De bodem Bodemleven Voorstellen van verschillende groepen Wat doen deze beestjes in de bodem Goede bodemkwaliteit Regenwormen Petra van Vliet Blgg - Oosterbeek

Nadere informatie

Samenstelling en eigenschappen

Samenstelling en eigenschappen Samenstelling en eigenschappen Mest is onder te verdelen in kunstmest en natuurlijke mest. Natuurlijke mest is op zijn beurt weer onder te verdelen in mest van dierlijke herkomst en mest van plantaardige

Nadere informatie

3. BODEMANALYSE EN BODEMZORG

3. BODEMANALYSE EN BODEMZORG 3. BODEMANALYSE EN BODEMZORG 1. DE BODEMANALYSE De bodem bestaat uit drie grote bestanddelen. 1. Mineraal materiaal dat verschilt van streek tot streek en dat voortkomt van de ontbinding van het gesteente

Nadere informatie

Les 5 Een goede bodem

Les 5 Een goede bodem Pagina 1 Les 5 Een goede bodem 1 Bodemsoorten-/Composthooples Er zijn verschillende soorten grond in Nederland. Elke soort grond is anders. Sommige planten houden van arme, voedingsloze grond en anderen

Nadere informatie

Basiscursus moestuinieren

Basiscursus moestuinieren Basiscursus moestuinieren Even kennismaken! Barbara Creemers freelance lesgever voor o.m. ChildFocus, Gezinsbon, Velt 13e moestuin-seizoen! motto: Zonder is gezonder! Even kennismaken! Wie ben jij? Wat

Nadere informatie

Wat gebeurt er met de blaadjes die in de herfst van de bomen vallen? En wat doen onze tuiniers met dode of planten of afgesnoeide takken?

Wat gebeurt er met de blaadjes die in de herfst van de bomen vallen? En wat doen onze tuiniers met dode of planten of afgesnoeide takken? De bodem doorgrond Wat? Voor Leeftijd wie? Duur: Prijs: begeleid actief atelier Basisonderwijs 2 uur 90 per groep van max. 20 lln. Wat gebeurt er met de blaadjes die in de herfst van de bomen vallen? En

Nadere informatie

Basiscursus Compostering

Basiscursus Compostering Basiscursus Compostering Uw aangeboden door : OVAT Gegeven door Vincent de Wolff Wat gaan we vanavond doen? Wat is composteren Hoe verloopt het proces Wat wel, wat niet in de compost Waarom is compost

Nadere informatie

WEERBAAR Telen = Veerkracht in de plant brengen. Mijn naam: Eddo de Veer

WEERBAAR Telen = Veerkracht in de plant brengen. Mijn naam: Eddo de Veer WEERBAAR Telen = Veerkracht in de plant brengen Mijn naam: Eddo de Veer HOE? Begin met een goede bodem analyse Ik werk met de Bodem Balans Analyse Het gaat om de verhoudingen van de mineralen aan het complex

Nadere informatie

Klein-en groter fruit

Klein-en groter fruit Klein-en groter fruit In de moestuin Gevorderdencursus dl 3 TT Boxtel Volkstuinvereniging Ceres 2013-2014 Plaats van fruit in de tuin Vaste plek Zonnig Als haag tussen tuinen Als afscheiding tussen tuindelen

Nadere informatie

BIOBOER. Maar vandaag is het aardoliealarm. Kijk op je aardoliekaart of er voor jou een probleem is.

BIOBOER. Maar vandaag is het aardoliealarm. Kijk op je aardoliekaart of er voor jou een probleem is. BIOBOER 1 Hoe het elk jaar gaat... Om goed te kunnen zaaien, moet de aarde los. Daarvoor gebruik je een tractor. Dat gaat vlot. Neem reuzenpassen en ga 5 vakjes vooruit! Maar vandaag is het aardoliealarm.

Nadere informatie

Je kunt nu de heesters snoeien die al zijn uitgebloeid. Ook buxushaagjes kun je alvast knippen. Geef ze daarna extra mest voor goede hergroei.

Je kunt nu de heesters snoeien die al zijn uitgebloeid. Ook buxushaagjes kun je alvast knippen. Geef ze daarna extra mest voor goede hergroei. Lentetips April Vroegbloeiende struiken kan u na de bloei snoeien. Vanaf april ziet onkruid vaak zijn kans. Onbeplante oppervlaktes zijn snel bedekt met ongewenst groen. Schoffelen is dus de boodschap!

Nadere informatie

Aardoliealarm in het bos

Aardoliealarm in het bos de graad > Landbouw > lesmateriaal > spelkaarten Aardoliealarm in het bos BIOBOER Om goed te kunnen zaaien, moet de aarde los. Daarvoor gebruik je een tractor. Dat gaat vlot. Neem reuzenpassen en ga 5

Nadere informatie

Compost maken in 3 weken. Compost maken duurt toch altijd heel lang? Minimaal een jaar of langer?

