Programmarekening.

Transcriptie

1 Programmarekening

2

3 Inhoudsopgave 1 Inleiding / samenvatting Inleiding Samenvatting Programmaplan Programma Plannen Programma Watersysteem Programma Veiligheid Programma Zuiveren Programma Instrumenten Programma Bestuur, externe communicatie en belastingen Programma Bedrijfsvoering Overige paragrafen Ontwikkelingen en uitgangspunten Incidentele opbrengsten en kosten Onttrekkingen aan overige bestemmingsreserves en voorzieningen Waterschapsbelastingen Het weerstandsvermogen Risico's De financiering Rentevisie, de treasuryfunctie en de uitvoering van het treasurybeleid Liquiditeitspositie Treasurybeheer Verbonden partijen Bedrijfsvoering EMU-saldo Topinkomens Waterschapsbedrijf Limburg Relatie Begroting Geldstroom Reservepositie Belastingsamenwerking Gemeenten en Waterschappen Relatie Begroting / begrotingswijzigingen Geldstroom Reservepositie Waterschap Roer en Overmaas /

4 6 Balans met toelichting Balans Indeling en waardering balansposten Vaste activa Vlottende activa Uitzettingen met een looptijd korter dan een jaar Liquide middelen Kortlopende vorderingen Overlopende activa Vaste passiva Eigen vermogen Voorzieningen Vaste schulden Vlottende passiva Netto vlottende schulden Overlopende passiva Niet in de balans opgenomen verplichtingen Exploitatierekening naar programma s Programma plannen Programma watersysteem Programma veiligheid Programma zuiveren Programma instrumenten Programma bestuur, externe communicatie en belastingen Programma bedrijfsvoering Investeringskredieten Exploitatierekening naar kostendragers Kostentoerekening Kostendrager Dekkingsmiddelen Realisatie kostendragers 2013 versus gewijzigde begroting Exploitatierekening naar kosten en opbrengsten Toelichting op kosten Toelichting op opbrengsten Exploitatieresultaat Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Voorstellen Programmarekening 2013

5 Deel III Bijlagen Bijlage A Bijlage B Bijlage C Bijlage D Bijlage E Bijlage F Bijlage G Bijlage H Bijlage I Bijlage J Bijlage K Vaste Activa Reserves en voorzieningen Vaste schulden Personeelslasten Berekening van het rente-omslagpercentage Kostenverdeelstaat Begroting WBL en BsGW Programma s en beleidsproducten Treasury Opbouw EMU-saldo Meerjarig investeringsplan Waterschap Roer en Overmaas /

6 6 Programmarekening 2013

7 1 Inleiding / samenvatting 1.1 Inleiding Hierbij bieden wij u de programmarekening 2013 aan waarin verantwoording wordt afgelegd over de opgaven waarvoor het waterschap in het verslagjaar is geplaatst. Het jaar 2013 is ondanks dat de economische situatie in Nederland geen significante verbetering heeft laten zien voor ons waterschap beleidsmatig en financieel gezien naar tevredenheid verlopen. Ook het investeringsniveau is ruimschoots gehaald. Zo blijft de inzet van de egalisatiereserve ontwikkeling waterschapslasten watersysteemheffing beperkt en is de toevoeging aan de egalisatiereserve ontwikkeling waterschapslasten zuiveringsheffing in het verslagjaar hoger dan verwacht. In deze programmarekening kunt u lezen hoe wij invulling hebben gegeven aan de beleidsvoornemens in het verslagjaar. Naast de inleiding en samenvatting, bestaat de programmarekening uit drie onderdelen, te weten Deel I: Het Jaarverslag o Programmaverantwoording o De paragrafen o Relatie met Waterschapsbedrijf Limburg (WBL) o Relatie met Belastingsamenwerking Gemeenten en Waterschappen (BsGW) Deel II: De jaarrekening o De balans met toelichting o Exploitatierekening naar programma s o Exploitatierekening naar kostendragers o Exploitatierekening naar kosten en opbrengsten o De controleverklaring o Voorstel tot vaststelling van de jaarrekening inclusief bestemming van het resultaat Deel III: De bijlagen Jaarverslag Het jaarverslag begint met een financiële verantwoording van de uitvoering van het programmaplan bestaande uit de netto kosten per programma. Verder wordt in de programmaverantwoording ingegaan op drie vragen: Wat hebben we bereikt Onder wat hebben we bereikt wordt verantwoording afgelegd over de wijze waarop in het verslagjaar de gestelde doelen zijn gerealiseerd. Wat hebben we gedaan De teksten wat hebben we gedaan vermelden wat we gedaan hebben om datgene te bereiken wat we bereikt hebben. Voor zover kwantificeerbaar wordt een en ander door middel van kengetallen nader toegelicht. Wat kost het In dit onderdeel wordt de financiële realisatie in het verslagjaar gecomprimeerd weergegeven en wordt de afwijking ten opzichte van de gewijzigde begroting gepresenteerd. Daarnaast zijn in het jaarverslag de verplichte paragrafen volgens de Bepalingen Beleidsvoorbereiding en Verantwoording Waterschappen (BBVW) opgenomen. Hierin wordt ingegaan op de ontwikkelingen gedurende het verslagjaar, de incidentele kosten en opbrengsten en de onttrekkingen aan de overige bestemmingsreserves en voorzieningen. Waterschap Roer en Overmaas /

8 Ook wordt aandacht besteed aan de waterschapsbelastingen, het weerstandsvermogen en de financiering. Verder worden de (eventuele) verbonden partijen toegelicht en komt de bedrijfsvoering aan de orde. Tot slot wordt het EMU saldo nog in beeld gebracht en aandacht besteed aan de topinkomens zoals voorgeschreven in de Wet Normering Topfunctionarissen publieke en semipubliek sector (WNT). Jaarrekening De jaarrekening vormt de basis voor de controleverklaring en is door de accountant onderzocht op getrouwheid en rechtmatigheid. De jaarrekening betreft het cijfermatige deel van de programmarekening en is opgesteld in overeenstemming met de landelijke beleid- en beheerproducten (BBP) structuur. De BBP-opzet bestaat onder meer uit een systematiek van doorberekening van overheadkosten. Ook maken de controleverklaring en het voorstel tot vaststelling van de jaarrekening inclusief de bestemming van het rekeningresultaat deel uit van de jaarrekening. Verder omvat de jaarrekening de balans per 31 december Hoofdstuk 6 geeft de balanspositie van het waterschap per 31 december 2013 weer, met een nadere uiteenzetting per afzonderlijke balanspost. In de jaarrekening wordt ook ingegaan op de financiële realisatie van de programma s. Het zwaartepunt van de beleidsmatige aspecten is opgenomen in het jaarverslag terwijl de presentatie op de financiële aspecten een plek krijgt in de jaarrekening. Tot slot wordt nog ingegaan op de kostendragers (lees taken) en kosten en opbrengsten en wordt een korte analyse gegeven van de gewijzigde begroting 2013 versus realisatie. Bijlagen In deel III zijn de bijlagen en het meerjarig investeringsplan (MIP) inclusief de af te sluiten projecten opgenomen. In het MIP wordt de realisatie versus de raming van de investeringsprojecten weergegeven. Daarnaast wordt aangegeven welke projecten zijn afgerond en financieel worden afgesloten. In totaliteit zijn elf bijlagen bijgevoegd, waaronder de staat van vaste activa, reserves en voorzieningen, vaste schulden en personeelslasten. 8 Programmarekening 2013

9 1.2 Samenvatting In deze paragraaf wordt op hoofdlijnen het resultaat van de exploitatie op programma- en kostensoortenniveau gepresenteerd evenals de investeringen. Verder wordt een korte toelichting op beide onderdelen ten opzichte van de gewijzigde begroting 2013 gegeven. Ten slotte wordt nog een overzicht gepresenteerd met de belangrijkste cijfers van ons waterschap. Exploitatie op programmaniveau Het beleid kan op programmaniveau op basis van de netto kosten in het verslagjaar als volgt worden weergegeven. Programma 2013 Realisatie Plannen Watersysteem Veiligheid Zuiveren Instrumenten Bestuur, externe communicatie en belastingen Bedrijfsvoering - Programmatotaal Onvoorzien Waterschapsbedrijf Limburg Resultaat 2012 Waterschapsbedrijf Limburg Goodw ill toetreders BsGW Onttrekking voorziening TAX-i Totaal netto kosten Opbrengst w aterschapsbelastingen, inclusief kw ijtschelding en oninbaarverklaringen Exploitatieresultaat Voor een nadere toelichting op de programma's wordt verwezen naar hoofdstuk 2. Exploitatie op kostensoortenniveau Omdat in de jaarrekening de verschillen ten opzichte van de gewijzigde begroting 2013 op kostensoortenniveau worden verklaard kan het resultaat van de jaarrekening volgens de indeling van de kostensoorten als volgt worden weergegeven. Kosten / Opbrengsten 2013 Realisatie Kosten Opbrengsten Exploitatieresultaat Het totaal van de kosten en opbrengsten over 2013 resulteert in een positief resultaat van Ten opzichte van de gewijzigde begroting zijn, afgerond op duizendtallen, de kosten met afgenomen en de opbrengsten toegenomen met Waterschap Roer en Overmaas /

10 In totaliteit is sprake van een daling van de kosten met 5,2% en een stijging van de opbrengsten met 0,03%. Kosten en opbrengsten realisatie 2013 versus gewijzigde begroting 2013 Onderstaand zijn de voornaamste afwijkingen van de kosten en de opbrengsten ten opzichte van de gewijzigde begroting 2013 weergegeven en kort toegelicht. Kosten (afgerond op 1.000) Bedrag Rente en afschrijvingen Personeelslasten Goederen en diensten van derden Bijdragen aan derden Toevoegingen aan voorzieningen Onvoorzien De post rente en afschrijving is afgenomen omdat de berekende rente over de eigen financieringsmiddelen (lees interne rentelasten) achterwege is gebleven als gevolg van de neerwaartse bijstelling van het rentepercentage door de renteontwikkeling op de financiële markten. De afschrijvingskosten zijn door een hoger gerealiseerd investeringsniveau daarentegen toegenomen. De personeelslasten zijn, ondanks de stijging van de sociale lasten door de hogere werkelijke premiepercentages ten opzichte van de in de raming gehanteerde percentages, als gevolg van een lagere dan geraamde personeelssterkte afgenomen. De goederen en diensten van derden zijn lager door de afname van het onderhoud derden, leasekosten bedrijfsauto s en adviezen derden. Daarnaast dalen de kosten van afrasteringen, projectborden, werkmaterieel en hard- en software eveneens. De hogere bijdrage aan derden is een gevolg van de overschrijding op de uitgaven die gemoeid zijn met de stimuleringsregeling afkoppelen verhard oppervlak. Van de geraamde uitgaven voor de stimuleringsregeling aanpak riooloverstorten daarentegen is geen gebruik gemaakt. Ook is een bijdrage verstrekt aan Waterschap Peel en Maasvallei (WPM) in de verevening van het aantal vervuilingseenheden per 31 december 2013 De stijging van de toevoegingen aan de voorzieningen is een gevolg van de toevoeging aan de voorziening pensioen- en uitkeringsverplichtingen die niet was voorzien. De post onvoorzien is niet aangewend. Opbrengsten (afgerond op 1.000) Bedrag Financiële baten Personele baten Goederen en diensten aan derden Bijdragen van derden Waterschapsbelastingen Interne verrekeningen De financiële baten zijn afgenomen door de lagere opbrengst van de interne rente als gevolg van de neerwaartse bijstelling van het rentepercentage door de renteontwikkeling op de financiële markten. De personele baten zijn gedaald door een lagere bijdrage van de Uitkeringsinstantie voor Werknemers Verzekeringen (UWV) in de kosten van zwangerschap en ziekte. De goederen en diensten aan derden zijn toegenomen door een aantal grondverkopen en de gerealiseerde boekwinst als gevolg van de verkoop van een tweetal loodsen. 10 Programmarekening 2013

11 De bijdragen van derden is toegenomen door de provinciale bijdrage advieskosten erosiebestrijding en een subsidiebijdrage voor het project Integraal Water en Nitraat model Heuvelland. De waterschapsbelastingen zijn als gevolg van een lagere opbrengst over de oude belastingjaren afgenomen. De interne verrekeningen zijn toegenomen door de vrijval van de voorziening Tax-i en de geactiveerde lasten omdat door de inhuur van projectleiders meer uren aan projecten zijn besteed dan verwacht. Voor een uitgebreidere toelichting op de kostensoorten wordt verwezen naar hoofdstuk 9. Investeringen Het investeringsvolume, met uitzondering van bedrijfsvoering, die betrekking hebben op het watersysteem zijn gebaseerd op het Waterbeheersplan WRO , het Beheersplan Waterkeringen , de inspanningsverplichtingen zoals opgenomen in de Vierde Nota Waterhuishouding (NW4), het Provinciaal Omgevingsplan Limburg (POL), Waterbeleid 21e eeuw (WB21), het Nationaal Bestuursakkoord Water (NBW) en de Europese Kaderrichtlijn Water. De netto investeringsuitgaven in 2013 per programma kunnen als volgt worden weergegeven. Programma 2013 Realisatie Plannen Watersysteem Veiligheid Instrumenten Bedrijfsvoering Totaal netto investeringsuitgaven In de primitieve begroting werd nog uitgegaan van een netto investeringsniveau van Gedurende het verslagjaar waren de inzichten in de investeringen zodanig dat de totale netto investeringsuitgaven via de voor- en najaarsrapportage neerwaarts zijn bijgesteld tot Netto investeringsuitgaven realisatie 2013 versus gewijzigde begroting 2013 Ten opzichte van deze bijstelling zijn de netto investeringsuitgaven uiteindelijk hoger dan verwacht. Dit kan als volgt worden weergegeven. Afw ijking netto investeringsuitgaven (afgerond op 1.000) 2013 Plannen Watersysteem Veiligheid Instrumenten Bedrijfsvoering Totaal afw ijking netto investeringsuitgaven Onderstaand zijn de voornaamste afwijkingen met betrekking tot de programma s watersysteem, bedrijfsvoering en plannen kort toegelicht. Waterschap Roer en Overmaas /

12 Watersysteem Enerzijds zijn de verwachte inkomsten van de in het verslagjaar voorziene bijdrage van 3,2 miljoen van de provincie met betrekking tot het partnercontract niet gerealiseerd. Bovendien zijn geplande grondverkopen nog niet geeffectueerd. Dit heeft een verhogend effect op de netto investeringsuitgaven. Anderzijds zijn de investeringsuitgaven hoger en worden vooral veroorzaakt door de uitgaven in het kader van het opheffen van de overkluizing rode Beek in Brunssum. Aangezien de gemeente Brunssum trekker is van het project en het waterschap bijdraagt in de kosten zijn we voor de projectrealisatie volledig afhankelijk van de gemeente. Ook zijn de bijdragen in het kader van Herinrichting Mergelland Oost en Herinrichting Centraal Plateau gestegen omdat de kosten van het bestek beekherstel, respectievelijk 4 e bufferbestek waarvan de Dienst Landelijk Gebied trekker is en het waterschap een bijdrage levert, hoger zijn. Bedrijfsvoering De hogere uitgaven worden vooral veroorzaakt doordat de in 2012 geplande werkzaamheden voor de noodstroomvoorziening en de vervanging van de dakbedekking van het kantoorpand zijn uitgevoerd in Plannen Het lagere investeringsniveau wordt veroorzaakt door hogere bijdragen die betrekking hebben op het Euregionaal Interreg-project Aquadra, in samenwerking met Vlaanderen en Wallonië. Binnen dit project zijn diverse activiteiten en maatregelen uitgevoerd op het gebied van voorlichting en communicatie, hydrologische meetnetten/modellen en uitvoering van inrichtingsmaatregelen. In het verslagjaar hebben de laatste afrekeningen plaatsgevonden. Voor een uitgebreidere toelichting op de netto investeringsuitgaven per programma wordt verwezen naar hoofdstuk Programmarekening 2013

13 In één oogopslag / Waterschap Roer en Overmaas in cijfers In onderstaand overzicht zijn de belangrijkste cijfers weergegeven waardoor in één oogopslag inzicht wordt verkregen in de financiële positie van het waterschap. Onderdeel Jaarrekening Exploitatiesaldo a. Exploitatie kosten b. Exploitatie opbrengsten Afschrijvingen Aflossingen langlopende geldleningen Verhouding afschrijving / aflossing 1,39 1,31 6 Personeelskosten (excl bestuur) Aantal fte's 130,21 132,56 8 Personeelskosten per fte Bruto investeringen Boekwaarde vaste activa Eigen vermogen Voorzieningen Langlopende geldleningen Opbrengst waterschapslasten (netto) Aantal ingezetenen (huishoudens) Tarief ingezetenen per woonruimte 35,95 35,68 17 WOZ-waarde gebouwd (x 1.000) Tarief gebouwd (percentage van WOZ-waarde) 0,0204% 0,0201% 19 Aantal belastinghectaren ongebouwd Tarief ongebouwd per hectare 32,13 24,68 21 Aantal belastinghectaren natuur Tarief natuur per hectare 2,34 2,36 23 Aantal vervuilingseenheden Zuiveringsheffing per ve 49,73 49,73 Waterschap Roer en Overmaas /

14 14 Programmarekening 2013

15 Deel I Jaarverslag Waterschap Roer en Overmaas /

16 16 Programmarekening 2013

17 2 Programmaplan In het programmaplan wordt het naar de programma's onderscheiden en te realiseren beleid voor het waterschap over het verslagjaar weergegeven. Het plan is opgebouwd uit zeven programma s die door het bestuur zijn vastgesteld. Een programma is een samenhangend geheel van activiteiten op basis waarvan het bestuur het beleid van het waterschap vaststelt. Programma Begroting 2013 Gew ijzigde begroting Realisatie Plannen Watersysteem Veiligheid Zuiveren Instrumenten Bestuur, externe communicatie en belastingen Bedrijfsvoering Programmatotaal Het programma bedrijfsvoering heeft een bijzondere functie. Dit programma bevat alle activiteiten die erop gericht zijn om de organisatie te ondersteunen bij het realiseren van de bestuurlijke doelstellingen. Hier worden de ondersteunende activiteiten verantwoord en uiteindelijk doorberekend naar de programma's. Alle kosten die betrekking hebben op de huisvesting, informatiebeleid en automatisering behoren tot het programma bedrijfsvoering. Evenals de kosten van juridische, facilitaire, financiële en personele aangelegenheden. Ook de salariskosten en de rente en afschrijvingen worden verantwoord binnen dit programma. De kosten worden eenmaal per jaar doorberekend naar de overige programma s. Tussentijdse wijzigingen binnen het programma worden niet doorberekend naar de programma s. Om de leesbaarheid te bevorderen zijn in de begroting 2013 de onderdelen wat willen we bereiken en wat doen we ervoor ten opzichte van de begroting 2012 op een andere wijze gepresenteerd. Deze presentatiewijze is gevolgd in de tussentijdse rapportages 2013 en wordt eveneens gevolgd in de programmarekening. Wat willen we bereiken Wat doen we ervoor Wat willen we bereiken wordt gepresenteerd als kop en wat we vervolgens doen om dit te bereiken (maatregelen) wordt puntsgewijs weergegeven. In de programmarekening geldt, evenals in de tussentijdse rapportages, dat smiley s zijn opgenomen: blije smiley wil zeggen dat de voor 2013 geplande maatregelen zijn gerealiseerd; droevige smiley wil zeggen dat de geplande maatregelen voor 2013 niet gerealiseerd zijn; neutrale smiley wil zeggen dat de geplande maatregelen niet of niet volledig zijn uitgevoerd omdat als gevolg van nieuwe inzichten inmiddels anders is besloten. Op elke smiley wordt een korte toelichting gegeven. Waterschap Roer en Overmaas /

18 2.1 Programma Plannen Programma-inhoud Dit programma is vooral gericht op het opstellen van eigen plannen en overige beleidsaspecten. Ook de kosten voor studie en onderzoek voor het formuleren van nieuw beleid maken hier deel van uit. Het belangrijkste beleidsplan is het waterbeheersplan met de nieuwe beleidsaspecten zoals de Kaderrichtlijn Water, waterbeheer 21e eeuw / Nationaal Bestuursakkoord Water en Gewenst Grond- en Oppervlaktewater Regime (GGOR). Maar ook hiervan afgeleide werkprocessen en beleidsplannen, zoals plannen van derden, gebiedsgericht werken, landinrichting, watertoets en wateradvies, het beheersplan waterkeringen en het calamiteitenplan, het grondbeleid, recreatief medegebruik, cultuurhistorische waarden, visserij en jacht worden tot dit programma gerekend. Op 29 september 2009 is het Waterbeheerplan (WBP) vastgesteld waarin opgenomen de Kaderrichtlijn Water, waterbeheer 21 e eeuw/nationaal Bestuursakkoord Water, Gewenst Grond en Oppervlaktewater Regime (GGOR) en andere beleidsvelden die de komende jaren richtinggevend zijn voor onze werkzaamheden. Het waterbeheersplan maakt deel uit van de algemene plansystematiek, met onder andere het Provinciaal Waterplan en het Stroomgebiedsbeheersplan Maas. Op de maatregelen die voor de Kaderrichtlijn Water in het Stroomgebiedsbeheersplan Maas zijn opgenomen, is een resultaatverplichting van toepassing. WBP en afgeleide processen en plannen Een meer systematische monitoring van de beleidsdoelen en -uitvoering van het WBP onder andere ten behoeve van de bestuursrapportages 2013 en volgende jaren; beleidsmonitoring WBP. In 2013 is een voortgangsrapportage van de uitvoering van het WBP aan het bestuur aangeboden. Inmiddels is een nieuw WBP in voorbereiding. In dit WBP nemen we op hoe de uitvoering van het WBP wordt bewaakt. Het beheersgebied van het waterschap bestaat uit circa 30 stroomgebieden, waarvoor (stroomgebied) factsheets zijn opgesteld. Hiermee wordt een actueel overzicht geboden van de stand van zaken per stroomgebied voor de duur van het beheersplan op het gebied van waterkwaliteit, waterkwantiteit en de keringen (wat hebben we al). Daarnaast geeft de factsheet aan welke voornemens vanuit het beheersplan nog dienen te worden uitgevoerd (wat moeten we nog). De stroomgebiedsfactsheets zijn opgesteld in Momenteel wordt bekeken in hoeverre het wenselijk is deze te actualiseren en met welke frequentie dat zou moeten gebeuren. Grondverwerving op minnelijke basis biedt niet in alle gevallen voldoende zekerheid over de realisatie van projecten. Bij grondverwerving van projecten voor veiligheid zal nadrukkelijker gekeken worden naar de mogelijkheden van het opleggen van gedoogplichten en onteigenen op grond van de Waterwet en Onteigeningswet. Hoewel in 2013 nog geen onteigening is ingezet, is wel in een aantal dossiers deze mogelijkheid concreet onderzocht. 18 Programmarekening 2013

19 Uitwerken onderzoeken en acties uit WBP. Het betreft onder andere onderzoek naar gebruiksmogelijkheden van nieuwe technieken op het gebied van het opstellen van hydrologische modellen, verbetering van waterkwaliteit, onderzoek naar hormoon verstorende stoffen en medicijnresten, onderzoek naar de waterkwaliteit van oppervlakkig afstromend water bij hevige neerslag, en zogenaamde onderzoeksmonitoring voor de Europese Kaderrichtlijn Water (voor het invullen van kennishiaten). De uitvoering van deze onderzoeken valt onder het Programma Watersysteem of Instrumenten. In 2013 is in samenwerking met andere overheden een nieuwe brede screening uitgevoerd naar vervuiling in het stroomgebied van de Maas. Ook is gestart met het onderzoek naar de waterkwaliteit van oppervlakkig afstromend regenwater en is samen met de provincie de onderzoeksmonitoring KRW uitgevoerd. In 2013 zijn alle in het WBP voorgenomen onderzoeken uitgevoerd. In 2013 wordt op landelijk- en Maasbreed niveau begonnen met de voorbereiding van het 2 e KRW Stroomgebiedbeheerplan Maas Dit betekent dat binnen ons beheersgebied moet worden gestart met publieke participatie in de vorm van gebiedsprocessen tussen waterschap, provincie, gemeenten en extern betrokken partijen. De activiteiten die nodig zijn om tot een nieuw stroomgebiedbeheersplan te komen worden onder regie van de provincie uitgevoerd. Dit loopt conform planning. Instrument watertoets heeft zowel landelijk als regionaal (zo wijzen evaluaties uit) zijn rol bewezen. In een vroegtijdig stadium bij planvorming de waterbelangen inbrengen betekent effectief en efficiënt aan het ontstaansproces van een nieuwe ruimtelijke situatie meebouwen. Het instrument watertoets loopt goed. De contacten met de gemeenten zijn dit jaar verstevigd. Vanwege de crisis worden minder plannen ontwikkeld, voor de plannen die ontwikkeld worden lukt het in het algemeen goed in het voortraject aan tafel te zitten. Kostenbesparing Samenwerken in de afvalwaterketen. Verwachting is dat in alle gemeenten binnen ons beheersgebied een samenwerking operationeel zal zijn en dat inzicht is verkregen in de mogelijke besparingen op samenwerkingsniveau, en mogelijk al doelen hebben gerealiseerd op gebied van Kwetsbaarheid, Kwaliteit en Kostenverlaging. In alle regio's wordt intensief met de gemeenten samengewerkt. Door de visitatiecommissie waterketen zijn alle Limburgse regio's gemarkeerd als koploper. Veiligheid Samen met de provincie Limburg en de Waterdienst de Europese Richtlijn Overstromings Risico s (ROR) implementeren wat zal resulteren in een Overstromingsrisicobeheerplan (ORBP) voor het Maasstroomgebied in Het maken van het overstromingsrisicobeheerplan wordt onder regie van de provincie uitgevoerd en loopt conform planning. Waterschap Roer en Overmaas /

