Gaan voor grondstoffen!

Transcriptie

1 Gaan voor grondstoffen! Beleidsplan afvalbeheer Op weg naar een circulaire economie! 65% hergebruik! Datum: 2 december

2 Voorwoord Gaan voor grondstoffen! Ik sta er volledig achter. Er zitten nog zoveel stoffen in ons huishoudelijk afval die we prima opnieuw kunnen gebruiken als grondstof in allerlei productieprocessen. De gemeente Lingewaard streeft daarom naar meer hergebruik van huishoudelijk afval. Technisch kan het, maar het lukt alleen als de inwoners van Lingewaard hun afval nog beter willen scheiden. Het gaat dus om gedragsverandering! Bekend is dat mensen bereid zijn hun gedrag te wijzigen als ze begrijpen waarom dat nodig is en als dat ook tot eigen voordelen leidt. Daarom zal de gemeente in de komende jaren meer aandacht besteden aan een goede voorlichting over afvalscheiding. En de gemeente blijft uitgaan van het principe de vervuiler betaalt d.w.z. dat een huishouden in Lingewaard een lagere afvalstoffenheffing betaalt als het afval daar goed wordt gescheiden en het huishouden dus minder restafval produceert. Ik heb er vertrouwen in dat de inwoners van Lingewaard, samen met lokale verenigingen en organisaties, voor de gewenste omslag zullen zorgen. Met elkaar moet het lukken. Doe mee. Alle grondstoffen doen ertoe! Barth van Eeten Wethouder 2

3 Inhoudsopgave SAMENVATTING INLEIDING HUIDIGE SITUATIE EN EVALUATIE Milieu Afvalscheiding en hergebruik GFT-afval Glas Papier en karton Textiel Plastic verpakkingsmateriaal Klein chemisch afval Luiers en incontinentiemateriaal Grof huishoudelijk afval Kosten Afvalstoffenheffing DIFTAR Intergemeentelijke samenwerking Service Voorzieningen Milieustraat Communicatie Handhaving KADERS Europese kaders Nationale kaders Gemeentelijke kaders VISIE, DOELSTELLINGEN EN AMBITIES Visie Doelstellingen en ambities

4 4.2.1 Afvalpreventie Hergebruik Serviceniveau Sociale cohesie Duurzaamheid Deelname aan het arbeidsproces Kosten BELEIDSALTERNATIEVEN Inleiding Beleidskeuzes Glas Textiel Plastic verpakkingsmateriaal Oud papier en karton GFT-afval Klein chemisch afval (KCA) Luiers en incontinentiemateriaal Blik Drankenkartons Afgedankte elektrische en elektronische apparatuur Grof tuinafval Herbruikbaar huisraad Verhuisafval Overig grof huishoudelijk afval Milieustraat Inzamelmiddelen Beschrijving beleidsalternatieven Vergelijking alternatieven en motivering voorkeursalternatief FINANCIËLE CONSEQUENTIES BIJLAGEN Bijlage 1: Begrippenlijst Bijlage 2: Sorteeranalyses restafval Bijlage 3: Overzicht bedragen afvalstoffenheffing

5 Bijlage 4: Berekeningen en gevoeligheidsanalyse Bijlage 5: Planning

6 SAMENVATTING Centraal in de visie van Lingewaard op afvalbeheer staat het besef dat huishoudelijk afval moet worden gezien als een mengsel van grondstoffen. Het is belangrijk dat in de toekomst anders met grondstoffen wordt omgegaan, want wereldwijd neemt de vraag naar grondstoffen toe. Op dit moment bestaat er veel belangstelling voor de zogenaamde circulaire economie die herbruikbaarheid van producten en grondstoffen maximaliseert en die waardevernietiging minimaliseert. Ook het gemeentelijke afvalstoffenbeleid zal een bijdrage moeten leveren aan de transitie naar een circulaire economie. Zo werd in 2012 in Lingewaard slechts 48% van het huishoudelijk afval (exclusief grof huishoudelijk afval) opnieuw gebruikt. Dit resultaat kan en moet veel beter. Op nationaal niveau zijn de ambities met betrekking tot het hergebruik van huishoudelijk afval al fors toegenomen: in 2015 zou 65% van het huishoudelijk afval (inclusief grof huishoudelijk afval) opnieuw moeten worden gebruikt. De lat ligt dus hoog en gemeenten staan voor grote uitdagingen. Met het voorliggende beleidsplan wil Lingewaard een heldere koers kiezen en een eerste stap zetten op de weg naar 65% hergebruik. Een eerste stap, want om 65% hergebruik te realiseren, zijn ingrijpende maatregelen nodig. Diverse gemeenten kiezen daarom voor nieuwe inzamelsystemen waarbij huishoudens één of meer extra minicontainers ontvangen om het scheiden aan de bron van herbruikbare afvalcomponenten te stimuleren en waarbij restafval door de inwoners zelf moet worden gebracht naar verzamelcontainers in de wijk. Met die nieuwe inzamelsystemen worden goede milieuresultaten geboekt. De invoering ervan vergt evenwel aanzienlijke investeringen. Tegenover die extra kosten staan ook baten. Zo behoeft er minder restafval te worden verbrand en worden extra inkomsten verkregen uit de afzet van herbruikbare stoffen. Hoe e.e.a. financieel uitpakt, is op dit moment nog onvoldoende helder. De nieuwe inzamelsystemen zijn tot nu toe op beperkte schaal toegepast en veelal uitsluitend in laagbouwwijken en stedelijk gebied. Een systeem met wijkcontainers voor restafval lijkt bovendien minder geschikt voor een landelijke gemeente als Lingewaard met veel woningen in het buitengebied. Het zou tevens een zeer ingrijpende wijziging van het huidige inzamelsysteem zijn, terwijl diverse bewoners hebben aangegeven dat zij het introduceren van alleen een nieuwe minicontainer al een grote stap vinden. De gemeente Lingewaard wenst daarom nog enige tijd te bezien wat de resultaten en kosten van de elders gekozen nieuwe inzamelsystemen zijn en op dit moment slechts een eerste stap te zetten op de weg naar meer hergebruik. Het gaat bij die eerste stap wel om maatregelen die later niet als een desinvestering kunnen worden bestempeld. Het voorgaande betekent dat Lingewaard vooralsnog voor een geringere ambitie (55% hergebruik) kiest. Dit hergebruikpercentage geldt uitsluitend voor het normale huishoudelijk afval en niet voor grof huishoudelijk afval. Er is namelijk weinig informatie beschikbaar over de hoeveelheid in Lingewaard geproduceerd grof huishoudelijk afval. Zo is onbekend hoeveel grof huishoudelijk afval wordt aangeboden op de drie particuliere afvalbrengstations in Lingewaard. Het vergroten van het inzicht in de (gescheiden) hoeveelheden grof huishoudelijk afval is dan ook een tweede belangrijke ambitie. De huidige afvalbrengstations in Lingewaard voorzien niet in de behoefte aan een moderne milieustraat. In samenwerking met de gemeente Overbetuwe wordt daarom onderzocht of en zo ja 6