Compost maken in 3 weken. Compost maken duurt toch altijd heel lang? Minimaal een jaar of langer? Compost maken in 3 weken Compost maken duurt toch altijd heel lang? Minimaal een jaar of langer? Al je tuin- en keukenafval verzamel je op een grote hoop. Dat kan. En werkt. Maar er is een veel snellere

Nadere informatie

Het belang van bodemleven Inspiratiedag over functionele agrobiodiversiteit Gent, 4 november 2014

Het belang van bodemleven Inspiratiedag over functionele agrobiodiversiteit Gent, 4 november 2014 Het belang van bodemleven Inspiratiedag over functionele agrobiodiversiteit Gent, 4 november 2014 Petra Deproost Departement LNE, Dienst Land en Bodembescherming Biodiversiteit: niet enkel bovengronds!

Nadere informatie

1 Grond Bodem Minerale bestanddelen Organische bestanddelen De verschillende grondsoorten 16 1.

1 Grond Bodem Minerale bestanddelen Organische bestanddelen De verschillende grondsoorten 16 1. Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 6 1 Grond 9 1.1 Bodem 9 1.2 Minerale bestanddelen 11 1.3 Organische bestanddelen 13 1.4 De verschillende grondsoorten 16 1.5 Afsluiting 17 2 Verzorging van de bodem 19 2.1

Nadere informatie

Composteren en kringlooptuinieren

Composteren en kringlooptuinieren Meer halen uit de biologische kringloop Composteren en kringlooptuinieren Iedereen wil graag een mooie tuin. Vlaco vzw, www.vlaco.be 1 Maar smaken verschillen. Bent u meer voor de wat wilde tuin? En zegt

Nadere informatie

Tuinadvies. De Ceuster Meststoffen Bannerlaan 79 2280 Grobbendonk Tel.: 014-257 357 Fax: 014-25 73 51 voor annemie so on. Moestuin Moestuin Algemeen

Tuinadvies. De Ceuster Meststoffen Bannerlaan 79 2280 Grobbendonk Tel.: 014-257 357 Fax: 014-25 73 51 voor annemie so on. Moestuin Moestuin Algemeen Tuinadvies Moestuin De Ceuster Meststoffen Bannerlaan 79 2280 Grobbendonk Tel.: 014-257 357 Fax: 014-25 73 51 voor annemie so on Zuurgraad (ph) Zuurgraad van uw grond is 5,3 Streefwaarde: 6,8 Verhoog deze

Nadere informatie

De composthoop Een composthoop bij school

De composthoop Een composthoop bij school De composthoop Afval in de natuur bestaat eigenlijk niet. Alles wat op de bodem komt, wordt uiteindelijk verteerd door bodemdieren, schimmels en bacteriën. In een composthoop gebeurt precies hetzelfde

Nadere informatie

Biotoopstudie: Bodemonderzoek in hoogstamboomgaard

Biotoopstudie: Bodemonderzoek in hoogstamboomgaard Nationale Boomgaarden Stichting v.z.w. Vereniging voor pomologie, boomgaard- en landschapsbeheer (staatsblad 2 09-2005) Leopold-III-straat 8 3724 Vliermaal, tel: 012/391188; fax: 012/747438 E-mail: info@boomgaardenstichting.be

Nadere informatie

Meer theorie over bodem & compost

Meer theorie over bodem & compost Basiscursus Ecologische Moestuin Meer theorie over bodem & compost Inhoud van de presentatie 1. Waarom biologisch? 2. Waar een moestuin aanleggen? 3. Inleiding bodem 4. Bodem: Minerale bestanddelen 5.

Nadere informatie

Grond onder je voeten

Grond onder je voeten Grond onder je voeten Hé hé, wie heeft z n voeten niet geveegd? Overal ligt modder. Kijk allemaal onder je schoenen! Loop je even door de tuin en daar begint het gezeur. Grond op de vloer vinden we blijkbaar

Nadere informatie

VERHOGING ZIEKTEWEERBAARHEID IN LAND- EN TUINBOUWGEWASSEN DOOR GEBRUIK VAN COMPOST. ir. Koen Willekens

VERHOGING ZIEKTEWEERBAARHEID IN LAND- EN TUINBOUWGEWASSEN DOOR GEBRUIK VAN COMPOST. ir. Koen Willekens VERHOGING ZIEKTEWEERBAARHEID IN LAND- EN TUINBOUWGEWASSEN DOOR GEBRUIK VAN COMPOST ir. Koen Willekens INHOUD Compost en ziekteweerbaarheid Agro-ecosysteem Compost Compostthee Proeven met compost en compostthee

Nadere informatie

in het huishouden in de tuin FilOsOFie OVeriGe ActiViteiten & slot

in het huishouden in de tuin FilOsOFie OVeriGe ActiViteiten & slot In het huishouden Onderhoud vloeren, wandtegels, keuken en badkamermeubels............................................ p 19 Geurvermindering, afvoerbuizen en afvoerputjes (septische put)...........................................

Nadere informatie

Grond of aarde weghalen door te graven. Graven is een gat in de grond maken. De plaats waar de grond wordt weggenomen.

