Programma- begroting 2015

Transcriptie

1 Programma- begroting 2015

2

3 Inhoud 1 Inleiding / samenvatting Inleiding Samenvatting Programmaplan Programma Plannen Programma Watersysteem Programma Veiligheid Programma Zuiveren Programma Instrumenten Programma Bestuur, externe communicatie en belastingen Programma Bedrijfsvoering Investeringskrediet Kostendrager / kostentoerekening / dekkingsmiddelen Kostentoerekening Kostendrager Dekkingsmiddelen Begroting naar kosten en opbrengsten Toelichting op kosten Toelichting op opbrengsten Overige paragrafen Algemene ontwikkelingen en uitgangspunten Ontwikkelingen ten opzichte van Meerjarenraming Incidentele opbrengsten en kosten Onttrekkingen aan overige bestemmingsreserves en voorzieningen De financiering Rentevisie Liquiditeitspositie Treasurybeheer Het weerstandsvermogen Verbonden partijen Bedrijfsvoering EMU-saldo Waterschapsbedrijf Limburg Relatie Ontwikkelingen Begroting Belastingsamenwerking Gemeenten en Waterschappen Relatie Ontwikkelingen Begroting Geldstroom De tarieven Voorstellen Programmabegroting

4 Bijlagen A B C D E F G H I J K Vaste activa Reserves en voorzieningen Vaste schulden Personeelslasten Berekening van het rente omslagpercentage Kostenverdeelstaat met toelichting Begroting Waterschapsbedrijf Limburg en BsGW Kostendragers, programma's en beleidsproducten inclusief dekkingsmiddelen Treasury Opbouw EMU-saldo Meerjarig investeringsplan

5 1 Inleiding / samenvatting 1.1 Inleiding Hierbij treft u de programmabegroting 2015 aan. Dit is de zesde en laatste begroting van de bestuursperiode , die met 2 jaar is verlengd. Op 17 februari 2009 heeft het algemeen bestuur het bestuursprogramma vastgesteld. Het bestuursprogramma is een richtlijn voor de in de bestuursperiode te nemen besluiten. Het betreft geen formulering van concreet beleid maar voornemens. Bij het opstellen van deze begroting is hiermee, samen met de op 1 juli 2014 vastgestelde meerjarenraming , rekening gehouden. Provinciale Staten van Limburg heeft op 4 juli 2014 het besluit genomen over de fusie van de beide Limburgse Waterschappen waarmee een einde is gekomen aan dit dossier. Per 1 januari 2017 zal het zelfstandige waterschap Roer en Overmaas ophouden te bestaan en zal het Waterschap Limburg een feit zijn. De financiële positie van het waterschap zal in het licht van deze fusie de komende twee jaar (2015 en 2016 ) dan ook nadrukkelijk aandacht blijven vragen. Deze jaren zullen zich kenmerken door soberheid en kostenbewustzijn, waarbij de nadruk ligt op kostenbeheersing. Ook dit jaar zijn weer de nodige inspanningen verricht om de stijgingspercentages van de waterschapslasten voor 2015 te beperken tot een acceptabel en maatschappelijk aanvaardbaar niveau waarbij rekening is gehouden met het voornemen om tot 2017 de nullijn te hanteren. Een belemmerende factor die ons in 2015 echter parten speelt is de kwijtschelding. Uit de gegevens van de BsGW blijkt dat het beroep op kwijtschelding in ons beheersgebied explosief gestegen is en deze trend zich in 2015 voortzet. De post kwijtschelding is ten opzichte van vorig jaar met ruim toegenomen. Dit is een direct gevolg van de toename van de automatisch kwijtschelding die gelet op de tijd waarin we ons bevinden fors, maar verklaarbaar is. Rekening houdende met de aangehaalde aspecten is het dit jaar dan ook noodzakelijk om u in 2015 een begroting aan te bieden waarin de gemiddelde opbrengstontwikkeling van beide taken samen stijgt met 0,72%. Ondanks dat de stijging beperkt is wijkt dit af van de nullijn. Indien de opbrengstontwikkeling per taak inzichtelijk wordt gemaakt is bij de opbrengst watersysteemheffing sprake van een stijging met 3,24% en bij de opbrengst zuiveringsheffing sprake van een daling met 0,77%. De stijging van de gemiddelde opbrengstontwikkeling voldoet ruimschoots aan het bestuursprogramma waarin een gematigde ontwikkeling van de waterschapslasten een belangrijk voornemen is, en gelet op de huidige tijd ook op zijn plaats is. Benadrukt dient te worden dat een opbrengststijging niet gelijk is aan een tariefstijging. De tarieven worden bepaald door de opbrengst watersysteemheffing en zuiveringsheffing te delen door de belastingmaatstaven, die aan fluctuaties onderhevig zijn. De opbrengststijging voor de watersysteemheffing en de belastingmaatstaven hebben voor alle categorieën van het watersysteembeheer behoudens de categorie natuur een verhogend effect op het tarief Het tarief 2015 van de zuiveringsheffing daarentegen is ondanks de beperkte opbrengstdaling, door een toename van het aantal vervuilingseenheden aanzienlijk gedaald (zie ook hoofdstuk 8). Programmabegroting

6 Om een sluitende begroting te kunnen presenteren is conform de meerjarenraming ingezet vanuit de 'egalisatiereserve ontwikkeling waterschapslasten watersysteemheffing en vanuit de 'egalisatiereserve ontwikkeling waterschapslasten zuiveringsheffing'. Het algemeen bestuur stuurt op hoofdlijnen op programmaniveau, zoals ook de intentie van de wet is. Door het vaststellen van de programmabegroting machtigt het algemeen bestuur het dagelijks bestuur de opgenomen activiteiten uit te voeren en de middelen conform de begroting in te zetten. De begroting houdt voor het dagelijks bestuur de taakstelling in dat de opgenomen activiteiten binnen de beschikbaar gestelde middelen worden uitgevoerd. Om het algemeen bestuur goed zijn werk te laten doen rapporteert het dagelijks bestuur tweemaal tussentijds over de programma s: de voorjaarsrapportage, met peildatum 1 mei, en de najaarsrapportage, met peildatum 1 september. 1.2 Samenvatting In deze paragraaf wordt op hoofdlijnen het resultaat van de exploitatie, de investeringen en de tarieven weergegeven en kort toegelicht. Exploitatie De begroting kan op basis van de netto kosten per programma als volgt worden weergegeven. Programma 2015 Begroting Plannen Watersysteem Veiligheid Zuiveren Instrumenten Bestuur, externe communicatie en belastingen Bedrijfsvoering - Programmatotaal Onvoorzien Waterschap Roer en Overmaas Onvoorzien Waterschapsbedrijf Limburg Frictiekosten BsGW Goodw ill toetreders BsGW Totaal netto kosten Opbrengst w aterschapsbelastingen, inclusief kw ijtschelding en oninbaarverklaringen Exploitatieresultaat Voor een nadere toelichting op de programma's wordt verwezen naar hoofdstuk 2. Aangezien in deze begroting de verschillen ten opzichte van 2014 op kostensoortenniveau wordt verklaard kan het gecomprimeerde resultaat van de begroting volgens de indeling van de kostensoorten als volgt worden weergegeven

7 Kosten / Opbrengsten 2015 Begroting Kosten Opbrengsten Exploitatieresultaat De opbrengsten zijn inclusief de heffingsopbrengsten, waarbij voor 2015 rekening is gehouden met stijging van de gemiddelde opbrengstontwikkeling met 0,72% voor beide taken. Deze is hoger dan de opbrengstontwikkeling zoals opgenomen in de meerjarenraming waarin nog uit werd gegaan van de nullijn. In 2015 is sprake van een exploitatietekort van Om een sluitende begroting te presenteren wordt (conform de meerjarenraming ) voorgesteld in te onttrekken aan de 'egalisatiereserve ontwikkeling watersysteemheffing en te onttrekken aan 'egalisatiereserve ontwikkeling waterschapslasten zuiveringsheffing'. Mutatie exploitatie ten opzichte van gewijzigde begroting 2014 Op hoofdlijnen zijn onderstaand de mutaties van de kosten en de opbrengsten ten opzichte van de gewijzigde begroting 2014 (voorjaarsrapportage) weergegeven en kort toegelicht. Kosten (afgerond op 1.000) Rente en afschrijvingen Personeelslasten Goederen en diensten van derden Diensten WBL Bijdragen aan derden Toevoegingen aan voorzieningen/onvoorzien De rente en afschrijving nemen toe. De afschrijvingen stijgen door een hogere netto investeringsvolume 2015 dat een direct gevolg is van de uitvoering van de projecten uit het Partnercontract en de uitgaven die gemoeid zijn met de waterschapsverkiezingen die op 18 maart 2015 plaatsvinden. Ook de structurele doorwerking van het investeringsniveau 2014 en de beperkte extra afschrijving (boekwaarde kleiner dan 2.500) hebben een verhogend effect. De rentekosten daarentegen dalen als gevolg van lagere externe rente. De personeelslasten stijgen met 2,6%, waarbij rekening is gehouden met de verschuiving van de premies Zorgverzekeringswet en de hogere sociale lasten. De goederen en diensten van derden nemen onder andere af als gevolg van een lagere bijdrage aan het Waterschapshuis (HWH). De verschuldigde bijdrage aan het Waterschapsbedrijf Limburg is gestegen als gevolg van de toename van de begroting. De bijdragen aan derden neemt ondanks dat de bijdrage in de kostenverrekening wet WOZ is toegenomen af door het vervallen van een incidentele gemeentelijk bijdrage. De toevoegingen voorzieningen/onvoorzien stijgt door de in 2014 tussentijds (voorjaarsrapportage) bijgestelde post onvoorzien. Programmabegroting