7 hoe de inwoners in de nabije toekomst gebruik kunnen maken van één of meerdere moderne milieustraten. In het haalbaarheidsonderzoek worden zowel bovengemeentelijke alternatieven als lokale alternatieven (in samenwerking met het lokale bedrijfsleven) beschouwd. Het is belangrijk de grondstoffen in het huishoudelijk afval zoveel mogelijk reeds aan de bron (in de huishoudens) te scheiden. Op die manier worden schone en dus goed afzetbare stoffen verkregen. Dit betekent dat de inwoners van Lingewaard een essentiële rol vervullen in de uitvoering van het afvalstoffenbeleid. Zij moeten het afval scheiden. Een beleid gericht op het terugwinnen van meer grondstoffen, is dus alleen kansrijk als de inwoners van Lingewaard bereid zijn hun gedrag te veranderen. Bekend is dat een gedragsverandering kan worden gerealiseerd als mensen begrijpen waaróm die verandering nodig is en als de gedragsverandering ook tot eigen (financiële) voordelen leidt. In de komende jaren zal de voorlichting op afvalgebied dan ook sterk moeten worden verbeterd. En daarnaast zal de gemeente moeten blijven uitgaan van het principe de vervuiler betaalt. De gemeente moet vanzelfsprekend ook zorgen voor voldoende voorzieningen voor haar inwoners om de grondstoffen in het huishoudelijk afval eenvoudig gescheiden te kunnen aanbieden. Dit vraagt om een wijzigingen van de inzamelsystemen. In het beleidsplan zijn wat dat betreft meerdere beleidsalternatieven beschouwd, die onderling en ten opzichte van de huidige situatie zijn vergeleken aan de hand van een tiental criteria (zie tabel S.1). Tabel S.1: Resultaten vergelijking beleidsalternatieven 1 Huidige situatie + 2 Duo: rest/plastic Mini: GFT 3 Duo: GFT/plastic Mini: rest Toename gescheiden ingezamelde hoeveelheid afval. 4,2 kg/inw 8,6 kg/inw 10,9 kg/inw Meerkosten (in Euro per aansluiting per jaar). - 0,17 3,39-2,40 Ruimtebeslag inzamelmiddelen Risico vervuiling afvalcomponenten Inbreng organisaties voor het goede doel Inbreng lokale verenigingen en organisaties Zuivere toepassing principe de vervuiler betaalt Toepasbaarheid gekozen inzamelsystemen Draagvlak bij inwoners Inpasbaarheid toekomstige ontwikkelingen Een + beoordeling betekent dat het beleidsalternatief op het criterium positief scoort. Een - beoordeling betekent dat het beleidsalternatief op het criterium minder goed scoort dan de beleidsalternatieven die een + beoordeling hebben gekregen. 7

8 Beleidsalternatief 1 komt nagenoeg volledig overeen met de huidige situatie. De inzamelsystemen worden niet gewijzigd. De voorlichting wordt echter geïntensiveerd en verbeterd. En daarnaast worden de locaties van de wijkcontainers voor glas en textiel geoptimaliseerd. Het belangrijkste kenmerk van beleidsalternatief 2 is dat de huidige duocontainers bij de laagbouw gebruikt gaan worden voor de inzameling van restafval en plastic verpakkingsmateriaal en dat een nieuwe minicontainer wordt geïntroduceerd voor de inzameling van GFT-afval. In beleidsalternatief 3 daarentegen worden de duocontainers volledig benut als grondstoffencontainer (voor de inzameling van GFT-afval en plastic verpakkingsmateriaal) en wordt een nieuwe minicontainer geïntroduceerd voor de inzameling van restafval. Op basis van de beoordelingsresultaten in tabel S.1 kiest Lingewaard alternatief 3 als voorkeursalternatief! Alternatief 1 (huidige situatie) zet geen zoden aan de dijk in het streven naar meer hergebruik. Alternatief 2 is een realistisch alternatief, maar scoort op een paar punten slechter dan het voorkeursalternatief. Zo wordt in alternatief 2 naar verwachting 8,6 kg/inwoner extra afval gescheiden ingezameld door de getroffen maatregelen en in alternatief 3 10,9 kg/inwoner. Alternatief 2 scoort in financieel opzicht ook enigszins lager dan alternatief 3. Het voorkeursalternatief 3 leidt naar verwachting tot ruim 2,00 aan minderkosten per aansluiting per jaar. Alternatief 2 leidt naar verwachting tot ruim 3,00 aan meerkosten per aansluiting. Opgemerkt wordt dat de gepresenteerde kostenverschillen gebaseerd zijn op indicatieve kostenberekeningen. Alle genoemde bedragen zijn inclusief compensabele BTW (21%). Verder wordt het principe de vervuiler betaalt in alternatief 2 minder zuiver toegepast dan in alternatief 3. Ter toelichting: Het financiële instrument DIFTAR wordt ingezet om afvalscheiding te bevorderen en daarmee de hoeveelheid restafval te beperken. Minder restafval betekent normaliter ook dat de container voor restafval minder vaak ter lediging moet worden aangeboden. Echter, bij een duocontainer is dat niet per definitie het geval. Het aanbiedmoment van de duocontainer wordt namelijk niet altijd bepaald door de hoeveelheid restafval. Het kan zijn dat het compartiment voor de andere afvalstof (plastic verpakkingsmateriaal) eerder vol is dan het compartiment voor restafval. Wordt dus veel van die andere afvalcomponent gescheiden dan moet de duocontainer eerder ter lediging worden aangeboden en betaalt een huishouden een hogere afvalstoffenheffing. Afvalscheiding wordt door DIFTAR dan niet beloond, maar bestraft. Het gebruik van een duocontainer voor de inzameling van restafval en plastic verpakkingsmateriaal is bekend geworden als het systeem Venlo, omdat het in die gemeente op grote schaal wordt toegepast. Echter Venlo kent geen DIFTAR en is ook geenszins van plan DIFTAR in te voeren. Ten slotte, het risico dat plastic verpakkingsmateriaal in de duocontainer vervuild wordt door de andere afvalfractie, is naar verwachting in alternatief 2 groter dan in alternatief 3. In alternatief 3 worden namelijk twee totaal verschillende afvalfracties (GFT-afval en plastic verpakkingsmateriaal) in de duocontainer ingezameld en kan een incidenteel te groot aanbod van die 8

9 fracties in de minicontainer voor restafval worden geworpen. In alternatief 2 daarentegen lijken de twee afvalfracties in de duocontainer meer op elkaar (in beide fracties zitten plastics) en is overloop van restafval naar het plastic verpakkingsmateriaal eenvoudig mogelijk. Het voorkeursalternatief 3 vergt een investering van circa Dit bedrag is inclusief compensabele BTW. Alternatief 3 kan naar verwachting kosten neutraal worden ingevoerd. 9