Grond of aarde weghalen door te graven. Graven is een gat in de grond maken. De plaats waar de grond wordt weggenomen. Les 1 De bodemverontreiniging. afgraven Grond of aarde weghalen door te graven. Graven is een gat in de grond maken. De afgraving De plaats waar de grond wordt weggenomen. De bodemverontreiniging De grond

Nadere informatie

Woordenschat les 8.1. Vervuilde grond?

Woordenschat les 8.1. Vervuilde grond? Woordenschat les 8.1 Vervuilde grond? Afgraven en de afgraving Afgraven is de grond of aarde weghalen door te graven. De afgraving is de plaats waar de grond wordt weggenomen. Boren We boren een gat in

Nadere informatie

Bodemmonster Bodemmonster

Bodemmonster Bodemmonster Evenwicht in de volkstuin? Evenwichtige bemesting Bodemmonster Bodemmonster Belangrijk om te weten: Fosfaat laag: voldoende bemesten Kali laag: voldoende bemesten of bijsturen Magnesium laag: bijsturen

Nadere informatie

Goede bemesting geeft gezonde planten

Goede bemesting geeft gezonde planten Goede bemesting geeft gezonde planten Door: HortiNova Opbouw van presentatie: Doel van gezonde bodem & plant Hoe groeit een plant? Hoe kan een plant ziek worden? Waarom moeten we bladgroen en wortels promoten

Nadere informatie

Regenwormen Tijdstip: in september, oktober en november, na een regenbui.

Regenwormen Tijdstip: in september, oktober en november, na een regenbui. KB2 Tijdsinvestering: 45 minuten Regenwormen Tijdstip: in september, oktober en november, na een regenbui. 1. Inleiding Een mol eet per jaar wel 50 kg wormen. Dat is veel, maar als je bedenkt dat in je

Nadere informatie

Biodiversiteit en netwerken

Biodiversiteit en netwerken Basiscursus Ecologische Moestuin Biodiversiteit en netwerken Ecologisch tuinieren is 1. Niet destructief, maar constructief tuinieren; 2. Netwerken bevorderen 1. Destructief boeren/tuinieren Pesticiden

Nadere informatie

Optimale groei met medewerking van bodem, bodembiologie en bemesting. Wilma Windhorst Boomteeltcursus Vlamings BV

Optimale groei met medewerking van bodem, bodembiologie en bemesting. Wilma Windhorst Boomteeltcursus Vlamings BV Optimale groei met medewerking van bodem, bodembiologie en bemesting Wilma Windhorst Boomteeltcursus Vlamings BV 130116 Schimmelziekten algemeen Chemisch systeem: brandjes blussen Ziekte vinden middel

Nadere informatie

Veel leesplezier! Bertus Stip, Hoveniersbedrijf Stip

Veel leesplezier! Bertus Stip, Hoveniersbedrijf Stip Het bodemboek aanleg en onderhoud van de tuin Voorwoord De grond in de tuin, wat moeten we daar nu weer mee? Misschien heeft u zichzelf deze vraag wel eens gesteld. Wij van Hoveniersbedrijf Stip stellen

Nadere informatie

VERHOGING ZIEKTEWEERBAARHEID IN LAND- EN TUINBOUWGEWASSEN DOOR GEBRUIK VAN COMPOST. ir. Koen Willekens INHOUD

VERHOGING ZIEKTEWEERBAARHEID IN LAND- EN TUINBOUWGEWASSEN DOOR GEBRUIK VAN COMPOST. ir. Koen Willekens INHOUD VERHOGING ZIEKTEWEERBAARHEID IN LAND- EN TUINBOUWGEWASSEN DOOR GEBRUIK VAN COMPOST ir. Koen Willekens INHOUD Compost en ziekteweerbaarheid Agro-ecosysteem Compost Compostthee Proeven met compost en compostthee

Nadere informatie

Module Aanleg tuinbeplantingen en groenvoorziening

Module Aanleg tuinbeplantingen en groenvoorziening Module Aanleg tuinbeplantingen en groenvoorziening De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Colofon

Nadere informatie

AFDELING HERENTALS. Biologisch tuinieren. basiscursus

AFDELING HERENTALS. Biologisch tuinieren. basiscursus AFDELING HERENTALS Lesgever: Bert Peers Tekst: Bert Peers Biologisch tuinieren basiscursus Werkjaar 2016-2017 1 Hoofdstuk 1: Bodembewerking De grond Een gezonde bodem is een vereiste om een gezond gewas

Nadere informatie

Onderzoeksopdracht. Bodem en grondstaal

Onderzoeksopdracht. Bodem en grondstaal Onderzoeksopdracht Bodem en grondstaal Gebruik grondboor 1. Duw en draai gelijktijdig, in wijzerzin, de schroefachtige punt (het boorlichaam) in de bodem. Deze schroef verzamelt en houdt de grond vast.

