Vergadering van. De commissie Bestuur en Middelen. 22 maart Status verslag. Concept. SGP en ChristenUnie de heer Stoop, de heer Schaapman

Transcriptie

1 Verslag Vergadering van De commissie Bestuur en Middelen Vergaderdatum 22 maart 2017 Kenmerk Status verslag Concept Verslaglegging door Telefoonnummer Mevrouw Walkate Verslag van de openbare vergadering van de commissie Bestuur en Middelen, gehouden op 22 maart 2017 in het provinciehuis te Den Haag AANWEZIG: Voorzitter: Griffier: de heer Weide mevrouw Pieters VVD mevrouw Van Dobben de Bruijn, de heer Brill PvdA mevrouw Matil PVV de heer Zwerus, de heer De Vree, de heer Braam CDA mevrouw Kip, de heer Stolk, de heer Van der Bent SP de heer Metselaar D66 mevrouw Oosterop-van Leussen, mevrouw Meurs GroenLinks mevrouw Sahin SGP en ChristenUnie de heer Stoop, de heer Schaapman 50PLUS de heer Bakx Partij voor de Dieren - AANWEZIGE GEDEPUTEERDEN: mevrouw Bom-Lemstra, de heer Van der Sande, de heer Vermeulen AGENDA: 1. Opening procedurevergadering 2. Opening overlegvergadering 3. Verslag vorige vergadering 4. Besluitenlijst vorige vergadering 5. Bespreekstukken 6. Sluiting 2. Opening overlegvergadering De VOORZITTER opent de overlegvergadering om uur en heet de gedeputeerden, de aanwezigen op de publieke tribune en de trouwe webcastkijkers thuis van harte welkom. 2a. Mededelingen Er zijn geen mededelingen te doen. Pagina 1/9

2 2b. Vaststellen van de agenda De VOORZITTER stelt voor om de agenda vast te stellen. De agenda wordt vastgesteld. 2c. Spreekrecht Er hebben zich geen insprekers gemeld. 2d. Rondvraag De VOORZITTER deelt mee dat er geen rondvraag is ingediend. 3. Conceptverslagen commissie Bestuur en Middelen van 25 januari 2017 en 15 februari 2017 De verslagen worden vastgesteld. 4. Conceptbesluitenlijst commissie Bestuur en Middelen van 15 februari 2017 De besluitenlijst wordt vastgesteld. 5. Bespreekstukken 5a. Voortgangsrapportage Bestuursakkoord Drechtsteden De heer METSELAAR mist een conclusie over de toegevoegde waarde van het regiofonds. Als GS hiernaar onderzoek willen doen, is dat voor de SP geen probleem. De fractie wil in een later stadium iets meer weten over de condities waaronder tot besluitvorming moet worden gekomen. De heer SCHAAPMAN zou het goed vinden dat PS op de hoogte worden gehouden van de besteding van de gelden, zodat zij daarover kunnen besluiten. De fractie vraagt zich af of de provincie alle zes prioriteiten financieel moet faciliteren. Voor wonen in de Drechtsteden zou de provincie geen geld hoeven bij te dragen. Dat geldt misschien ook voor de spoorzone, hoe belangrijk een dergelijke herontwikkeling ook kan zijn. Spreker is voorstander van de vorming van een regiofonds, omdat dan sneller een ontwikkeling tot stand kan worden gebracht. De gedeputeerde heeft geschreven dat het geld dat niet wordt uitgegeven niet hoeft terug te vloeien naar de gemeenten of de provincie, zodat de ambities sneller en beter kunnen worden gerealiseerd. Spreker stelt voor om in plaats daarvan provinciaal geld in een regiofonds te storten en daarbij afspraken te maken met de regio om in een aantal jaren bepaalde doelen binnen de gestelde prioriteiten te realiseren. Dat is een betere werkwijze dan over elke uitvoering van doelstellingen met de regio te moeten overleggen. Mevrouw MATIL vindt het belangrijk dat er provinciaal geld gaat naar wonen en de andere gestelde prioriteiten. Een regiofonds heeft een meerwaarde. Haar fractie wil daarbij een aantal kaders meegeven, omdat het om gemeenschapsgeld gaat. De PvdA wil speciaal de aandacht vestigen op onderwijs, arbeid, openbaar Pagina 2/9

