Afvalmonitor / effectmeting Drimmelen

Transcriptie

1 2011 Doss. no Tilburg, 21 maart Bureau Milieu & Werk BV Kraaivenstraat Postbus JH Tilburg Tel: Fax:

2 Bestuurlijke samenvatting De gemeente Drimmelen streeft naar optimalisatie van de scheiding van afval en ombuiging van de afvalstroom richting hergebruik. Daartoe wil de gemeente beschikken over betrouwbare informatie aangaande de mate waarin nog herbruikbare componenten in het restafval aanwezig zijn en in hoeverre met de huidige inzamelsystemen de doelstelling voor nuttige toepassing wordt gerealiseerd. Door de resultaten van de sorteeranalyse te koppelen aan de inzamelcijfers, kunnen uitspraken worden gedaan over de effectiviteit van de gescheiden inzameling in de gemeente Drimmelen. In de beoordeling van de resultaten dient te worden meegewogen dat Drimmelen volgens het CBS behoort tot de klasse van weinig stedelijke gemeenten, gemeenten met 500 tot adressen per km². 2

3 Samenstelling huishoudelijk restafval In figuur 1 is het resultaat van de sorteeranalyse van het restafval (2011) gerelateerd aan de hoeveelheid huishoudelijk restafval die in 2011 werd ingezameld per inwoner in Drimmelen. Als vergelijking is ook de samenstelling van het restafval in 2009 en 2010 weergegeven overig huishoudelijk afval kilogram per inwoner per jaar kunststoffen textiel glas bruikbaar papier gft-afval Figuur 1 Samenstelling huishoudelijk restafval 2009, 2010 en 2011 in kilogram per inwoner. Overig huishoudelijk afval bestaat uit: metalen, puin, hout, hygiënisch papier, drankkartons, kca, tapijten, matten, leer, rubber en ondefinieerbaar afval. 3

4 Apart ingezameld (grof) huishoudelijk afval In 2011 is in Drimmelen 69 % van het totaal aan huishoudelijk afval en grof huishoudelijk afval apart ingezameld en beschikbaar voor hergebruik. In vergelijkbare weinig stedelijke gemeenten ligt het scheidingspercentage op 60 % (CBS 2010 * ). apart ingezameld (= bronscheiding) % apart ingezameld (= bronscheiding) % apart ingezameld (= bronscheiding) % apart ingezameld (= bronscheiding) CBS 2009 vergelijkbare gemeenten 61% Tabel 1 Apart ingezameld (grof) huishoudelijk afval (2009, 2010 en 2011) in relatie tot het CBS gemiddelde 2010 In het Landelijk afvalbeheerplan 2 (LAP-2) is een doelstelling geformuleerd van 60 % nuttige toepassing (totaal bron- en nascheiding) van alle (grof) huishoudelijk afval. De gemeente Drimmelen heeft de doelstelling uit het Landelijk afvalbeheerplan 2 met 69 % bronscheiding al gerealiseerd. Naast de LAP-doelstelling is voor Drimmelen een haalbaar resultaat geformuleerd voor scheiding aan de bron van het totaal aan (grof) huishoudelijk afval in 2015 (74 %). Uitgangspunt bij het vaststellen van dit haalbare resultaat is de mate waarin gft-afval, papier en karton, glas, textiel en kunststof verpakkingen nog in het restafval voorkomen (op basis van de sorteeranalyse) en welk deel hiervan redelijkerwijs nog apart is in te zamelen. Haalbaar resultaat Drimmelen apart ingezameld (= bronscheiding) % Doelstelling LAP-2 nuttige toepassing (= bron- + nascheiding) % Tabel 2 Haalbaar resultaat geformuleerd voor Drimmelen (2015) in relatie tot de doelstelling geformuleerd in het LAP-2 * De CBS-cijfers over 2010 zijn nog niet beschikbaar 4

5 Aanbod huishoudelijk afval en grof huishoudelijk afval In figuur 2 is het totale aanbod huishoudelijk afval en grof huishoudelijk afval per inwoner in 2011 weergegeven. Onder aanbod wordt verstaan het totaal van het ingezamelde restafval plus de gescheiden ingezamelde afvalstromen. Ter vergelijking is het aanbod van 2009 en 2010 weergegeven, alsmede het CBS-gemiddelde voor weinig stedelijke gemeenten grof huishoudelijk afval kilogram per inwoner per jaar huishoudelijk afval totaal overig huishoudelijk afval kunststoffen textiel glas bruikbaar papier gft-afval CBS weinig stedelijke gemeenten 2010 Figuur 2 Aanbod huishoudelijk afval en grof huishoudelijk afval in 2009, 2010 en 2011 in relatie tot CBS gemiddelde Overig huishoudelijk afval bestaat uit: metalen, puin, hout, hygiënisch papier, drankkartons, kca, tapijten, matten, leer, rubber en ondefinieerbaar afval. Optimalisatiemogelijkheden In tabel 3 wordt de hoeveelheid gft, papier, glas, textiel en kunststof verpakkingen weergegeven welke op jaarbasis extra moet worden ingezameld teneinde het voor Drimmelen geformuleerde haalbare resultaat voor scheiding aan de bron van het totaal aan alle (grof) huishoudelijke afvalstoffen te halen (74 % in 2015). 5

