Vergadering van De commissie Bestuur en Middelen. 13 juni Status verslag Concept. Leefbaar Zuid-Holland de heer Zwerus

Transcriptie

1 Verslag Vergadering van De commissie Bestuur en Middelen Vergaderdatum 13 juni 2018 Kenmerk Status verslag Concept Verslaglegging door Telefoonnummer Mevrouw Walkate Verslag van de openbare vergadering van de commissie Bestuur en Middelen, gehouden op 13 juni 2018 in het provinciehuis te Den Haag AANWEZIG: Voorzitter: Griffier: de heer Weide mevrouw Pieters VVD mevrouw van Dobben de Bruijn, de heer Van Staalduinen, de heer Brill PvdA mevrouw Koning, de heer Hillebrand PVV de heer Braam, de heer De Vree CDA mevrouw Kip, de heer Stolk, de heer Van der Bent SP de heer Metselaar D66 mevrouw Meurs, mevrouw Oosterop-van Leussen GroenLinks mevrouw Van Hunnik SGP en ChristenUnie de heer Schonewille, de heer Stoop, de heer Van der Velden 50PLUS de heer Bakx Leefbaar Zuid-Holland de heer Zwerus AANWEZIGE GEDEPUTEERDEN: mevrouw Baljeu, de heer Janssen AGENDA: 1. Opening procedurevergadering 2. Opening overlegvergadering 3. Verslag vorige vergadering 4. Besluitenlijst vorige vergadering 5. Bespreekstukken 6. Sluiting 2. Opening overlegvergadering De VOORZITTER opent de overlegvergadering om uur en heet de gedeputeerden, de aanwezigen op de publieke tribune en de trouwe webcastkijkers thuis van harte welkom. Pagina11/16

2 2a. Mededelingen De VOORZITTER deelt mee dat er bericht van verhindering is ontvangen van de gedeputeerden mevrouw Bom-Lemstra en de heer Vermeulen. 2b. Vaststellen van de agenda De VOORZITTER stelt voor om de agenda vast te stellen met dien verstande dat de agendapunten 5a en 5b als één punt worden behandeld. De agenda wordt vastgesteld. 2c. Spreekrecht Er hebben zich geen insprekers gemeld. 2d. Rondvraag De VOORZITTER deelt mee dat er geen rondvraag is ingediend. 3. Conceptverslag commissie Bestuur en Middelen van 23 mei 2018 Het verslag wordt vastgesteld. 4. Conceptbesluitenlijst commissie Bestuur en Middel van 23 mei 2018 De besluitenlijst wordt vastgesteld. 5. Bespreekstukken 5a. Kadernota b. Voorjaarsnota 2018 De heer BRAAM vindt de voorjaarsnota een keurige tussenrapportage. De PVV staat niet achter de verhoging van een aantal subsidieplafonds. Het lijkt erop dat de provincie een positief resultaat aan het einde van het jaar zal behalen. Dat houdt enige miljoenen euro s in. De PVV denkt dat het om tientallen miljoenen euro s zal gaan. In de kadernota staan niet veel spannende zaken wat logisch is gezien de verkiezingen in maart van De echte plannen komen in de verkiezingsprogramma s aan de orde. De PVV kan daarop schieten of partijen vinden die in de richting van de PVV denken. De fractie komt in de Staten met een aantal voorstellen, zeker gelet op de grote reserve. Spreker zal voorstellen doen voor de opcenten die tegemoetkomen aan de wensen van de autobezitter. Ook zal zijn fractie iets willen zeggen over versnelling van projecten voor het wegennet. Voor de ICT moeten extra stappen worden gezet. De accountant gaf dit ook al aan. Spreker heeft dit niet in de meerjarenbegroting teruggevonden. Voor de versnelling in de projecten voor het wegennet en de extra inspanning ten aanzien van de ICT kan de fractie in de Statenvergadering met moties komen. Pagina 2/12

3 De heer VAN STAALDUINEN vindt de stukken goed leesbaar. In de kadernota leest spreker dat er geld overblijft. In het kader van Versnellen, voorspellen, vertellen hoopt zijn fractie dat hierop meer grip komt. Het kan zijn dat de provincie moet bijdragen aan kabinetsplannen. Is hierover contact tussen het Rijk en de provincie? In de Ambitienota is per ambitie indicatief aangegeven hoeveel geld hiervoor nodig is. Voor de komende zeven jaar zijn er aan de ambities bedragen toegekend. Hoe zijn die bedragen tot stand gekomen? Voor 2024 wordt 28 miljoen euro aan rentelasten verwacht. Nu de provincie zoveel reserves heeft, kan er dan iets aan de financiering ervan worden gedaan? Zijn er mogelijkheden om het eigen geld van de provincie in te zetten voor vervroegd aflossen van leningen? De VVD vindt het een goed initiatief om euro bij te dragen aan het Fort Prins Frederik in Goeree-Overflakkee. De fractie gaat akkoord om dit geld te dekken uit het Alertheidsbudget. De heer VAN DER VELDEN ziet bij doel 3.6 een verhoging van het budget voor de erfgoedlijnen. Het is belangrijk om structuren aan te brengen. De fractie wil meer aandacht krijgen voor de punten 2, 3 en 4 op pagina 72. Dat gaat over het aanpakken van de restauratie van zaken die