3 vervoer, wonen en veiligheid. In de voortgangsrapportage wordt vooral gesproken over wonen in het hogere segment. Is dat de enige oplossing voor leefbare kwaliteit? De aandacht voor het openbaar vervoer stemt haar gelukkig, omdat haar fractie al vaker heeft gevraagd om betaalbaar openbaar vervoer en goede verbindingen, ook voor de steden buiten de Randstad. Ook heeft de fractie gevraagd om fietspaden aan te leggen en fietsenstallingen te realiseren. Er wordt gesteld dat er veel werk zal zijn voor mensen met een hbo-opleiding. In de regio is geen hbo-instelling. Hoe willen GS daarop sturen? Wat gebeurt er met de veel grotere groep van mbo-studenten die in de regio geen plek op de arbeidsmarkt vinden? Daarom stemt het haar positief dat er ingezet gaat worden op recreatie en toerisme: de mbo-opgeleiden kunnen daar mogelijkerwijze wel een werkplek vinden. Spreekster hoort graag en op tijd wat de betrokkenheid van PS en GS bij het regiofonds is, zodat zij daarvoor kaders kunnen meegeven. Ook staat er niets over de hoogte van het budget en andere randvoorwaarden. Die onderdelen moeten niet alleen in de vakcommissies per project worden besproken; die moeten ook in deze commissie op bestuurlijk niveau worden besproken. De heer BAKX is blij met het bestuursakkoord in de Drechtsteden. Moet er niet een extra speerpunt bij komen, namelijk het contact met de inwoners en het toezien op de leefbaarheid in de regio? Zijn fractie vindt het goed als er aandacht wordt besteed aan leefbaarheid en veiligheid voor de inwoners van de Drechtsteden. De ontwikkeling moet door de inwoners en instellingen worden gedragen. Spreker kijkt met gemengde gevoelens naar het feit dat het overblijvende geld niet terugvloeit naar de provincie. Het geld kan beter worden gelabeld, zodat daarop meer kan worden gestuurd door de provincie. De heer STOLK vraagt zich af of het de rol van de provincie is om aan alle projecten financieel bij te dragen. Een goed gesprek over de inhoud leidt altijd tot een conclusie over de structuur. In dit geval moet er beslist worden over een inhoudelijke agenda waarmee aan de slag wordt gegaan. Ook moet een beslissing worden genomen over de doelen die de provincie samen met de regio wil bereiken. Er zullen uiteindelijk afspraken moeten worden gemaakt over de structuur, zodat het helder wordt wie waarvoor verantwoordelijk is en wie aan wie verantwoording aflegt en waarover. De rol van de gemeenteraden moet daarbij niet worden onderschat. Het regiofonds roept vragen op: Wie betaalt wat en wie gaat erover? Wie legt verantwoording af aan wie, zeker als het gaat om publiek geld? De Staten moeten zicht kunnen houden op de hoogte van de bijdrage en de besteding ervan. De Staten moeten goed kijken naar de uitgewerkte voorstellen die in het stuk worden aangekondigd. Mevrouw SAHIN mist een concretisering van de zes prioriteiten. Wat moet er met die zes speerpunten worden bereikt? Het vergroten van de innovatiekracht heeft een overlap met het stimuleren van de economie. Hoe is men tot de zes prioriteiten gekomen? Waar komt de behoefte vandaan om het fonds op te richten? Als het regiofonds in de zes speerpunten moet investeren, dan moet het een groot budget hebben. Wat willen GS met het fonds bereiken en wie gaat het onderzoek naar het oprichten van een fonds betalen? Mevrouw VAN DOBBEN DE BRUIJN is blij met de voortgangsrapportage. De zes speerpunten om tot een maritieme topregio te komen, zijn goed verwoord. Een Pagina 3/9

