Chemievrije sportvelden: praktijkervaringen

Transcriptie

1 1 Chemievrije sportvelden: praktijkervaringen

2 2 Aan de slag met sportvelden De regelgeving en de organisatie Wetgeving Gemeentes Haaren, Helmond, Bladel (en Schijndel) Leertraject: informatie en kennis genereren en verspreiden m.b.v. expertgroep sportvelden

3 3 Wetgeving in NL November 2017: Gemeenten en bedrijven: Verbod op gebruik chemische bestrijdingsmiddelen op groene terreinen (openbaar groen,recreatieterreinen en sport) Uitzondering tot 2020: sport- en recreatieterreinen d.m.v green deal sportbeheer en green deal recreatiebeheer 2020: Verbod gebruik chemische bestrijdingsmiddelen op sportvelden?

4 4 Noord-Brabant wil versnellen Johan van den Hout, gedeputeerde: We hebben ambitie~: Per november 2017 mogen gemeenten geen chemie meer gebruiken in groene terreinen. Het zou mooi zijn dit ook te realiseren op sportvelden. Een aantal deelnemende gemeenten heeft toegezegd zich hier te conformeren.

5 5 Ervaringen in voorbeeldgemeenten Gemeente Schijndel: 10 jaar chemievrij beheer van sportvelden Ultrakort maaien en verticuteren. Verwijdert onkruid uit de grasmat: weegbree, madelieven Aandacht voor organische stofgehalte!

6 6 Ervaringen in andere voorbeeldgemeenten Uitgangspunt is herstel van het natuurlijk evenwicht in de toplaag van de grasmat door toepassing van microorganismen. Deze micro-organismen reguleren de beschikbaarheid van voedingsstoffen, maken de zode weerbaar tegen aantastingen en verbeteren de bodemstructuur.

7 7 Gemeente Haaren: Succesfactor Gebruikers zijn via de sportverenigingen intensief betrokken bij het onderhoud van de velden. Wethouder Eric van den Dungen: Onze gebruikers zijn actief en we stimuleren hen zelf verantwoordelijkheid te nemen, ook voor goede sportvelden. Als gemeente stellen we de juiste machines beschikbaar. De sportvelden zijn beter dan ooit.

8 8 Gemeente Haaren, situatie 2009 Slechte bedekkingsgraad gras Hoge onkruiddruk 3 parken in gemeentelijk beheer 1 park geprivatiseerd Verdichting toplaag, weinig bodemleven Slechte opname meststoffen Overbelasting velden Verschil in visie over het onderhoud

9 9 - Op gunstige tijdstippen en wisselende hoogtes maaien - Verticuteren (indien nodig) - Handmatig onkruid verwijderen - Zode scalperen 1-2x - Voorjaar 1 e keer doorzaaien wedstrijdvelden - Geen groot onderhoud - Bodemanalyses - Dressgrond, zo nodig verrijkt met organische stof en natuurlijke meststoffen - Compostthee (microorganismen)

10 10 Gemeente Haaren Beter bespeelbare velden Betrokkenheid, inbreng en zelfwerkzaamheid verenigingen Vermindering veldreconstructie Zonder kostenverhoging betere velden zonder chemie Actief bodemleven

11 11 Micro-bodemleven Natuurlijk beheer: Per hectare ca kg micro-organismen soorten bact. en schimmels In geval van juiste balans: reductie van pathogene schimmels en nematoden Toename bacteriën en protozoa Voorwaarden: Voldoende organische stof Jaarlijkse aanvulling micro-leven Grassportveld: benader natuurlijke bodem door invoeren van natuurlijke processen

12 12 De rol van micro-organismen Afbraak gras- en en viltresten: geen vervilte toplaag Evenwichtig voedselaanbod voor de grasvegetatie Diepere beworteling door toename doorwortelbare zone Natuur-gereguleerde opname van mineralen met gevolg geen nitraatgestuurde lengtegroei met als gevolg onkruidonderdrukking Groter waterbergend vermogen ten gevolge van toename bodemstructuur: minder en later beregenen Vergroting weerstand tegen aantastingen van schadelijke schimmels.

13 13 Gevolgen voor beheer Micro-organismen zorgen er voor dat minder onderhoud nodig is. Zo zorgen de micro-organismen bijv. voor meer zuurstof in de bodem, waardoor beluchting minder vaak nodig is. Ten gevolge van minder lengte- en meer breedtegroei is het mogelijk het maairegiem aan te passen.

14 14 Leerpunten Bij verlaging organische stof vermindert activiteit bodemleven Toediening van minerale mest stopt het proces Toediening van bestrijdingsmiddelen vertraagt het proces Alvorens micro-leven toe te dienen bodem actief of passief ontgiften (ontgiftingstermijn of toediening humuszuren)

15 15 Aan de slag in de praktijk Welke maatregelen worden genomen? Welke frequentie? Welke perioden? Welke machines? Welke hoeveelheden organische (mest)stof, graszaad, zand/dressgrond?

16 16 Op naar chemievrij Breng organische stofgehalte en microorganismen op het gewenste peil d.m.v. compost en/of bodemverbeteraars/compostthee met micro-organismen. Breng met bekalking de ph, indien nodig, op het gewenste niveau (geen `delfstoffenkalk ): Houd hierbij rekening met de gewenste grassoorten. Zorg voor uitgebalanceerde bemesting: met een organische meststof met micro-organismen.

17 17 Organisatorische en financiële aspecten Flexibiliteit in beheer is belangrijk, zodat het onderhoud kan worden aangepast aan de situatie ter plaatse. Dit is te meer van belang in geval van toepassing micro-organismen. Bestek/Contract bevat beschrijving van principes voor beheer; Maatregelen zijn volgend op bodemomstandigheden en grasgroei; Bij de overstap naar chemievrij beheer is de eerste jaren vaak extra budget nodig. Na een aantal jaar heerst er natuurlijk evenwicht in de bodem. Dan kan het jaarbudget mogelijk worden verlaagd; Begin een pilot met voorlopig enkele velden.

18 18 Conclusie: het kan! Chemievrij beheer van sportvelden is mogelijk, zonder substantiële meerkosten en met behoud van een goede grasmat Verschillende methoden mogelijk. Zowel qua techniek als organisatorisch (is inzet van vrijwilligers zoals in Haaren in uw situatie reëel?) Gun u een leertraject. Ga aan de slag met enkele velden.