8 Opbrengsten (afgerond op 1.000) Financiële baten Personele baten Goederen en diensten aan derden Bijdragen van derden Waterschapsbelastingen De financiële baten nemen af als gevolg van lagere rente eigen financieringsmiddelen. De personele baten stijgen wegens zwangerschap, bevalling en participatie in projecten. De goederen en diensten aan derden nemen af door een grondverkoop in De bijdragen van derden nemen toe als gevolg van de goodwillvergoeding door de nieuwe deelnemers in de BsGW. De waterschapsbelastingen zijn ondanks de gemiddelde opbrengststijging door de hogere kwijtschelding afgenomen. Voor een uitgebreide toelichting op de kosten en opbrengsten zie hoofdstuk 4. Investeringen De netto investeringsuitgaven in de begroting 2015 zijn gelijk aan de eerste schijf van de meerjarenraming : Programma 2015 Begroting Plannen - Watersysteem Veiligheid Instrumenten Bestuur, externe communicatie en belastingen Bedrijfsvoering Totaal netto investeringsuitgaven in De investeringsprojecten betreffende watersysteem en instrumenten zijn voor het merendeel gebaseerd op het Waterbeheerplan en het Interimplan waterkeringen Ook is rekening gehouden met de inspanningsverplichtingen zoals opgenomen in de Europese Kaderrichtlijn Water, Waterbeleid 21 e eeuw (WB21), het Nationaal Bestuursakkoord Water (NBW), de Vierde Nota Waterhuishouding (NW4) en het Provinciaal Omgevingsplan Limburg (POL) en de voorbereiding op de 4 e toetsingsronde van de primaire waterkeringen. De investeringsuitgaven in het kader van veiligheid hebben betrekking op de bijdrage in de kosten van het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP), het budgettair neutrale project Bestuursovereenkomst Sluitstukkaden Maasdal en het project Alexanderhaven Roermond, waarvoor een bijdrage van 90% wordt ontvangen uit het Hoogwaterbeschermingsprogramma met een maximum van 10 miljoen (maximale eigen bijdrage 1,11 miljoen). De investeringen in het kader van de bedrijfsvoering hebben betrekking op automatisering en de (geografische) informatievoorziening. De uitgaven en inkomsten van de individuele investeringsprojecten, gerubriceerd per programma, zijn opgenomen in het Meerjarig Investeringsplan (MIP) wat integraal deel

9 uitmaakt van de begroting (zie bijlage K). Ter bevordering van de inzichtelijkheid van het MIP is de weergave beperkt tot de splitsing van de investeringsbedragen in de realisatie tot en met 2013 en de verwachting voor 2014 en Voor de inhoudelijke stand van zaken van alle relevante projecten is de app Waterwerken beschikbaar. Tarieven De tarieven 2015 kunnen als volgt worden weergegeven. Voor een uitgebreide toelichting op de tarieven wordt verwezen naar hoofdstuk 8. Categorie Watersysteem Zuiverings Verontreinigings beheer beheer heffing Ongebouwd (per hectare): Openbare landw egen 131, Overig ongebouw d 26, Natuur (per hectare) 2, Gebouw d (percentage van WOZ-w aarde) 0,0217% - - Ingezetenen (per w ooneenheid) 37, Zuiveringsheffing (per heffingseenheid) - 47,45 - Verontreinigingsheffing (per heffingseenheid) ,45 Programmabegroting

10

11 Het waterschap beschermt tegen wateroverlast zorgt voor schoon en voldoende water laat beken weer kronkelen onderhoudt beken en kades langs de Maas bestrijdt muskus- en beverratten Programmabegroting

12

13 2 Programmaplan In het programmaplan wordt het naar de programma's onderscheiden en te realiseren beleid voor het waterschap in 2015 weergegeven. Het programmaplan is opgebouwd uit zeven (vastgesteld 21 april 2008) programma s. Een programma is een samenhangend geheel van activiteiten op basis waarvan het bestuur het beleid van het waterschap vaststelt. Programma 2015 Begroting Plannen Watersysteem Veiligheid Zuiveren Instrumenten Bestuur, externe communicatie en belastingen Bedrijfsvoering - Programmatotaal Het programma bedrijfsvoering heeft een bijzondere functie. Het bevat alle ondersteunde activiteiten bij het realiseren van de bestuurlijke doelstellingen. De kosten hiervan worden binnen bedrijfsvoering verantwoord en uiteindelijk doorberekend naar de overige programma s. Het betreft de kosten met betrekking tot de huisvesting, informatiebeleid en automatisering. Evenals de kosten van juridische, facilitaire, financiële en personele aangelegenheden. Ook de salariskosten en de rente en afschrijvingen worden in eerste instantie verantwoord binnen dit programma. De netto investeringsuitgaven 2015 kunnen als volgt worden weergegeven. Programma 2015 Begroting Watersysteem Veiligheid Instrumenten Bestuur, externe communicatie en belastingen Bedrijfsvoering Totaal netto investeringsuitgaven in In onderstaande paragrafen wordt per programma de inhoud weergegeven en ingegaan op de volgende onderdelen: Wat willen we bereiken Wat doen we ervoor Wat mag het kosten; kosten Welk investeringsniveau is hiermee gemoeid; investeringen Programmabegroting

14 Om de leesbaarheid te bevorderen worden de onderdelen wat willen we bereiken en wat doen we ervoor als volgt gepresenteerd: Wat willen we bereiken Wat doen we ervoor Wat willen we bereiken wordt gepresenteerd als kop en wat we vervolgens doen om dit te bereiken wordt puntsgewijs weergegeven. Daarnaast is een aparte paragraaf (2.8) gewijd aan de procedure met betrekking tot het tot stand komen van een investeringskrediet van een individueel project

15 2.1 Programma Plannen Dit programma is vooral gericht op het opstellen van eigen plannen en overige beleidsaspecten. Ook de kosten voor studie en onderzoek voor het formuleren van nieuw beleid maken hier deel van uit. Het belangrijkste beleidsplan is het waterbeheersplan met de nieuwe beleidsaspecten zoals de Kaderrichtlijn Water, waterbeheer 21 e eeuw / Nationaal Bestuursakkoord Water en Gewenst Grond- en Oppervlaktewater Regime (GGOR). Maar ook hiervan afgeleide werkprocessen en beleidsplannen, zoals plannen van derden, gebiedsgericht werken, landinrichting, watertoets en wateradvies, het beheersplan waterkeringen en het calamiteitenplan, het grondbeleid, recreatief medegebruik, cultuurhistorische waarden, visserij en jacht worden tot dit programma gerekend is het laatst jaar van de uitvoering van het huidige waterbeheerplan, waardoor de activiteiten binnen het programma plannen zich steeds meer richten op de komende planperiode. Voor 2015 is de belangrijkste activiteit de vaststelling van het nieuwe WBP, waarvoor in 2014 de voorbereiding heeft plaatsgevonden. Waardoor de activiteiten vooral gericht zijn op realisatie van projecten en minder op het maken van plannen voor de lopende planperiode. Voor het programma plannen betekent dit dat de belangrijkste activiteit de vaststelling van het nieuwe WBP is, waarvoor in 2014 de voorbereiding heeft plaatsgevonden. Hierbij gaan we uit van het doorzetten van het huidige investeringsniveau. Vanaf 2016 starten we met de uitvoering van het nieuwe WBP. WBP en afgeleide processen en plannen Op basis van de nieuwe meerjarige meetplannen waterkwantiteit en waterkwaliteit worden, samen met WPM de meetnetten geoptimaliseerd en gemoderniseerd zodat aan de vereiste informatiebehoefte kan worden voldaan. Onteigening inzetten als instrument: grondverwerving op minnelijke basis biedt niet in alle gevallen voldoende zekerheid over de realisatie van projecten. Bij grondverwerving van projecten voor veiligheid wordt nadrukkelijker gekeken naar de mogelijkheden van het opleggen van gedoogplichten en onteigenen op grond van de Waterwet en Onteigeningswet. Voorbereiding nieuw WBP In 2015 eindigt de officiële inspraakprocedure van het WBP , daarna wordt het definitieve WBP gemaakt. Dit wordt vervolgens vastgesteld in beiden besturen (WRO en WPM). Vanaf 22 december 2015 is het WBP van kracht. Voorbereiding uitvoering nieuwe WBP In 2015 worden onderzoeken opgestart om de maatregelen die in het nieuwe WBP zijn opgenomen daadwerkelijk uit te kunnen voeren. Het gaat dan in ieder geval om het gedetailleerder invullen van de maatregelen voor het terugdringen van wateroverlast in stedelijk gebied. Er wordt een onderhouds- en inspectiebeleid opgesteld waarin een vertaling wordt gemaakt van onze doelstellingen (onder meer vastgelegd in het nieuwe WBP) naar uitgangspunten voor het uitvoeren van inspecties en het plegen van onderhoud. Dit beleid richt zich op het watersysteem en doet onder meer uitspraken over hoe we omgaan met begroeiing op verschillende objecten, baggeren, maaien etc. Programmabegroting