achterstallig onderhoud hebben. De klanttevredenheid gaat uit van 7.0. In 2020 mag die klanttevredenheid voor zijn fractie wat hoger uitkomen. In de bedrijfsvoering valt spreker op dat er hier sprake is van 38% overheadkosten. Ondanks de zelforganiserende teams is de overhead nog steeds nodig om de teams te ondersteunen. Dat is niet de bedoeling en spreker verwacht van de gedeputeerde dat zij instemt met het feit dat dit percentage in 2020/2021 daalt. De heer STOOP vindt het verrassend dat er in de kadernota een doorkijkje wordt gegeven naar de langere termijn. Aan de hand van verkenningen en analyses worden thema s gedestilleerd die de komende jaren voor de langere termijn van belang zijn. Het is goed dat trends bij elkaar zijn gebracht en dat er is uitgelegd hoe dat moet worden geduid. Trends en ambities komen tot stand op basis van keuzes. De bedragen voor die trends en ambities moeten verder worden onderbouwd om er bij de begrotingsbehandeling meer inhoudelijk over te kunnen spreken. Moet je dit bij de begroting voor 2019 willen? Daardoor wordt de speelruimte voor een volgend college te veel ingevuld. Hoe kijkt het college hiertegenaan? De begrotingssaldi doet spreker inzien dat er echt iets moet gebeuren. De provincie is tenslotte geen bank. Gaat er nieuw extra geld naar de Zuid-Hollandse economie als apart onderdeel of is het een samenbrengen van onderdelen die in de stukken verspreid staan? Mevrouw MEURS gaat akkoord met alle voorstellen inclusief de euro voor het Fort Prins Hendrik. De tabel in het Statenvoorstel van de voorjaarsnota op pagina 2 en 3 klopt niet. Onderdeel d ontbreekt waardoor de optelling niet klopt. De documenten zijn erg dik en bevatten veel dubbelingen. Kunnen ze niet wat beknopter worden? De formulering voor Waste to chemistry is wonderlijk. Die luidt: Indien een subsidie wordt verstrekt in de vorm van een lening, dan is er een kans dat het leningbedrag wordt terugbetaald. Het is toch de bedoeling van een lening dat die wordt terugbetaald? Spreekster wil ervoor pleiten om leningen, fondsen en regelingen correct te omschrijven. Het is nog niet bekend of het voorspellend vermogen verbeterd is. Later zal blijken of de provincie dit in de Pagina 3/12

4 kadernota goed heeft gedaan. Het is voorbarig om dit nu al te concluderen. Wat is het doel van het vormen van een strategische reserve bij de begroting van 2019? Mevrouw KONING deelt mee dat de PvdA met de meeste onderwerpen in het coalitieakkoord heeft ingestemd. Haar fractie vindt met andere partijen dat er meer tempo moet worden gemaakt en dat er doeltreffender moet worden gewerkt. Er zijn noden waaraan de provincie iets moet doen. Er moet veel meer met zonnepanelen worden gedaan. Ook moeten er meer geluidschermen worden aangebracht. Voordat in deze commissie wordt ingestemd met het financieel bijdragen aan een voorstel, moet er eerst een inhoudelijke uitwerking komen voordat de middelen worden besteed. Het is mager om een paar regels te wijden aan het uitgeven van 10 miljoen euro aan de glastuinbouw. Er moet worden aangegeven wat een bepaald project voor het algemeen belang oplevert. Rond de verkeersveiligheid wil de fractie een amendement indienen. Ook denkt de PvdA aan een voorstel voor stageplaatsen. Mbo ers en hbo ers kunnen hun opleiding vaak niet afronden omdat er geen stageplaats is. De fractie denkt eraan om een meer coherent beleid te gaan voeren voor het openbaar vervoer in de hele Zuidvleugel. Daarmee bedoelt spreekster dat het beleid samen met de MRDH moet worden gevoerd. De fractie wil een amendement indienen om een gesprek aan te gaan met de MRDH om te komen tot één ov-autoriteit voor de hele provincie. Wat is het verschil tussen de strategische reservering en het Alertheidsbudget? Waarom komt de euro uit het Alertheidsbudget en niet uit de bedragen in de p&c-cyclus? Het is belangrijk om voor 2019 geld te hebben om een uitvoeringsprogramma voor de fysieke gezondheid, water- en luchtkwaliteit, geluid op te stellen. Spreekster had verwacht de antwoorden op de technische vragen op papier te krijgen. De fractie denkt dat de provincie veel goede voornemens heeft om de belangrijke noden in de provincie op te lossen, maar toch komt zij met een aantal wijzigingsvoorstellen. Mevrouw KIP vindt dat er veel herhalingen in de stukken zitten. Dat heeft de concentratie bij het lezen van de stukken niet bevorderd. Spreekster vindt het goed om te zien dat er uitvoering is gegeven aan motie 755 door een aanbod aan het Rijk te doen ten aanzien van cultureel erfgoed. Mooi