20 Kengetallen Begroting 2013 Bijgestelde begroting Realisatie Aantal adviezen / beoordelen plannen Wat kost het Onderstaand zijn de financiële gegevens van het programma weergegeven. Voor een specificatie met toelichting wordt verwezen naar paragraaf 7.1. Financiële gegevens programma plannen Begroting 2013 Gew ijzigde begroting Realisatie Wat kost het Welke netto investeringsuitgaven zijn hiermee gemoeid Programmarekening 2013

21 2.2 Programma Watersysteem Programma-inhoud Dit programma betreft het realiseren en onderhouden van waterhuishoudkundige werken van het watersysteem, zijnde het waterkwantiteit- en het passieve waterkwaliteitsbeheer. Het programma omvat de inrichting van stromende en stilstaande wateren in zowel het landelijke gebied als de bebouwde omgeving. Hiertoe behoren ook beekherstel en maatregelen ten behoeve van de verbetering van vismigratie evenals duurzaam stedelijk waterbeheer, waterbodemsanering (baggeren), aanpak diffuse bronnen van watervervuiling en andere (fysieke) maatregelen voor de verbetering van de waterkwaliteit. Verder behoren de inrichting van het watersysteem op basis van de nieuwe normering, voorkomen van wateroverlast, aanleg regenwaterbuffers en retentie, aanpak van bodemerosie en oppervlakkige afstroming in hellend gebied, gewenst grond- en oppervlaktewaterregime (GGOR) en peilbeheer tot dit programma. In de planperiode worden de maatregelen uitgevoerd die zijn opgenomen in het Waterbeheerplan Hierin is opgenomen dat de wateren gedeeltelijk zijn, of worden, ingericht zodat ze voldoen aan de eisen uit de Kaderrichtlijn Water (KRW). Ook dient het watersysteem te voldoen aan de nieuwe normering Waterbeheer 21 e eeuw (WB21) en het Nationaal Bestuursakkoord Water (NBW). Beschermen tegen wateroverlast / droogte Oplossen van wateroverlastproblemen en het voldoen aan de normering wordt o.a. bereikt door vergroten van circa 30 bestaande (stedelijke) regenwaterbuffers (2 e tranche). Het tweede bufferbestek is nagenoeg uitgevoerd in 2013, en wordt afgerond in Van 2011 tot en met 2014 neem het waterschap deel aan het project Deltaplan Hoge Zandgronden. In dit project wordt voor zuidoost Nederland een visie ontwikkeld om te komen tot een klimaatbestendig regionaal watersysteem in 2050, vooral gerelateerd aan droogteproblematiek. Het project Deltaplan Hoge Zandgronden wordt in 2014 afgesloten. Het krijgt naar verwachting vervolg in Limburg met het uitvoeren van enkele pilots om te bezien wat aan maatregelen mogelijk is. In 2013 vindt op basis van nieuwe klimaatscenario s van het KNMI een nieuwe watersysteemtoets plaats (toetsing van de wateroverlastnormering voor onze beken en regenwaterbuffers). Het project loopt maar heeft wel vertraging opgelopen. Herinrichting Centraal Plateau. Het project is fysiek nagenoeg afgerond in 2013, juridische traject landinrichting in Waterschap Roer en Overmaas /

22 Herinrichting Mergelland-Oost. Dit project is in 2013 afgerond. Verbetering waterverdeling Maasnielderbeek - Vijverpartijen Roermond. Het project is eind 2013 gegund, uitvoering in Oppervlaktewateren optrekbaar maken voor vissen Oplossen van de vismigratieknelpunten bij o.a. de Volmolen, Wittemermolen Wittem. Voor de Volmolen, Wittemermolen en Epenermolen is geen overeenkomst met derden over de waterverdeling bereikt. De Baalsbruggermolen verloopt volgens planning. Waar mogelijk verwijderen van overkluizingen binnen stedelijk gebied Ontkluizing van de Caumerbeek in Heerlen. Het project ligt op planning met uitzondering van een stukje Middelloop. Medio 2015 start de uitvoering/samenwerking met de gemeente Heerlen. Herinrichting en ontkluizing Keutelbeek, kern Beek. Eind 2013 is de uitvoering van fase 1a, de ontkluizing van de beek in de kern, aanbesteed. februari 2014 is gestart met de uitvoering, naar verwachting wordt deze fase in 2014 afgerond. Optimaliseren kwaliteit oppervlaktewater en ecologie Stimuleren van het reduceren van de overstortfrequenties op (zeer) kwetsbare oppervlaktewateren. Samen met gemeenten is de aanpak van overstorten in beeld gebracht en de inzet van financiële bijdrage uitgewerkt. In het kader van het Gewenst grond- en oppervlakte regime (GGOR) bekijken hoe de waterhuishouding dient te zijn zodat de gewenste natuurwaarden zich kunnen ontwikkelen. In het kader hiervan is het project Aquadra uitgevoerd. Sanering verontreinigde waterbodems Voorbereiding en uitvoering van het (sanerings)project Kanjel en Gelei in Maastricht. Dit project bevindt zich nog in de voorbereidingsfase medio 2014 moet hier een besluit over worden genomen ten aanzien van de overgang naar uitvoering. 22 Programmarekening 2013

23 (SEF-)beken dienen natuurlijk of bijna natuurlijk te worden ingericht Uitvoeren van een gedeelte van in het WBP opgenomen ca. 110 km ecologisch beekherstel, zoals: o Herinrichting van de Geul benedenstrooms kern Valkenburg fase 2 (Leeuw brouwerij). Alvorens tot uitvoering van dit project kan worden overgegaan is overleg met de gemeente Valkenburg nodig om het project gezamenlijk op te pakken. Dit overleg loopt. o o o Herinrichting brongebied Maasnielderbeek. Conform planning is dit project in 2013 voorbereid, in 2014 is de uitvoering voorzien. Herinrichting van de Middelsgraaf. Conform planning is dit project in 2013 voorbereid, in 2014 en 2015 is de uitvoering voorzien. Herinrichting Geleenbeek Corio Glana. Corio Glana is een samenwerkingsproject met andere overheden en derden. Grondaankoop en afspraken met de gemeenten om gezamenlijk tot uitvoering te komen vragen voor een aantal highlights meer tijd dan voorzien. De eerste highlights worden in 2014 uitgevoerd. Duurzaam stedelijk waterbeheer Samenwerken in de afvalwaterketen. Voor alle gemeenten moet een samenwerking operationeel zijn wat leidt tot besparingen op samenwerkingsniveau en doelrealisaties. Dit wordt vormgegeven door het programmamanagement stedelijke water en accountmanagement. Als waterschap participeren wij in de 4 samenwerkende regio s zijnde: Limburgse Peelen, Parkstad, Westelijke Mijnstreek en Maas en Mergelland. De samenwerkingsverbanden zijn vorm gegeven en bestuurlijk bekrachtigd. De samenwerking loopt, ook in uitvoering van projecten. Mogelijke besparingen zijn inzichtelijk gemaakt door de visitatiecommissie Peijs en hebben geleid tot koploperposities. WML heeft zich aangesloten bij samenwerking Maas en Mergelland. Stimuleren van afkoppelen van regenwater. De regeling is afgelopen. Vanaf kunnen geen nieuwe aanvragen meer worden ingediend. Een Grondgebruiksmogelijkhedenkaart Met het Actueel grond- en oppervlaktewaterregime (AGOR) wordt tot en met 2013 de huidige grondwaterstanden in het gebied ten noorden van Sittard in beeld gebracht. Met de resultaten hiervan kunnen de GGOR-projecten worden ondersteund en wordt een grondgebruiksmogelijkhedenkaart opgesteld. Is volgens planning in 2013 afgerond. Waterschap Roer en Overmaas /

24 Juist en goed afgestemd onderhoudsniveau van het watersysteem, rekening houdend met de hydrologische en ecologische functies Op een efficiënte wijze onderhouden van het complete watersysteem waarbij wordt gestreefd naar een goedwerkend watersysteem en een positieve beleving van de omgeving. Om vorenstaande goed te kunnen borgen worden beheer- en onderhoudsplannen opgesteld voor uiteindelijk alle objecten in het beheersgebied. In de beheer- en onderhoudsplannen worden de ecologische en hydrologische eisen die aan het watersysteem gesteld worden vastgelegd. Daarnaast wordt zoveel mogelijk rekening gehouden en meegewerkt met en aan recreatief medegebruik op en over waterschapseigendommen. Ten aanzien van beheer- en onderhoudsplannen van complexe hydrologische watergangen is nog een verdere slag nodig. Implementeren van een Onderhoudsbeheersysteem waarin alle onderhoudsactiviteiten (voor zover mogelijk) worden gepland en geregistreerd op basis van vooraf vastgestelde onderhoudsconcepten. Het Onderhoudsbeheersysteem is geïmplementeerd en wordt gevuld met data waaruit de onderhoudsactiviteiten voortvloeien. Een en ander wordt onder andere gebaseerd op opgestelde en nog op te stellen beheer- en onderhoudsplannen. Uitvoering van onderhoudsbaggerwerkzaamheden. Er zijn op basis van inspecties baggerwerkzaamheden ingepland en uitgevoerd. Voor muskus- en beverratbestrijding onder het gestelde landelijke normeringgetal blijven Effectief en efficiënt bestrijden van de muskus- en beverrat. Met ingang van 1 januari 2011 is de taak van de bestrijding van de muskus- en beverraten formeel overgegaan naar het waterschap. Het waterschap blijft de komende jaren kritisch kijken naar de bestrijding in relatie tot de benodigde inzet, waarbij de borging van het bereikte niveau van de afgelopen jaren voorop staat. Op basis van de vangstresultaten in 2012 en 2013, die laten zien dat structureel minder dieren gevangen worden, is bij wijze van proef besloten vanaf 1 juli 2013 de capaciteit voor de beverratbestrijding terug te brengen. De vangsten liggen beneden, en daarmee dus binnen, de landelijk gestelde normen. Kengetallen Begroting 2013 Bijgestelde begroting Realisatie Aantal projecten in voorbereiding Aantal projecten in uitvoering Aantal meldingen / klachten mbt het w atersysteem ** Aantal muskusrattenvangsten per uur 0,2 0,18 0,09 Aantal beverrattenvangsten per uur 0,1 0,1 0,02 24 Programmarekening 2013

25 Wat kost het Onderstaand zijn de financiële gegevens van het programma weergegeven. Voor een specificatie met toelichting wordt verwezen naar paragraaf 7.2. Financiële gegevens programma w atersysteem Begroting 2013 Gew ijzigde begroting Realisatie Wat kost het Welke netto investeringsuitgaven zijn hiermee gemoeid Waterschap Roer en Overmaas /

26 2.3 Programma Veiligheid Programma-inhoud Dit programma omvat de aanleg en onderhoud van waterkeringen, de hoogwateractiviteiten (dijkbewaking) en de calamiteitenbestrijding. Onder deze noemer zijn de (uitvoerings) maatregelen gebracht die voortkomen uit het Beheersplan Waterkeringen Veilige keringen Start uitvoering van de verbetermaatregelen om de waterkeringen te versterken en gedeeltelijk te verhogen. In het najaar van 2013 is de uitvoering van de verbetermaatregelen (sluitstukkades) gestart in Maastricht. Leveren van een bijdrage, capaciteit, aan het Delta programma voor het ontwikkelen en actualiseren van een nieuwe normering. WRO is actief betrokken bij het Deltaprogramma en het ontwikkelen en actualiseren van een nieuwe normering voor de waterkeringen. Daadkrachtig en efficiënt optreden bij calamiteiten Maken en actualiseren van bestrijdingsplannen voor bijzondere en dreigende situaties. Het bestrijdingsplan Hoog Water Maas is in 2013 volledig geactualiseerd. De bestrijdingsplannen in het kader van Wateroverlast en Kwaliteit zijn in 2013 in concept afgerond en worden in 2014 vastgesteld. De crisisorganisatie wordt verder opgeleid en geoefend op basis van het Meerjarig Beleidsplan Opleiding Training en Oefeningen (OTO) Het aantal oefeningen/trainingen 2013 is afgestemd op de haalbaarheid (jaarplan OTO 2013). De geplande oefeningen, trainingen en opleidingen zijn gerealiseerd. De grootschalige Hoog Water Maas oefening in oktober 2013 (Mosa Extrema) is goed voorbereid en uitgevoerd en heeft veel ervaringen en inzichten opgeleverd. Integreren en afstemmen van activiteiten op het terrein van crisisbeheersing en rampenbestrijding door uitvoering te geven aan het op 2 februari 2012 getekende convenant Samenwerking Crisisbeheersing Waterkolom Limburg. De gemaakte afspraken in het kader van het Convenant zijn uitgevoerd. In het najaar is onder andere het gezamenlijk Limburgse meldpunt water in bedrijf genomen. In 2013 verder uitvoering geven aan de in Programma Veiligheid en ISO calamiteitenzorg gedefinieerde actiepunten. De in dit kader genoemde knelpunten zijn geïnventariseerd, geprioriteerd en deels uitgevoerd. 26 Programmarekening 2013

27 Optimaliseren onderhoud waterkeringen Uitvoeren van inspecties, regulier onderhoud en bijhouden van het beheerregister. De geplande inspecties zijn uitgevoerd. Controleren en inspecteren van de waterkeringen en de kunstwerken op basis van een vastgesteld inspectie en onderhoudsplan. Alle primaire, regionale- en overige waterkeringen worden minimaal twee keer per jaar geïnspecteerd. Ook worden de waterkeringen geïnspecteerd op de aanwezigheid van muskus- en beverratten of andere schadelijke dierlijke activiteiten zoals mollen en konijnen. Alle voorgenomen inspecties zijn uitgevoerd. Op basis van deze inspecties zijn schadelijke dierlijke activiteiten gecoördineerd bestreden. Bevorderen bewustwording hoogwaterrisico s De risicobeleving en het beleid ten aanzien van risico-communicatie wordt nader onderzocht, waarbij de diverse social media worden ingezet. Besloten is om niet formeel te onderzoeken hoe de risicobeleving is, maar in te zetten op het delen van eigen informatie over waterrisico s. Dit is onder andere gebeurd via de website en bijeenkomsten. Verder wordt gezocht naar samenwerking binnen de Veiligheidsregio op dit onderwerp Kengetallen Begroting 2013 Bijgestelde begroting Realisatie Aantal projecten in voorbereiding Aantal projecten in uitvoering Aantal opschalingen mbt w aterkeringen Aantal oefeningen/trainingen mbt calamiteitenbestrijding Aantal meldingen/klachten mbt veiligheid Wat kost het Onderstaand zijn de financiële gegevens van het programma weergegeven. Voor een specificatie met toelichting wordt verwezen naar paragraaf 7.3. Financiële gegevens programma veiligheid Begroting 2013 Gew ijzigde begroting Realisatie Wat kost het Welke netto investeringsuitgaven zijn hiermee gemoeid Waterschap Roer en Overmaas /

28 2.4 Programma Zuiveren Programma-inhoud Dit programma omvat de investeringen en onderhoudskosten die gemaakt worden voor de waterketen, ofwel het zuiveringsbeheer. De investeringen, het beheer en onderhoud van zuiveringstechnische werken (rioolwaterzuiveringsinstallaties, BBP: gezuiverd afvalwater) plus slibverwerking, het rioleringsbeleid en de kosten voor het rioolwatertransportsysteem (BBP: transport afvalwater) maken hier deel van uit. Ook de samenwerking in de waterketen behoort tot dit programma. In het bestuursprogramma van het Waterschap Roer en Overmaas is met betrekking tot het WBL opgenomen: de mogelijkheden voor samenwerking met gemeenten in de afvalwaterketen worden optimaal benut; duurzaamheid in de bedrijfsvoering wordt nagestreefd. Hierbij wordt de regio nadrukkelijk betrokken. Een en ander zal nader worden uitgewerkt in relatie tot het amoveren van installaties, het gebruik van andere technieken, het besparen/opwekken van energie, etc. Het gebruik van duurzame materialen en het realiseren van projecten waarbij zo min mogelijk onderhoud resteert, zijn aandachtspunt. In het bestuursakkoord van het Waterschap Peel en Maasvallei is hiervoor opgenomen: het stimuleren van samenwerking met gemeenten en bedrijven in de afvalwaterketen; de bedrijfsmatige aanpak van het WBL moet versterkt worden voorgezet. Sturing vindt plaats op afstand. In aansluiting hierop heeft het bestuur van het WBL onder andere de volgende uitgangspunten geformuleerd: versterking bedrijfsmatige focus; ambities in de afvalwaterketen zijn gericht op beheer en onderhoud van gemalen, databeheer, capaciteitsberekeningen en het projectmanagement van gemeenschappelijke projecten. Op basis van de geformuleerde bestuurlijke uitgangspunten, zijn in de bestuurlijke notitie Uitgangspunten Meerjarenraming en begroting 2012 de missie en de visie van het bedrijf geformuleerd. Kwaliteitsverbetering en duurzamere bedrijfsvoering, versterking van de bedrijfsmatige focus, innovatie, samenwerken in de afvalwaterketen, kostenverlaging, hogere klant- en medewerker tevredenheid Vertalen van de effluenteisen in Meerjarig Investeringsplan en Meerjarenraming Uitbouwen van het aantal operatoronafhankelijke installaties. Verdere energiereductie met 2% per jaar overeenkomstig de landelijke meerjarenafspraak energie (MJA). Het in gebruik nemen van een nieuw procesautomatiseringssysteem waardoor het mogelijk wordt om installaties te besturen vanuit een centraal datacentrum en waardoor systemen als realtime control- en voorspellingstechnieken kunnen worden geïntegreerd. Uitvoeren van studies voor de optimalisatie van de bedrijfsvoering gericht op verlagen van de netto kosten en het verduurzamen van de bedrijfsprocessen. Op niveau houden en waar nodig verder verbeteren van ARBO en veiligheid. 28 Programmarekening 2013

29 WBL bevindt zich in een transitieproces naar een High Performance Organisatie, die zich op financiële en niet-financiële prestaties positief wil onderscheiden van vergelijkbare bedrijven. Het transitieproces kenmerkt zich verder door het proces van denken naar handelen als een bedrijf. WBL draagt bij aan de bezuinigingen volgens het Bestuursakkoord Water. Het referentiejaar daartoe is het jaar 2011, waarbij in acht wordt genomen dat: o de ombuiging dienstbaar dient te zijn aan de missie en bedrijfsvisie van het WBL en tevens in lijn moet zijn met de door de Waterschappen gestelde strategische doelen; o extra maatregelen in het kader van de KRW (Kader Richtlijn Water) buiten het scenario voor ombuigen vallen. Voor de gehele planperiode gaat het WBL uit van een op jaarbasis sluitende begrotingen, waarbij het beheer van een egaliserende reserve volledig bij de beide moederorganisaties ligt. Ten aanzien van het nieuwbouwprogramma: o ten behoeve van de MJR is het investeringsvolume opnieuw beoordeeld, op grond van twee van belang zijnde ontwikkelingen. Enerzijds het streven om te komen tot verlaging van de kosten door de bestaande installaties langer respectievelijk zo lang mogelijk in bedrijf te houden en anderzijds een beweging naar een ander zuiveringsconcept - modulair van opzet - waarmee naar de toekomst toe een grotere flexibiliteit wordt gecreëerd om in te kunnen spelen op nieuwe technologische ontwikkelingen; o anticiperend daarop kenmerkt het nieuwe MIP zich vooral door het uitstellen van investeringen en het doen van onderhoudsinvesteringen; o het investeringsvolume in de periode wordt daardoor verlaagd naar gemiddeld 29 miljoen per jaar. Verdere uitbouw van (innovatieve) technologieën en technieken op de zuiverings- en slibverwerkingsprocessen, zoals de terugwinning van energie en nuttige grondstoffen uit afvalwater; Onderzoek naar verdere optimalisatie van het onderhoud, o.a. door verhoging van het planbaar onderhoud, inbesteden van onderhoud en inrichten van assetmanagement. Dit programma wordt uitgevoerd door het Waterschapsbedrijf Limburg (WBL). Het WBL rapporteert per kwartaal over de activiteiten door middel van de bestuursrapportage en in de jaarrekening die ook aan het algemeen bestuur van ons waterschap wordt aangeboden. Daardoor wordt dan ook voor dit onderdeel verwezen naar de jaarrekening van het WBL. Wat kost het Onderstaand zijn de financiële gegevens van het programma weergegeven. Voor een specificatie met toelichting wordt verwezen naar paragraaf 7.4. Financiële gegevens programma zuiveren Begroting 2013 Gew ijzigde begroting Realisatie Wat kost het Welke netto investeringsuitgaven zijn hiermee gemoeid Waterschap Roer en Overmaas /

30 2.5 Programma Instrumenten Programma-inhoud Dit programma omvat een aantal (beheers)instrumenten die het waterschap tot zijn beschikking heeft om de taakuitoefening op een adequate manier te kunnen uitvoeren. Hieronder vallen de Leggers, de vergunningverlening en handhaving op grond van de Waterwet en de keur. Eveneens valt hieronder de veiligheidstoets van de waterkeringen. Daarnaast heeft het waterschap enkele financiële regelingen (voor afkoppelen riooloverstorten en bevorderen Niet Kerende Grondbewerking). Tevens wordt de monitoring tot dit programma gerekend. Een actueel en adequaat beleid, regelgeving en instrumentarium Door de Unie is een herzieningstraject van de model keur ingezet. Om van de nieuwe ontwikkelingen (onder andere de bestuurlijke strafbeschikking, digitaal aanvragen van vergunningen en vernieuwde grondwaterbepalingen) gebruik te kunnen maken wordt de Keur in 2013 geactualiseerd. De voorbereiding is in 2013 uitgevoerd, besluitvorming dagelijks bestuur in eerste kwartaal 2014 en vaststelling algemeen bestuur begin derde kwartaal 2014 Om de Legger nog functioneler te maken voor onze klanten wordt bezien of en hoe de presentatievorm meer dynamisch en interactief vorm kan worden gegeven. De nieuwe Legger is te raadplegen via de internetpagina van ons waterschap. De technische ontwikkelingen worden gevolgd om de Legger nog functioneler te maken. Vergunningverlening en toezicht handhaving klantgericht, samenwerkend, integraal en transparant Klantgericht werken betekent in elk geval dat instrumenten als deregulering, voorlichting en communicatie worden ingezet. In 2013 wordt contact gezocht met gemeenten, in de vorm van creëren van partnership, om mee te kunnen sturen in ruimtelijke ontwikkelingen. Flankerend daaraan wordt ingezet op vergroten van de eigen verantwoordelijkheid (ten aanzien van het waterbeheer) van onze klanten. Bij de voorbereiding van de nieuwe Keur en aanvullende instrumenten als Algemene Beleidsregels is weer een pas gemaakt in het kader van deregulering. Daarnaast zoeken we meer en meer in het voortraject van ruimtelijke ontwikkelingen en ook bij vergunningverlening het gesprek met de klant op. Vergunningverlening, meldingsafhandeling, toezicht en handhaving blijven qua intensiteit en impact de meest maatgevende basisinstrumenten. Op verzoek of melding van klanten wordt op een zo weinig mogelijk belastende en ondersteunende wijze meegewerkt aan de realisering van de klantenwens. Ook in het verstreken programmajaar zijn onze klanten weer met gevoel voor omgeving bejegend in het realiseren van zijn/haar wens(en). 30 Programmarekening 2013

31 Bij het toezicht worden in eerste aanleg de instrumenten preventie, informatieverstrekking en voorlichting ingezet. Waar nodig wordt handhavend opgetreden. Toezicht geschiedt, voor zover effectief en efficiënt, in samenwerking met handhavingspartners. Toezicht dient effectief en efficiënt te zijn. De laatste jaren is geïnvesteerd in aandacht voor plekken en onderwerpen waar de overtredingskansen het grootst zijn (risicobenadering). Uit de constatering dat het nalevingspercentage daalt en daarmee ook het overtredingspercentage stijgt, mag worden afgeleid dat deze aanpak begint te renderen. Het grootste deel van de sprong (kengetal van 90% naar 77%) volgt uit de administratieve controles op de meldingsplicht van onttrokken grondwaterhoeveelheden. Om de burger nog beter van dienst te kunnen zijn wordt in 2013 de digitale dienstverlening verder uitgebreid. Binnen het landelijke digitale Omgevingsloket kunnen dan naast Omgevingswetvergunningen ook Waterwetvergunningen aangevraagd en behandeld worden. Inmiddels is het mogelijk om ook Waterwetvergunningen digitaal aan te vragen en (procedureel) te behandelen. Met ingang van 2013 voeren Regionale Uitvoeringsdiensten (RUD) de taken uit van de Provincie Limburg en gemeenten in het kader van het omgevingsrecht. Samenwerking met deze RUD ligt voor de hand. Onderwerpen die in het opstartjaar aan de orde komen zijn in elk geval: indirecte lozingen en externe veiligheid. Het opstartjaar van de RUD s is gebruikt om kennis te maken met de nieuwe organisatie en een beeld te vormen van de respectievelijke aandachtsgebieden. In concrete gevallen (zowel bij vergunningverlening alsook bij handhaving) wordt inmiddels ook samengewerkt. Financieel stimuleren Gemeenten worden gestimuleerd om maatregelen te treffen die de kwaliteit van het oppervlaktewater ten goede komt. De bestaande afkoppelregeling wordt geëvalueerd en in samenhang met de overstortregeling bezien hoe de komende jaren wordt omgegaan met stimulering van een duurzame inrichting van stedelijke watersystemen. In 2013 is geconstateerd dat de huidige regelingen (afkoppel en overstorten) niet effectief zijn. Dit is in het algemeen bestuur besproken en besloten is een pilot op te starten met een gewijzigde aanpak richting gemeenten om de overstortproblematiek verder terug te dringen. Veilige keringen Periodiek wordt getoetst of de waterkeringen aan de veiligheidsnormen voldoen. Waterkeringen waarover in de laatste (landelijk de 3 e ) veiligheidstoetsronde geen oordeel kon worden gegeven, worden verder onderzocht om toch tot een uitsluitsel te komen of de keringen voldoen of niet. De zogenaamde verlengde derde toetsronde is uitgevoerd waarmee het aantal situaties waarover nog geen oordeel te geven was is verminderd. De rapportages daarover zijn uitgebracht. In samenspraak met het Programmabureau nhwbp (nieuw Hoogwaterbeschermings programma) ontwikkelen, opstellen en vaststellen van maatregelenpakketten, die eind 2013 Waterschap Roer en Overmaas /