16 Er wordt een visie relatiebeheer en een stakeholdersanalyse opgesteld waarin een vertaling wordt gemaakt van onze ambities en belangen naar de wijze waarop we omgaan met partijen in onze omgeving. We bepalen hierin per partij op welke wijze we de relatie willen beheren (bijvoorbeeld via accountmanagers, regionale overlegstructuren, vaste contactpersonen etc.). We laten daarbij onze werkwijze afhangen van het aantal raakvlakken en het belang van de activiteiten van de andere partij voor uitvoering van de waterschapstaak (bijvoorbeeld: doen we projecten gezamenlijk, hebben andere partijen een rol in het waterbeheer, hebben we iets nodig van andere partijen om onze taak te kunnen uitoefenen en vice versa?). Veiligheid Samen met de provincie Limburg en de Waterdienst wordt de Europese Richtlijn Overstromingsrisico s (ROR) geïmplementeerd. Dit resulteert in een Overstromingsrisicobeheerplan (ORBP) voor het Maasstroomgebied in Kengetallen Programma plannen 2015 Begroting Aantal adviezen / beoordelen plannen (w atertoetsen) 150 Kosten Programma plannen 2015 Begroting Kosten Opbrengsten Netto, exclusief WBL, BsGW en kosten programma bedrijfsvoering Bijdrage aan WBL Doorberekende kosten Netto kosten programma plannen Investeringen In het verslagjaar zijn geen investeringsuitgaven gepland

17 2.2 Programma Watersysteem Dit programma betreft het realiseren en onderhouden van waterhuishoudkundige werken van het watersysteem, zijnde het waterkwantiteit- en het passieve waterkwaliteitsbeheer. Het programma omvat de inrichting van stromende en stilstaande wateren in zowel het landelijke gebied als de bebouwde omgeving. Hiertoe behoren ook beekherstel en maatregelen ten behoeve van de verbetering van vismigratie evenals duurzaam stedelijk waterbeheer, waterbodemsanering (baggeren), aanpak diffuse bronnen van watervervuiling en andere (fysieke) maatregelen voor de verbetering van de waterkwaliteit. Verder behoren de inrichting van het watersysteem op basis van de nieuwe normering, voorkomen van wateroverlast, aanleg regenwaterbuffers en retentie, aanpak van bodemerosie en oppervlakkige afstroming in hellend gebied, gewenst grond- en oppervlaktewaterregime (GGOR) en peilbeheer tot dit programma. In de planperiode worden de maatregelen uitgevoerd die zijn opgenomen in het Waterbeheerplan Daarnaast worden maatregelen uitgevoerd om knelpunten in het systeem die zich in de afgelopen jaren hebben gemanifesteerd, en die leiden tot wateroverlast, aan te pakken. Met name de wateroverlast in de zomer van 2014 heeft hier aanleiding toe gegeven. Het watersysteem dient te voldoen aan de nieuw normering Waterbeheer 21 e eeuw (WB21) en het Nationaal Bestuursakkoord Water (NBW). Daarnaast dienen water die worden heringericht te voldoen aan de Kaderrichtlijn Water (KRW). Beschermen tegen wateroverlast / droogte Afronden voorbereiding en start van de aanleg van een groene dam in het Gulpdal bij Slenaken, om daarmee toekomstige overlast, zoals veroorzaakt door de flash flood in 2012, in de toekomst te voorkomen. Versneld oppakken van de herinrichting Rode Beek Susteren-Roosteren om daarmee wateroverlast rond de samenvloeiing van de Rode Beek, Vloedgraaf en Geleenbeek te Roosteren te voorkomen. In beeld brengen van potentieel meest risicovolle regenbuffers (grote buffers in stedelijk gebied, waar bij bezwijken wateroverlast bij bebouwing optreedt) en voor deze buffers de bufferdammen toetsen als zijnde waterkering en waar nodig deze dammen versterken. Vergroting van regenwaterbuffers: in de afgelopen jaren is een groot aantal buffers aangelegd, de meest recente buffers in een tweetal bufferbestekken. In 2015 worden de voorbereidingen afgerond om buffers tot uitvoer te brengen via een nieuw, derde bufferbestek. Oppervlaktewateren optrekbaar maken voor vissen Oplossen van de vismigratieknelpunten bij molens, overgaan tot realisatie van vispassage Baalsbruggermolen. Waar mogelijk verwijderen van overkluizingen binnen stedelijk gebied Ontkluizing van de Caumerbeek in Heerlen. Herinrichting en ontkluizing Keutelbeek, kern Beek Programmabegroting

18 Optimaliseren kwaliteit oppervlaktewater en ecologie Stimuleren van het reduceren van de overstortfrequenties op (zeer) kwetsbare oppervlaktewateren. In het kader van het Gewenst grond- en oppervlakte regime (GGOR) bekijken hoe de waterhuishouding dient te zijn zodat de gewenste natuurwaarden zich kunnen ontwikkelen. Sanering verontreinigde waterbodems Voorbereiding en uitvoering van het (sanerings)project Kanjel en Gelei in Maastricht. (SEF-)beken dienen natuurlijk of bijna natuurlijk te worden ingericht Uitvoeren van een gedeelte van in het WBP opgenomen ca. 110 km ecologisch beekherstel, zoals: Herinrichting van de Geul benedenstrooms kern Valkenburg fase 2 (Leeuw brouwerij). Herinrichting brongebied Maasnielderbeek (partnercontract). Herinrichting van de Middelsgraaf (partnercontract). Herinrichting Vlootbeek, Aerwinkel -grens NL/DL, Herinrichting Rode Beek (partnercontract). Herinrichting Geleenbeek Corio Glana en Beekdalen Geleen (partnercontract). Ontkluizing Rode Beek Brunssum (partnercontract). Duurzaam stedelijk waterbeheer In de afgelopen jaren is de samenwerking met gemeenten in de diverse regio s opgestart. Inmiddels worden gezamenlijk plannen opgesteld en projecten uitgevoerd. In de regio Parkstad wordt nagedacht over een volgende stap waarbij de samenwerking geïnstitutionaliseerd wordt in een bedrijfsvoeringsorganisatie, waarmee de samenwerking intensiever en duurzamer wordt. In 2015 wordt hierover een definitief besluit genomen. Ook wordt in andere regio s onderzocht hoe een dergelijke stap gemaakt kan worden. Juist en goed afgestemd onderhoudsniveau van het watersysteem, rekening houdend met de hydrologische en ecologische functies Het uitvoeren van een pilot integraal/innovatief uitbesteden van onderhoudswerkzaamheden. Concreet houdt dit in het verkennen van de mogelijkheden om onderhoudswerkzaamheden vergaand uit te besteden aan een marktpartij door het snoeien, maaien, baggeren en overige werkzaamheden te combineren in een contract en daarbij de wijze van uitvoering zoveel mogelijk bij de marktpartij te laten waarbij deze moet voldoen aan de randvoorwaarden die het waterschap stelt aan de te onderhouden objecten. Het verder professionaliseren van inspecties van de waterkeringen en watersysteem. In het kader van de zorgplicht waterkeringen is in 2014 een inspectieplan waterkeringen geschreven. De implementatie van het inspectieproces zoals vastgelegd in dit inspectieplan is in 2014 gestart en zal in 2015 verder worden doorgezet. In dezelfde lijn zal er in 2015 worden gestart met het schrijven van een inspectieplan voor het watersysteem en zal dit vervolgens worden geïmplementeerd

19 Voor muskus- en beverratbestrijding onder het gestelde landelijke normeringgetal blijven Effectief en efficiënt bestrijden van de muskus- en beverrat. Het waterschap blijft de komende jaren kritisch kijken naar de bestrijding in relatie tot de benodigde inzet, waarbij de borging van het bereikte niveau van de afgelopen jaren voorop staat. Er wordt in 2015 een verdere efficiency slag gemaakt door de Muskus en Beverratbestrijders per januari 2015 middels een app hun vangstgegevens op locatie te laten registreren in plaats van gegevensverwerking op kantoor. Daarnaast wordt vooruitlopend op de fusie in 2017 wordt gestart met het samenvoegen van de Muskus en Beverratbestrijders van WRO en WPM tot één team om zo de overgang naar de nieuwe organisatie in 2017 zo soepel mogelijk te laten verlopen. Kengetallen Programma w atersysteem 2015 Begroting Projecten Herinrichting landelijk gebied 29 Projecten Herinrichting stedelijk gebied 9 Projecten Sanering vervuilde bodems 1 Projecten Vismigratie 6 Projecten Wateroverlast 12 Aantal meldingen / klachten mbt het w atersysteem 375 Aantal muskusrattenvangsten per km 0,20 Aantal beverrattenvangsten per km 0,06 Kosten Programma w atersysteem 2015 Begroting Kosten Opbrengsten Netto, exclusief WBL, BsGW en kosten programma bedrijfsvoering Bijdrage aan WBL - Doorberekende kosten Netto kosten programma watersysteem Investeringen Programma watersysteem 2015 Begroting Uitgaven Inkomsten Netto investeringsuitgaven programma watersysteem in Programmabegroting