6 ton per jaar extra inzameling om berekende haalbaar resultaat te realiseren gft-afval 391 papier 190 glas 50 textiel 33 kunststof verpakkingen 62 totaal 727 Tabel 3 Extra inzameling om haalbaar resultaat 2015 te halen (in ton/jr) In tabel 4 zijn de besparingen op de verwerkingskosten in euro s op jaarbasis weergegeven bij het realiseren van het haalbare resultaat dat voor de gemeente Drimmelen is geformuleerd voor De besparingen worden gerealiseerd door middel van het extra ingezamelde gft, papier en karton, glas, textiel en kunststof verpakkingen dat hierdoor niet meer in de verbrandingsoven terecht komt. Voor het extra ingezamelde gftafval is rekening gehouden met extra composteerkosten. Eventuele extra kosten of opbrengsten voor verwerking van het extra ingezamelde papier, glas, textiel en kunststof verpakkingen zijn in de berekeningen niet meegenomen. Grof huishoudelijk afval is helemaal buiten beschouwing gelaten. Gerekend is met een verbrandingsprijs van 140,06 per ton en een composteerprijs van 45,- per ton (excl. BTW, prijspeil 2012). euro's per jaar * te vermijden verwerkingskosten gft-afval papier glas textiel kunststof verpakkingen totaal * afgerond op 500,- Tabel 4 Besparingen op verwerkingskosten en extra composteerkosten op jaarbasis bij realiseren haalbaar resultaat voor Drimmelen in 2015 (in euro/jr) 6

7 Ontwikkeling in het aanbod van (grof) huishoudelijk afval vanaf 2000 De ontwikkeling tussen 2000 en 2011 laat het effect van de invoering van diftar in 2003 zien. Na 2003 is er een lichte stijging waarneembaar die zich redelijk heeft gestabiliseerd. In 2011 is wederom een lichte stijging waarneembaar die vooral wordt veroorzaakt door een toename van het aanbod tuinafval kilogram per inwoner invoering diftar CBS weinig stedelijk Drimmelen Figuur 1 Ontwikkeling afvalaanbod tussen 2000 en 2011 voor Drimmelen en vergelijkbare gemeenten * * De CBS cijfers over 2011 zijn nog niet beschikbaar 7

8 Inhoudsopgave 1. Inleiding 9 2. Scheidingsdoelstelling tweede Landelijk afvalbeheerplan Samenstelling huishoudelijk restafval Samenstelling restafval in (%) Samenstelling restafval (in kilogram per inwoner per jaar) Resultaat gescheiden inzameling Effect gescheiden inzameling Respons op de gescheiden inzameling Respons op de gescheiden inzameling van gft Respons op de gescheiden inzameling van papier Respons op de gescheiden inzameling van glas Respons op de gescheiden inzameling van textiel Respons op de gescheiden inzameling van kca Respons op de gescheiden inzameling van kunststof verpakkingen Apart ingezameld (grof) huishoudelijk afval Apart ingezameld huishoudelijk afval Apart ingezameld grof huishoudelijk afval Apart ingezameld totaal huishoudelijk afval én grof huishoudelijk afval Aanbod huishoudelijk afval en grof huishoudelijk afval Inzamelresultaat en optimalisatiemogelijkheden Ontwikkeling inzamelresultaat en responscijfers 29 Bijlage 1 Werkwijze 32 Bijlage 2 Kerngegevens gemeente 33 Bijlage 3 Inzamelresultaten Drimmelen 34 8

9 1. Inleiding De gemeente Drimmelen streeft naar optimalisatie van de scheiding van afval en ombuiging van de afvalstroom richting hergebruik. Daartoe wil de gemeente beschikken over betrouwbare informatie aangaande de mate waarin nog herbruikbare componenten in het restafval aanwezig zijn en in hoeverre met de huidige inzamelsystemen de doelstelling voor nuttige toepassing wordt gerealiseerd. Tegen deze achtergrond heeft de gemeente Drimmelen aan Bureau Milieu & Werk BV (Tilburg) gevraagd voor de opzet en de uitvoering van een afvalmonitor / effectmeting, een instrument om zicht te krijgen op de (financiële) optimalisatiemogelijkheden voor het afvalbeheer binnen de gemeenten en de mate waarin beleidsdoelstellingen worden gerealiseerd. De afvalmonitor bestaat uit een sorteeranalyse van het huishoudelijk restafval en monitoring van de inzamelgegevens. Door de gegevens van de sorteeranalyse van het huishoudelijk restafval te koppelen aan de inzamelresultaten kunnen uitspraken worden gedaan over de effectiviteit van de gescheiden inzameling en mogelijkheden tot optimalisatie van het inzamelsysteem (effectmeting). De afvalmonitor heeft betrekking op het jaar Als vergelijking zijn de resultaten over 2009 en 2010 weergegeven. 9

10 leeswijzer In hoofdstuk 2 is het landelijk kader voor het afvalbeleid weergegeven. In hoofdstuk 3 staan de resultaten vermeld van de sorteeranalyse gehouden in mei 2011 (1 e meting) en oktober 2011 (2 e meting). Als vergelijking zijn de resultaten van 2009 en 2010 weergegeven. Hoofdstuk 4 behandelt de inzamelresultaten van de gescheiden ingezamelde afvalstromen in Als vergelijking zijn de inzamelresultaten van 2009 en 2010 weergegeven. Om de effectiviteit van de gescheiden inzameling te bepalen zijn de resultaten van de sorteeranalyse uit 2011 gekoppeld aan de inzamelresultaten van de afzonderlijke deelstromen in 2011 (hoofdstuk 5). Als vergelijking zijn de sorteergegevens uit 2009 en 2010 en de hieraan gekoppelde inzamelcijfers van 2009 en 2010 weergegeven. In hoofdstuk 6 wordt het aanbod huishoudelijk afval en grof huishoudelijk afval geschetst en in hoofdstuk 7 zijn de optimalisatiemogelijkheden weergegeven. In hoofdstuk 8 wordt de ontwikkeling van het inzamelresultaat alsmede de respons van 2000 t/m 2011 weergegeven. 10