32 gereed dienen te zijn, als vervolg op de bij de veiligheidstoetsronde geconstateerde tekortkomingen. Het betreft vooral invulling, c.q. effectuering, van gemaakte bestuurlijke afspraken rond de financiering van de Maaskaden. Eind 2013 is een intensief overleg opgestart met het programmabureau om vorm te geven aan de voorbereidingen en uitvoering van het project Alexanderhaven te Roermond. Onderdeel van dit overleg is de nadere invulling van de gemaakte bestuurlijke afspraken. Dit overleg verloopt in een constructieve en positieve sfeer. Beschikken over een kennisbank met actuele gegevens over ons watersysteem - monitoring In 2013 wordt een nieuw contract voor het meten, bemonsteren en analyseren van de kwaliteit van het geloosde afvalwater en de kwaliteit van het water in oppervlaktewaterlichamen binnen het beheersgebied afgesloten. Dit gebeurt in samenwerking/samenspraak met de partners, WBL/WPM/BsGW. Het nieuwe meet-, bemonstering- en analysecontract is in het programmajaar afgesloten conform planning. Het meetnet van het oppervlaktewater (kwaliteit en kwantiteit) wordt zo optimaal mogelijk ingezet. Door middel van monitoring worden gegevens verzameld noodzakelijk voor het uitvoeren van het dagelijkse waterbeheer, trenddetectie, effectiviteitbepaling van het gevoerde beleid, het KRWbeleid, inzetbepaling toezicht en advisering voor uitvoeringsprojecten. De monitoring door middel van ons meetnet voor het oppervlaktewater heeft goed gefunctioneerd. De verzamelde gegevens zijn uitgeleverd aan verschillende doelgroepen. Kengetallen Begroting 2013 Bijgestelde begroting Realisatie Aantal vergunningen Nalevingspercentage bij toezicht en handhaving 95% 90% 77% Aantal meldingen Aantal toezichtacties - controles Juridische juisheid bij rechterlijke toets vergunningen 95% 95% 100% Aantal bestuursrechterlijke maatregelen Aantal strafrechterlijke maatregelen Aantal gegevensleveringen Wat kost het Onderstaand zijn de financiële gegevens van het programma weergegeven. Voor een specificatie met toelichting wordt verwezen naar paragraaf 7.5. Financiële gegevens programma instrumenten Begroting 2013 Gew ijzigde begroting Realisatie Wat kost het Welke netto investeringsuitgaven zijn hiermee gemoeid Programmarekening 2013

33 2.6 Programma Bestuur, externe communicatie en belastingen Programma-inhoud Dit programma bevat alle aspecten die gemoeid zijn met het bestuur, de externe communicatie en de belastingheffing. Het vaststellen van de belastingtarieven is expliciet een taak van het bestuur. Bestuur De zittingsperiode van het huidige bestuur eindigt op grond van de huidige wet- en regelgeving op 31 december Op 11 september 2012 heeft de Eerste Kamer ingestemd met het wetsvoorstel dat regelt dat de waterschapsverkiezingen worden uitgesteld tot november 2014 en dat de zittingstermijn van het algemeen bestuur wordt verlengd tot 8 januari In het regeerakkoord van 29 oktober 2012 staat vermeld, dat de waterschapsverkiezingen -anders dan in het hiervoor aangehaalde wetsvoorstel- zullen plaatsvinden gelijktijdig met de verkiezingen van Provinciale Staten. De eerstvolgende verkiezing van de leden van Provinciale Staten is voorzien op 18 maart 2015, hetgeen betekent dat de zittingstermijn van het algemeen bestuur nogmaals zal worden verlengd. Nu tot 18 maart Op die datum zullen nieuwe waterschapsbesturen worden gekozen. Uitvoeren van het verlengde Bestuursprogramma De zittingsperiode van het huidige bestuur wordt met 2 jaar verlengd. De stand van zaken met betrekking tot het bestuursprogramma wordt geëvalueerd en zo nodig geactualiseerd. Op 5 maart 2013 is de stand van zaken met betrekking tot de uitvoering van het Bestuursprogramma (per 1 november 2012) door het algemeen bestuur voor kennisgeving aangenomen. Actualisatie is niet nodig zo werd geoordeeld. Communicatie Vergroten bekendheid waterschap bij alle doelgroepen en bijdragen aan een positieve houding ten opzichte van dit waterschap. Meer doelgroepgerichte communicatie en daarmee een boodschap en inzet van communicatiekanalen die beter aansluiten bij behoeften van doelgroepen (burgers, jeugd, agrariërs, bedrijven, gemeenten, natuurorganisaties). We hebben hier in 2013 een grote stap in gedaan door middel van de online contentstrategie. Deze is gebaseerd op de informatiebehoeften per doelgroep. Dit is direct vertaald in online communicatiemiddelen, zoals website, Twitter en een app. De gebruikelijke intensieve inzet richting jeugd via diverse educatieprogramma's is voortgezet. Intensievere inzet van social media zoals Twitter, Facebook, LinkedIn. De nieuwe online contentstrategie heeft eveneens een impuls gegeven aan de inzet van social media, vooral Twitter en Facebook. Met LinkedIn gaan we in 2014 verder (dit volgt uit de contentstrategie). Waterschap Roer en Overmaas /

34 Vroegtijdige, interactieve communicatie met burgers/belanghebbenden rondom (uitvoerings-) projecten. Communicatie wordt meegenomen in de projectplannen. Burgerparticipatie (online burgerpanel) als manier om burgers te betrekken en draagvlak voor beleid te vergroten (link met social media). Door het intensieve traject rondom de nieuwe site en het oppakken van andere activiteiten om omgevingsbewustzijn te stimuleren, is dit onderdeel nog niet verder opgepakt. We zien dat met name Facebook en Twitter steeds meer als interactiekanaal worden ingezet en beraden ons op de inzet van een seperaat burgerpanel. In dialoog gaan met professionele doelgroepen (agrariërs, natuurorganisaties) als manier om deze doelgroepen te betrekken en draagvlak voor beleid te vergroten. De voorbereidingen zijn gedaan in 2013, op verzoek van bestuur heeft de eerste Wateravond plaatsgevonden op 30 januari Het educatiebeleid continueren door ontwikkeling lespakket/leermethode voortgezet onderwijs; voortzetten Droppie Water, voortzetten Watch. Alle educatieactiviteiten zijn voortgezet. Recreatief medegebruik en zichtbaarheid van het waterschap in het werkgebied: plaatsen van informatieborden bij waterschapswerken, watergangen en buffers, ontwikkeling van waterleerpaden. Aanvullend aan de reguliere informatieborden is een groot aantal beeknaamborden geplaatst voor nog meer zichtbaarheid. Aanbieden rondleidingen op rwzi s en langs beken onder leiding van een gids. Dit aantal is flink toegenomen als gevolg van de verbetering van de kwaliteit van de rondleidingen en het gebruikte materiaal en een intensieve mailing. Belastingen De belastingheffing wordt uitgevoerd door de Belastingsamenwerking Gemeenten en Waterschappen (BsGW). De BsGW zorgt als uitvoeringsorganisatie van de deelnemende waterschappen en gemeenten voor het volledig, tijdig, rechtmatig, juist en doelmatig heffen en innen van de lokale belastingen. De oprichters van en eerste deelnemers in de Gemeenschappelijke regeling BsGW zijn het Waterschap Roer en Overmaas, het Waterschap Peel en Maasvallei en de Gemeente Venlo. Per 1 januari 2012 zijn de gemeente Bergen en Nederweert toegetreden en per 1 januari 2013 de gemeenten Roermond, Leudal, Peel en Maas, Beek, Nuth, Maasgouw, Roerdalen en Echt- Susteren. 34 Programmarekening 2013

35 Kostenreductie en verbetering dienstverlening De BsGW werkt aan een verdere optimalisering van het maatschappelijk rendement door in te zetten op minimaliseren van de uitvoeringskosten, optimaliseren van de belastingopbrengsten, kwaliteit van de dienstverlening en risicospreiding in de bedrijfsvoering. De optimalisering van het maatschappelijk rendement is een constant aandachtspunt. In het verslagjaar is dit proces, ondanks de extra werkzaamheden die gemoeid waren met acht nieuwe toetreders, dan ook gecontinueerd. Actief wordt ingezet op het uitbreiden van het aantal deelnemers in de BsGW. Per 1 januari 2013 zijn de gemeenten Roermond, Beek, Leudal, Nuth, Maasgouw, Echt- Susteren, Roerdalen en Peel en Maas toegetreden. Daarnaast is in het verslagjaar overeenstemming bereikt met de gemeente Stein, Maastricht, Sittard-Geleen, Heerlen, Brunssum. Landgraaf, Onderbanken, Simpelveld en Voerendaal om per 1 januari 2014 toe te treden. Kengetallen Begroting 2013 Bijgestelde begroting Realisatie Aantal bezoekers w ebsite * * Aantal excursies / lezingen Aantal perscontacten Aantal bezoekers Facebook, Linkedin, Tw itter % Opgelegde aanslag 100% 100% 100% % Afdracht ontvangsten 97,6% 97,6% 100% * aantal bezoekers website is door nieuwe cookiewetgeving niet meer te meten Wat kost het Onderstaand zijn de financiële gegevens van het programma weergegeven. Voor een specificatie met toelichting wordt verwezen naar paragraaf 7.6. Financiële gegevens programma bestuur, externe communicatie en belastingen Begroting 2013 Gew ijzigde begroting Realisatie Wat kost het Welke netto investeringsuitgaven zijn hiermee gemoeid Waterschap Roer en Overmaas /

36 2.7 Programma Bedrijfsvoering Programma-inhoud Dit programma bevat alle activiteiten voor het managen, adviseren en ondersteunen van de organisatie met het oog op het behalen van de door het bestuur vastgestelde doelen binnen de aangegeven kaders. Ons ontwikkelen tot een professionele partner voor onze omgeving. Dit betekent een organisatie die haar werkprocessen integraal beheerst en gericht is op externe en interne samenwerking en ondersteuning. Begrippen als efficiënt, effectief en rechtmatig zijn dan ook vanzelfsprekend. Kwaliteitsmanagement en control dragen bij aan het op peil houden van het prestatieniveau van onze organisatie. Programmamanagement Oppakken van Programmamanagement voor proces overstijgende thema s: bijv. Programma Stedelijk Waterbeheer en Programma Veiligheid. Diverse thema's worden afdeling overstijgend opgepakt door middel van Programmamanagement. Risicomanagement Integreren van risicomanagement met bedrijfsvoering. Risicomanagement is een integraal en jaarlijks terugkerende activiteit binnen de bedrijfsvoering. Beoordelen van het weerstandsvermogen. Ook dit jaar is het weerstandsvermogen beoordeeld. Verbreden van de risico horizon, uitvoeren risico inventarisatie en in beeld brengen van de effecten van risico s in Wordt volgens planning jaarlijks uitgevoerd. Integriteit Op peil houden van kennis over het eigen integriteitsbeleid, verzorgen van trainingen en waterschap brede afstemming van het integriteitsbeleid. In 2013 zijn meerdere producten op het gebied van integriteitsbeleid ontwikkeld. Zo is onder meer een toolkit integriteit voor medewerkers en leidinggevenden ontwikkeld en via de website van het A en O fonds ter beschikking gesteld. Op bestuurlijk en ambtelijk niveau is door ons waterschap met provincie en gemeenten in de provincie Limburg gezamenlijk gewerkt aan het ontwikkelen van een integriteitsprogramma en een risico analyse voor bestuurders dit met het oog op de verkiezingen in 2014 en Beide producten zijn begin 2014 aan het bestuur ter kennisneming aangeboden. De samenwerking wordt in 2014 vervolgd door het ontwikkelen van meerdere integriteitsproducten waar onder beleid op specifieke onderwerpen zoals belangenverstrengeling. 36 Programmarekening 2013

37 Door middel van gerichte audits wordt naleving van het integriteitsbeleid getoetst. In het kader van de interne integrale audit inkoop en aanbesteding is specifiek aandacht besteed aan de naleving van de integriteitsbepalingen ten aan zien van het proces inkoop en aanbesteding, met name de bepalingen omtrent giften. De uitkomst van de audit gaf geen aanleiding tot verbetervoorstellen. Kwaliteit/control Uitvoering geven aan het continu verbeterproces van het kwaliteitssysteem ISO. In 2013 is het kwaliteitssysteem intern en extern geaudit en voldoende bevonden. Deze audits hebben enkele verbeterpunten opgeleverd. Integraal toetsen van de aspecten doelmatigheid, doeltreffendheid en rechtmatigheid. De doeltreffendheid en rechtmatigheid worden integraal getoetst. Subsidies en overige externe financiering 2013 is het jaar dat Europese subsidies ( ) aflopen, potten leegraken en (ver)nieuwde Europese subsidies ( ) hun intrede doen. Innovatie, duurzaamheid en werkgelegenheid zijn voor de nieuwe periode sleutelbegrippen op basis waarvan het waterschap (in evt. nieuwe samenwerkingsverbanden zoals Publiek-Private) subsidies tracht te verwerven. Vernieuwde Europese subsidies hebben zich beperkt tot Horizon 2020 in 2013 (Interreg V komt pas eind 2014), Horizon 2020 call voor 2014 is nog niet verschenen (febr. 2014); in 2013 is samen met WBL en WML via KWR Watercycle Research Institute een aanvraag ondersteund naar TKI gelden voor onderzoek binnen de Topsector water naar medicijnrestverwijdering uit afvalwater. Deze is ook gehonoreerd. Personeel en organisatie Voorbereiding invoering nieuwe werkkostenregeling per 1 januari 2014 (het nieuwe fiscale regime met betrekking tot de verstrekkingen en de vergoeding van kosten). De wettelijk vastgestelde verplichte invoeringsdatum is één jaar verschoven naar 1 januari De datum van invoering van de regeling bij ons waterschap is ook verplaatst tot genoemde datum. Vaststellen en invoeren van een mobiliteitsbeleid. Mobiliteitsbeleid is opgesteld en ingevoerd. Ons waterschap heeft zich aangesloten bij de Waterkennisbank en Regio-Effect. In een bijeenkomst zijn de medewerkers geïnformeerd over de mogelijkheden op het gebied van mobiliteit. Invoering / doorvertaling aspecten nieuwe CAO. Alle aspecten van de CAO zijn in 2013 ingevoerd en doorvertaald. Zo is de regeling tijd- en plaatsonafhankelijk Werken (TPOW) ingevoerd. En is er veel aandacht besteed aan activerend personeelsbeleid, mobiliteit en opleiding. Waterschap Roer en Overmaas /

38 Invoering Generiek Functieboek WRO. Het opgestelde generieke functieboek is in 2013 voor de gehele organisatie ingevoerd. Financiën Verder ontwikkelen van de planning- en control cyclus. In 2013 is een aantal aanpassingen doorgevoerd met betrekking tot de doorontwikkeling van de P&C-cyclus die betrekking hadden op de inhoud. Naast een verklaring in het kader van de getrouwheid dient de accountant ook een verklaring af te geven voor rechtmatigheid. Op basis van de huidige inzichten zal de accountant over het dienstjaar 2013 een goedkeurende verklaring voor zowel het onderdeel getrouwheid als rechtmatig afgegeven. Operationaliseren en optimaliseren van de nieuwe versie van het geautomatiseerde, financieel systeem Coda Op 1 januari 2013 is de upgrade van het financieel systeem Coda geïmplementeerd. In het kader van de nazorgfase is hier in 2013 nog de nodige aandacht aan besteed. Hierbij hebben zich geen problemen voorgedaan. Buitenland, internationale samenwerking Naar verwachting (mede afhankelijk van de behoeften van de Roemeense lokale overheid), wordt uitvoering gegeven aan kennisuitwisseling met het waterschap Somes Tisa in Cluj Napoca. Uitgangspunt is dat de beoogde samenwerking tot wederzijds voordeel strekt. Aan Roemeense zijde is wegens gebrek aan financiering een afwachtende houding aangenomen. In het Roemenie overleg in juli 2013 is verbetering in de toekomst in het vooruitzicht gesteld, maar dit heeft nog geen resultaat opgeleverd. Via de Taskforce watergovernance is contact met de stad Cluj-Napoca en de Roemeense organisatie DISC gericht op het bevorderen van stedelijk waterbeheer in Cluj. Hier is ook APA Somes-Tisza bij betrokken. Dit wacht op concretistering vanuit de projecttrekkers, een concortium van Nederlandse adviesbureaus, instituten en de stad Cluj en Apele Romane die in 2014 wordt verwacht. In het kader van het Kingfisher Programme verleent WRO assistentie bij de inrichting van het waterschap Limpopo in Zuid Afrika naar Nederlands voorbeeld, zoals over financiering van watermanagement. Geografische informatievoorziening Verder invulling gegeven aan de standaardisatie, kwaliteitsverbetering en digitale ontsluiting van de interne en externe geografische basisregistraties. De gegevens van 200 kilometer watergang zijn gecontroleerd, waar nodig aangepast en conform afgesproken standaarden vastgelegd in de kernregistratie. De relevante basisregistraties zijn voor intern gebruik digitaal ontsloten. Diverse gegevens zoals de legger en projectinformatie zijn via internet en apps voor extern gebruik ontsloten. 38 Programmarekening 2013

39 Automatisering Naast het reguliere beheer van de operationele ICT-infrastructuur wordt het activiteitenplan automatisering 2012 t/m 2013 uitgevoerd. Regulier onderhoud ICT-omgevingen en het activiteitenplan is conform planning uitgevoerd. Facilitaire aangelegenheden In 2013 worden enkele noodzakelijke vervangingsinvesteringen uitgevoerd aangaande het gebouw en de installaties. De geplande investeringen aan het gebouw (o.a. vervanging toiletgroepen en dakbedekking) zijn uitgevoerd. Buitendienst Optimaliseren van het in 2012 in gebruik genomen Onderhoud Beheersysteem (OBS). Het onderhoudssysteem is in 2012 geïmplementeerd. Optimalisatie vergt meer tijd dan gepland maar is ook een continu proces. In 2013 is naar aanleiding van een externe ISO audit een aanvullend plan van aanpak gemaakt voor de verdere optimalisatie. Kengetallen Begroting 2013 Bijgestelde begroting Realisatie % Ziekteverzuim exclusief zw angerschaps- en bevallingsverlof 3% 3% 2,85% % Ziekteverzuim inclusief zw angerschaps- en bevallingsverlof 4% 3,5% 3,25% Aantal poststukken Aantal bijlagen bij poststukken Beschikbaarheid ICT omgeving onder w erktijd 95% 95% 99,9% Aantal facturen Aantal bezw aarschriften Aantal fte's 136,96 136,96 132,56 Wat kost het Onderstaand zijn de financiële gegevens van het programma weergegeven. Voor een specificatie met toelichting wordt verwezen naar paragraaf 7.7. Financiële gegevens programma bedrijfsvoering Begroting 2013 Gew ijzigde begroting Realisatie Wat kost het Welke netto investeringsuitgaven zijn hiermee gemoeid Waterschap Roer en Overmaas /

40 40 Programmarekening 2013

41 3 Overige paragrafen 3.1 Ontwikkelingen en uitgangspunten Op 26 juni 2012 heeft het algemeen bestuur bij de vaststelling van de meerjarenraming ingestemd met de uitgangspunten voor de programmabegroting Onderstaand zijn de interne en externe factoren waarmee rekening was gehouden gecomprimeerd weergegeven. Onderdeel Uitgangspunt 2013 Interne factoren Basis Jaarrekening 2012 Gwzijgde begroting 2012 Waterbeheersplan Bestuursprogramma Bepalingen beleidsvoorbereiding en verantwoording Waterschappen (BBVW) Burgerlijk Wetboek BWII Verplichte uitgaven Begroting Waterschapsbedrijf Limburg (WBL) Begroting Belastingsamenwerking Gemeenten en Waterschappen (BsGW) Afschrijving Nota activabeleid 2012 Reserves Nota reserves en voorzieningen 2012 Oninbaarheid Onvoorzien Investeringsniveau 0,50% van het belastingvolume 0,40% van het begrotingstotaal als volgt samengesteld: netto investeringsniveau bijdrage kosten HWBP huisvesting buitendienst te activeren uren Externe factoren Kosten / Inflatie 2,00% Personeelskosten 2,00% Rente langlopende leningen 4,00% Rente kortlopende leningen 1,50% Rente reserves en voorzieningen 1,50% De gevolgen van de kredietcrisis en de daaraan gerelateerde economische situatie in het verslagjaar hebben - evenals de afgelopen jaren - een aanzienlijk effect hebben gehad op de gehanteerde uitgangspunten (zie ook paragraaf 3.6.1). Waterschap Roer en Overmaas /

42 De realisatie in het verslagjaar wijkt op een aantal onderdelen af die onderstaand beknopt worden toegelicht. Kosten / Inflatie In de begroting was rekening gehouden met een inflatiepercentage van 2% terwijl de daadwerkelijke inflatie in het verslagjaar 2,5% bedroeg (zie ook paragraaf 3.6.1). Personeelskosten In de begroting was rekening gehouden met een indexering van de loonsom van 2%. In de waterschaps-cao die in juli 2012 is afgesloten en een looptijd heeft van 1 januari 2012 tot 1 januari 2014 is voor 2013 geen verhoging voorzien. Wel hebben de werkgeverslasten en dan voornamelijk de pensioenpremie een stijging laten zien. De stijging van de loonsom is dan ook uitgekomen op genoemd percentage. Rente langlopende leningen Voor langlopende leningen was in de begroting uitgegaan van een rentepercentage van 4,00%. Door de aanhoudende problematiek van de schuldencrisis in Europa is de langlopende rente in het verslagjaar echter gedaald en bedroeg op het einde van het verslagjaar 3,31% (zie ook paragraaf 3.6.1). Rente kortlopende leningen Door de aanhoudende schuldencrisis en het uitblijven van het economisch herstel is de kortlopende rente (lees debetrente) in het verslagjaar extreem laag gebleven. In de begroting werd nog uitgegaan van een percentage van 1,5% terwijl dit aan het einde van het verslagjaar 0,25% bedroeg (zie ook paragraaf 3.6.1). Rente reserves en voorzieningen Over de reserves en voorzieningen wordt rente toegerekend aan de exploitatie. Het gehanteerde rentepercentage, is op begrotingsbasis gelijk aan het rentepercentage van de kortlopende geldleningen. Doordat de korte (credit)rente in het gehele verslagjaar op 0% is gebleven, wijkt dit percentage aanzienlijk af van de raming. Bij de begroting werd nog uitgegaan van een percentage van 1,5% terwijl de korte creditrente in het verslagjaar 0% bedroeg. 42 Programmarekening 2013

43 3.2 Incidentele opbrengsten en kosten Incidentele opbrengsten en kosten kunnen leiden tot minder inzicht in het reguliere (meerjarig) beeld van opbrengsten en kosten, en dus de netto kosten. Daarnaast zijn deze elementen relevant voor het beoordelen van de financiële positie. In de BBVW is dan ook voorgeschreven dat de incidentele opbrengsten en kosten in een aparte paragraaf dienen te worden toegelicht. Bij hantering van het begrip incidenteel is sprake indien opbrengsten en kosten zich maximaal drie jaar voordoen. Incidentele opbrengsten en kosten Jaar van vrijval Bedrag Opbrengsten Resultaat 2012 Waterschapsbedrijf Limburg n.v.t Boekwinst verkoop loods Margraten en Herkenbosch n.v.t Verkoop grond n.v.t Bijdrage implementatie nieuwe zwemwaterwetgeving (WHVBZ) n.v.t Liquidatiesaldo ivm ontbinding Onderlinge Verzekeringen Overheid (OVO) n.v.t Kosten Extra afschrijvingen n.v.t Stimuleringsregeling afkoppelen verhard oppervlak n.v.t Bijdrage Nevengeul Stadsweide en Geleenbeek Corridor n.v.t Verevening met WPM n.v.t Deltaprogramma hoge zandgronden Waterschap Roer en Overmaas /