20 2.3 Programma Veiligheid Dit programma omvat de aanleg en onderhoud van waterkeringen, de hoogwateractiviteiten (dijkbewaking) en de calamiteitenbestrijding. Onder deze noemer zijn de (uitvoerings) maatregelen gebracht die voortkomen uit het Interimplan Waterkeringen Veilige keringen Uitvoering van de verbetermaatregelen om de waterkeringen te versterken en gedeeltelijk te verhogen: Uitvoering en voorbereiding van clusters sluitstukkaden; cluster E : Geulle/Aasterberg/Merum en Brachterbeek: 3.900m, uitvoering; cluster A & B: Ohe en Laak/Roosteren/Grevenbicht: m, voorbereiding; cluster C & F: Meers/Maasband/Eijsden: 2.700m, voorbereiding. Afronding van de verbetering van de kering Alexanderhaven Roermond, trajecten A en B Leveren van een bijdrage, capaciteit, aan het Delta programma voor het ontwikkelen en actualiseren van een nieuwe normering. Vormgeven aan de implementatie van de Zorgplicht op de Primaire Waterkeringen. Sinds 1 januari 2014 heeft het Ministerie van I en M een kader opgesteld waaraan de zorg van de waterschappen ten aanzien van de primaire waterkeringen ten minste moet voldoen. Het toezicht op deze zorg is verschoven van de Provincie naar de Inspectie Leefomgeving en Transport. O.a. ten aanzien van inspecties, beheer en onderhoud, informatievoorziening en vergunningverlening en handhaving dient het waterschap aan te tonen dat het voor deze processen een aaneengesloten plan-docheck-act-cyclus doorloopt en dat deze cyclus transparant en traceerbaar is vastgelegd. In 2014 is WRO door de Inspectie positief geaudit ten aanzien van het inspectieproces. De andere processen worden op vergelijkbare wijze opgepakt binnen de organisatie. Daadkrachtig en efficiënt optreden bij calamiteiten Het (volgens jaarlijkse cyclus) actualiseren van de bestrijdingsplannen. De crisisorganisatie wordt verder opgeleid en geoefend op basis van het Meerjarig Beleidsplan Opleiding Training en Oefeningen (OTO) Concrete oefeningen worden benoemd in het jaarplan OTO 2015 op basis van de evaluatie van het jaarplan Dit jaarplan wordt opgesteld in november Aansluiten op de landelijke visie crisisbeheersing en een start maken met de acties van het hieruit voortgevloeide uitvoeringsprogramma crisisbeheersing. Hierbij zal sprake zijn van een nauwe samenwerking met waterschap Peel en Maasvallei, waarbij gestreefd wordt naar een integratie van beide calamiteiten-organisaties per 1 januari 2017 Optimaliseren onderhoud waterkeringen Uitvoeren van inspecties, regulier onderhoud en bijhouden van het beheerregister. Controleren en inspecteren van de waterkeringen en de kunstwerken op basis van een vastgesteld inspectie en onderhoudsplan. Alle primaire, regionale- en overige waterkeringen worden volgens het, in het kader van de zorgplicht vastgestelde inspectieplan, geïnspecteerd

21 Kengetallen Programma veiligheid 2015 Begroting Aantal opschalingen mbt w aterkeringen 3 Aantal oefeningen / trainingen mbt calamiteitenbestrijding 10 Aantal meldingen / klachten mbt veiligheid 5 Kosten Programma veiligheid 2015 Begroting Kosten Opbrengsten Netto, exclusief WBL, BsGW en kosten programma bedrijfsvoering Bijdrage aan WBL - Doorberekende kosten Netto kosten programma veiligheid Investeringen Programma veiligheid 2015 Begroting Uitgaven Inkomsten Netto investeringsuitgaven programma veiligheid in Programmabegroting

22 2.4 Programma Zuiveren Dit programma omvat de investeringen en onderhoudskosten die gemaakt worden voor de waterketen, ofwel het zuiveringsbeheer. De investeringen, het beheer en onderhoud van zuiveringstechnische werken (rioolwaterzuiveringsinstallaties, BBP: gezuiverd afvalwater) plus slibverwerking, het rioleringsbeleid en de kosten voor het rioolwatertransportsysteem (BBP: transport afvalwater) maken hier deel van uit. Ook de samenwerking in de waterketen behoort tot dit programma. In het bestuursprogramma van het Waterschap Roer en Overmaas is met betrekking tot het Waterschapsbedrijf Limburg (WBL) opgenomen: De mogelijkheden voor samenwerking met gemeenten in de afvalwaterketen worden optimaal benut. Duurzaamheid in de bedrijfsvoering wordt nagestreefd. Hierbij wordt de regio nadrukkelijk betrokken. Een en ander wordt nader uitgewerkt in relatie tot het amoveren van installaties, het gebruik van andere technieken, het besparen/ opwekken van energie, etc. Het gebruik van duurzame materialen en het realiseren van projecten waarbij zo min mogelijk onderhoud resteert, zijn aandachtspunt. In het bestuursakkoord van het Waterschap Peel en Maasvallei is hiervoor opgenomen: Het stimuleren van samenwerking met gemeenten en bedrijven in de afvalwaterketen. De bedrijfsmatige aanpak van het WBL moet versterkt worden voorgezet. Sturing vindt plaats op afstand. In aansluiting hierop heeft het bestuur van het WBL onder andere de volgende uitgangspunten geformuleerd: Versterking bedrijfsmatige focus. Ambities in de afvalwaterketen zijn gericht op beheer en onderhoud van gemalen, databeheer, capaciteitsberekeningen en het projectmanagement van gemeenschappelijke projecten. Op basis van de geformuleerde bestuurlijke uitgangspunten, zijn in de bestuurlijke notitie Uitgangspunten Meerjarenraming en begroting 2015 de missie en de visie van het bedrijf geformuleerd. Missie: Transporteren en zuiveren van afvalwater volgens de wet en de normen van de waterschappen, tegen de beste prijs- en prestatieverhouding. Het zuiveringsslib milieu hygiënisch verwerken. Een kwaliteitsorganisatie zijn, die de medewerkers de ruimte geeft zich te ontwikkelen en hierbij aandacht hebben voor veiligheid, gezondheid en welzijn. Maatschappelijke verantwoordelijkheid dragen en een zo goed mogelijke relatie met extern belanghebbenden onderhouden. Visie: Als producent van gezuiverd water en een organisatie die zorg draagt voor een verantwoorde verwerking van zuiveringsslib. Als de nummer één in de categorie op prestaties (gemeten in de bedrijfsvergelijking waterschappen op zowel het gebied van kwaliteit als op het vlak van kostenbeheersing). Als een betrouwbare, open en transparante samenwerkingspartner in de waterketen en

23 beheerder (inclusief onderhoud) van transportstelsels en zuiveringsinstallaties. Als een kwaliteitsorganisatie met professionele medewerkers die zich mede-eigenaar voelen en zich blijven ontwikkelen, zodat er uitzonderlijke prestaties worden behaald. Dit alles mét aandacht voor welzijn, gezondheid en veiligheid. Als een organisatie die blijvend op zoek is naar verbeteren en vernieuwen en die innoveert vanuit maatschappelijke verantwoordelijkheid en betrokkenheid. Hierbij worden de volgende strategische doelen onderkend: Optimale werking en capaciteit installaties; zuiveren. Transporteren afvalwater binnen gestelde normen. Verbruik grondstoffen verminderen en milieubelasting als gevolg van reststoffen beperken. Kostenreductie op alle processen met behoud van kwaliteit. Tevredenheid partners verbeteren. Kwaliteit organisatie aan top in branche met gemotiveerde medewerkers / management in veilige werkomgeving. Maatschappelijk verantwoord ondernemen. Kosten Programma zuiveren 2015 Begroting Bijdrage aan WBL Netto kosten programma zuiveren Investeringen De investeringen worden uitgevoerd door het WBL. De kapitaallasten van deze investeringen maken integraal onderdeel uit van de te betalen bijdrage aan het WBL. Programmabegroting