4 regiofonds of een regiobudget lijkt de VVD een goed middel om de speerpunten te verwezenlijken. Hoe wordt het fonds beheerd? Hoe krijgen de provinciale doelen een plaats? Wat is de opvatting van de provincie over de vraag van andere regio s naar een dergelijk fonds? Hoe worden de speerpunten verdeeld? Wordt er sectoraal of integraal gewerkt? De VVD stelt voor om een transparant financieel plan te maken waardoor PS de controlerende rol kunnen invullen. Dat plan kan op een later moment dienen als voorbeeld voor financiële steun aan andere regio s. Op deze manier kan er een goede structuur in de financiële steun aan de regio s worden aangebracht. Mevrouw MEURS vindt zes speerpunten redelijk veel; het zouden er ook drie kunnen zijn. D66 kan zich vinden in de keuze van de speerpunten. Spreekster is in principe niet erg enthousiast over een regiobudget, omdat er al allerlei fondsen zijn die de provinciale ambities helpen te realiseren. De heer ZWERUS vraagt wat de rol van InnovationQuarter is bij het vergroten van de innovatiekracht. Loopt die organisatie de hightechbedrijven niet in de weg? De bedrijven bepalen hun vestigingsplaats in of buiten Nederland op basis van te maken kosten. Spreker is bang dat de energiekosten door de energietransitie de pan uit rijzen. De grote bedrijven in de Drechtsteden zijn in de hele wereld gevestigd. Als de kosten te hoog worden, dan kunnen zij Nederland gemakkelijk de rug toekeren. Als er te veel research en development plaatsvindt in plaats van een maakindustrie, dan wordt de koppeling tussen die twee entiteiten losgelaten. Dat is niet mogelijk, omdat die twee aan elkaar verbonden moeten zijn. Als Nederland hightechbedrijven verliest, dan is dat zeer beangstigend. Is de gedeputeerde het met hem eens dat de verwachtingen ten aanzien van de economie tamelijk negatief zijn? Een regiofonds is voor sommige speerpunten goed, maar voor innovatie niet. Mevrouw BOM-LEMSTRA is met de regio in gesprek over wonen, de toekomstige woningvoorraad en de voorraad bedrijventerreinen en de transformatie van kantoren. In dat licht is het belangrijk om daarover met de regio afspraken te maken en te zorgen dat daarin voortgang komt. Hiervoor hoeft geen geld uit het regiofonds te worden aangewend. Het is de bedoeling om samen met de regio de overcapaciteit aan kantoren en bedrijventerreinen in te zetten voor de woningopgave. In de gesprekken met de regio komt de oprichting van een hbo-instelling vaak ter sprake. Op dit moment wordt bekeken welke stappen nog moeten worden gezet om dit te realiseren. Misschien zouden gelden uit het regiofonds kunnen worden besteed om de Duurzaamheidsfabriek een boost te geven. De heer ZWERUS mist een hts in de regio. Die is er vroeger wel geweest. Wie heeft beslist om de hts daar weg te halen? Hoe kan dat in een hightechgebied? In het kader van de hightechindustrie stelt het Leerpark niet veel voor. Mevrouw BOM-LEMSTRA zoekt samen met de regio wegen om de kleinschalige Duurzaamheidsfabriek uit te breiden. De hightechbedrijven in de regio hebben aangegeven in te willen zetten op de Duurzaamheidsfabriek, om de hightechcluster te ondersteunen. Haar zorg is dat de hightechbedrijven voor het gebied behouden blijven. Een aantal bedrijven heeft er belang bij om bij elkaar te Pagina 4/9