om te zien dat er hiervoor 3 miljoen euro in de voorjaarsnota is opgenomen. Wanneer komt er duidelijkheid over de besteding van die middelen? Fijn dat het restauratiebudget is opgehoogd zodat daarmee alle aanvragen die voor toekenning in aanmerking komen, zijn gehonoreerd. Het CDA wil ook instemmen met de euro die voor het Fort Prins Frederik wordt gevraagd. Het CDA hecht belang aan een begroting die ook op langere termijn robuust is. Mocht een vervroegde afschrijving van bepaalde dingen daaraan een nuttige bijdrage leveren, dan staat haar fractie hiervoor open. Het CDA herkent de thema s in de strategische ontwikkelingen. De daarbij genoemde bedragen zijn nogal arbitrair. Kan hiervan een nadere duiding worden gegeven? Wat is de meerwaarde van een strategische reserve ten opzichte van een algemene reserve? Spreekster is blij dat het programma Zuid-Hollandse economie in de begroting voor 2019 wordt opgenomen. De fractie is blij dat hiervoor een technische sessie wordt gepland. Het CDA heeft er vaker voor gepleit dat structurele inzet ook structureel moet worden gedekt. Bij het cultureel erfgoed zie je dat incidenteel geld wordt ingezet voor structurele activiteiten. De fractie zal een amendement indienen om dat wat structureler te financieren. Er zijn bij het Rijk extra middelen voor Pagina 4/12

5 cultuurparticipatie terwijl in de voorjaarsnota hiervoor een klein extra budget is opgenomen. Voor dit onderdeel zal het CDA met voorstellen komen die met de andere fracties zullen worden gedeeld zodat daarover in overleg kan worden getreden. Mevrouw VAN HUNNIK viel het op dat de voorjaarsnota en de kadernota erg zijn gericht op de economie. Gaan de Staten akkoord met de voorstellen voor belangrijke onderwerpen die niet goed onderbouwd zijn? Geven de Staten carte blanche aan GS? GroenLinks verwacht meer uitleg van deze onderwerpen en hoopt dat de bedragen hiervoor beter worden onderbouwd. GroenLinks wil ervoor waken dat de doelen worden gehaald en dat zij niet worden bijgesteld. Er zijn genoeg middelen om de doelen te realiseren. Daarvan moet gebruik worden gemaakt. De klanttevredenheid van de inwoners van de provincie Zuid-Holland is 6,8. Haar fractie zou graag zien dat die wat hoger wordt. Ook zou moeten worden bekeken of er iets aan de termijn van de klachtenafhandeling kan worden gedaan. De stukken moeten in eenvoudiger taal worden opgesteld zodat alle inwoners de stukken kunnen lezen. De heer METSELAAR kan zich vinden in alle voorliggende voorstellen. In de PSvergadering zal de SP met moties en andere voorstellen komen. De fractie steunt de bijdrage van euro aan Fort Prins Hendrik uit het Alertheidsfonds. De heer BAKX houdt van overzichtelijke risico s waarvoor moet worden gereserveerd. Het is vreemd dat voor de bodemdaling geen reservering in 2017 en 2018 is gedaan. De fractie komt met een motie om GS te vragen deze reservering voor 2019 te doen. Spreker is gewend om naar de toekomst te kijken en de boekhouding op orde te hebben. Als het bekend is dat er uitgaven aankomen, dan is het verstandig om iets aan middelen te reserveren. De provincie loopt risico s bij de privaatrechtelijke verbonden partijen. De provincie als publiekrechtelijk orgaan hoort niet deel te nemen aan een dergelijke verbonden partij. Het geld van de inwoners moet op een verstandige manier worden benut en er mag geen belastinggeld worden besteed aan risicovolle projecten waarbij nu nog niet valt te overzien wat die in de toekomst voor gevolgen kunnen hebben. Zijn fractie wil graag dat de risicoverplichtingen tot een noodzakelijk minimum worden afgebouwd. Heeft de gedeputeerde inzicht in de risico s bij de privaatrechtelijk verbonden partijen? De fractie wil dat er meer extra middelen voor de erfgoedlijnen beschikbaar komen. De erfgoedlijnen zijn erg toegespitst op gebouwen en minder op de beleving van de bezoekers. Speciale aandacht vraagt spreker voor de toegankelijkheid van het erfgoed voor kwetsbare groepen zoals ouderen en mensen met een beperking. De inwoners van de provincie moeten meer kansen worden geboden om het erfgoed te beleven. Daarvoor komt de fractie met een motie. Wat houden de restantsubsidies in? De subsidie voor de restauratie van kerken is prima, maar is alleen zinnig indien die in gebruik zijn en functioneel kunnen worden ingezet voor de inwoners. De heer ZWERUS geeft complimenten voor het begrotingssaldo van meer dan 18 miljoen euro. In de voorjaarsnota staat dat er bijna 58 miljoen euro aan subsidies wordt uitgegeven. Daarover moet nog eens serieus worden nagedacht. Eerst was spreker fel tegen de bijdrage aan Fort Prins Hendrik. Nu stemt spreker voor omdat hij op Flakkee woont. Pagina 5/12