24 2.5 Programma Instrumenten Dit programma omvat een aantal (beheers)instrumenten die het waterschap tot zijn beschikking heeft om de taakuitoefening op een adequate manier te kunnen uitvoeren. Hieronder vallen de Leggers, vergunningverlening en handhaving op grond van de Waterwet en de Keur. Eveneens valt hieronder de veiligheidstoets van de waterkeringen. Daarnaast heeft het waterschap financiële regelingen (bijvoorbeeld de stimuleringsregeling aanpak riooloverstorten, de zgn. overstortregeling). Tevens wordt de monitoring tot dit programma gerekend. Een actueel en adequaat beleid, regelgeving en instrumentarium Het Keur-instrumentarium (de Keur, de Algemene Regels op grond van de Keur en de Beleidsregels Vergunningverlening) wordt actueel gehouden. Dit gebeurt op basis van geconstateerde behoeftes uit de praktijk en ontwikkelingen bij de Unie van Waterschappen. De Legger is het dynamische complement van de Keur. Ruimtelijke ontwikkelingen en vergunning consequenties worden snel in de Legger opgenomen. Met het vastleggen van diverse vormen van zones is het ook een instrument om ruimtelijk mee te sturen. Vergunningverlening en toezicht handhaving klantgericht, samenwerkend, integraal en transparant Om klantgericht te werken worden in elk geval de instrumenten deregulering, voorlichting en communicatie ingezet. In 2015 wordt geïntensiveerd contact gezocht met gemeenten, in de vorm van creëren van partnerschap, om mee te kunnen sturen in ruimtelijke ontwikkelingen. Vergunningverlening, meldingsafhandeling, toezicht en handhaving blijven qua intensiteit en impact de bestuursrechtelijk meest maatgevende basisinstrumenten. Op vergunningsverzoek of melding van klanten wordt op een ondersteunende en zo optimaal mogelijke wijze meegewerkt aan de realisering van de klantenwens. Bij het toezicht worden in eerste aanleg de instrumenten preventie, informatieverstrekking en voorlichting worden ingezet. Waar nodig wordt ook handhavend opgetreden. Op basis van een risicoanalyse en de daarop gebaseerde prioritering is een meerjarenprogramma voor gestructureerde en planmatige inspecties beschikbaar. Het toezicht geschiedt, voor zover dit effectiever en efficiënter is, in samenwerking met handhavingspartners. De digitale dienstverlening aan de burgers en bedrijven blijft aandacht houden. Via het landelijke digitale Omgevingsloket (OLO) kunnen naast Omgevingswet vergunningen ook Waterwetvergunningen aangevraagd en behandeld worden. Tevens wordt via de regulier website informatie verstrekt over procedurele (bv. wanneer moet ik een vergunning vragen of melding doen) en actuele zaken (bv. over verleende vergunningen). De Regionale Uitvoeringsdiensten (RUD) voeren de taken uit voor de provincie Limburg en gemeenten in het kader van het omgevingsrecht. In samenspraak met de andere waterbeheerders in Limburg wordt verder inhoud gegeven aan het samen met deze RUD s bewaken van de wateraspecten

25 Financieel stimuleren Gemeenten worden gestimuleerd om maatregelen te treffen die de kwaliteit van het oppervlaktewater ten goede komen. Voor het stroomgebied van de Rode Beek is daartoe bij wijze van pilot een traject opgestart om samen met de gemeenten de meest risicovolle overstorten aan te pakken. Veilige keringen In 2013 is de verlengde landelijke derde toetsronde afgerond. Naar verwachting start in 2017 de vierde landelijke toetsronde. In voorbereiding daarop verzamelen we in de jaren 2014 tot en met 2016 gegevens over objecten waarvoor we nu niet tot een oordeel hebben kunnen komen omdat deze gegevens ontbraken. Hiermee waarborgen we dat we goed voorbereid starten aan de vierde ronde. Beschikken over een kennisbank met actuele gegevens over ons watersysteem - monitoring In 2013 is, voor een periode van vier jaar, een nieuwe overeenkomst gesloten voor het bemonsteren, analyseren en rapporteren van de kwaliteit van het water in oppervlaktewaterlichamen en de kwaliteit van geloosd afvalwater in het kader van vergunningverlening, toezicht en handhaving. Deze overeenkomst is gesloten in nauwe samenwerking en samenspraak met de waterpartners, WBL/WPM/BsGW. Het meetnet van het oppervlaktewater (kwaliteit en kwantiteit) wordt zo optimaal mogelijk ingezet. Door middel van monitoring worden gegevens verzameld noodzakelijk voor het uitvoeren van het dagelijkse waterbeheer, trenddetectie, effectiviteitbepaling van het gevoerde beleid, het KRW-beleid, inzetbepaling toezicht en advisering voor uitvoeringsprojecten. Kengetallen Programma instrumenten 2015 Begroting Aantal vergunningen 100 Nalevingspercentage bij toezicht en handhaving 80% Aantal meldingen 225 Aantal toezichtacties - controles Juridische juisheid bij rechterlijke toets vergunningen 95% Aantal bestuursrechterlijke maatregelen 10 Aantal strafrechterlijke maatregelen 15 Aantal gegevensleveringen 50 Kosten Programma instrumenten 2015 Begroting Kosten Opbrengsten Netto, exclusief WBL, BsGW en kosten programma bedrijfsvoering Bijdrage aan WBL Doorberekende kosten Netto kosten programma instrumenten Programmabegroting

26 Investeringen Programma instrumenten 2015 Begroting Uitgaven Inkomsten - Netto investeringsuitgaven programma instrumenten in

27 2.6 Programma Bestuur, externe communicatie en belastingen Dit programma bevat alle aspecten die gemoeid zijn met het bestuur, de externe communicatie en de belastingheffing. Het vaststellen van de belastingtarieven is expliciet een taak van het bestuur. Bestuur Op 28 januari 2014 heeft de Eerste Kamer ingestemd met de Wet aanpassing waterschapsverkiezingen. Daarmee staat vast dat op 18 maart 2015 waterschapsverkiezingen plaatsvinden volgens de stembusmethode en gecombineerd met de verkiezingen voor Provinciale Staten. De waterschapsverkiezingen vallen nu voor het eerst onder de Kieswet en worden georganiseerd door de gemeenten. Dit houdt in dat de waterschappen alleen verantwoordelijk zijn voor het zogenaamde passieve deel van de verkiezingen. Nadere invulling van de rol van de waterschappen vindt plaats aan de hand van draaiboeken en modellen (zoals o.a. profielschetsen voor AB- en DB-leden) die landelijk worden opgesteld. Bestuursprogramma Eerste prioriteit na het aanstellen van het nieuwe bestuur is het opstellen van het Bestuursprogramma Na vaststelling van het Bestuursprogramma gaat de aandacht vervolgens uit naar de uitvoering ervan. Externe communicatie Vergroten bekendheid waterschap bij alle doelgroepen en bijdragen aan een positieve houding ten opzichte van dit waterschap. Meer doelgroepgerichte communicatie door inzet van crossmediale communicatie. Intensievere inzet van social media zoals Twitter, Facebook, Linkedin. Inzet van nieuwsbrieven en informatieverstrekking via onze website afgestemd op informatiebehoefte van doelgroepen. Online media, vooral Twitter en Facebook, inzetten om de mening van burgers te peilen over onderwerpen. In plaats van dit via een apart kanaal (online burgerpanel) te doen, kiezen we ervoor de bestaande online media Twitter en Facebook hiervoor te gebruiken. Wateravonden organiseren als manier om signalen uit de omgeving binnen te halen en draagvlak voor beleid te vergroten. Het educatiebeleid continueert: lespakket/leermethode voortgezet onderwijs, Droppie Water en Watch. Recreatief medegebruik en zichtbaarheid van het waterschap in het werkgebied: plaatsen van informatieborden bij waterschapswerken, watergangen en buffers, ontwikkeling van waterleerpaden. Aanbieden rondleidingen op rwzi s en langs beken onder leiding van een gids. Belastingen De belastingheffing wordt uitgevoerd door de Belastingsamenwerking Gemeenten en Waterschappen (BsGW). De BsGW zorgt als uitvoeringsorganisatie van de deelnemende waterschappen en gemeenten voor het volledig, tijdig, rechtmatig, juist en doelmatig heffen en innen van de lokale belastingen. Programmabegroting

28 Kostenreductie en verbetering dienstverlening De BsGW werkt aan een verdere optimalisering van het maatschappelijk rendement door in te zetten op minimaliseren van de uitvoeringskosten, optimaliseren van de belastingopbrengsten, kwaliteit van de dienstverlening en risicospreiding in de bedrijfsvoering. Actief wordt ingezet op het uitbreiden van het aantal deelnemers in de BsGW. Kengetallen Programma bestuur, externe communicatie en belastingen 2015 Begroting Abonnees digitale nieuw sbrief 700 Volgers op Tw itter #retw eets 800 Interactie op Tw itter en Facebook (aantal gesprekken) 80 Gedow nloade of gedeelde items via w ebsite of nieuw sbrieven 25 Doorkliks naar Droppie w ater 15 Gespeelde spellen online 15 Bezoek aan specifieke themapagina's van de afzondelijke doelgroepen Rondleidingen Rw zi of langs beek 60 % Opgelegde aanslag 100% % Afdracht ontvangsten 98,5% Kosten Programma bestuur, externe communicatie en belastingen 2015 Begroting Kosten Opbrengsten Netto, exclusief WBL, BsGW en kosten programma bedrijfsvoering Bijdrage aan WBL Bijdrage aan BsGW Doorberekende kosten Netto kosten programma bestuur, externe communicatie en belastingen Investeringen Programma bestuur, externe communicatie en belastingen 2015 Begroting Uitgaven Inkomsten - Netto investeringsuitgaven programma bestuur, externe communicatie en belastingen in