44 3.3 Onttrekkingen aan overige bestemmingsreserves en voorzieningen In de BBVW is opgenomen dat onttrekkingen aan de overige bestemmingsreserves en voorzieningen expliciet dienen te worden toegelicht in de begroting en de programmarekening. De onttrekkingen in het verslagjaar kunnen als volgt worden weergegeven: Bestemmingsreserve Afkoppelen verhard oppervlak In het verslagjaar is vanuit de resultaatsbestemming onttrokken, als gevolg van de in 2012 betaalde bijdragen voor het afkoppelen van m2 verharde oppervlakten. In 2013 is bijgedragen voor het afkoppelen van m2. Bij de resultaatsbestemming 2013 wordt voorgesteld dit bedrag te onttrekken aan deze reserve. Bestemmingsreserve niet kerende grondbewerking In het verslagjaar is vanuit de resultaatsbestemming onttrokken, als gevolg van de hogere kosten in In 2013 is hectare aangemerkt als niet kerende grondbewerking. De kosten zijn beperkt gebleven tot Bovendien is in het verslagjaar de provinciale bijdrage 2012 ad voor de advisering van de erosiebestrijding ontvangen. Bij de resultaatsbestemming 2013 wordt voorgesteld het positieve saldo van toe te voegen aan deze reserve. Voorziening pensioen- en uitkeringsverplichtingen In het verslagjaar is onttrokken en betreft pensioenuitkeringen aan voormalige bestuursleden. Voorziening Tax-i In het verslagjaar is onttrokken in verband met de eindafrekening (ondersteuning bestuurlijke commissie en evaluatietraject Twynstra en Gudde) van Tax-i. Het restant saldo van is vrijgevallen ten gunste van de exploitatie 2013 waardoor de voorziening Taxkan worden opgeheven. Voorziening onderhoud kantoorgebouw In het verslagjaar is onttrokken in verband met uitgaven voor het onderhoud van het gebouw en installaties op basis van een meerjarenonderhoudsplan. Voor alle mutaties op de reserves en voorzieningen, inclusief het doel en de omvang, zie hoofdstuk 6 en bijlage B. 44 Programmarekening 2013

45 3.4 Waterschapsbelastingen De financieringsstructuur bestaat uit twee heffingen, te weten een watersysteemheffing en een zuiveringsheffing (indirecte lozingen). Beide zijn geregeld in de Waterschapswet. De verontreinigingsheffing (directe lozingen op oppervlakte water) is gebaseerd op de Wet verontreiniging oppervlaktewater (Wvo). De kosten van de waterkwantiteit, de waterkering en de zogenoemde passieve kwaliteit (o.a. integraal waterbeheer, monitoring en sanering van verontreinigde waterbodems), worden gefinancierd uit de watersysteemheffing, opgebracht door inwoners en de eigenaren van gebouwde, ongebouwde onroerende zaken en natuurterreinen. De zuiveringsheffing is toegespitst op de kosten van de zuivering, het transport van afvalwater en de verwerking van het zuiveringsslib. Voor de belastingtarieven 2013 zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: de geraamde opbrengst waterschapslasten 2013; Belastingopbrengst Begroting 2013 Watersysteemheffing Zuiveringsheffing Verontreinigingsheffing Totaal de belastingmaatstaven zoals verwoord in de notitie 'prognose opbrengst waterschapsheffingen 2013' van de Belastingsamenwerking Gemeenten en Waterschappen (BsGW). Watersysteemheffing Naast de opbrengst 2013 beïnvloedt nog een aantal elementen de tarieven van de watersysteemheffing, te weten: 1. de kostentoedeling per 1 januari 2013 van het watersysteembeheer; Watersysteembeheer Kostentoedelingsverordening 2013 Ingezetenen 40,00% Zakelijk gerechtigden gebouwd 52,02% Zakelijk gerechtigden ongebouwd 7,90% Zakelijk gerechtigden natuurterreinen 0,08% Totaal 100,00% 2. de tariefsdifferentiatie voor verharde wegen waarbij een gedifferentieerd tarief is gehanteerd dat 400% hoger is dan het tarief voor het 'overig ongebouwd'; 3. de rechtstreekse toedeling van categorie gebonden kosten aan de betreffende categorieën, te weten de perceptiekosten, de kosten van de Wet waardering onroerende zaken (Wet WOZ) en de kosten van verkiezingen; 4. het reguliere accres en het effect van de hertaxatie bij het gebouwd als gevolg van de jaarlijkse herwaardering van de Wet WOZ. Uitgegaan is van een waardedaling in ons beheersgebied van 2,55% (te weten accres +0,25% en hertaxatie -2,8%); Waterschap Roer en Overmaas /

46 5. de doorvertaling van de belastingbestanden op perceelsniveau voor de categorie natuur en ongebouwd; 6. de ontwikkeling van het aantal ingezetenen. Voor de bepaling van de tarieven voor de categorie gebouwd wordt als heffingsmaatstaf een percentage van de WOZ-waarde gehanteerd. Bij de berekening van het tarief gebouwd is uitgegaan van een percentage van vier decimalen achter de komma. In verband met de jaarlijkse herwaardering van de WOZ is de waardepeildatum één jaar voor het begin van het kalenderjaar, waarvoor de WOZ-waarde geldt. De waardepeildatum voor het belastingjaar 2013 was 1 januari Zuiveringsheffing Het tarief van de zuiveringsheffing is bepaald door de opbrengst zuiveringsbeheer te delen door het aantal vervuilingseenheden indirecte lozingen, voor Verontreinigingsheffing Het tarief voor de verontreinigingsheffing is gelijk aan het tarief van de zuiveringsheffing. Het aantal vervuilingseenheden directe lozingen bedroeg in Tarievenoverzicht Onderstaand zijn de tarieven 2013 weergegeven zoals die door het algemeen bestuur op 27 november 2012 zijn vastgesteld en gehanteerd zijn bij de aanslagoplegging Tarieven 2013 Watersysteembeheer Ongebouwd (per hectare): - Openbare landwegen 123,40 - Overig ongebouwd 24,68 Natuur (per hectare) 2,36 Gebouwd (percentage van WOZ-waarde) 0,0201% Ingezetenen (per wooneenheid) 35,68 Zuiveringsbeheer Zuiveringsheffing (per heffingseenheid) 49,73 Verontreinigingsheffing Verontreinigingsheffing (per heffingseenheid) 49,73 Opbrengst waterschapslasten Voor een overzicht van de belastingopbrengsten en een analyse raming versus realisatie wordt verwezen naar paragraaf 8.3 en Programmarekening 2013

47 Kwijtschelding en oninbaarheid De belastingopbrengst wordt gecorrigeerd voor kwijtschelding en oninbaarheid. Kwijtschelding wordt alleen verleend voor het ingezetenendeel van de watersysteemheffing en de zuiveringsheffing (huishoudens). Bij kwijtschelding wordt als norm 100% van de bijstandsnorm gehanteerd. Daarnaast wordt automatisch kwijtschelding verleend aan de groep AOW'ers die een vermogen hebben van of minder en verder geen aanvullend pensioen. Voor de oninbaarheid is in 2013 een percentage gehanteerd van 0,5% van de opbrengst. Voor toelichting op deze onderdelen wordt verwezen naar paragraaf 8.3 en 9.2. Waterschap Roer en Overmaas /

48 3.5 Het weerstandsvermogen Weerstandscapaciteit bestaat uit de middelen en mogelijkheden waarover de organisatie beschikt of kan beschikken om risico s die niet op enige andere manier zijn afgedekt binnen de begroting op te kunnen vangen. Bij de bepaling van de weerstandcapaciteit worden de reserves (met name de algemene reserves), de post onvoorzien, de belastingcapaciteit en bezuinigingsmogelijkheden betrokken. De relatie tussen de omvang van de financiële restrisico s (geïnventariseerde risico s, na het nemen van preventieve, repressieve en correctieve maatregelen) en de weerstandscapaciteit wordt aangeduid als weerstandsvermogen. Schematisch kan het weerstandsvermogen als volgt worden weergegeven: Risico s Weerstandscapaciteit Weerstandsvermogen Indien weerstandsvermogen aanwezig is, wordt voorkomen dat elke financiële tegenvaller dwingt tot directe begrotingsmaatregelen zoals bezuinigingen of inkomstenverhogende maatregelen. Hierdoor wordt voorkomen dat de door het bestuur vastgestelde kaders en de programmadoelstellingen schoksgewijs dienen te worden aangepast Risico's Op grond van de BBVW dient het waterschap jaarlijks in de begroting en jaarrekening een afzonderlijke paragraaf op te nemen waarin wordt ingegaan op het weerstandsvermogen waarbij een relatie dient te worden gelegd tussen risico s en weerstandscapaciteit. Samengevat kunnen de risico s en het weerstandsvermogen als volgt schematisch met elkaar in verband worden gebracht. 48 Programmarekening 2013

49 Doelstelling Bruto risico Beheerswaterschap maatregelen Netto risico Reguliere Goed meetbaar Specifieke maatregelen voorziening risico's Niet goed Geringe betekenis meetbaar geen maatregel Niet reguliere Materiële betekenis weerstandsvermogen risico's Goed meetbaar Specifieke maatregelen voorziening Risicomanagement Het in beeld brengen van risico s en getroffen beheersmaatregelen vormt een belangrijk onderdeel van risicomanagement. Op 29 september 2009 is de Kadernota Risicomanagement vastgesteld. De methodiek voor het identificeren en kwantificeren van risico s is hierin beschreven en drukt het risico uit in: kans op optreden van een gebeurtenis; en het gevolg van deze gebeurtenis. Risico inventarisatie 2013 Omdat de bepaling van het benodigde weerstandsvermogen een jaarlijks terugkomende actie is, is de risico inventarisatie 2012 geactualiseerd naar de situatie per ultimo De benodigde weerstandscapaciteit is gelijk aan de som van de financiële restrisico s. Met het oog op de resultaten van de risico inventarisatie 2013 is de minimale hoogte van de algemene reserve bepaald op het bedrag van de geïnventariseerd risico s (bij een veronderstelde kans van optreden van 15% voor de categorie middelgrote risico s). De minimale stand van de algemene reserve is dan De maximale stand bedraagt 5% van het begrotingstotaal. De stand van de algemene reserve watersysteembeheer en zuiveringsbeheer per is In de risico inventarisatie ultimo 2013 zijn 45 risico s opgenomen: 18 strategische risico s, 9 compliance risico s en 18 operationele risico s. Onderstaand zijn de belangrijkste financiële risico s nader toegelicht. Waterschap Roer en Overmaas /

50 Opbrengst watersysteemheffing Aangezien de berekening van de tarieven watersysteemheffing, naast de 'prognose opbrengst waterschapsheffingen' die jaarlijks voor de begroting door de BsGW wordt afgegeven, gebaseerd is op prognosegegevens kan dit in de realisatie (lees belastingoplegging) afwijken. Opbrengst zuiveringsheffing Het aantal vervuilingseenheden in ons beheersgebied is de basis voor de opbrengst zuiveringsheffing. De in 2013 gerealiseerde zuiveringsheffing is gebaseerd op de prognose opbrengst waterschapsheffingen zoals opgenomen in de jaarlijkse afrekening van de BsGW. Omdat de afwikkeling van de zuiveringsheffing een periode van vijf jaar omvat en hierbij sprake is van voorlopige en definitieve aanslagen, kan de realisatie over de hele periode afwijken. Oninbaar / kwijtschelding Voor oninbaarheid is in het verslagjaar een percentage gehanteerd van 0,5% van de opbrengst waterschapslasten. Het effect van oninbaarheid is echter, gelet op het heffing- en invorderingstraject, pas na enkele jaren duidelijk. Ook niet beïnvloedbare factoren kunnen een effect hebben op de oninbaarheid, zoals de gevolgen van de economische situatie en hogere aanslagen. Dit is ook van toepassing op de kwijtschelding, waarbij de economische situatie eveneens een belangrijke rol speelt. Renterisico s Renterisico s spelen bij de beoordeling van financieringsvraagstukken een belangrijke rol. Aangezien de rentepercentages van de geldleningportefeuille voor de restantlooptijd van de geldleningen vastliggen, is bij het renterisico sprake van een kort termijnrisico. Plotselinge rentestijgingen kunnen tot een incidenteel tekort leiden op de begrootte rekeningcourantrente. Door het (eventueel) afsluiten van nieuwe langlopende geldleningen neemt het risico enigszins toe. De rentelasten worden verantwoord op de hulpkostenplaats kapitaallasten en verdisconteerd in het rente-omslagpercentage. Een stijging van de marktrente betekent een verhoging van de renteomslag en leidt tot een extra budgettaire last voor het waterschap. Voor het opvangen van mogelijke renteschommelingen is geen voorziening gevormd. Uitzetting bij Landsbanki Island Het waterschap heeft op 30 mei 2008 een deposito van geplaatst bij Landsbanki Island. De rating van de bank voldeed op het moment van plaatsing aan de Wet Fido. De looptijd van het deposito (15 december 2008) is verstreken en Landsbanki heeft niet aan de financiële verplichtingen kunnen voldoen. Na een langdurig juridisch proces heeft de Hoge Raad van IJsland op 28 oktober 2011 de claim van de Noord-Hollandgroep, waar het waterschap deel van uit maakt, als preferent erkend. De preferente claim voor Roer en Overmaas is vastgesteld op In de jaarrekening 2009 is op basis van een door de Deloitte accountants opgestelde recoverynotitie de vordering van Landsbanki verlaagd met (recoverypercentage van 74%) tot (inclusief de uitkering uit het depositogarantiestelsel ad ). In de jaarrekening 2011 is gelet op de positieve ontwikkeling van de boedelwaardering van Landsbanki en de accountantsrichtlijnen het recoverypercentage verhoogd naar 95%. Dit heeft er dan ook in geresulteerd dat de vordering is opgewaardeerd met tot In de jaarrekening 2012 is op basis van een door adviesbureau Rinlandt opgestelde recoverynotitie is het recoverypercentage gehandhaafd op het niveau van 2011, te weten op 95%. 50 Programmarekening 2013

51 Voor de jaarrekening 2013 is door adviesbureau Rinlandt een second opinion opgesteld voor de waardering van de vordering ten behoeve van de Noord-Holland groep. Hieruit blijkt dat voor de waardering van de claim een recoverypercentage van 90% tot 95% opportuun is. Hierdoor kan de vordering in de jaarrekening 2013 blijven gehandhaafd op het niveau van 2012 (recoverypercentage 95%). De overige 5% worden beschouwd als een restrisico. Van een restrisico is sprake als de activa van Landsbanki onvoldoende ten gelden wordt gemaakt en/of koersverschillen veroorzaakt, omdat de uitbetaling van de vordering in buitenlandse valuta plaatsvindt. Op 24 september 2013 heeft de Hoge Raad van IJsland uitspraak gedaan, in de rechtszaak over de te hanteren wisselkoersen bij uitbetaling die eind 2012 is opgestart door de niet preferente crediteuren. De niet preferente crediteuren eisten dat de uitbetaling plaatsvindt tegen de (lagere) offshore koers (verkoopkoers). De Hoge Raad heeft uitgesproken dat de Winding Up Board niet de vaste koers van 22 april 2009 moet hanteren, maar de officiële koers op de dag van uitbetaling. Voor de uitgekeerde bedragen is deze uitspraak positief. Een nadeel is echter dat de waarde van de toekomstige uitkeringen ook geheel afhankelijk wordt van de koers van de IJslandse kroon wat een risico betekend. Ook kan zich nog een koersrisico voordoen op de uitbetaling van het financieel instrument indien dit gedeeltelijk wordt uitbetaald in IJslandse kronen, hoewel de afspraken gemaakt zijn in dollars, euro s en ponden. Tot slot kan nog worden vermeld dat in 2013 op de openstaande vordering één betaling is ontvangen van Waterschapsbedrijf Limburg / Belastingsamenwerking Gemeenten en Waterschappen Het waterschap staat garant voor eventuele tekorten van WBL en BsGW voor zover dit de reservepositie (lees weerstandsvermogen) van deze partijen, die tot stand is gekomen op basis van een risico inventarisatie, overschrijdt. De netto risico s bij het WBL en de BsGW zijn op basis van een risico inventarisatie per ultimo 2013 becijferd op respectievelijk en en vormen de basis voor de hoogte van de algemene reserve. Tot slot kan nog worden vermeld dat WBL en BsGW 2013 hebben afgesloten met respectievelijk een negatief resultaat van afgerond en een positief resultaat van Wet Hof Voor een nadere toelichting zie hoofdstuk 3.9 EMU saldo. Risico s niet meegenomen in risico inventarisatie Lijst Geldelijke Regeling landelijk gebied De landinrichting Centraal Plateau wordt afgesloten met de vaststelling van de Lijst Geldelijke Regelingen (LGR) door de rechtbank. In het kader van de procedure van de LGR kunnen belanghebbenden binnen deze herinrichting claims indienen die mogelijk bij het waterschap verhaald kunnen worden. Indien deze claims inclusief verrekening ten laste van het waterschap door de rechtbank worden toegewezen is deze uitspraak bindend. Omdat tijdens de procedure van de LGR pas duidelijk wordt of, en zo ja welke, claims door derden ten laste van het waterschap worden ingediend, blijft een zeker risico in de eindafrekening van de herinrichting bestaan waar pas na vaststelling van de LGR door de rechtbank duidelijkheid in komt. Om deze reden is in de (landinrichtings)begroting bij het Rijk respectievelijk waterschap geen rekening gehouden met financiële gevolgen voor partijen in de afrekening met deze partijen. Waterschap Roer en Overmaas /

52 3.6 De financiering De treasuryfunctie ondersteunt de uitvoering van de programma's. De basis van de treasuryfunctie wordt gevormd door het treasurystatuut. Het treasurystatuut is op 1 maart 2011 door het algemeen bestuur vastgesteld. Treasury is het sturen en beheersen van, het verantwoorden over en het toezicht houden op de financiële vermogenswaarden, de financiële geldstromen, de financiële posities en de hieraan verbonden risico's. De treasuryfunctie bij het waterschap omvat de financiering van beleid en het uitzetten van geldmiddelen die niet direct nodig zijn. De uitvoering hiervan vereist adequaat handelen in een steeds complexere geld- en kapitaalmarkt. Drie componenten zijn bij de financiering van belang: 1. rentevisie, de treasuryfunctie en de uitvoering van het treasurybeleid; 2. liquiditeitspositie; 3. treasurybeheer. Het treasurystatuut geeft de infrastructuur voor de treasuryfunctie aan. De uitvoering van het treasurybeleid vindt zijn weerslag in de treasuryparagrafen van de begroting en de jaarrekening. In de begroting wordt de uitvoering van het treasurybeleid opgenomen door middel van concrete plannen. In de programmarekening gaat het om de realisatie van de plannen en om een verschillenanalyse tussen de plannen en de realisatie. Tevens dient in de begroting en programmarekening de berekening van de renterisiconorm te worden opgenomen. Om inzicht te verschaffen in de treasuryactiviteiten van het waterschap is de realisatie weergegeven van deze activiteiten in Tussentijds is gerapporteerd over de treasuryactiviteiten gedurende het eerste halfjaar van het verslagjaar Rentevisie, de treasuryfunctie en de uitvoering van het treasurybeleid In dit onderdeel worden de belangrijkste interne en externe ontwikkelingen genoemd die in het verslagjaar invloed hebben gehad op de rentevisie, de treasuryfunctie en de uitvoering van het treasurybeleid. Interne ontwikkelingen In het verslagjaar werd (door de BsGW) de aanslag opgelegd van de watersysteem- en de zuiveringsheffing. Bij de watersysteemheffing is het waterschap sinds de invoering van de Wet WOZ voor de aanslagoplegging grotendeels afhankelijk van gemeenten. Dit heeft in 2013 niet tot problemen geleid. Voor de geblokkeerde objecten, die een gevolg zijn van de nog niet afgewikkelde bezwaarschriften tegen de WOZ-beschikking door de gemeenten, worden nog aanvullende kohieren opgelegd. De aanslag over het belastingjaar 2013 is gespreid opgelegd van 31 januari tot 31 maart Programmarekening 2013

53 Externe ontwikkelingen Financiële crisis Ondanks dat de kans op een goede afloop van de Europese schuldencrisis in 2013 verder is toegenomen hebben de gevolgen van de crisis de financiële markten ook in het verslagjaar niet onberoerd gelaten. Bezuinigingen en de oplopende werkloosheid hebben ertoe geleid dat de Nederlandse economie - ondanks de groei in het 4 e kwartaal - in 2013 met 0,8% is gedaald. Onveranderd slecht is de arbeidsmarkt. Ten opzichte van 2012 is het aantal werkelozen toegenomen met tot ofwel 8,5% van de beroepsbevolking. De inflatie in de eurozone is in het verslagjaar uitgekomen op 1,5%. De Nederlandse inflatie is in vergelijking met de andere Europese landen hoger uitgevallen en heeft in ,5% bedragen. Rente(visie) De Amerikaanse Centrale Bank (Fed) heeft in 2013 de rente ongewijzigd gelaten en gehandhaafd op het niveau van 0,25%. Hierbij is geen sprake van een vast rentetarief maar van een rentemarge tussen 0% en 0,25%. De Europese Centrale Bank (ECB) heeft na een eerste verlaging op 2 mei 2013 de belangrijkste beleidstarieven op 7 november 2013 nogmaals met 0,25% verlaagd tot een historisch dieptepunt van 0,25%. De depositorente is niet aangepast en bleef 0%. Het achterblijven van de economisch groei heeft in het verslagjaar dan ook een belangrijk effect gehad op de financiële markten. Bij de vaststelling van de begroting 2013 is uitgegaan van een rentepercentage van 1,5% voor de korte rente. De korte rente is in het verslagjaar door de bezuinigingen als gevolg van de schuldencrisis en het achterblijven van de economische groei echter gedaald tot een historisch laag niveau. De lange rente, die in tegenstelling tot de korte rente niet wordt bepaald door de ECB maar door de markt, is in het verslagjaar iets toegenomen. De renteontwikkeling kan als volgt cijfermatig en grafisch worden weergegeven. Rentevorm Renteniveau NWB per Korte rente rekening courantrente 0,25% 0,25% 0,25% Lange rente 10 jaar gelijk 1,85% 1,97% 2,11% 15 jaar gelijk 20 jaar gelijk 25 jaar gelijk 2,36% 2,51% 2,68% 2,80% 2,86% 3,04% 3,11% 3,11% 3,31% Waterschap Roer en Overmaas /

54 Renteverloop ,00% 3,50% 3,00% 2,50% 2,00% 1,50% Debetrente 25 jaar gelijk 1,00% 0,50% 0,00% De renteontwikkeling heeft geen gevolgen gehad voor de liquiditeitspositie, alleen voor de hoogte van de rentekosten. Omdat de renteontwikkeling achter is gebleven bij de raming heeft dit in het verslagjaar geen negatief effect gehad maar geleid tot een tussentijdse neerwaartse aanpassing van de rentekosten. Landsbanki Island Door de financiële crisis zijn veel financiële instellingen in de problemen geraakt. Naast het faillissement van de Amerikaanse zakenbank Lehman Brothers in september 2008 zijn de drie IJslandse banken (Glitner, Kaupthing en Landsbanki) in oktober 2008 door de IJslandse staat genationaliseerd. Doordat de IJslandse staat echter te klein was om alle verplichtingen te voldoen zijn diverse partijen gedupeerd en hebben particulieren, bedrijven en overheden in Nederland (waaronder ons waterschap) uitstaande deposito niet terugontvangen (zie paragraaf risico s). Deze problematiek heeft landelijk geleid tot aanscherping van de wet regeling uitzettingen en derivaten decentrale overheden (wet Ruddo). Het treasurystatuut van het waterschap is hierop aangepast. De treasuryactiviteiten bij het waterschap zijn in het verslagjaar beperkt gebleven tot de NWB bank en de Rabobank. 54 Programmarekening 2013

55 3.6.2 Liquiditeitspositie Liquiditeitspositie De liquiditeitspositie van het waterschap in 2013 kan als volgt worden weergegeven. Eind maand Liquiditeitstekort (-) of Liquiditeitsoverschot (+) (afgerond op 1.000) Januari Februari Maart April Mei Juni Juli Augustus September Oktober November December * Tussen 31 januari 2013 en 31 maart 2013 is de aanslag 2013 met vervaldatum 30 april en 30 juni 2013 opgelegd. In de eerste helft van het verslagjaar zijn we geconfronteerd met een negatieve liquiditeitspositie die in het 2 e kwartaal, als gevolg van de aanslagoplegging 2013 tijdelijk is omgeslagen in een positiever verloop. Aan het einde van het 4 e kwartaal was echter weer sprake van een negatief verloop, o.a. door de betaling van de bijdrage aan het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP) Het rekeningcourantsaldo op het einde van het verslagjaar sluit dan ook met een tekort van Ook in 2013 was de financieringsconstructie van het waterschap een punt van aandacht. Uitgangspunten hierbij waren de beperking van de rentekosten, de minimalisering van de renterisico's op lange termijn binnen kaders van de wet Fido en de interne beleidskaders. Debetrente In het verslagjaar zijn (tijdelijke) liquiditeitstekorten door middel van kasgeldleningen gefinancierd. Onderstaand is weergegeven welke bedragen door middel van deze systematiek in 2013 zijn gefinancierd en welk voordeel, uitgedrukt in percentage, is behaald ten opzichte van de korte rente. Waterschap Roer en Overmaas /