11 2. Scheidingsdoelstelling tweede Landelijk afvalbeheerplan De Wet milieubeheer en diverse internationale richtlijnen verplichten Nederland om periodiek een of meerdere afvalbeheerplannen op te stellen. Op is het eerste Landelijk afvalbeheerplan (LAP-1) in werking getreden. De geldingsduur van dat plan was van 2003 tot en met Het tweede LAP is geldig van 2009 tot en met 2015, met een doorkijk tot Scheidingsdoelstelling eerste Landelijk afvalbeheerplan (LAP-1) LAP-1 kende de volgende doelstellingen voor huishoudelijk afval. In 2006 diende minimaal 60 % van het huishoudelijk afval nuttig te worden toegepast, waarbij ervan uitgegaan werd dat 5 % werd gerealiseerd door nascheidingstechnieken. Dit betekent dat gemeenten 55 % bronscheiding dienden te realiseren, waarbij deze doelstelling gedifferentieerd werd naar stedelijkheidsklasse. Weinig stedelijke gemeenten zoals Drimmelen dienden 60 % bronscheiding te realiseren. Bovenstaande betekent dat volgens LAP-1 in 2006 maximaal 40 % van het huishoudelijk afval mocht worden verwijderd (verbranden of storten). Verder kende LAP-1 de verplichting om de volgende stromen huishoudelijk afval gescheiden in te zamelen: gftafval, papier en karton, glas, textiel, elektr(on)ische apparatuur, klein chemisch afval en componenten uit grof huishoudelijk afval. Naast de 55 %-bronscheidingsdoelstelling kende LAP-1 aparte doelstellingen voor bovengenoemde fracties uit het huishoudelijk afval: - gft-afval 55% - papier en karton 75% - glas 90% - textiel 50% - elektr(on)ische apparatuur 90% - klein chemisch afval 90% Scheidingsdoelstelling tweede Landelijk afvalbeheerplan (LAP-2) LAP-2 kent geen gedifferentieerde doelstellingen naar stedelijkheidsklassen meer. Ook zijn er geen aparte doelstellingen meer voor de verschillende fracties uit het huishoudelijk afval. De doelstelling uit LAP-2 luidt: verhogen van de nuttige toepassing van het totaal aan huishoudelijk afval van 51 % in 2006 naar 60 % in Deze 60 % bestaat uit bron- en nascheiding. Dit betekent dat gemeenten een bepaalde mate van vrijheid hebben bij het invullen van het behalen van de doelstelling van 60 %. LAP-2 kent nog wel de verplichting om de zes fracties uit LAP-1 gescheiden in te zamelen. Nieuw in LAP-2 is dat gemeenten vóór 2010 dienen zorg te dragen dat ook kunststof verpakkingsafval uit huishoudens gescheiden wordt ingezameld of via nascheiding uit het huishoudelijk afval wordt gehaald. 11

12 3. Samenstelling huishoudelijk restafval 3.1 Samenstelling restafval in (%) In tabel 3.1 is de samenstelling (%) van het huishoudelijk restafval in de gemeente Drimmelen weergegeven. Het betreft een gemiddelde waarde van de twee metingen in Als vergelijking zijn de gemiddelde sorteerresultaten van 2009 en 2010 weergegeven. Naast deze gegevens wordt een indicatieve waardering gegeven van het aandeel van de verschillende componenten op basis van sorteeranalyses in gemeenten met een vergelijkbare grootte en bebouwing (databank Bureau Milieu & Werk BV). 'Weinig' is een positieve waardering, 'veel' een negatieve waardering. Met betrekking tot klein chemisch afval moet worden aangetekend dat er grote schommelingen in het aandeel kca kunnen optreden als gevolg van de kleine absolute hoeveelheid kca die aanwezig is in het restafval. 12

13 Aandeel in huishoudelijk restafval Drimmelen Component % % % waardering gft-afval 30,3 34,4 35,1 normaal papier en karton 8,8 7,1 10,2 normaal hygiënisch papier 6,2 9,1 11,0 veel drankkartons 3,6 3,7 3,5 veel kunststoffen 28,4 13,8 16,8 normaal glas 2,3 3,1 2,7 normaal metalen 3,6 4,2 2,3 weinig textiel 5,4 7,4 4,5 normaal tot veel puin en keramiek 4,1 3,3 5,2 veel hout 1,9 1,4 1,6 weinig klein chemisch afval 0,1 0,2 0,1 weinig wit- en bruingoed 0,3 1,3 0,2 weinig overig afval 5,1 11,0 7,0 normaal totaal 100,0 100,0 100,0 subanalyse gft-afval tuinafval 1,6 3,7 2,7 snoeiafval 0,1 1,2 0,8 etensresten 28,8 29,7 31,7 subanalyse hygiënisch papier luiers 3,3 5,4 7,5 overig hygiënisch papier 2,9 3,8 3,6 subanalyse kunststoffen petflessen 1,4 ga ga kunststofverpakkingen ga 7,6 8,0 overig kunststof 27,1 6,2 8,7 ga = geen analyse Tabel 3.1 Samenstelling restafval Drimmelen Toelichting 2011: - Hygiënisch papier bevat een grote fractie luiers. - Textiel bevat een grote hoeveelheid kleding. - Kca bevat 7 batterijen en een strip medicijnen. - Wit- en bruingoed bevat een haardroger en draagbare cd-speler. 13