29 2.7 Programma Bedrijfsvoering Dit programma bevat alle activiteiten voor het managen, adviseren en ondersteunen van de organisatie met het oog op het behalen van de door het bestuur vastgestelde doelen binnen de aangegeven kaders. Ons ontwikkelen tot een professionele partner voor onze omgeving. Dit betekent een organisatie die haar werkprocessen integraal beheerst en gericht is op externe en interne samenwerking en ondersteuning. Begrippen als efficiënt, effectief en rechtmatig zijn dan ook vanzelfsprekend. Kwaliteitsmanagement en control dragen bij aan het op peil houden van het prestatieniveau van onze organisatie. Programmamanagement Oppakken van Programmamanagement voor proces overstijgende thema s: bijv. Programma Accountbeheer en Programma Dienstverlening. Risicomanagement Actualiseren van de risico s en berekenen van het weerstandsvermogen ultimo Strategische risico's worden uitgewerkt naar programma's. Bezien wordt of compliance en operationele risico s kunnen worden geïntegreerd in het kwaliteitsmanagementsysteem. Integriteit Op peil houden van het eigen integriteitsbeleid. Door middel van gerichte audits toetsen van de naleving van het integriteitsbeleid. Implementatie integriteitsscan DB leden Kwaliteit/control In 2015 gaan we de relaties tussen de processen in de organisatie nadrukkelijker op elkaar afstemmen. De planning van de interne audits van de processen vindt plaats volgens een risicoanalyse. MO-leden en proceseigenaren kunnen ook op eigen initiatief een interne audit aanvragen Integraal toetsen van de doeltreffendheid en rechtmatigheid. Cultuur Institutionaliseren van soft controls in de bedrijfsvoering. Voortzetting van het traject interne samenwerking in relatie met het programma Dienstverlening en Kwaliteitsmanagement. Klimaatneutraliteit Aan de hand van een in 2014 uitgevoerd onderzoek met betrekking tot klimaatneutraliteit inzichtelijk maken welke stappen WRO moet nemen om klimaatneutraal te opereren. Subsidies en overige externe financiering Het verwerven van subsidies voor waterschapprojecten wordt zoveel mogelijk gestimuleerd. De in 2014 vastgestelde subsidiewijzer dient ter ondersteuning van het verwervingsproces. Programmabegroting

30 Personeel en organisatie Digitaliseren van personeelsdossiers. Blijven ontwikkelen van de organisatie en de kwaliteiten van de medewerkers om te kunnen voldoen aan de eisen die de omgeving aan de het waterschap stelt. Verder ontwikkelen van activerend personeelsbeleid, waaronder de follow-up van de in 2014 georganiseerde vitaliteitscan. Het voorbereiden van de invoering van een nieuw e-hrm-systeem per 1 januari Financiën Verder ontwikkelen van de planning- en control cyclus. Naast een verklaring in het kader van de getrouwheid dient de accountant ook een verklaring af te geven voor rechtmatigheid. Afronding van de aanbesteding van de accountantscontrole voor de dienstjaren 2015 en volgende. Buitenland, internationale samenwerking Bevorderen van het uitwisselen van kennis en ervaring met het waterschap Somes Tisa in Cluj Napoca. Uitgangspunt is dat de beoogde samenwerking tot wederzijds voordeel strekt. Op verzoek van de regering in Zuid Afrika werkt WRO samen met andere waterschappen, de Unie van waterschappen en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten Internationaal aan het implementeren van (momenteel 3, uiteindelijk 9) Catchment Management Agencies in Zuid Afrika. Een samenwerking met wederzijdse leermomenten mede in het kader van Local Governance Capacity Program, mede gefinancierd door VNGi en het NBW Fonds. Samen met 4 andere waterschappen participeert WRO in ondersteuning van Vietnam (Ho Chi Min City) capacity building in 2014 en Speciale aandacht is er voor de organisatie van het waterbeheer en waterzuivering. Mogelijk wordt deze ondersteuning uitgebreid naar de Mekongdelta. In 2014 wordt verkend of WRO vanaf 2015 gaat participeren in ondersteuning van Bangladesh in het organiseren van het waterbeleid en het hoogwatermanagement Geografische informatievoorziening Onderzoeken, kiezen en implementeren van actuele softwareoplossingen ter vervanging/aanvulling van de beschikbare IRIS software. Door ontwikkelen van nieuwe en verbetering van bestaande middelen om de geografische gegevens te ontsluiten. Dit geldt voor zowel de eigen processen en toepassingen via het intranet als ook voor derden via het internet. Gefaseerd per gemeente de bronhoudersgrenzen van het waterschap voor de Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT) vastleggen ( ). Binnen deze grenzen worden bestaande gegevens, waar nodig opgewerkt, overgezet naar de BGT en door het waterschap in beheer genomen. Automatisering Naast het reguliere beheer van de operationele ICT-infrastructuur wordt het activiteitenplan automatisering 2014 t/m 2015 uitgevoerd. Facilitaire aangelegenheden In 2015 worden enkele noodzakelijke vervangingsinvesteringen uitgevoerd aangaande het gebouw en de installaties conform de het 10 jaar onderhoudsplan gebouw

31 Buitendienst Optimaliseren en verder uitbouwen (vullen met onderhoudsdata) van het Onderhoud Beheersysteem (OBS). Implementatie van NEN Het doel van NEN 3140 is te zorgen voor een veilige bedrijfsvoering van elektrische installaties en elektrische arbeidsmiddelen en het veilig werken aan, met of nabij elektrische installaties. De in NEN 3140 vermelde eisen geven het minimaal te behalen veiligheidsniveau weer en vormen een middel om de veilige elektrische bedrijfsvoering te realiseren en in stand te houden. Kengetallen Programma bedrijfsvoering 2015 Begroting % Ziekteverzuim exclusief zw angerschaps- en bevallingsverlof 3% % Ziekteverzuim inclusief zw angerschaps- en bevallingsverlof 4% Aantal poststukken Aantal bijlagen bij poststukken Beschikbaarheid ICT omgeving onder w erktijd 95% Aantal facturen Aantal bezw aarschriften 145 Aantal fte's 136,93 Kosten Programma bedrijfsvoering 2015 Begroting Kosten Opbrengsten Netto, exclusief WBL en BsGW Doorberekende kosten Netto kosten programma bedrijfsvoering - Investeringen Programma bedrijfsvoering 2015 Begroting Uitgaven Inkomsten - Netto investeringsuitgaven programma bedrijfsvoering in Programmabegroting

32 2.8 Investeringskrediet In de voorgaande paragrafen zijn per programma de jaargebonden investeringsuitgaven en -inkomsten voor 2015 getotaliseerd weergegeven. Voor de specificatie, per individueel investeringsproject, wordt verwezen naar bijlage K, het Meerjarig investeringsplan (MIP). Naast de jaarlijkse uitgaven en inkomsten zijn in het MIP per investeringsproject ook de beschikbaar gestelde kredieten en de in 2015 nog beschikbaar te stellen kredieten opgenomen. Immers, een krediet is noodzakelijk om gelegitimeerd uitgaven van investeringsprojecten te mogen doen. Omdat deze uitgaven over meerdere jaren kunnen worden verantwoord, zijn kredieten dan ook jaaroverschrijdend. In de verordening ex artikel 108 beleids- en verantwoordingfunctie Waterschap Roer en Overmaas (art.6 en 7) is de procedure voor de autorisatie van investeringskredieten opgenomen en kan voor 2015 als volgt worden weergegeven: 1. Bij de vaststelling van de programmabegroting 2015 wordt door het algemeen bestuur per programma een krediet gevoteerd (voor toelichting zie volgende alinea); kredietvotering geldt dan ook per programma. 2. De kredietverlening van een individueel investeringsproject binnen een programma is de verantwoordelijkheid van het dagelijks bestuur; kredietverlening geldt per individueel project. 3. Over de door het dagelijks bestuur verleende kredieten wordt in de voorjaars- en najaarsrapportage 2015 evenals de jaarrekening 2015 gerapporteerd aan het algemeen bestuur. 4. In de jaarrekening 2015 wordt door het algemeen bestuur het saldo van het gevoteerde krediet per programma ingetrokken. Dit saldo betreft de niet door het dagelijks bestuur verleende kredieten in In verband met de inzichtelijkheid en leesbaarheid zijn vanaf 2014 de investeringsuitgaven- en inkomsten in het MIP beperkt tot de realisatie (lopend jaar -1); het lopend jaar en het begrotingsjaar (lopend jaar +1). De lijn dat de kredietvotering per programma, die in het verleden gebaseerd was op de investeringsuitgaven van een periode van 5 jaar kan dan ook niet meer worden toegepast. Vanaf 2015 zijn de te voteren kredieten gebaseerd op basis van ervaringscijfers van de afgelopen jaren waarbij een relatie is gelegd met het huidige MIP. Omdat hierdoor sprake is van een inschatting dient het te voteren krediet vanaf 2015 te worden beschouwd als een raamkrediet. Kredietvotering per programma 2015 (H9 voorstellen): Voor de programma s plannen en bestuur externe communicatie en belastingen is geen kredietvotering noodzakelijk. Voor de verantwoording van de uitgaven zijn al kredieten beschikbaar, of niet noodzakelijk. Binnen het programma watersysteem wordt gestart met de uitvoering van investeringsprojecten waarvoor nog geen krediet beschikbaar is. Om de uitgaven in 2015, en komende jaren, van deze projecten te kunnen verantwoorden is de inschatting dat kredietvotering noodzakelijk is voor de onderdelen o herinrichting landelijk gebied; o herinrichting stedelijk gebied; o vismigratie; o bestrijding van wateroverlast