56 Periode Bedrag Rentepercentage Kasgeldlening Debetrente Financiële instelling NWB-Bank Voordeel tot ,05% 0,25% 0,20% tot ,04% 0,25% 0,21% tot ,05% 0,25% 0,20% tot ,05% 0,25% 0,20% tot ,06% 0,25% 0,19% tot ,06% 0,25% 0,19% tot ,05% 0,25% 0,20% tot ,05% 0,25% 0,20% tot ,05% 0,25% 0,20% tot ,06% 0,25% 0,19% tot ,05% 0,25% 0,20% tot ,05% 0,25% 0,20% tot ,05% 0,25% 0,20% tot ,05% 0,25% 0,20% tot ,05% 0,25% 0,20% tot ,09% 0,25% 0,16% tot ,12% 0,25% 0,13% tot ,08% 0,25% 0,17% tot ,09% 0,25% 0,16% tot ,09% 0,25% 0,16% tot ,09% 0,25% 0,16% tot ,09% 0,25% 0,16% tot ,11% 0,25% 0,14% tot ,09% 0,25% 0,16% tot ,10% 0,25% 0,15% tot ,18% 0,25% 0,07% tot ,20% 0,25% 0,05% Met deze systematiek is in het verslagjaar een rentevoordeel gerealiseerd van Creditgelden De verwachting was dat in 2013 een aantal maanden sprake zou zijn van overliquiditeit. Doordat het rentepercentage van de NWB-bank voor uitzetting 0% was heeft het dagelijks bestuur op 26 maart 2013 ermee ingestemd om de eventuele overtollige gelden direct opvraagbaar weg te zetten bij de Rabobank via de Spaar Vrij Rekening. Aangezien in het verslagjaar sprake is geweest van een minimale overliquiditeit is het niet mogelijk gebleken om gelden uit te zetten op de aangehaalde Spaar Vrij Rekening. Hierdoor is geen renteopbrengst gerealiseerd. Kasgeldlimiet Indien bij een negatieve liquiditeitspositie van het waterschap de kasgeldlimiet (voor , te weten 23% van het begrotingstotaal) drie opeenvolgende kwartalen wordt overschreden, is het op grond van de wet Fido verplicht de vlottende schuld te consolideren door middel van een vaste geldlening. Indien dit aan de orde is, dient het negatieve rekeningcourantsaldo, dat uitstaat tegen de lage debetrente, te worden omgezet in een vaste geldlening. Deze situatie heeft zich in het verslagjaar niet voorgedaan. 56 Programmarekening 2013

57 3.6.3 Treasurybeheer Risicobeheer Dit onderdeel geeft inzicht in het risicoprofiel van het waterschap. Onder risico's worden zowel renterisico's, kredietrisico's, liquiditeitsrisico s en koersrisico's (lees valutarisico's) verstaan. Het renterisico op de vlottende schuld wordt ingeperkt door het hanteren van de kasgeldlimiet. Als grondslag van de wettelijk toegestane omvang van de kasgeldlimiet wordt de omvang van de begroting per 1 januari voor het gehele verslagjaar aangehouden, vermenigvuldigd met het door ministeriële regeling vastgestelde percentage (30% voor waterschappen). Over het verslagjaar kan dit als volgt worden weergegeven. Kasgeldlimiet 2013 (x 1.000) 1e kwartaal 2e kwartaal 3e kwartaal 4e kwartaal Ruimte (+) / Overschrijding (-) Uit dit overzicht is af te leiden dat de kasgeldlimiet in 2013 alleen in het eerste kwartaal is overschreden. De berekening van de kasgeldlimiet is opgenomen in bijlage I. Naast de kasgeldlimiet geeft de renterisiconorm inzicht in de feitelijke risico's op de vaste schuld. De renterisiconorm voor de waterschappen is bepaald op 30% van het begrotingstotaal en kan voor 2013 als volgt worden weergegeven: Toets renterisiconorm (x 1.000) 2013 Renterisiconorm Renterisico op vaste schuld * Ruimte (+) / Overschrijding (-) * Ondanks dat alleen sprake is van een renterisico op de variabele kredietopslag, die een fractioneel deel uitmaakt van het totale rentepercentage, dient op basis van de huidige inzichten het totale saldo van de basisrentelening ad 16,3 miljoen te worden meegenomen als renterisico op de vaste schuld. Uit bovenstaand overzicht kan worden afgeleid dat het waterschap over het verslagjaar heeft voldaan aan de toets van de renterisiconorm. De berekening is ook opgenomen in bijlage I. Kredietrisico's op verstrekte geldleningen hebben zich in het verslagjaar niet voorgedaan, aangezien geen leningen van dien aard aan derden zijn verstrekt. Het liquiditeitsrisico is beperkt gebleven door de treasuryactiviteiten te baseren op een liquiditeitsprognose. Het koersrisico tenslotte is nihil aangezien het waterschap alle betalingen en ontvangsten heeft verricht in euro's. Kasbeheer Om de kosten voor het geldstroomverkeer te kunnen beperken is in het verslagjaar de gehanteerde beleidslijn voortgezet. Dit betekent dat het liquiditeitsgebruik beperkt wordt door de geldstromen op waterschapsniveau op elkaar af te stemmen, het betalingsverkeer door één bank (NWB bank) elektronisch te laten uitvoeren en de betalingsopdrachten uitsluitend centraal door financiën te laten verwerken. Waterschap Roer en Overmaas /

58 3.7 Verbonden partijen Waterschapsbedrijf Limburg Het WBL is een volledige dochter van de beide Limburgse waterschappen. Het is een gemeenschappelijke uitvoeringsorganisatie waarvan de wettelijk kaders vastliggen in de 'Gemeenschappelijke Regeling Waterschapsbedrijf Limburg'. Voor een uitgebreide toelichting op de relatie met het WBL wordt verwezen naar hoofdstuk 4. Belastingsamenwerking Gemeenten en Waterschappen De BsGW is een gemeenschappelijke uitvoeringsorganisatie waarvan de kaders vastliggen in de Gemeenschappelijke Regeling Belastingsamenwerking Gemeenten en Waterschappen. Voor een uitgebreide toelichting op de relatie met de BsGW wordt verwezen naar hoofdstuk 5. NWB bank WRO is één van de partijen die aandelen heeft in de Nederlandse Waterschapsbank NV (NWB-bank). De bank richt haar diensten exclusief op de overheidssector. De NWB-bank financiert provincies, gemeenten en waterschappen en verstrekt langlopende kredieten aan instellingen voor de volkshuisvesting, de gezondheidszorg en het onderwijs. Verder financiert de bank overheidsbedrijven werkzaam op het gebied van water en milieu. Voor de waterschappen is de bank huisbankier met diensten als betalingsverkeer, electronic banking en consultancy. De vennootschap wordt bestuurd door een directie die bestaat uit twee of meer directeuren. De raad van commissarissen bestaat uit minimaal zeven en maximaal elf leden en houdt onder meer toezicht op de directie. In de algemene vergadering van aandeelhouders heeft elk aandeel A één stem en een aandeel B vier stemmen. Het waterschap heeft evenals in het vorige verslagjaar 535 aandelen A en 146 aandelen B. Het Waterschapshuis WRO is één van de 24 deelnemende waterschappen die participeert in de Gemeenschappelijke Regeling Het Waterschapshuis (HwH) die op 1 juli 2010 in werking is getreden. Het Waterschapshuis fungeert als ondersteunende organisatie en aankoopcentrale voor de waterschappen en levert zodoende een bijdrage aan het verbeteren van de informatie- en de bedrijfsprocessen van de waterschappen ter bevordering van de kwaliteit en efficiëntie van de taakuitvoering door de waterschappen. 3.8 Bedrijfsvoering Onder bedrijfsvoering wordt verstaan het geheel van interne organisatieonderdelen en processen die ondersteunend zijn ten behoeve van de primaire processen. Voor een toelichting op de bedrijfsvoering wordt verwezen naar paragraaf Programmarekening 2013

59 3.9 EMU-saldo Achtergrond EMU-problematiek In het kader van een verantwoorde ontwikkeling van de economie en het monetaire stelsel binnen de landen die deelnemen aan de EMU (Economische en Monetaire Unie), is in het Verdrag van Maastricht een aantal afspraken gemaakt. Een belangrijke afspraak is dat het EMU-tekort (lees overheidstekort) van een lidstaat niet meer mag bedragen dan 3% van het Bruto Binnenlands Product (BBP). Het EMU-saldo is opgebouwd uit het totaal van het Rijk, de sociale fondsen, gemeenschappelijke regelingen en de decentrale overheden (waaronder de waterschappen). Indien de overheden in een jaar meer uitgeven dan ontvangen (op kasbasis) is sprake van een negatieve bijdrage aan het EMU-saldo. Om de eurocrisis te beteugelen zijn de Europese afspraken over het beheersen van de EMUsaldi (voor begrotingstekort en schuld van de overheid) aangescherpt. Deze hebben tot gevolg dat het Kabinet afspraken maakt met medeoverheden (provincies, gemeenten en waterschappen) met het oog op het Nederlandse EMU-saldo en deze in regelgeving vastlegt. Deze afspraken zijn in de Wet Houdbare Overheidsfinanciën (Wet Hof) vormgegeven en bevat regels over de begrotingsdiscipline van Rijk en decentrale overheden. Het Rijk zal alleen sturen op het EMU-tekort voor alle decentrale overheden gezamenlijk (Provincies, Gemeenten en Waterschappen). Dit heeft tot voordeel dat hogere EMUtekorten van de ene groep decentrale overheden in een bepaald jaar gecompenseerd kunnen worden door lagere tekorten of overschotten van andere groepen. Tot en met 2015 wordt de EMU-ruimte voor de decentrale overheden niet minder dan 0,5%. De ruimte wordt later pas minder als een evaluatie in 2015 uitwijst dat dit verantwoord kan. Tot en met 2017 zullen geen sancties worden toegepast. De kern van de wet is bestuurlijk overleg waardoor een flexibel mechanisme is ontstaan. Alles is bespreekbaar in bestuurlijk overleg en de minister gaat ervan uit dat daarin altijd overeenstemming wordt bereikt. Pas als veelvuldig bestuurlijk overleg niet tot overeenstemming leidt zal de minister een voorgenomen besluit nemen die aan de Tweede Kamer worden voorgelegd. Bij sturing op het EMU-saldo zijn voorbeelden van maatregelen voor de waterschappen onder meer. Terugbrengen investeringsniveau. Activering bijdrage HWBP beëindigen en bijdrage opnemen in de exploitatie of activeringstermijn verkorten. De Wet Hof is door de Tweede Kamer op 23 april 2013 vastgesteld en op 10 december 2013 aangenomen door de Eerste Kamer. EMU-saldo 2013 In de begroting en het jaarverslag dient het eigen EMU-saldo te worden opgenomen. De moeilijkheid is dat waterschappen, net zoals de andere decentrale overheden, een ander boekhoudstelsel gebruiken dan waarop het EMU-saldo is gebaseerd. De waterschappen hanteren het baten- en lastenstelsel, terwijl het EMU-saldo is gebaseerd op transactiestelsel (lees kasbasis). De informatie ten behoeve van het EMU-saldo moet dan ook een vertaalslag ondergaan. Verder geldt dat bij de waterschappen de investeringen (inclusief de bijdrage van het HWBP) grote invloed hebben op het EMU-saldo, zeker omdat zij gemiddeld over alle waterschappen gezien een factor 3 groter zijn dan de jaarlijkse afschrijvingen. Omdat het investeringsvolume van de waterschappen aanzienlijk is, hebben de waterschappen per definitie een EMU-tekort. Over 2013 is sprake van een EMU-tekort van afgerond Waterschap Roer en Overmaas /

60 In de BBVW is opgenomen dat in het jaarverslag een specificatie van het EMU-saldo dient te worden opgenomen van het dienstjaar en het vorig dienstjaar. De berekening van het EMUsaldo van 2012 en 2013 is opgenomen in bijlage J Topinkomens In de Wet Normering bezoldiging Topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) die op 1 januari 2013 inwerking is getreden, is een openbaarmakingsverplichting voorgeschreven voor topfunctionarissen. Het gaat hierbij om personen die leiding geven aan de gehele organisatie. Bij een waterschap betreft dit de functie van Secretaris-Directeur. De wet schrijft topfunctionarissen een maximaal inkomen voor dat voor 2013 is vastgesteld op (= 130% van het brutosalaris van een minister, verhoogd met sociale verzekeringspremies, onkostenvergoedingen en beloningen betaalbaar op termijn). Bezoldigingen die uitgaan boven het door de WNT opgelegde maximum zijn strijdig met de wet en worden aangemerkt als onverschuldigde betaling. Verder verbiedt de WNT topfunctionarissen ontslagvergoedingen te verstrekken die meer bedragen dan , dan wel één jaarsalaris als dit lager is dan Gelet op artikel 4.1 van de WNT zijn onderstaand de gegevens van de topfunctionaris van ons waterschap, te weten de functie van secretaris-directeur vermeld. Topfunctionaris waterschap Roer en Overmaas Naam J.M.G. In den Kleef Functie secretaris-directeur Duur dienstverband geheel 2013 Omvang dienstverband 36 uur per week Beloning Belastbare vaste en variabele onkostenvergoeding 738 Voorzieningen ten behoeve van beloningen op termijn In het verslagjaar is de beloning voor topfunctionarissen niet overschreden en zijn geen ontslagvergoedingen verstrekt. 60 Programmarekening 2013

61 4 Waterschapsbedrijf Limburg 4.1 Relatie WRO heeft in het verslagjaar voor de uitvoering van het zuiveringsbeheer gebruik gemaakt van de diensten van het WBL. Het WBL is een gemeenschappelijke uitvoeringsorganisatie waarvan de wettelijke kaders vastliggen in de Gemeenschappelijke Regeling Waterschapsbedrijf Limburg. Voor de verhouding waterschappen ten opzichte van de gemeenschappelijke regeling (GR) geldt de hoofdregel dat het beleid voor de aan de regeling opgedragen taken een bevoegdheid blijft van de waterschapsbesturen. Het bestuur van de GR heeft een uitvoering- en voorbereidingsbevoegdheid. Daarmee is de regeling een vorm van afgeleid bestuur. In de regeling is aangegeven welke uitvoerende taken aan het WBL worden overgedragen. De beoogde bevoegdheidstoekenning aan het bestuur van de regeling wordt ingevuld via delegatie en mandaat. De verhouding tussen waterschappen en regeling betekent in dit verband dat: de reikwijdte van de gedelegeerde/gemandateerde bevoegdheid exact is omschreven; de waterschapsbesturen beleidsregels vaststellen voor de toepassing van bevoegdheden; bij mandaten de bevoegdheid tot het verlenen van ondermandaat is opgenomen; per delegatie en mandaat rapportageverplichtingen over het gebruik zijn afgesproken. Voor de relatie met het WBL worden een aantal randvoorwaarden gehanteerd om te komen tot een goed functionerende uitvoeringsorganisatie: een helder waterschapsbeleid waarbinnen en waarmee het WBL aan de slag kan; een goede onderlinge informatievoorziening tussen de organisaties waardoor een vaste opdracht- en verantwoordingscyclus kan groeien en past bij de beleidsverantwoordelijkheid van de waterschappen en de uitvoeringsorganisatie; een open en soepele samenwerkingshouding tussen de ambtelijke organisaties onderling vanwege de vele interacties in het dagelijkse werk tussen het systeem- en het ketenbeheer; heldere werkafspraken over een praktische invulling van de advies- en voorbereidingstaken van het bedrijf ten behoeve van de besluitvorming door de waterschapsbesturen; integrale productverantwoordelijkheid als één van de belangrijkste organisatorische uitgangspunten. Aan de relatie met het WBL is in het verslagjaar de nodige aandacht besteed. Onderdelen die in 2013 aan de orde zijn gekomen, zijn de begroting en de tussentijdse rapportages. 4.2 Begroting Het algemeen bestuur van ons waterschap heeft op 25 juni 2013 de zienswijze op de conceptbegroting 2014 van het WBL vastgesteld. Het algemeen bestuur van het WBL heeft, rekeninghoudend met onze zienswijze, de begroting 2014 op 24 juli 2013 definitief vastgesteld. 4.3 Geldstroom Voor wat betreft de geldstroom van het waterschap naar het WBL kan het volgende worden vermeld. Vertrekpunt van de geldstroom vormt de vastgestelde begroting van het WBL (inclusief eventuele begrotingswijzigingen) en de afgesproken verdeling van het begrotingstotaal over de beide waterschappen. Waterschap Roer en Overmaas /

62 De verdeling van het zuiveringsbeheer is gebaseerd op het aantal vervuilingseenheden. Het watersysteembeheer wordt procentueel verdeeld, te weten 65% Roer en Overmaas en 35% Peel en Maasvallei. Het aandeel van ons waterschap in het WBL bedroeg in De raming is gelijk aan de realisatie. Bestuurlijk is afgesproken dat geen verrekening over en weer plaatsvindt op basis van de werkelijke exploitatiecijfers, maar dat een eventueel positief exploitatieresultaat van het WBL wordt afgedragen aan de beide waterschappen. Op basis van het aangehaalde bedrag voor ons waterschap is voor de uitvoering van de te verrichten activiteiten aan het WBL in 2013 maandelijks een bedrag van betaalbaar gesteld (begrotingsbedrag gedeeld door twaalf maanden). 4.4 Reservepositie Het WBL heeft over 2013 een negatief resultaat behaald van afgerond De algemene reserve van het WBL bedraagt op basis van de risico-inventarisatie 2013 per 31 december 2013 (voor resultaatsbestemming) Programmarekening 2013

63 5 Belastingsamenwerking Gemeenten en Waterschappen 5.1 Relatie WRO maakt voor de uitvoering van de belastingheffing gebruik van de diensten van de BsGW. De BsGW is een gemeenschappelijke uitvoeringsorganisatie waarvan de wettelijk kaders vastliggen in de 'Gemeenschappelijke Regeling Belastingsamenwerking Gemeenten en Waterschappen. De BsGW behartigt als uitvoeringsorganisatie van de deelnemers (gemeenten en waterschappen) de zorg voor het volledig, tijdig, rechtmatig, juist en doelmatig heffen en innen van de lokale belastingen. De oprichters en (eerste) deelnemers in de Gemeenschappelijke regeling BsGW (per ), de zogenaamde founding fathers, zijn WRO, WPM en de gemeente Venlo. Per 1 januari 2012 zijn de gemeente Bergen en Nederweert als deelnemers toegetreden en per 1 januari 2013 de gemeenten Roermond, Beek, Leudal, Nuth, Maasgouw, Echt- Susteren, Roerdalen en Peel en Maas. Voor de verhouding deelnemers ten opzichte van de GR geldt de hoofdregel dat het beleid voor de aan de regeling opgedragen taken een bevoegdheid blijft van de deelnemers. Het bestuur van de GR heeft een uitvoerings- en voorbereidingsbevoegdheid. Daarmee is de regeling een vorm van afgeleid bestuur. Ook aan de relatie met de BsGW is in het verslagjaar de nodige aandacht besteed. Onderdelen die in 2013 aan de orde zijn gekomen, zijn de begroting, de begrotingswijzigingen, de tussentijdse rapportages en de geldstroom van en naar de BsGW. 5.2 Begroting / begrotingswijzigingen Het algemeen bestuur van ons waterschap heeft op 23 april 2013 de zienswijze op de conceptbegroting 2014 van de BsGW vastgesteld. Het algemeen bestuur van de BsGW heeft, rekening houdende met onze zienswijze, de begroting 2014 op 26 juni 2013 definitief vastgesteld. Verder heeft ons algemeen bestuur op 25 juni 2013 ingestemd met de toetreding van de gemeente Stein en op 1 oktober 2013 met de toetreding van de gemeenten Maastricht, Sittard- Geleen, Heerlen, Brunssum, Landgraaf, Onderbanken, Simpelveld en Voerendaal (LiBelgemeenten) tot de BsGW per waardoor de begroting van de BsGW dienovereenkomstig is aangepast. Het aandeel van ons waterschap in de BsGW bedroeg in en is in het verslagjaar niet gewijzigd. 5.3 Geldstroom Wat betreft de geldstroom kan het volgende worden vermeld. Deze bestaat uit twee stromingen, te weten de stroom van de het waterschap naar de BsGW en vice versa. WRO naar BsGW Vertrekpunt van deze geldstroom is de vastgestelde begroting van de BsGW. Na vaststelling van de begroting is het aandeel van de deelnemers een verplichte uitgave. Het aandeel van ons waterschap in de BsGW bedroeg in en is opgebouwd uit een zuiveringsdeel van en watersysteemdeel van De raming is gelijk Waterschap Roer en Overmaas /

64 aan de realisatie. Bestuurlijk is afgesproken dat geen verrekening over en weer plaatsvindt op basis van de werkelijke exploitatiecijfers, maar dat een eventueel positief exploitatieresultaat van de BsGW wordt ingezet om de reservepositie van het bedrijf te verbeteren en/of wordt afgedragen aan de deelnemers. Op basis van het aangehaalde bedrag voor ons waterschap is voor de uitvoering van de te verrichten activiteiten aan de BsGW in 2013 maandelijks een bedrag van betaalbaar gesteld (begrotingsbedrag gedeeld door twaalf maanden). BsGW naar WRO Uitgangspunt voor deze geldstroom vormt de aanslagoplegging en invordering door de BsGW. De door de BsGW geïncasseerde belastinggelden, de rechtstreekse inkomstenbron voor het waterschap, komt meteen ter beschikking aan het waterschap. De afspraak is dan ook dat de ontvangsten van de belastingaanslag rechtstreeks ten goede komt aan het waterschap, behoudens een bedrag van voor corrigerende effecten op de aanslag. Van het opgelegde bedrag is in het verslagjaar ontvangen en afgedragen. Aangezien in de prognose (gebaseerd op ontvangstenpatroon 2012) werd uitgegaan van een afdracht van , is over het belastingjaar 2013 een bedrag van meer ontvangen. Het werkelijke ontvangsten kunnen gelet op de aanslagoplegging in 2013 afgezet tegen de raming als volgt grafisch worden weergegeven: Begroting Realisatie jan feb mrt apr mei jun jul aug sept okt nov dec 5.4 Reservepositie De BsGW heeft over 2013 een positief resultaat behaald van afgerond De algemene reserve van de BsGW bedraagt per 31 december 2013 (voor resultaatsbestemming) Op basis van de risico-inventarisatie 2013 is het weerstandsvermogen van de BsGW bepaald op Programmarekening 2013

65 Deel II Jaarrekening Waterschap Roer en Overmaas /

66 66 Programmarekening 2013

67 6 Balans met toelichting In dit hoofdstuk wordt de balans 2013 weergegeven met een toelichting op de individuele balansposten. De balansindeling is opgesteld volgens de BBVW. Het nog te bestemmen resultaat 2013 maakt onderdeel uit van het eigen vermogen. Bij de vaststelling van de jaarrekening neemt het algemeen bestuur een besluit ter dekking of bestemming van dit resultaat. 6.1 Balans Omschrijving Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa Vaste activa Uitzettingen met een looptijd korter dan een jaar Liquide middelen Kortlopende vorderingen Overlopende activa Vlottende activa TOTAAL ACTIVA Eigen vermogen: Algemene reserves Bestemminsreserves tariefsegalisatie Overige bestemmingsreserves Nog te bestemmen resultaat Voorzieningen Vaste schulden Vaste passiva Netto vlottende schulden Overlopende passiva Vlottende passiva TOTAAL PASSIVA Waterschap Roer en Overmaas /

68 6.2 Indeling en waardering balansposten Onderstaand wordt de indeling en waardering per balanspost toegelicht. Vaste activa Indeling Waardering immateriële, materiële en financiële vaste activa. De mutaties in de vaste activa zijn opgenomen in bijlage A. historische kostprijs. Ontvangen subsidies, bijdragen van derden en de afschrijvingen worden hierop in mindering gebracht. In het verslagjaar zijn geen afschrijvingsmethoden en -termijnen van investeringsprojecten gewijzigd. De afschrijvingen worden op lineaire basis, volgens de verwachte levensduur, berekend. Het eerste jaar worden de afschrijvingen voor een half jaar meegenomen. De afschrijvingstermijnen die in het verslagjaar voor nieuwe investeringen worden gehanteerd zijn conform de nota activabeleid 2012 en kunnen schematisch als volgt worden weergegeven. Activa Afschrijvingstermijn Gebouwen 30 jaar Waterstaatkundige werken 30 jaar Vervoermiddelen / Inventaris 10 jaar Automatisering 5 jaar Immateriële activa 10 jaar Op grond wordt afgeschreven indien dit onderdeel uitmaakt van een waterstaatkundig werk. Indien gronden worden aangekocht om strategische reden wordt hierop niet afgeschreven tot het moment dat ze (eventueel) onderdeel gaan uitmaken van een waterstaatkundig werk. Op gronden waarop installaties of gebouwen zijn gelegen wordt niet afgeschreven. Vlottende activa Indeling voorraden, uitzettingen met een looptijd korter dan een jaar, liquide middelen, kortlopende vorderingen, effecten en overlopende activa ( nog te ontvangen en vooruitbetaalde bedragen). Waardering nominale waarde. Vaste passiva Indeling eigen vermogen (algemene reserves, bestemmingsreserves en exploitatieresultaat sluitpost van activa/passiva en kosten/opbrengsten), voorzieningen en vaste schulden (vaste geldleningen en waarborgsommen). De mutaties in de vaste passiva zijn opgenomen in bijlage B, eigen vermogen en voorzieningen, en bijlage C, vaste geldleningen. Waardering voorzieningen en vaste schulden: nominale waarde. Vlottende passiva Indeling netto vlottende schulden (kasgeldleningen, negatieve bank- en girosaldi, schulden aan leveranciers en schulden in verband met te betalen belastingen, sociale- en pensioenpremies) en overlopende passiva ( nog te betalen en vooruit ontvangen bedragen). Waardering nominale waarde. 68 Programmarekening 2013