5 blijven. De bedrijven willen opdrachten binnenhalen op basis van de duurzaamheidsopgave op het gebied van windmolens op zee. Boskalis en IHC willen die kant op. Vorig jaar hebben PS besloten middelen te willen besteden aan de uitvoering van de convenanten met de Drechtsteden. Die middelen zijn hiervoor vrijgemaakt. Bij de voorjaarsnota zal de concrete invulling van de convenanten aan de Staten worden voorgelegd. Daarom worden er nu gesprekken met de Drechtsteden gevoerd om hieraan een concrete invulling te geven. InnovationQuarter wordt bij de gesprekken met de regio betrokken. Het versterken van de innovatiekracht wil de regio zelf. Dat is met de bedrijven afgestemd en het past ook binnen de afspraken die GS met PS hebben gemaakt over de inzet hiervoor in de komende jaren. De heer VERMEULEN vindt het goed om de voortgangsrapportage met de commissie te bespreken. GS kunnen dan van de commissie horen wat zij van de rapportage in deze vorm en met deze inhoud vindt. GS hebben heel veel convenanten op de rails gezet waartoe de Staten hen hebben aangespoord. Hierover moeten voortgangsrapportages worden geleverd. Er zijn hiervoor bijeenkomsten gehouden met het bestuurlijk kernteam en de bestuurders in de Drechtsteden. Hieruit kwamen de zes prioriteiten die nu voorliggen. Het kan zijn dat daar in de loop van de tijd een prioriteit aan wordt toegevoegd of vanaf wordt gehaald. Geprobeerd zal worden om de voortgangsrapportages SMART er op te stellen, zodat daarop nog beter kan worden gestuurd. De voortgangsrapportages zouden als voorbeeld kunnen dienen voor het Groene Hart of andere regio s. Er kan dan op een uniforme wijze aan de Staten worden gerapporteerd. Spreker voelt steun voor de prioritering. Moet de provincie in de spoorzone investeren? De bereikbaarheid van de Drechtsteden is er door het schrappen van de intercity Rotterdam-Breda niet op vooruitgegaan. De provincie lobbyt samen met de Drechtsteden bij het ministerie van I&M om de situatie niet verder te laten verslechteren. Het kan zijn dat het Rijk investeert in de bereikbaarheid van Dordrecht ingeval de interercityverbinding Rotterdam-Breda niet wordt hersteld. De provincie kan dan bijdragen aan fietsparkeren en de routering van bussen. In Dordrecht is er een groot tekort aan fietsparkeerplaatsen. Met de regio is overlegd over de nieuwe ov-concessie. De leefbaarheid heeft een relatie met de bereikbaarheid van de Drechtsteden. De externe veiligheid is hiervoor ook belangrijk. Hieraan moeten de provincie en de Drechtsteden blijven bijdragen. Het is een goede ontwikkeling dat het Rijk 200 miljoen euro heeft uitgetrokken voor de bereikbaarheid van de goederencorridor. Bekeken moet worden wat daarvoor kan worden gerealiseerd. Er komt een programma voor de weginfrastructuur waaraan de provincie en de regio samen sturing gaan geven. De provincie ontkomt er niet aan om een financiële bijdrage te leveren. De ambitie van het college is om te bekijken of het met provinciaal geld gezamenlijk een programma kan maken. De provinciale projecten in de regio kunnen onderdeel worden van het programma. De projectbesluiten worden altijd aan de Staten voorgelegd. De heer VAN DER SANDE deelt mee dat de voortgangsrapportage heel rudimentair is. Rudimentair betekent dat er nog heel veel onderdelen zijn uit te zoeken. Het idee voor een regiofonds is ontstaan tijdens een bijeenkomst met het Drechtstedenbestuur. Toen werd gezegd dat de provincie samen met de regio iets zou kunnen doen in plaats van te wachten op rijksregelingen. Budgetten kunnen worden ontschot, terwijl de maatschappelijke doelen niet worden Pagina 5/9