6 De heer JANSSEN zal ervoor zorgen dat aan goede projecten uitvoering wordt gegeven. De minister heeft een brief aan de Tweede Kamer gestuurd over de besteding van de eerste 35 miljoen euro. De Federatie Instandhouding Monumenten heeft bij de minsier een lijst ingediend waarop de besteding van 35 miljoen euro is gebaseerd. Op die lijst is een verdeling van middelen gemaakt waarbij de provincie er karig vanaf is gekomen. Het bedrag op de lijst bedraagt 0,7 miljoen euro. Spreker zal navraag doen naar de lijst waarop de projecten staan die zij heeft aangeleverd. Ook zal gevraagd worden wat de verdeling voor de komende jaren betekent. Spreker is niet tegen het structureel maken van subsidies aan projecten in het kader van de cultuurparticipatie. Hij kijkt uit naar de voorstellen van het CDA hiervoor. Voor de beleving van de erfgoedlijnen haalt spreker de dagen in Vlaardingen aan die in het kader van de herdenking van Duizend jaar slag bij Vlaardingen plaatsvonden bezoekers deden Vlaardingen die dagen aan. Er waren veel kinderen aanwezig die kennis hebben gemaakt met de archeologie. Spreker zal nagaan wat er met de restantsubsidies wordt bedoeld. Het antwoord op die vraag zal schriftelijk worden gegeven. Spreker zal een positief signaal voor Fort Prins Frederik aan de wethouder geven. Dat zal een rol spelen bij het besluit dat de gemeente in juni zal nemen. Voor de positieve reacties van de Statenleden bedankt spreker. Als GS een half jaar eerder van de aanvraag van de gemeente Goeree op de hoogte waren geweest, dan had het voorstel in de p&c-cyclus kunnen worden meegenomen. Nu kwam het voorstel daarvoor te laat. Om snel een beslissing te kunnen nemen, wordt het voorstel uit het Alertheidsbudget gedekt. Mevrouw BALJEU merkt op dat de leesbaarheid van de stukken kan worden verbeterd. De dubbelingen in de teksten moeten worden verwijderd. In de kadernota is de aandacht voor ICT niet opgenomen. Op dit moment wordt er een analyse van de ICT gemaakt. Bekend is dat daarin meer moet worden geïnvesteerd. In de begroting zal hiervoor een groter bedrag worden opgenomen. Een aantal leningen ligt voor een bepaalde termijn vast en kan niet eerder worden afgelost. Bij de jaarrekening heeft spreekster toegezegd om daarop een nadere toelichting te geven omdat spreekster merkt dat de vraag naar vervroegde aflossing van leningen steeds terugkomt. Spreekster wil kijken naar het verhogen van de klanttevredenheid. Zij kan de ambitie iets verhogen. De provincie let op de kosten voor overhead. De overhead zal de komende jaren niet dalen omdat er bij de ICT vaste contracten worden gegeven aan mensen die nu in de flexibele schil zitten en die hard nodig zijn. Ook speelt er een discussie of de facilitaire diensten aanspraak kunnen maken op de middelen die de provincie aan externe organisaties verstrekt voor energieneutraliteit. Daarvoor zal in de begroting iets worden opgesteld. Het is heel moeilijk om de bedragen voor de diverse scenario s te schatten. In de scenario s zitten keuzes die door de nieuwe coalitie moeten worden ingevuld. De thema s die zijn genoemd, zijn Statenbreed gedragen. De provincie is geen bank en dat wil zij zeker niet zijn. Het moet duidelijk zijn hoe het programma Zuid-Hollandse economie is opgebouwd. De elementen die in de kadernota zijn genoemd, moeten daarin een plaats krijgen. Er komt een lijst met verbeteringen die op basis van fouten in de stukken is opgesteld. De fouten zullen daarin hersteld worden. Voor de thema s waarmee GS aan het werk willen gaan, zullen strategische reserveringen moeten worden gedaan. Strategische reserveringen zijn bedoeld voor de scenario s voor de aan te pakken thema s. Pagina 6/12

7 Soms heeft het college ruimte nodig om besluiten te nemen waarmee financiën zijn gemoeid en die buiten de p&c-cyclus om gaan. Bij de aanwending van het Alertheidsbudget moet een afweging plaatsvinden waarom middelen daaruit worden besteed. De vragen over de ov-autoriteit is een onderwerp dat bij collega Vermeulen thuishoort. Statenbreed is er aandacht voor onderwijs. Daarbij komen stages ook aan de orde. Een gezonde leefomgeving maakt al deel uit van verschillende programma s. Mevrouw KONING geeft aan dat Statenbreed is aangegeven dat een gezonde leefomgeving verder moet worden verkend. Mevrouw BALJEU zegt dat op pagina 18 van de kadernota een gezonde en aantrekkelijke leefomgeving