69 6.3 Vaste activa Onder de vaste activa worden afzonderlijk opgenomen de immateriële, de materiële en de financiële vaste activa. Omschrijving Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa Vaste activa Immateriële en materiële vaste activa In bijlage A worden immateriële en materiële vaste activa nader gerubriceerd. Onderstaand worden de mutaties onderhanden werken materiële vaste activa weergegeven en toegelicht. Onderhanden w erken materiële vaste activa / Financieel afgesloten projecten per 31/12/2012 netto investeringsuitgaven afschrijvingen boekw aarde Niet tot uitvoering gekomen projecten netto investeringsuitgaven afschrijvingen boekw aarde Nieuw e projecten netto investeringsuitgaven afschrijvingen boekw aarde Overige onderhanden projecten netto investeringsuitgaven afschrijvingen boekw aarde Netto investeringsuitgaven Afschrijvingen Boekw aarde Financieel afgesloten projecten per 31/12/2012. Na vaststelling van de jaarrekening 2012 op 25 juni 2013 zijn deze projecten overgeheveld van de onderhanden werken naar werken in exploitatie en komen per ultimo van het verslagjaar niet meer voor onder de onderhanden werken. Niet tot uitvoering gekomen projecten. In het verslagjaar is gebleken dat een aantal voorbereidingsprojecten niet tot uitvoering komen. Deze zijn in het verslagjaar afgesloten en versneld afgeschreven (zie 9.2), waardoor de boekwaarde per 31 december van het verslagjaar nihil is. Waterschap Roer en Overmaas /

70 Nieuwe projecten: Onderstaande projecten zijn in het verslagjaar gestart. Van elk project is het projectdoel opgenomen, zoals verwoord in de in 2013 gelanceerde waterwerken-app, inclusief de afgeronde netto investeringsuitgaven. Opheffen overkluizing Caumerbeek fase 2, 3 en 4/5(gezamenlijk). - Het voorkomen van wateroverlast uit het gemeentelijke riool door rioolwater en schoon bronwater te scheiden; - Verbeteren van de waterkwaliteit in de Caumerbeek en Geleenbeek; - Herinrichting van het beekdal en parkgebied Caumerbeek / Geleenbeek; - Impuls geven aan recreatie in het beekdal van de Caumerbeek Te verkopen grond (niet opgenomen in app). In het verslagjaar is gestart met een nieuwe werkwijze bij de uitvoering van een project. Op het moment dat een uitvoeringskrediet wordt gevraagd is de projectgrens/-scoop bekend en wordt de overtollige grond overgeboekt' naar het project te verkopen grond. Daarna wordt deze zo snel mogelijk verkocht Watersysteemtoets. - Beschermen tegen wateroverlast Innovatie met Geo-informatie. - Realisatie van een stabiel, toekomst vast, flexibel en op standaarden gebaseerd GIS platform als modern hulpmiddel voor een organisatie brede ondersteuning van de bedrijfsprocessen Herinrichting Oude Kanjel fase 1. - Impuls geven aan ecologische waarden van de Oude Kanjel Herinrichting brongebied Maasnielderbeek. - Verbetering waterkwaliteit; - Verbetering grondwaterregime; - Vergroten belevingswaarde; - Herstel van ecologische en natuurwaarden Overige onderhanden werken. Deze hebben voor 19%, afgerond betrekking op 61 projecten in voorbereiding en uitvoering. Voor 81%, afgerond hebben de uitgaven betrekking op onderstaande projecten. Onderstaand worden de netto investeringsuitgaven weergegeven, inclusief het projectdoel van het project zoals verwoord in de in 2013 gelanceerde waterwerkenapp. De bijdrage aan het hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP). - Bijdragen aan hoogwaterbescherming in Nederland Herinrichting Mergelland Oost. - Beperken van water- en modderoverlast; - Beek- en natuurherstel Herinrichting deeltraject Kanjel en vernieuwing waterinlaat IJzeren Molen Rothem. - Zorgen voor voldoende water in het watersysteem van de Kanjel en Gelei Ontkluizing Rode Beek Brunssum. Voldoen aan de randvoorwaarden van de Europese Kaderrichtlijn Water en bevorderen van de doorgankelijkheid van de Rode Beek tussen de Brunssummerheide en de natuurgebieden Tevenerheide en Natuurpark Rode Beek / Roodebach Vergroten regenwaterbuffers fase 2. - Beperken van water- en modderoverlast Kleine investeringswerken fase 2. - Beperken van wateroverlast; - Herstel van natuurwaarden; - Vergroten van de beleving van water Programmarekening 2013

71 Aanpassen molens en realisatie ecologische verbindingszone. - Het voorkomen van wateroverlast; - Herstel van cultuurhistorische monumentale elementen Kantoorgebouw. - Realisatie van een goede huisvesting voor kantoormedewerkers Herinrichting Corio Glana. - Werken aan schoon water en natuurherstel om te voldoen aan ecologische eisen uit de Europese Kaderrichtlijn Water; - Opwaardering van het beekdal van de Geleenbeek; - Kansen voor recreatie benutten Steunpunt buitendienst. - Realisatie centrale huisvesting buitendienst en centrale opslag (calamiteiten)materieel Herinrichting Centraal Plateau. - Beperken van water- en modderoverlast; - Beek- en natuurherstel Herinrichting Geleenbeek Katsbek Nieuwstadt-Oud Roosteren. - Herstel van ecologische waarden en voldoen aan de doelen van de Kaderrichtlijn Water Wateroverlast stroomgebied Ur. - Voorkomen van wateroverlast in Stein In het meerjarig investeringsplan (MIP), bijlage K, worden de uitgaven en inkomsten 2013 per project weergegeven. De afwijkingen tussen de bijgestelde raming en realisatie worden in hoofdstuk 7 toegelicht. Bovendien geldt voor wat betreft de grondaankopen dat elke aankoop wordt toegewezen aan een project. Dit wil echter niet zeggen dat alle projecten ook in uitvoering zijn genomen. De waarde van de gronden verantwoord op projecten in voorbereiding vertegenwoordigen per 31 december van het verslagjaar een waarde van Financiële vaste activa De financiële vaste activa kunnen per balansdatum als volgt worden gespecificeerd: Aandelen Nederlandse Waterschapsbank aandelen A (à 113,45 nominale w aarde 100% ) aandelen A (à 180,30 nominale w aarde 159% ) aandelen B (à 453,78 w aarop gestort 25%) Totaal financiële vaste activa Volgens de systematiek van de netto vermogenswaarde vertegenwoordigen de aandelen op basis van het jaarverslag 2013 van de NWB bank een waarde van , zijnde de huidige waardering van en een stille reserve van Waterschap Roer en Overmaas /

72 6.4 Vlottende activa Omschrijving Uitzettingen met een looptijd korter dan een jaar Liquide middelen Kortlopende vorderingen Overlopende activa Vlottende activa Uitzettingen met een looptijd korter dan een jaar Het waterschap heeft op 30 mei 2008 een deposito van geplaatst bij Landsbanki Island. Het betrof een korte uitzetting die afliep op 15 december Op het moment dat de looptijd van het deposito was verstreken heeft Landsbanki niet aan de financiële verplichtingen kunnen voldoen. De uitzetting blijft echter in de verantwoording gerangschikt onder de uitzettingen met een looptijd korter dan een jaar. In 2013 is de vordering gehandhaafd op een van recoverypercentage 95%. De overige 5% wordt beschouwd als een restrisico (van restrisico is sprake als de activa van Landsbanki onvoldoende ten gelden wordt gemaakt en/of koersverschillen veroorzaakt, omdat de vordering in buitenlandse valuta wordt uitbetaald). In het verslagjaar is op de openstaande vordering een betaling ontvangen van Liquide middelen Onder de liquide middelen worden de creditposities van het waterschap bij banken en het bedrag in kas verantwoord. Het saldo per 31 december bedroeg bij de Rabobank In de kas bevond zich een bedrag van Kortlopende vorderingen Omschrijving Vorderingen op belastingdebiteuren Vorderingen als gevolg van subsidies en bijdragen Overige vorderingen Kortlopende vorderingen Vorderingen op belastingdebiteuren De stand van de belastingdebiteuren primo en ultimo van het verslagjaar kan als volgt worden weergegeven: 72 Programmarekening 2013

73 Omschrijving Belastingdebiteuren 2008 Openstaande belastingdebiteuren Voorziening oninbaar belastingdebiteuren Voorziening kw ijtschelding belastingdebiteuren Belastingdebiteuren 2009 Openstaande belastingdebiteuren Voorziening oninbaar belastingdebiteuren Voorziening kw ijtschelding belastingdebiteuren Belastingdebiteuren 2010 Openstaande belastingdebiteuren Voorziening oninbaar belastingdebiteuren Voorziening kw ijtschelding belastingdebiteuren Belastingdebiteuren 2011 Openstaande belastingdebiteuren Voorziening oninbaar belastingdebiteuren Voorziening kw ijtschelding belastingdebiteuren Belastingdebiteuren 2012 Openstaande belastingdebiteuren Voorziening oninbaar belastingdebiteuren Voorziening kw ijtschelding belastingdebiteuren Belastingdebiteuren 2013 mutaties 2013 Opgelegde / nog op te leggen aanslagen Betalingen aanslagen Gerealiseerde oninbaar Gerealiseerde kw ijtschelding Openstaande belastingdebiteuren Voorziening oninbaar belastingdebiteuren Voorziening kw ijtschelding belastingdebiteuren Vorderingen op belastingdebiteuren Gedurende het verslagjaar heeft de BsGW de afwikkeling van openstaande vorderingen van zowel het huidige als de oude jaren ter hand genomen. De openstaande vorderingen zijn beoordeeld en voorzien van een goedkeurende controleverklaring door Ernst & Young accountants, gedateerd op 14 februari Vorderingen als gevolg van subsidies en bijdragen Het saldo per 31 december kan worden gerubriceerd in subsidies en bijdragen gerelateerd aan investeringsprojecten en aan de exploitatie: De investeringsbijdragen van hebben betrekking op een bijdrage in de kosten van het verwijderen van de overkluizing Rode Beek in Brunssum, de provinciale bijdrage in het kader van AGOR, de bijdrage van WPM in de kosten van het gezamenlijke project watersysteemtoets en de afrekening van Aquadra. De exploitatiebijdragen van hebben voornamelijk betrekking op nog te ontvangen bijdragen in het kader van de muskus- en beverratbestrijding en bijdragen van gemeenten en het WBL in de kosten van het stedelijke waterbeheer, evenals de bijdrage in de kosten van het beheer en onderhoud van Oolderveste, Roermond, voor 2014 en Deze vorderingen zijn per 31 december voor direct opeisbaar en in het eerste kwartaal 2013 geheel ontvangen. Het saldo van de niet opeisbare vorderingen ultimo 2013 van is in het eerste kwartaal 2014 afgenomen tot Waterschap Roer en Overmaas /

74 Overige vorderingen Het saldo ultimo 2013 heeft grotendeels betrekking op vorderingen als gevolg van grondverkopen en een belastingteruggave in het kader van de wao/wia over het verslagjaar. Deze vorderingen zijn per 31 december voor direct opeisbaar en in het eerste kwartaal 2014 afgenomen tot Het saldo van de niet opeisbare vorderingen ultimo 2013 van is in het eerste kwartaal 2014 afgenomen tot Overlopende activa Omschrijving Nog te ontvangen bedragen Vooruitbetaalde bedragen Overlopende activa Nog te ontvangen bedragen Het saldo 31 december 2013 heeft vooral betrekking op een gemeentelijke bijdrage in de kosten van de vervanging van enkele kunstwerken en een nog te ontvangen provinciale bijdrage, via Aquadra, voor de herinrichting van de Geul. Vooruitbetaalde bedragen Het saldo ultimo 2013 heeft betrekking op facturen in het verslagjaar of eerder ontvangen en verwerkt in de administratie, terwijl de kosten betrekking hebben op de exploitatie Hiervan is het gevolg van vooruitbetaalde onderhoudscontracten in het kader van automatisering. De overige vooruitbetaalde kosten hebben voornamelijk betrekking op abonnementen, het wagenpark en de multifunctionals. 74 Programmarekening 2013

75 6.5 Vaste passiva Eigen vermogen Omschrijving / Algemene reserves Algemene reserve w atersysteem- en zuiveringsbeheer Bestemmingsreserves tariefsegalisatie Egalisatiereserve w atersysteemheffing Egalisatiereserve zuiveringsheffing Overige bestemmingsreserves Calamiteiten w atersysteembeheer Afkoppelen verhard oppervlak Niet kerende grondbew erking Riooloverstorten Nog te bestemmen resultaat Eigen Vermogen Het saldo aan het begin en einde van het verslagjaar, inclusief de vermeerderingen en verminderingen worden gepresenteerd. Onderstaand wordt per reserve het doel, de gewenste omvang en de mutatie in het verslagjaar nader toegelicht. Algemene reserve watersysteem- en zuiveringsbeheer Doel bufferreserve voor het waterschap voor zowel de taken die voortvloeien uit het watersysteembeheer als het zuiveringsbeheer. Omvang het minimaal niveau van deze reserves is op basis van de risico-inventarisatie 2013 bepaald op Mutatie geen. Egalisatiereserve ontwikkeling waterschapslasten watersysteemheffing Doel om ongewenste fluctuaties in het belastingtarief van de watersysteemheffing te beperken tot een acceptabel niveau. Omvang bij vaststelling van de nota reserves en voorzieningen 2012 is besloten voor deze reserve geen minimum- of streefpercentage vast te stellen. De argumentatie die aan deze besluitvorming ten grondslag lag was dat deze egalisatiereserve als doel heeft om fluctuaties in het belastingtarief als gevolg van schommelingen in de uitgaven en inkomsten (lees exploitatie) per taak te beperken tot acceptabele niveaus of zelfs geheel te neutraliseren. Door deze reserve te minimaliseren of te maximeren wordt hier afbreuk aan gedaan. Meer waarde wordt eraan gehecht om de egalisatiereserves consequent in te zetten in plaats van een minimum en/of streefpercentage te hanteren. Mutatie het resultaat 2012 is gedeeltelijk toegevoegd aan deze reserve. Egalisatiereserve ontwikkeling waterschapslasten zuiveringsheffing Doel ongewenste fluctuaties in het belastingtarief van de zuiveringsheffing te beperken tot een acceptabel niveau. Waterschap Roer en Overmaas /

76 Omvang Mutatie bij vaststelling van de nota reserves en voorzieningen 2012 is besloten voor deze reserve geen minimum- of streefpercentage vast te stellen. De argumentatie die hieraan ten grondslag lag was dat deze egalisatiereserve als doel heeft om fluctuaties in het belastingtarief als gevolg van schommelingen in de uitgaven en inkomsten (lees exploitatie) per taak te beperken tot acceptabele niveaus of zelfs geheel te neutraliseren. Door deze reserve te minimaliseren of te maximeren wordt hier afbreuk aan gedaan. Meer waarde wordt eraan gehecht om de egalisatiereserves consequent in te zetten in plaats van een minimum en/of streefpercentage te hanteren. het resultaat 2012 is gedeeltelijk toegevoegd aan deze reserve. Bestemmingsreserve calamiteiten watersysteembeheer Doel bestrijding van de kosten van hoogwatersituaties. Omvang gemaximeerd op Mutatie geen. Reserve afkoppelen verhard oppervlak Doel het waterschap wil met de Regeling stimuleren afkoppelen bestaand verhard oppervlak gemeenten, bedrijven en particulieren stimuleren het hemelwater van bestaande verharde oppervlakten af te koppelen van het riool. Omvang de regeling geldt voor de periode en bestaat uit vijf jaarlijkse bijdragen uit de exploitatie van Om ongewenste schommelingen in de exploitatie te voorkomen is de reserve afkoppelen verhard oppervlak ingesteld. Mutatie het resultaat 2012 is gedeeltelijk onttrokken aan deze reserve. Reserve niet kerende grondbewerking Doel het algemeen bestuur heeft in haar vergadering van 10 december 2007 besloten tot wijziging van het beleid ten aanzien van wateroverlast en bodemerosie. In dit verband zijn middelen in de exploitatiebegroting vrijgemaakt voor een stimuleringsregeling voor de toepassing van niet kerende grondbewerking. Omvang het betreft een bedrag van voor 2008 en per jaar voor de jaren 2009 t/m Om een goede uitvoerbaarheid van deze regeling mogelijk te maken is de reserve niet kerende grondbewerking ingesteld. Mutatie het resultaat 2012 is gedeeltelijk onttrokken aan deze reserve. Reserve riooloverstorten Doel het algemeen bestuur heeft 5 oktober 2010 de 'Stimuleringsregeling aanpak riooloverstorten Waterschap Roer en Overmaas ' vastgesteld voor het saneren van overstorten op kwetsbare beeksystemen door middel van de aanleg van groene bergingen aanvullend op de basisinspanning te bevorderen. Omvang het betreft een bedrag van voor de jaren Om ongewenste schommelingen in de exploitatie te voorkomen is de reserve riooloverstorten ingesteld. Mutatie het resultaat 2012 is gedeeltelijk toegevoegd aan deze reserve. Nog te bestemmen resultaat In het verslagjaar is het resultaat 2012 van conform het voorstel met betrekking tot de resultaatsbestemming 2012 verantwoord. Het positieve resultaat 2013 van wordt in hoofdstuk 9 van de exploitatierekening nader toegelicht. 76 Programmarekening 2013

77 6.5.2 Voorzieningen Omschrijving / Pensioen / uitkeringsverplichtingen TAX-i Onderhoud kantoorgebouw Voorzieningen Het saldo aan het begin en einde van het verslagjaar, inclusief de vermeerderingen en verminderingen worden gepresenteerd. Onderstaand wordt per voorziening het doel, de gewenste omvang en de mutatie in het verslagjaar nader toegelicht. Voorziening pensioen- en uitkeringsverplichtingen Doel aan de verplichting kunnen voldoen van de pensioenen van nog actieve en niet actieve bestuursleden die nog geen bestuurderspensioen ontvangen. Omvang afhankelijk van jaarlijks ontvangen actuariële opgave. Mutatie op basis van de actuariële opgave van Loyalis is toegevoegd aan deze voorziening, evenals een waardeoverdracht van Salariskosten van voormalige bestuursleden zijn aan deze voorziening onttrokken. Voorziening Tax-i Doel bekostiging beëindiging van het belastingsysteem Tax-i. Omvang op basis van de huidige inzichten en in overleg met de accountant bepaald op Mutatie in het verslagjaar is de eindafrekening van voldaan en het restant van de voorziening, de vrijval van 3.367, is ten gunste van de exploitatie verantwoord. Het saldo van de voorziening per ultimo 2013 is nihil en wordt bij het vaststellen van de jaarrekening opgeheven. Voorziening onderhoud kantoorgebouw Doel het effectief en doelmatig onderhouden van het gebouw en installaties van Parklaan 10 te Sittard voor op basis van een meerjarenonderhoudsplan. Omvang totale kosten van dit meerjarenonderhoudsplan: afgerond Van 2013 tot en met 2019 wordt jaarlijks toegevoegd, in 2020 en en in Mutatie in het verslagjaar is toegevoegd conform de voorjaarsrapportage 2013 en zijn uitgaven verantwoord op basis van het meerjarenonderhoudsplan van het kantoorgebouw. Waterschap Roer en Overmaas /

78 6.5.3 Vaste schulden Omschrijving Onderhandse leningen van binnenlandse banken Waarborgsommen Vaste schulden Onderhandse leningen van binnenlandse banken In het verslagjaar zijn de reguliere aflossingen betaald. Het kortlopend deel van de langlopende schulden, te weten de aflossingen 2013, bedraagt De aflossingsverplichting voor 2014 bedraagt De leningen zijn grotendeels afgesloten bij de NWB bank. Verder zijn leningen afgesloten bij de Algemene Spaarbank Nederland (ASN bank), Bank Nederlandse Gemeenten en de Rabobank. Waarborgsommen In het kader van onderhoud door derden wordt voor de verstrekking van sleutels een waarborgsom ontvangen. 78 Programmarekening 2013

79 6.6 Vlottende passiva Netto vlottende schulden Omschrijving Kasgeldleningen Negatieve bank- girosaldi Schulden aan leveranciers Schulden in verband met te betalen belastingen, sociale premies en pensioen-premies Netto vlottende schulden Kasgeldleningen Kasgeldleningen worden afgesloten om tijdelijke liquiditeitstekorten te overbruggen. Zie ook paragraaf Ultimo 2013 zijn geen kasgeldleningen afgesloten. Negatieve bank- en girosaldi Het saldo van deze balanspost betreft het negatieve saldo bij de NWB bank. Schulden aan leveranciers Het verloop van de crediteuren kan als normaal worden beschouwd. In principe worden facturen binnen 30 dagen betaald. In het eerste kwartaal 2014 is het saldo afgenomen tot Schulden in verband met te betalen belastingen, sociale en pensioenpremie De te betalen belastingen, sociale premies en pensioenpremies worden binnen de afgesproken termijnen betaald. In het eerste kwartaal 2014 is het saldo geheel afgenomen Overlopende passiva Omschrijving Nog te betalen bedragen Vooruitontvangen bedragen Overlopende passiva Nog te betalen bedragen Ultimo 2013 heeft betrekking op de rentekosten van vaste geldleningen die in 2014 vervallen maar betrekking hebben op Op deze wijze worden de jaarlijkse rentekosten toegerekend aan het boekjaar waarop ze betrekking hebben. Bovendien is de reservering van niet opgenomen vakantiedagen financieel gemaakt en bedraagt op het eind van het verslagjaar Daarnaast zijn in het verslagjaar verplichtingen opgebouwd die op een later tijdstip tot betaling komen. Ultimo 2013 dient nog voor aan facturen te worden ontvangen. Hiervan heeft betrekking op het onderhoud van de watersystemen. Daarnaast zijn voor onderzoek en advies nog niet in rekening gebracht en is in het kader van de subsidieregeling afkoppelen bestaand verhard oppervlak nog niet definitief in rekening gebracht. Bovendien is voor de ondersteuning van automatisering technische aangelegenheden nog niet gefactureerd, evenals in het kader van communicatiedoeleinden. De overige nog te betalen bedragen zijn heel divers van aard. In het eerste kwartaal 2014 is het saldo van deze verplichtingen afgenomen tot Waterschap Roer en Overmaas /

80 Vooruitontvangen bedragen Het saldo ultimo 2013 heeft grotendeels betrekking op een van Rijkswaterstaat ontvangen voorschot in de uitvoeringskosten cluster D, Maastricht, Sluitstukkaden en een voorschot in de planstudie voor de uitvoering van de Sluitstukkaden. Bovendien is ultimo 2013 een afkoopsom ontvangen voor het beheer en onderhoud van Oolderveste voor 2014 en Ten slotte is van de provincie een voorschot ontvangen voor de kosten 2014 in verband met de invoering van de Europese Zwemwaterrichtlijn. Omschrijving / Sluitstukkaden Maas Sluitstukkaden Maas; cluster D Invoering Europpese Zw emw aterrichtlijn Beheer en Onderhoud Oolderveste Voorzieningen Programmarekening 2013

81 6.7 Niet in de balans opgenomen verplichtingen Naast de in balans opgenomen verplichtingen is het waterschap verplichtingen aangegaan voor toekomstige jaren. Onderstaand worden de belangrijkste financiële verplichtingen die het jaarbedrag van exclusief btw overschrijden genoemd. De verplichtingen zijn gerubriceerd in 0-1 jaar, 1-5 jaar en >5 jaar. 0-1 jaar Jaarlijks Onderhoud software Verzekeringen Catering Dataverbindingen Digitale abonnementen jaar Jaarlijks Onderhoudsbestekken maaien incl btw Onderhoudsbestekken beplanten incl btw Laboratoriumdiensten Energiekosten Schoonmaak / brand- en sluitronde / glasbewassing en sanitaire voorzieningen Leaseauto's Huur parklaan 15, inclusief parkeerplaatsen Onderhoud software Huur multifunctionals > 5 jaar Jaarlijks Leaseauto's Transportkosten elektriciteit panden Claims Er zijn 3 lopende claims met een mogelijke impact op het jaarrekeningresultaat van Dit betreft twee claims betreffende ruilverkavelingsprocedures (landinrichting) waarvan de inschatting is dat dit een effect kan hebben van Voor een toelichting wordt verwezen naar paragraaf risico s onderdeel lijst geldelijke Regeling landelijk gebied (LGR). Verder betreft het een claim in de personele sfeer aangaande een ontslagvergoeding waarvan de inschatting is dat dit tot een effect kan hebben van Waterschap Roer en Overmaas /

82 82 Programmarekening 2013

83 7 Exploitatierekening naar programma s In het jaarverslag is in hoofdstuk 2 per programma een toelichting gegeven op wat we hebben bereikt en wat we hebben gedaan. Bovendien is in het jaarverslag per programma een overzicht van financiële gegevens opgenomen. In de exploitatierekening naar programma s worden de in het jaarverslag per programma opgenomen financiële gegevens gespecificeerd en wordt de afwijking tussen de realisatie en de gewijzigde begroting nader toegelicht naar de onderdelen: wat kost het; welke netto investeringsuitgaven zijn hiermee gemoeid; en kredietvotering/-verlening. Wat kost het De bijdrage aan het WBL wordt verantwoord op diverse programma s. In deze bijdrage is de opbrengstverevening met WPM verdisconteerd. Dit betreft de verevening van het aantal vervuilingseenheden per 31 december Voor een nadere toelichting hierover wordt verwezen naar paragraaf 9.1, toelichting op kosten. De afwijking van de bijdrage aan het WBL ten opzichte van de gewijzigde begroting is het gevolg van deze opbrengstverevening. De bijdrage aan de BsGW wordt verantwoord op diverse programma s. Omdat de realisatie gelijk is aan de gewijzigde begroting is geen nadere toelichting op dit onderdeel noodzakelijk. De verklaring van de afwijkingen tussen realisatie en gewijzigde begroting van het programma bedrijfsvoering kan algemeen als volgt worden toegelicht: Rente en afschrijvingen. De afschrijvingen, inclusief de extra afschrijvingen, zijn nagenoeg gelijk aan de gewijzigde begroting. De werkelijke rentetoerekening is nihil (0% op realisatiebasis ten opzichte van 1% op begrotingsbasis). Personeelskosten. De uren worden op basis van de geraamde uren doorberekend aan een programma. De personeelskosten zijn lager omdat de salariskosten zijn gedaald. Overige kosten. De toerekening van de overige kosten betreft de toerekening van de ondersteuning, die onderdeel uitmaakt van het programma bedrijfsvoering. Het betreft de toerekening van de organisatieonderdelen die niet direct aan een bepaald programma gerelateerde werkzaamheden verrichten, maar hier diensten voor verrichten zodat de direct betrokken organisatieonderdelen hier op een verantwoorde wijze invulling aan kunnen geven. Het betreft onder andere facilitaire, administratieve en automatisering technische diensten. Indien de kosten van deze onderdelen in de realisatie afwijken van de gewijzigde begroting, mag duidelijk zijn dat de toerekening hiervan eveneens afwijkt. Voor de verklaring van de afwijking in de kosten van de ondersteuning wordt verwezen naar de toelichting in paragraaf 7.7, exploitatierekening programma bedrijfsvoering. Welke netto investeringsuitgaven zijn hiermee gemoeid Voor wat betreft dit onderdeel kan worden vermeld dat de individuele investeringsprojecten gerubriceerd per programma zijn opgenomen in het meerjarig investeringsplan (MIP). Het MIP maakt integraal deel uit van de programmarekening (zie bijlage K). Naast de gerealiseerde investeringsuitgaven en -inkomsten zijn hierin ook de beschikbaar gestelde kredieten opgenomen. Waterschap Roer en Overmaas /