6 losgelaten. De Staten willen wel weten dat de gelden nuttig worden besteed. Het geld dat niet wordt geïnvesteerd, hoeft niet naar de partijen terug te vloeien die aan de projecten hebben bijgedragen. Spreker wil op een minder orthodoxe wijze projecten financieren en hij wil tegelijkertijd ervoor zorgen dat de doelen die PS en de gemeenteraad stellen, worden gehaald. Dat wil hij onderzoeken. Met de uitkomst ervan komt hij naar de Staten en de gemeenteraden terug. Er is op dit moment meer behoefte aan inhoud dan aan structuurdiscussies. Tweede termijn De heer SCHAAPMAN stemt in met een onderzoek naar een minder orthodoxe manier van het financieren van projecten. Als de transactiekosten omlaag kunnen, dan kunnen de cijfers omhoog, volgens markttermen. Mevrouw MATIL vraagt of de gedeputeerde Vermeulen vol inzet op hov, fietsenstallingen en fietspaden en hiervoor niet wacht op het Rijk. Mevrouw VAN DOBBEN DE BRUIJN hoopt dat er ook in de kleinere gemeenten in de Drechtsteden technische opleidingen komen. In Gorinchem is daaraan grote behoefte. Een format voor voortgangsrapportages lijkt haar een goed idee. Mevrouw BOM-LEMSTRA betrekt ook Gorinchem bij het uitbreiden van de mogelijkheden van de Duurzaamheidsfabriek. In het stuk staat dat er een onderzoek wordt gedaan naar de toekomst van de maritieme regio. Daaruit komt naar voren dat de maakindustrie terugloopt en dat er vaak een hoger opleidingsniveau nodig is, dat nu achterblijft. Op de toename van research en development wordt gestuurd, want daarmee kan de regio sterk blijven. De heer VERMEULEN gaat bij voorkeur met het Rijk door met de ov- en de hov-ontwikkeling. Als het Rijk dit niet wil, dan doet de provincie het zelf. De heer VAN DER SANDE deelt mee dat het onderzoek gedeeltelijk door eigen medewerkers wordt verricht. Betaalde hulp van buitenaf wordt door de provincie en de regio betaald. De VOORZITTER vat samen dat GS verder gaan met het ontwikkelen, het bedenken en vormgeven van een eventueel regiofonds. De commissie wacht het voorstel van GS af. 5b. Ontwerpbesluit Wijziging reglement van orde en het ontwerpbesluit Wijziging verordening fractieondersteuning De VOORZITTER deelt mee dat de Statenleden Kip en Stoop zullen optreden als portefeuillehouders. De heer DE VREE kan zich in de wijzigingen vinden. Vooral artikel 54a spreekt de PVV aan. Mevrouw MEURS vindt de wijziging goed werk. Met het ontmoedigen van fractieafsplitsingen is zij het eens. Het is niet goed om afsplitsingen of groepen Pagina 6/9

7 buiten overlegsituaties te houden. Zij moeten worden betrokken bij de afspraken die in dit huis worden gemaakt. Voor de motie vreemd aan de orde van de dag wordt nog weinig geregeld. Hoe verhoudt de motie zich tot de spreektijden? Mag die motie worden ingeleid door de indiener of mag die alleen worden voorgelezen en rondgedeeld? Mogen andere fracties hierop reageren dan wel vragen stellen ter verduidelijking van de motie? Mogen GS reageren? Die dingen moeten nog worden uitgewerkt. Mevrouw SAHIN bedankt de collega s die hard hebben gewerkt aan de wijzigingen en voorstellen. Uit democratisch oogpunt vindt haar fractie dat groepen niet mogen worden uitgesloten van het fractievoorzittersoverleg. Een gekozen vertegenwoordiger heeft een mandaat van de kiezer en wordt zonder last gekozen. Het is goed dat die persoon kan deelnemen aan het fractievoorzittersoverleg. De heer STOLK zegt dat het