Nadere informatie

Evenwicht in de volkstuin? april 1, 2014 DLV Plant

Evenwicht in de volkstuin? april 1, 2014 DLV Plant Evenwicht in de volkstuin? Evenwichtige bemesting Bodemmonster Belangrijk om te weten: Algemeen: Fosfaat, kali, magnesium Op zand: ph en o.s. Op klei: % slib Bodemmonster Fosfaat laag: voldoende bemesten

Nadere informatie

Met dit instrument kunt u de bodembiodiversiteit van uw percelen beoordelen en stappen bepalen om deze, als dat nodig mocht zijn, te verbeteren.

Met dit instrument kunt u de bodembiodiversiteit van uw percelen beoordelen en stappen bepalen om deze, als dat nodig mocht zijn, te verbeteren. Bodemkwaliteit 1 DOEL De biodiversiteit van de bodem uit zich in een betere bodemkwaliteit. Het bodemleven ondersteunt uw teelten via de ontsluiting en vastlegging van voedingsstoffen, het beschikbaar

Nadere informatie

Bodem en bodemstructuur

Bodem en bodemstructuur Bodem en bodemstructuur De basis voor een mooie tuin en beplanting! Wilma Windhorst, VHG docentendag 5-10-2017 Voorbereiding aanplant Tuin en beplanting : groen visitekaartje van bewoner, gemeente, wijk,

Nadere informatie

Composteren op school

Composteren op school Composteren op school HANDLEIDING LEERKRACHT Composteren op school Compost is een natuurlijke grondverbeteraar ontstaan uit huis en tuinafval. Compost geeft een prima basisbemesting aan de tuin. Voor

Nadere informatie

creating dairy intelligence

creating dairy intelligence 06-03-12 Cursus Bodemvruchtbaarheid. Deelnemers van de werkgroep Bedrijfsvoering uit het project ADEL heeft dinsdag 6 maart een plenaire cursus gevolgd over bodemvruchtbaarheid. Coen ter Berg van Coen

Nadere informatie

Effectieve Micro-organismen. De praktijk van het maken van bokashi

Effectieve Micro-organismen. De praktijk van het maken van bokashi Effectieve Micro-organismen De praktijk van het maken van bokashi De bokashi-emmer De emmer kan luchtdicht worden afgesloten. Onderin zit een rooster, waardoor de GFT niet op de bodem kan komen. Daar wordt

Nadere informatie

Basiscursus Ecologische Moestuin. Onkruid

Basiscursus Ecologische Moestuin. Onkruid Basiscursus Ecologische Moestuin Onkruid Onkruid: veel werk! Onkruid vergaat niet Het komt telkens terug Het groeit harder dan de groenten Wieden helpt maar tijdelijk Herbiciden: nee! Bijen (enz) sterven

Nadere informatie

Inhoudstafel van deze serie

Inhoudstafel van deze serie Inhoudstafel van deze serie 1. Het planten van aspergeplanten ( gezaaid of gekocht) 2. Asperges zaaien en de verdere opkweek het eerste teeltjaar, teelthandleiding (8 pagina s- 22 foto s) In dit artikel

Nadere informatie

Tuin- en keukenresten composteren? Dàt is kinderspel!

Tuin- en keukenresten composteren? Dàt is kinderspel! Tuin- en keukenresten composteren? Dàt is kinderspel! Hallo. Ik ben Jerom de compostworm. Ik eet alles wat in de natuur groeit. Ik ben verlekkerd op overschotjes uit de tuin en de keuken. Ik sabbel en

Nadere informatie

Organische stof: Impact op bodem en bodemleven

Organische stof: Impact op bodem en bodemleven Organische stof: Impact op bodem en bodemleven Aad Termorshuizen Gouden Gronden, 26 januari 2018, Aduard Even voorstellen Aad Termorshuizen Specialist bodemkwaliteit en plantenpathogenen 20 jaar als docent

Nadere informatie

Basiscursus moestuinieren

Basiscursus moestuinieren Basiscursus moestuinieren Planning Les 1: ecologisch tuinieren, bodem, bemesting Les 2: netwerken in de tuin, biodiversiteit Les 3: bodembewerking Les 4: vruchtwisseling, zaden Voorzaaien Wat? Wanneer?

Nadere informatie

De bodem is het verteringsorgaan van het ecosysteem, vergelijkbaar met het maag/darmstelsel van een mens en dier.

De bodem is het verteringsorgaan van het ecosysteem, vergelijkbaar met het maag/darmstelsel van een mens en dier. Bodem De bodem is het verteringsorgaan van het ecosysteem, vergelijkbaar met het maag/darmstelsel van een mens en dier. Hoofdrolspeler: bacteriën en schimmels! Gezonde vertering door gezonde voeding: Mens:

Nadere informatie

De Kuil. Bodembeoordeling aan de hand van een kuil. Chris Koopmans Marleen Zanen Coen ter Berg

De Kuil. Bodembeoordeling aan de hand van een kuil. Chris Koopmans Marleen Zanen Coen ter Berg De Kuil Bodembeoordeling aan de hand van een kuil Chris Koopmans Marleen Zanen Coen ter Berg De Kuil Bodembeoordeling aan de hand van een kuil Chris Koopmans Marleen Zanen Coen ter Berg Colofon 2 e druk,