84 De procedure met betrekking tot de kredietvotering per programma en kredietverlening per individueel project wordt in een aparte paragraaf (7.8) beschreven. 84 Programmarekening 2013

85 7.1 Programma plannen Wat kost het Programma plannen Begroting 2013 Gew ijzigde begroting Realisatie Kosten Opbrengsten Netto, exclusief bijdrage aan het WBL, de BsGW en doorberekende kosten Bijdrage aan het Waterschapsbedrijf Limburg Van programma bedrijfsvoering: Rente en afschrijvingen Personeelskosten Overige kosten Netto kosten programma plannen Jaarlijks draagt het waterschap bij aan Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer (STOWA) dat in gemeenschappelijk belang voor het waterbeheer in Nederland wordt verricht. Een groot deel van de kosten van dit programma heeft hierop betrekking. De kosten ten behoeve van KRW Stroomgebied Maas zijn lager dan geraamd, de ondersteuning door het projectteam Maas en gezamenlijk Maasbreed uitbesteedde onderzoeken zijn gunstig aanbesteed. In het kader van het stedelijk waterbeheer zijn de zowel de kosten als opbrengsten lager dan verwacht. Het WBL draagt voor 30% bij in de kosten die het waterschap maakt voor stedelijk waterbeheer. De toegerekende kosten van het programma bedrijfsvoering zijn lager dan waarmee rekening was gehouden. Voor de toelichting hierop wordt verwezen naar de inleiding van dit hoofdstuk. Welke netto investeringsuitgaven zijn hiermee gemoeid Programma plannen Begroting 2013 Gew ijzigde begroting Realisatie Uitgaven Inkomsten Netto investeringsuitgaven programma plannen De hogere uitgaven en inkomsten hebben betrekking op het Euregionaal Interreg-project Aquadra, in samenwerking met Vlaanderen en Wallonië. Binnen dit project zijn diverse activiteiten en maatregelen uitgevoerd op het gebied van voorlichting en communicatie, hydrologische meetnetten/modellen en uitvoering van inrichtingsmaatregelen. In het verslagjaar hebben de laatste afrekeningen plaatsgevonden. Waterschap Roer en Overmaas /

86 7.2 Programma watersysteem Wat kost het Programma w atersysteem Begroting 2013 Gew ijzigde begroting Realisatie Kosten Opbrengsten Netto, exclusief bijdrage aan het WBL, de BsGW en doorberekende kosten Van programma bedrijfsvoering: Rente en afschrijvingen Personeelskosten Overige kosten Netto kosten programma w atersysteem De kosten zijn binnen het beschikbare budget gebleven (onderschrijding 4,3%). De lagere kosten hebben onder andere te maken met lagere bijdragen voor de stimuleringsregeling aanpak riooloverstorten. Ook zijn minder adviezen noodzakelijk gebleken voor onder andere kwaliteitsmaatregelen en onderhoudswerkzaamheden. Bovendien zijn nagenoeg geen schadevergoedingen betaald, ter compensatie voor geleden schaden door beplantingsonderhoud, maaien en baggeren. Ook is verhoudingsgewijs weinig beplanting vervangen en is minder afrasteringsmateriaal noodzakelijk gebleken. Naast bovengenoemde lagere kosten zijn de bijdragen voor de stimuleringsregeling afkoppelen verhard oppervlak toegenomen. Deze worden echter via de resultaatsbestemming 2013 conform de bestendige beleidslijn onttrokken aan de reserve afkoppelen verhard oppervlak. De opbrengsten nemen enerzijds af door lagere renteopbrengsten eigen financieringsmiddelen ten gevolge van de 0%-rente. Anderzijds stijgt de bijdrage van de Unie van Waterschappen in de beverratbestrijding omdat meer uren zijn gemaakt dan oorspronkelijke begroot. De toegerekende kosten van het programma bedrijfsvoering zijn lager dan waarmee rekening was gehouden. Voor de toelichting hierop wordt verwezen naar de inleiding van dit hoofdstuk. Welke netto investeringsuitgaven zijn hiermee gemoeid Programma watersysteem Begroting 2013 Gew ijzigde begroting Realisatie Uitgaven Inkomsten Netto investeringsuitgaven programma w atersysteem Programmarekening 2013

87 De investeringsuitgaven zijn met 17% overschreden. De hogere uitgaven worden vooral veroorzaakt door de uitgaven voor het opheffen van de overkluizing Rode Beek in Brunssum, de herinrichting Mergelland Oost, herinrichting Centraal Plateau en regenwaterbuffers fase 2: aangezien de gemeente Brunssum voor het opheffen van de overkluizing Rode Beek trekker van het project is en het waterschap slechts een bijdrage betaald zijn we voor de projectrealisatie volledig afhankelijk van de gemeente. de bijdrage in het kader van de Herinrichting Mergelland Oost, bestek beekherstel, hoger is dan geraamd. de bijdrage in het kader van de Herinrichting Centraal Plateau, 4 e bufferbestek, hoger is dan geraamd. de uitvoering van het vergroten regenwaterbuffers fase 2 voorspoediger verloopt dan verwacht. De lagere inkomsten hebben voor 3,2 miljoen betrekking op de provinciale subsidie ter financiering van het Uitvoeringsprogramma Waterschap Roer en Overmaas (lees partnercontract). Het voorschot 2013 is in 2014 ontvangen, later dan verwacht. Bovendien zijn geplande grondverkopen nog niet geëffectueerd. Waterschap Roer en Overmaas /

88 7.3 Programma veiligheid Wat kost het 2013 Programma veiligheid Begroting Gew ijzigde begroting Realisatie Kosten Opbrengsten Netto, exclusief bijdrage aan het WBL, de BsGW en doorberekende kosten Van programma bedrijfsvoering: Rente en afschrijvingen Personeelskosten Overige kosten Netto kosten programma veiligheid Doordat in het verslagjaar veel regulier maar minder groter onderhoud is gepleegd aan de keringen dalen de kosten. Bovendien is terughoudend omgegaan met de vervanging van afrasteringen van te onderhouden keringen. Ook zijn minder waakvlamovereenkomsten met vaste vergoedingen en minder overeenkomsten gesloten dan gepland. De kosten in verband met het Delta Programma die worden gedeeld met de provincie en WPM, zijn hoger omdat kosten uit het voorgaand programmajaar alsnog zijn gedeclareerd. De opbrengsten nemen af door lagere renteopbrengsten eigen financieringsmiddelen ten gevolge van de 0%-rente. De toegerekende kosten van het programma bedrijfsvoering zijn lager dan waarmee rekening was gehouden. Voor de toelichting hierop wordt verwezen naar de inleiding van dit hoofdstuk. Welke netto investeringsuitgaven zijn hiermee gemoeid Programma veiligheid Begroting 2013 Gew ijzigde begroting Realisatie Uitgaven Inkomsten Netto investeringsuitgaven programma veiligheid In het kader van het budgettair neutrale project sluitstukkaden Maas zijn de uitgaven (en inkomsten) lager, als gevolg van een vertraging in de uitvoering van de kadewerkzaamheden in Maastricht. 88 Programmarekening 2013

89 7.4 Programma zuiveren Wat kost het Programma zuiveren Begroting 2013 Gew ijzigde begroting Realisatie Kosten Opbrengsten Netto, exclusief bijdrage aan het WBL, de BsGW en doorberekende kosten Bijdrage aan het Waterschapsbedrijf Limburg Netto kosten programma zuiveren Op dit programma wordt alleen de bijdrage aan het WBL verantwoord en de eventuele opbrengstverevening met WPM. De totale bijdrage WBL 2013 van is grotendeels, voor 98,2%, gerelateerd aan het programma zuiveren. Omdat de realisatie niet afwijkt van de raming is geen nadere toelichting op dit onderdeel noodzakelijk. Voor de verevening van het aantal (indirecte) vervuilingseenheden is per 31 december betaald aan WPM. Hiervan wordt eveneens 98,2% op het programma zuiveren verantwoord, zijnde de verevening van het aantal (indirecte) vervuilingseenheden per 31 december 2013 (zie paragraaf 9.2). Welke netto investeringsuitgaven zijn hiermee gemoeid Binnen dit programma zijn geen investeringsuitgaven door WRO aan de orde. Daarom wordt dit overzicht niet gepresenteerd. De exploitatiekosten van de door het WBL uitgevoerde investeringen werken door in de verschuldigde bijdrage aan het WBL. Waterschap Roer en Overmaas /

90 7.5 Programma instrumenten Wat kost het Programma instrumenten Begroting 2013 Gew ijzigde begroting Realisatie Kosten Opbrengsten Netto, exclusief bijdrage aan het WBL, de BsGW en doorberekende kosten Bijdrage aan het Waterschapsbedrijf Limburg Van programma bedrijfsvoering: Rente en afschrijvingen Personeelskosten Overige kosten Netto kosten programma instrumenten De kosten zijn binnen het beschikbare budget gebleven. Lagere kosten hebben te maken met het feit dat de geraamde middelen voor de uitbreiding c.q. vervanging van projectborden voor zwemwateren niet noodzakelijk zijn gebleken. Daarnaast zijn de energiekosten afgenomen en is het onderhoud aan de meetstations goedkoper gebleken. Ook zijn minder watermonsters genomen en geanalyseerd dan geraamd. En zijn de voor onvoorziene omstandigheden (calamiteiten en/of aanvullend wateronderzoek) gereserveerde middelen niet noodzakelijk gebleken. Naast bovengenoemde later kosten zijn extra kosten gemaakt vanwege bodemonderzoek bij de Fosfor calamiteit aan de Geleenbeek. De toegerekende kosten van het programma bedrijfsvoering zijn lager dan waarmee rekening was gehouden. Voor de toelichting hierop wordt verwezen naar de inleiding van dit hoofdstuk. Welke netto investeringsuitgaven zijn hiermee gemoeid Programma instrumenten Begroting 2013 Gew ijzigde begroting Realisatie Uitgaven Inkomsten Netto investeringsuitgaven programma instrumenten De uitgaven zijn beperkt lager omdat geplande uitgaven betreffende het onderzoeksplan en veiligheidsbeoordeling uitwateringsduikers, in het kader van gegevensverzameling primaire waterkeringen, zijn doorgeschoven naar Programmarekening 2013

91 7.6 Programma bestuur, externe communicatie en belastingen Wat kost het Programma bestuur, externe communicatie en belastingen Begroting 2013 Gew ijzigde begroting Realisatie Kosten Opbrengsten Netto, exclusief bijdrage aan het WBL, de BsGW en doorberekende kosten Bijdrage aan het Waterschapsbedrijf Limburg Bijdrage aan Belastingsamenw erking Gemeenten Waterschappen Van programma bedrijfsvoering: Rente en afschrijvingen Personeelskosten Overige kosten Netto kosten programma bestuur, externe communicatie en belastingen De kosten zijn vooral gestegen als gevolg van de toevoeging aan de voorziening pensioen- en uitkeringsverplichtingen, op basis van de actuariële opgave van Loyalis. Daarnaast is de bijdrage aan de Unie van Waterschappen gestegen. Evenals de pensioenpremie (op het moment van de begroting zijn de stijgingen van de pensioenpremies en pensioengerelateerde premies niet bekend). Naast bovengenoemde hogere kosten zijn enkele kosten afgenomen. De Unie van Waterschappen heeft de geplande bijdrage 2013 voor de gemeenschappelijke communicatie niet afgeroepen, omdat ze nog over voldoende middelen beschikte. Bovendien zijn de uitkeringen aan voormalig bestuur en personeel lager dan verwacht omdat in de begroting geen rekening is gehouden met een gedeeltelijke dekking uit de opgebouwde voorziening. Ook hebben bestuursleden minder deelgenomen aan congressen en studiedagen dan gepland. De opbrengsten nemen af door lagere renteopbrengsten eigen financieringsmiddelen ten gevolge van de 0%-rente. De toegerekende kosten van het programma bedrijfsvoering zijn nagenoeg gelijk dan waarmee rekening was gehouden. Voor de toelichting hierop wordt verwezen naar de inleiding van dit hoofdstuk. Welke netto investeringsuitgaven zijn hiermee gemoeid Binnen dit programma zijn in het verslagjaar geen investeringsuitgaven gepland. Waterschap Roer en Overmaas /

92 7.7 Programma bedrijfsvoering Wat kost het Programma bedrijfsvoering Begroting 2013 Gew ijzigde begroting Realisatie Kosten Opbrengsten Netto, exclusief bijdrage aan het WBL, de BsGW en doorberekende kosten Van programma bedrijfsvoering: Rente en afschrijvingen Personeelskosten Overige kosten Naar programma's: Rente en afschrijvingen Personeelskosten Overige kosten Netto kosten programma bedrijfsvoering De kosten zijn lager dan verwacht. Naast de diverse kleine verschillen hebben de belangrijkste afwijkingen betrekking op. Rente en afschrijvingen van investeringsprojecten. Deze kosten worden in eerste instantie verantwoord binnen dit programma. Voor een toelichting op de afwijking wordt verwezen naar hoofdstuk 9, de exploitatierekening naar kosten en opbrengsten. De personeelslasten; door het niet invullen van vacatures - gedeeltelijk opgevangen door inhuur van specifieke deskundigheid - en gedeeltelijk teniet gedaan door hogere pensioenlasten. Voor een toelichting op de afwijking zie hoofdstuk 9. Gebruiks-en verbruiksgoederen; in verband met onder andere het niet aanschaffen van enkele kleine aanhangers en het feit dat actuators (spindeldrivers) goedkoper zijn dan verwacht. Lease vervoermiddelen; de nieuwe auto s zijn later in gebruik genomen dan gepland. Automatiseringskosten; het Oracle contract is niet verlengd, de bijdrage onderhoudskosten via Het Waterschapshuis zijn lager en het aantal storingen aan het datacenter zijn te verwaarlozen. De behoefte tot advisering door derden achtergebleven, vooral op personeelsgebied en KAM. Naast bovengenoemde dalingen zijn de kosten van pensioenpremies gestegen. Op het moment van de begroting zijn de stijgingen van de pensioenpremies en pensioengerelateerde premies niet bekend. Ook zijn medewerkers gestimuleerd om meer aandacht te hebben voor hun ontwikkeling, zowel vakinhoudelijk als competentiegericht. Daardoor is op ruime schaal gebruik gemaakt van de mogelijkheid tot het volgen van cursussen, opleidingen, studies en seminars. Ook is in verband met het niet invullen van vacatures specifieke deskundigheid (uitzendkrachten, gedetacheerden en ZZP ers) ingehuurd. 92 Programmarekening 2013

93 De opbrengsten zijn vooral gestegen als gevolg van hogere geactiveerde lasten met betrekking tot uren. Tegenover deze toename staat een daling van de bijdrage van de Uitkeringsinstantie voor Werknemers Verzekeringen (UWV) in de kosten van zwangerschap, ziekte en WAO van een aantal medewerkers. Evenals een daling van de opbrengst van verkocht materieel. De toegerekende kosten binnen het programma bedrijfsvoering zijn lager dan waarmee rekening is gehouden. Welke netto investeringsuitgaven zijn hiermee gemoeid Programma bedrijfsvoering Begroting 2013 Gew ijzigde begroting Realisatie Uitgaven Inkomsten Netto investeringsuitgaven programma bedrijfsvoering De hogere uitgaven worden vooral veroorzaakt doordat de in 2012 geplande uitgaven voor de noodstroomvoorziening en de vervanging van de dakbedekking van het kantoorpand zijn uitgevoerd in Waterschap Roer en Overmaas /

94 7.8 Investeringskredieten In de voorgaande paragrafen zijn de jaargebonden investeringsuitgaven en -inkomsten 2013 per programma weergegeven. Naast de jaarlijkse uitgaven en inkomsten zijn in de begroting per investeringsproject ook de beschikbaar gestelde kredieten en de in 2013 nog beschikbaar te stellen kredieten opgenomen. Immers, een krediet is noodzakelijk om gelegitimeerd investeringsuitgaven te mogen doen. Omdat deze uitgaven over meerdere jaren kunnen worden verantwoord, zijn kredieten dan ook jaaroverschrijdend. Procedure investeringskredieten: 1. Bij de vaststelling van de begroting is door het algemeen bestuur (AB) per programma een krediet gevoteerd en in de voorjaarsrapportage (gewijzigde begroting) en/of najaarsrapportage (prognose) eventueel bijgesteld. In 2013 was dit totaal , respectievelijk De kredietverlening van een individueel investeringsproject binnen een programma is de verantwoordelijkheid van het dagelijks bestuur (DB). In 2013 is voor netto krediet verleend, waardoor in 2013 en volgende jaren gelegitimeerd uitgaven mogen worden gedaan. 3. In de jaarrekening wordt door het AB het saldo van het gevoteerde krediet per programma ingetrokken. Dit saldo betreft de niet door het DB verleende kredieten in 2013, In onderstaand schema is deze procedure weergegeven. Netto kredietvotering / -verlening per programma Kredietvotering AB 2013 Kredietverlening DB Begroting Gew ijzigde begroting 2013 Plannen Watersysteem Veiligheid Instrumenten Bestuur, externe communicatie en belastingen Bedrijfsvoering Totaal netto kredietvotering / -verlening Conform de verordening ex artikel 108 beleids- en verantwoordingfunctie Waterschap Roer en Overmaas (art.6 en 7) wordt over de door het DB verleende kredieten in de voorjaars- en najaarsrapportage evenals de jaarrekening gerapporteerd aan het AB. Aan deze verplichting wordt onderstaand per programma voldaan. Programma watersysteem Watersysteemtoets ( uitgaven en inkomsten) De watersysteemtoets houdt in dat het watersysteem getoetst wordt aan de provinciaal vastgestelde normen voor wateroverlast. Uit deze toetsing, die door de beide Limburgse waterschappen gezamenlijk wordt uitgevoerd, kunnen nieuwe knelpunten komen, waar vervolgens maatregelen voor opgesteld worden, om wel aan de normen te voldoen. 94 Programmarekening 2013

95 Herinrichting Vlootbeek van de Nederlands/Duitse grens tot aan Montfort, inclusief de aanleg van een vistrap ter hoogte van de stuw in de Putbeek, in de gemeente Roerdalen ( uitgaven en inkomsten). Met de herinrichting van de Vlootbeek wordt gewerkt aan het realiseren van een beeksysteem dat voldoet aan de specifiek ecologische functie. Tevens past de herinrichting binnen het streven van het waterschap om het stroomgebied van de Vlootbeek vrij optrekbaar te maken voor vissen. Caumerbeek Zichtbaar Natuurlijk fase 3 te Heerlen, De Caumerbeek krijgt een natuurlijke loop vanaf Palemig tot aan de rioolwaterzuivering Hoensbroek en vormt daarmee een verbinding met de Geleenbeek. Fase 3 betreft het traject Kaumenweg-Huisbergerstraat. Wateroverlast stroomgebied Ur Stein ( uitgaven en inkomsten). Om wateroverlast die optreedt na het overstorten van bergbezinkbassins te voorkomen wordt een regenwaterbuffer gerealiseerd nabij het Broek te Stein. Ook wordt benedenstrooms van het kanaal de capaciteit van de Ur geoptimaliseerd. De Ur fungeert op dit traject als berging bij flinke regenval. Verbetering waterverdeling Maasnielderbeek vijverpartijen Roermond In dit project worden diverse knelpunten opgelost, c.q. verminderd: Aanleg van 2 geautomatiseerde klepstuwen een benedenstrooms van de voetgangers/ fietsbrug van het Urbanuspad (tussen Wirosingel en Dennemarkenhof) en een bovenstrooms van de overkluisde Maasnielderbeek ter hoogte van de Eiermarkt. Benedenstrooms de aan te leggen stuw Dennemarkenhof ligt aan de zijde van de woonwijk een ecologisch waardevol gebiedje waarin de kamsalamander voorkomt. Benedenstrooms hiervan komt de vijverpartij Dennemarkenhof uit in de Leigraaf. Om bij extreme situaties te voorkomen dat het water vanuit de Leigraaf het ecologisch waardevolle gebied inloopt wordt een gronddam aangelegd en wordt een dam met duiker en terugslagklep aangelegd. Het profiel van de Leigraaf op het traject van de Elmpterweg tot aan de duiker van de A73 wordt verruimd, twee duikers worden vergroot en één duiker wordt verwijderd. Ter hoogte van de Rozenkerk in Asselt wordt de Leigraaf opgeschoond en wordt een terreinverlaging aangebracht tussen de Leigraaf en de Maas. Beekdalen fase Het project Beekdalen Geleen, fase 1 betreft een gedeelte van circa 800 meter van de Geleenbeek, gelegen tussen de Lintjensweg en de Middenweg in de gemeente Sittard- Geleen. Het project is nog opgestart vanuit de stichting Landschapspark De Graven en is zover uitgewerkt dat het binnenkort wordt uitgevoerd. Ontkluizing Rode Beek Brunssum Sinds begin jaren 2000 ontwikkelen Waterschap Roer en Overmaas en gemeente Brunssum plannen voor het opheffen van de overkluizing van de Rode Beek onder de mijnsteenberg Hendrik te Brunssum. Door de ontkluizing in Brunssum is de Rode Beek vrij doorgankelijk vanaf de Brunssummerheide tot aan de grens met Duitsland. Door de gemeente Brunssum zijn in dit gebied buffers gepland om te kunnen voldoen aan haar KRWverplichting. In dit kader wil zij tevens het bestaande riool door het Schutterspark richting bergbezinkbassin Molenvaart verzwaren. Waterschap Roer en Overmaas /

96 Sinds 2012 is de provincie Limburg actiever betrokken bij dit initiatief, vanwege realisatie van compenserende maatregelen voor de aanleg van de Buitenring Parkstad. Als gevolg hiervan wordt in de weg Ganzepool ter plaatse van de kruising met de overkluisde Rode Beek een nieuwe brug aangelegd, zodat een ecologische verbindingszone ontstaat tussen de Brunssumerheide via het Schutterspark naar het natuurgebied Rode Beek/Roodebach in Schinveld. Deze ecologische verbindingszone wordt tevens gebruikt voor de aanleg van recreatieve verbindingen tussen genoemde gebieden. De bestuurlijke overeenkomst Ontkluizing Rode Beek wordt 8 oktober 2013 tijdens een feestelijke bijeenkomst in Brunssum ondertekend. Herstel oevers Roer ( uitgaven en inkomsten). In het kader van het uitvoeren van KRW-maatregelen is Waterschap Roer en Overmaas voornemens om verder te gaan met het project 'Herinrichting en herstel oevers Roer'. Het project maakt onderdeel uit van het partnercontract met de Provincie Limburg. De werkzaamheden bestaan in hoofdzaak uit het ontgraven van het puin in de oevers, het spoelen van het puin in de Roer, het tijdelijk opslaan van het vrijkomende puin in een depot en het afvoeren van het gewassen puin naar een erkend verwerker. Programma Veiligheid Bijdrage Hoogwaterbeschermingsprogramma De waterschappen dragen van 2011 t/m miljoen per jaar bij aan de waterschapsprojecten binnen het (tweede) HWBP. Dit is afgesproken tussen het Rijk en de Nederlandse waterschappen. Deze bijdrage stijgt in 2014 naar 131 miljoen en in 2015 naar 181 miljoen. De waterkeringen in het werkgebied van Waterschap Roer en Overmaas vallen niet onder deze programma s. Het betreft een solidariteitsbijdrage voor hoogwaterbescherming in Nederland. Projecten van Waterschap Roer en Overmaas komen vanaf 2017 in aanmerking voor uitvoering binnen het (derde) HWBP Programma Bedrijfsvoering Steunpunt buitendienst aanvullend -/ ( uitgaven en inkomsten). Op basis van een onderbouwde kostenraming uitgevoerd door een extern bureau blijkt dat de verbouwingskosten te laag zijn geschat, waardoor extra krediet noodzakelijk is. In het kader van de kadeophogingen in de Regio Roermond is de hoeveelheid kademateriaal (in de vorm van demontabele keringen) fors uitgebreid. Voor deze uitbreiding evenals voor de realisatie van de benodigde extra opslagcapaciteit is een overeenkomst (met afkoopsom) opgesteld met Maaswerken (RWS). Bij de bepaling van de afkoopsom voor de realisatie van de extra opslagcapaciteit is uitgegaan van een nieuw te bouwen opslagloods, waardoor met deze inkomsten bij het beschikbaar te stellen krediet voor de aankoop en verbouwing van het bedrijfspand Rijksweg noord geen rekening is gehouden. Echter, ondanks het feit dat de aankoop van het pand aan de Rijksweg Noord te Sittard geen nieuwbouw betreft is, na overleg met RWS, het resterend gedeelte van de afkoopsom alsnog beschikbaar gesteld. Vervangingen en aanpassingen kantoorgebouw aanvullend Omdat voor de vervanging van de dakbedekking is gekozen voor een duurzaam sedumdak, wat duurder is dan een traditioneel dak, is om de overige geplande vervangingen en aanpassingen uit te voeren aanvullend krediet noodzakelijk gebleken. 96 Programmarekening 2013