33 Voor de verantwoording van de uitgaven binnen de overige programma s is de inschatting dat de navolgende kredieten noodzakelijk zijn: o veiligheid voor de bijdrage 2015 Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP). o instrumenten o bedrijfsvoering voor o.a. activiteiten in het kader van informatievoorziening en automatisering. Schematisch kan de autorisatieprocedure van investeringskredieten als volgt worden weergegeven. AB: Kredietvotering per programma DB: Kredietverlening per project Investeringsuitgaven = basis voor kapitaallasten Programmabegroting

34

35 Het waterschap heeft de zorg voor het watersysteembeheer en zuiveringsbeheer. Programmabegroting

36

37 3 Kostendrager / kostentoerekening / dekkingsmiddelen In dit hoofdstuk wordt de begroting naar kostendrager weergegeven. Het waterschap kent twee kostendragers, te weten het watersysteembeheer en het zuiveringsbeheer. Watersysteembeheer Het watersysteembeheer bevat de kosten van het waterkwantiteitsbeheer, het waterkeringsbeheer en het passieve kwaliteitsbeheer (verbeteringen van de waterkwaliteit in de diverse waterlichamen). Deze kosten worden betaald door inwoners en eigenaren van gebouwde en ongebouwde onroerende zaken en natuurterreinen. Bovendien bevat het watersysteembeheer een deel van de kosten voor de aanslagoplegging en invordering van de belastingopbrengsten. Zuiveringsbeheer Het zuiveringsbeheer bevat de kosten voor het zuiveren en transporteren van afvalwater en de verwerking van het zuiveringsslib. Deze taak wordt uitgevoerd door het WBL. Ook het zuiveringsbeheer bevat een deel van de kosten voor de aanslagoplegging en invordering van de belastingopbrengsten. Verder wordt ook een gedeelte van de kosten van bestuur, externe communicatie en vergunningverlening en handhaving van de Wvo, uitgevoerd door het Waterschap Roer en Overmaas, tot het zuiveringsbeheer gerekend. De kosten van het zuiveringsbeheer worden opgebracht door zowel huishoudens als bedrijven op basis van het aantal vervuilingseenheden. De wijze van toerekening van de kosten naar de beide kostendragers wordt onderstaand kort toegelicht. Bovendien wordt per kostendrager een toelichting gegeven op de dekking van deze kosten; de 'dekkingsmiddelen'. 3.1 Kostentoerekening De principes die gehanteerd zijn bij de kostentoerekening bepalen hoe de kosten worden toegerekend aan de uiteindelijke kostendragers (lees taken). Deze kostendragers vormen de basis voor de opbrengst waterschapslasten. Omdat de kostentoerekening van groot belang kan zijn op de hoogte van de belastingtarieven en bestuurlijke aandacht vergt, is in de voorschriften opgenomen dat hier in de begroting expliciet aandacht aan dient te worden geschonken. De interne kosten worden toegerekend op basis van bedrijfseconomische principes. Alle indirecte kosten worden doorberekend naar de producten die onderdeel uitmaken van programma's en bovendien onderdeel uitmaken van de taak watersysteembeheer en/of de zuiveringsbeheer. Een uitgebreide toelichting op de kostentoerekening is opgenomen in bijlage F. De kosten van het zuiveringsbeheer bestaan enerzijds uit het aandeel van het zuiveringsbeheer van de aan het WBL en de BsGW te betalen bijdragen. Anderzijds bestaan de kosten van het zuiveringsbeheer uit een gedeelte van de kosten van bestuur, externe communicatie en vergunningverlening en handhaving. In de bij deze begroting opgenomen bijlage G is de verdeling van de bijdrage aan het WBL en de BsGW over de beide kostendragers opgenomen. Van het WBL heeft (totale bijdrage) betrekking op het zuiveringsbeheer en van de BsGW Programmabegroting

38 Daarnaast wordt een deel van de kosten van bestuur, externe communicatie en vergunningverlening en handhaving Wvo, ad , toegerekend aan het zuiveringsbeheer. Verder wordt deze taak verlaagd met het de ontvangen goodwill van de toetreders in de BsGW minus de bijdrage in de frictiekosten aan de Libel gemeenten die op het zuiveringsbeheer betrekking heeft, groot Het totaal van de kosten van het zuiveringsbeheer komt hierdoor in 2015 uit op (zie bijlage H). Het restant van de waterschapsbegroting is toegerekend aan het watersysteembeheer. 3.2 Kostendrager Het resultaat van de bovengenoemde kostentoerekening naar de kostendragers kan volgens de programma-indeling voor 2015 als volgt worden weergegeven: Programma Kostendrager Watersysteem Zuiverings beheer beheer Totaal Plannen Watersysteem Veiligheid Zuiveren Instrumenten Bestuur, externe communicatie en belastingen Programmatotaal Onvoorzien Waterschap Roer en Overmaas Onvoorzien Waterschapsbedrijf Limburg Frictiekosten BsGW Goodw ill toetreders BsGW Totaal netto kosten Voor een nadere opbouw van de programma's met bijbehorende beleidsproducten wordt verwezen naar bijlage H versus 2014 Artikel 4.24 van het Waterschapsbesluit (regels met betrekking tot de waterschappen) geeft aan dat in de begroting naar kostendragers ook de bedragen van het vorige begrotingsjaar moeten worden opgenomen. Ter bevordering van de leesbaarheid is dit overzicht opgenomen in bijlage H en voorzien van een beknopte toelichting op de mutaties

39 3.3 Dekkingsmiddelen De netto kosten per kostendrager worden gedekt door de opbrengst waterschapsbelastingen en de onttrekkingen aan de egalisatiereserves ontwikkeling waterschapslasten en bestemmingsreserves, ook wel dekkingsmiddelen genoemd. Onder de dekkingsmiddelen worden ook de opbrengsten verantwoord die niet in het kader van bedrijfsprocessen worden gerealiseerd. De specificatie 2015 kan als volgt worden weergegeven: Dekkingsmiddelen Kostendrager Watersysteem Zuiverings beheer beheer Totaal Opbrengst w aterschapsbelastingen Correctie kw ijtschelding Correctie oninbaarverklaringen Onttrekking egalisatiereserve ontw ikkeling w aterschapslasten w atersysteemheffing Totaal dekkingsmiddelen Opbrengst waterschapsbelastingen Voor een toelichting op de opbrengst waterschapsbelastingen, inclusief kwijtschelding en oninbaarverklaringen wordt verwezen naar paragraaf 4.2. Toevoeging en onttrekking egalisatiereserve ontwikkeling waterschapslasten watersysteem- en zuiveringsheffing Bij vaststelling van de meerjarenraming is besloten om de opbrengstontwikkeling van de waterschapsbelastingen te beperken door te onttrekken aan de 'egalisatiereserve ontwikkeling waterschapslasten'. Aangezien de bijdrage aan het WBL de komende jaren wijzigt en schommelingen in de exploitatie ontstaan die leiden tot fluctuaties in de opbrengstontwikkeling van de zuiveringsheffing is gekozen voor een bestendige beleidslijn waarbij de (meerjarige) nullijn voor de gemiddelde opbrengstontwikkeling in principe leidend is. Om een sluitende begroting te kunnen presenteren is dan ook rekening gehouden met een onttrekking van aan de 'egalisatiereserve ontwikkeling waterschapslasten watersysteemheffing' en aan de egalisatiereserve ontwikkeling waterschapslasten zuiveringsheffing' versus 2014 Artikel 4.24 van het Waterschapsbesluit (regels met betrekking tot de waterschappen) geeft aan dat in de begroting de verwachtte dekkingsmiddelen eveneens voor het begrotingsjaar en het vorige begrotingsjaar na wijziging worden weergegeven. Dit overzicht is eveneens opgenomen in bijlage H en voorzien van een beknopte toelichting op de mutaties. Programmabegroting

40

41 De kosten en opbrengsten van het waterschap worden in beeld gebracht. Het is elk jaar een opgave om een sluitende begroting te presenteren. Programmabegroting

42

43 4 Begroting naar kosten en opbrengsten Naast de programmabegroting blijft de begroting naar kostensoorten een verplichting. De begroting naar kosten- en opbrengstsoorten is ingedeeld volgens de voorgeschreven groepen van kosten en opbrengsten Kosten Jaarrekening Gew ijzigde Begroting begroting 4101 Externe rentelasten Interne rentelasten Afschrijvingen van activa Rente en afschrijvingen Salarissen huidig personeel en bestuurders Sociale premies Overige personeelslasten Personeel van derden Uitkeringen voormalig personeel en bestuurders Personeelslasten Duurzame gebruiksgoederen Overige gebruiks- en verbruiksgoederen Energie Huren en rechten Verzekeringen Belastingen Onderhoud door derden Overige diensten door derden Overige diensten door derden WBL Overige diensten door derden BsGW Goederen en diensten van derden Bijdragen aan het Rijk Bijdragen aan openbare lichamen Bijdragen aan overigen Bijdragen aan derden * Toevoegingen aan voorzieningen Onvoorzien Toevoegingen voorzieningen / Totaal kosten * In verband met de invoering van het verplicht schatkistbankieren is de onderverdeling van de bijdragen aan derden met ingang 2014 gewijzigd. De onderverdeling van de jaarrekening 2013 is hierop eveneens aangepast. Programmabegroting