Nadere informatie

Bodemleven en bodemvoedselweb

Bodemleven en bodemvoedselweb 7238 03 meeneem_volgorde.xp4 17-12-2004 12:35 Pagina 1 mac02 Klantenmap:Bolk:7238 6639 03-meeneem: 3 Bodemleven en bodemvoedselweb Wat is het bodemleven en het bodemvoedselweb? Alle levende organismen

Nadere informatie

Thema Bodem en Bemesting Bron: Tuin en Landschap nr. 6a-2006

Thema Bodem en Bemesting Bron: Tuin en Landschap nr. 6a-2006 Thema Bodem en Bemesting Bron: Tuin en Landschap nr. 6a-2006 Hendrik Jans Inhoud: 1. Toen en nu 2. Wat moet je kennen en kunnen? 3. Soorten bodemleven 4. Water en zuurstofhuishouding 5. Drainagesystemen

Nadere informatie

Het handige stappenplan van ECOstyle

Het handige stappenplan van ECOstyle Het handige stappenplan van ECOstyle 1 dag in de lente Spelende kinderen. Lekker languit zonnen. Ravotten met de hond. Een mooi, mosvrij gazon is heel wat waard. Het is immers de basis van uw tuin. ECOstyle

Nadere informatie

Vaste planten. Inhoudsopgave:

Vaste planten. Inhoudsopgave: Vaste planten Vaste planten zijn kruidachtige meerderjarige planten. Ze overwinteren ondergronds en lopen in het voorjaar opnieuw uit. Enkele zijn wintergroen zoals vinca en waldsteinia. Vaste planten

Nadere informatie

Grondbeginselen. dan vooral om de grond, dat is immers de basis.

Grondbeginselen. dan vooral om de grond, dat is immers de basis. Grondbeginselen Tekst: Jan Jaap Boehlé Als je ergens komt wonen, in een huis met een tuintje, dan heb je een stukje grond waarvan je zelf kunt kiezen wat je ermee doet. Je kunt er een schuurtje op plaatsen,

Nadere informatie

Planten stekken Benodigdheden Algemene regels Kweekkasje Koude bak

Planten stekken Benodigdheden Algemene regels Kweekkasje Koude bak Planten stekken Planten kunnen op veel manieren vermeerderd worden. Er zijn verschillende bomen, heesters, vaste- en eenjarige planten die door zaad vermeerderd kunnen worden. Planten die door zaad vermeerderd

Nadere informatie

5 Borderonderhoud 70 BORDERONDERHOUD

5 Borderonderhoud 70 BORDERONDERHOUD 5 Borderonderhoud 5 Borderonderhoud 70 5.1 Algemeen onderhoud 71 5.2 Groeien en snoeien 74 5.3 Afzetten en dunnen 75 5.4 Overig onderhoud 76 5.5 Afsluiting 78 70 BORDERONDERHOUD Alle vormen van tuinonderhoud

Nadere informatie

Uitplanten: bodem, structuur, bodembiologie en bemesting. Hoe inboeten voorkomen? Wilma Windhorst Hovenierscursus Vlamings BV

Uitplanten: bodem, structuur, bodembiologie en bemesting. Hoe inboeten voorkomen? Wilma Windhorst Hovenierscursus Vlamings BV Uitplanten: bodem, structuur, bodembiologie en bemesting Hoe inboeten voorkomen? Wilma Windhorst Hovenierscursus Vlamings BV 130116 Voorbereiding aanplant Beplanting: visitekaartje van de gemeente, de

Nadere informatie

Verzorging. Pireco. Delumbri. Ter voorkoming van wormenoverlast. Delumbri. Dosering en toediening. Samenstelling en werking

Verzorging. Pireco. Delumbri. Ter voorkoming van wormenoverlast. Delumbri. Dosering en toediening. Samenstelling en werking Ter voorkoming van wormenoverlast Wormen kunnen grote overlast bezorgen wanneer deze in te groten getale voorkomen in de land- en tuinbouw, tuinen en plantsoenen. Ook op sportvelden is het van belang om

Nadere informatie

Beste Bonsai liefhebbers.

Beste Bonsai liefhebbers. Beste Bonsai liefhebbers. Het zelf kweken van een Azalea Shohin Deel 1 Naar aanleiding van het 25 jarig jubileum van Koya en waarin het hele jaar de Azalea als rode draad is verweven heb ik twee stukjes

Nadere informatie

Trosbosbes Effecten op het ecosysteem en mogelijkheden voor bestrijding

Trosbosbes Effecten op het ecosysteem en mogelijkheden voor bestrijding Trosbosbes Trosbosbes Effecten op het ecosysteem en mogelijkheden voor bestrijding GertJan van Duinen Vraagstelling Hoe beïnvloedt Trosbosbes ecosysteem? Peelvenen: veenontwikkeling, biodiversiteit Factoren

Nadere informatie

Instructieblad Aarde Activiteit 1.01: Grondsoorten

Instructieblad Aarde Activiteit 1.01: Grondsoorten 1. Wat ga je doen? Deze les gaat over grond en grondsoorten. Je gaat leren wat grondsoorten zijn, waar die in (de kop van) Noord-Holland te vinden zijn, wat het bijzondere aan deze grondsoorten is, en

Nadere informatie

Bodemvruchtbaarheid in de ecologische moestuin

Bodemvruchtbaarheid in de ecologische moestuin Bodemvruchtbaarheid in de ecologische moestuin zaterdag 28 november 2015 Frank Petit-Jean Cultuur versus natuur: successie Pioniersvegetatie wat als de mens niet ingrijpt? Graslandvegetatie Ruigte Struweel

Nadere informatie

GEZONDE BODEM EN COMPOSTEREN Wat gegevens en achtergrondinformatie.