is aangegeven. Mevrouw Koning moet in de Statenvergadering zeggen of dit voldoende is. De technische vragen die de PvdA heeft gesteld, worden deze week schriftelijk beantwoord. De kaders voor het programma Economie moeten nog worden vastgesteld. Als er in de kadernota slechts een paar regels worden gewijd aan een onderdeel dat veel middelen vergt, dan moet er een uitgebreidere toelichting komen. GS zullen eerder de ambities verhogen dan beknibbelen op de budgetten. GS zijn nog bezig de bodemdaling te onderzoeken. Daarom zijn hiervoor nog geen bedragen opgenomen. In de bijlage staan thema s die onder de klimaatbestendige delta vallen. De bodemdaling zou daar ook onder moeten vallen. De provincie heeft berekeningen gemaakt over de effecten van de bodemdaling van de interne infrastructuur. De bodemdaling komt ook in de groenkant en de landbouw terug. Daarnaar wordt gekeken, maar daarvan zijn nog geen cijfers. GS weten dat er binnen de Staten een breed draagvlak voor het onderwerp aanwezig is. Het is ook een onderwerp dat in het interbestuurlijk programma met het Rijk aan de orde komt. Daarbij probeert de provincie zoveel mogelijk aan te sluiten. In september 2018 komen GS met een rapportage over de privaatrechtelijk verbonden partijen. De dubbelrol van de gedeputeerden kan daarin een plaats krijgen. Tweede termijn Mevrouw MEURS heeft in de commissie R en L aandacht gevraagd voor de geringe reservering voor een gezonde leefomgeving. Dit zou in de Statenvergadering aan de orde moeten worden gesteld. Mevrouw BALJEU merkt op dat dit onderdeel al deel uitmaakt van programma s, zoals water, groen, lucht en mobiliteit. Wat moet hieraan nog meer worden gedaan? De VOORZITTER concludeert het volgende. Gedeputeerde Janssen zal bij het Rijk nagaan hoe de verdeling van de cultuurgelden tot stand is gekomen. Gedeputeerde Janssen komt schriftelijk terug op de restantsubsidies. Gedeputeerde Baljeu zal een toelichting geven op het versneld aflossen van de rentelasten. Gedeputeerde Baljeu zal bekijken of het cijfer voor de klanttevredenheid kan worden verhoogd. Volgende week komt er een erratum over de voorjaarsnota. Pagina 7/12

8 De antwoorden op de technische vragen van mevrouw Koning worden zo snel mogelijk verstuurd. 5c. Renovatie en verduurzaming gebouw C provinciehuis Mevrouw OOSTEROP wil GS bedanken voor de beantwoording van de vele vragen en het organiseren van de technische sessie. Beide hebben helderheid in dit dossier verschaft. D66 is akkoord met het instellen van een werkgroep. De fractie wil hieraan graag een bijdrage leveren door iemand af te vaardigen. In eerste instantie kan de werkgroep zich beperken tot de financiën en de Statenzaal. Misschien kan later worden gesproken over alternatieve huisvesting. Haar fractie is blij met de bijgestelde planning. Spreekster gaat akkoord met het kredietbesluit. De heer HILLEBRAND bedankt ook voor de vele informatie. De fractie is blij met de temporisering van het dossier, vooral in het eerst gunnen en daarna het pand verlaten. Anders wordt de provincie zo afhankelijk van de bouwbedrijven die voor het project willen inschrijven. Spreker ziet op dit moment geen meerwaarde in het schriftelijk vragen stellen en antwoorden krijgen. Indien de Staten besluiten om het project te laten uitvoeren, dan moet het duidelijk zijn wat wordt vernieuwd en wat blijft. Hierover moeten geen misverstanden ontstaan. De Staten moeten een stuk krijgen waarin dit duidelijk is omschreven. De fractie wil in de werkgroep participeren. In de werkgroep moet worden gesproken over de beveiliging en de openheid van het gebouw. De werkgroep zou uit één lid per fractie moeten bestaan zodat zij niet te groot wordt. De werkgroep zou moeten worden voorgezeten door de voorzitter van deze commissie. De gedeputeerde moet ook deel uitmaken van de werkgroep. De werkgroep zou zich moeten concentreren op de tijdelijke Statenzaal, de inrichting van de nieuwe Statenzaal en de verbouwing van gebouw C. De werkgroep zou een hulpcommissie moeten zijn die GS voorziet van de openstaande vragen en wensen van PS. De werkgroep moet helpen om na het zomerreces besluiten te nemen. Het kredietbesluit moet dan ook niet op 27 juni 2018 worden genomen. In de eerste helft van 2019 moet worden gegund. In de kadernota moeten reserveringen worden opgenomen in afwachting van het besluit dat in oktober 2018 wordt genomen. De PvdA wil in oktober 2018 kunnen beschikken over de gateway review zodat er een extern oordeel over de risico s is. De fractie ziet uit naar