10 1. INLEIDING Wereldwijd neemt de vraag naar energie en grondstoffen toe als gevolg van de groeiende wereldbevolking en het stijgende welvaartniveau in zich ontwikkelende landen. Om aan deze vraag te kunnen blijven voldoen, zal in de toekomst geheel anders met grondstoffen moeten worden omgegaan. Er bestaat dan ook veel belangstelling voor de zogenaamde circulaire economie. Hieronder wordt een economisch systeem verstaan dat herbruikbaarheid van producten en grondstoffen maximaliseert en dat waardevernietiging minimaliseert. Ook het gemeentelijk afvalstoffenbeleid zal een bijdrage moeten leveren aan de transitie naar een circulaire economie. In Lingewaard werd in 2012 circa 48% van het huishoudelijk afval (exclusief grof huishoudelijk afval) opnieuw gebruikt. Dit resultaat komt tot stand door een gescheiden inzameling van met name GFT-afval, papier en karton, glas, plastic verpakkingsmateriaal en textiel. Het kan echter nog aanzienlijk beter, zoals blijkt uit de samenstelling van het huishoudelijk restafval. Het restafval bevat nog vele componenten die als grondstof kunnen worden gebruikt. Dit is niet alleen in Lingewaard het geval, maar in geheel Nederland. De ambities met betrekking tot het hergebruik van huishoudelijk afval zijn op nationaal niveau dan ook fors toegenomen: in 2015 zou 65% van het huishoudelijk afval (inclusief grof huishoudelijk afval) opnieuw moeten worden gebruikt! De lat ligt hoog en de gemeenten staan voor grote uitdagingen. Redenen te over dus om een duidelijk en eigen beleid te formuleren. Lingewaard wil klaar zijn voor de toekomst met een afvalbeleid dat zoveel mogelijk gebaseerd is op de stand der techniek en dat onder andere resulteert in meer hergebruik van afval. Het voorliggende beleidsplan is mede gebaseerd op de resultaten van het project Inzameling huishoudelijk afval Lingewaard dat medio 2012 is gestart. In het kader van dat project is onderzoek uitgevoerd naar innovaties in afvalland bij de inzameling van huishoudelijk afval. Ook zijn de ideeën en standpunten van belanghebbenden, zoals burgers en wijkplatforms, geïnventariseerd. De inwoners van Lingewaard staan namelijk centraal in het nieuwe afvalstoffenbeleid, zonder hen geen toename in het hergebruik van afval, zij moeten bereid zijn hun afval te scheiden. Het beleidsplan Gaan voor grondstoffen bevat primair de ambities en maatregelen voor de planperiode Het plan geeft echter ook aan welke mogelijkheden op langere termijn voorhanden zijn om de Lingewaardse doelstellingen te realiseren. 10

11 2. HUIDIGE SITUATIE EN EVALUATIE Alvorens plannen te ontwikkelen voor de toekomst is het goed het vigerende afvalstoffenbeleid te evalueren. Waar staan we op dit moment? Zijn de huidige beleidsdoelen gerealiseerd? Zijn nu reeds verbeterpunten te benoemen? Dat zijn de te beantwoorden vragen. In de evaluatie staan de prestatiegebieden milieu, service en kosten centraal. 2.1 Milieu Afvalscheiding en hergebruik De resultaten bij de gescheiden inzameling van huishoudelijke afvalcomponenten in Lingewaard zijn in de afgelopen jaren beoordeeld aan de hand van de in het Landelijk Afvalbeheerplan (LAP) opgenomen scheidingsdoelstellingen (zie tabel 1). Tabel 1: Scheidingspercentages Doelstellingen LAP Resultaten Lingewaard 2011 Resultaten Lingewaard 2012 GFT-afval 55 % 48,5 % 42,9 % Kunststof verpakkingen 45 % 63,0 % 62,9 % Papier en karton 75 % 87,8 % 85,9 % Glas 90 % 76,9 % 77,4 % Textiel 50 % 69,7 % 63,8 % Deze scheidingsdoelstellingen, uitgedrukt in procenten, zijn op nationaal niveau ook vertaald naar doelstellingen in kilogrammen per inwoner voor gemeenten met een verschillende stedelijkheidsklasse. Lingewaard heeft een stedelijkheidsklasse 4 en wordt daarom in de Benchmark Afvalscheiding vergeleken met gemeenten met dezelfde stedelijkheidsklasse, zoals Beuningen, Groesbeek, Rijnwaarden en Heumen. Het is ook interessant Lingewaard te vergelijken met gemeenten die qua afvalinzameling in belangrijke mate overeenstemmen met Lingewaard. In dit plan is gekozen voor een vergelijking met de gemeente Zevenaar die net als Lingewaard werkt met duocontainers voor de inzameling van restafval en GFT-afval en ook een DIFTAR-systeem hanteert. Zie tabel 2 voor de resultaten van de gescheiden inzameling in kg/inwoner. 11

12 Tabel 2: Resultaten gescheiden inzameling Kilogram gescheiden ingezameld per inwoner per jaar Doelstelling Benchmark 2011 Lingewaard 2011 Lingewaard 2012 Zevenaar 2012 GFT-afval ,9 61,6 49,9 71 Kunststofverpakkingen 9 9,3 13,6 13,5 10,2 Oud-papier en karton 90 74,2 78,1 70,3 63,6 Glas 23 23,8 25,3 25,3 24,3 Textiel 5 4,3 7,1 6,5 8,1 KCA 2 1,1 0,4 0,5 1,29 Uit tabel 1 blijkt dat in Lingewaard vooral de gescheiden inzameling van kunststof verpakkingen, textiel en papier en karton erg goed verloopt. De doelstellingen voor deze afvalcomponenten zijn reeds gerealiseerd. De resultaten bij de gescheiden inzameling van GFT-afval en glas moeten daarentegen nog worden verbeterd. De resultaten in tabel 2 leiden deels tot andere conclusies, namelijk dat de gescheiden inzameling van glas wel reeds een succes is, maar dat de doelstelling voor papier en karton nog niet is gerealiseerd. Opgemerkt wordt dat bij een beoordeling van de resultaten bij voorkeur wordt uitgegaan van de beoogde scheidingspercentages. De doelstellingen in kg/inwoner zijn namelijk niet altijd realistisch. Zo werd in Lingewaard in ,3 kg/inwoner papier en karton gescheiden ingezameld en bevatte het restafval dat jaar nog circa 11,5 kg/inwoner herbruikbaar papier en karton (zie sorteeranalyses restafval in bijlage 2). In totaal is er dus 70,3+11,5=84,5 kg herbruikbaar papier en karton per inwoner. Dit betekent dat de doelstelling van 90 kg/inwoner nooit kan worden gerealiseerd. In Lingewaard werd in 2012 circa 48% van het huishoudelijk afval (niet zijnde grof huishoudelijk afval) aan de bron gescheiden. Dit resultaat is vergelijkbaar met de resultaten in bijvoorbeeld de benchmark gemeenten Beuningen, Land van Cuijk en Boekel (zie tabel 3). Druten, Heumen en Millingen a/d Rijn scoren daarentegen veel beter. Ook de referentiegemeente Zevenaar scoort met 54% aanzienlijk beter. Eenduidige verklaringen voor de verschillen in resultaat zijn echter niet altijd te geven. Tabel 3: Percentages bronscheiding huishoudelijk afval (*) Gemeente Percentage Gemeente Percentage Doesburg 33 Brummen 52 Gennep 43 Groesbeek 63 Beuningen 47 Heumen 71 Land van Cuijk en Boekel 48 Druten 75 Lingewaard 48 Millingen a/d Rijn 76 (*) Bron: benchmark gemeenten stedelijkheidklasse 4 en 5 Oost-Nederland In de volgende paragrafen worden de resultaten per afvalstroom gepresenteerd en geëvalueerd. 12