GEZONDE BODEM EN COMPOSTEREN Wat gegevens en achtergrondinformatie. GEZONDE BODEM EN COMPOSTEREN Wat gegevens en achtergrondinformatie. Een vruchtbare bodem vol bodembeestjes is de belangrijkste voorwaarde voor een landbouw die toekomstbestendig is. Dat vraagt een lange

Nadere informatie

Jonge planten lijken op paardebloem.

Jonge planten lijken op paardebloem. witlof De witlofteelt is minder ingewikkeld dan je geneigd bent te denken. In het kort komt het er op neer dat je eerst een dikke wortel gaat telen, net zoals je zou doen met winterpeen of pastinaak. Dan

Nadere informatie

Het bodemleven helpt ons. Hoe helpen wij het bodemleven?

Het bodemleven helpt ons. Hoe helpen wij het bodemleven? Het bodemleven helpt ons. Hoe helpen wij het bodemleven? SAMEN ZORGEN VOOR HET BEHOUD VAN DE KWALITEIT VAN ONZE BODEMS http://levendebodem.eu/ Gera van Os Lector Duurzaam Bodembeheer Een transitie is nodig

Nadere informatie

Klassieke groentetuin

Klassieke groentetuin DE EETBARE TUIN Klassieke groentetuin De verwaarloosde groentetuin VERSE GROENTEN LEKKER!!! Maar er zijn een heleboel redenen te verzinnen waarom je niet met een groentetuin zou willen beginnen. Geen tijd

Nadere informatie

Basiscursus moestuinieren

Basiscursus moestuinieren Basiscursus moestuinieren Planning Les 1: ecologisch tuinieren, bodem, bemesting Les 2: netwerken in de tuin, biodiversiteit Les 3: bodembewerking Les 4: vruchtwisseling, zaden Bodembewerking Laat vooral

Nadere informatie

Inhoud. Naar een levende bodem. Beworteling en bodemleven Meer of minder een wereld van verschil. Functies beworteling

Inhoud. Naar een levende bodem. Beworteling en bodemleven Meer of minder een wereld van verschil. Functies beworteling Inhoud Beworteling en bodemleven Meer of minder een wereld van verschil Nick van Eekeren, Louis Bolk Instituut 1. Beworteling Functies Invloed op bemestingsadvies Invloed bemesting op beworteling 2. Bodemleven

Nadere informatie

Organische stof: daar draait het om! Gouden Grond 26 januari 2018 Wim Stegeman. Saalland Advies 1

Organische stof: daar draait het om! Gouden Grond 26 januari 2018 Wim Stegeman. Saalland Advies 1 Organische stof: daar draait het om! Gouden Grond 26 januari 2018 Wim Stegeman Saalland Advies 1 Wat ga ik vertellen? Wie ben ik? Wat is het? Eigen stappen Tips Vragen Saalland Advies 2 Introductie Akkerbouwbedrijf

Nadere informatie

2. Maak met de 4 buizen een vierkant op de grond. Dit is het zoekraam.

2. Maak met de 4 buizen een vierkant op de grond. Dit is het zoekraam. Opdracht 1. Gebruik je ogen goed. In het bos kun je van alles ontdekken! Komen er onder de bomen verschillende soorten insecten en of bodemdiertjes voor? Het beste bos 1. Materiaal tas 1: zoekraam, 1 schepje,

Nadere informatie

Natuurlijke Moestuin. Voedsel Kweken in de Natuurlijke Moestuin

Natuurlijke Moestuin. Voedsel Kweken in de Natuurlijke Moestuin Natuurlijke Moestuin Voedsel Kweken in de Natuurlijke Moestuin Frank Anrijs 10 jaar in een tuincentrum 2012 bij ouders in project Yggdrasil gestapt Winkel, workshops, cursussen, Digitaal luik eraan gehangen

Nadere informatie

Bodembeheer bodembiodiversiteit

Bodembeheer bodembiodiversiteit Kop Tekst & Bodembeheer bodembiodiversiteit levende planten plantenresten Chap Kop 1 & Inleiding Deze waaier wordt uitgebracht als onderdeel van het project Kans voor Klei en gaat in op thema s die momenteel

Nadere informatie

Samenvatting cursus Humisme

Samenvatting cursus Humisme Samenvatting cursus Humisme Docent: Marc Siepman (www.humisme.nl) 10-11 januari 2015, Den Haag Deze samenvatting is opgesteld door Carmen Cools (Duurzaam Monster). Hierbij is gebruik gemaakt van het door