het vervolgproces. De heer ZWERUS merkt op dat in de stukken staat dat de energiebesparing euro per jaar bedraagt. Een geologisch onderzoek bepaalt hoeveel energie er kan worden bespaard. Voor de verbouwing wordt dit onderzoek niet voorgesteld. Hoe komt het bedrag aan energiebesparing dan tot stand? Als 29,1 miljoen euro wordt gedeeld door euro dan kom je aan een afschrijvingstermijn van 116 jaar. Dat is wel erg lang om een gebouw energieneutraal te maken zonder CO 2-uitstoot. De heer SCHONEWILLE ziet de noodzaak van een verbouwing in. Ook vindt de fractie dat het besluit in deze Statenperiode moet worden genomen. Het is wel vraag waarover moet worden besloten. Hadden GS op 17 april 2018 het voorlopig ontwerp en de te volgen aanbestedingsstrategie mogen vaststellen, terwijl de kaders ontbraken? Indien een werkgroep wordt ingesteld, dan kan er geen Pagina 8/12

9 besluitvorming in juni 2018 plaatsvinden omdat de werkgroep dan niets te bespreken heeft. Besluitvorming moet dus in oktober 2018 plaatsvinden. De Statenzaal, hetzij een tijdelijke of een permanente, moet deel uitmaken van de planvorming. De werkgroep moet zich daarover buigen. Moeten aan het budget de kosten van de sanering en de vernieuwing van de Statenzaal niet worden toegevoegd? De keuze voor de Rode Olifant als tijdelijke Statenzaal is geen heel goede keuze. Spreker stelt voor om de werkgroep naar alternatieven te laten zoeken. Wordt er alleen gezocht naar een tijdelijke locatie voor de commissie- en de PS-vergaderingen en vinden alle andere zaken in gebouw D plaats? Waarom wordt nu voorgesteld dat de werkgroep alleen over de Statenzaal en de eisen en wensen gaat spreken? Er moeten nog andere punten aan de orde kunnen komen zoals de tijdelijke locatie. Moet de werkgroep ook niet bekijken of nieuwbouw niet een beter alternatief is? De werkgroep moet klein en representatief zijn. Indien er voor een vertegenwoordiger per fractie wordt gekozen, dan wordt de werkgroep nogal groot. Er kan ook worden gedacht aan een vertegenwoordiger die namens meer fracties deelneemt aan de werkgroep. Een werkgroep van zes Statenleden is representatief genoeg. De angst bestaat dat de werkgroep een Poolse landdag wordt indien daarin alle fracties zitting nemen. Indien het besluit van 17 april 2018 elementen bevat waaraan niet kan worden getornd, dan wordt de werkgroep al een perspectief geboden. De visie op het totaalplaatje ontbreekt. Daarbij hoort gebouw D, maar misschien ook een ander gebouw. Op dit moment wordt gesproken over additionele verhuur van gebouw D, maar dit wordt in het financiële plaatje niet meegenomen. De heer BRILL merkt op dat het helder is dat er iets aan gebouw C moet worden gedaan. PS moeten de middelen die nodig zijn om het voorstel van GS uit te voeren, reserveren. PS moeten beslissen of zij de middelen hiervoor beschikbaar willen stellen. Indien PS de middelen niet voor de verbouwing willen inzetten, dan gaan die weer terug naar de reserves. Het is goed om een werkgroep in te stellen. Met het voorstel hiervoor stemt spreker in. In de werkgroep moet aandacht zijn voor punten die zich als knelpunten voordoen. De onderwerpen voor de werkgroep kunnen breder zijn dan financiën en Statenzaal. De fractie vindt dat er ingezet kan worden op de snelle planning, namelijk besluitvorming op 27 juni Dat zorgt voor een heldere besluitvorming voordat er verkiezingen worden gehouden. Indien de overige fracties in oktober 2017 een beslissing willen nemen, dan stuit dit voor de VVD niet op bezwaren. Een afvaardiging van één lid vanuit elke fractie is nodig. Dat is belangrijk voor het draagvlak binnen de Staten. De heer VAN DER BENT merkt op dat er nu wordt geprobeerd om de tekortkomingen in de informatieverschaffing door GS aan PS in het begin van het proces te compenseren. Het instellen van een werkgroep voor de alternatieve zaal en de resterende vragen vindt het CDA een goed idee. Het lijkt verstandig dat uit elke fractie een afgevaardigde in de werkgroep zitting neemt. De hoogte van de investering en het draagvlak in PS zijn belangrijke aandachtspunten voor de verbouwing. Of de investering van 50 miljoen euro redelijk is, blijft moeilijk te beoordelen. De kostenbeheersing is geen belangrijk uitgangspunt in het ontwerp geweest. De kosten voor de verbouwing zijn gelijk aan die voor nieuwbouw. De aanvullende brief laat enigszins zien dat de kapitaallasten op een gelijkmatig niveau blijven. Er ligt bovendien een doelmatig en sober ontwerp voor. Uitstel van Pagina 9/12