14 3.2 Samenstelling restafval (in kilogram per inwoner per jaar) In figuur 3.1 is het resultaat van de sorteeranalyse van het restafval (2011) gerelateerd aan de hoeveelheid huishoudelijk restafval die in 2011 werd ingezameld per inwoner in de gemeente Drimmelen. Als vergelijking is de samenstelling van het restafval in 2009 en 2010 weergegeven overig huishoudelijk afval kilogram per inwoner per jaar kunststoffen textiel glas bruikbaar papier gft-afval Figuur 3.1 Samenstelling huishoudelijk restafval 2009, 2010 en 2011 in kilogram per inwoner. Overig huishoudelijk afval bestaat uit: metalen, puin, hout, hygiënisch papier, drankkartons, kca, tapijten, matten, leer, rubber en ondefinieerbaar afval. 14

15 4. Resultaat gescheiden inzameling In tabel 4.1 is aangegeven hoeveel gft-afval, papier, glas, textiel, kunststof verpakkingen en kca gescheiden is ingezameld in Als vergelijking is het inzamelresultaat van 2009 en 2010 weergegeven. Het inzamelresultaat is afgezet tegen het landelijk gemiddelde inzamelresultaat in 2010 * voor vergelijkbare weinig stedelijke gemeenten. inzamelresultaat in kg per inwoner CBS weinig stedelijk 2010 gft papier glas textiel 3,2 2,9 2,9 4,9 kunststof verpakkingen 3,0 11,9 12,6 7,8 kca 2,06 2,15 2,15 1,40 Tabel 4.1 Inzamelresultaat gft-afval en droge componenten (2009, 2010 en 2011) in relatie tot CBS gemiddelde 2010 De inzamelcijfers geven geen volledig beeld over hoe goed of slecht een gemeente presteert met betrekking tot afvalscheiding. Uitgedrukt in kilogram per inwoner zamelt de gemeente Drimmelen minder papier in dan gemiddeld in vergelijkbare weinig stedelijke gemeenten. Of deze score goed of slecht is kan echter pas worden bepaald als ook bekend is hoeveel papier er nog in het huishoudelijk restafval terechtkomt. De ingezamelde hoeveelheid papier en het aandeel papier in het huishoudelijk restafval bij elkaar opgeteld vormen de totaal vrijkomende hoeveelheid papier (dit kan sterk verschillen per gemeente). Zo kan worden berekend hoeveel procent van alle vrijkomende papier apart wordt ingezameld (de respons). In het volgende hoofdstuk worden deze responsberekeningen gemaakt voor gft-afval, papier, glas, textiel kunststof en kca. Zo blijkt dat er in Drimmelen per inwoner in totaal 85 kilogram papier vrijkomt (71 kilogram apart en 14 kilogram in het huishoudelijk restafval). Voor kunststof verpakkingen kon in 2009 geen responsberekening gemaakt worden omdat bij de sorteeranalyses niet specifiek gekeken is naar het aandeel kunststof verpakkingen in het restafval. In 2010 en 2011 is deze analyse wel gemaakt. * De CBS-cijfers over 2010 zijn nog niet beschikbaar. 15

16 5. Effect gescheiden inzameling 5.1 Respons op de gescheiden inzameling In de paragrafen tot en met is de respons op de inzameling van respectievelijk gft, papier, glas, textiel, kunststof verpakkingen en kca weergegeven. Dit is derhalve hoeveel van elke afvalstroom apart wordt ingezameld (inzamelcijfers 2011) ten opzichte van de totale aanwezige hoeveelheid in het huishoudelijk afval (sorteercijfers 2011). De respons op de papierinzameling is berekend op basis van het papier dat voor hergebruik geschikt is. De responscijfers zijn vergeleken met de responscijfers van 2009 en Voor Drimmelen is een waardering gegeven van de respons op de inzameling van gftafval, papier, glas, textiel en kca op basis van een vergelijking met resultaten in vergelijkbare weinig stedelijke gemeenten. Als referentie is gebruik gemaakt van het databestand van Bureau Milieu & Werk BV (het CBS heeft deze gegevens niet). Het betreft de gegevens 2009 en 2010 van 16 weinig stedelijke gemeenten. De gegevens over 2011 zijn nog niet volledig beschikbaar (van de meeste gemeenten heeft Bureau Milieu & Werk BV nog geen inzamelcijfers van 2011). Een waardering met normaal betekent dat de meeste vergelijkbare weinig stedelijke gemeenten deze responsscore realiseren. Een waardering met laag betekent dat het beter kan, de meeste vergelijkbare weinig stedelijke gemeenten realiseren een hogere responsscore. Een waardering met hoog betekent dat het goed gaat en de meeste vergelijkbare weinig stedelijke gemeenten een lagere responsscore realiseren. 16