13 2.1.2 GFT-afval Het GFT-afval wordt bij laagbouwwoningen ingezameld m.b.v. duocontainers. Bij de hoogbouw wordt gebruik gemaakt van bovengrondse verzamelcontainers voor GFT-afval. Het ingezamelde GFTafval wordt momenteel afgevoerd naar de gemeente Duiven en daar verwerkt tot compost. In de periode 2008 t/m 2012 werd gemiddeld 55 kg GFT-afval per inwoner ingezameld (zie tabel 4). Dat is veel minder dan de doelstelling van 125 kg per inwoner. Voor de slechte resultaten bij de gescheiden inzameling van GFT-afval in Lingewaard zijn diverse oorzaken aan te wijzen. Tabel 4: Resultaten gescheiden inzameling GFT-afval Jaar Hoeveelheid (ton) Aantal inwoners Hoeveelheid (kg/inw.) , , , , ,8 Allereerst is Lingewaard een landelijke gemeente met een aanzienlijk aantal woningen in het buitengebied met grote tuinen en eigen grond. Tuinafval kan daar eenvoudig zelf worden verwerkt. Dit blijkt ook uit de sorteeranalyses (zie bijlage 2), want het restafval uit het buitengebied bevat het minste tuinafval. In 2012 is op de website van de gemeente de volgende stelling gepresenteerd: Ik bied wel mijn tuinafval gescheiden aan, maar niet mijn keukenafval. Circa 32 procent van de mensen die gestemd hebben op deze stelling, is het eens met de stelling. Het lijkt er dus op dat een aanzienlijk deel van de burgers moeite heeft met de scheiding van keukenafval. Dit is ook terug te zien in de samenstelling van het restafval (zie bijlage 2), waarin nog veel keukenafval voorkomt (zowel in de laagbouw als in de hoogbouw). Het keukenafval is ook de grootste fractie in het restafval (33%!). Meer voorlichting over keukenmanagement is dan ook gewenst. Op de website van de gemeente is in 2012 ook de volgende stelling gepresenteerd: Ik doe niet mee aan een scheiding van keukenafval, omdat ik geen hinder wil hebben van stank en/of beestjes. Circa 29 procent van de mensen die gestemd hebben op deze stelling, is het eens met de stelling. Dit kan betekenen dat een aanzienlijk deel van de burgers het scheiden van keukenafval een vieze aangelegenheid vindt. Voor een grote meerderheid (71%) van de mensen die deelnamen aan de peiling is dit gelukkig anders. Ook de wijkplatforms hebben de indruk dat stank en beestjes geen groot probleem meer vormen. Bekend is hoe hinder kan worden voorkomen. De hoeveelheid gescheiden in te zamelen GFT-afval wordt beperkt door tuinafval (en in minder mate ook keukenafval) zelf te composteren (in eigen tuin). Ook Lingewaard stimuleert deze vorm van afvalpreventie (voor slechts 25,00 stelt de gemeente een compostvat beschikbaar). 13

14 Gebleken is dat campagnes om compostering in eigen tuin te bevorderen in het algemeen weinig succesvol zijn. Veel deelnemers haken reeds na enkele maanden af (meestal omdat zij het composteringsproces te lang vinden duren). Een goede ondersteuning is nodig (bijvoorbeeld door een zogenaamde compostmeester, die mensen met raad en daad bijstaat) om het zelfcomposteren tot een succes te maken. In 2012 is op de website van de gemeente ook de volgende stelling gepresenteerd: Ik doe niet mee aan een scheiding van GFT-afval, omdat ik een composthoop in mijn tuin heb. Circa 7 procent van de mensen die gestemd hebben op deze stelling, is het eens met de stelling. Dit is een duidelijke indicatie dat het composteren in eigen tuin niet op grote schaal plaatsvindt in Lingewaard. De wijkplatforms hebben de indruk dat de mogelijkheid om bij de gemeente een compostvat te kopen (tegen geringe prijs), nauwelijks bekend is bij de burgers. Hierover lijkt dus meer voorlichting nodig. In 2012 is op de website van de gemeente ook de volgende stelling gepresenteerd: Ik heb regelmatig meer GFT-afval dan in het groene vak van de duocontainer past en dan stop ik het GFTafval in het vak voor restafval. Circa 41 procent van de mensen die gestemd hebben op deze stelling, is het eens met de stelling. In Lingewaard lijkt de opslagcapaciteit van de duocontainer dus regelmatig ontoereikend te zijn voor het GFT-afval, maar dat is met name in het voor- en najaar het geval, wanneer meer GFT-afval (snoeihout en bladafval) wordt geproduceerd. Burgers pleiten daarom voor extra voorzieningen in die perioden, zoals bladkorven en green bags. Actueel in Lingewaard is de discussie over de zuiverheid van het GFT-afval dat wordt ingezameld bij de hoogbouw. Zeer regelmatig bevat het daar ingezamelde GFT-afval veel verontreinigingen. Dit is met name het geval als de verzamelcontainer voor GFT-afval in de openbare ruimte staat en dus ook derden afval in de container kunnen werpen. Dit kan worden voorkomen door de verzamelcontainer te voorzien van een slot dat uitsluitend door de hoogbouwbewoners kan worden geopend. Er zit nog veel GFT-afval in het restafval (zie bijlage 2). Op de vraag hoe deze hoeveelheid het beste kan worden verminderd, wordt ingegaan in hoofdstuk 5 (beleidsalternatieven) Glas Glazen flessen en potten worden in Lingewaard ingezameld m.b.v. ondergrondse en bovengrondse wijkcontainers. Het glas wordt daarbij ook op kleur gescheiden (wit, groen en bruin). Vlakglas kan op werkdagen tussen 9.00 uur en uur gratis worden afgegeven bij de gemeentewerf. Jaarlijks wordt ruim 25 kg glas per inwoner gescheiden ingezameld (zie tabel 5). Dat is meer dan de huidige doelstelling van 23 kg glas per inwoner. Echter, de scheidingsdoelstelling in procenten (90%) is nog niet bereikt. In 2012 werd 77,4% van het glas gescheiden ingezameld. In tabel 6 zijn de resultaten in 2012 per kern vermeld. Daaruit blijkt dat met name in Bemmel en Gendt veel glas wordt ingezameld. De resultaten in Angeren, Doornenburg en Haalderen drukken het gemiddelde resultaat. 14