10 besluitvorming zal de verbouwing niet goedkoper maken terwijl er euro wordt geraamd aan meerkosten wegens marktwerking en projectkosten. Besluitvorming in juni 2018 zou de beste keuze zijn. Een verbouwing zou een politiekneutraal besluit kunnen zijn. Het CDA vindt het daarom belangrijk dat er een breed draagvlak bij de fracties is. Indien er veel vragen overblijven bij de fracties, wat zo lijkt te zijn, is besluitvorming in oktober 2018 beter dan in juni De heer METSELAAR wil een commissie instellen waarin één persoon per fractie zitting neemt. Spreker ziet de commissie als een hulpcommissie zoals ook door de PvdA werd aangegeven. Besluitvorming zal in oktober moeten plaatsvinden. De heer BAKX kan zich helemaal vinden in het betoog van de heer Hillebrand. Spreker is geen voorstander van de Rode Olifant als locatie voor de tijdelijke Statenzaal. Zijn fractie wil graag participeren in de werkgroep om over de verbouwing te adviseren. Besluitvorming moet in oktober plaatsvinden. De heer DE VREE wil GS complimenteren voor de cultuuromslag die bij hen heeft plaatsgevonden. De vorige vergadering was de fractie zeer negatief over het proces. De gedeputeerde heeft dit ter harte genomen door middel van de brief en de overige informatie. Het is niet verstandig om niet elke fractie te laten deelnemen in de werkgroep. Als zijn fractie daarin niet vertegenwoordigd is, dan ontbreekt het draagvlak. Er moet iets aan het gebouw gebeuren. Daarbij denkt spreker aan normaal onderhoud en betere klimaatvoorzieningen. Er moet ook een betere webcast komen. De fractie heeft moeite met de derde verdieping in het ontwerp. Die is veel luxer dan absoluut noodzakelijk is. Is de groene muur en andere zaken in die sfeer nodig want die leiden tot kostenverhoging? Er is 50 miljoen euro voor de verbouwing begroot. Hoe groot is de kans dat dit 75 miljoen euro gaat worden? De kosten voor de fractiekamers en de Statenzaal komen bovenop de 50 miljoen euro. Hoe hoog wordt de begroting dan? Spreker wijst op het artikel in de Telegraaf over het flexwerken in de ministeries van Buitenlandse Zaken en Infrastructuur. De verbouwing heeft 267 miljoen euro gekost, maar de ambtenaren zijn ontevreden met het gebouw. Spreker adviseert om het rapport te lezen van het Center for People and Buildings in Delft. Dat rapport is interessant voor de verbouwing van gebouw C. Mevrouw VAN HUNNIK bedankt de gedeputeerde voor de verstrekte informatie. GroenLinks staat positief ten aanzien van het instellen van een werkgroep. De besluitvorming moet dan ook na het zomerreces plaatsvinden zodat de werkgroep over de verbouwing besluiten kan nemen. Welke mogelijkheden zijn er voor verbetering van de Statenzaal? Daarover kan de werkgroep adviseren. De keuzes voor verbetering van de Statenzaal kunnen gevolgen hebben voor de huidige financiële raming. De fractie maakt zich zorgen over huisvesting voor de tijdelijke Statenzaal in de Rode Olifant. Daarnaar moet de werkgroep goed kijken. Haar fractie maakt een compliment voor de manier waarop in het ontwerp is omgegaan met duurzaamheid. Daarin is veel geïnvesteerd. Mevrouw BALJEU is ook blij dat de Staten waardering hebben uitgesproken voor de manier waarop het proces nu gaat. Nu de fracties hebben voorgesteld om een werkgroep in het leven te roepen, is scenario 2 aan de orde. Het lijkt haar goed Pagina 10/12

11 om te concluderen dat scenario 2 moet worden gevolgd. De onderwerpen die nu zijn genoemd, zullen in de werkgroepen worden besproken. Spreekster adviseert om de werkgroep voor het reces bij elkaar te laten komen om het verdere proces en de thema s definitief te maken. Het is aan de Staten om te bepalen wie er aan de werkgroep gaan deelnemen. Er moet wel een breed draagvlak zijn want deze stappen worden niet voor niets gezet. In de kadernota is een reservering voor de verbouwing opgenomen. Er lag een voorstel om in juni 2018 te besluiten over het krediet. Indien het besluit in oktober 2018 wordt genomen, dan wordt er in juni niet over het ter beschikking stellen van het krediet besloten. Als er in juni 2018 over het krediet wordt besloten in juni, dan is het ook de bedoeling om het proces tot de aanbesteding te starten. De gate review zal voor oktober klaar zijn. Het geologisch onderzoek is niet gedaan. Het thema duurzaamheid moet in de werkgroep nadrukkelijk aan de orde komen. Voor het gebouw en de installaties worden specifieke afschrijvingstermijnen aangehouden. De verduurzaming past binnen de kaders die normaal zijn voor afschrijving van grote investeringen. Dan kom