17 5.1.1 Respons op de gescheiden inzameling van gft Uit de inzamelresultaten blijkt dat in 2011 per inwoner in de gemeente Drimmelen 92 kilogram gft apart wordt ingezameld. Uit de sorteeranalyse blijkt dat er nog 49 kilogram gft in het restafval aanwezig is. Totaal komt er per inwoner 141 kilogram gft per jaar vrij, waarvan 65 % (= 92 kilogram per inwoner) apart wordt ingezameld. 35 % (= 49 kilogram per inwoner) komt nog in het restafval terecht (zie figuur 5.1). Het responsresultaat is afgezet tegen het gemiddelde resultaat in vergelijkbare weinig stedelijke gemeenten (databestand Bureau Milieu & Werk BV). Uit de vergelijking blijkt dat Drimmelen met 65 % een hoge responsscore voor gft-afval realiseert. kilogram per inwoner 67% 67% % % apart ingezameld gft-afval gft-afval in restafval BMW weinig stedelijk 2010 Figuur 5.1 Respons op de gescheiden inzameling van gft-afval 17

18 5.1.2 Respons op de gescheiden inzameling van papier In 2011 is 83 % (= 71 kilogram per inwoner) van alle papier apart ingezameld (zie figuur 5.2). 17 % (= 14 kilogram per inwoner) verdwijnt nog in het restafval. Uit de vergelijking met het gemiddelde resultaat uit het databestand van Bureau Milieu & Werk BV blijkt dat dit een normale score is voor een weinig stedelijke gemeente. 84% 88% 83% 79% kilogram per inwoner apart ingezameld papier papier in restafval BMW weinig stedelijk 2010 Figuur 5.2 Respons op de gescheiden inzameling van papier en karton 18

19 5.1.3 Respons op de gescheiden inzameling van glas In 2011 is 87 % (= 26 kilogram per inwoner) van alle glas apart ingezameld (zie figuur 5.3). 13 % (= 4 kilogram per inwoner) verdwijnt nog in het restafval. Uit de vergelijking met het gemiddelde resultaat uit het databestand van Bureau Milieu & Werk BV blijkt dat dit een normale score is voor een weinig stedelijke gemeente. 89% 86% 87% 81% kilogram per inwoner apart ingezameld glas glas in restafval BMW weinig stedelijk 2010 Figuur 5.3 Respons op de gescheiden inzameling van glas 19

20 5.1.4 Respons op de gescheiden inzameling van textiel In 2011 is 32 % (= 2,9 kilogram per inwoner) van alle textiel apart ingezameld (zie figuur 5.4). 68 % (= 6,2 kilogram per inwoner) verdwijnt nog in het restafval. Uit de vergelijking met het gemiddelde resultaat uit het databestand van Bureau Milieu & Werk BV blijkt dat dit een lage score is voor een weinig stedelijke gemeente. kilogram per inwoner 27% 32% 22% 3,2 2,9 2,9 8,4 10,0 6,2 35% 4,4 8,1 apart ingezameld textiel textiel in restafval BMW weinig stedelijk 2010 Figuur 5.4 Respons op de gescheiden inzameling van textiel 20

21 5.1.5 Respons op de gescheiden inzameling van kca In 2011 is 94 % (= 2,15 kilogram per inwoner) van alle kca apart ingezameld (zie figuur 5.5). Uit de vergelijking met het gemiddelde resultaat uit het databestand van Bureau Milieu & Werk BV blijkt dat dit een hoge score is voor een weinig stedelijke gemeente. 93% 91% 94% 86% kilogram per inwoner 2,06 2,15 2,15 0,20 0,16 0,14 1,78 0,30 apart ingezameld kca kca in restafval BMW weinig stedelijk 2010 Figuur 5.5 Respons op de inzameling van kca 21

22 5.1.6 Respons op de gescheiden inzameling van kunststof verpakkingen In 2011 is 53 % (= 12,6 kilogram per inwoner) van alle kunststof verpakkingen apart ingezameld (zie figuur 5.5). Uit de vergelijking met het gemiddelde resultaat uit het databestand van Bureau Milieu & Werk BV blijkt dat dit een hoge score is voor een weinig stedelijke gemeente. 54% 53% kilogram per inwoner 11,9 12,6 10,2 11,2 26% 5,6 apart ingezamelde kunststof verpakkingen kunststof verpakkingen in restafval 15, BMW weinig stedelijk 2010 Figuur 5.5 Respons op de inzameling van kunststof verpakkingen 22

23 5.2 Apart ingezameld (grof) huishoudelijk afval Apart ingezameld huishoudelijk afval In Drimmelen is in 2011 met het apart inzamelen van gft, papier, glas, textiel, kunststof verpakkingen en kca per inwoner 207 kilogram apart ingezameld voor hergebruik. Aan restafval had elke inwoner gemiddeld 140 kilogram. De totaal vrijkomende hoeveelheid afval bedraagt 347 kilogram per inwoner (= ). Dit betekent dat 60 % (= 207 kilogram per inwoner) apart is ingezameld. (zie figuur 5.6). In vergelijkbare gemeenten ligt dit percentage op 54 % (CBS 2010). 57% 61% 60% 54% kilogram per inwoner apart ingezameld huishoudelijk afval huishoudelijk restafval CBS weinig stedelijke gemeenten 2010 Figuur 5.6 Apart ingezameld huishoudelijk afval 23