Nadere informatie

Acanthuskusjes- zomer 2015

Acanthuskusjes- zomer 2015 Acanthuskusjes- zomer 2015 Een nieuwe trend zet door! Kies voor een Prairietuin! Schoorvoetend, maar toch, sinds de mooie promotietuin, die Tuinontwerp de Weieven in Zijtaart had bij Geert van Boxmeer

Nadere informatie

7-6-2016. bodemvoedselweb

7-6-2016. bodemvoedselweb bodemvoedselweb. 1 Het systeem onder de grond Onder de grond vindt een heel spel plaats van eten en gegeten worden, het krioelt er van de beestjes Planten eten via de haarwortels, ze wisselen daar H +

Nadere informatie

Onderhouden van beplanting 1

Onderhouden van beplanting 1 Onderhouden van beplanting 1 3 Struiken, heesters, coniferen en sierbomen onderhouden 47 Water- en moerasbeplanting onderhouden 139 6oriëntatie a... Oriënteren op border- en perkbeplanting onderhouden

Nadere informatie

De bodem onder de kringloop Hou rekening met organische stof

De bodem onder de kringloop Hou rekening met organische stof Nutriënten Management Instituut B.V. Postbus 250, 6700 AG Wageningen T: 088 8761280 E: nmi@nmi-agro.nl I: www.nmi-agro.nl De bodem onder de kringloop Hou rekening met organische stof Marjoleine Hanegraaf

Nadere informatie

Gazonmeter. Praktische gids voor aanleg en. onderhoud van gazon. Nu tijdelijk met gratis. Groot in Gras

Gazonmeter. Praktische gids voor aanleg en. onderhoud van gazon. Nu tijdelijk met gratis. Groot in Gras Praktische gids voor aanleg en onderhoud van gazon Groot in Gras Barenbrug Belgium NV Hogenakkerhoekstraat 19 9150 Kruibeke E-mail: sales@barenbrug.be www.barenbrug.be Nu tijdelijk met gratis Gazonmeter

Nadere informatie

(Ver)ken je tuinbodem. Annemie Elsen Stan Deckers

(Ver)ken je tuinbodem. Annemie Elsen Stan Deckers (Ver)ken je tuinbodem Annemie Elsen Stan Deckers Tuinbodems in Vlaanderen ZUURTEGRAAD (ph) 2/3 tuinen = overbekalkt 3/4 gazons = overbekalkt voedingselementen minder beschikbaar voor planten nooit blindelings

Nadere informatie

Dieren in de winter 3

Dieren in de winter 3 Dieren in de winter 3 inhoud blz. 1. Winter 3 2. De egel 4 3. De vleermuis 5 4. De eekhoorn 6 5. De merel 7 6. De ree 8 7. De pad 9 8. Het lieveheersbeestje 10 9. Filmpjes 11 Bronnen en foto s 12 Colofon

Nadere informatie

Groeitabel (de groeitabel voor de 1ste graad is eenvoudiger dan die voor 2de en 3de graad) Bekijk per experiment welk materiaal je nodig hebt.

Groeitabel (de groeitabel voor de 1ste graad is eenvoudiger dan die voor 2de en 3de graad) Bekijk per experiment welk materiaal je nodig hebt. Lesfiche Groeiexperimenten 1, 2, 3 de graad Doe de Zie ze groeien! -test! In welke omstandigheden groeien plantjes het best? De kinderen doen verschillende experimenten, gemakkelijk uit te voeren in de

Nadere informatie

Basiscursus Ecologisch tuinieren

Basiscursus Ecologisch tuinieren Basiscursus Ecologisch tuinieren Uw aangeboden door : OVAT Gegeven door Vincent de Wolff Wat gaan we vanavond doen? De UITNODING! Onderwerpen: Voedsel of eten? De bodem Vruchtwisseling Het teeltplan Grondbewerking

Nadere informatie

Kennisdocument bodembeheer

Kennisdocument bodembeheer Kennis en tips uit de bodembijeenkomsten Kennisdocument bodembeheer In september 2015 startte het project Vruchtbare Kringloop Overijssel. Samen werken wij aan een vruchtbare bodem en een efficiënte benutting

Nadere informatie

Wat weet jij over biologisch en over de bodem?

Wat weet jij over biologisch en over de bodem? Met leuke vragen, opdrachten en experimenten voor thuis! Wat weet jij over biologisch en over de bodem? Biologisch, lekker natuurlijk! Heb je er wel eens over nagedacht dat alles wat je eet, van een plant

Nadere informatie

Kansen voor NKG op zand

Kansen voor NKG op zand Kansen voor NKG op zand Sander Bernaerts DLV plant 14 juni Vessem NKG Niet Kerende Grondbewerking betekent het systematisch vermijden van intensief kerende of mengende grondbewerking en het zoveel mogelijk

Nadere informatie

Even voorstellen: Ger Kappert Jasper ten Berge

Even voorstellen: Ger Kappert Jasper ten Berge Bokashi! Even voorstellen: Ger Kappert Jasper ten Berge Werkgebieden Bokashi Melkveehouderij Tuinbouw Door de inzet van Effectieve micro-organismen creëren we regeneratieve processen in de verschillende