15 Tabel 5: Resultaten gescheiden inzameling glas Jaar Hoeveelheid (ton) Aantal inwoners Hoeveelheid (kg/inw.) , , , , , , , , , ,28 Tabel 6: Resultaten gescheiden inzameling glas 2012 per kern Kern Hoeveelheid (kg) Aantal inwoners Hoeveelheid (kg/inw.) Huissen ,34 Bemmel ,31 Gendt ,72 Angeren ,06 Doornenburg ,79 Haalderen ,66 Totaal ,28 Uit de sorteeranalyses (zie bijlage 2) blijkt dat met name het restafval uit de hoogbouw nog veel glas bevat. Glas kan ook op andere manieren dan m.b.v. wijkcontainers worden ingezameld. De gescheiden inzameling van glas m.b.v. wijkcontainers is echter een beproefd systeem. De eerste wijkcontainer voor glas in Nederland werd al in 1978 geplaatst (in s-hertogenbosch). Inmiddels staan er circa wijkcontainers in Nederland. Het inzamelsysteem met wijkcontainers staat in afvalland dan ook absoluut niet ter discussie. Er worden in Lingewaard ook zelden klachten over het huidige inzamelsysteem voor glas ontvangen. In het restafval zit gemiddeld nog circa 7,4 kg glas per inwoner. Op de vraag hoe deze hoeveelheid het beste kan worden verminderd, wordt ingegaan in hoofdstuk 5 (beleidsalternatieven) Papier en karton Oud papier en karton (OPK) wordt in Lingewaard 1 keer per maand aan huis ingezameld. De inzameling wordt verzorgd door een particulier inzamelbedrijf en 12 lokale verenigingen (zie tabel 7). Het gecontracteerde inzamelbedrijf levert daarbij het inzamelvoertuig en de chauffeur en de verenigingen leveren de beladers, die het OPK oppakken en in het voertuig gooien en de persinstallatie van het voertuig bedienen. 15

16 Tabel 7: Verenigingen in 2012 betrokken bij inzameling OPK aan huis Schuttersgilde Sint Bavo Gilde Sint Gangulphus (*) Gilde Sint Laurentius (*) Voetbalvereniging SC Bemmel Voetbalvereniging De Bataven Voetbalvereniging Jonge Kracht (*) Hebben samen 1 inzamelwijk. Harmonie Sint Caecilia Oudervereniging Basisschool de Wieling Carnavalsvereniging De Narrenkap Carnavalsvereniging De Hofbrouwers Wandelsportvereniging Nooit te ver Kerkkoor Exotherm Er wordt ook OPK ingezameld met magazijncontainers bij de voetbalvereniging Jonge Kracht. Een onbekend deel van het aldus ingezamelde OPK is afkomstig van bedrijven. De magazijncontainers worden in opdracht van de gemeente geplaatst en geledigd (op afroep, maar minimaal 1 keer per week). Van de circa ton OPK in 2012 werd ton (= 85 %) aan huis ingezameld en 472 ton (= 15 %) ingezameld m.b.v. de magazijncontainers bij voetbalvereniging Jonge Kracht. De gemeente heeft een separate overeenkomst voor de verwerking van het ingezamelde OPK. De verwerker betaalt de gemeente een vergoeding voor het geleverde OPK. De hoogte van de vergoeding is gekoppeld aan de marktprijs voor OPK. Gemiddeld is over de laatste vier jaar circa 77,5 kg OPK per inwoner gescheiden ingezameld (zie tabel 8). Dat is minder dan de huidige doelstelling van 90 kg per inwoner. Bovendien is sprake van een dalende tendens. Echter, de scheidingsdoelstelling in procenten (75%) is wel reeds bereikt. In 2012 werd namelijk bijna 86% van het OPK gescheiden ingezameld. De inzameling van OPK kan dan ook een succes worden genoemd, te meer omdat de doelstelling van 90 kg/inwoner, zoals toegelicht in paragraaf2.1, niet realistisch is. Tabel 8: Resultaten gescheiden inzameling oud papier en karton (OPK) Jaar Hoeveelheid (ton) Aantal inwoners Hoeveelheid (kg/inw.) , , , ,3 Dat er jaarlijks minder OPK wordt ingezameld is ook niet verrassend, want het is een landelijke trend dat het aanbod van OPK afneemt (o.a. door de toenemende digitalisering en de economisch mindere tijden, waardoor bijvoorbeeld minder reclamefolders worden verspreid). Een groot aantal huishoudens tracht bovendien het ontstaan van OPK te voorkomen door een NEE-NEE sticker of NEE- JA sticker op hun brievenbus te plakken. Met de NEE-NEE sticker geven zij aan geen reclamedrukwerk en huis-aan-huis bladen te willen ontvangen. Een NEE-JA sticker wil zeggen: geen reclamedrukwerk, maar wel huis-aan-huis bladen. In het restafval zit gemiddeld nog circa 11,5 kg herbruikbaar OPK per inwoner. In het restafval uit de hoogbouw zit echter een veel grotere hoeveelheid OPK, namelijk 18 kg per inwoner. Een dergelijk verschil is in nagenoeg alle gemeenten te constateren en wordt toegerekend aan de geringere opslagmogelijkheden voor OPK in hoogbouwwoningen. 16

17 Op de vraag hoe de hoeveelheid herbruikbaar OPK in het restafval het beste kan worden verminderd, wordt ingegaan in hoofdstuk 5 (beleidsalternatieven) Textiel Textiel wordt in Lingewaard ingezameld met onder andere ondergrondse en bovengrondse wijkcontainers. De ondergrondse wijkcontainers zijn eigendom van de gemeente, de bovengrondse containers zijn van de charitatieve instelling KICI. Alle wijkcontainers worden geleegd door KICI. Met de opbrengst steunt KICI goede doelen in binnen- en buitenland. Hoofdbegunstigde is het Nederlandse Rode Kruis. Daarnaast wordt textiel 4 x per jaar aan huis ingezameld (iedere keer door een andere organisatie, in 2012 door de stichting Samenwerking Ontwikkeling Sahellanden, stichting Aktie 68, stichting Pandilla Ontwikkelingshulp en de vereniging Paardrijden Gehandicapten Oost ). De vergoeding voor het ingezamelde textiel gaat volledig naar bovengenoemde inzamelaars. Van de circa 297 ton textiel in 2012 werd 26 ton (= bijna 9 %) aan huis ingezameld en 271 ton (= ruim 91 %) ingezameld m.b.v. wijkcontainers. Jaarlijks wordt bijna 7 kg textiel per inwoner gescheiden ingezameld (zie tabel 9). Dat is aanzienlijk meer dan de doelstelling van 5 kg per inwoner. Ook het beoogde scheidingspercentage (50%) wordt reeds ruimschoots gehaald (was in 2012 bijna 64%). De resultaten per kern zijn eveneens bekend. Daaruit blijkt dat met name de resultaten in Haalderen en Doornenburg het gemiddelde resultaat drukken. De kwaliteit van het ingezamelde textiel neemt de laatste jaren af (kleding wordt langer gedragen en er wordt ook vaker goedkope kleding gekocht). Tabel 9: Resultaten gescheiden inzameling textiel Jaar Hoeveelheid (ton) Aantal inwoners Hoeveelheid (kg/inw.) , , , , , , ,50 De gescheiden inzameling van textiel wordt in Lingewaard volledig verzorgd door organisaties die werken voor het goede doel. Echter, steeds meer gemeenten gaan ertoe over zelf textiel in te zamelen. De vergoeding voor textiel is momenteel namelijk hoger dan de inzamelkosten. Dit betekent dat een verlaging van de afvalstoffenheffing mogelijk is als de gemeente zelf het textiel inzamelt en ook zelf de vergoeding voor het ingezamelde textiel incasseert. Echter, in 2012 is de volgende stelling gepresenteerd op de website van de gemeente: De gemeente moet textiel zelf inzamelen om zo de afvalstoffenheffing met enkele euro s per jaar te kunnen verlagen. De vergoeding voor textiel moet dus niet naar het goede doel gaan. 17