24 5.2.2 Apart ingezameld grof huishoudelijk afval In Drimmelen wordt 90 % (= 131 kilogram per inwoner) van alle grof huishoudelijk afval apart ingezameld en is beschikbaar voor hergebruik (zie figuur 5.7). De stijging van de apart ingezamelde hoeveelheid heeft te maken met een toename van het aanbod grof tuinafval (snoeihout). In vergelijkbare gemeenten ligt dit percentage op 80 % (CBS 2010). 88% 90% 88% 80% kilogram per inwoner apart ingezameld grof huishoudelijk afval grof restafval CBS weinig stedelijke gemeenten 2010 Figuur 5.7 Apart ingezameld grof huishoudelijk afval 24

25 5.2.3 Apart ingezameld totaal huishoudelijk afval én grof huishoudelijk afval In Drimmelen wordt 69 % van het totaal aan huishoudelijk afval en grof huishoudelijk afval apart ingezameld en is beschikbaar voor hergebruik. In vergelijkbare gemeenten ligt dit percentage op 61 % (CBS 2010). 65% 68% 69% 61% kilogram per inwoner apart ingezameld huishoudelijk afval én grof huishoudelijk afval (grof)restafval CBS weinig stedelijke gemeenten 2010 Figuur 5.8 Apart ingezameld totaal huishoudelijk afval én grof huishoudelijk afval De landelijke doelstelling van 60 % nuttige toepassing wordt door Drimmelen ruim gehaald. 25

26 6. Aanbod huishoudelijk afval en grof huishoudelijk afval In figuur 6.1 is het totale aanbod huishoudelijk afval en grof huishoudelijk afval per inwoner in 2011 weergegeven. Onder aanbod wordt verstaan het totaal van het ingezamelde restafval plus de gescheiden ingezamelde afvalstromen. Ter vergelijking is het aanbod van 2009 en 2010 weergegeven, alsmede het CBS-gemiddelde voor weinig stedelijke gemeenten in voorbeeld-berekening aanbod gft gemeente Drimmelen in 2011: gescheiden ingezameld aandeel in restafval totaal 92 kg/inw/j 49 kg/inw/j 141 kg/inw/j grof huishoudelijk afval kilogram per inwoner per jaar huishoudelijk afval totaal overig huishoudelijk afval kunststoffen textiel glas bruikbaar papier gft-afval CBS weinig stedelijke gemeenten 2010 Figuur 6.1 Aanbod huishoudelijk afval en grof huishoudelijk afval. Overig huishoudelijk afval bestaat uit: metalen, puin, hout, hygiënisch papier, drankkartons, kca, tapijten en matten, leer, rubber en ondefinieerbaar afval. 26

27 7. Inzamelresultaat en optimalisatiemogelijkheden In tabel 7.1 is voor 2015 (einddatum LAP-2) een haalbaar resultaat geformuleerd voor scheiding aan de bron van het totaal aan alle (grof) huishoudelijk afval. Uitgangspunt bij het vaststellen van dit haalbaar resultaat is de mate waarin gft-afval, papier en karton, glas, textiel en kunststof verpakkingen nog in het restafval voorkomen (op basis van de sorteeranalyse) en welk deel hiervan redelijkerwijs nog apart is in te zamelen. Er is geen onderzoek gedaan naar de samenstelling van het grof restafval. Bij het berekenen van het haalbaar resultaat wordt dan ook uitgegaan van de in Drimmelen reeds gerealiseerde bronscheiding van 90 % scheiding aan de bron. De doelstelling uit het LAP-2 voor weinig stedelijke gemeenten van 60 % nuttige toepassing voor huishoudelijk afval én grof huishoudelijk afval is in Drimmelen al gerealiseerd. gegevens in kg per inwoner huishoudelijk afval (hha) Resultaat Drimmelen 2011 Haalbaar resultaat Drimmelen 2015 restafval gft-afval papier glas textiel 2,9 4,1 kca 2,2 2,2 kunststof verpakkingen 12,6 14,9 totaal hha apart ingezameld hha 60% 68% grof huishoudelijk afval (gha) grof restafval apart ingezameld totaal gha apart ingezameld hha 90% 90% totaal hha en gha apart ingezameld hha en gha 69% 74% Tabel 7.1 Haalbaar resultaat gescheiden inzameling alle (grof) huishoudelijk afval voor Drimmelen * 27

28 In tabel 7.2 wordt de hoeveelheid weergegeven welke op jaarbasis extra moet worden ingezameld teneinde het gemeentelijke haalbare resultaat voor 2015 te realiseren (zie tabel 7.2) ton per jaar extra inzameling om berekende haalbaar resultaat te realiseren gft-afval 391 papier 190 glas 50 textiel 33 kunststof verpakkingen 62 totaal 727 Tabel 7.2 Extra inzameling om haalbaar resultaat in 2015 te realiseren (in ton/jr) In tabel 7.3 zijn de besparingen op de verwerkingskosten in euro s op jaarbasis weergegeven bij het realiseren van het haalbaar resultaat dat voor de gemeente Drimmelen is geformuleerd voor De besparingen worden gerealiseerd door middel van het extra ingezamelde gft, papier en karton, glas, textiel en kunststof verpakkingen dat hierdoor niet meer in de verbrandingsoven terecht komt. Voor het extra ingezamelde gft-afval is rekening gehouden met extra composteerkosten. Eventuele extra kosten of opbrengsten voor verwerking van het extra ingezamelde papier, glas, textiel en kunststof verpakkingen zijn in de berekeningen niet meegenomen. Grof huishoudelijk afval is helemaal buiten beschouwing gelaten. Gerekend is met een verbrandingsprijs van 140,06 per ton en een composteerprijs van 45,- per ton (excl. BTW, prijspeil 2012). euro's per jaar * te vermijden verwerkingskosten gft-afval papier glas textiel kunststof verpakkingen totaal * afgerond op 500,- Tabel 7.3 Besparingen op verwerkingskosten en extra composteerkosten op jaarbasis bij realiseren haalbaar resultaat (in euro/jr) 28