goed is dat een aantal technische en redactionele dingen verwerkt zijn, ook op basis van wijzigingen in de Provinciewet. De fractie is het eens met de wijziging van het fractievoorzittersoverleg in de agendacommissie. Het is goed om de procedurevergadering te verankeren in het reglement. Opgepast moet worden dat de Staten zich niet in een zodanig keurslijf stoppen dat er geen enkele flexibiliteit overblijft. Afsplitsingen zijn geen wenselijk fenomeen. Het is prima dat er een ontmoedigend element in het reglement wordt opgenomen. Dat betekent niet dat het een volksvertegenwoordiger onmogelijk wordt gemaakt om zijn werk te doen. Hem mag geen informatie worden onthouden. Ook mag hem het recht niet worden ontzegd om aan reguliere overlegsituaties deel te nemen. Spreker is het ermee eens dat moties vreemd aan de orde van de dag mogen worden ingediend. Dan moet dit wel in het reglement worden geregeld, want dit mag niet leiden tot uitvoerige debatten. Er moeten in dit verband afspraken worden gemaakt over spreektijden. Als voorbeeld zou hiervoor het kamerreglement van het VAO kunnen dienen. Spreker is akkoord met de wijziging van het reglement van orde. De heer BAKX zou graag zien dat het aanleveren van stukken in het reglement van orde kan worden geregeld, zodat ze op tijd komen. De fractie ergert zich aan het feit dat zij vaak de stukken zo kort voor de vergaderingen ontvangt. Mevrouw MATIL kan zich vinden in de wijzigingen. De heer METSELAAR kan zich ook vinden in de voorgestelde wijzigingen. Spreker geeft de commissie complimenten hiervoor. Ook zijn fractie vindt dat iemand die zich heeft afgesplitst niet kan worden geweigerd om het voorzittersoverleg bij te wonen. Mevrouw VAN DOBBEN DE BRUIJN steunt het ontmoedigen van afsplitsingen, zoals dat in het voorstel is verwoord. Spreekster stelt voor om ter wille van het efficiënt vergaderen geen insprekers op de PS-vergaderingen toe te staan. Veel insprekers lezen dezelfde tekst voor als in de vergaderingen van de vakcommissies. De commissie moet eens overwegen of technische vragen en politieke vragen verschillend kunnen worden behandeld. Technische vragen kunnen altijd schriftelijk worden behandeld, terwijl er over de politieke vragen een Pagina 7/9

8 debat moet worden gevoerd. Ook zou zij willen voorstellen om de stemming in de PS-vergadering aan het einde van de vergadering te laten plaatsvinden; dan kan tegelijkertijd over alle onderwerpen worden gestemd. Mevrouw KIP bedankt voor de complimenten voor het verrichte werk. Het voorstel is om de motie vreemd aan de orde van de dag deel te laten uitmaken van de vergadering. Het indienen ervan gaat van de normale spreektijd af. Het afvoeren van stukken die te laat zijn aangeleverd door GS geeft problemen. Aanvullende informatie die een week voor de vergadering wordt aangeleverd op een stuk dat wel op tijd is aangeleverd, zou dan moeten worden behandeld op een volgende vergadering. Het onderwerp kan dan niet in zijn geheel worden behandeld. Spreekster roept de voorzitters van de commissies op om ervoor te zorgen dat de stukken tijdig worden toegezonden, zodat de Statenfracties zich op een goede manier kunnen voorbereiden. De heer BAKX heeft het gevoel dat er te vaak stukken komen die eerder klaar waren, zodat de Statenleden die eerder hadden kunnen ontvangen. Er zijn veel Statenleden met een baan, die in de avonduren geen honderden pagina s vlak voor een vergadering kunnen lezen. Spreker vindt dat er sprake is van