Nadere informatie

Module Bodem, substraat en potgrond

Module Bodem, substraat en potgrond Module Bodem, substraat en potgrond De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Colofon Auteur Harm Geert

Nadere informatie

De kracht van een levende bodem

De kracht van een levende bodem Hoe veranderen bodems door biologisch-dynamische landbouw? De kracht van een levende bodem Wormgangen, poriën, wortels, scheuren, verharde lagen, wormenpoep er is van alles te beleven onder het maaiveld

Nadere informatie

WERK VAN DEN AKKER Afdeling Herentals PELARGONIUM EN GERANIUM.

WERK VAN DEN AKKER Afdeling Herentals PELARGONIUM EN GERANIUM. WERK VAN DEN AKKER Afdeling Herentals PELARGONIUM EN GERANIUM. Lesgever: Bart Peers 29-01 - 2012 Verslag: Michel Peeters 1. PELARGONIUM. 1.1 Inleiding Pelargonium ofwel in de volksmond geranium is een

Nadere informatie

Onkruiden overzicht HortiNova blad 1 Naam: Afbeelding Ca Mg O.s. Fosfaat Kalium Ijzer Aluminium Structuur Vermeerdering Overige informatie Mogelijke oplossing Kweekgras Laag hoog Nat Zaad en ondergrondse

Nadere informatie

De teelt van zonnebloemen

De teelt van zonnebloemen De teelt van zonnebloemen De zonnebloem heeft als wetenschappelijke naam: Helianthus annuus. Deze naam komt van de Griekse woorden voor zon (helios) en bloem (anthos). De plant behoort tot de grote familie

Nadere informatie

VRUCHTWISSELING OP KINDERTUINEN BIJ SCHOOL EN BIJ HUIS

VRUCHTWISSELING OP KINDERTUINEN BIJ SCHOOL EN BIJ HUIS VRUCHTWISSELING OP KINDERTUINEN BIJ SCHOOL EN BIJ HUIS 1.V R U C H T W I S S E L I N G Dit verhaal gaat over vruchtwisseling. Vruchtwisseling betekent dat je planten niet steeds op dezelfde plek zaait

Nadere informatie

Een mooie tuin? Bemest! Top 5 vragen en antwoorden over bemesting! + 5 tips van onze specialist

Een mooie tuin? Bemest! Top 5 vragen en antwoorden over bemesting! + 5 tips van onze specialist Een mooie tuin? Bemest! Top 5 vragen en antwoorden over bemesting! + 5 tips van onze specialist Inhoudsopgave 1 Waarom is bemesten zo belangrijk? p5 Hoe vaak moet ik eigenlijk bemesten? p6 4 3 Wat is het

Nadere informatie

Kansen voor weerbaar telen

Kansen voor weerbaar telen Kansen voor weerbaar telen Literatuuronderzoek : Werkingsmechanismen en toepassingen 6 september 2011 1 : Wat verstaan we hieronder? Condities aanleggen waardoor het gewas weerbaarder wordt tegen ziektes

Nadere informatie

LESPAKKET ECOLOGIE. Naam. Dierenrijk is onderdeel van

LESPAKKET ECOLOGIE. Naam. Dierenrijk is onderdeel van LESPAKKET ECOLOGIE VMBO Naam Docent Klas LEKKER BEESTEN TUSSEN DE DIEREN Dierenrijk is onderdeel van WELKOM IN DIERENRIJK SPOREN Om ervoor te zorgen dat je een leuke en leerzame excursie hebt, volgen hier

Nadere informatie

Rapport Bodemconditie Voedselbospercelen Park Lingezegen

Rapport Bodemconditie Voedselbospercelen Park Lingezegen Rapport Bodemconditie Voedselbospercelen Park Lingezegen Perceel 1 De Park Perceel 1 in De Park ligt ten zuiden van het voedselbos De Parkse Gaard. De oppervlakte van het perceel is 150m x 50m = 7500 m2.

Nadere informatie

Opbouw van presentatie: Plantsapmetingen verminderen teeltrisico s. Bemesting en productkwaliteit. Hoe groeit een plant?

Opbouw van presentatie: Plantsapmetingen verminderen teeltrisico s. Bemesting en productkwaliteit. Hoe groeit een plant? Opbouw van presentatie: INLEIDING: Doel / nut van gezonde bodem & plant Hoe groeit een plant? Wat doet de bodembiologie voor ons? Plantsapmetingen verminderen teeltrisico s Bemesting en productkwaliteit

Nadere informatie

PRIJS: 1,5 KG 7,50 10 KG 22,50

PRIJS: 1,5 KG 7,50 10 KG 22,50 TUINMEST Deze biologische meststof wordt gebruikt bij de bemesting van sierbladgewassen, boomkwekerijgewassen, balkonplanten en orangeriegewassen. Bevat gedroogde organische zeewieren. Bio-Tuinmest is

Nadere informatie