29 8. Ontwikkeling inzamelresultaat en responscijfers In de gemeente Drimmelen is de hoeveelheid restafval sterk gedaald in 2003 (start diftar). Sinds 2009 laat de hoeveelheid restafval een dalende lijn zien en in 2011 stijgt het weer licht. De daling is voor een deel verklaarbaar door de gescheiden inzameling van kunststof verpakkingen. Dit kan echter niet het gehele effect verklaren kilogram per inwoner invoering diftar CBS weinig stedelijk Drimmelen Figuur 8.1 Ontwikkeling hoeveelheid restafval tussen 2000 en 2011 voor Drimmelen en vergelijkbare gemeenten Vóór 2003 zamelt Drimmelen veel meer gft-afval in dan gemiddeld in vergelijkbare gemeenten, terwijl het ná 2003 (start diftar) iets minder is dan in vergelijkbare gemeenten kilogram per inwoner invoering diftar CBS weinig stedelijk Drimmelen Figuur 8.2 Ontwikkeling hoeveelheid gft-afval tussen 2000 en 2011 voor Drimmelen en vergelijkbare gemeenten 29

30 De hoeveelheid papier is in vergelijkbare gemeenten constant tussen 2000 en In Drimmelen stijgt de ingezamelde hoeveelheid jaarlijks tot in 2006, daarna is een lichte daling te zien. Na 2007 blijft het redelijk gelijk kilogram per inwoner CBS weinig stedelijk Drimmelen 60 invoering diftar Figuur 8.3 Ontwikkeling hoeveelheid papier tussen 2000 en 2011 voor Drimmelen en vergelijkbare gemeenten Het inzamelresultaat voor tuinafval stijgt licht in vergelijkbare gemeenten is in Drimmelen een sterk afwijkend inzamelcijfer. Vanaf 2001 stijgt de hoeveelheid jaarlijks. De sterke stijging vanaf 2003 is mogelijk een gevolg van het afnemende inzamelresultaat voor gft-afval. In 2011 is een flinke stijging te zien kilogram per inwoner invoering diftar CBS weinig stedelijk Drimmelen Figuur 8.4 Ontwikkeling hoeveelheid tuinafval tussen 2000 en 2011 voor Drimmelen en vergelijkbare gemeenten 30

31 In Drimmelen daalt de ingezamelde hoeveelheid (grof) huishoudelijk afval sterk in 2003 (de invoering van diftar). Vanaf 2004 neemt de hoeveelheid weer toe, maar sinds 2007 is weer een lichte daling waarneembaar en in 2011 weer een stijging kilogram per inwoner invoering diftar CBS weinig stedelijk Drimmelen Figuur 8.5 Ontwikkeling hoeveelheid hha en gha tussen 2000 en 2011 voor Drimmelen en vergelijkbare gemeenten Figuur 8.6 laat de respons van de verschillende afvalstromen zien. In 2004 zijn geen sorteeranalyses uitgevoerd en kon derhalve geen respons worden berekend. 95% 85% 75% respons 65% 55% 45% gft-afval papier en karton glas textiel kca 35% 25% 15% Figuur 8.6 Ontwikkeling van de respons op de afvalinzameling tussen 2002 en 2011 voor Drimmelen en vergelijkbare gemeenten 31

32 Bijlage 1 Werkwijze De gemeente Drimmelen is als één onderzoeksgebied gedefinieerd. Omdat het fysiek onmogelijk is om het restafval van alle huishoudens uit een onderzoeksgebied te sorteren is telkens een steekproefmonster genomen. Dit steekproefmonster dient voldoende representatief te zijn voor het betreffende onderzoeksgebied. Dat wil zeggen dat het afval dat wordt ingezameld ten behoeve van de sortering een afspiegeling is van het restafval dat in dit gebied wordt aangeboden. Een dergelijke representatieve hoeveelheid huishoudelijk afval wordt verkregen door steekproefsgewijs inzamelmiddelen met restafval in te zamelen. De grootte van de steekproef dient zodanig te zijn dat toevalligheden een geringe invloed op het totale resultaat hebben. De grootte van het steekproefmonster is afhankelijk van het inzamelmiddel. De steekproef is representatief wanneer ca. 750 kg in het proefgebied op basis van systematische steekproeftrekking afval wordt ingezameld. In Drimmelen staat dit gelijk aan de inhoud van 40 minicontainers. Op deze wijze worden verschillen tussen straten, in woonsituatie en voorkeuren uitgeschakeld en een representatief beeld verkregen van het geselecteerde gebied. De metingen zijn gedurende een periode van een jaar twee keer uitgevoerd (mei en oktober 2011). Dit is om seizoensinvloeden en toevalligheden zoveel mogelijk te neutraliseren. Uit elk ingezameld steekproefmonster restafval is twee keer een sorteermonster getrokken van circa 375 kilogram. In onderstaande tabel is aangegeven welke hoeveelheden bij de metingen zijn gesorteerd. in kilogram Drimmelen 11 mei oktober totaal gesorteerd