44 Opbrengsten Jaarrekening Gew ijzigde Begroting begroting 8101 Externe rentebaten Interne rentebaten Financiële baten Baten in verband met salarissen en sociale lasten Personele baten Verkoop van grond Verkoop van duurzame goederen Opbrengst uit grond en w ater Diensten voor derden Goederen en diensten aan derden Bijdragen van het Rijk Bijdragen van provincies Bijdragen van overige openbare lichamen Bijdragen van overigen Bijdragen van derden * Opbrengst w atersysteemheffing gebouw d Opbrengst w atersysteemheffing ingezetenen Opbrengst w atersysteemheffing ongebouw d Opbrengst w atersysteemheffing natuur Opbrengst verontreinigingsheffing Opbrengst zuiveringsheffing bedrijven Opbrengst zuiveringsheffing huishoudens Oninbaarverklaringen Kw ijtscheldingen Waterschapsbelastingen Onttrekkingen aan voorzieningen Geactiveerde lasten Interne verrekeningen Totaal opbrengsten Exploitatieresultaat: Negatief exploitatieresultaat dekken uit reserves Positief exploitatieresultaat toevoegen aan reserves * In verband met de invoering van het verplicht schatkistbankieren is de onderverdeling van de bijdragen van derden met ingang 2014 gewijzigd. De onderverdeling van de jaarrekening 2013 is hierop eveneens aangepast. In de BBVW (lees voorschriften) is opgenomen dat de kostensoorten informatieve waarden hebben voor het algemeen bestuur waardoor een toelichting hierop niet verplicht is. Omdat een toelichting op kostensoorten het inzicht voor de besluitvorming ten goede komt wordt dit echter wel gedaan. Op hoofdlijnen wordt per kostensoort de begroting 2015 kort toegelicht en worden de mutaties van de begroting 2015 versus de gewijzigde begroting 2014 (afgerond op duizendtallen) geanalyseerd

45 4.1 Toelichting op kosten Onderstaand is de verdeling van de kosten grafisch weergegeven. Rente en afschrijvingen Voor rente en afschrijving (kapitaallasten) is begroot, waarvan rente en afschrijvingen. De kapitaallasten hebben hoofdzakelijk betrekking op investeringen in materiële activa. De netto investeringen 2015 van zijn grotendeels gebaseerd op het Waterbeheersplan Daarnaast heeft de bijdrage aan het HWBP eveneens een belangrijke effect op de hoogte van het investeringsniveau. Bij de berekening van de kapitaallasten is evenals voorgaande jaren rekening gehouden met een structurele onderuitputting van Investeringen worden in principe gefinancierd met langlopende geldleningen. De kapitaallasten worden vervolgens verdeeld over de relevante producten. Het beleid betreffende de financiering wordt in paragraaf 5.5 nader toegelicht versus 2014 De rente en afschrijvingen nemen toe met De externe rente stijgt als gevolg van een toename van het investeringsniveau. De interne rente is afgenomen door een daling van het renteniveau (zie financiële baten). De afschrijvingen zijn toegenomen als gevolg van het investeringsniveau 2015, de structurele doorwerking van de investeringen 2014 en de extra afschrijvingen van boekwaarden kleiner dan conform de 'nota activabeleid 2012'. Personeelslasten Tot de begrote personeelslasten van behoren alle lasten van het huidige en voormalige bestuur en personeel. Hiertoe worden gerekend: het salaris met vaste toelagen, de uitkeringen en pensioenen inclusief de daarop betrekking hebbende sociale lasten. Ook de uitgaven die voortvloeien uit diverse vergoedingsregelingen en de kosten voor de tijdelijke inhuur van personeel worden tot deze kostensoort gerekend. Programmabegroting

46 Voor 2015 is de begroting van de personele lasten gebaseerd op 136,94 fte (2014 was eveneens 136,94 fte). Per 1 januari 2014 is de CAO Waterschappen die een looptijd had van 1 januari 2012 tot 1 januari 2014 afgelopen. De onderhandelingen voor een nieuwe CAO zijn nog altijd niet afgerond. Voor 2015 is, naast de reguliere verhogingen, rekening gehouden met een salarisstijging van 2% versus 2014 De personeelslasten zijn gestegen met , ofwel 2,6%. Deze toename wordt volledig veroorzaakt door hogere salariskosten (inclusief sociale lasten) en uitkeringen. Goederen en diensten van derden Voor de diensten van derden wordt begroot en is als volgt samengesteld: De bijdrage in de kosten van het WBL en de BsGW In bijlage G zijn de bijdragen onderverdeeld naar de beleidsproducten, conform de vastgestelde begrotingen 2015 WBL en BsGW, inclusief de effecten van de toetreding van 10 gemeenten met ingang van 1 januari 2015 (zie hoofdstuk 7). De resterende kosten van hebben betrekking op 'onderhoud door derden'; zoals het onderhoud van waterlopen en waterkeringen, onderhoud van software en het onderhoud van het kantoorgebouw en de loodsen. Evenals 'overige diensten door derden'; zoals de juridische, financiële en technische advisering derden, contributies, lidmaatschappen, bijdragen aan verenigingen (STOWA en Unie van Waterschappen) en de bijdrage aan het Waterschapshuis (HWH) versus 2014 De kosten van goederen en diensten van derden stijgen met , ofwel 0,4%: De bijdrage aan het WBL neemt toe met (0,7%). De bijdrage aan de BsGW daarentegen is gelijk aan die van 2014, zie hoofdstuk 6 en 7 voor een nadere toelichting. De resterende kosten zijn mede als gevolg van een kritische beoordeling afgenomen met (0,7%). Dit betreft o.a. lagere kosten motorrijtuigenbelasting in verband met het leasen van bedrijfsauto s, een afname van de kosten aankoop hardware (DAWACO) en een lagere bijdrage aan Het Waterschapshuis. De onderhoudskosten van waterschapsobjecten daarentegen zijn onder andere als gevolg van de uitbreiding van het aantal regenwaterbuffers iets toegenomen. Bijdragen aan derden De bijdragen derden zijn begroot op Het grootste deel, 58,2%, betreft de bijdrage voor de kostenverrekening WOZ en landelijke voorziening WOZ aan het ministerie van Binnenlandse zaken en Koninkrijksrelaties van Verder draagt het waterschap bij in de frictiekosten van de 8 (LiBel) gemeenten die vanaf 1 januari 2014 zijn toegetreden tot de BsGW, zie hoofdstuk 7, en heeft betrekking op kosten van de aanpak riooloverstorten Ook worden bijdrages aan het Deltaprogramma Hoge Zandgronden en het Deltaprogramma Rivieren alsmede de kosten van de samenwerking om besparingen te realiseren in de afvalwaterketen (besparing wordt naar verwachting op termijn gerealiseerd en leidt tot lagere kosten voor het WBL) verantwoord op deze kostensoort

47 2015 versus 2014 De daling van de kosten met is met name het gevolg van de lagere bijdrage voor de samenwerking in de afvalwaterketen van Deze wordt echter gedeeltelijk teniet gedaan door de hogere bijdrage voor de kostenverrekening WOZ en landelijke voorziening WOZ van Toevoegingen voorzieningen/onvoorzien Het betreft een toevoeging aan de voorziening onderhoud kantoorgebouw van Voor de dekking van onvoorziene uitgaven is opgenomen versus 2014 Onvoorzien neemt toe met omdat in de gewijzigde begroting 2014 rekening is gehouden met het negatieve resultaat in de eerste vier maanden van 2014, zoals opgenomen in de voorjaarsrapportage Programmabegroting

48 4.2 Toelichting op opbrengsten Grafisch kan de verdeling van de opbrengsten als volgt worden weergegeven: Financiële baten De financiële baten van hebben betrekking op de interne renteopbrengsten van reserves en voorzieningen versus 2014 De afname van de interne renteopbrengsten met is een gevolg van een lager renteniveau. Personele baten De opbrengsten van hebben betrekking op bijdragen van de Uitkeringsinstantie voor Werknemers Verzekeringen (UWV) in de kosten wegens zwangerschap en looncompensatie voor participatie in projecten versus 2014 De opbrengsten nemen marginaal toe met Goederen en diensten aan derden Van de opbrengsten ad heeft 70% betrekking op een bijdrage in de kosten van het beheer en onderhoud van Oolderveste en de provinciale bijdrage voor de controle van zwemwater. Daarnaast worden opbrengsten verwacht voor het verleende jacht- en visrecht versus 2014 De opbrengsten nemen af met omdat in 2014 een grondverkoop is gerealiseerd. Bovendien is in 2014 een incidentele bijdrage ontvangen voor de aanschaf van zwembordjes in verband met de nieuwe zwemwaterwetgeving (WHVBZ)