18 Circa 68% procent van de mensen die gestemd hebben op deze stelling, is het oneens met de stelling. Dit is een indicatie dat een ruime meerderheid het goede doel belangrijker vindt dan enkele euro s eigen voordeel. Ook de wijkplatforms hebben aangegeven dat als het goed gaat met de textielinzameling (en dat is zo in Lingewaard), je die inzameling niet moet wijzigen. Een zorgvuldige selectie van organisaties die aan huis textiel mogen inzamelen, blijft nodig. Het is namelijk belangrijk dat een hoog percentage van de textielopbrengst naar het goede doel gaat. In het restafval zit gemiddeld nog ruim 6 kg textiel per inwoner. Op de vraag hoe deze hoeveelheid het beste kan worden verminderd, wordt ingegaan in hoofdstuk 5 (beleidsalternatieven) Plastic verpakkingsmateriaal Kunststof verpakkingen worden in Lingewaard aan huis ingezameld (zowel bij de laagbouw als de hoogbouw). Dit gebeurt 1 x per 2 weken. De kunststof verpakkingen moeten worden aangeboden in plastic zakken, die voor de inwoners gratis verkrijgbaar zijn bij het gemeentekantoor, de bibliotheek, de supermarkten, de VVV, dorpshuizen en ontmoetingscentra. De plastic zakken worden door de gemeente aangekocht. De gemeente heeft een overeenkomst met een particuliere firma voor het inzamelen en vervoeren van de kunststoffen naar de verwerker. Vanuit het landelijke Afvalfonds ontvangt de gemeente een vergoeding voor de ingezamelde kunststoffen. De gescheiden inzameling van kunststofverpakkingen is in 2009 gestart. Inmiddels wordt bijna 14 kg per inwoner ingezameld (zie tabel 10). Dat is meer dan de huidige doelstelling van 9 kg per inwoner en dus een prima resultaat. Ook de scheidingsdoelstelling in procenten (45%) is ruimschoots bereikt. In 2012 werd namelijk bijna 63% van de kunststof verpakkingen gescheiden ingezameld. Tabel 10: Resultaten gescheiden inzameling kunststofverpakkingen Jaar Hoeveelheid (ton) Aantal inwoners Hoeveelheid (kg/inw.) , , , , , , , ,54 De gescheiden inzameling m.b.v. zakken kent enkele nadelen. De plastic zakken met kunststof verpakkingsmateriaal willen namelijk wel eens stinken door aan de verpakkingen hechtende voedselresten. Ook zijn deze zakken windgevoelig als zij los op de stoep zijn geplaats. Het wegwaaien van zakken kan echter eenvoudig worden voorkomen door de zakken te bevestigen aan een kroonring (een op een lantaarnpaal aan te brengen plastic ring met knoppen, een soort kapstok). In Gooi en Vechtstreek is een proef hiermee uitgevoerd en 84 % van de deelnemers was tevreden over het gebruik van kroonringen. 18

19 In het restafval van zowel de laagbouw als de hoogbouw zit gemiddeld nog circa 8 kg kunststof verpakkingen per inwoner. Op de vraag hoe deze hoeveelheid het beste kan worden verminderd, wordt ingegaan in hoofdstuk 5 (beleidsalternatieven) Klein chemisch afval Klein chemisch afval (KCA) wordt in Lingewaard ingezameld m.b.v. de gifbus. Het gaat hier om een voertuig dat 1 keer per maand (altijd een zaterdag) voor een korte periode op negen verschillende locaties in Lingewaard staat. Bij de gifbus kunnen ook de volgende afvalstoffen gratis worden afgegeven: frituurvet en frituurolie (mits deugdelijk verpakt), gasontladingslampen, spaarlampen en kleine huishoudelijke elektrische en elektronische apparaten. Sommige KCA-stromen kunnen ook op andere plaatsen worden afgegeven. Batterijen kunnen bij diverse winkels worden ingeleverd. Gebruikte injectiespuiten en oude medicijnen worden door de apotheek ingenomen. Gasontladingslampen en spaarlampen kunnen worden afgegeven in diverse winkels bij aankoop van nieuwe lampen. Gasontladingslampen en spaarlampen kunnen ook worden gebracht naar het particuliere afvalbrengstation van de firma Van Dalen in Huissen. De gemeente heeft een overeenkomst met een particuliere firma voor het inzamelen (m.b.v. de gifbus ), het sorteren, verpakken en verwerken van KCA. In 2012 werd met de gifbus bijna 0,5 kg KCA per inwoner ingezameld (zie tabel 11). De resultaten per standplaats zijn niet nauwkeurig bekend. Tabel 11: Resultaten gescheiden inzameling KCA Jaar Hoeveelheid (kg) Aantal inwoners Hoeveelheid (kg/inw.) , , , , ,48 Het huidige resultaat (circa 0,5 kg KCA per inwoner) is aanzienlijk minder dan de doelstelling van 2 kg per inwoner. Hiervoor zijn verschillende oorzaken aan te wijzen. Allereerst is de doelstelling voor KCA lang geleden geformuleerd. Inmiddels mogen sommige KCA-stromen deel uitmaken van het restafval en in een moderne afvalverbrandingsinstallatie (met een hoog energetisch rendement en een vergaande rookgasreiniging) worden verwerkt. Verder is het niet bekend hoeveel KCA wordt ingeleverd in winkels en apotheken én bij de particuliere afvalbrengstations in Lingewaard. En ten slotte bevat het restafval gemiddeld slechts 0,4 kg KCA per inwoner, zodat maximaal 0,9 kg per inwoner kan worden ingezameld. Er zit met name veel KCA in het restafval uit het buitengebied van Lingewaard (zie bijlage 2). Op de vraag hoe deze hoeveelheid het beste kan worden verminderd, wordt ingegaan in hoofdstuk 5 (beleidsalternatieven). 19