33 Bijlage 2 Kerngegevens gemeente Algemeen aansluitingen bezetting inwoners woning gemiddelde 2011 Drimmelen ,4 Inzamelmodel huishoudelijk afval - laagbouw: 240 liter minicontainers alternerend - hoogbouw: 40 liter emmer/ verzamelcontainers - laagbouw: 140 liter minicontainers mei t/m okt wekelijks buitengebied op afroep - hoogbouw: 25 liter emmer/ verzamelcontainers mei t/m okt wekelijks - 10 scholen en verenigingen 1x per maand - inwoners per glasbak: inwoners per locatie: inwoners per textielcontainer: inwoners per locatie: aan huis door KIN (Kleding Inzameling Nederland) 2 x per jaar - plastic heroeszak 1x per 4 weken - kca-depot op milieustraat - aan huis door gemeente 1x per maand op afroep - aan huis op afroep door krinloopcentrum Emmaus - milieustraat (op zaterdag geen asbest) restafval gft-afval papier glas textiel kunststof ma-vrij za grof afval aan huis door gemeente, tegen betaling 1x per maand op afroep - tuinafval aan huis door gemeente, tegen betaling 1x maand op afroep - WEB aan huis door gemeente, gratis 1x per 2 weken kca herbruikbare goederen grof afval 33

34 Bijlage 3 Inzamelresultaten Drimmelen In onderstaande tabel is de afvalverwijdering van de gemeente Drimmelen in beeld gebracht. Het betreft de jaren 2009 t/m Huishoudelijk afval (hha) (ton) (kg aans) (kg inw) (ton) (kg aans) (kg inw) (ton) (kg aans) (kg inw) restafval ,6 155, ,5 135, ,5 139,7 gft-afval ,8 97, ,1 93, ,3 91,6 papier ,7 70, ,4 72, ,8 71,4 glas ,3 27, ,2 25, ,8 26,2 kunststof verpakkingen 80 7,1 3, ,4 11, ,1 12,6 textiel 84 7,5 3,2 76 6,8 2,9 77 6,9 2,9 totaal droge componenten ,6 104, ,8 113, ,6 113,0 kca (incl. chemocar) 55 4,9 2,1 57 5,1 2,2 57 5,2 2,2 totaal huishoudelijk afval ,9 360, ,5 343, ,6 346,5 verschil (%) -0,5 % -4,4 % -0,5 % -4,5 % -3,9 % -4,5 % 0,8 % 1,4 % 0,7 % apart ingezameld (%) 56,7% 60,7% 59,7% Grof huishoudelijke afvalstoffen (gha) inzameling aan huis grof tuinafval ,6 15, ,4 17, ,0 25,1 totaal aan huis ,6 15, ,4 17, ,0 25,1 milieustraat en kringloopbedrijf restafval ,3 14, ,4 14, ,8 14,5 herbruikbare goederen 37 3,3 1,4 34 3,0 1,3 8 0,7 0,3 snoeihout ,3 61, ,1 62, ,9 74,7 vlak glas 27 2,4 1,0 24 2,1 0,9 8 0,7 0,3 koel- en vrieskasten 10 0,9 0,4 0 0,0 0,0 0 0,0 0,0 overig wit- en bruingoed 0 0,0 0, ,7 6, ,3 6,4 WEB,groot 1 0,1 0,0 0 0,0 0,0 0 0,0 0,0 Web,klein 26 2,3 1,0 0 0,0 0,0 0 0,0 0,0 Web, Tv's 17 1,5 0,7 0 0,0 0,0 0 0,0 0,0 ICT-apparatuur 69 6,1 2,6 0 0,0 0,0 0 0,0 0,0 asbest 22 2,0 0,8 25 2,2 0,9 28 2,5 1,1 bouw- en sloopafval 93 8,3 3,5 80 7,2 3,0 85 7,6 3,2 hout bewerkt (B+C) ,3 9, ,4 9, ,4 9,4 dakleer 21 1,9 0,8 14 1,3 0,5 24 2,2 0,9 puin ,8 6, ,1 5, ,0 5,8 afgewerkte olie 9 0,8 0,3 7 0,6 0,2 8 0,7 0,3 accu's 10 0,9 0,4 8 0,7 0,3 0 0,0 0,0 autobanden 4 0,3 0,1 3 0,2 0,1 0 0,0 0,0 kadavers 0 0,0 0,0 0 0,0 0,0 0 0,0 0,0 metalen ,8 5, ,7 4, ,8 4,1 totaal milieustraat en kringloopbedrijf ,3 110, ,7 110, ,6 121,0 totaal grof huisafval ,9 125, ,2 127, ,6 146,0 verschil (%) -2,5 % -6,3 % -2,5 % 1,5 % 2,1 % 1,5 % 15,0 % 15,7 % 15,0 % apart ingezameld (%) 88,1% 88,3% 90,0% totaal hha + gha ,8 485, ,6 470, ,2 492,5 verschil (%) -1,0 % -4,9 % -1,0 % -2,9 % -2,4 % -2,9 % 4,6 % 5,2 % 4,6 % apart ingezameld (%) 64,8% 68,2% 68,7% 34