normvervaging. Daarom wil hij pleiten voor een strakkere norm. De heer DE VREE vraagt zich af hoe een vastgelegde norm in het reglement moet worden gehandhaafd. Mevrouw KIP merkt op dat dit punt in het gesprek tussen het presidium en GS aan de orde zal worden gesteld. De heer STOOP zou willen overwegen om in het reglement op te nemen dat de werkgeverscommissie uit minimaal twee leden en maximaal vier leden bestaat. Als de intentie is om fractieafsplitsingen te ontmoedigen, dan hoort daarbij dat de voorzitter geen toegang heeft tot alle faciliteiten waarvan anderen wel kunnen gebruikmaken. Als er draagvlak is om voorzitters van groepen wel toegang te verschaffen tot het fractievoorzittersoverleg, dan zal dit op een goede manier worden geregeld. Mevrouw MEURS en mevrouw VAN DOBBEN DE BRUIJN brengen naar voren dat een groep geen stemrecht in het voorzittersoverleg hoeft te krijgen. De heer STOOP merkt op dat er bij een onderwerp ontwikkelingen kunnen ontstaan na de behandeling in een commissievergadering. Een inspreker wil dan misschien op de PS-vergadering hierover alsnog inspreken. Spreker vindt het dan lastig om iemand het spreekrecht in PS te ontnemen. Mevrouw MATIL denkt dat het een taak voor de griffie kan zijn om insprekers te helpen bij het kiezen van het goede moment om in te spreken. Daarbij kunnen ook tips worden gegeven om de inhoud van de inspraak goed voor het voetlicht te brengen. Mevrouw SAHIN vindt dat PS als volksvertegenwoordiger nooit mensen mogen beletten om in te spreken. Mensen vinden het bijzonder om op een Pagina 8/9

9 Statenvergadering te komen inspreken, want dan zijn alle gedeputeerden en de commissaris van de Koning aanwezig. Dat moet worden toegejuicht. De heer STOOP wil het spreekrecht in de PS-vergadering niet afschaffen. Op dit moment wordt er regelmatig gelegenheid gegeven om over onderwerpen technische vragen te stellen. Als er onderscheid moet worden gemaakt tussen technische en politieke vragen, dan kan er onenigheid zijn over wat een politieke of technische vraag is. Spreker stelt voor hierover werkafspraken te maken die niet in het reglement geregeld hoeven te worden. Het is niet goed dat mensen voor een onderwerp om bijvoorbeeld uur naar de PS-vergadering komen, waarover aan het einde van de vergadering om bijvoorbeeld uur wordt gestemd. Dat kan gasten van de vergadering van PS niet worden aangedaan. Mevrouw VAN DOBBEN DE BRUIJN merkt op dat er al jarenlang wordt geklaagd over de lengte van de PS-vergaderingen en over het uitlopen van de vergaderingen. Spreekster denkt dat de Statenleden middelen kunnen bedenken om efficiënter te vergaderen. De heer STOOP deelt mee dat in het presidium de verbruikte spreektijden in de vergaderingen ter beschikking zijn gesteld. De conclusie is dat in de meeste vergaderingen iedereen binnen de tijd is gebleven. Dat vergaderingen uitlopen, heeft met de politieke dynamiek te maken. De VOORZITTER concludeert dat de commissie de herziening van het reglement van orde steunt, evenals de verordening Fractieondersteuning. In een aangepaste versie van het reglement zal de deelname van een groep aan het voorzittersoverleg mogelijk worden gemaakt. Ook het aantal leden van de werkgeverscommissie zal worden aangepast in de zin van minimaal twee leden en maximaal vier leden. De twee aanvullende voorstellen die nog niet in de stukken zijn verwerkt, zullen in het gewijzigde voorstel worden opgenomen. 6. Sluiting De VOORZITTER sluit de vergadering om uur. Pagina 9/9