20 2.1.8 Luiers en incontinentiemateriaal Het huidige afvalstoffenbeleid kent geen aparte doelstelling voor de gescheiden inzameling van luiers en incontinentiemateriaal. De gemeente Lingewaard heeft een gescheiden inzameling van luiers bij negen kinderdagverblijven. Voor deze inzameling heeft de gemeente Lingewaard een particuliere firma gecontracteerd. Op het gemeentehuis kunnen speciale zakken worden gekocht voor het tijdelijk opslaan van de gebruikte luiers. De volle zakken worden vervolgens in de containers bij de kinderdagverblijven geworpen. De meeste containers worden wekelijks geleegd. De kosten van de gescheiden inzameling en verwerking van luiers worden door de gemeente en de kinderdagverblijven gezamenlijk gedragen. Uitgaande van een soortelijk gewicht van gebruikte luiers van 250 kg/m3 wordt jaarlijks bijna 210 ton luiers bij de kinderdagverblijven ingezameld d.w.z. 4,6 kg per inwoner. De bij de kinderdagverblijven ingezamelde luiers worden momenteel verwerkt in Lelystad waar de luiers samen met GFT-afval worden vergist. Na vergisting wordt het materiaal verwerkt tot compost. Het is onzeker of de uit luiers en GFT-afval geproduceerde compost op termijn mag worden afgezet in Nederland (in Duitsland bestaat reeds een afzetverbod voor dergelijke compost). Er worden ook vraagtekens geplaatst bij het nut van een gescheiden inzameling en verwerking van luiers, omdat er steeds meer absorptiekorrels in deze producten zitten en steeds minder papiervezels. Huishoudens met veel incontinentiemateriaal (gebruikt door ouderen) krijgen op verzoek een aparte 180 liter minicontainer die wekelijks gratis ter lediging kan worden aangeboden. Op dit moment gaat het om 15 huishoudens in Lingewaard. De containers worden gratis verstrekt op basis van een indicatie door het CIZ. De containers worden geleegd in de duocontainerroute en de luiers worden als restafval verwerkt. Zoals aangegeven in bijlage 2 zitten er nog veel luiers in het restafval (circa 8,1 kg per inwoner). Er zijn echter nauwelijks initiatieven in Nederland om de gescheiden inzameling van luiers bij huishoudens te intensiveren of te verbeteren. Steeds meer gemeenten stoppen zelfs volledig met de gescheiden inzameling van luiers, omdat de milieuvoordelen van een gescheiden verwerking onduidelijk zijn en financiële voordelen ontbreken Grof huishoudelijk afval Het huidige afvalstoffenbeleid van Lingewaard kent geen kwantitatieve doelstelling voor de gescheiden inzameling en het hergebruik van grof huishoudelijk afval. 20

21 Er is momenteel weinig informatie beschikbaar over de hoeveelheid in Lingewaard geproduceerd grof huishoudelijk afval. Zo is onbekend hoeveel grof huishoudelijk afval wordt aangeboden op de particuliere afvalbrengstations in Lingewaard. Er wordt in dit beleidsplan onderscheid gemaakt in de volgende soorten grof huishoudelijk afval: herbruikbaar huisraad, afgedankte elektrische en elektronische apparatuur, grof tuinafval en overig grof huishoudelijk afval. Herbruikbaar huisraad Huisraad dat nog goed bruikbaar is, wordt in Lingewaard gratis opgehaald door het kringloopbedrijf 2Switch. Dergelijk huisraad kan ook gratis worden afgegeven bij marktwinkel t Duifje in Arnhem en Twice Is Nice in Huissen. In de afgelopen jaren is in Lingewaard circa 50 ton herbruikbaar huisraad door 2Switch aan huis ingezameld d.w.z. ruim 1 kilogram per inwoner. Er is evenwel sprake van een dalende tendens. Het kringloopbedrijf richt zich vooral op de betere kwaliteit huisraad. Onbekend is hoeveel huisraad is ingeleverd bij de maktwinkels. Afgedankte elektrische en elektronische apparatuur (AEEA) Bij deze afvalstroom gaat het om gebruikte koelkasten, wasmachines, televisies, computers, stofzuigers, etc. (alle apparaten waar een stekker aan zit of een batterij in zit). De grote afgedankte apparaten worden 1 keer per maand gratis aan huis opgehaald. Hiervoor moet telefonisch of op (via DigiD)een afspraak worden gemaakt. De gemeente voert de inzameling aan huis zelf uit. De door de gemeente ingezamelde AEEA wordt afgevoerd naar de firma Van Dalen in Huissen. De inwoners van Lingewaard kunnen AEEA ook gratis afgeven op de drie particuliere afvalbrengstations in Lingewaard. Verder kan AEEA gratis worden ingeleverd bij de aankoop van een nieuw apparaat (de zogenaamde oud-voor-nieuw regeling). Kleine huishoudelijke apparaten (mixer, elektrische tandenborstel, föhn, etc.) kunnen in Lingewaard ook worden afgegeven bij de gifbus voor de inzameling van KCA. Voor de door of namens de gemeente ingezamelde AEEA ontvangt de gemeente een vergoeding vanuit het landelijke Afvalfonds. In 2012 werd in totaal circa 180 ton AEEA ingezameld (zie tabel 12). Hiervan is 25 ton door de gemeente aan huis in gezameld en is 155 ton door de inwoners op de afvalbrengstations afgegeven. Zoals te zien is in tabel 12, wordt de laatste jaren steeds meer AEEA gescheiden ingezameld. Tabel 12: Resultaten gescheiden inzameling AEEA Jaar Hoeveelheid (ton) Aantal inwoners Hoeveelheid (kg/inw.) , , , , , , , , , ,94 21