97 Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT) De BGT is een topografisch bestand dat voor heel Nederland uniform is qua inhoud en kwaliteit. De BGT is de opvolger van de huidige Grootschalige Basiskaart Nederland (GBKN) en heeft tot doel dat de hele overheid dezelfde grootschalige topografie gebruikt. De Wet BGT stelt dat de BGT eind 2015 afgerond moet zijn. Naast bovengenoemde nieuwe kredieten heeft het dagelijks bestuur in het verslagjaar besloten het restant van het krediet voor de implementatie IRIS van over te hevelen naar het project Innovatie met Geo informatie. Dit naar aanleiding van het besluit van Het Waterschapshuis om het moderniseringstraject van IRIS stop te zetten, waardoor het onderhoud op de IRIS software eindigt per oktober Om de continuïteit van de (geografische) informatievoorziening binnen het waterschap te borgen en een stabiele basis te leggen voor toekomstige ontwikkelingen, is een project gestart om de huidige op IRIS gebaseerde kerntoepassingen te upgraden naar actuele versies van de onderliggende software en de actuele landelijke standaarden. Waterschap Roer en Overmaas /

98 98 Programmarekening 2013

99 8 Exploitatierekening naar kostendragers In dit hoofdstuk wordt de begroting naar kostendrager weergegeven. Het waterschap kent twee kostendragers, te weten het watersysteembeheer en het zuiveringsbeheer. Watersysteembeheer Het watersysteembeheer bevat de kosten van het waterkwantiteitsbeheer, het waterkeringsbeheer en het passieve kwaliteitsbeheer (verbeteringen van de waterkwaliteit in de diverse waterlichamen). Bovendien bevat het watersysteembeheer een deel van de kosten voor de aanslagoplegging en invordering van de belastingopbrengsten. De kosten van het watersysteembeheer worden opgebracht door inwoners en eigenaren van gebouwde en ongebouwde onroerende zaken en natuurterreinen. Zuiveringsbeheer Het zuiveringsbeheer bevat de kosten voor het zuiveren en transporteren van afvalwater en de verwerking van het zuiveringsslib en gedeeltelijk de kosten van vergunningverlening en handhaving, uitgevoerd door het WBL. Daarnaast wordt een deel van de kosten voor de aanslagoplegging en invordering van de belastingopbrengsten, uitgevoerd door de BsGW, gerekend tot het zuiveringsbeheer. Evenals een gedeelte van de kosten van bestuur en externe communicatie van zowel WBL als BsGW. De kosten van het zuiveringsbeheer worden opgebracht door zowel de huishoudens als de bedrijven op basis van het aantal vervuilingseenheden. De wijze van toerekening van de kosten naar de beide kostendragers wordt onderstaand kort toegelicht. Bovendien wordt per kostendrager een toelichting gegeven op de dekking van deze kosten; de 'dekkingsmiddelen'. 8.1 Kostentoerekening De principes die gehanteerd zijn bij de kostentoerekening bepalen hoe de kosten worden toegerekend aan de uiteindelijke kostendragers (lees taken). Deze kostendragers vormen de basis voor de opbrengst waterschapslasten. Omdat de kostentoerekening van groot belang kan zijn op de hoogte van de belastingtarieven waarvoor bestuurlijke aandacht noodzakelijk is, is in de voorschriften opgenomen dat hier expliciet aandacht aan dient te worden geschonken. De interne kosten worden toegerekend op basis van bedrijfseconomische principes. Alle indirecte kosten worden doorberekend naar de producten die onderdeel uitmaken van programma's en bovendien onderdeel uitmaken van de taak watersysteembeheer en/of de taak zuiveringsbeheer. Een uitgebreide toelichting op de kostentoerekening is opgenomen in bijlage F. De kosten van het zuiveringsbeheer bestaan enerzijds uit het aandeel van het zuiveringsbeheer van de aan het WBL en de BsGW te betalen bijdragen, eventueel gecorrigeerd met een verevening van het aantal ve s met WPM. Anderzijds bestaan de kosten van het zuiveringsbeheer uit een gedeelte van de kosten van bestuur, externe communicatie en vergunningverlening en handhaving. Waterschap Roer en Overmaas /

100 In bijlage G is de verdeling van de bijdrage 2013 aan WBL en BsGW over de beide kostendragers opgenomen, waarvan , respectievelijk betrekking heeft op het zuiveringsbeheer. Daarnaast heeft de verevening van het aantal ve s met WPM van betrekking op het zuiveringsbeheer. Evenals een gedeelte van de kosten van bestuur, externe communicatie en vergunningverlening en handhaving van De totale kosten van het zuiveringsbeheer komen in 2013 uit op (zie bijlage H). Het restant van de waterschapsbegroting is toegerekend aan het watersysteembeheer. 8.2 Kostendrager Het resultaat van de kostentoerekening naar de kostendragers en de bijbehorende dekkingsmiddelen per kostendrager kan volgens de programma indeling voor 2013 als volgt worden weergegeven: Kostendragers 2013 Kostendrager Watersysteem beheer Zuiverings beheer Totaal Plannen Watersysteem Veiligheid Zuiveren Instrumenten Bestuur, externe communicatie en belastingen Programmatotaal Onvoorzien Waterschapsbedrijf Limburg Resultaat 2012 Waterschapsbedrijf Limburg Goodw ill toetreders BsGW Onttrekking voorziening TAX-i Totaal netto kosten Voor een nadere opbouw van de programma's met bijbehorende beleidsproducten wordt verwezen naar bijlage H. 100 Programmarekening 2013

101 8.3 Dekkingsmiddelen De netto kosten per kostendrager zijn gedekt door de opbrengst waterschapsbelastingen en kan voor het verslagjaar als volgt worden weergegeven: Dekkingsmiddelen 2013 Kostendrager Watersysteem beheer Zuiverings beheer Totaal Opbrengst w aterschapsbelasting Correctie kw ijtschelding Correctie oninbaarverklaringen Dekkingsmiddelen Voor een toelichting op de opbrengst waterschapsbelastingen, inclusief kwijtschelding en oninbaarverklaringen wordt verwezen naar paragraaf 9.2. Waterschap Roer en Overmaas /

102 8.4 Realisatie kostendragers 2013 versus gewijzigde begroting 2013 In artikel 4.33 van het Waterschapsbesluit is opgenomen dat naast de in de jaarrekening naar kostendragers genoemde bedragen ook het bedrag van de begroting en de begroting na wijziging van het verslagjaar dient te worden weergegeven. Watersysteembeheer Onderstaand wordt de realisatie van de netto kosten en de dekkingsmiddelen van het watersysteembeheer versus de begroting en de gewijzigde begroting weergegeven. Indien sprake is van een aanmerkelijk verschil ten opzichte van de gewijzigde begroting wordt dit kort toegelicht. Programma's en dekkingsmiddelen w atersysteembeheer Begroting 2013 Gew ijzigde begroting Realisatie Plannen Watersysteem Veiligheid Instrumenten Bestuur, externe communicatie en belastingen Bedrijfsvoering Programmatotaal Onvoorzien Waterschap Roer en Overmaas Goodw ill toetreders BsGW Onttrekking voorziening TAX-i Totaal netto kosten Opbrengst w atersysteemheffing Opbrengst verontreinigingsheffing Correctie kw ijtschelding Correctie oninbaarverklaringen Onttrekking egalisatiereserve ontw ikkeling w aterschapslasten w atersysteemheffing Dekkingsmiddelen Exploitatieresultaat De realisatie op het programmatotaal is positief uitgevallen door een afname van het netto kostenniveau. Voor een toelichting op de afwijking van de individuele programma s wordt verwezen naar hoofdstuk 7. Van de bijgestelde post onvoorzien Waterschap Roer en Overmaas is geen gebruik gemaakt en de onttrekking aan de voorziening Tax-i was niet voorzien (zie 6.5.2). Voor een toelichting op de lagere opbrengst watersysteemheffing wordt verwezen naar paragraaf 9.2. De onttrekking aan de egalisatiereserve ontwikkeling waterschapslasten watersysteemheffing is niet gerealiseerd omdat onttrekkingen aan reserves door middel van afzonderlijke besluitvorming zijn voorbehouden aan het algemeen bestuur. 102 Programmarekening 2013

103 Zuiveringsbeheer Onderstaand wordt de realisatie van de netto kosten en de dekkingsmiddelen van het zuiveringsbeheer versus de begroting en de gewijzigde begroting weergegeven. Indien sprake is van een aanmerkelijk verschil ten opzichte van de gewijzigde begroting wordt dit kort toegelicht. Programma's en dekkingsmiddelen zuiveringsbeheer Begroting 2013 Gew ijzigde begroting Realisatie Plannen Zuiveren Instrumenten Bestuur, externe communicatie en belastingen Programmatotaal Onvoorzien Waterschapsbedrijf Limburg Resultaat 2012 WBL Goodw ill toetreders BsGW Totaal netto kosten Opbrengst zuiveringsheffing Correctie kw ijtschelding Correctie oninbaarverklaringen Toevoegen egalisatiereserve ontw ikkeling w aterschapslasten zuiveringsheffing Dekkingsmiddelen Exploitatieresultaat Waterschap Roer en Overmaas /

104 Programma's en dekkingsmiddelen zuiveringsbeheer Begroting 2013 Gew ijzigde begroting Realisatie Plannen Zuiveren Instrumenten Bestuur, externe communicatie en belastingen Programmatotaal Onvoorzien Waterschapsbedrijf Limburg Resultaat 2012 WBL Goodw ill toetreders BsGW Totaal netto kosten Opbrengst zuiveringsheffing Correctie kw ijtschelding Correctie oninbaarverklaringen Toevoegen egalisatiereserve ontw ikkeling w aterschapslasten zuiveringsheffing Dekkingsmiddelen Exploitatieresultaat De realisatie van het programmatotaal is gestegen. Voor een toelichting op de afwijking van de individuele programma s wordt verwezen naar hoofdstuk 7. Voor een toelichting op de lagere opbrengst zuiveringsheffing wordt verwezen naar paragraaf 9.2. De toevoeging aan de egalisatiereserve ontwikkeling waterschapslasten zuiveringsheffing is niet gerealiseerd omdat toevoegingen aan reserves door middel van afzonderlijke besluitvorming zijn voorbehouden aan het algemeen bestuur. 104 Programmarekening 2013

105 9 Exploitatierekening naar kosten en opbrengsten Naast de programmaopzet blijven de kostensoorten in de BBVW een verplichting. In onderstaand overzicht worden dan ook de kosten en opbrengsten gepresenteerd van de begroting, de gewijzigde begroting en de realisatie Omschrijving kosten Begroting 2013 Gew ijzigde begroting Realisatie 4101 Externe rentelasten Interne rentelasten Afschrijvingen van activa Rente en afschrijvingen Salarissen huidig personeel en bestuurders Sociale premies Overige personeelslasten Personeel van derden Uitkeringen voormalig personeel en bestuurders Personeelslasten Duurzame gebruiksgoederen Overige gebruiks- en verbruiksgoederen Energie Huren en rechten Verzekeringen Belastingen Onderhoud door derden Overige diensten door derden Overige diensten door derden WBL Overige diensten door derden BsGW Goederen en diensten van derden Bijdragen aan overheden Bijdragen aan overheden WPM Bijdragen aan overigen Bijdragen aan derden Toevoegingen aan voorzieningen Onvoorzien Toevoegingen voorzieningen / onvoorzien Totaal kosten Waterschap Roer en Overmaas /

106 Omschrijving opbrengsten Begroting 2013 Gew ijzigde begroting Realisatie 8101 Externe rentebaten Interne rentebaten Financiële baten Baten in verband met salarissen en sociale lasten Personele baten Verkoop van grond Verkoop van duurzame goederen Opbrengst uit grond en w ater Diensten voor derden Goederen en diensten aan derden Bijdragen van overheden Bijdragen van overheden WBL Bijdragen van overigen Bijdragen van derden Opbrengst omslag gebouw d Opbrengst ingezetenenomslag Opbrengst omslag ongebouw d Opbrengst omslag natuurterreinen Opbrengst verontreinigingsheffing Opbrengst zuiveringsheffing bedrijven Opbrengst zuiveringsheffing huishoudens Oninbaarverklaringen ( ) ( ) ( ) 8509 Kw ijtscheldingen ( ) ( ) ( ) 85 Waterschapsbelastingen Onttrekkingen aan voorzieningen Geactiveerde lasten Interne verrekeningen Totaal opbrengsten Exploitatieresultaat; saldo opbrengsten minus kosten Negatief exploitatieresultaat: dekking uit reserves Positief exploitatieresultaat: resultaatsbesteming In de voorschriften is opgenomen dat de kostensoorten dienen als informatieve waarde voor het algemeen bestuur waardoor een toelichting hierop niet verplicht is. Gelet op het feit dat een toelichting de inzichtelijkheid van deze componenten ten goede komt wordt - evenals voorgaande jaren - een korte toelichting gegeven op de realisatie versus de gewijzigde begroting. Dit is ook de lijn die gevolgd is in de begroting en in de voor- en najaarsrapportage 2013 waar eveneens een beschouwing is gegeven naar dit gezichtspunt. 106 Programmarekening 2013

107 9.1 Toelichting op kosten Onderstaand is de verdeling van de werkelijke kosten over het verslagjaar grafisch weergegeven. Rente en afschrijvingen De totale kosten van rente en afschrijving hebben in het verslagjaar bedragen, waarvan rente en afschrijvingen. Deze kosten hebben hoofdzakelijk betrekking op investeringsprojecten in materiële activa. Rente Het resultaat op de externe rentelasten is ten opzichte van de gewijzigde raming positief en wordt beïnvloed door een afname van de rekening-courantrente. Het percentage van de rekening-courantrente waarmee in de raming rekening was gehouden is in het verslagjaar door de stagnerende economische groei aanzienlijk achtergebleven. Hierdoor is het renteniveau van de debetrente lager uitgevallen. De berekende rente over de eigen financieringsmiddelen, de interne rentelasten, wijkt eveneens aanzienlijk af van de raming, positief. Dit wordt veroorzaakt doordat op begrotingsbasis voor de eigen financieringsmiddelen een rentepercentage is gehanteerd van 1,5% en op rekeningbasis dit percentage, gelet op de renteontwikkeling in het verslagjaar 0% heeft bedragen. Waterschap Roer en Overmaas /

108 Afschrijvingen Het resultaat op de afschrijvingskosten is ten opzichte van de gewijzigde begroting negatief. Een en ander is een gevolg van een hoger gerealiseerde netto investeringsniveau in het verslagjaar. Daarnaast dient eenmaal per jaar te worden nagegaan of de activa die op de balans zijn vermeld, nog wel worden gebruikt en of deze, mede gegeven de te verwachten resterende gebruiksduur, nog tegen de juiste waarde zijn gewaardeerd. Een natuurlijk moment voor deze evaluatie is bij het opstellen van de jaarrekening. Indien de activa tegen een te hoge waarde op de balans staan, dient de waardevermindering ten laste van de exploitatierekening te worden gebracht. De immateriële en materiële vaste activa zijn bij het opstellen van de jaarrekening beoordeeld. Zo heeft Het Waterschapshuis het moderniseringstraject van IRIS stopgezet waardoor de restant boekwaarde van dit project vervroegd is afgeschreven. Verder heeft deze beoordeling erin geresulteerd dat een aantal projecten (onderhanden werken) niet tot uitvoering is gekomen en financieel is afgesloten. Het betreft voorbereidingskosten die conform de nota activabeleid 2012 over een zo kort mogelijke periode (in één keer) dienen te worden afgeschreven. Ook de verkoop van de loodsen Herkenbosch en Margraten heeft geleid tot een extra afschrijving. Tot slot zijn gelet op de nota activabeleid 2012 een aantal projecten, waarvan de boekwaarde kleiner of gelijk is dan 2.500, in het verslagjaar extra afgeschreven. In totaliteit is dan ook voor versnelde afschrijving in aanmerking gekomen dat als volgt kan worden gespecificeerd. Projecten Bedrag Bedrijfsvoeringsprojecten Implementatie IRIS Projecten die niet tot uitvoering komen Acht vismigratieknelpunten Eyserbeek, Selzerbeek en Geul Regenwaterbuffer Rijstraat Guttecoven Aanleg regenwaterbuffer Fontein en Tapgraaf Maastricht Aanleg regenwaterbuffer Bunderweg Beutenaken Projecten die zijn afgewaardeerd in verband met verkoop Loods Noord, Herkenbosch Loods Zuid, Margraten Projecten met een boekwaarde kleiner dan Voor een uitgebreide toelichting op het investeringsniveau 2013 wordt verwezen naar hoofdstuk 7. Hierin worden per programma de investeringen nader toegelicht. Personeelslasten De personeelslasten van hebben grotendeels betrekking op de salariskosten en de sociale premies van het personeel en bestuur, van Op de personeelslasten resteert ten opzichte van de gewijzigde begroting een overschot van Dit wordt vooral veroorzaakt door de afname van de salarissen van bestuur en personeel met die een gevolg is van de gemiddeld lagere dan geraamde personeelssterkte - werkelijke formatie 132,56 fte en normatieve formatie 136,97 fte - en de verschuiving van de premie Zorgverzekeringswet naar de werkgever waardoor sprake is van een lagere bruto salarislast. 108 Programmarekening 2013

109 De sociale lasten echter zijn toegenomen met doordat bij de berekening van de premies in de begroting rekening is gehouden met de op dat moment geldende percentages (2012) en de percentages 2013 vooral voor de pensioenpremies en door de verschuiving van de premies Zorgverzekeringswet hoger zijn uitgevallen. Ondanks dat over minder fte sociale lasten zijn betaald. Doordat medewerkers gestimuleerd worden om meer aandacht te hebben voor hun ontwikkeling zowel vakinhoudelijk als competentiegericht is op ruime schaal gebruik gemaakt van de mogelijkheden tot het volgen van cursussen, opleidingen, studies en seminars. De overige personeelslasten zijn hierdoor dan ook toegenomen met In het verslagjaar is o.a. door het niet invullen van vacatures en het inhuren van specifieke deskundigheid zwangerschapsverlof meer gebruik gemaakt van de diensten van derden (uitzendkrachten en ingehuurd personeel) waardoor de post personeel derden ten opzichte van de gewijzigde begroting is toegenomen met Doordat minder gebruik is gemaakt van wachtgeldverplichtingen is de post uitkeringen voormalig personeel en bestuur in 2013 onderschreden met Goederen en diensten van derden De totale kosten van goederen en diensten van derden bedragen en bestaan voor ruim 85% uit de bijdrage aan het WBL en de BsGW. Hiervan geldt dat de begroting gelijk is aan de jaarrekening. In het verslagjaar bedroeg de bijdrage aan het WBL en aan de BsGW Het totaal van goederen en diensten van derden (exclusief de bijdrage aan het WBL en de BsGW) kende ten opzichte van de gewijzigde begroting een overschot van Binnen deze hoofdgroep hebben zich op alle onderdelen onderschrijdingen voorgedaan. Het overschot op het onderdeel duurzame gebruiksgoederen bedraagt en is vooral een gevolg van de lagere kosten voor afrasteringen, projectborden, werkmaterieel en hard- en software. De overige gebruiks- en verbruiksgoederen zijn gedaald met Dit wordt veroorzaakt door een groot aantal kleine posten. De belangrijkste zijn de afname van de kosten van kleding en uitrusting, geografische data, druk- en bindwerk, abonnementen en reinigingsmiddelen. De energiekosten zijn gedaald met door een lager energieverbruik (gas en elektriciteit). De huren en rechten, verzekeringen en belastingen zijn in totaliteit afgenomen met Dit wordt vooral veroorzaakt door de lagere leasekosten als gevolg van het feit dat de nieuwe bedrijfsauto s later in gebruik zijn genomen dan gepland. Op onderhoud door derden heeft zich een overschot voorgedaan van Zo zijn de kosten voor het profiel onderhoud en onderhoud groenvoorziening lager uitgevallen en de stortkosten voor het afvoeren van vuil en maaisel gedaald met Verder heeft zich nog een onderschrijding van voorgedaan bij het onderhoud van harden software door het niet verlengen van een nieuw Oracle contract, lagere bijdrage onder- Waterschap Roer en Overmaas /

110 houdskosten Waterschapshuis 2.0 en doordat geen tot weinig storingen zijn opgetreden in het datacenter. Ook zijn de onderhoudskosten t.b.v. de meet- en regelapparatuur beperkt gebleven waardoor zich een onderschrijding heeft voorgedaan van Op het onderdeel overige diensten door derden resteert nog een overschot van De adviezen van derden zijn afgenomen met Zo zijn de advieskosten voor externe ondersteuning voor automatisering, sanerings- en kwaliteitsonderzoeken, onderhoudsmethoden, website, personeelsbeleid en KAM beperkt gebleven. Daarnaast laten een aantal andere posten op dit onderdeel een onderschrijding zien waarbij de belangrijkste de afname van de laboratoriumkosten, kosten waakvlamovereenkomsten, schadevergoedingen, advertentiekosten, exposities/educatie en audiovisuele producten zijn. Bijdragen aan derden De bijdragen aan derden van zijn ten opzichte van de gewijzigde begroting afgenomen met Op het onderdeel bijdrage aan overheden wordt dit voornamelijk veroorzaakt door de overschrijding op de uitgaven voor de 'stimuleringsregeling afkoppelen verhard oppervlak Echter is geen aanspraak gedaan op de bijdrage voor de stimuleringsregeling aanpak riooloverstorten waardoor een onderschrijding resteert van Ook heeft met WPM een verrekening plaatsgevonden die veroorzaakt wordt door de verevening van het aantal (indirecte) ve s van per 31 december De oorzaak van de verevening is dat het aantal ve s op basis van de realisatie over 2013 per beheersgebied afweek van de door de BsGW afgeven prognose bij de begroting Naast het feit dat het aantal ve s inkomsten genereert, wordt dit ook gehanteerd als verdeelsleutel bij de toerekening van de kosten van begroting van het waterschapsbedrijf. Gelet op een in 2005 afgesloten vereveningsovereenkomst vindt op basis van de geconstateerde verschillen op het einde van het jaar dan ook een verevening plaats tussen de beide waterschappen. Tenslotte is op bijdrage aan overigen de bijdrage aan het projectbureau Maas en Maasbrede KRW-onderzoeken beperkt gebleven en is het abonnement op de Nationale Databank Flora en Fauna verdisconteerd in de bijdrage aan Het Waterschapshuis. Toevoegingen voorzieningen/onvoorzien De toevoeging aan de voorzieningen en de post onvoorzien bedraagt in het verslagjaar en is ten opzichte van de gewijzigde begroting afgenomen met Dit wordt veroorzaakt door de toevoeging aan de 'voorziening pensioen en uitkeringsverplichtingen van die niet was geraamd, en tot stand is gekomen op basis van een opgave van Loyalis over de actuariële berekening van zeven bestuurderspensioenen. Verder is van de post onvoorzien, die in het verslagjaar tussentijds als gevolg van de financiële effecten van de voor- en najaarsrapportage is bijgesteld tot , geen gebruik gemaakt. 110 Programmarekening 2013

111 9.2 Toelichting op opbrengsten Onderstaand zijn de werkelijk opbrengsten over het verslagjaar grafisch weergegeven. Financiële baten De financiële baten zijn opgebouwd uit externe en interne rentebaten. De externe rentebaten zijn beperkt gebleven tot 369. In het verslagjaar is geen sprake geweest van overliquiditeit waardoor het niet mogelijk is gebleken om gelden tijdelijk weg te zetten bij de Rabobank. Slechts het reguliere banksaldo in 2013 heeft geleid tot een opbrengst van de rente rekening-courant van 369. De interne rentebaten van zijn ten opzichte van de gewijzigde begroting gereduceerd tot nul. Dit wordt veroorzaakt doordat op begrotingsbasis voor de eigen financieringsmiddelen een rentepercentage is gehanteerd van 1,5% en op rekeningbasis dit percentage, door de achtergebleven economische groei, is gedaald tot 0%. Personele baten De opbrengsten personele baten van hebben betrekking op de bijdrage van derden in de salariskosten en is ten opzichte van de bijgestelde begroting met afgenomen. Ondanks de subsidiebijdrage van het project Floodwise voor de inzet van een aantal medewerkers is dit het gevolg van lagere bijdragen van de Uitkeringsinstantie voor Werknemers Verzekeringen (UWV) in de kosten van zwangerschap, ziekte en WAO. Goederen en diensten aan derden De goederen en diensten aan derden van hebben betrekking op 5 grondverkopen, de boekwinst die behaald is met de verkoop van de loodsen Margraten en Herkenbosch, verleend jacht- en visrecht, controle zwemwater t.b.v. de Provincie, uitwisseling van geografische gegevens en de onderhoudsvergoeding van Oolderveste. Waterschap Roer en Overmaas /