je niet uit op een afschrijvingstermijn van 116 jaar. GS doen voorstellen aan PS terwijl het budgetrecht bij PS ligt. In de brief wordt het onderscheid tussen tijdelijke Statenzaal en Statenzaal gemaakt. De optie op de Rode Olifant is gecanceld, wat betekent dat die kostenpost kan oplopen. De werkgroep kan een locatie voor de tijdelijke Statenzaal verkennen. Daarvoor is iets meer tijd beschikbaar. De tijdelijke Statenzaal is niet alleen voor commissie- en Statenvergaderingen. Het is de bedoeling om de zaal ook voor grotere bijeenkomsten te gebruiken. In de huisvestingsvisie zijn uitgangspunten geformuleerd. Een van de uitgangspunten was renovatie. Er is niet voor nieuwbouw gekozen. Als de werkgroep de voorstellen totaal wil veranderen, dan wordt het een heel lang proces. De werkgroep heeft het recht om duidelijkheid te krijgen op basis waarvan de keuze voor nieuwbouw is gemaakt. Het bedrag voor nieuwbouw moet worden uitgelegd. De werkgroep moet dan wel kijken naar het feit dat er een plan voorligt dat niet in zijn geheel moet worden verworpen. Er is een visie op de gebouwen. Op basis daarvan zijn de voorgaande onderdelen gerenoveerd. De visie zal voor de werkgroep worden verduidelijkt. Een nieuwe gebouwenstrategie bedenken, zal heel veel tijd gaan kosten. Wat is de bedoeling ervan? Sober en doelmatigheid zijn in het plan uitgangspunt. In de werkgroep kan worden uitgelegd hoe de soberheid is ingevuld. In het kredietvoorstel is de Statenzaal nog niet opgenomen, maar de fractiekamers wel. Spreekster is blij dat de heer De Vree het rapport van het Center for People and Buildings aanbeveelt omdat zij bekend is met deze organisatie. GS zullen bekijken welke kennis en kunde in het rapport over het nieuwe werken staan. Het nieuwe werken is de basis geweest van de huisvestingsvisie. Op basis daarvan zijn de andere panden aangepakt. Er blijft behoefte aan kleinere vergader- en werkruimtes. De flexibiliteit is in het plan voor dit deel van het pand opgenomen. De VOORZITTER concludeert dat de gedeputeerde heeft toegezegd dat het kredietbesluit op 18 oktober 2018 wordt genomen. De gate review komt voor de besluitvorming in oktober 2018 naar de commissie toe. Spreker deelt mee dat in de brief staat dat de griffier volwaardig aan de werkgroep zal deelnemen. Het zou wenselijk zijn als de werkgroep in aanwezigheid van de gedeputeerde plaatsvindt. De gedeputeerde is dan ook lid van de werkgroep. Alle fracties zijn vertegenwoordigd in de werkgroep behalve de fractie Leefbaar Zuid-Holland die zich laat vertegenwoordigen door de fractie Pagina 11/12

12 SGP en ChristenUnie. Nagevraagd wordt of de PvdD en de Groep Verkoelen prijs stellen op deelname in de werkgroep. Elke fractie zal één vertegenwoordiger afvaardigen die door andere fractieleden kan worden vervangen. De Statenleden die niet in de werkgroep zijn vertegenwoordigd, kunnen bij de vergaderingen aanwezig zijn als toehoorder. Van de bijeenkomsten zullen verslagen worden gemaakt die niet zo uitgebreid zullen zijn als die voor de commissievergaderingen. Mevrouw BALJEU geeft in overweging om de vervanging door andere fractieleden bij hoge uitzondering te laten plaatsvinden in verband met het commitment dat de leden van de werkgroep met het proces hebben. De VOORZITTER stelt voor om samen met de gedeputeerde met de CdK te spreken over zijn rol. Spreker kan zich voorstellen dat de CdK als voorzitter van GS en PS bij het proces betrokken wil zijn. Bekeken wordt of de werkgroep op 4 juli 2018 om 9.00 uur voor het eerst bijeen kan komen. Spreker vraagt of de ochtend na de fractievergaderingen kan worden doorgegeven wie in de werkgroep zal plaatsnemen. Hierbij kan gedacht worden aan de woordvoerders voor de verbouwing. Dit kan voorkomen dat de debatten worden herhaald. Mevrouw BALJEU merkt op dat op de vergadering van 4 juli 2018 wordt vastgesteld welke thema s zullen worden besproken zodat die door de organisatie kunnen worden voorbereid. Na het reces kunnen die in de werkgroep aan de orde komen. Spreekster zoekt nog naar mensen die willen meedoen aan een sessie Versnellen, voorspellen, vertellen. De VOORZITTER bedankt mevrouw Sahin voor haar bijdrage aan deze commissie. Zij neemt afscheid omdat zij in Oegstgeest wethouder wordt. Mevrouw Sahin heeft altijd de betrokkenheid van inwoners voorgestaan. Voor de regionale media is een datum bepaald waarbij zij als gast aanwezig zal zijn. 6. Sluiting De VOORZITTER bedankt de aanwezigen voor hun aanwezigheid en inbreng en sluit de vergadering om uur. Pagina 12/12