22 Grof tuinafval Grof tuinafval (vooral snoeihout) wordt 1 keer per maand gratis aan huis opgehaald. Hiervoor moet telefonisch of op (via DigiD)een afspraak worden gemaakt. De gemeente voert de inzameling van snoeihout aan huis zelf uit. Het gaat daarbij om hoeveelheden van maximaal 1 m3. Bij grotere hoeveelheden moeten de inwoners een particulier bedrijf inschakelen. De inwoners van Lingewaard kunnen snoeihout ook afgeven op de drie particuliere afvalbrengstations in Lingewaard (tegen betaling). In 2011 werd in totaal circa 820 ton snoeihout door de gemeente ingezameld (zie tabel 13). Onbekend is hoeveel snoeihout door de inwoners naar de afvalbrengstations is gebracht. Tabel 13: Resultaten gescheiden inzameling snoeihout Jaar Hoeveelheid (ton) Aantal inwoners Hoeveelheid (kg/inw.) , , , ,98 De verwerking van snoeihout is in regionaal verband geregeld. Vanaf 1 april 2012 laten veertien gemeenten in de regio gezamenlijk hun groene (hout)afval inzamelen en vervolgens verwerken tot biobrandstof en groencompost. De gemeenten hebben een contract met vier bedrijven die samenwerken onder de naam Groen Recycling Arnhem Nijmegen (GRAN). Het contract geldt tot eind GRAN neemt drie soorten afval van de samenwerkende gemeenten af: plantsoenafval, snoeihout en afvalhout. Een deel daarvan wordt tot groencompost verwerkt. Een ander deel (met name het schone hout) wordt als biobrandstof ingezet. Overig grof huishoudelijk afval Het overige grof huishoudelijke afval (verder aangeduid als grofvuil) wordt elke 1 e woensdag van de maand aan huis ingezameld (op afspraak!). De afspraak kan worden gemaakt op via DigiD óf met een speciaal daarvoor bestemde aanvraagkaart. Er mag maximaal 1 m3 afval per keer worden aangeboden en de kosten bedragen 17,50. Niet meegenomen wordt: sloopafval, bielzen, puin, isolatiemateriaal, grond, autobanden, dakleer, landbouwfolie, glaswol, steenwol en dergelijke. De inwoners van Lingewaard kunnen grofvuil ook zelf brengen naar de particuliere afvalbrengstations in Lingewaard. Deze drie bedrijven hanteren een commercieel tarief voor de inname en verwerking van grofvuil en zijn ook bereid tegen betaling grofvuil op ieder gewenst moment aan huis op te halen. Bij verhuizing kunnen de inwoners van Lingewaard eenmalig grofvuil laten ophalen (kosten 17,50 per m3 afval). De gemeente haalt het afval zelf op (altijd op een dinsdag). Voor het aanmelden van het grofvuil moet worden gebeld naar de gemeentewinkel, die vervolgens een aanmeldingsformulier toestuurt. 22

23 In 2012 werd in Lingewaard circa 85 ton grofvuil aan huis ingezameld (zie tabel 14)d.w.z. circa 1,9 kilogram per inwoner. Onbekend is hoeveel grofvuil is afgegeven op de drie particuliere afvalbrengstations en in welke mate het daar is gescheiden ten behoeve van hergebruik. Het door en namens de gemeente ingezamelde grofvuil wordt afgevoerd naar Duiven waar het wordt overgeslagen. Vervolgens wordt het afgevoerd naar een thermische verwerkingsinrichting in Coevorden. Tabel 14: Resultaten inzameling grofvuil Jaar Hoeveelheid (ton) Aantal inwoners Hoeveelheid (kg/in.) , , , , ,9 2.2 Kosten Een efficiënte inzameling en verwerking van afvalstoffen, ter beperking van de afvalbeheerkosten, is altijd één van de doelstellingen van het Lingewaardse afvalstoffenbeleid geweest. Deze doelstelling is in de afgelopen jaren vertaald in het uitgangspunt dat de afvalstoffenheffing niet mag toenemen Afvalstoffenheffing De afvalstoffenheffing bestaat voor het merendeel van de huishoudens (percelen) In Lingewaard uit een vast bedrag plus een variabel bedrag (zie bijlage 3). Het variabele bedrag is afhankelijk van het aantal keren dat restafval wordt aangeboden. Er is dus sprake van een zogenaamd DIFTAR-systeem (gedifferentieerde tarieven), dat aansluit op het principe de vervuiler betaalt. Voor de afvalstoffenheffing geldt dat deze 100% kostendekkend moet zijn. Reeds vele jaren wordt gewerkt met een bestemmingsreserve. In die periode is de afvalstoffenheffing niet toegenomen en is een reserve opgebouwd. In 2012 heeft ten laste van die reserve een eenmalige restitutie plaatsgevonden. Per 1 januari 2013 is de vaste component van de afvalstoffenheffing structureel verlaagd (zie bijlage 3). Er is dus voldaan aan het beleidsuitgangspunt dat de afvalstoffenheffing niet mag toenemen. De afvalstoffenheffing in Lingewaard is ook relatief laag. Dit is mede het gevolg van het lage verwerkingstarief voor restafval (in 2013 circa 70 per ton, terwijl het tarief in Nederland gemiddeld circa 90 per ton bedraagt). 23

24 Ook het ontbreken van een gemeentelijke milieustraat draagt bij aan de lage afvalstoffenheffing. Veel grof huishoudelijk afval wordt nu door de inwoners op particuliere afvalbrengstations afgegeven (tegen contante betaling). Deze kosten worden dus niet via de afvalstoffenheffing verrekend DIFTAR DIFTAR is een belangrijk financieel instrument, dat zijn meerwaarde in Lingewaard, maar ook elders, heeft bewezen. In het rapport "ls het DIFTAR beleid effectief?" van de Rekenkamercommissie wordt geconcludeerd, dat het DIFTAR-beleid van Lingewaard heeft geleid tot een significante reductie van de hoeveelheid restafval en tot een goede scheiding van herbruikbare en recyclebare deelstromen uit het afval. Stoppen met DIFTAR is daarom niet aan de orde. Wel zijn er enkele aandachtspunten voor de toekomst. Zo is het DIFTAR-systeem momenteel niet van toepassing op huishoudens die gebruik maken van bovengrondse verzamelcontainers voor restafval. Dit is weliswaar toegestaan, maar niet gewenst. Uit een oogpunt van gelijke behandeling, zou het DIFTAR-systeem voor álle huishoudens moeten gelden. Dit is te realiseren door de huidige verzamelcontainers te vervangen door verzamelcontainers met een toegangscontrolesysteem (te bedienen met een speciale afvalpas). Een keuze daarbij voor de al op diverse plaatsen in gebruik zijnde ondergrondse containers zou tevens een positieve bijdrage leveren aan de beeldkwaliteit van de openbare ruimte. Het aantal tarieven bij de afvalstoffenheffing is eveneens een aandachtspunt. Nu worden vier verschillende tarieven gehanteerd voor de lediging van een duocontainer, omdat de burgers kunnen kiezen uit 280 liter en 180 liter duocontainers met de mogelijkheid voor 50 liter en 35 liter inzetbakken voor GFT-afval. Dit is echter niet nodig, aangezien DIFTAR primair wordt gehanteerd om de hoeveelheid restafval te beperken. Er kan dus worden volstaan met twee tarieven. Ten slotte, het financiële instrument DIFTAR wordt ingezet om afvalscheiding te bevorderen en daarmee de hoeveelheid restafval te beperken. Minder restafval betekent normaliter ook dat de container voor restafval minder vaak ter lediging moet worden aangeboden. Echter, bij een duocontainer is dat niet per definitie het geval. Het aanbiedmoment van de duocontainer wordt namelijk niet uitsluitend bepaald door de hoeveelheid restafval, maar in de huidige situatie ook door de hoeveelheid GFT-afval. Wordt veel GFT-afval gescheiden dan moet de duocontainer vaker ter lediging worden aangeboden en betaalt een huishouden een hogere afvalstoffenheffing. Afvalscheiding wordt door DIFTAR dan niet beloond, maar bestraft Intergemeentelijke samenwerking In deze evaluatie wordt ook de samenwerking tussen gemeenten aangestipt, aangezien deze samenwerking evident tot financiële voordelen heeft geleid. Concreet is dit het geval geweest bij de verwerking van restafval, GFT-afval en groenafval. 24